1. Inleiding

Homo sapiens (Geest en Lichaam, Ethica, 5Ddenkraam, Axis mundi, Kwintessens)

Spreuken 16:11 De HEER bepaalt de maatstaf van het recht, hij stelt de gewichten en balans vast.
Vaak hoor je mensen zeggen (misschien jezelf wel!), “het is zo moeilijk om balans te houden”. Hoe houd je alle ballen in de lucht, als de druk van werk, kinderen, kerk en maatschappij toenemen? Hoe zorg je goed voor jezelf, zodat je ook goed voor anderen kan zorgen?
De Bijbel helpt ons balans te vinden en te houden. We worden gewezen op het feit dat het God is die de gewichten in de schaal vaststelt en dat hij ons in balans brengt.
Om balans te vinden in je leven zegt de Bijbel: zoek eerst het Koninkrijk van God, dan zullen alle andere dingen daarbij komen zonder dat je je er zorgen over hoeft te maken (Lucas 12). Wanneer we onze roeping in God volgen weten we steeds beter waar we “ja” en waar “nee” tegen moeten zeggen. We doen niet waar we niet toe geroepen zijn, en we weten dat we genoeg tijd van God krijgen om onze roeping te vervullen. Hij helpt ons daarbij door zijn Heilige Geest. Zo blijven we in balans.

Als je het tegengeluid negeert, zal dat zich uiteindelijk tegen je keren (Heleen Mees de Volkskrant 5 juli 2023, p. 29):
Hassan Bahara schreef dat de woorden van koning Willem-Alexander zaterdag om het hart open te stellen voor de mensen die het aanbieden van excuses voor het slavernijverleden overdreven vinden ‘bleven steken als kiezelstenen in een schoen’. Maar de uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof laat zien dat als je het tegengeluid negeert, zich dat uiteindelijk tegen je keert.

De wagenmenner van Plato komt ter sprake in het boek Het mysterie van het Zelf Upanishaden (p. 52, 1455, 151 en 152) van Dr. W.H. Vledder, De Upanishads (p. 195,196) van Wim van de Laar en De Anugita Een vervolg op de Bhagavad Gita (p. 89, 111) van Kashinath Trimbak Telang.
Het 'dat ben jij' in het boek (p. 21,126,129-132) van Vledder komt met het Tat Tvam Asi in het boek (p. 110, 111, 112, 113 en 114) van Wim van de Laar overeen.

Het hart van Patañjali’s Yoga Sūtra’s (Ingmar de Boer 3 augustus 2012):
Naar aanleiding van het zeer inspirerende seminar ‘Transformation of Consciousness: the Yoga Sutras of Patañjali’ met Ravi Ravindra afgelopen juni 2011 op het Internationaal Theosofisch Centrum in Naarden, wil ik samen met de lezer in dit korte artikel proberen de essentie van de Yoga Sūtra’s aan te raken, aan de hand van de meest relevante sūtra’s. Waar dat nuttig is kunnen we de vertaling van Ravindra raadplegen, die van I.K Taimni en de Yogabhāṣya, het belangijkste commentaar op de Sūtra’s, dat wordt toegeschreven aan de Ṛṣi Vyāsa.1, 2, 3, 4
1.) Ravi Ravindra, The Wisdom of Patañjali’s Yoga Sutras, Morning Light Press, Sandpoint, ID (USA), 2009\\ 2.) I.K. Taimni, De Yoga-Sūtra’s van Patañjali, Esoterische Studiegroep Theosofie, ‘s-Gravenhage, 1975
3.) Ganganatha Jha, Yoga Darsana: The Yoga Sutras of Patanjali with the Bhashya of Vyasa, Rajaram Tukaram Tatya, Bombay, 1907
4. James Haughton Woods, The YogaSystem of Patanjali, or the Ancient Hindu Doctrine of Concentration of Mind, Harvard University Press, Cambridge, MA (USA), 1914
Wat is yoga?
De overeenkomst tussen mens en wereld, of micro- en macrokosmos, is in occulte literatuur vaak een sleutel tot hoger inzicht. De citta, het denkvermogen, bevat de middenstof (ook citta genoemd) waarin de gedachten en gevoelens tot aanzijn komen. Welke typen vritti’s er zijn en waardoor ze worden veroorzaakt wordt vervolgens uitgewerkt in sūtra 1.5 en verder. De vijf typen zijn ware kennis, valse kennis, fantasie, slaap en herinnering.

De dichters van de kloof (VPRO Tegenlicht Tim’S Jongers 26 januari 2023 NPO2):
Er loopt een kloof door Nederland tussen rijk en arm. Maar Tim 'S Jongers heeft het liever over de kloof tussen 'hoopvollen' en 'hooplozen'. Hoe kunnen we die overbruggen? Tegenlicht gaat op zoek naar mensen die beide werelden kennen: de kloofdichters.

Aris Otzen Stappen van bewustzijn volgens Patanjali (GAMMA juni 2010 p. 39-45):
De Yoga-Sutra's van Patanjali bestaan uit vier delen. 1. Samadhi Pada - waarin de toestand van ‘samadhi’, meditatieve extase, wordt belicht. Dat is tegelijk het beoogde doel van de yoga. Deze wordt kernachtig omschreven door de tweede Sutra: 'Yogas citta-vrtti-nirodhah', door dr. Taimni vertaald met: 'Yoga is het stilzetten van de wijzigingen van het denken'. Indachtig het gegeven dat ons denken in de subtielere niveaus van materie immer in beweging is, veroorzaakt ze een voortdurende verwarring. Ons denken wordt vertroebeld door karmische processen en daarmee is het contact met het Hoogste Zelf (door Patanjali genoemd: Purusha - God, zuiver bewustzijn) grotendeels verloren geraakt. De yoga biedt echter een methode om die causale ruis tot bedaren te brengen en zelfs weg te wissen - al zullen daar wellicht meerdere levens voor nodig zijn. Dan kan samadhi worden bereikt en zal men zich bewust zijn van zijn of haar goddelijke afkomst.

'Het ‘Nirvana-principe’ versus het lustprincipe in onze consumptieve en destructieve cultuur' (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #32 augustus 2015)
Gewelddadige aspecten van de doodsdrift in de vorm van agressie tussen mensen, bevolkingsgroepen en landen blijven een probleem. Al worden nu precisiebombardementen en ‘drones’ vanuit cockpits of achter bureaus rationeel en gevoelloos, zonder directe agressie gepland of gestuurd. Toen Freud vlak voor de Tweede Wereldoorlog hierover schreef, was de agressie- en vernietigingsdrift hoogst actueel. Momenteel lijkt de stelselmatige vernietiging van ons leefmilieu door overconsumptie en overproductie de grootste bedreiging die sluipend en onhoudbaar verder lijkt te gaan[4].
Identificatie: geïdentificeerd ego-bewustzijn en niet-geïdentificeerd bewustzijn van het Zelf
Het bewustzijn identificeert zich met het ego, met wensen en verlangens en met normen en waarden. Dit zijn de bewustzijnsinhouden vormen van een bewustzijn, dat in zijn diepste essentie niet-geïdentificeerd is. Dit niet-geïdentificeerde bewustzijn wordt in de Indiase traditie, bijv. in de Oepanishads en de Bhagavad Gita, zuiver of transcendent bewustzijn genoemd. Het gaat voorbij aan bewustzijnsinhouden in de vorm van wensen, gedachten, gevoelens en gewaarwordingen, die in het bewustzijn verschijnen en verdwijnen. Transcenderen betekent voorbij gaan, te boven gaan.

De ‘tweevoudige waarheid’ bij Plato en Aristoteles. Zijn Plato en Aristoteles tegenstrijdig of complementair? (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #29 19 februari 2015):
1. Inleiding: Zijn Plato en Aristoteles nog relevant voor onze wetenschap, cultuur en samenleving?
Deze inleiding geeft een actuele toelichting op wat er aan de hand is met de moderne wetenschap en legt een verbinding met eerdere artikelen, waarin wetenschap, filosofie en religie als complementair worden beschouwd. Dit vervolgartikel is een ‘uit de hand gelopen’ reactie op de het boek van Buve over ‘de dubbele waarheid’. Hij baseert zijn visie op Plato en Artistoteles op een wijze die inspireert om hen nader te bestuderen.
Dit artikel benadrukt evenals Buve de relevantie van Plato en Aristoteles. Daarna volgt een typering van beide filosofen in een wetenschappelijk, filosofisch en cultuurhistorisch kader dat de visie van Buve aanvult en waarbij de filosofie van Aristoteles voortvloeit uit die van Plato. Zij blijken elkaar aan te vullen als complementaire tegenwichten, ook al lijken zij soms tegenstrijdig en is dit niet altijd even duidelijk, zoals Buve laat zien.

Het water komt (NTR 6, 13, 20 en 27 januari 2023 NPO2):
De NTR heeft naar aanleiding van de 70e herdenking van de Watersnoodramp een vierdelige documentaireserie gemaakt onder de titel Het water komt! Presentator is Winfried Baijens. De vier documentaires brengen met archiefmateriaal en indringende ooggetuigenverslagen in kaart hoe de ramp zich kon voltrekken, hoe van tevoren onvoldoende werd geanticipeerd op het dreigende gevaar en wat we hebben geleerd van de ramp. Maar hébben we wel voldoende geleerd? Winfried Baijens (zelf opgegroeid in Zeeland) neemt ons mee terug in de tijd en mee vooruit in de toekomst.
Archiefmateriaal en indringende ooggetuigenverslagen brengen in kaart hoe de ramp zich kon voltrekken, hoe van tevoren onvoldoende werd geanticipeerd op het dreigende gevaar en wat we hebben geleerd van de ramp.

Theoloog in al zijn vezels, die definitief afrekende met God (Sander van Walsum de Volkskrant 12 september 2017, p. 18):
Het begin van de losmaking
Kuitert zelf situeerde het begin van zijn losmaking in 1953, toen hij als predikant te Scharendijke (Zeeland) niet wist hoe hij de slachtoffers van de troost moest bieden. 'Waar moest ik over preken?', zei hij later in Trouw. 'Het werd 'scheepke onder Jezus hoede'. Dat die bekende woorden niet betekenen dat je niet verdrinkt.' Een andere gebeurtenis die bijdroeg aan zijn verwijdering van het oude geloof, was de dood van zijn dochter Kaisa. 'Onder invloed van deze gebeurtenis heb ik nog lange tijd vastgehouden aan mijn vriendschap met de Eeuwige. Maar uiteindelijk, tegen alle menselijke verlangens in, moest ik onderkennen dat er na de dood niets meer is', zei hij in de Volkskrant. 'Leren is afleren, vooral als het om religie gaat.'

Glimlach (Alex Mazereeuw de Volkskrant 23 september 2022, p. V2):
Na zo’n vernietigend feitenrelaas leek enige zelfreflectie op zijn plek, maar Samsom hield het bij een brede glimlach, en lachte vooral om de ‘felheid’ van Fretz. Samsom had zelf nergens spijt van, en had hooguit ‘een paar dingen anders gedaan’. De kiezer was uiteindelijk strenger, en liet de PvdA achter met negen schamele zetels.

Wetenschap voor een robuuster buitenlandbeleid (Jochem Wiers Volkskrant 27 juni 2016 p. 18):
De deal met Turkije ligt onder vuur, maar heeft er wél voor gezorgd dat de vluchtelingenstroom in de Egeïsche Zee onder controle is gebracht. Dat was een politieke noodzaak in de Europese Unie waar de spanningen hoog opliepen. Rutte onderhandelde als EU-voorzitter de deal uit met Merkel en de Turkse premier Davutoglu. Coalitiegenoot Samsom had het plan eerder bij Rutte gepusht. Maar het 'plan-Samsom' kwam van de wetenschapper Gerald Knaus. Daarmee is de vluchtelingendeal met Turkije een uitstekend voorbeeld van hoe academische kennis kan bijdragen aan effectief buitenlandbeleid.
Twee takken van wetenschap in het bijzonder kunnen helpen ons buitenlandbeleid robuuster te maken: gedragswetenschappen en complexiteitsleer. Gedragswetenschappers zoals Daniel Kahneman leren ons hoeveel valkuilen er in ons denken zitten. Hij noemt intuïtief beslissen op basis van beperkte informatie 'Systeem 1'-denken. Dat is soms nodig, zeker onder tijdsdruk. Maar het kan ook tot fouten leiden: denk aan de inval in Irak. Daarom moeten we onszelf dwingen 'Systeem 2' in te zetten waar mogelijk: zoeken naar vergelijkingsmateriaal, controleren of we wel de juiste vraag beantwoorden, andere perspectieven toelaten.
Van de natuurwetenschappen naar de sociale wetenschappen
Ook de complexiteitsleer kan ons buitenlandbeleid helpen. Die breidt zich uit van de natuurwetenschappen naar de sociale wetenschappen. Complexe systemen komen we tegen in de natuur, maar ook in menselijke creaties zoals steden en het energiesysteem. Het begrijpen ervan draait om netwerken en de actoren daarin, sociale normen, het ontstaan van patronen en niet-lineaire dynamiek. Een complex systeem kun je in kaart brengen en voor een deel ook beïnvloeden, maar niet volledig naar je hand zetten. Een complexiteitsbenadering kan ons helpen het Midden-Oosten of de Eurozone beter te begrijpen en wat we er wel en niet aan kunnen veranderen.
Beleid en wetenschap moeten meer moeite doen om elkaar te vinden. Elkaar te versterken zonder op elkaars stoel te gaan zitten, door uitwisselingen en gemeenschappelijke projecten. We moeten bruggen slaan en afdalen in de kloof, zodat beleid en wetenschap elkaar vinden. Dan ontstaan de interessantste ideeën. Ideeën die ons buitenlandbeleid van houvast en impulsen voorzien.

De Cultuurhistoricus David Wertheim vertolkt in essentie het humanisme. (Margriet Oostveen interviewt David Werthem, de Volkskrant 20 september 2022, p. 20-21)

Historicus die wist dat je bij grote maatschappelijke thema’s de menselijke maat nooit uit het oog moet verliezen (Margriet Oostveen de Volkskrant 1 november 2021 p. 22):
Terwijl het publieke debat over migranten grimmiger werd, gaf historicus Annemarie Cottaar ze een menselijk gezicht, als een van de eersten die hun dagelijks leven hier vastlegden.
Met Nadia Bouras en Fatiha Laouikili maakte ze een boek over de eerste Marokkaanse gastarbeiders, met een veelgeprezen tentoonstelling, die in 2009 per bus langs 17 dorpen en steden in de Rif zou reizen. Die stelde ze samen met Anne-Marie Boer, destijds curator van het Haagse Museon en al snel een hartsvriendin: ‘Annemarie had zo’n groot talent voor vriendschap, en ze wist altijd waar het leuk was, ik hoefde maar achter haar aan te lopen’.

Oekraïne (Buitenhof 1 mei 2022 NPO1):
Caroline de Gruyter, Bas Eickhout en Otto Fricke over de energiecrisis in Europa, Ben Hodges bespreekt de situatie in Oekraïne en Bill Browder sluit aan om te praten over zijn nieuwste boek 'Achtervolgd door de staatsmaffia'.

De Raad Buitenlandse Zaken van de Europese Unie stemt vandaag in met de komst van een Europese Magnitsky-wet.
Door dit sanctieregime kunnen Europese lidstaten mensenrechtenschenders wereldwijd harder aanpakken. D66 was samen met het CDA twee jaar geleden initiatiefnemer van deze Europese wetgeving.

Onderzoek Russisch witwassen
Hoe bont u het ook maakt, bij ons wordt het schoon (Karlijn Kuijpers De Groene Amsterdammer 6 maart 2019):
De afgelopen jaren werden miljarden aan verdacht Russisch geld via Litouwse banken doorgesluisd naar banken in onder andere Nederland. Hagelwit kwamen de euro’s uit de witwasmachine. Ondanks signalen dat het mis ging lieten banken het dubieuze geld ongehinderd doorstromen.
Behalve naar genoemde Roldoegin, cello spelend boezemvriend van Poetin, ging een deel van dit geld naar Gagik Tsarukyan, de grootste oligarch van Armenië. Ook Zoran Djordjevic, voormalig minister van Arbeid en Defensie in Servië, ontving geld uit de wasautomaat, evenals verschillende Russische oligarchen. Een deel van het geld is afkomstig van bedrijven die betrokken waren bij georganiseerde misdaad of fraude. De advocaat Magnitski bracht de fraude aan het licht en werd vervolgens gevangen gezet. Hij overleed in de cel.
Investico onderzocht in samenwerking met Trouw en De Groene Amsterdammer de betalingen van Ruslands rijken en ontdekte hoe een papieren werkelijkheid ervoor kan zorgen dat banken miljarden aan verdacht geld accepteren en dubieus Russisch geld na een virtuele reis langs Europese banken als hagelwitte euro’s weer naar buiten komt.

Voorvechter mensenrechtenwet in Kamer: Magnitski is gedood omdat hij mijn advocaat was (Hanneke Keultjes AD 23 mei 2018):
Bill Browder, de man die wereldwijd ijvert voor de invoering van Magnitski-wetgeving om mensenrechtenschenders te straffen, sprak vandaag met de Tweede Kamer. ,,Als er één land in de wereld is dat zo’n wet zou moeten hebben, dan is het Nederland.”
Het is duidelijk dat de Brit Bill Browder een man is met een missie. Een persoonlijke missie, zo merken de Kamerleden die vandaag met hem spreken. ,,Serge Magnitski is gedood omdat hij mijn advocaat was. Als hij dat niet was geweest, zou hij nog steeds leven.”

Bill Browder over zijn leven als staatsvijand van Rusland: 'Ik ben nergens vaste gast' (Tom Kreling de Volkskrant 26 maart 2018):
Wie tot staatsvijand van Rusland is aangemerkt, is zijn leven niet zeker. De poging tot moord op de Russische ex-spion Sergei Skripal maakte dat onlangs duidelijk. Ook de Amerikaanse ondernemer Bill Browder houdt rekening met zo'n scenario.
Voelde dat niet ongemakkelijk? Al die rijkdom die ze weggaven had ook ten goede kunnen komen aan de Russische bevolking.
'Dat het een stomme zet van Rusland was, de privatisering op deze manier, is evident. Maar was er iets onethisch aan wat ik deed? Nee. Als ik die aandelen niet had gekocht, had iemand anders het gedaan. Het grootste probleem was dat niet alles via normale verkoop geprivatiseerd werd, maar op schimmige, corrupte wijze bij de oligarchen terechtkwam.'

Engelen bestaan in Limburg niet (Peter de Graaf Limburg de Volkskrant 30 april 2022 Zaterdag p. 12-13):
Vriendjespolitiek en zakkenvullerij bepaalden het beeld van de Limburgse bestuurscultuur de afgelopen jaren. Emile Roemer, sinds 1 december gouverneur, moet schoon schip maken. ‘Dit is geen exclusief Limburgs probleem.’
Bestuurscultuur (Kustaw Bessems de Volkskrant 30 april 2022 pinie p. 22-25):
‘De mechanismen van pesten in een klas zijn niet heel anders dan die in een samenleving. Alleen de schaal is groter.’
Bovenbazen (Sylvia Witteman de Volkskrant 30 april 2022 Wetenschap & Boeken p. 9):
Ik herlas Geld speelt geen rol. Het is een fijne bundel, met ‘De bovenbazen’ als hoogtepunt. Ook het woord ‘bovenbazen’ is door Toonder bedacht, realiseerde ik me, net als ‘minkukel’, ‘grootgrutter’ en de uitdrukking ‘kommer en kwel’.
‘Als jij me nu een kwart van de petroleum geeft krijg jij alle fietsen.’ De ander haalde echter de schouders op. ‘Waarom?’ vroeg hij vermoeid. Ik vind er niks aan (…) we hebben hier met zijn negenen alles al, en hoe we ook ruilen, er komt niets meer bij.’
Maar dan dreigt er opeens een tiende bovenbaas bij te komen. En dat is Heer Bommel. Verder verklap ik niks. Noemde ik ‘De bovenbazen’ verrassend actueel? Nou, zeg maar gerust visionair.

Bestuurscultuur (Buitenhof 24 april 2022 NPO1):
- Een terugblik op een hectische Haagse week met GroenLinks fractievoorzitter Jesse Klaver
- Politiek redacteur van NRC Tom-Jan Meeus
- Hoofdeconoom van ABN AMRO Sandra Phlippen
- Politiek filosoof en lid van de Raad voor het Openbaar Bestuur Daan Roovers
- Een gesprek met honorair consul van Oekraïne Karel Burger Dirven en
- George Packer, één van de meest gerenommeerde journalisten van Amerika.

Andersglobalisering of de wedergeboorte van de afstand
Op zoek naar dumbbells op een knikkerplaneetje (Koen Haegens De Groene Amsterdammer 28 april 2022 p. 30-33):
Dertig jaar lang leek de aarde een dorp. Maar de laatste jaren loopt weinig meer op rolletjes in de economie. Maken de Russische aanval op Oekraïne en nieuwe lockdowns in China een einde aan het tijdperk van de globalisering?

Het verdienmodel van Poetin, waar honorair consul van Oekraïne Karel Burger Dirven (Buitenhof 24 april 2024) het over heeft, lijkt verdacht veel op het neoliberalisme in het Westen. Het uitbesteden van overheidstaken op het terrein van zorg, woningbouw en onderwijs aan het grootkapitaal laat zien dat het neoliberalisme ook in Nederland populair is. Het bevordert de achterkamertjes politiek. Daan Roovers wijst er terecht op dat de overheid de slagkracht heeft weg georganiseerd. Het illustreert de waanzinnige werkelijkheid, de onmacht van het kabinet om adequaat op de oorlog in Oekraïne te reageren.

De wrakkige overheid
Een patroon van onvermogen (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 8 september 2022, p. 20-25):
De Nederlandse overheid doet niet meer wat de grondwet haar opdraagt: de bestaanszekerheid en vrijheid van mensen beschermen. Ze heeft zich te ver teruggetrokken. De politieke gifmengers spinnen er garen bij.
Als voorbeeld wees hij op de kaalslag van de publieke voorzieningen aan de randen van Nederland: ‘Geen winkel in de buurt, geen politie te bekennen, de school gesloten, het openbaar vervoer beperkt, de geldautomaat weggehaald, een bibliotheek op grote afstand, huisarts moeilijk te krijgen.’ Zo wakkert de overheid volgens hem zelf het wantrouwen in haar aan. ‘Waarom zou de burger een overheid vertrouwen die letterlijk onzichtbaar is en haar eigen verantwoordelijkheid afwentelt?’
De sleutel voor het doorbreken van het patroon van onvermogen in het handelen van de overheid ligt bij de politiek en bij het ambtelijk apparaat: zij moeten de overheid weer in staat stellen te doen waartoe de grondwet haar verplicht in de bescherming van de vrijheid en de bestaanszekerheid van de mensen.
In een metafoor uitgedrukt: de overheid moet weer zo betrouwbaar worden als de VW-kever in Sleeper, een film van Woody Allen uit 1973 waarin hij wakker wordt in de 23ste eeuw. In een grot ontdekt hij een onder gruis en stof bedolven, ministens tweehonderd jaar oude kever. Het is starten en wegrijden.

Wat is geluk nu eigenlijk?
‘Hij is de enige persoon in ons land die zich met recht ‘geluksprofessor’ kan noemen. Ruut Veenhoven (1942), van huis uit socioloog, werkt aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en verdiept zich al meer dan veertig jaar in de wetenschap van het menselijk geluk. Dat je geluk niet kunt meten, is volgens hem onjuist.’
Omdat het de vijftigste aflevering is van de Podcast of HOPE, blikken we na de opname met Mark Rutte terug naar een aantal bijzondere fragmenten uit eerdere afleveringen:
Professor Ruut Veenhoven (24 oktober 2021) “In aflevering 22 sorteert geluksprofessor Ruut Veenhoven voor op het gesprek met Mark Rutte en legt hij uit waarom de Denen Nederland de loef afsteken als het gaat om het gemiddelde gelukscijfer.”

Levenskunst & Levensgeluk — V — Het belang van levensgeluk (Heidi Muijen]] Civis Mundi Digitaal #27, okt/nov 2014):
- “Het spirituele is politiek — het politieke is spiritueel!”
1. Geluk en tragiek
Een overweldigend aantal hits verschijnt wanneer we op ‘geluk’ googlen. Geluk bestaat als een lesmethode voor scholen, bekend is het onderzoek van geluksprofessor Ruut Veenhoven, en in Bhutan kent men het bruto nationaal geluk. Een bont geheel van meer dan vier miljoen hits in dertig seconden; ondoenlijk al dat geluk tot ons te nemen! Het is met harde cijfers verbonden aan succes in bedrijvigheid: voor arbeidstevredenheid en als businessmodel. Er zijn ook gelukskoekjes en cursussen in dagelijkse positieve affirmaties. Daarmee lijk je het geluk te kunnen bezweren op mythisch-magische wijze. Net zoals in archaïsche tijden door op de juiste wijze te offeren, rituelen te voltrekken en het geluk af te smeken aan Vrouwe Fortuna. Deze geluksgodin is in onze tijd gereïncarneerd als het Rad van Fortuin in de vorm van (internet)gokken en veel loterijen. Toch is controle over het levende dominante geluksrichting in onze tijd. We zetten in op wetenschap en techniek, hebben gereedschapskisten vol gespreks- en gedragstechnieken, werken met evidence based protocollen en huren managementgoeroes en gelukscoaches in…

Levenskunst & Levensgeluk — V — Het belang van levensgeluk (Heidi Muijen Civis Mundi Digitaal #27]], okt/nov 2014):
- “Het spirituele is politiek — het politieke is spiritueel!”
- Levenskunst als een wijsheidstraditie voor de ontwikkeling van een ethisch-politiek bewustzijn!
1. Geluk en tragiek
Een overweldigend aantal hits verschijnt wanneer we op ‘geluk’ googlen. Geluk bestaat als een lesmethode voor scholen, bekend is het onderzoek van geluksprofessor Ruut Veenhoven, en in Bhutan kent men het bruto nationaal geluk. Een bont geheel van meer dan vier miljoen hits in dertig seconden; ondoenlijk al dat geluk tot ons te nemen! Het is met harde cijfers verbonden aan succes in bedrijvigheid: voor arbeidstevredenheid en als businessmodel. Er zijn ook gelukskoekjes en cursussen in dagelijkse positieve affirmaties. Daarmee lijk je het geluk te kunnen bezweren op mythisch-magische wijze. Net zoals in archaïsche tijden door op de juiste wijze te offeren, rituelen te voltrekken en het geluk af te smeken aan Vrouwe Fortuna. Deze geluksgodin is in onze tijd gereïncarneerd als het Rad van Fortuin in de vorm van (internet)gokken en veel loterijen. Toch is controle over het levende dominante geluksrichting in onze tijd. We zetten in op wetenschap en techniek, hebben gereedschapskisten vol gespreks- en gedragstechnieken, werken met evidence based protocollen en huren managementgoeroes en gelukscoaches in…

Het eerste aandeel (Sitalsing de Volkskrant 14 september 2022, p. V7):
Tegenwoordig noemen we ze multinationals. De VOC geldt als de eerste.
Schaalvergroting en spreiding risico's
Door het verhandelbare aandeel werden twee dingen mogelijk waar ’s werelds multinationals nog altijd op drijven: schaalvergroting (zo haalde de VOC bij aanvang in 1602 het immense bedrag van 6,4 miljoen gulden op) en spreiding van het financiële risico. Omdat beleggers delen in de winsten én in de verliezen, kan een onderneming zich krankzinnige risico’s permitteren.
Op 31 december 1800 kwam een einde aan ’s werelds eerste multinational. De VOC ging ten onder aan mismanagement, corruptie en de veranderende tijd.

In de troonrede van 17 september 2013 werd gesteld dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. De op – en neergaande lijn in de conjunctuurbeweging wordt vanuit het psychologische ('Psyche en Logos' gezichtspunt met behulp van het zelf-bewustzijn, de zelfreferentie verklaard. Het leven laat zien hoe een crisis ontstaat, maar ook kan worden opgelost. Door het cliëntelisme ('ondernemende' bestuurscultuur), de te nauwe verstrengeling tussen overheid, lees politici en bedrijfsleven en het mismanagement dat daardoor is ontstaan, is er decennia lang een feestje gebouwd. De wederkerigheid, de rekening van dit feestje wordt nu, met als camouflage de zogenaamde participatiesamenleving, aan de burger gepresenteerd. Wel is het idee van de participatiesamenleving een uitstekende benadering om juist die vraagstukken op te pakken waar de top down aanpak in de politiek heeft gefaald.

Het nieuwe dieptepunt van Haagse kolder: een ingewikkelde subsidieregeling voor projecten die regels afschaffen (Joost Zaat de Volkskrant 13 september 2022 p. 15):
Het nieuwe dieptepunt van Haagse kolder is een tweet van minister Helder, die van langdurige zorg, over een subsidieregeling voor projecten die regels afschaffen.
Er is 9,5 miljoen euro voor dit project van ‘Ontregel de zorg’ beschikbaar. Je zal het maar bedacht hebben. Wat zeg je dan bij het avondeten tegen je kinderen?

PFAS-vervuiling (Zembla BNN/VARA 8 september 2022 NPO2):
- Zembla duikt in de eerste aflevering van het nieuwe seizoen in het PFAS-schandaal. In Zeeland is het water zo ernstig vervuild geraakt met giftige PFAS-stoffen dat er geen vis meer gegeten mag worden uit de Westerschelde. PFAS, ook wel 'forever chemicals' genoemd omdat ze in het milieu vrijwel niet afbreken, kunnen al bij een zeer kleine dosis schadelijk zijn voor het immuunsysteem en bij hogere blootstelling kankerverwekkend.
In België ontstond vorig jaar grote commotie toen bleek dat chemiebedrijf 3M in Antwerpen jarenlang enorme hoeveelheden PFAS in de Schelde heeft geloosd en daarmee de omgeving, tot in Zeeland aan toe, ernstig heeft vervuild. Het schandaal leidde tot een parlementair onderzoek en het stilleggen van de fabriek.

‘Denken is vluchtig, voelen leidt naar je ziel’ (Fokke Obbema interviewt Johan Witteveen de Volkskrant 23 april 2019 p. 12-13):
‘Pas na de dood krijg je inzicht in allerlei aspecten van je leven en hoe dat is verlopen.’ Soefi Johan Witteveen neemt Fokke Obbema mee op een reis door dimensies.
Witteveen is in zijn lange leven altijd méér dan politicus en econoom geweest. Zijn ouders behoorden tot de eerste generatie van de soefibeweging, die na de Eerste Wereldoorlog werd opgericht door Inayat Khan. Die Indiase mysticus droeg het ‘universeel soefisme’ uit. Dat is gericht op het verbinden van oosterse en westerse religies, die, constateerde Khan, een geloof in de goddelijke geest, liefde, schoonheid, harmonie en geestelijke vrijheid delen. Het soefisme wil verbinden, maar schuwt het overtuigen van anderen – andere religieuze opvattingen dienen altijd te worden gerespecteerd.
Wat is de zin van ons leven?
‘Ik ben geneigd de mensheid te zien als het hoogtepunt van de hele schepping. Daarin probeert een goddelijke geest zich steeds meer uit te drukken. Een mooie soefi-uitspraak daarover luidt: ‘De goddelijke geest slaapt in de rotsen, ontwaakt in de planten, begint zich bewust te worden in de dieren en komt tot het hoogste bewustzijn in de mens.’ De zin van ons leven is dus om een bewustzijn van dat goddelijke te ontwikkelen. Voortdurend ons bewust zijn dat we in die prachtige schepping verkeren en beseffen dat daarin een goddelijke geest werkt, dat is de zin. Die geest kunnen we herkennen aan alle schoonheid, die vormt de uitdrukking ervan. Als mens kun je zelf ook iets van die schoonheid uitdrukken.’
Ziet u een toekomst voor religies?
‘Ik denk dat godsdiensten zich meer op de mystiek moeten richten. Mensen hebben geen behoefte aan dogma’s. Wat hen wel raakt, is beleving. Daar ligt de eenheid van religieuze idealen, in de beleving van het goddelijke. Met ons denken willen we dat helder krijgen, maar dat werkt niet, dan raak je de goddelijke geest juist kwijt. (lacht) Denken is oppervlakkig. Voelen gaat veel dieper, dat dringt door tot in je ziel. En dat is het ware leven.’

Ook van Robbert Dijkgraaf hoeven universiteiten niet veel te verwachten (Martin Sommer de Volkskrant 10 september 2022, Opinie p. 23):
Het idee van wat een universiteit ook alweer was, een van onze oudste instellingen die kennis doorgeeft aan volgende generaties, met een bijzondere verplichting tegenover de samenleving, dat idee is weggezakt en het ziet er niet naar uit dat het terugkomt als Dijkgraaf zijn ‘instrument’ heeft gevonden.
De universiteit is maar een voorbeeld. De instrumentele manier van denken kun je zo plakken op het stikstofdebat of de asielproblematiek. Willem Witteveen zou hoofdschuddend hebben toegekeken. Van de week las ik zijn boek De wet als kunstwerk, dat in 2014 postuum verscheen en dat al jaren intimiderend bij mij op de plank staat. Witteveen (1952 - 2014), rechtsfilosoof en Eerste Kamerlid voor de PvdA, kwam om het leven toen de Russen de MH17 uit de lucht schoten. Na lezing van zijn prachtige boek begrijp je beter hoe de politieke cultuur de afgelopen decennia is afgezakt en waarom bestuurders zo vaak met de mond vol tanden staan.
Witteveen begint zijn boek met een kritiek op ‘de wet als instrument’, precies het woord dus dat minister Dijkgraaf had uitgekozen. Wetten worden beschouwd als gereedschap van de overheid. De minister wil iets en maakt een wet, in de veronderstelling dat hij een probleem gaat oplossen. Over het algemeen wordt een probleem niet opgelost met een wet, en dus is steeds een nieuwe wet nodig. De meeste wetten zijn een reactie op een eerdere oplossing, die korte tijd later weer een probleem is geworden.
De rechter verontschuldigde zich tegenover de boeren, voor het feit Nederland nu eenmaal een heel strikte natuurwetgeving heeft aangenomen. Zo doet een wet precies wat hij niet moet doen, namelijk verdeeldheid zaaien. Wetten lossen onze problemen niet op. Dat moeten wij zelf doen. Witteveen herinnert aan een heel andere wetstraditie die grotendeels verloren is gegaan en nog het best te typeren valt met ‘de geest van de wetten’ van de Franse filosoof Montesquieu.
Een goede wet beschrijft wat Nederlanders de juiste inrichting van de staat vinden. Hij ontleent zijn kracht aan zijn gezag bij de gebruikers, en kan om die reden niet anders dan de uitkomst zijn van open parlementair debat. Een goede wet is de neerslag van praktische wijsheid, kennis van de samenleving en juridisch vakmanschap. ‘In die volgorde’, zegt Witteveen er streng bij. Het tegendeel dus van ‘kaal en normloos instrumentalisme’, dat ook de universiteiten niet verder zal helpen. Lees dat boek, Robbert Dijkgraaf.

Woorden (Alex Mazereeuw de Volkskrant 16 september 2022, p. V2):
In een onthutsende uitzending van Argos leerden we in nog geen twintig minuten de faalgeschiedenis van het Multidisciplinair Interventieteam.

Hoe het MIT faalde
Stille dood van een superteam (Romy van der Burgh, Rasit Elibol en Marieke Rotman De Groene Amsterdammer 15 september 2022. p. 14-17):
Het moest het antwoord worden op de verharding van de onderwereld, na de moord op advocaat Derk Wiersum. Maar het ‘superteam’ dat in het leven werd geroepen door toenmalig minister Ferd Grapperhaus bleef hangen op de Haagse tekentafels.
Inmiddels is de moord op Derk Wiersum drie jaar geleden, en werd iets meer dan een jaar geleden Peter R. de Vries doodgeschoten. Het multidisciplinair Interventieteam heeft al die tijd geen crimineel netwerk ontmanteld. Maar de medewerkers, nu bij het NSOC, blijven optimistisch. ‘We spraken met Harvard University. Homeland Security heeft in Amerika ook veel kritiek gehad in het begin’, zegt Korsman. ‘Je moet je bestaansrecht bewijzen.’

Het dubbelspel van de Rabobank
Blind de bestaande belangen dienen (Daphné Dupont-Nivet, Adrián Estrada en Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 15 september 2022, p. 22-27):
De formule waarmee zowel de Rabobank als de Nederlandse boeren groot zijn geworden lijkt uitgewerkt. De bank zegt een aanjager te willen zijn van de landbouwtransitie, maar is vooralsnog vooral een rem.
‘De coöperatieve Rabobank is vervlochten met de Nederlandse samenleving en neemt met overtuiging maatschappelijke verantwoordelijkheid’, schrijft de Rabo-directie in september 2021 aan Johan Remkes, die op dat moment als informateur de basis legt voor het kabinet-Rutte IV. In die brief, door ons opgevraagd met een Woo-verzoek (Wet open overheid), presenteert de bank zich als een partner voor verduurzaming. De Rabobank streeft naar eigen zeggen naar een ‘duurzame kringloop landbouw’. Maar, waarschuwt de bank, inkrimping van de veestapel mag geen doel op zich zijn. ‘De meest novatieve boeren zullen lijden onder een gedwongen krimp.’
De legergroene stallen van boer Mark zullen vanaf de heide binnenkort niet meer te zien zijn. Vorige maand verkocht hij zijn pluimveehouderij ‘aan de provincie’ met een uitkoopregeling speciaal voor piekbelasters. Dat betekent dat de stallen verdwijnen, de voersilo’s ontmanteld worden en hij geld krijgt waarmee hij zijn recent verhoogde hypotheek bij de Rabobank kan afbetalen. Dat zou precies de bail-out zijn waar critici voor vrezen. Ook de vergoeding voor de gederfde inkomsten uit het bedrijf ontvangt Mark, die in de Quote 500 staat, uit belastinggeld. Hij denkt eraan om over de grens in Duitsland een nieuwe pluimveehouderij te starten. Hoe hoog de uitkoopsom precies was wil hij niet zeggen. ‘Ik kon er een goede prijs voor krijgen.’

Irene Stengs verwijst in de uitzending naar de discipline epigenetica (Atlas 14 september 2022 NPO2):
Queen Elizabeth II is overleden. Het Verenigd Koninkrijk heeft een periode van rouw aangekondigd. Waarom rouw je om iemand die je niet kent? Dit vragen we aan Irene Stengs, bijzonder hoogleraar Antropologie van Rituele en Populaire Cultuur aan de Vrije Universiteit Amsterdam. * REPO Bonaire. Bonaire ondervindt veel overlast van Sargassum, een soort drijvend onkruid. * Wat doet armoede met je lichaam? We bespreken het met huisarts en onderzoeker Feia Hemke.

Tanden-fee leugen (Anna van den Breemer de Volkskrant 8 september 2022, p. V12):
Kun je het wel maken om je kind, behalve in het sinterklaasverhaal, ook nog in de tandenfee te laten geloven?
‘In meerdere culturen vind je rituelen rondom het verliezen en wisselen van melktanden’, zegt Irene Stengs, antropoloog aan de VU en het Meertens Instituut en gespecialiseerd in rituelen. In Frankrijk geloven kinderen bijvoorbeeld dat een muis (la bonne petite souris) hun melktanden meeneemt in ruil voor een cadeautje of snoep.

Greenwashing: een pakketje schroot met een dun laagje groen (Ionica Smeets de Volkskrant 25 februari 2022):
Het is kortom wat talloze bedrijven doen: greenwashing. Bedrijven presenteren zich als veel duurzamer en maatschappelijk betrokkener dan ze zijn. Maar dat is vooral reclame, het is een pakketje schroot met een dun laagje groen. Ze doen een klein duurzaam projectje en blazen dat enorm op, schermen met keurmerken die niets betekenen en roepen in vage termen over hoe goed ze bezig zijn. Teun van de Keuken en consorten trekken al jaren ten strijde tegen dit soort marketing, maar het lijkt alleen maar erger te worden.

De unknown unknows van Stientje van Veldhoven (Martin Sommer de Volkskrant 14 december 2019 Opinie p. 23):
Vooral de pfas-crisis wekte verbazing. Omdat er Europese richtlijnen aan te pas komen, kon men zich bij het stikstofverhaal nog iets voorstellen. Maar het pfas-besluit dat het complete grondverzet, de wegenbouw en de baggerindustrie stillegde, kwam als een nationale donderslag bij heldere hemel. De betrokken minister, toen nog staatssecretaris, Stientje van Veldhoven (D66), is er tot dusverre genadig vanaf gekomen.
Stientje van Veldhoven moet zich hebben gevoeld als Donald Rumsfeld met zijn unknown unknowns. Je hebt geen idee, maar je wilt geen risico nemen. Dan volgt onherroepelijk wat Ed. van Thijn ooit besturen op de tast noemde. De afweging wordt een politieke, niet een inhoudelijke. De bewindsvrouw wil overkomen als stevig, gedecideerd, iemand die de zaak onder controle heeft. Het departement wil de minister uit de wind houden. Daar zit een portie angst voor burgerij en media bij. Die laatste zijn zich na de zomer inderdaad gaan roeren over de nare eigenschappen van pfas, maar dat was pas nadat Van Veldhoven met haar brief het hele raderwerk tot stilstand had gebracht.
Bestuurders denken vaak dat burgers willen leven in een veiligheidsutopie. Maar dat is helemaal niet zo, zij maken bredere afwegingen dan bijvoorbeeld toxicologen. Als je gewone mensen vraagt of ze honderd procent schone grond willen, zeggen ze uiteraard ja. Als je vraagt of daarvoor de hele bouw moet worden opgeschort, wijzen ze naar hun voorhoofd. Bevolkingsonderzoek wijst uit dat angst voor milieurampen voor het overgrote deel van de bevolking bij lange na niet de grootste zorg is. Ja, voor de bovenste 20 procent, laten we zeggen de potentiële kiezers van Stientje van Veldhoven.

Nederland is vol (Jeroen Pauw BNNVARA 11 september 2022 NPO1):
Of het nou gaat om Schiphol, onze vleesindustrie, toerisme of ons vrachtverkeer, Nederland blijft maar doorgroeien. In ‘Nederland is Vol’ onderzoekt Jeroen Pauw, samen met journalist Sander Heijne, of ons kleine Nederland op verschillende vlakken niet de grenzen aan groei heeft bereikt. Vijftig jaar geleden werden we voor het eerst gewaarschuwd voor de onmogelijkheid om eindeloos te blijven groeien. Toch is ons verlangen naar groei – ook in politiek beleid – nog springlevend, terwijl we steeds nadrukkelijker tegen de grenzen aanlopen. Moeten we onze samenleving radicaal anders vormgeven? En hoe zorgen we ervoor dat de rekening van de eindeloze groei ook eerlijk wordt verdeeld en niet bij één deel van de bevolking terecht komt?
Jeroen Pauw: “De spanning zit in de balans tussen onze welvaart en ons welzijn, we staan op veel onderwerpen hoog in de top 3-lijstjes, wat betreft luchthaven, zeehaven, veehouderij, auto’s per vierkante km, etc., maar helaas ook wat betreft ongezonde lucht, stikstof, co2-uitstoot en andere minder positieve zaken. Gaat de ruimte van de één ten koste van het welzijn van de ander? En is daar, met behoud van welvaart, een andere balans in te vinden?”

Dit land is te klein om nog groter te worden (Sander Heijne de Volkskrant 10 september 2022, Opinie p. 18-19):
De Nederlandse economie kan niet eindeloos blijven groeien – dat weten we al decennia. Na zeventig vette jaren is er een kabinet nodig dat nieuwe manieren zoekt om de schaarste te verdelen, zegt journalist Sander Heijne.
We staan op een kruispunt in de geschiedenis; in al onze ijver, werklust en investeringsdrang van de afgelopen zeventig jaar hebben we een grotere economie gecreëerd dan ons land kan dragen. Naarmate we rijker zijn geworden, willen we ook steeds meer. Helaas kan niet alles overal, concludeerde de commissie-Remkes in 2020. Het is de paradox van onze eeuw; we leven in een tijd waarin juist overvloed leidt tot nieuwe vormen van schaarste.

Samen krijgen we de markt wel klein (Sander Heijne de Volkskrant 17 februari 2018 Opinie p. 2-3):
Hoewel de politiek erin blijft geloven, is vrije marktwerking in de publieke sector is zelden een succes. Volgens Sander Heijne is er hoop en kunnen we als burgers het tij keren.
Onmachtig
Een lang verhaal kort: omwille van het politieke ideaal van een open spoormarkt, is een organisatorische puinhoop gecreëerd waarin het spoorpersoneel onmachtig is de winterchaos te bestrijden.
Opmerkelijk, want met de invoering van marktwerking op het spoor had het kabinet nu juist beoogd het tegenovergestelde te bereiken. Marktwerking, zo was de gedachte, zou het spoor juist goedkoper, beter en efficiënter maken.
Toeval
Ik had, toen ik mijn reconstructie van de winterchaos op het spoor publiceerde, nog geen idee van de omvang van het onderwerp dat per toeval op mijn pad was gekomen: marktwerking in de publieke sector.
Kracht van ondernemerschap
Mannen als Gerard Heineken, Anton Philips en Albert Heijn hadden geen aansporing van de overheid nodig om zich te storten op de productie van bier, lampen en de handel in voedsel. Ook ik geloof in de kracht van ondernemerschap. Sterker, ik heb mijn vaste baan bij de Volkskrant eind 2014 doelbewust opgezegd om zelf te gaan ondernemen.
Geheim memo
Een paar keer dacht ik de dominante politieke opvattingen over marktwerking te kunnen veranderen met onderzoeksjournalistiek. Zoals die keer in januari 2014 toen ik een geheim memo over NS en ProRail van top-adviseur Jaap Bierman in handen kreeg, en afdrukte in de Volkskrant.
Ideologische luiheid
Ook na dit onderzoek veranderde er niets wezenlijks in het beleid. Neem het huidige regeerakkoord. De oplossing van Rutte-III om de problemen met marktwerking op het spoor op te lossen, is het introduceren van meer marktwerking op het spoor.
Gerichte acties En dit is hoe we de uitwassen van marktwerking kunnen bestrijden. De afgelopen dertig jaar is het geloof in de heilzame kracht van de markt geleidelijk doorgesijpeld in onze samenleving. Maatregel voor maatregel en voorziening voor voorziening. Soms was het een verbetering, maar vaak niet.
Zo stapsgewijs als de markt onze publieke voorzieningen heeft opgeslokt, zullen we onze diensten nu weer terug moeten grijpen. In navolging van activisten als Hugo Borst en de protesterende huisartsen, moeten meer burgers en beroepsgroepen die worstelen met de gevolgen van doorgeschoten marktwerking de handen ineenslaan. Veel moeite hoeft dit niet te kosten. Dankzij sociale media kunnen we ons tegenwoordig makkelijker verenigen dan ooit.
Eenmaal samen is het zaak de belangrijkste problemen waartegen we dagelijks te hoop lopen te inventariseren, zodat we het beleid met concrete voorstellen en gerichte acties weer de juiste kant op kunnen duwen.
Samen keren we het tij. De bal ligt bij ons.
Sander Heijne (1982) was van 2010 tot 2015 economieredacteur bij de Volkskrant en is auteur van het boek Er zijn nog 17 miljoen wachtenden voor u , over dertig jaar marktwerking in Nederland.

Uitbesteden maakt gelukkiger (Heleen Mees de Volkskrant 13 december 2017):
Iedereen die Nederland ook maar waagt te opperen dat mensen eens wat meer uren moeten werken, weet zeker dat zijn (of haar) hoofd eraf wordt gebeten. Dat ondervond meest recent Frank Kalshoven nadat hij had geopperd dat, in plaats van een algemene loonsverhoging, het meer voor de hand lag dat leerkrachten die ontevreden zijn met hun inkomen eens wat meer uren zouden moeten werken. Zoals Kalshoven vlug even voorrekende, ziet een leerkracht die van 60 procent voltijds gaat werken, zijn of haar inkomen met maar liefst tweederde toenemen. Volgens Kalshoven is het basisonderwijs een extreme deeltijdsector.
De stijgende welvaart van de afgelopen decennia heeft een nieuwe vorm van armoede gecreëerd: tijdarmoede. Overal in de westerse wereld rapporteren mensen met hogere inkomens meer tijdschaarste.
De ervaren tijdsdruk leidt op zijn beurt tot een lager welzijnsniveau, hetgeen zich onder meer uit in een verminderde geluksbeleving, toegenomen angst en slapeloosheid.

George Packer De Laatste Redding
Donald Trump verloor de verkiezingen, maar auteurs raken maar niet uitgeschreven over de voormalige president. Maakt deze barrage aan Trumpboeken ons ook wijzer?
In De laatste redding doet journalist ­George Packer, onder andere bekend van zijn biografie van Richard Holbrooke, een poging. Vergeleken met de jachtige chaoskronieken is Packer een verademing om te lezen. Hij registreert niet in eerste instantie het gewoel in Washington, dat is meer de achtergrondruis bij het Amerika dat hij om zich heen ziet. Zoals wanneer zijn aardige buurvrouw tot zijn schrik ineens een Trump-bord in de tuin plaatst.
De uil van Minerva lijkt al met al nog niet echt uitgevlogen. Daaruit zou je kunnen concluderen dat de avondschemer misschien ook nog niet is neergedaald over het tijdperk-Trump, en dat we nog een tijdlang veroordeeld zijn tot onze halfbakken pogingen om een tijdperk te begrijpen dat nog altijd voortduurt.

Essay Uit de loopgraven van het publieke debat
Het falen van de experts (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 28 april 2022 p. 40-43):
De blinde vlekken van de machthebbers zijn die van de zelfbenoemde experts geworden. Na dertien jaar columns voor De Groene maakt Ewald Engelen de balans op. ‘Had het progressieve blok niet andere afwegingen moeten maken?’

Pensioen (Dirk Bezemer De Groene Amsterdammer 28 april 2022 p. 9):
Die enorme pensioenpot is blijkbaar nog niet groot genoeg. Ons rolmodel is oom Dagobert: altijd bezig met een groter geldpakhuis. Premies werden hier verhoogd en indexering van pensioenen bleef achterwege, aangemoedigd door een discours van voortdurende pensioenzorgen en moeizame hervormingen. In 2010 was er een pensioenakkoord dat mislukte, in 2019 een nieuw akkoord dat tot een Pensioenwet leidde. Die gaat op 1 januari in.

Sympathie voor ’minvermogenden’
Zoals de minvermogende stripfiguren van Toonder woonde Veblen laatste jaren van zijn leven in een boshut in het kustgebergte, vanwege zijn hang naar de ‘savage state’ en de kleinschalige boerengemeenschap waarin hij was geboren. Hij stierf uitgeput in zijn hut, totaal verarmd, verlaten en vergeten, Maar zijn Theory of the Leisure Class werd een blijvende bestseller, die nog altijd actueel is, zij het met de nodige kritische kanttekeningen. Zie hierover mijn artikel in nr 32 over De filosofie van eenvoud.
Veblen heeft het ook over ‘absentie ownership’, de titel van zijn laatste boek over de ’nietsdoende klasse’, die niet deelneemt aan het productieproces, maar er wel veel aan verdient. Hij had toen reeds een profetisch oog voor de desastreuze en ontwrichtende invloed die woekerende geldhandelaren kunnen hebben in de ‘predatory society’, die hun prooi was en die met list en bedrog wordt bedrogen. Luyendijk geeft hierover een kijkje achter de schermen in zijn boek Dit kan niet waar zijn: Over bankiers.

De verdozing van Nederland
Gooien met grond (Bijou van der Borst, Romy van Dijk, Janna Nieuwenhuijzen, Coen Ramaer en Karlijn Saris De Groene Amsterdammer 28 april 2022 p. 18-29):
Steeds vaker vallen landschappen ten prooi aan monotone distributiecentra. Het verzet van burgers mag niet baten. Waar Den Haag regie zou moeten nemen over schaarse groene ruimte gooit het die juist in de uitverkoop. ‘We leunen op een lui verdienmodel.’

Verdozing gaat door: nog drie miljoen vierkante meter aan distributiecentra in aantocht (Bijou van der Borst, Romy van Dijk, Janna Nieuwenhuijzen en Coen Ramaer en Karlijn Saris Trouw 24 april 2022):
Landschapsarchitect Adriaan Geuze, die de term ‘verdozing’ in 2018 muntte, noemt de transformatie van het landschap ‘extreem'. Nederland kreeg er de afgelopen vijftien jaar 27,5 miljoen vierkante meter aan distributiecentrum bij, met volgens vastgoedinvesteerders 2021 als recordjaar voor de bouw ervan. “Kom na een paar jaar terug op een plek en je kent het niet meer terug", zegt Geuze. “Je kan je niet eens meer oriënteren”.

Groot, groter, grootst (Joost de Vries de Volkskrant 4 december 2018, p. 18-19):
De consument bepaalt het ritme in de distributiecentra: gestaag tijdens kantooruren, maar na 17 uur, wanneer de doorsnee werkdag erop zit, schiet het aantal bestellingen omhoog. Elke klik op laptop of mobiel zet een mier in beweging. Binnen een kwartier zit de aankoop in een doos, klaar om vervoerd te worden. Om 18 uur treedt de ‘aardappeldip’ in. Vanaf 19 uur zwelt de tweede golf aan, om pas diep in de avond weer te luwen. ’s Nachts nemen andere mieren plaats in de cabines van hun vrachtwagens.
‘Duizelingwekkend’, concludeert Mouthaan. ‘De omvang, de hoeveelheid producten, de snelheid. Het is een consumptiewalhalla.’

De verdozing van het Nederlandse landschap (John Schoorl de Volkskrant 18 mei 2018):
Ze verrijzen overal in het landschap: enorme, meestal grijze rechthoekige, vrijwel raamloze gebouwenblack%. Begin 2017 telde Nederland 1.760 van deze distributiecentra die een totaal van 28 miljoen vierkante meters besloegen. En de groei zet door.
Wat hij zeker tot zijn glorieuze momenten rekent, zijn al die keren dat Venlo tot logistieke hotspot van Europa werd gekozen. Dan liet hij dozen met slagroomtaart aanrukken, op de burelen van het stadhuis van Venlo. ‘Dat is als Venlo een stukje erkenning’, zegt hij. ‘Dan voel je even de trots met elkaar, en kijken we elkaar even aan, maar gaan we snel verder werken. Want zo zijn we hier.’

Leiders moeten intern weerwerk organiseren om evident gelul te voorkomen (Kustaw Bessems de Volkskrant 23 april 2022 Opinie p. 16):
In De Telegraaf klaagden anonieme bewindslieden deze week over een Kamer die zij onredelijk en te wantrouwend vinden. Niet de oneerlijkheid van Hugo de Jonge over de mondkapjesdeal wordt als probleem gezien, maar de reactie daarop. Ook daar geen besef dat het wantrouwen grotendeels zelf geschapen is.
Kaag gaat nog lang nadenken, zei ze: ‘Hoe verbeter je jezelf? Hoe zorg je ervoor dat je deze fout niet weer begaat?’ Nou, dat kun je dus niet zelf. Dat moet je regelen. Helaas gaat D66 dat niet doen. De ‘meldingsstructuur’, die willen ze wel laten evalueren. Maar de structuur waarbinnen het optreden van Kaag en de partijtop zo kon ontsporen blijft intact. En het vertrouwen, dat blijft in gruzelementen achter.

Nog even doorzetten en we zijn terug bij de standenstaat (Martin Sommer de Volkskrant 23 april 2022 Opinie p. 21):
En dan de politiek. D66 blijkt sinds jaar en dag het vehikel van het lobbykantoor Dröge & Van Drimmelen. Posities in de politiek worden soepel afgewisseld met banen bij de club die te koop is voor particuliere belangen. Frans van Drimmelen kan zijn petten heel goed scheiden, zei voormalig partijleider Alexander Pechtold. Stel dat u de JSF zou vertegenwoordigen, vroeg een kritisch partijlid Van Drimmelen. Dat is toevallig, ik vertegenwoordig inderdaad de JSF, was het lachende antwoord. Bij de Nederlandse folklore hoorde altijd al dat regenten zelf vaststelden hoe integer ze waren. Tegenwoordig is het algemeen belang de optelsom van deelbelangen geworden, en ziet men het verschil niet meer.

Hans van Ewijk Omgaan met sociale complexiteit Professionals in het sociale domein
Hans van Ewijk neemt de lezer mee naar meeslepende analyses van wat er in de samenleving en de sector aan de hand is en doet constructieve voorstellen voor een nieuwe positionering van het sociaal werk in het beleid, de wijk, de wetenschap en het onderzoek. Hij maakt zich sterk voor het sociaal model als tegenhanger van een medisch model. Een boek dat iedere docent, student en sociale professional zou moeten lezen. Hans van Ewijk publiceerde nationaal en internationaal artikelen en boeken over o.a. social work, jeugdwerk, buurtwerk, sociale vraagstukken. Hij was tot voor kort o.a. bijzonder hoogleraar maatschappelijk werk aan de Universiteit voor Humanistiek.

Dichter bij de wetenschap, een complementaire visie.
Deel 3: Dichter bij een verenigende veldtheorie van de natuur en het bewustzijn. (Piet Ransijn Civis Mundi #27 8 oktober 2014):
Schelling: verruimd empirisme en eenheidservaringen
Schelling (1775-1854) was een jeugdvriend, voorloper en opponent van Hegel, die hem heeft overschaduwd. Marx en Kierkegaard hebben filosofie bij Schelling en Hegel gevolgd. Schelling was gepromoveerd in de natuurkunde. Hij was de filosoof van de Romantiek en raakte bevriend met dichters als Goethe, Schiller, Hölderlin, Tieck en Novalis, die verwante ideeën hadden. Nico Schulte schreef een Dissertatie over Schelling, Self and Being. Wat betreft de diverse fasen in zijn denken, beperken we ons tot het basisidee van de identiteitsfilosofie en zijn filosofie van de natuurwetenschap.

Paul de Blot Ik heb plezier hoe ik mijn weg vond in het bedrijfsleven : met vallen en opstaan vind ik de bron van mijn kracht (p. 126,127):
Ik kan het geloofsverhaal, de bijbel, ook als mijn geloofsverhaal weergeven. De colleges in Maastricht tijdens mijn studie van 4 jaar theologie gaven mij een sterk persoonlijk houvast en werden ook de grondslag voor mijn denken over narratieve spiritualiteit, de spiritualiteit als een verhaal.
De wet van de liefde is in ons hart gegrift
Zoals ik al vertelde, heb ik in de oorlogstijd en vooral in het concentratiekamp vriendschap leren kennen als een overlevingsmechanisme. Liefde en vriendschap zijn voor mij de grondingrediënten van mijn leven en van mijn geloof. Je bent bereid je leven te geven uit liefde voor je vrienden.

Magazine BRES #329 sept/okt 2021 laat zien hoe we ons onderscheidingsvermogen (jivanmukta) kunnen verbeteren, terwijl MANTRA Herfst 2021 naar de Toekomst (helderziendheid) kijkt. In het onderzoeksrapport ‘Eenheid in Verscheidenheid’ worden de thema's onderscheidingsvermogen en helderziendheid toegelicht. Het maakt het mogelijk het oeuvre van H.P. Blavatsky beter te begrijpen. Over ’Oost’ en ’West’ zegt Blavatsky: Zelfs de woorden ’Oost’ en ’West’ zijn louter conventioneel en alleen nodig om onze menselijke waarnemingsvermogens te helpen. Want al heeft de Aarde in de Noord- en de Zuidpool haar twee vaste punten, zo zijn toch Oost en West veranderlijk naarmate wij ons op een of ander punt van de Aardoppervlakte bevinden en tengevolge van de wenteling der aarde van West naar Oost. (G. Barborka Het Goddelijke plan menswording en evolutie Deel 1 p. 291)

Het voordeel van de twijfel voor stapelaar Dennis Wiersma, de leerling onder de ministers (Aleid Truijens de Volkskrant 4 januari 2022 p. 19):
Laten we hem niet bij voorbaat afschrijven, deze leerling onder de ministers. Misschien inspireert de wrakke staat van ons onderwijs hem tot onliberale overheidsinmenging. Slechter dan een lange reeks voorgangers kan hij het niet doen.

Journalistiek mag ook de toekomst als onderwerp nemen (Nico Kussendrager de Volkskrant 4 januari 2022 p. 28):
Sommige journalisten zijn te pessimistisch: de journalistiek kan wel degelijk een blik in de toekomst werpen. Sterker nog, dat hebben ze al vaak gedaan.
Ze zijn te pessimistisch. Tempelman trekt een parallel met de beurs en de voetbalpoule. Voorspellingen daar blijken niet uit te komen. Maar dat zijn nu precies de verkeerde analogieën. Op andere terreinen kan de journalistiek wel degelijk ‘vooruitkijken’. En heeft dat in het verleden ook gedaan.
Hetzelfde geldt voor de rol van Rusland. Al begin jaren negentig sprak de Nederlandse ambassadeur in Wenen, Lodewijk van Gorkom, de verwachting uit dat Moskou de uitrol van de Europese Unie en de Navo naar het oosten niet zou accepteren. Naar zijn waarschuwing werd niet geluisterd.
Ook voor de kredietcrisis is door verschillende media tevergeefs gewaarschuwd. En om te ‘voorzien’ dat de euro zonder een gemeenschappelijke economisch beleid tot problemen zou leiden, hoef je geen econoom te zijn.

Hoe een onjuist verhaal van de pandemie dominant werd – en waarom het kabinet dit moet rechtzetten (Lars Duursma de Volkskrant 25 januari 2022 p. 28):
Als de laatste twee jaar ons iets geleerd hebben, dan is het dat we zelf veel invloed hebben op de verspreiding van en bescherming tegen het virus. Alleen dat narratief biedt hoop en houvast voor de toekomst.
Het kabinet doet er dinsdag verstandig aan mythes en misverstanden recht te zetten en het héle verhaal te vertellen. Zo’n narratief bepaalt niet alleen het draagvlak voor basisregels en beleid, maar biedt ook meer hoop en houvast voor de toekomst. Want het einde van deze pandemie is al vaker voorspeld.

Zonder staatssteun was de KLM al zo’n tien keer failliet gegaan (Hanne Obbink Trouw 25 januari 2022):
Staat de KLM op instorten, dan schiet de overheid te hulp. Dat gebeurde tijdens de coronacrisis, precies zoals al vele malen eerder, blijkt uit een nieuw boek over de vliegmaatschappij.
“Het is maar een luchtvaartmaatschappij", schrijft Ties Joosten, journalist bij , in zijn boek dat dinsdag verschijnt over de KLM; De blauwe fabel. Maar al een eeuw lang wordt de onderneming gezien als veel meer dan gewoon een bedrijf. Al die tijd wordt de KLM ‘tegen elke prijs in de lucht gehouden’, zoals het in de ondertitel heet. Joosten onderzoekt waarom.
Het boek laat zien dat de Nederlandse nationale luchtvaartmaatschappij haar hele 103-jarige geschiedenis al afhankelijk is van de overheid. Gemiddeld gaat de KLM eens per decennium failliet, stelt Joosten. Ware het niet dat ze keer op keer door staatssteun gered wordt.
De kans lijkt klein dat die leningen ooit worden terugbetaald, schrijft Joosten; daarvoor zijn de winstmarges in de luchtvaart gewoon te smal, ook in goede tijden. Maar de staatssteun is zo vormgegeven dat dat risico niet de banken treft, maar de overheid. “De belastingbetaler maakt miljarden over”, schrijft Joosten, “maar de wereldwijde haute finance blijft buiten schot.”
Die les hadden banken en beleggers zestig jaar geleden al geleerd, blijkt uit zijn boek De blauwe fabel. Komt de KLM in nood, dan kunnen zij rustig achterover leunen en wachten tot de overheid te hulp schiet.

Economie Blauwe trots (Dirk Bezemer Groene Amsterdammer 28 mei 2020 p. 9):
Universiteiten en zelfs MBA-opleidingen gingen de schaduwzijden van de markteconomie bestuderen. De kritiek richtte zich op bankiers en de financiële sector, maar het besef dat die verknoopt waren met de geglobaliseerde economie nam toe. Wat ook meespeelde is dat Amerika zichtbaar begon af te takelen, terwijl China meer werd dan slechts een fabriekshal van het Westen. De machtsbalans was aan het verschuiven. Globalisering was niet meer onverdeeld fantastisch voor het Westen. Dus ontstond er, heel opportunistisch, in het Westen meer ruimte voor globaliseringskritiek. Andersglobalisme werd mainstream.
Nu al is het narratief rond de Nederlandse megabedrijven aan het kantelen. De blauwgekleurde trots op KLM is aan het verdwijnen, nu duidelijk wordt dat het bedrijf belasting ontwijkt in Ierland en zelfs tijdens de acute crisis Air France-KLM de topman nog een douceurtje wilde geven. In het verlengde van KLM zullen Unilever, Philips, AkzoNobel en andere Nederlandse bedrijven tegen het licht gehouden worden.

KLM-miljarden doen denken aan RSV-debacle (L. Boonekamp Volkskrant 30 april 2020 p. 29):
De 2 tot 4 miljard euro steun die KLM gaat krijgen van de Nederlandse staat doet mij denken aan de reddingsoperatie van diezelfde Nederlandse overheid voor scheepsbouwer Rijn-Schelde-Verolme in de jaren -zeventig. RSV was in zwaar weer terechtgekomen door de oliecrisis van 1973 en de daaruit voortvloeiende globale overcapaciteit van scheepswerven. De Nederlandse overheid was bang voor verlies van werkgelegenheid, kreeg door financiële steun aan RSV een steeds grotere vinger in de bestuurspap van het bedrijf en was daardoor medeverantwoordelijk voor een aantal desastreuze investeringsbeslissingen. Uiteindelijk mocht het allemaal niet baten en in februari 1983 kreeg het bedrijf uitstel van betaling.
De staat had er toen inmiddels 2,7 miljard gulden in gestopt en er bleef een schuld van 2,25 miljard gulden over. Overheidsinmenging in het bedrijfsleven bleek weer eens een hachelijke zaak. Wopke Hoekstra was toen net 8 jaar oud en had hiervan vast geen enkele weet. Ik raad hem aan het rapport van de parlementaire enquêtecommissie over deze zaak er nog eens op na te lezen, voordat hij besluiten gaat nemen waar hijzelf en de belastingbetaler later spijt van kunnen krijgen.

Follow de money wint grote prijs (de Volkskrant 9 februari 2018 p. 14):
Eric Smit en Kim van Keken van Follow the Money zijn uitgeroepen tot Journalist van het Jaar 2017.
Follow the Money is een platform voor onderzoeksjournalistiek. De twee toonden aan de hand van een serie verhalen dat de inmiddels afgetreden VVD-voorzitter Henry Keizer zichzelf verrijkte bij de overname van een begrafenisonderneming. Volgens de jury leggen Smit en Van Keken "op gedetailleerde wijze het gebrek aan de integriteit van een politicus bloot."

Advies aan de (in)formateur (4): Reinier van Zutphen, Nationale Ombudsman
‘Het vertrouwen is niet één-twee-drie terug’ (Marcel ten Hooven en Irene van der Linde De Groene Amsterdammer 12 mei 2021 p. 14-16):
De Nationale Ombudsman denkt dat de vernieuwingsgeest van de jaren zestig en zeventig in deze tijd van pas kan komen. De overheid moet leren haar burgers tegemoet te treden zonder achterdocht. ‘De overheid ziet burgers nu als potentiële fraudeurs.’
Van Zutphen pleit voor een humane rechtsrelatie tussen de overheid en burgers. Zo moeten, vindt hij naar analogie van zijn leermeesters, wetten in de eerste plaats zijn genormeerd door wat in de samenleving geldt als een rechtvaardige behandeling van mensen. ‘De grootste groep gedupeerden waren mensen die een bonnetje niet hadden of waren vergeten ergens een handtekening onder te zetten. Voor verreweg de meesten van hen geldt dat ze het grootste deel van de toeslagen, zo niet alles, gewoon hebben besteed aan waar ze voor bedoeld waren – de kinderopvang – en toch het hele bedrag moesten terugbetalen. Dat is bizar. Inderdaad, dat is in strijd met het rechtsstatelijke principe dat sancties proportioneel moeten zijn, maar ik zou het vooral gewoon onmenselijk willen noemen. De overheid ontspoort als ze onmenselijke wetten maakt, wetten waarin zij geen enkele rekening houdt met hoe men in een samenleving omgaat met mensen die een vergissing maken. Ik zou bijna zeggen: ze lapt westerse beschavingsmores aan haar laars.’
Mensen willen simpelweg dat de overheid eerlijk is, zegt hij. ‘Niet zonder reden hebben zij nu het gevoel dat de overheid dat vaak niet is, eerlijk.

Troonrede is opgedirkt persbericht met franje (Wim Voermans Volkskrant 20 september 2017 p. 25):
Het voorlezen van het voorgenomen kabinetsbeleid in de Ridderzaal is overigens niet meer dan een aankondiging van wat erna in de Tweede Kamer wordt besproken. Het is een enorm opgedirkt persbericht met allerlei franje. Die ceremonie is leuk, maar om de inhoud zelf gaat het niet in de Ridderzaal.’
Wat is dan het nut van Prinsjesdag vandaag? Is het iets dat Nederland bindt?\\ ‘Ja, het brengt Nederlanders samen. De ceremonie viert Nederland. Het staatshoofd rijdt in een koets naar de Ridderzaal en opent op de troon het parlementaire jaar. Dat laatste is vandaag het belangrijkste.

Commerciële zorg splijtzwam in kabinet (Gijs Herderscheê en Raoul du Pre Volkskrant 17 augustus 2016 p. 1):
Winstuitkering of niet
De strijd over marktwerking in de zorg staat weer op losbarsten. Met PvdA en VVD tegenover elkaar.
Kapitalistische vechtmarkt
De SP voorziet dat, als het verbod op winstuitkering verdwijnt, de zorg echt een kapitalistische vechtmarkt wordt waar financiële belangen boven patiënten gaan. De reserves van de zorgverzekeraars - een slordige 10 miljard euro - vallen dan in handen van commerciële verzekeraars, vrezen de socialisten. PvdA en CDA, die met de SP het verbod willen handhaven, uiten zich voorzichtiger maar nemen het zekere voor het onzekere. Verkiezingsthema
Vooral de SP is vastbesloten een groot verkiezingsthema te maken van de strijd om de zorg. 'Hou op met geldverspillende zorgverzekeraars en hun labyrint aan ondoorgrondelijke polissen', zoals partijvoorzitter Ron Meyer het zegt. Hij hoopt op een 'volksbeweging' tegen de verzekeraars. Het SP-plan tot invoering van één nationaal zorgfonds voor iedereen, zonder eigen risico voor de premiebetaler, kreeg bijna 100 duizend steunbetuigingen, inclusief die van ouderenpartij 50Plus en van het Ouderennetwerk van de PvdA.
Het selling point voor de VVD is het economisme dat Jesse Klaver bestrijdt.

KLASSEN
Lukt het school om het verschil te maken? Dit is de vraag die Sarah Sylbing en Ester Gould, makers van de bekroonde serie Schuldig, zich voor hun nieuwe documentaireserie Klassen stelden. Wederom strijken ze neer in Amsterdam-Noord, dit keer richten ze hun pijlen op de kinderen van groep 8. Elf jaar zijn ze als het eindadvies voor de middelbare school valt dat de rest van hun leven zal beïnvloeden. Niet alle kinderen kunnen terugvallen op steun van hun ouders, sommigen staan er helemaal alleen voor. Gelukkig zijn er nog leraren die zich om hen bekommeren. Maar is dat genoeg?
Het bewogen schooljaar van 2019/2020
De serie begint in de zomer van 2019. We ontmoeten achtstegroepers in afwachting van hun eindadvies, en middelbare scholieren wiens kaarten al eerder geschud zijn. Lukt het hen om op te boksen tegen lage verwachtingen, of te leven met hoge?
Deze scheiding van klassen zien we niet alleen in Amsterdam-Noord terug, maar in heel Nederland. Wat vragen oproept. Want kunnen onze onderwijskrachten nog wel het verschil maken? Is het diploma van onze kinderen gebaseerd op hun eigen kwaliteiten of speelt het opleidingsniveau van de ouders een doorslaggevende rol? Een gelijke start bestaat niet, maar elke les biedt een nieuwe kans.

In het onderzoeksrapport 'E i V' is uitgewerkt hoe probleem en oplossing met elkaar samenhangen. Het probleem hangt met de blue%controverse tussen Professionals & Politicals, de perceptie, 'Waarnemer = Waargenomene' op de éne werkelijkheid samen. Zowel Sharon Dijksma als staatssecretaris als eerder Maria van der Hoeven laten zien dat het bezit van een politieke antenne zwaarder weegt dan enige vakkennis op het onderhavige gebied. Er zijn te veel politici, belangenbehartigers van specifieke bedrijfstakken en de quartaire sector. Regeren is nog steeds vooruitzien, maar door het primaat aan de markt te geven is het korte termijn denken centraal komen te staan. Dit is er vermoedelijk debet aan dat onze politici niet op een langere termijn visie kunnen worden betrapt.

Rutte III: Dat wordt bezuinigen (Robert Giebels Volkskrant 20 september 2017 p. 5):
'We moeten naar de lange termijn kijken', zeggen de vier formerende partijen. Ze trekken zich opeens het houdbaarheidssaldo aan. Dat cijfer gaat over de gezondheid van de overheidsfinanciën onder invloed van zaken als de vergrijzing in 2060. Opmerkelijk voor politici die hun leven lang een horizon van hooguit vier jaar hanteren.
Als VVD, CDA, D66 en ChristenUnie de komende vier jaar gaan koersen op een houdbaarheidsoverschot, dan kunnen ze inderdaad weinig anders doen dan op de winkel passen. Dan hebben ze elk jaar ongeveer een miljard extra te besteden aan lastenverlichting, defensie, onderwijs en langdurige zorg.
Als Rutte III zich serieus op dat langetermijnsaldo wil richten en tegelijk een heel andere koers wil varen dan Rutte II, dan moet het nieuwe kabinet doen waarin het huidige al een meester was: bezuinigen. Kwestie van minder uitgeven aan het één om ruimte te maken voor het ander. Waaraan? Daarover moeten liefst vier partijen het eens zien te worden. In alle harmonie.

Hoe elitair is het gymnasium?
‘Laten we het eens over onszelf hebben’ (Sanne Bloemink De Groene Amsterdammer 6 mei 2021 p. 30-35):
Hoewel Nederland een egalitaire samenleving heet te zijn, zijn de gymnasia bolwerkjes van witte geprivilegieerde kinderen – mét overheidssubsidie. Of valt het mee? En kan de driejarige brugklas hier iets aan verhelpen?
Social closure is de sociaal-wetenschappelijke term voor het mechanisme dat ervoor zorgt dat een groep zich afsluit van de rest van de samenleving. Zonder dat sprake is van selectie aan de poort van gymnasia en zonder dat ook maar iemand bewust de onheuse bedoeling heeft kinderen buiten te sluiten, blijkt toch keer op keer dat dezelfde groep bevoorrechte kinderen naar deze scholen gaat, terwijl de ongeschreven normen kinderen uit andere groepen buitensluiten of ervoor zorgen dat ze niet blijven. Dit mechanisme ontstaat onder andere door zogenoemde concerted cultivation, een term die werd gemunt door de Amerikaanse socioloog Annette Lareau: het van jongs af aan, vaak onbewust, klaarstomen van kinderen voor een bepaalde plek in de maatschappij. Kinderen die thuis veel (Nederlands) praten, discussies voeren, naar musea gaan, buitenlandse reizen maken, worden voorgelezen et cetera.
De jaarlijkse discussie over kansengelijkheid is dit jaar nog iets urgenter dan gebruikelijk. In de documentaire Klassen werd indringend zichtbaar hoe dramatisch de vroege selectie van kinderen in Nederland uitpakt. Kinderen van lager opgeleide ouders hebben te maken met onderadvisering (een advies lager dan de CITO-toetsscore), terwijl kinderen met hoger opgeleide ouders juist hogere adviezen ontvangen dan de CITO-toetsscore zou doen vermoeden.
Die andere kinderen kwam ik zelf niet op school tegen. Social closure leidt ertoe dat de talenten van een grote groep kinderen niet worden aangeboord. Dat is niet alleen jammer voor die kinderen, maar ook doodzonde voor de samenleving die daardoor bronnen van creativiteit en innovatie misloopt. Maar het advies van de Onderwijsraad zie ik niet als panacee. Er moet in het voorgestelde systeem immers opnieuw gedifferentieerd worden binnen de driejarige brugklas, waardoor dezelfde mechanismes voor social closure hun gang kunnen gaan. Nu niet tussen scholen, maar tussen groepen op scholen. Daarnaast bestaat het risico dat, door de algemene onderscheidingsdrang en competitiedruk in de samenleving, het privéonderwijs zal groeien; iets wat alleen maar zal leiden tot nóg meer ongelijkheid.

Hedy d'Acona, Barbara Baarsma, Claudia de Breij, Laura de Jong, Daniela Hooghiemstra, Manuela Kalsky, Marcia Luyten, Paula van Manen, Daan Roovers, Mardjan Seighali, Sheila Sitalsing, Miriam Toews, Aleid Truijens, Marjan Slob,Gerdi Verbeet, Wieteke van Zeil en Annejet van der Zijl laten zien dat het glazen plafond een mythe is. Hun verhalen tonen aan dat zij het balansmechanisme aan de top van de piramide begrijpen. Het gaat er vooral om, zoals Cees Hamelink het in de Volkskrant 1 mei 2020 formuleert als deskundigen uit mijn vakgebied mee zouden praten. Zij zouden iets kunnen zeggen over de bedroevende kwaliteit van de overheidsvoorlichting, zoals het verkeerde taalgebruik (het ‘nieuwe normaal’), de neerbuigende en paternalistisch toon en het verontrustend gebrek aan psychologisch en sociologisch inzicht in het gedrag van individuen en groepen in de samenleving.

Abdelkader Benali (Brainwash Talks 19 december 2021 NPO2):
Al jong ondervond schrijver Abdelkader Benali hoe het is om tussen culturen in te leven en te moeten kiezen. En dat terwijl we zoveel verhalen met ons meedragen. Hij pleit voor meer meerstemmigheid.

Paul Polman schreef het boek Netto Positief (Buitenhof 19 december 2021) over hoe je een succesvol en duurzaam bedrijf creëert.
Klimaatverandering en ongelijkheid verwoesten de aarde en kosten miljarden. Wie leidt ons naar een betere toekomst? Het bedrijfsleven. Dat is het antwoord dat Paul Polman (tot 2019 CEO bij Unilever) geeft in zijn boek Netto Positief.
Dat het grootkapitaal daarbij een belangrijke rol speelt staat niet ter discussie, maar wel de dubbele petten van het grootkapitaal en dus ook van Unilever. Primair gaat het om de wederkerigheid tussen burgers, overheid en bedrijfsleven.

De oplossing van de levensangst waar Erik Scherder mee worstelt was al bij Vyasa bekend en heeft op de in het leven, de in het universum ingebakken paradox.betrekking. Door de schijnwereld, de wereld van de illusies te ont-maskeren reikt het reflexief bewustzijn van H.P. Blavatsky tot in de hemel. Het navelstaren , de emotie-TV viert hoogtij. De TV wordt een poppenkast, waar theater hoogtij viert. Heuristiek maakt het mogelijk het fenomeen wederkerigheid beter te begrijpen.

“Erik Scherder laat zich niet kisten” (DWDD 24 februari 2020 NPO1):
Als neuropsycholoog en hoogleraar Erik Scherder langskomt weet je waar het over gaat: het brein. Maar ondanks zijn uitgebreide expertise lukt het hem niet om zijn eigen brein in bedwang te houden: vliegangst, vrees voor enge ziektes, faalangst, nachtelijke piekerbuien en angst voor de dood, kortom het getob van ons allemaal. Hij besloot er een serie over te maken: “Erik Scherder laat zich niet kisten”. Ook Matthijs wordt geplaagd door verschillende angsten.

De Geheime Leer Deel I Samenvatting (p. 296):
Het voorgaande, noch wat er volgt, kan men als geheel ergens volledig aantreffen. Het wordt in geen enkele van de zes Indiase filosofische scholen geleerd, want het betreft hun synthese – de zevende school, dat is de occulte leer.

G. de Purucker boek Aspecten van de occulte filosofie hoofdstuk De zes grote scholen van de ouden (p. 32):
Er zijn zes 'darsana's' of scholen die als de juiste vertolkers van het filosofische denken van de hindoes worden erkend en al deze zes darsana's – een Sanskrietwoord dat letterlijk 'zienswijzen' betekent – kunnen in drie paren worden verdeeld. De zes darsana's of zienswijzen of scholen zijn respectievelijk de Nyaya, gesticht door Gotama; de Vaiseshika, gesticht door Kanada; de Samkhya, gesticht door Kapila; de Yoga, gesticht door Pata–jali; de lagere en hogere Vedanta, gesticht door Vyasa; de belangrijkste school van de hogere Vedanta was de Advaita, te danken aan de leer van de hindoe-avatara Sankaracharya.

Gottfried de Purucker behandelt in Deel I, hoofdstuk 7 van zijn boek Grondslagen der Esoterische Wijsbegeerte de Heilige tetraktys van Pythagoras. Pythagoras onderwees de esoterische leer van de Monade, Duade, Triade en de Tetrade. Hoofdstuk 7 bevat de essentie van het 5Ddenkraam, de ‘Monade, Duade, Triade en Tetrade’ en de relatie die met de levensboom wordt gelegd.

Essay De nieuwe ernstigen Kellendonk als nobele klootzak (Arjen van Veelen De Groene Amsterdammer 20 februari 2020 p. 46-49):
Een man die over een vrouw schrijft? Een hetero over een homo? Een Amerikaan over migranten? Fout! Een literaire zuivering dreigt. Waar is de stem van Frans Kellendonk?
Ter rechterzijde kreeg het stuk een voorspelbaar onthaal: namelijk platte haat. Zoveel haat dat je geneigd was van de weeromstuit het koddige stuk dan maar te omhelzen. Dat is een gevaarlijk neveneffect van polarisatie: overcompensatie.
Wat ik wil zeggen is dat men nergens meer lacht, ook op rechts niet meer. Het voorheen vaak zo vrolijk-sarcastische GeenStijl is verworden tot een verstard grefo-clubje. Zelfs de ironie, die meest intelligente – want meest gelaagde – aller stijlvormen, is platgeslagen door totalitaire denkers als Thierry Baudet, die dubbelzinnigheid vooral inzetten als dekmantel voor laf racisme: ik zeg wat ik denk maar met een mond vol meel.
En ik werd aangeraakt door Mystiek lichaam, een al even helderziende kritiek op een atomaire samenleving waarin geld de natuurwet is en mensen atomen zijn zonder verband; een roman die gerust gelezen mag worden als een prille aanklacht tegen het leven onder het neokapitalisme.

Ons feilbare denken van Daniel Kahneman is één meesterwerk wanneer het gaat om de complexe relatie tussen 'Voelen en Denken' te beschrijven. Of met andere woorden het geeft een nieuwe visie op het thema gnosis. Maar met de zogeheten 'Mozes-misleiding' (p.81) heeft hij het mis dat Noah dit deed.

Gevoeligheid, we doen het onszelf aan (Jonathan van het Reve Volkskrant 8 mei 2018 p. 24):
Het is, zoals Jonathan van het Reve schrijft, een mooie volgende stap voor de beschaving om die overgevoeligheid te kanaliseren. In de woorden van Arnon Grunberg men moet op zoek naar andere hartstochten. Het denken met het hart en het voelen met het hoofd, Gnosis (common sense), sluit bij de ommekeer, een paradigmawisseling in het denken aan. Er geldt van je hart geen moordkuil maken. Artificiële intelligentie leert dat het veel lastiger is om met kwalitatieve parameters, de cruciale kwalitatieve relaties, onze gevoelens rekening te houden.

‘Het vermogen anders te kijken zit in iedereen’ (Fokke Obbema Volkskrant 24 februari 2020 p. 12-13):
Hoe komen we in een maatschappij die zo uitnodigt de ander te negeren of uit te sluiten met elkaar in gesprek over goed samenleven? Hans Alma, gasthoogleraar humanistiek en coach, ziet daarin de grootste uitdaging van deze tijd.
Leestip
Heilige onrust een pelgrimage naar het hart van religie (Frits de Lange)
‘In de ‘heilige onrust’ die De Lange beschrijft, herken ik wat ikzelf het verlangen naar zin noem. Hij wil de theologie weer laten beginnen bij iets dat je onvoorwaardelijk aanspreekt, want dat zet in beweging. Dat verbindt deze hoogleraar met een spiritualiteit die geaard is in ons lichamelijke bestaan. Hij weet aansprekend te schrijven over wat hij de fragiele kern van zijn geloof noemt.’

Door de eeuwen heen zijn er auteurs die een patroon in hun boeken verwerken. Auteurs die ook in het rapport ‘E i V’ worden besproken zijn: Louis Couperus, René Descartes, Euripides, Willem Frederik Hermans, Frans Kellendonk, Marx en Engels, Harry Mulisch, Plato, Jean-Jacques Rousseau, Shakespeare en Barbara Tuchman.

Klaas van Egmond Homo Universalis Een moreel kompas voor een nieuwe Europese renaissance (Merel Kamp Trouw 3 juli 2019):
De oplossing
De oplossing zoekt de auteur in de reanimatie van bepaalde ideeën uit de Renaissance. Hij gaat te rade bij onder meer Leonardo da Vinci en leent diens ‘Vitruviusman’ (zie ook het omslag), die model staat voor de uit het zicht geraakte menselijke maat. Links van de Vitruviusman staat ‘universeel’, rechts ‘particulier’, boven ‘geestelijk’, onder ‘materialistisch’ en zo nog wat.

Klaas van Egmond laat in zijn boek Homo Universalis de kwintessens zien, namelijk hoe het mogelijk is tussen individuele en collectieve belangen balans te creёren. Door de verbinding, religare tussen de onzichtbare mens, de zelf-transformatie van Vicente Hao Chin en de transitiekunde van Jan Rotmans.
Zielkunde in het centrum toont, de verbinding, lees samenhang tussen de vier gezichtspunten links ‘universeel’ integratie (Collectief), rechts ‘particulier’ (Individueel), boven ‘geestelijk’ idealisme (Geestkunde), onder materialistisch (Natuurkunde), de universele quintessens.

Wilma de Rek interviewt Klaas van Egmond Volkskrant 28 december 2019:
Meer materiële groei kan de aarde niet aan, waarschuwt Klaas van Egmond. Besef hiervan moet leiden tot een herziening van het financiële bestel, hoopt de hoogleraar milieukunde. ‘Alle problemen die we nu hebben, hebben te maken met gebrek aan bewustzijn.’
‘We gaan in zwaar weer terechtkomen!’ is de alarmerende eerste zin van Homo Universalis van Klaas van Egmond, compleet met uitroepteken. In een werkkamer op de achtste verdieping van het Victor Meineszgebouw in de Utrechtse Uithof begint de 73-jarige hoogleraar milieukunde opgetogen te knikken. ‘Héél zwaar weer. Maar het komt goed, uiteindelijk. Denk ik.’

De Staf van Hermes, de Axis mundi wordt beschouwd als de sleutel en de weg van persoonlijke (spirituele) ontwikkeling, oftewel in onze kern, de levensbron draait het nog steeds om de Gulden middenweg, de 'Hoofdroute' van 'Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap'. Jaap Dronkers schrijft in de Volkskrant van 15 januari 2005: ‘Het noodzakelijke evenwicht tussen de drie tradities 'Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap' (Principes) is sinds de jaren zestig teloor gegaan. Het motto van het kabinet-DenUyl (1973 – 1977), spreiding van ’Geld, Kennis en Macht’, ging alleen over ongelijkheid. Het gaat vooral om het herstel van individuele en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van samenleving, buurt, school en gezin. Sinds de jaren zeventig is de ongelijkheid gegroeid, de gemeenschapszin verzwakt en is er dus voor links weer een wereld te winnen.’

Buitenhof 23 februari 2020 NPO1:
Joris Luyendijk en Kees van Lede ‘Pessimisme is voor losers’ is de titel van het boek van journalist Joris Luyendijk en voormalig VNO-voorzitter Kees van Lede. Een briefwisseling met een inkijk hoe om te gaan met de onder druk staande en in een bubbel levende elite, het primaat van de aandeelhouder en de oproep aan de VVD van Mark Rutte.

Joris Luyendijk en Kees van Lede ‘Pessimisme is voor losers’ (recensie Hans Wansink Volkskrant 8 februari 2020 Boeken p. 15):
Verwacht geen baanbrekende inzichten of onthullingen over het grootbedrijf: de briefwisseling van journalist Joris Luyendijk en ondernemer Kees van Lede is vooral een beschaafde conversatie van gelijkgezinden.
Verlichte ondernemer
In zijn laatste brief beklaagt Luyendijk zich over de ‘vervuiling van de publieke opinie’. Slechte informatie is gratis op het web beschikbaar en hoogwaardige, geverifieerde informatie zit achter een betaalmuur. Zo wordt goed geïnformeerd zijn volgens Luyendijk een luxe voor de bovenlaag. Zijn oplossing overtuigt niet echt: kwaliteitsmedia zouden hun journalistiek gratis beschikbaar moeten stellen. Financiering moet dan komen uit een ‘derde geldstroom’ van vrijwillig donerende lezers. Maar dat heeft weer als nadeel, onderkent Luyendijk zelf, dat de redacties die donateurs naar de mond gaan praten. Onafhankelijke journalistiek heeft een prijs, al is een online-abonnement ook voor de minder gefortuneerde lezer echt geen onneembare drempel.

Onderzoeksjournalistiek (Pieter Klok Volkskrant 22 februari 2020 Opinie p. 29):
Aanvankelijk zocht een medium als Follow the Money de samenwerking met grote titels als de Volkskrant. Zij deden het journalistieke werk, wij boden het podium. In 2013 wonnen Jesse Frederik en Eric Smit een Tegel voor hun artikel in de Volkskrant over een slibverwerkingsbedrijf dat in derivaten ging beleggen en miljoenen verloor. Later bleek dat het platform prima op eigen benen kon staan. VVD-voorzitter Henry Keizer brachten Eric Smit en Kim van Keken geheel op eigen kracht ten val.\]Vandaag werken we opnieuw samen. Het verhaal over de eerste klimaatscepticus van Nederland die door het voltallige Nederlandse bedrijfsleven werd gesponsord, is zo gecompliceerd dat het goed is om de krachten te bundelen. Het speur- en schrijfwerk werd gedaan door de onderzoekers van PAJ. Robert van de Griend van het katern Zaterdag deed de begeleiding.

De eerste klimaatscepticus van Nederland Frits Böttcher was begin zeventiger jaren niet alleen mede-oprichter van de Club van Rome maar ook lid van de RvC van Estel, nu Tata Steel. In die periode was ik aanwezig bij een voordracht van Frits Böttcher over de Club van Rome. In 1972, net na het verschijnen van het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome raakte ik betrokken bij het beleids - en marktonderzoek van Hoogovens. In het kader van Diversificatie is destijds voor het opzetten van een milieudivisie Esmil (Estel milieu) gekozen. Sindsdien heb ik een bijzondere belangstelling voor de relatie tussen ondernemerschap en het milieuvraagstuk. Het onderzoeksrapport 'E i V' is een uitvloeisel van deze interesse.

Hoe kunnen we elkaar iets minder gaan haten? (Jacobine Geel 22 februari 2020 NPO2):
We leven in een tijd van polarisatie. De ene groep heeft totaal geen boodschap aan de mening van de andere groep. Wat kan ons helpen om dat te doorbreken? Volgens schrijver Bas Heijne van het boek Mens/Onmens, is dat de Bergrede. Die woorden van Jezus sporen aan om je te verplaatsen in de ander. Niet makkelijk, maar het kan niet anders volgens Bas Heijne. Hij is gast samen met dominee Ad van Nieuwpoort, die de Bergrede briljant vindt. 'Bijna onmogelijk om na te leven, maar ongelooflijk belangrijk in deze tijd', daar zijn de beide gasten het over eens.

De oplossing voor klimaatverandering hangt in de eerste plaats met het morele kompas samen. Door de secularisatie hebben we het kind, lees de Bijbel, met het badwater weggespoeld. BRES nr. 320 mrt/apr 2020 heeft als thema Metamorfose. De metamorfose van het leven
Van Goddelijk deeltje het Godsdeeltje tot ... deel van God.

Bos contra Heijne (Jos de Greef Volkskrant 14 november 2015 p. 25):
Bos laat in deze column precies horen waarom Bas Heijne gelijk heeft. Duidelijk wordt hier getoond dat politiek een kwestie van optellen en aftrekken, delen en vermenigvuldigen is geworden.
Het politieke ideaal verdwijnt in taal van spindokters en persvoorlichters en is niet meer het ideaal van bevlogen politici.
Iedereen snapt dat je in dit land compromissen moet sluiten, maar daags na de verkiezingen in zee gaan met de tegenstander die je verguisd hebt is nooit geloofwaardig te maken. Het ontbreekt aan waarachtigheid. Zeldzaam is de politicus die doet waar hij in gelooft, die een ideaal heeft waar de kiezer voor kan kiezen, in plaats van wat tegenwoordig de regel is, een ideaal kiest waar hij of zij de meeste kiezers bij kan vinden.
Niet Heijne is de populist, maar Bos, die niet voor zijn ideaal gaat, met alle beperkingen die dat met zich meebrengt, maar voor de weg die de meeste kiezers oplevert om vervolgens te kiezen voor een regering die niemand wil.

Het zou absurd zijn te denken dat ik een perfect boek heb geschreven (Henk Pröpper Volkskrant 22 februari 2020 Boeken p. 7-9):
Ik lees uw Capital et idéologie als een uitnodiging aan lezers, niet alleen als een boek over geschiedenis, economie, maatschappelijke ontwikkelingen, maar bedoeld om te engageren, mensen mee te nemen, mee te laten denken. Is dit inderdaad uw inzet?
‘Zeker. Wat mensen zich soms niet realiseren: de economie en de geschiedenis zijn van iedereen. Ik zie de menselijke beschaving als een leerproces voor ons allemaal, met idealiter als einddoel: een grotere rechtvaardigheid.
‘De geschiedenis laat zien dat mensen behoefte hebben betekenis te geven aan hun leven en situatie. Welbeschouwd tracht ieder individu zich een idee te vormen van wat rechtvaardig is en niet. En ook al wordt die ideeënvorming bij ieder van ons beperkt door onze persoonlijke ervaringen, onze lectuur, toch proberen wij, hoe bescheiden wellicht onze economische rol ook is, ons een idee te vormen van wat rechtvaardig is. En de voorstelling die wij ons daarvan maken, heeft betekenis in de geschiedenis. Die voorstellingen bepalen immers mede de loop van de geschiedenis, ten goede en ten kwade. Dat is de boodschap die ik uitdraag.
‘Ik hoop inderdaad dat het boek enigszins de dimensies heeft van een fresco van de mensheid, dat uitnodigt tot beschouwing. Ik heb er veel plezier in gehad om het zo te schrijven, en te laten zien dat er allerlei verbeeldingen van de rechtvaardigheid zijn, die zeer uiteen kunnen lopen. Maar natuurlijk trek ik wel mijn conclusies.’
U citeert graag literaire auteurs: Austen, Balzac, Fuentes, Adichie. Die namen duiken niet zomaar op in uw werk.
Met een gloed die ik met mijn povere taal van de sociale wetenschappen, de statistiek en mijn concepten van rechtvaardigheid nooit zal kunnen benaderen. De taal van de wetenschap is onvermijdelijk kouder, minder geschikt om de menselijkheid van alles weer te geven.’ Maar, zegt hij met nadruk, ‘ik wil ook laten zien dat de literaire taal en de sociaalwetenschappelijke taal complementair zijn. De literatuur biedt toegang tot aspecten van waarheid, op een andere manier doet de sociaalwetenschappelijke taal dat ook.’
U spreekt in uw boek een paar maal over uw zoektocht naar ‘een natuurlijke taal’.
Dit is van belang omdat machthebbers vaak helemaal geen zin hebben om dit soort vergelijkingen te trekken, omdat ze hun eigen situatie als anders, unieker, beter beschouwen. Deels mogelijk terecht, maar vaak ook om een voor hen gunstige status quo te legitimeren. Om het begrip ‘rechtvaardigheid’ te vullen met een liefst gedeelde betekenis moet je vergelijkenderwijs inzicht krijgen en bieden in de verschillende regimes waaronder samenlevingen functioneren als het gaat om inkomen, bezit, stemrecht.
Ik hoor het uw tegenstanders al zeggen: ‘Waarom schrijven die socialisten altijd van die dikke – begrijp: onleesbare – boeken?
‘Ja dat gebeurt, maar dat is een totale drogredenering. Laat ik een voorbeeld geven: in mijn boek verwijs ik geregeld naar het werk van de Oostenrijkse econoom en politiek filosoof Hayek, een klassiek liberaal wiens economische theorieën, zeer afwijzend tegenover het idee van sociale rechtvaardigheid, een inspiratiebron vormden voor Pinochet in Chili en Videla in Argentinië. Zijn The Fatal Conceit: The Errors of Socialism is ook niet bepaald een dun boekje.’
‘Het is opvallend’, vervolgt hij, ‘hoe Hayek zich steeds verder vervreemdde van de basisbeginselen van de democratie en van het idee van rechtvaardige verdeling van bezit. Dat is opmerkelijk voor iemand die de ellende van twee Wereldoorlogen van nabij heeft meegemaakt.

‘Piketty komt nu uit kast als politicus’ (Jonathan Witteman Volkskrant 21 februari 2020 p. 22):
De vertaling van Kapitaal en ideologie, Thomas Piketty’s nieuwe kolos, is uit. Collega-economen reageren sceptisch. ‘Ik vind ook dat rijken meer belasting moeten betalen, maar deze plannen zijn onzinnig.’
Selectief shoppen (Albert Kort Volkskrant 22 februari 2020 Opinie p. 28):
Het onlangs vertaalde Kapitaal en ideologie van Thomas Piketty bewijst dat deze gelouterde econoom ver buiten de grenzen van zijn academisch specialisme durft te kijken. En dat getuigt van moed, maar is tevens riskant. Net als Karl Marx, voor wie hij een diepe bewondering koestert, perst Piketty de geschiedenis in een zodanig keurslijf dat hij zijn voorspellingen als noodzakelijke wetmatigheden presenteert. Selectief shoppend in het rijk gevulde winkelmagazijn van de geschiedenis pikt hij datgene eruit wat in zijn straatje past. Toegegeven, hij bereikt er een groot publiek mee en, niet te vergeten, heel veel media-aandacht.
Wie zijn ‘ze’?' (Harry van Berkel Volkskrant 22 februari 2020 Opinie p. 29):
Belastingdienst, UWV, Sociale diensten, CBR, ze hebben blijkbaar weinig meer op met de individuele mens, slachtoffer van automatisering en digitalisering. Maar wie zijn die ‘ze’? Zijn het de ambtenaren? Maar die zijn, begrijp ik, zelf slachtoffers van nieuwe bevelen en ‘dringende adviezen’ van hogerhand.
Zijn het de ‘managers’? Of voeren ook zij enkel opdrachten uit die voortvloeien uit aanbevelingsbrieven en ­nota’s die op hun kantoormat vallen?
De hoogste ambtenaren misschien? Maar die beamen dat het nu echt anders moet! De Tweede Kamer dan? Vraag een willekeurig Kamerlid van welke partij dan ook of zij misschien die ‘ze’ zijn. ‘Nee, onze partij niet! Wij pleiten al jaren voor een menselijkere benadering 'en zoals de slachtoffers van de overheid behandeld zijn... schandalig!’ Het kabinet dan? Maar de leden van onze regering hebben zich al uitgeput in duizend excuses en zich, huilend, compassioneel opgesteld.
Wij mensen hebben een behoefte een schuldige te kunnen aanwijzen. Misschien zijn we het zelf wel. Jarenlang big brother zijn gang laten gaan, zonder bij onze vertegenwoordigers aan de bel te trekken. Bestaat er nou een ‘ze’, een horde van nietsontziende, systeemdoordouwers, waar dan ook? Nog nooit een artikel of column gelezen, die daar enige duidelijkheid over gaf.

Het bevorderen van broederschap, de wetmatigheden, die Piketty onderkent laat zien hoe het mogelijk is een rechtvaardiger wereld te laten ontstaan. De wetmatigheden in het universum werken namelijk zodanig dat secularisering als het ware automatisch de tegenhanger fundamentalisme oproept en dit was in de Bijbel al bekend. Door de secularisatie hebben we namelijk het kind, lees de Bijbel, met het badwater weggespoeld. We zijn het uiteindelijk zelf, die de schommelingen op aarde veroorzaken.

We gedragen ons niet alleen als de Slaapwandelaars volgens Hermann Broch, maar ook als Der Mann ohne Eigenschaften volgens de Oostenrijkse auteur Robert Musil. Griet Op de Beeck formuleert levenskunst als 'het is heel eng om jezelf binnenstebuiten te draaien.' Tegelijk dwingt kunst je stil te vallen, 'terwijl de tijd voortraast'. We kennen allemaal wel een kantelpunt (lees keerpunt, ommekeer, paradigmawisseling) in het leven. 'Op dat kantelpunt valt het vaak stil, omdat de machteloosheid heeft gewonnen, of het schuldgevoel of de angst. Het verleden kortweg - want dat is vaak wat mensen in de weg zit. Voor mij is de kwestie: kies je voor evolutie of kies je ervoor de dingen te laten stagneren? Op de Beeck beschrijft in haar psychologische romans de wereld door een esoterische bril.

Als homo sapiens maken we deel uit van de eeuwige wederkeer, de evolutionaire kringloop. Het rapport ‘E i V’ maakt van de integrale visie (integrale denktrant) van Ervin Laszlo en Ken Wilber gebruik. Op vrijdag 20 maart 2009 heeft in de Jaarbeurs Utrecht een congres met de titel “Samen genezen, een gezonde zaak” plaatsgevonden. Prof. dr. Ervin László is een van de sprekers. László rekent af met de strijd tussen wetenschap en religie, en beschrijft hoe oorlog, ziekten, milieuvervuiling en armoede kunnen worden verbannen. Laszlo werd onderscheiden met vier eredoctoraten en drie vredesprijzen. Tot twee maal toe was hij genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede.

In de zeventiger jaren was iedereen verbaasd over de economische groeispurt van Japan. De top van het Nederlandse bedrijfsleven toog naar Japan om dit eens haarfijn uit te zoeken. Uit onderzoek is toen gebleken dat de belangrijkste factor de 'optimale' samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven was. Deze toverformule, het 'en-en' van 'Politiek en Bedrijfsleven' is sindsdien door de overheid volledig overgenomen. Maar ook onder aanvoering van de Amerikaanse president Ronald Reagan en de Britse premier Margaret Thatcher begon begin jaren tachtig het dereguleren van de financiële markten. De markt als doel op zichzelf verklaren staat lijnrecht tegenover de entelechie van Aristoteles. De Bhagavad Gita leert al dat tat tvam asi het uiteindelijke doel van elk mens is, dus uit te vinden wie hij werkelijk is.

De eerste en enige televisiebisschop W.M. Bekkers (Henk Strabbing 'de Volkskrant 7 oktober 1998):
Geboren: 20 april 1908 in Sint Oedenrode. Redde: een slachthuispaard door het levenslang van haver te voorzien. Beschouwd als: de Nederlandse replica van paus Johannes XXIII....
In 1962 was hij het die op het Tweede Vaticaans Concilie (bijeengeroepen door de vernieuwende paus Johannes XXIII, bij wie Bekkers zich, dat spreekt, zeer op z'n gemak voelde) de eerste stukken karakteriseerde met 'Daar staat niets nieuws in.' Hij organiseerde in Rome gesprekken en die resulteerden weer in drietalige nota's met aanmerkingen op die conciliestukken. Die nota's werden, daar zag Bekkers op toe, bezorgd bij alle conciliegangers. De Vaticaanse curiekardinalen hadden gedacht er een aantal hamerstukken door te jagen, maar mede door die Bekkerse nota's duurde het concilie vier jaar.
Hij was een zeer publiek figuur en ijdel genoeg om daarvan te genieten. Alles over hem was nieuws; het zou tegenwoordig in de robbelbladen niet misstaan. Bekkers kocht een klein boerenbedoeninkje in zijn geboorteplaats Sint Oedenrode - de kranten maakten er melding van.

Topambtenaar die zich verloor in waanideeёn (Peter de Waard de Volkskrant 6 mei 2019 p. 8):
Frans Rutten (1934-2019) was zonder meer een van de invloedrijkste ambtenaren en kabinetsadviseurs van na de oorlog. Naar zijn nieuwjaarsartikelen in het vakblad ESB (Economische Statistische Berichten) werd reikhalzend uitgekeken. Ze vormden de leidraad voor de achtereenvolgende kabinetten-Den Uyl, -Van Agt en -Lubbers.
Econoom Jan Pen schreef in Het Parool: ‘De ambtelijke macht (‘vierde macht’) kwam tot volle ontplooiing tussen 1973 en 1990, de tijd van Rutten. Er was daar een zekere strijd aan de gang, met Sociale Zaken, waar ze een wat linkser beleid wilden, en met Financiën, waar ze over de centen gingen. Men trok zich zo weinig mogelijk aan van de ministers die er toevallig zaten. De strijd werd meer en meer ideologisch, want Rutten wilde meer markt en minder overheid.’
Nooit meer dezelfde status
Het traditionele nieuwjaarsartikel in ESB zou nooit meer dezelfde status krijgen als onder Frans Rutten. Bij de WRR bleef Rutten maar drie jaar, waarna hij hoogleraar werd aan de Erasmus Universiteit. Hier ging hij in 1999 met emeritaat.
De overgang van geniaal naar gek vond plaats in de Jellinek-kliniek, waar hij in 1999 werd opgenomen vanwege een drankverslaving. Rutten transformeerde van een ‘lauwe gelovige’ in een godsdienstwaanzinnige die overal geloofsverval zag.
Tijdens een toespraak van het Contact Rooms-Katholieken – een tegenhanger van de verlichte 8 mei-beweging – wilde hij zo fel tekeergaan tegen de druiloren van Nederlandse bisschoppen die alles maar door de vingers zagen, dat zijn optreden werd afgelast. Hij spande vergeefs een zaak aan tegen kardinaal Simonis; de rechter noemde Rutten een ‘querulant’.

Economen vergeten te vertellen, dat elke homo sapien is ook een homo-economicus (Trouw 6 januari 1998):
'Welvaart zit van binnen' constateerde econoom Jan Pen twintig jaar geleden.

Econoom Jan Pen (Jaap Stam en Rob Hornstra Volkskrant 24 december 2009):
‘Mijn opinie is minder stellig. Ik formuleer het allemaal niet zo hard meer. Ik heb wel een harde stem als het moet.’
Hij schraapt zijn keel en declameert de eerste twee strofen van Die grenadiere van Heinrich Heine.
‘Dan blijkt het grote verschil: de een wil naar zijn vrouw en zijn kind, de ander niet. Die wil soldaat blijven.'
‘Het is het meest pacifistische gedicht dat ik ken.’
Tiesse (zijn zoon): ‘Maar die ene wil blijven vechten voor de keizer.’
Jan: ‘Ja, ja, ja, het gaat om het verschil tussen die twee.’
Er valt een stilte. Niet voor het eerst, maar deze duurt langer.
Uiteindelijk zegt Jan: ‘ik herken er een ideaal in. Het ideaal van het pacifisme. Nou, hup, het is mooi geweest.’

Economie Doodeng (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 20 februari 2020, p. 9):
‘De moderne staatsmacht is slechts een comité dat de gemeenschappelijke zaken van de kapitalisten beheert’, schreven Friedrich Engels en Karl Marx in 1848. De onverminderde juistheid van deze diepe wijsheid werd afgelopen zaterdag perfect geïllustreerd door een interview in het ooit linkse Vrij Nederland. Daarin mocht een oud-medewerker van de Binnenlandse Veiligheidsdienst leeglopen, die betaald door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid nu als nephoogleraar zijn wijsheden over studenten uitstrooit.
Dat er wetenschappelijke consensus is over de negatieve effecten die onze olie- en vleesverslaving heeft op atmosfeer, klimaat, biodiversiteit en natuur; dat er stapels aan rapporten liggen die dat met de laatste stand van wetenschappelijke kennis staven; dat de gevolgen ervan ook zichtbaar worden voor leken; dat steeds meer burgers zich er steeds grotere zorgen over maken – het is allemaal niet besteed aan onze veiligheidsdeskundige.

Rem Koolhaas en de toekomst van het platteland (Buitenhof 16 februari 2020 NPO1):
Op 20 februari opent in het Guggenheim in New York de tentoonstelling van Rem Koolhaas over de toekomst van het platteland: “Countryside, The Future”. In Buitenhof een gesprek over de ontstaansgeschiedenis en de noodzaak tot herwaardering van het platteland.
Volgens de architect is er nauwelijks aandacht voor de ‘radicale verandering’ die wereldwijd in deze gebieden plaatsvinden ten gevolge van zaken als globalisering, verstedelijking, klimaatverandering, biotechnologie en politieke radicalisering.

Het verlangen van Vivier (Alex Burghoorn de Volkskrant 21 februari 2020, p. V14-15):
Vijf redenen waarom je Claude Vivier live moet leren kennen
Van Arnhem tot Rotterdam klinkt de komende tijd het werk van de Canadese componist Claude Vivier. Het is een unieke kans om zijn kleine maar bedwelmende oeuvre live te leren kennen. V legt in vijf stappen uit waarom dat de moeite waard is.
Het is een van de toegankelijkste werken van Vivier. Met hun opname van Lonely Child in 1995 hebben pleitbezorger Reinbert de Leeuw en het Asko|Schönberg het oeuvre van Vivier aan een breed publiek gepresenteerd; een paar jaar later nog eens extra geholpen door een aflevering van de beroemde documentaireserie Toonmeesters van Cherry Duyns. Zo kan het dat Nederland een beetje Vivier-land is geworden.
3. Als ontdekkingsreiziger uit de jaren zeventig kwam hij bij zichzelf uit
Van Claude Vivier bestaat het beeld dat hij een reiziger-componist was, die zichzelf spiegelde aan Marco Polo. Kijk alleen al naar de titels van zijn stukken: Pulau Dewata – ‘eiland van de goden’ in het Indonesisch – is een hommage aan de bewoners van Bali, Zipangu blackblueblackblue%Shiraz verwijst naar een stad in Iran.
Vast staat dat zijn stops in Japan en Bali veel invloed hebben gehad, toch verplaatste de reislust zich naar binnen, vertelden zijn generatiegenoten jaren later. Zonder idee waar hij vandaan kwam, was Vivier op zoek naar wie hij was. Op die tocht laveerde hij tussen de twee kanten van zijn persoonlijkheid, die was getekend door de ‘katholieke scheiding Jezus Christus-en-de-Duivel’.

President Sanders zal de VS Europese waarden brengen (Mathieu Peulen Volkskrant 21 februari 2020 p. 23):
Bernie Sanders wordt vaak met scepsis bekeken. Maar hij heeft de Amerikanen het meest te bieden, betoogt historicus Mathieu Peulen.
Als een rockster Blackred%‘Bernie beats Trump!’ en ‘Feel the Bern!’. Met een vlammende speech over echte verandering bracht hij de aanwezigen in extase. ‘En dan nu dames en heren: The Strokes!’ De New Yorkse rocklegendes speelden het stadion plat. ‘Bernie is de enige kandidaat die er voor het volk is en niet voor het grote geld’, riep Strokes-zanger Casablancas.
Onder president Sanders kan de Amerikaanse belofte van ‘Life, liberty and the pursuit of happiness’ na driehonderd jaar eindelijk realiteit worden.

Liefde voor het land (Asha ten Broeke Volkskrant 21 februari 2020 p. 25):
Het beeld bestaat dat hier gaat om een conflict tussen wetenschap en cultuur, schrijft Watson-Sproat, die net als haar voorouders is geboren en getogen op O’ahu. Maar dat is niet juist. De actievoerders hebben geen probleem met telescopen. Ze willen ze alleen niet op hun berg.
Het is meer een conflict tussen twee manieren van kijken naar de wereld. Er is de neokoloniale, kapitalistische, westerse blik, die Maunakea ziet als uitgelezen plek om naar het heelal te turen, want er is weinig licht- en luchtvervuiling, puik weer, en er is Amerikaans geld voor. Bovendien staan er geen historisch belangrijke gebouwen op de berg, dus wat is het probleem?
Maunakea is niet de enige plek waar deze wereldbeelden botsen. In De Groene Amsterdammer (6 februari 2020 p. 16-19) stond een interview met Norka Pareja Ortiz en Celia Umenza; inheemse activisten uit Colombia die met gevaar voor eigen leven opkomen voor mensenrechten en de natuur.
Umenza zegt: mensen van buiten denken dat ze alles kunnen kopen. ‘Maar wat als het water op is? Wat als het land kapotgemaakt wordt? Wat als de zon door brandlucht niet meer te zien is?’ Dan zouden we vast willen dat we, in ons kapitalistische Westen, meer aloha ’aina hadden gehad. Meer liefde voor het land. Voordat het te laat was.

Het einde (Bas van Putten De Groene Amsterdammer 20 februari 2020 p. 74):
Dirigent, pianist, componist en muziekbestuurder Reinbert de Leeuw was het geweten van de nieuwe muziek. Weinigen hebben het muziekleven zo diepgaand beïnvloed als die ene geroepene.
In de bijbel was de kettingrokende ketter Reinbert een Profeet geweest.
Zoals Bachs Jezus tegen zijn discipelen ‘nehmet, esset, dies ist mein Leib’ zegt maar wel Christus blijft, zo had De Leeuw zich met het recht van de sterkste laten verzwelgen door de kunst. Terwijl zijn uitgemergelde lijf al jaren niet meer wilde, bleef zijn geest waakzaam. Een geroepene zonder god, die overleefde op een passie.
Reinbert had het wereldbeeld van de geroepene, die ook zijn eigen vita opvatte als een bijbelse geschiedenis van openbaringen en keerpunten. In interviews vertelde hij tussen de superlatieven door altijd hetzelfde verhaal. Hoe hij in de jaren zestig via de muziek van Charles Ives de vrijheid herontdekte en de modernistische terreur van zich kon afschudden. Waarom hij na zijn orkestwerk Abschied (1973) het componeren opgaf, omdat er te veel andere componisten in zijn hoofd spookten. Dus was hij maar dirigent geworden. Zijn techniek was naar Haitink- of Chailly-normen primitief. Maar hij was Reinbert, dat scheelde. Hij kon organiseren, analyseren en met zijn ongelooflijke overtuigingskracht gesloten werelden ontsluiten. Zo sloeg de anti-dirigent zich magistraal door monsterlijke meesterwerken als Schönbergs Gurre-Lieder en Messiaens Saint François d’Assise. Wil werd wet.

Een natuurwet drijft arm en rijk uit elkaar (Maarten Keulemans Volkskrant 13 december 2017 p. 27):
De natuur heeft er trucs voor om ongelijkheid tegen te gaan, vertelt Scheffer: zo treffen ziektes de 'winnaar' onevenredig hard. Maar in de samenleving is zo'n mechanisme er niet. Dus zijn er 'instituties' nodig om de wet die arm en rijk uit elkaar drijft tegen te gaan. Een kerk die herverdeling van de rijkdom predikt. Een wet die het privébezit inperkt. Of belastingen, waarlangs inkomen terugvloeit naar de gemeenschapspot.
En daar wringt het in dit tijdperk van globalisering en schaalvergroting, analyseren Van Bavel en Scheffer. De rijken steeds rijker, de armen steeds armer; er lijkt maar geen einde aan te komen. 'Ik vind dit een van de grote problemen van deze tijd', zegt Scheffer.

De kloof die Van Bavel en Scheffer signaleren was al in de Bijbel bekend en hangt met een contrast in het denken tussen Goed en Kwaad, Egoïsme en Altruïsme samen. Bij pogingen dit domein te onderzoeken, verzanden we steeds in paradoxen. De verticale as (Axis mundi) van het kernkwadrant, these + antithese = synthese, 1 + 1 = 3 (eenheid der tegendelen) is een belangrijke trigger van het onderzoek geweest. Volledige synthese (Bevrijding) drukt volmaaktheid (zelfrealisatie) uit. Het Christendom spreekt over de wijsheid voor de volmaakten, het Boeddhisme heeft het over volmaakte geestelijke gezondheid, het Taoïsme over spirituele volmaaktheid en de Islam spreekt over de volmaakte mens. De onvolmaaktheid van de mens op aarde staat in contrast (Nous) met de volmaaktheid van God in de hemel.

Het feit-waardedualisme in wetenschap en technologieontwikkeling (Toon van Eijk Civis Mundi Digitaal #60 juni 2018):
Het paradoxale feit-waardedualisme
Het ontwerp van bijvoorbeeld een duurzame landbouw houdt onvermijdelijk het nemen van normatieve beslissingen in, beslissingen die niet verenigbaar zijn met een waterdichte scheiding tussen feiten en waarden.[5] Zolang de landbouwwetenschap eenvoudigweg díe functie van de landbouw accepteert zoals die gedefinieerd wordt in de politiek (wat uiteraard ook een normatieve stellingname is), zal de landbouwwetenschap achter de gebeurtenissen blijven aanhollen. Ze ontneemt zichzelf daarmee niet alleen de mogelijkheid om onfortuinlijke gebeurtenissen te voorzien (bijvoorbeeld de milieuvervuiling en mestproblematiek), maar ook de mogelijkheid om heersende normen te kritiseren. Aan de andere kant is het feit-waardedualisme (zoals tot uitdrukking komend in de verhouding tussen wetenschap en politiek) één van de belangrijkste normatieve verworvenheden van de westerse cultuur.[6]

Het is wenselijk de vicieuze cirkel van het kip-en-eiprobleem (Lichaam-geestprobleem), het Hoe of Wat (of-of) denken te doorbreken. Twee van de grote denkstromingen die pogen het mind-body probleem op te lossen zijn het dualisme en het monisme. De derde stroming is het kosmisch dualisme dat zich bezighoudt met de tegenstellingen tussen geest en materie, eindigheid en oneindigheid, tijdelijkheid en eeuwigheid. Deze Derde Weg (Axis Mundi, middenweg, 'en-en') tussen fysisch en psychisch monisme is neutraal monisme. Spinoza's Deus sive natura lijkt op een neutraal monisme.

Wat een geweldige schrijver van een goede onderscheidt (Bart Jungmann interviewt Martin Michael Driessen Volkskrant 11 november 2017 Sir Edmund p. 18-23):
Voormalig theaterregisseur Martin Michael Driessen verruilde tien jaar geleden Duitsland voor het Zuid-Hollandse rivierendlandschap om een (volgens critici en prijsuitreikers) groot schrijver te worden. Nu is er een nieuwe vertelling, De pelikaan. Hoe vangt Driessen het menselijk tekort?
De pelikaan leest als een parabel over het menselijk tekort, over die merkwaardige afhankelijkheid in onderlinge relaties. 'Twee mensen die elkaar zowel goeds als kwaads doen, en het beperkte inzicht in onze eigen levens. Dat gegeven fascineert mij enorm.'
Martin Michael Driessen aarzelt er zelf iets over te zeggen en verwijst in eerste instantie naar de recensies. 'Mijn werk wordt vaak tijdloos genoemd, qua inhoud en stijl. Dat zijn die parabels. Die laten zich transponeren en behouden hun geldigheid.'
Na enig aandringen: 'Anders dan de meeste tijdgenoten deins ik niet terug voor exotisme. Ik laat mijn eigen ervaringen aan een lang touw in een diepe put zakken. Ze komen weer boven als vertellingen die niet voor de hand liggen.
'Ik gebruik mijn verbeeldingskracht om imaginaire maar coherente werelden te scheppen. Dat is iets wat mijn calvinistische collega's zich nogal eens ontzeggen.'
Zijn voorkeur voor avontuurlijke verhalen verklaart Driessen uit zijn vorige werk als opera- en theaterregisseur.
Mannelijkheid
In de persoon van Konrad projecteerde Driessen ook een eigen karaktertrek. 'Jezelf op een masculiene manier op de proef stellen.' Mannelijkheid of juist het gebrek daaraan: beide worden geregeld aan de orde gesteld, zowel in zijn werk als in het gesprek. Het menselijk tekort is vooral een mannelijk tekort.

Politici als aanjagers van een cultuur van angst (Pieter Jan Dijkman Wapenveld april 2015 p. 24–25):
Over de utopie van een risicoloze samenleving
De maatschappij lijkt steeds meer georganiseerd te worden rondom de angst. Angst voor een griepvirus en angst voor terroristen kan ontwrichtende maatschappelijke gevolgen hebben. Redelijke argumenten hebben dan geen enkele zeggingskracht meer; dat is het angstaanjagende ervan. Het angstmanagement van politici versterkt de angst eerder dan dat het burgers toerust om goed met de reële onzekerheden van het leven om te kunnen gaan.
Het was een klein, onopvallend berichtje in de kranten: ‘Gebruik elke dag een schoon vaatdoekje op het aanrecht in de keuken.’ Het was een advies van minister Schippers van Volksgezondheid. Volgens de bewindsvrouw spreken de cijfers duidelijke taal: elke dag lopen liefst tweeduizend Nederlanders ‘een voedselvergiftiging’ op. Om de situatie te verbeteren wil ze de burgers er met een nieuwe campagne op wijzen hoe schadelijk bacteriën in de keuken kunnen zijn.
Erkenning van het tekort
In een wereld vol potentiële ziekten, vijanden en vreemden is angst een belangrijke politieke kracht geworden. Dat vraagt om verantwoordelijke politici. Ze hoeven de angst niet weg te redeneren. Alle grote politieke leiders – van Abraham Lincoln tot Abraham Kuyper, van Martin Luther King tot Mahatma Gandhi – verstonden de kunst om publieke emoties als angst te cultiveren en op waarde te schatten. Maar een beetje minder maakbaarheidsillusies en een beetje meer realiteitsbesef en vertrouwen in mensen kan geen kwaad. Dan verschijnt het menselijk tekort niet als probleem, maar als de mogelijkheid om gezamenlijk naar creatieve oplossingen te zoeken. Zo’n politiek van de hoop is heel wat uitdagender dan een politiek die in het teken staat van de angst.

Spirituele leiders als Jezus, Boeddha en Krishna hebben altijd al geweten dat om een stabiele maatschappelijke ordening te bereiken het morele -, innerlijke kompas, het thema cultuuroverdracht centraal dient te staan. Volgens Teilhard de Chardin heeft de christelijke leer op het punt omega, de toestand van de door Christus verloste mensheid, betrekking.
Politieke leiders houden zich vooral met koopkrachtplaatjes bezig om chaotisch menselijk gedrag, zelfvernietiging (zelfdestructie) te vermijden. Infotainment, symbolisch beleid heeft het echte politieke debat vervangen. Politici dienen over inhoudelijke keuzen te discussiëren. De oplossing die grote spirituele leiders aanreiken sluiten beter aan op de menselijke zwakheden, het menselijk tekort , dan de politici die zich beperken tot het bevredigen van het koopkrachtplaatje van hun eigen achterban.

Tweedeling: de negatieve uitschieter (Marjon Bolwijn Jeroen van Raalte Volkskrant 12 december 2017):
Naast de vele positieve resultaten blijft de tweedeling tussen arm en rijk een hardnekkig probleem. De welvaart is toegenomen, toch leven nu meer mensen (6,6 procent) in armoede dan in 1990 (5,7 procent), al schommelen die percentages door de jaren heen. Dat we het hier goed hebben, beschouwen steeds minder Nederlanders als een feit: vond in 1993 nog 81 procent ons land welvarend, inmiddels is dat gezakt tot 74 procent. Aan de bovenkant is de rijkste 1 procent juist bezig aan een opmars, met de allerrijksten die tegenwoordig 4,7 procent van al het inkomen opstrijken - twintig jaar terug was dat nog 3,5 procent.

In het onderzoeksrapport ‘E i V’ draait het om de verborgen 5e dimensie levenskracht, de Kwintessens. Elasticiteit, veerkracht in de gemanifesteerde wereld is analoog aan levenskracht in de ongemanifesteerde wereld. Net als Teilhard de Chardin, Jean E. Charon, Ervin Laszlo gaat Duane Elgin uit van een levend Universum.
‘THRIVE’ is een onconventionele documentaire die ons de krachten achter de schermen toont, voor zover dit mogelijk is binnen onze huidige maatschappelijke structuren. De film laat zien wie er aan de touwtjes trekken. Aan het woord komen wereldwijd bekende revolutionaire denkers zoals:
Duane Elgin, Nassim Haramein, Steven Greer, Jack Kasher, Daniel Sheehan, Adam Trombly, Brian O’Leary, Vandana Shiva, John Gatto, John Robbins, Deepak Chopra, David Icke, Catherine Austin Fitts, G. Edward Griffin, Bill Still, John Perkins, Paul Hawken, Aqeela Sherrills, Evon Peter, Angel Kyodo Williams, Elisabet Sahtouris, Amy Goodman, and Barbara Marx Hubbard.

Voor bijzonderheden zie het artikel Een lichaam van liefde van Duane Elgin in BRES #340 jul/aug 2023 Liefdesenergie, p. 78-85):
Liefde is de samenbindende kracht in het universum en de meest krachtige activiteit in de kosmos. Het is de kracht die de elektronen binnen een atoom bij elkaar houdt. Door deze kracht werd het universum geschapen en bijeengehouden, en zou deze kracht zich willen terugtrekken, dan valt alles uiteen. Liefde is een goddelijke activiteit en zijn kosmische bron is het Hart van God. Ze wordt vrijgegeven aan het universum in machtige stromen van vreugdevolle, sublieme energie; voedt onderwijl elke geschapen vorm en manifesteert zichzelf als de stralende aanwezige Ene ten opzichte van het vele. Pure Liefde, die zijn oorsprong in God heeft, is verankerd in het hart van de mens en wordt zodoende een belichaamde kwaliteit, afhankelijk van de verwezenlijking hiervan door het individu.

De metafoor ‘Veilig en Verdoemd’ (p. 324, 326, 337, 425, 481, 482) in het boek van Amanda Gefter is analoog aan ‘Verlossing en Verdoemenis’ in de esoterie en Genadeleer en Erfzondeleer in het christendom. Het belicht de in het universum verborgen 5e Dimensie. De eindconclusie van Amanda Gefter is dat we allen in ons eigen referentiekader leven en daardoor komt opnieuw de discussie centraal te staan vanuit welk referentiekader wordt beoogd Probleem en Oplossing ('Zaaien en Oogsten') met elkaar te verbinden. Wat Amanda Gefter zegt sluit aan op wat Jiddu Krishnamurti over waarnemer van het waargenomene al eerder naar voren heeft gebracht. De verborgen 5e Dimensie, de 5 bij 5 matrix biedt net als het 7 schillenmodel, de boodschap van authentiek leiderschap, het antwoord op De trap naar terreur van Fathali M. Moghaddam.

De hamvraag is nu zal het de wetenschap, mede aan de hand van het boek In Einsteins achtertuin van Amanda Gefter lukken aan te tonen dat we de Éne werkelijkheid vanuit ons eigen referentiekader waarnemen?

Wat Amanda Gefter zegt sluit aan op wat Jiddhu Krishnamurti over waarnemer van het waargenomene al eerder naar voren heeft gebracht.

Om de waarheid dichter te benaderen maken zowel Amanda Gefter, als Trudy Dehue en Marja de Vries van de metafoor van de olifant gebruik. In de theosofie is het ‘menselijk tekort’ (‘Goed en Kwaad’) juist de grondslag voor de ‘menselijke evolutie‘.

Het rapport ‘E i V’ kiest voor de interdisciplinaire aanpak - de middenweg tussen de twee kanten van één medaille Geestkunde en Natuurkunde - de wisselwerking (wederkerigheid) tussen psychologie, sociologie, filosofie en ethiek of de synthese van de vier domeinen wetenschap, religie, filosofie en kunst. In het rapport ‘E I V’ staat religie in het bijzonder voor levenskunst, de moraal van het verhaal, te worden ingewijd in de oude mysteriën. Het vakgebied begeleidingskunde houdt de gemoederen van de mensheid al millennia bezig. Het rapport 'E i V' richt zich op de 'wederzijdse verbondenheid', de reciprociteit tussen ‘Geestelijk - Psychisch - Stoffelijk’ (Geestkunde - Zielkunde - Natuurkunde). In het rapport 'E i V' heeft het vakgebied begeleidingskunde op de 'Hoofdroute' betrekking.

We staan echt niet op de rand van een apocalyps (Sander van Walsum Volkskrant 8 maart 2017 p. 24):
Wij koesteren de doem alsof we erover willen opsnijden getuige te zijn van de ondergang van het Westen.
Ter verklaring van de huidige malaise zouden we niet naar de jaren dertig of de jaren voor de Eerste Wereldoorlog moeten kijken, maar misschien naar 1989, toen we op de drempel meenden te staan van het einde der geschiedenis. Billy Joel bezong de euforie van die tijd in Leningrad: 'We never knew what friends we had, until we came to Leningrad.' De illusie van eeuwige vrede en wereldomspannende vriendschap is volkomen vervluchtigd. Zo beschouwd, is 1989 het 1918 van de naoorlogse generaties. Maar dit zegt meer over de verwachtingen van 1989 dan over de beroerde stemming van 2017.

Homo sapiens is een biologische categorie, en die kan natuurwetenschappelijk gedefinieerd worden, maar niet op basis van een verzameling karakteristieke eigenschappen zoals gedrag of hersenomvang, want die eigenschappen evolueren. De definitie kan alleen gemaakt worden op basis van het unieke evolutionaire traject dat Homo Sapiens heeft afgelegd. De mens, echter, is geen biologische categorie, maar een filosofische en is op de esoterische cosmologie gebaseerd.

Homo sapiens, elk mens, To be, or not to be; that is the question, elk verhaal, elk artikel, gaat wiskundig uitgedrukt van 0 naar 1, van begin naar einde, van alfa naar omega. We zullen het echt zelf moeten doen.

Onze levensweg, het leerproces op aarde heeft op het emancipatieproces, burgerschapsonderwijs (begeleidingskunde), de ’Hoofdroute’ (waarheidsvinding) betrekking, de Gulden middenweg van balancerend - en authentiek leiderschap, op het Rechterpad. Het biedt een oplossing voor het menselijk tekort. De levenskiem, het beginsel van de enantiodromie van Carl Jung is nog steeds werkzaam. Om de waarheid dichter te benaderen maakt de esoterie van het debat, de dialoog Vragen & Antwoorden gebruik. Vragen & Antwoorden hanteert H.P. Blavatsky in De SLEUTEL tot de THEOSOFIE, G. de Purucker in Dialogen en Geoffrey A. Barborka in zijn Vragen & Antwoorden.

De 'Hoofdroute', het Meta-leren , (waarheidsvinding) heeft op de éne werkelijkheid net als bij Ayurveda op de "kennis van het leven", de oerbron En-soph betrekking. De oerbron manifesteert zich door het eeuwige nu, de 11e Dimensie.
De verticale as (Axis mundi, de Staf van Hermes, de gouden keten van Homerus, de staf van Mercurius, Sutratman, levensdraad, de Caduceus, draad van Ariadne, Levensladder, Esculaap, de verborgen 5e Dimensie, de Derde Weg van Benjamin Barber) toont de kosmische Lichtzuil en ook de Middenzuil van de levensboom. De Staf van Hermes wordt beschouwd als de sleutel en de weg van persoonlijke (spirituele) ontwikkeling.
De “staf” (p. 96) waarmede het goddelijke kind de volkeren zal hoeden, is natuurlijk de caduceus van Hermês, de voorbeeldige schaapherder van de zielen. In de oudere mythologie vindt men deze magische staf in de hand van Neb, de God van wijsheid en “de bewaarder van de scepter van kracht”.

De bovengenoemde symbolen geven de weg tussen hemel en aarde weer. In het rapport 'E i V' wordt daarvoor met name de Middenweg, de 'Hoofdroute' gebruikt. Feitelijke gaat het om ons levenspad, dus de route die we in ons leven bewandelen. De levensboom is niet alleen een scheppingsmodel op macrokosmisch niveau, maar ook een pedagogisch denkmodel op microkosmisch niveau. Dit universele denkmodel kan op het levenspad van de mens een ommekeer teweeg brengen. In de levensboom (morele kompas verloopt de schepping, de involutie van boven naar beneden. De 'ommekeer', de evolutie van beneden naar boven.

De rode draad in het laatste boek De wereld als getal en andere broze zekerheden van Hermann Von der Dunk heeft op het leerproces van Plato betrekking.
Zoals Johan Huizinga in In de schaduwen van morgen (1935) opent Von der Dunk in De wereld als getal met een stevige portie cultuurkritiek. Het getal, als symptoom van het onbegrensde materialisme van onze dagen, beheerst de westerse cultuur. De kwantiteit als waarde uit zichzelf heeft, zo stel hij, het gevoel voor kwaliteit opgeslokt.

'Leven alsof God bestaat' (Antoine Bodar 9 december 2017):
Johan Huizinga in zijn beroemde boek Homo ludens (1938). Cultuur moet aan drie voorwaarden voldoen en “metafysisch gericht zijn of zij zal niet zijn”, zo eist hij in het boek In de schaduwen van morgen (1935). Maar wat gebeurt er als een cultuur, een maatschappij dus, helemaal is los geraakt van de cultus? Op die vraag gaf Antoine Bodar antwoord.
Hoe het leven te genieten?
In Herfsttij der Middeleeuwen meent Huizinga dat daarin geen verschil is tussen de tijd van toen en 1919, het verschijningsjaar van zijn meest klassieke boek. Hij noemt lectuur, muziek, beeldende kunst, reizen, natuurgenot en maatschappelijke ijdelheid zoals vergaderen, mode en sport.
De middeleeuwse sport is zijns inziens 'dramatisch en tegelijk van een sterk erotisch gehalte', maar dat geldt eigenlijke voor elke periode.
Als muziek is dichtkunst dienend - stamelend en behelpend in woorden vattend wat muziek woordloos uit, niet zichzelf verwoordend maar in dienst van hetgeen verwoording vraagt. En gelijkelijk zo wijsbegeerte dienend in verwondering.
En de cultus zelf, waarin de mens speeltuig Gods is en speelt voor Zijn aanschijn? Daar is de liturgie, de ritus waarin de hemel de aarde raakt en omhelst en verbindt in de troostende band die bevrijdt van banaliteit en de mens opheft naar zijn oorspronkelijke bedoeling als beeld van God en wordt uitgenodigd Hem als de Heilige te aanschouwen.
Van al wat wij hebben verloren is de zin voor het heilige, het ons te boven gaande dat niettemin wenkt en fascineert en aangrijpt, het meest wezenlijk.
Hervinding van het heilige, dat van ons zelf afleidt en naar de originele cultus terugleidt, is begin van nieuwe dienstbaarheid, nieuw benul van maat, nieuwe levensvreugde in wederkerig gunnen, nieuw élan God niet uit te sluiten maar in te sluiten, nieuwe betovering om goedheid en schoonheid en waarheid die om onze verdere ontdekking roepen.

U kunt hier de35e Van der Leeuw Lezing (2017) met David Van Reybrouck, Marcia Luyten (co-referent) en Freek de Jonge (gastcolumn) terugkijken.

De 35e Van der Leeuw-lezing illustreert dat de geschiedenis zich herhaalt.

In het Voorwoord van het in 2010 verschenen boek Een vorm van beschaving wordt Hans Vincent door Klaas van Egmond voor zijn grondige commentaar bedankt. Klaas van Egmond belicht in zijn boek Een vorm van beschaving met behulp van de Axis Mundi (p. 71) de kwintessens. De Axis Mundi verbindt de Idealistisch Geestelijke wereld van H.P. Blavatsky met de materialistische wereld, het vrijemarktfundamentalisme van Ayn Rand, de Geestkunde met de Natuurkunde. Het morele , innerlijke kompas (11e dimensie) is een medaille met twéé kanten.

James M. Pryse Apocalypse Ontzegeld - een esoterische uitleg van de Openbaring van Johannes
De bedoeling van dit boek is om aan te tonen, dat de Apocalypse een handleiding is voor degeestelijke ontwikkeling en niet, zoals men gewoonlijk zegt, een verborgen geschiedenis of eenprofetie. In de volgende pagina’s zal de lezer een volledige oplossing van het Apocalyptische raadselen overvloedige bewijzen voor de juistheid van die oplossing vinden.
Daar het behandelde onderwerp, dat in dit boek beschreven wordt aan betrekkelijk weinige en dan nog wel speciale studenten in de heilige wetenschappen bekend is en voor de zeer velen een volkomen gesloten boek geweest is, wordt de verklaring op een zo eenvoudig mogelijke wijze gegeven.

Het model van Ruth Cohn brengt de Axis mundi in het boek Een vorm van beschaving van Klaas van Egmond tot uitdrukking. De Axis mundis beeldt de complementariteit tussen Idealisme en Materialisme (Immateriële- en Materiële wereld, Geestkunde en Natuurkunde), de Lichtzijde en Schaduwzijde, Alfa en Omega, de twee kanten van één medaille uit. In navolging van Leo Apostel beoogt het onderzoeksrapport 'E i V' een steentje bij te dragen aan interdisciplinair onderzoek en het overbruggen van de kloof tussen de exacte en de humane wetenschappen. Voor de mens gaat het om geestelijke - en lichamelijke gezondheid.

Niet alleen hypothesen van de natuurkunde, maar ook hypothesen van de geestkunde berusten op creativiteit. Het grote verschil is dat de stellingen van de natuurkunde, zoals bijvoorbeeld het Higgsdeeltje kunnen worden geverifiëerd. De stellingen van de geestkunde gelden voor een individu en een collectief - we leven allen in ons eigen referentiekader (Amanda Gefter) - en worden door er is niets nieuws onder de zon, de eeuwige wederkeer van de geschiedenis onderbouwd. Om dichter bij de waarheid te komen volgt het onderzoeksrapport ‘E i V’ de Middenweg, het pad van de Axis Mundi.

In 1929 antwoordde Einstein, op de vraag of hij in God geloofde: ‘Ik geloof in de God van Spinoza, die zichzelf openbaart in de wetmatige harmonie van het heelal, en niet in een God die zich bemoeit met het lot en de handelingen van mensen.’

Piet Steenbakkers Benedictus de Spinoza (1632-1677) een overzicht
Voor zover hij kritiek uitoefent op Descartes gebeurt dat impliciet of terughoudend. De geometrische betoogtrant is nauw verbonden met Spinoza's eigen visie dat alles gedetermineerd is, door causale relaties onderling samenhangt, en uiteindelijk zijn oorzaak vindt in God. Daarmee verandert ook het godsbegrip zeer radicaal van inhoud: in Spinoza's eigen filosofie valt God geheel samen met de alomvattende Natuur.
Opvallend is de snelle inperking van het onderwerp: in duizelingwekkende schreden daalt het betoog van de allerhoogste abtracties - God - af tot het niveau van de mens. Het is Spinoza's diepste overtuiging dat de mens geen zelfstandig koninkrijkje binnen het grote rijk van de natuur is, geen imperium in imperio,[17] maar een integraal onderdeel van die natuur, waarin alles in een oneindig causale samenhang met elkaar verbonden is: 'Elk afzonderlijk iets ofwel ieder willekeurig ding dat eindig is en een bepaald bestaan heeft, kan niet bestaan noch tot werken worden bepaald als het niet tot bestaan en tot werken wordt bepaald door een andere oorzaak, die ook eindig is en een bepaald bestaan heeft; en deze oorzaak wederom kan evenmin bestaan noch tot werken worden bepaald als ze niet door een andere, die ook eindig is en een bepaald bestaan heeft, tot bestaan en werken wordt bepaald, en zo verder tot in het oneindige.'[18]

David Brooks De wisselwerking tussen conflict en ego (de Volkskrant 10 februari 2015, p. 22):
Niet alleen columnisten hebben met dit probleem te maken. Iedereen die zich op internet begeeft, loopt het risico om te worden beledigd en gepest of op haatdragendheid en wreedheid te worden getrakteerd. Bij dergelijke aanvallen gaat het meestal om dominantie. De beledigende partij probeert zijn of haar superioriteit ten opzichte van het doelwit te bevestigen met veel vertoon van ongefundeerde harde taal.
De beste reactie is natuurlijk om het spelletje niet mee te spelen en je verre te houden van een strijd om status. Vijandigheid is een nare gemoedstoestand. Trots is pijnlijk. Wie zijn ego in toom kan houden, ziet de wereld helder, overziet het onderwerp en heeft de situatie onder controle.
De terreur die nu door IS wordt bedreven, is uiteraard van een andere categorie dan narigheid op internet. Toch zijn ook die onthoofdingen en die monsterlijke daad van verbranding van een mens, beledigingen die erop gericht zijn een soortgelijke onderbuikreactie uit te lokken.
Het zijn andere vormen van het spel van dominantie. Het zijn pogingen van onbeduidende mannen die hun macht en status door de hele wereld bevestigd willen zien.
Mensen die onze bewondering opwekken, doorbreken die keten. Zij houden hun ego in toom en onttrekken zich aan de statusoorlog. Zij richten hun aandacht op de grotere missie. Zij wijzen de onvolwassen logica van erecodes en rivaliteit omwille van status af en hanteren een beschaafdere logica waarin niet iedereen elkaars vijand is.

Alex Brenninkmeijer, de Nationale Ombudsman: 'Als ik jeuk veroorzaak, doe ik mijn werk goed' (Volkskrant 21 december 2010).
Wat zijn uw drijfveren?
Macht werkt op mij als een rode lap. Ik heb een gruwelijke hekel aan veel macht, daar ben ik heel alert op. In de verhouding overheid-burger liggen de verhoudingen scheef. Mijn werk is te bevorderen dat ze gelijkwaardig met elkaar omgaan.
Dat is nog eens een optimistisch mensbeeld.
Dat put ik ook uit de apenonderzoeken van Frans de Waal. De mens is eigenlijk een mensaap. Volgens de Waal is empatich gedrag het resultaat van de evolutie. Op het moment dat een soort in staat is een zelfbeeld te hebben, kunnen ze het verschil maken tussen zichzelf en de ander.

‘Weinig mannen in Nederland zijn op sensueel niveau beschaafd’ (Sara Berkeljon interviewt Kaouthar Darmoni Volkskrant Magazine 25 maart 2022 p. 12-20):
Kaouthar Darmoni, directeur van kennisinstituut voor emancipatie Atria, dacht in Nederland de ultieme vrijheid te vinden. Nu verlangt ze vaak naar de omgang met vrouwen in haar geboorteland Tunesië. ‘Ik dacht: hier mogen ze alles. Maar seksueel zijn veel vrouwen hier helemaal niet vrij.’
Je kwam naar het Westen omdat je dacht dat het er in alle opzichten beter zou zijn, maar stuitte op vaginahaters.
‘Klopt. Ik heb in drie continenten en vijf landen gewoond, ik was op zoek naar the promised land. En toen ik in Nederland kwam, dacht ik dat ik het gevonden had, op het gebied van emancipatie. Ik dacht: hier mogen ze alles. Maar seksueel zijn veel vrouwen hier helemaal niet vrij. De commercialisering en seksualisering van het vrouwelijk lichaam in het Westen is de grootste gevangenis ooit. Groter dan onze hoofddoek, want die kun je afdoen.

De economische groei stagneert omdat de moraal buiten het verkoopverhaal wordt gehouden. De toekomst ligt in het verleden besloten (Zaaien en Oogsten). Wanneer je haat zaait zul je geen liefde oogsten. De evolutie van de mensheid (de gemanifesteerde werkelijkheid) op macroschaal, die op de psyche van de anonieme massa berust, creëert op aarde golfbewegingen (bv. Biogeochemische cyclus, Epigenetica, Conjunctuurgolf, Kondratiev-cyclus). Alles wat gebeurt, is altijd historisch. De geschiedschrijving (Akasha-kronieken) legt de macro evolutie vast. In elke cel van ons lichaam, en dat van andere levende wezens, bevindt zich een geweldig rijk archief. Het boek Mens tussen hemel en aarde van Willem Schulte Nordholt laat het euvel zien dat we nog steeds niet bereid zijn van de geschiedenis te leren. De geschiedenis is de vrucht van de innerlijke wereld. Maar is het wetenschappelijk bezien interessant dat door ‘trial and error’ bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden? Het rapport ‘E i V’ behandelt het thema Meta-leren. De kredietcrisis is het gevolg van de creatie van een fantasiewereld en leert dat het 'Geven en Ontvangen' tussen Bestuurders en Bestuurden (Overheid-Burger, Zo boven Zo beneden) volledig in onbalans is geraakt.

Het boek De lege troon Hoe Amerika afstand doet van zijn rol als wereldleider van Ivo Daalder staat symbool voor dat er tijdens de financiële crisis niemand in de cockpit zat volgens Joris Luyendijk en Ziende blind volgens Marcia Luyten. Het gaat er nog steeds om, zoals Flavia Kleiner (voorzitter Operation Libero) tot slot stelt: We kunnen het hart en het hoofd combineren (Next generation democratie - VPRO Tegenlicht 20 januari 2019 NPO2).

Kinderen van Rutte (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 21 maart 2019 p. 9):
Een van de grootste politieke raadsels van de laatste jaren is waar die electorale stabiliteit van Rutte’s vvd toch vandaan komt. Ga maar na. De crisis kwam van rechts. Maar in 2010, twee jaar nadat we voor 135 miljard euro een failliete bankensector moesten redden, werd nota bene de vvd met 31 zetels de grootste.
Koopkracht was er vooral voor de vrienden van Rutte. Polman kreeg zijn afschaffing van de dividendbelasting ter waarde van minstens twee miljard euro per jaar. En de rest van grootzakelijk Nederland kreeg een miljardenverlaging van de winstbelasting. Daar stond koopkrachtverlies voor burgers tegenover: het laagste btw-tarief ging van zes naar negen procent en de energieheffing steeg met tientallen procenten.
Van dat groene kwam ook niet zoveel. Het naar eigen zeggen ‘groenste kabinet ooit’ deed vooral aan doorschuiven en afschuiven. De eigen maatregelen betroffen de eeuwigheid. Terwijl het nemen van maatregelen op korte termijn werd overgelaten aan die typisch polderlandse constructie van klimaattafels waar grootvervuilende boeven over hun eigen straf mochten beslissen.
Het is typerend. Rutte’s decennium was een decennium van schaamteloos opportunisme, gladde en politieke marketing. Het moet een onthutsend gebrek aan visie en cliëntelisme van de platste soort aan het zicht onttrekken. Wat de ongemakkelijke vraag oproept wat dat over ons, Rutte’s politieke kinderen, zegt?

De uitholling van Nederland: De oplossingen ‘Politici zijn zelf onderdeel van het probleem’ (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 21 maart 2019 p. 34-39):
Na dertig jaar ontmanteling van de verzorgingsstaat hebben burgers het vertrouwen in de overheid verloren. Optrekken naar Den Haag om het tij te keren is niet genoeg. Professionals moeten opstaan tegen marktwerking in hun publieke diensten.
In die logica, in de zorg geïntroduceerd met de invoering van de marktwerking in 2006, is de huisarts een zelfstandige ondernemer, een ‘zorgaanbieder’ die opereert op de ‘zorgmarkt’ en geacht wordt zijn collega’s als z’n concurrenten te zien. In deze context van vraag en aanbod verschijnt de patiënt als een klant die een product afneemt, maar dan wel graag tegen de laagst mogelijke prijs.
In Medisch Contact verzuchtte Marcel Levi, oud-bestuursvoorzitter van het AMC: ‘We weten zo langzamerhand allemaal wel dat het experiment “marktwerking in de gezondheidszorg” een dramatische flop is, maar desondanks zijn de evangelisten van de marktwerking niet van hun overtuiging af te brengen en betogen zij dat er nog veel méér marktwerking nodig is om succesvol te zijn.’
In Kapitaal in de 21ste eeuw, zijn baanbrekende boek over ongelijkheid, toonde Hemerijcks collega Thomas Piketty aan dat het kapitalisme na 2008 weer snel terugviel in het oude patroon van een groeiende ongelijkheid tussen de kapitaalbezitters en de mensen die van een loon of uitkering leven. De rekening van de crisis is vooral op de laatsten verhaald, in de vorm van hogere lasten en minder publieke voorzieningen. Vermogende mensen zijn de dans ontsprongen en er zelfs op vooruit gegaan.
De oud-vicepresident van de Raad van State antwoordt: ‘Optrekken naar Den Haag en de politiek zeggen dat ze nu anders moet gaan functioneren… dat alleen heeft weinig zin. Wat telt is het alternatief. En dan gaat het niet alleen om geld, maar om erkenning van professionaliteit en vertrouwen. Een hele generatie politici, bestuurders en ambtenaren is opgevoed in het denken en spreken in termen van de overheid als bedrijf, met kosten en baten. Voor velen is de taal van de democratische rechtsorde een vreemde taal geworden. Politici zijn dus zelf onderdeel van het probleem.’
Hij vervolgt: ‘De politieke macht moet je benaderen via een tegenmacht en dan is de vraag hoe je dat het beste doet.

Boeing blundert (Robert Giebels Volkskrant 21 maart 2019 p. 21):
Er moesten 346 doden vallen om vliegtuigbouwer Boeing op zijn verantwoordelijkheid te wijzen.
Het is goed dat er in de Verenigde Staten nu kritiek komt op Boeing, de FAA en hun relatie. De organisaties moeten diep door het stof om het vertrouwen in de luchtvaart te herstellen. Al komt dat voor de 346 mensen die de dood vonden in een Boeing 737 Max onherstelbaar laat.

Het verslag van Robert Giebels Verliezers van fiscale eindejaarsrun Volkskrant 11 december 2014 p. 7:
Nederlanders zijn dol op de fiscale voordeeltjes waarmee de overheid zaken als economie of milieu wil stimuleren. Het probleem is alleen: elke keer trekt de schatkist aan het kortste eind.
Zowel Asschers wet berust op drijfzand (Volkskrant 11 december 2014 p. 30), de Wet werk en zekerheid berust op aannames die niet feitelijk zijn onderbouwd en op vooronderstellingen over gedrag die allang zijn achterhaald als de participatiesamenleving van Ronald Plastkerk missen wetenschappelijke onderbouwing. Uit het artikel 7 goedklinkende fabels van Jurre van den Berg in de Volkskrant van 21 september 2013 blijkt dat er aan de decentralisatie plannen van Plasterk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt.
Jurre van de Berg: Wat gaat er naar de gemeenten?
- Gemeenten worden met de komst van de Jeugdwet verantwoordelijk voor alle jeugdzorg (dat gaat om 300 duizend jongeren).
- Hulp aan huis voor ouderen en chronisch zieken wordt uit de AWBZ overgeheveld naar de gemeentelijke Wet maatschappelijke ondersteuning (800 duizend mensen).
- Door de Participatiewet krijgen gemeenten behalve de bijstand en de sociale werkvoorziening ook de Wajong (uitkering voor jonge arbeidsgehandicapten) onder hun hoede (700 duizend mensen).
- Om de regelingen uit te voeren krijgen gemeenten van het Rijk 16 miljard euro. Dat verdubbelt bijna hun budget, maar de taakoverdracht gaat gepaard met forse bezuinigingen: 450 miljoen op de jeugdzorg, 1,7 miljard op de langdurige zorg en 1,8 miljard op de taken in de Participatiewet.
[[http://www.uva.nl/over-de-uva/organisatie/medewerkers/content/n/a/a.nauta/a.nauta.html|Aukje Nauta en Carsten de Dreu''' (Volkskrant 11 december 2014 p. 30): Dankzij de Wet flexibiliteit en zekerheid uit 1999 zitten we nu met de gebakken peren van een grote kloof tussen vast en flex. En dankzij de Wet werk en zekerheid uit 2015 zitten we over een paar jaar misschien wel met een nog grotere kloof, of met een heel andere, en met tamelijk problematische neveneffecten. Wat het precies wordt weten we helaas niet. En precies dat kan een regering noch werknemers, noch werkgevers aandoen.

Uiteindelijk draait het om vanuit welk perspectief, dus met welk ‘Mensbeeld en Wereldbeeld’ naar de werkelijkheid wordt gekeken. Het 5Ddenkraam wil benadrukken dat het universele patroon van het wat vastligt. Het onbepaaldheidsprincipe van Heisenberg geldt ook voor de tijd: wat in de toekomst verborgen ligt, is niet te meten. Het is zoals het is, daar kan de wetenschap weinig aan veranderen. Uit het onzekerheidsprincipe van Heisenberg volgt dat er soms in een lege ruimte 'spontaan' deeltjes kunnen verschijnen of verdwijnen. De kwintessens van het verhaal 'E i V' gaat over de middenweg, de verborgen 5e dimensie Axis mundi (five-dimensional space), de zingeving van het leven.

De door Ervin Laszlo gesignaleerde vraagstukken hangen nauw samen met het ontkennen van zowel door politici als wetenschappers van de spirituele dimensie. De spirituele dimensie zorgt op aarde voor heil, maar er bestaat ook de godsdienstwaanzin (Lof der zotheid van Erasmus) van de goddeloze, die voor veel onheil verantwoordelijk is. Jonathan Holslag ziet de ideale samenleving, een beetje als die van de humanisten en hij bewandelt daarmee de middenweg. De kwintessens, de middenweg geldt zowel top down als bottom up.

Ontspullen in december (Asha ten Broeke Volkskrant 15 december 2017 p. 25):
Eigenlijk is het allemaal de schuld van Aaf. Die schreef eerder deze maand een column over ontspullen: dat ze de Netflixdocumentaire Minimalism had bekeken, dat ze bij elk product dat ze oppakte in de winkel dacht aan plasticsoep-etende zeevogels, en hoe dat nou moest nu haar kinderen voor Sinterklaas allerlei goedkope rommel uit China wilden. En dan was er nog Sheila Sitalsing, die het maandag had over de droeve toestand van de ijsberen; door het broeikaseffect smelt hun ijs, waardoor ze niet meer kunnen jagen en dus verhongeren. 'Dat komt dus door ons', had haar dochter verschrikt vastgesteld, waarop Sitalsing had opgesomd hoeveel leuke edoch milieuvernietigende troep ze met Sinterklaas in huis hadden gehaald.
Bovendien, zo stelt schrijver Chelsea Fagan in een Guardian-artikel, is minimaliseren à la de Netflixdocu een privilege. Het feit dat het een keuze is weinig spullen in je huis te hebben, betekent automatisch dat je dus niet zo arm bent dat je je geen meubels kunt veroorloven. Om je garderobe te vervangen door twaalf vreugdevolle kwaliteitskledingstukken moet je een investering doen die voor arme mensen onmogelijk is. 'Om dit te framen als een morele keuze is meer dan een beetje aanstootgevend', schrijft Fagan. Ze vindt dat minimalisme niet zou moeten gaan over Innerlijke Groei, maar over een rechtvaardigere samenleving waarin mensen niet meer consumeren dan ze nodig hebben.
Flauwekul, natuurlijk. Niet omdat onze behoefte aan rust of vrijheid onzin is, maar omdat de vervulling die een aankoop biedt per definitie ontoereikend is - anders zouden we ons immers een week later geen nieuwe spullen laten slijten. En belangrijker dan dat dit proces ons permanent ontevreden en ongelukkig maakt, is dat het onrechtvaardigheid in stand houdt: zie de ijsberen en zeevogels en Chinese fabrieksarbeiders.
Aaf schrijft dat ze haar kinderen niet wil dwingen te ontspullen; 'je moet anderen nooit met je religie belasten'. Dat is fair, maar ik ga mijn kinderen toch uitleggen hoe ook zij, als miniconsumenten, gepiepeld worden. In de hoop dat ze volgend jaar niet meer om troep vragen.

Jonathan Holslag (Volkskrant 15 november 2014 - Katern Vonk p. 14-15):
De consument moet leren verstandig te consumeren
Hype-kapitalisten
Het komt me voor dat we steeds op de zelfde muur botsen: het onvermogen om onze middelen een goede bestemming te geven. Dat probleem zit deels aan de aanbodzijde. Of het nu gaat om complexe financiële producten of om de zoveelste hoogtechnologische gadget, het blijft gemakkelijk de honger naar snelle winst aan te wakkeren met hypes, met betwistbare claims op vooruitgang. Een Googlebril is een pareltje van technologisch vernuft, maar helpt zij ons er ook echt op vooruit als samenleving? Een economie die van de ene hype naar de andere zwalpt, lijkt me geen goed idee.
Het probleem zit ook aan de vraagzijde. Consumenten hebben de neiging bezit te maximaliseren en de kosten te negeren: verkeersellende, vervuiling, vereenzaming of het verdwijnen van lokale nijverheid. Zo ook inzake de welvaart. Eigenlijk zijn we door dit schuldig verzuim allen even medeplichtig als de miljardairs die we steeds meer op de korrel nemen. Het is een catastrofale symbiose, die tussen de hype-kapitalisten aan de top en de weinig kritische massa aan de basis.
Globalisering van kwaliteit
En ja, de overheid zal daarbij een rol moeten spelen, net zoals de overheid mee de markt hielp organiseren toen Europa in de Middeleeuwen overschakelde op betere landbouwsystemen, later de eerste jaarmarkten mogelijk maakte, de industrialisatie mee faciliteerde en in de voorbije decennia de hele diensteneconomie. Meer kwaliteit betekent hogere prijzen, maar ook meer werkgelegenheid en koopkracht. Het gaat dus niet op te beweren dat de armen hierbij niet zijn gebaat, maar het is wel zo dat de overgang goed begeleid moet worden. Zoals bij elke hervorming is het even wachten tot de kansen ook werkelijk volgen.
Net zoals Europa de toon zette met zijn humanisme, de Verlichting, de industriële revolutie, sociale rechtvaardigheid en gendergelijkheid, denk ik dat Europese landen opnieuw de toon kunnen zetten met deze beschavingssprong.

Catherine Malabou Wat te doen met ons brein?
Zij wijst erop, dat dit brein niet alleen flexibel is en zich daardoor aanpast aan bestaande situaties, maar ook plastisch. De plasticiteit van het brein speelt op drie niveaus:
1. in het vermogen tot modelleren van neurale verbindingen (het embryo),
2. In het vermogen tot veranderen ervan (dat de synaptische effectiviteit levenslang beïnvloedt) en
3. in het vermogen tot herstel na opgelopen beschadigingen (postlesionale plasticiteit).
Het traditionele beeld van een machinaal functionerend brein zonder autonomie, zonder buigzaamheid, zonder ontwikkeling staat volgens Malabou nergens meer voor. Ons brein is voor een belangrijk deel wat wij ermee doen. Ter staving van haar betoog beroept zij zich op moderne neurologen als Marc Jeannerod (Le cerveau intime) en de Canadees Donald Olding Hebb (1904-1985 - The Organization of Behaviour - 1949).
De plasticiteit van de tijd staat in onze hersenen gegrift, en wij zien het niet, omdat het onze tijd, onze wereld is. Wij maken te weinig gebruik van deze plasticiteit om de wereld te veranderen, is de boodschap. We leunen te sterk op ons gemak, de flexibiliteit van de aanpassing aan deze kapitalistische wereld. We zien het verband niet tussen de psychische en sociale kwalen. We vertonen, om met Alain Ehrenberg te spreken La fatigue d'être soi (1998): we zijn te moe om onszelf te worden.
De vraag wat te doen met ons brein betekent dan ook "de mogelijkheid onder ogen te zien om nee te zeggen tegen een erbarmelijke cultuur − op politiek, economisch terrein, maar ook in de media − die uitsluitend de triomf van de flexibiliteit verheerlijkt, plechtig bevestigt dat de heerschappij in handen is van gehoorzame individuen, die geen andere verdienste hebben dan dat zij in staat zijn om met een glimlach het hoofd te buigen" (p. 124). Of − om met de Sloveense filosoof en criticus van het kapitalisme Slavoj Žižek (geb. 1949) te spreken: − "Niet alleen is ons brein gesocialiseerd, ook is de maatschappij zelf in ons brein genaturaliseerd" (The Parallax View, Cambridge MA, mit, 2006).
Wat ons mensen derhalve te doen staat is "inwerken op de verbindingen, veranderingen aanbrengen in de synaptische effectiviteit, de energie op een andere manier laten circuleren, schuiven met krachtsverhoudingen. Kunst, boeken, nieuwsgierigheid […] aandacht voor de ander, […] de weigering om te volgen, om te gehoorzamen […]. Tussen biologie en politiek is zich een nieuwe verhouding aan het ontwikkelen". Zo beëindigt Catherine Malabou haar Nawoord (p. 153) geheel conform de denkbeelden over evolutie van Teilhard de Chardin (1881-1955).

Ewald Engelen laat zien dat Patrick van Schie, met zijn het neoliberalisme is een links spookbeeld ongelijk heeft. De neoliberale vrijemarktfundamentalisten in het Westen staan tegenover de islamitische moslimfundamentalisten in het Oosten. Alleen het innerlijke kompas,de stem van het geweten (ethiek) van de menselijke natuur maakt het mogelijk dit wereldvraagstuk op te lossen.

It wasn’t America, stupid (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 7 juni 2018 p. 14-17):
Volgens IMF-econoom Tamim Bayoumi werd de crisis niet veroorzaakt door Amerika, maar door wankele, ondergekapitaliseerde megabanken in Europa. ‘In Nederland kon de belastingbetaler naar de hel lopen voor de zonden van de bankier.’
Doordat burgers hun onderpand in waarde zagen dalen en geen kant op konden, begonnen ze fors in hun bestedingen te snijden. Een feit dat de Europese elite niet goed uitkomt omdat het wijst op de ontwerpfouten van de euro. Zonder achtervang, investeringen, risicodeling, een Europese bankenunie en een Europees depositogarantiestelsel is de euro niet levensvatbaar. Voor te veel lidstaten is dat echter een brug te ver. Dus krijgen burgers een verhaal op de mouw gespeld dat de slachtoffers van het afgedwongen bezuinigingsbeleid in de eurozone tot daders maakt en de schuld legt bij te genereus begrotingsbeleid. Het ontslaat de Europese elite van een kritischer blik op het eigen falen. Met name bij het in toom houden van de eigen grootbanken. En bij het ontwerpen van die desastreuze muntunie.’
De titel van Bayoumi’s boek, Unfinished Business, verwijst naar het eindoordeel dat hij over tien jaar crisisbeleid velt: het is geenszins volbracht. Toch is hij duidelijk positiever over de VS dan over Europa. In de VS waren de buffers nooit een probleem en zijn ze sinds de crisis alleen maar verhoogd. In de VS is het gebruik van eigen risicowegingsmodellen aan banden gelegd.
De mondiale economische machine was zo geperfectioneerd dat micro-sturing niet alleen niet meer mogelijk was, maar ook onnodig. Het heette ‘the great moderation’. De derde was de verwaarlozing van grensoverschrijdende kapitaalstromen. Neem de eurocrisis. De aandacht ging alleen uit naar de verschillen in renteopslag tussen de staatsobligaties van de lidstaten. Niemand keek naar de private kapitaalstromen en de tekorten en overschotten op de lopende rekening. Terwijl daar de echte pijn zat.
‘Dit cognitieve falen staat wat mij betreft aan de wieg van de huidige afkeer van experts aan de kant van kiezers’, concludeert Bayoumi. ‘Voor de crisis bezwoeren deskundigen dat alles goed was. Het tegendeel bleek het geval.

De ideologische veren zijn helemaal niet afgeschud (Hassan Bahara Volkskrant 1 september 2018 Opinie 6-8):
Anders dan de populaire verklaring dat de sociaal-democraten zo hard zijn gevallen omdat ze de schaduwzijden van migratie en multiculturaliteit niet hebben willen onderkennen, beschouwt Mudge hun teloorgang in de eerste plaats vanuit een economisch perspectief. In Leftism Reinvented, waarin de ideologische ontwikkeling van de sociaal-democratie in Engeland, Duitsland, Zweden en Amerika vanaf begin 20ste eeuw wordt beschreven, betoogt Mudge dat het zogeheten neoliberalisme de natuurlijke achterban - van arbeiders tot de machteloze armen - heeft overgeleverd aan financiële markten die altijd geneigd zijn een minderheid te bevoordelen ten koste van de meerderheid. Daarmee kwam volgens Mudge de weg vrij voor populistische anti-migratiepartijen die wel bescherming beloofden tegen de krachten van de markt.
In de jaren negentig hadden sociaal-democraten het over het 'afschudden van de 'ideologische veren' als manier om aan te haken bij de moderne economische tijd. U betoogt dat die ideologische veren helemaal niet werden afgeschud.
'Een van de redenen dat ik dit boek wilde schrijven, is dat ik het idee wilde corrigeren dat er ooit zoiets bestaan heeft als een niet-ideologische linkse partij. Als men tegenwoordig aan links en ideologie denkt, dan komt men vaak automatisch uit bij socialisme en marxisme. Neoliberalisme wordt gezien als een breuk met ideologie.'

Werken aan herstel van vertrouwen Koen Haegens Volkskrant 12 december 2017 p. 26-27):
Ooit was vertrouwen tussen het midden- en kleinbedrijf en de Rabobank een vanzelfsprekendheid. Maar sinds de bank het mkb dubieuze rentederivaten verkocht, is het danig mis. Zal het vertrouwen tussen bank en mkb ooit weer worden zoals het was?
Vrijdag moest de AFM in haar tweede voortgangsrapportage opnieuw constateren dat de banken hun voorgenomen deadlines niet halen. Hoe dat kan? Het antwoord is te vinden op een bedrijventerrein aan de rand van Hilversum. Hier is de 'derivatenfabriek' van de Rabobank gevestigd. Zo'n 300 speciaal opgeleide medewerkers houden er op dit moment een miljoen documenten tegen het licht. Daarbij worden zij op de vingers gekeken door nog eens 200 onafhankelijke specialisten van Deloitte. Die op hun beurt weer in de gaten worden gehouden door de AFM. Zover is het gekomen met het mkb-fiasco: controle op de controleurs, en dat in het kwadraat.

De kloof tussen Maakbaarheidsgeloof en Zelfvernietigingsdrang, de chaos in de wereld neemt toe doordat politici in het algemeen beter zijn in het doorschuiven dan in het oplossen van problemen. De relatie tussen Anthropogenesis en Cosmogenesis, de in de kosmos verborgen blauwdruk van het leven (rechtvaardigheid, zelfreinigende vermogen), lees negentropie maakt het mogelijk de chaos te bedwingen.

Het onderzoeksrapport 'E i V' gaat er vanuit dat er aan de geschiedenis wel degelijk een plot ten grondslag ligt. Het is wenselijk een lange termijnplan, bijvoorbeeld in de vorm van een klimaatwet te formuleren. Een blauwdruk biedt een belangrijk handvat om de wisselwerking tussen Voelen en Denken te bevorderen. Want zoals Einstein aangeeft het gaat niet alleen om ratio, maar ook om imaginatie.
Imaginatie staat voor visualisatie en in het bijzonder voor creatieve visualisatie, verbeeldingskracht om te voorkomen dat de wal de mammoettanker maar moet keren. Het zijn onze eigen carrièrrepolitici Frits Bolkestein, Wouter Bos, Jeroen Dijsselbloem, Mark Rutte, Coen Teulings en Frans Timmermans, die hun volgelingen knollen voor citroenen proberen te verkopen en de 'Babelonische spraakverwarring' in de wereld bevorderen. Frans Timmermans liet zondag 10 december 2017 in Buitenhof weten een adept van Jeroen Dijsselbloem te zijn. Het zijn de aanjagers van het neoliberalisme, een grotere tweedeling in de maatschappij.

Dit kan er gebeuren (Peter Giesen interviewt Yuval Noah Harari Volkskrant 1 september 2018 Sir Edmund p. 10-17):
Zijn boeken over de geschiedenis en de toekomst, Sapiens en Homo Deus, maakten Yuval Noah Harari, hoogleraar geschiedenis te Jeruzalem, een razend populaire auteur. In 21 lessen voor de 21ste eeuw buigt hij zich over het heden.
Hoe kunnen we deze ontwikkeling tegengaan?
In de 20ste eeuw probeerden de massa’s hun cruciale bijdrage aan de economie te vertalen in politieke macht, in de 21ste eeuw zijn ze bang hun economisch nut te verliezen en klampen ze zich vast aan hun laatste restje politieke macht. Harari: ‘Een heleboel kiezers voor de Brexit of van Donald Trump hebben, misschien terecht, het gevoel: de toekomst heeft ons niet nodig.’

In zijn boek 21 lessen voor de 21ste eeuw verwijst Yuval Noah Harari in hoofdstuk 21 Meditatie (p. 383,384) naar zijn leraar Goenka van wie hij vipassana''' heeft geleerd. Goenka was een heel praktisch soort gids.

Mindfulness, meditatie en Krishnamurti: een exploratie (Willeke Rietdijk Theosofia juni 2017 p. 86):
Parallel aan de start van mijn promotieonderzoek begon ik met het meer formeel beoefenen van mindfulness, volgens Mindfulness-Based Stress Reduction (MBSR), en vipassana-meditatie]] naar de leringen van S.N. Goenka. Tevens ben ik gekwalifceerd MBSR-docent en mindfulness-docent aan leerlingen en personeel in onderwijsinstellingen.
87: De MBSR en verwante programma’s zijn specifek gestoeld op de inzichtsmeditatie-variant binnen het boeddhisme, oftewel ‘vipassana’, waarover later meer. Ook verwijst Jon Kabat-Zinn naar andere geestelijk leiders, waaronder Krishnamurti. ‘Keuzeloos gewaarzijn’ is bijvoorbeeld een belangrijk onderdeel van de meditatietraining in de MBSR-cursussen.
88: Vipassana
In tiendaagse stilteretraites leerde ik vipassana beoefenen, zoals werd onderwezen door de onlangs overleden Birmese leraar S.N. Goenka. Ik vond dit belangrijk voor mijn promotieonderzoek over mindfulness-meditatie en wenste verder inzicht te krijgen, zowel in mijn eigen geest en denken, als in de meditatievorm die ten grondslag ligt aan MBSR.

Moeten we bang zijn voor AI? Over Singularitarianen en AItheïsten (Luciano Floridi De Groene Amsterdammer 17 mei 2018 p. 46-51):
Machines lijken steeds slimmer te worden en veel beter in het opknappen van menselijk werk, maar échte Artificiële Intelligentie is uiterst onwaarschijnlijk. Waarom?
Het is als een systeem van twee messen die zichzelf kunnen slijpen. Wat is het verschil? Hetzelfde als het verschil tussen jou en de vaatwasmachine als die de vaat doet. Wat is het gevolg? Dat een apocalyptisch beeld van AI kan worden afgewezen. Wij zijn het probleem en zullen dat in de afzienbare toekomst ook blijven, niet onze technologie. Dus we moeten ons concentreren op de echte uitdagingen.

'Bewustzijn bij machine? Totale onzin' (Laurens Verhagen interviewt Luciano Floridi Volkskrant 2 november 2017 p. 27):
Luciano Floridi (Rome, 1964) is een Italiaans hoogleraar filosofie, gespecialiseerd in informatie-ethiek. Hij is sinds 2013 werkzaam aan de Universiteit van Oxford. In 2014 verscheen zijn boek De Vierde Revolutie. Hij betoogt hierin dat we ons nu in de vierde grote verandering bewegen, waarin het on- en offlineleven zich steeds meer vermengen. Deze vierde revolutie volgt op die van Copernicus (aarde draait om de zon), Darwin (natuurlijke selectie) en Freud (veel van onze daden gebeuren onbewust).
Kunstmatige intelligentie beleeft de een na de andere doorbraak en robots worden steeds natuur getrouwer. Maar de vraag of computers bewustzijn hebben, vindt filosoof Luciano Floridi een nepkwestie.
Bent u niet onder de indruk van alle recente doorbraken?
'Eerlijk? Ik zie het nog lang niet altijd. Als Siri of die slimme thermostaat Nest voorproefjes zijn van onze toekomst, dan ben ik zelfs bijzonder sceptisch. Ik heb Nest een jaar geprobeerd: totale rommel. Je hebt er geen fluit aan. Ik ben wél onder de indruk van specifieke oplossingen voor specifieke problemen. Bij Go bijvoorbeeld. Maar de doorbraken blijven binnen de context van zo'n spel. Het echte leven is echter geen setje afgesproken regels. Als we rondrijden, gebeurt dat niet op een schaakbord. Robots spelen niet vals, mensen wel.'

Het leervermogen van ons brein, de neuroplasticiteit maakt het mogelijk de wereld te veranderen. Zowel politieke als geestelijke leiders beogen al millennia emoties te reguleren, te manipuleren. Met behulp van het vrijemarktfundamentalisme zal het Mark Rutte c.s. zeker niet lukken het universele mechanisme ‘zo boven, zo beneden’ te verslaan.

In essentie behandelt het rapport ‘E i V’ het mechanisme ‘en-en’/‘of-of’ (‘God en Darwin’/’God of Darwin’, ’Eenheid’/‘Gebroken symmetrie’, 'Emergentie'/'Decompositie' ('Emergence'/'Quantum decoherence'), ‘Monade’/’Duade’), de twee kanten van een medaille. Het is de ziel (psyche) die de twee kanten van een medaille met elkaar verbindt. Voor 'God en Darwin' kan ook gelezen worden 'Geloof en Rede'. Zowel Mozes Maimonides (1135 – 1204) als Raymond Lull (1232 – 1315) zijn wetenschappers, die zich al intensief hebben toegelegd op het schijnbaar onoplosbare conflict tussen geloof en wetenschappelijke kennis. Mozes Maimonides (BRES nr. 268) in zijn boek Gids der verdoolden en Raymond Lull in zijn hoofdwerk Ars Generale Ultima.

Natuurkunde is op zoek naar de theorie van alles. Maar ook filosofie, geestkunde kent een theorie van alles. De psyche maakt het mogelijk beide inzichten met elkaar te verenigen, een integrale visie te ontwikkelen. Voor het bestuderen van de menselijke ziel, scheppingskracht en hoe verder te evolueren als mens, hoe richten we onze levensenergie maakte Plato van de allegorie van de wagenmenner gebruik.

Om het fenomeen van de weerspiegeling te duiden maakt Plato van de allegorie van de grot gebruik en Blavatsky beschrijft de toverlantaarn. De viervoudige aard van de mens 'nӗshāmā, rūah, nefesh en gūf', de viervoudige geopenbaarde krachten (zie Joy Mills De pelgrimstocht van de mens) in de microkosmos zijn een weerspiegeling van de vier fundamentele natuurkrachten in de macrokosmos. De viervoudige geopenbaarde krachten hangen met de vier vragen van Niko Tinbergen samen.

De moraal van het verhaal in het onderzoeksrapport 'E i V' wordt door Harriet Duurvoort beknopt samengevat. De politiek die die ten aanzien van migranten door de paarse kabinetten is gevoerd kan niet schrijnerder worden weergegeven. Nieuwe spiritualiteit als Derde Weg staat tegenover De Derde Weg als dialectiek van de verliezer, die door de PvdA wordt aangehangen. ‘Geprofessionaliseerd’ waar Plasterk het in het begin van zijn artikel 'De overheid kan niet elke grasspriet bijknippen' in de Volkskrant van 20 september 2013 over heeft is een eufemisme voor het immorele gedrag van bestuurders in de publieke sector (semioverheid, quartaire sector) volgens de commissie-Halsema. De Jan Salie mentaliteit, waar Plasterk het in zijn column zondag 8 oktober 2006 over heeft gehad, kun je effectief veranderen door ondernemerschap te bevorderen en niet door wat hij stelt in zijn artikel van 20 september. De visie van de PvdA op ondernemerschap is desastreus voor Nederland. Uiteindelijk gaat het er om een visie te ontwikkelen die de eenzijdige gezichtspunten van de betrokken partijen kan overstijgen.

Volgens de darwinist Plasterk levert deze vorm van ‘professionalisering’ (emancipatie in solidariteit) een evolutionair voordeel op. Het gaat er dan om hoe wordt de Derde Weg emancipatie in solidariteit naar de praktijk vertaald. De austerity driven aanpak waar Plasterk voor gaat staat diametraal tegenover de route van het Ken uzelve, de moraal van het verhaal in het rapport ‘E i V’. Plasterk is duidelijk een marionet van het systeem geworden, oftewel er zijn nog steeds politici die hun handen in onschuld wassen. Al blijft het natuurlijk een kwestie van perceptie. De handen in onschuld wassen hangt met amoreel gedrag samen.

Ronald Plasterk blikt openhartig terug op een decennium in Den Haag. Minister Plasterk van Onderwijs heeft wel een grote mond , maar krijgt niks voor mekaar. Een ding is zeker door zijn blinde vlek(ken) realiseert Ronald Plasterk niet dat hij zijn medewerkers wel erg eenzijdig aanstuurt.

De eerste op 23 september 1983 gehouden Van der Leeuw-Lezing Een onderzoek naar de koppige dwaasheid van regeerders door Barbara Tuchman en Bart Tromp:
Door Plato zijn er al voorzetten gedaan, een uitverkoren klasse tot beroepsbestuurders op te leiden. In een rechtvaardige maatschappij zouden dan mensen uit de heersende klasse bij de verstandigen en wijzen in de leer moeten om in de kunst van het regeren onderricht te krijgen.
Het Meta-leren heeft op survival of the fittest, de waarden en normen betrekking.
In de op 30 oktober 2009 gehouden 'Van der Leeuw-Lezing' haalt Alain de Botton een oud paard van stal, namelijk Plato.

Alain de Botton GELUK of wat er nog van over is (de Volkskrant 31 oktober 2009):
Ik voel deze strijdigheid (tussen bedrijfsleven en filosofie) ten diepste. En ik betreur haar, want een aantal mensen dat ik op deze wereld het meest bewonder, houdt zich ofwel bezig met de filosofie ofwel met het bedrijfsleven bezig – en beide kampen zijn er heilig van overtuigd dat ze elkaar niets te zeggen hebben. Ik droom van een wereld waarin ze een dialoog aangaan en inzien hoeveel ze van het andere kamp kunnen opsteken. Van Plato is de befaamde uitspraak dat de wereld alleen beter zou worden als de filosofen koning of koningen filosoof zouden worden. Vervang koningen door ondernemers en u hebt mijn mening over dit onderwerp.
De kern van het filosofisch verwijt aan het moderne commerciële ideaal is dat het zich schuldig maakt aan een reusachtige verdraaiing van prioriteiten en een proces van materiële accumulatie tot het hoogste goed verheft, terwijl dit maar een van de vele factoren zou moeten zijn die de richting van ons leven bepalen, als onderdeel van een authentieker, breder gedefinieerde opvatting van onszelf.
De filosofie streeft niet naar afschaffing van hiërarchie; ze probeert nieuwe vormen van hiërarchie te vestigen op grond van waardenstelsels die niet worden erkend door en zich afzetten tegen die van de huidig meerderheid. Met behoud van en stevige greep op het onderscheid tussen succes en mislukking, goed en slecht, beschamend en eervol, probeert ze ons tot een ander besef te brengen van dat wat met recht onder deze gewichtige hoofdjes mag worden ondergebracht.
Daarbij is het nuttig om legitimiteit te verlenen aan hen die in elke generatie niet in staat of bereid zullen zijn zich plichtsgetrouw te schikken in de heersende opvattingen over succes, maar die het misschien toch verdienen anders dan onder het lompe etiket idealist of dromer te worden gerangschikt. De filosofie kan ons een reeks overtuigende en troostende verzekeringen geven dat er meer dan één manier is om te slagen in het leven.

In de in 2007 gehouden Nexus Conferentie verlangt discussieleider Rob Riemen terug naar Plato’s academia, naar het ideaal dat je door onderwijs leert hoe goed te leven. Dus uiteindelijk het goede leven van Plato deelachtig te worden. Ronald Plasterk vindt dit echter onzin, daar is de universiteit niet voor. Hoeveel boter heeft Ronald Plasterk op zijn hoofd?

Alles valt weg op het wandelpad (Laura de Jong interviewt Raynor Winn de Volkskrant 17 september 2022, Boeken p. 7-9):
Raynor Winn werd beroemd met een boek over een wandeltocht die haar leven veranderde. In Landlijnen is ze weer met haar man de natuur in getrokken, in de hoop dat de tocht zijn ziekte nog even op afstand houdt.

Treuzelende politici vertragen de trein (Rens van Tilburg de Volkskrant 11 februari 2015 p. 26):
De eerste paarse coalities tilde marktwerking en deregulering naar ongekende hoogten. Nederland liep voorop met marktwerking in het openbaar vervoer, de energie-, telecom- en financiële sector. In 1995 werd, tegen het advies van de commissie Verzelfstandiging Spoorwegen in, spoorvervoerder NS afgescheiden van spoorbeheerder ProRail. Zo'n scheiding zou binnenkort verplicht worden in heel Europa, zo was de verwachting. De NS moest naar de beurs en de concurrentie aangaan met buitenlandse vervoerders.
Het vertrouwen dat 'de markt' alles beter en goedkoper zou maken, was eindeloos. Ten grondslag aan dit geloof ligt de notie van de 'survival of the fittest', de samenvatting die de Brit Herbert Spencer muntte van Darwins evolutietheorie. De vrije markt is volgens hem het strijdperk waarop de evolutionaire vooruitgang het hardst gaat, waar soortgenoten elkaar vrijelijk de maat nemen en de zwakke broeders elimineren.
Dit geloof in de zegeningen van de markt is inmiddels flink aangetast door een weerbarstige praktijk. De grootse beloftes uit de paarse jaren zijn veelal niet waargemaakt. De financiële crisis had de laatste twijfelaars moeten overtuigen.
In veel sectoren moet de wissel weer om. Niet omdat concurrentie slecht is, wel omdat je erin kunt doorslaan. Het is zoeken naar de juiste balans tussen concurrentie en samenwerking. Beide hebben zo hun merites, elk tijdvak vereist een eigen mix.
Tegenover Spencers interpretatie van Darwin zette de Russische 'wetenschapper-prins-activist' Peter Kropotkin de notie dat soorten juist succesvol zijn doordat soortgenoten elkaar helpen (Social Darwinism). Niet de meest egoïstische, maar de meest effectief samenwerkende soorten overleven. Kropotkin kreeg dit idee toen hij in 1882 in het aquarium van Brighton zag hoe verschillende krabben uren bezig waren een ongelukkig op zijn rug terechtgekomen soortgenoot overeind te helpen. Wederzijdse hulp verklaarde volgens Kropotkin het succes van veel soorten: krabben, mieren, bijen, papegaaien, wolven, apen en mensen.
Als uw trein straks weer vertraagd is en u een boze tweet wilt plaatsen over de NS, bedenk dan dat u er wellicht beter aan doet de treuzelende politici te adresseren.

Niet zo streng (Sheila Sitalsing Volkskrant 3 september 2018 p. 2):
Het nieuwst voor mij was zijn opmerking over de aanbieding die ‘een bank’ hem na zijn vertrek uit de politiek heeft gedaan. In Buitenhof vertelde hij hier zondag over zonder de bank bij naam te noemen.
Voor ‘een héél riant salaris’ werken in Brussel. Om het beleid te beïnvloeden. Ordinair lobbyen dus, onder een chique functietitel, ‘zoals dat gaat in de bancaire wereld’, want na vijf jaar voorzitterschap van de Eurogroep weet de oud-minister van Financiën hoe de hazen lopen en kent hij iedereen die ertoe doet. Pleiten voor, zo vermoedt Dijsselbloem, ‘deregulering, kunnen die eisen niet omlaag?’ Versoepeling dus, van de strakkere regels voor de financiële sector en het verscherpte bankentoezicht die tijdens de eurocrisis zijn ingevoerd.
‘De agenda van lagere bancaire eisen wordt in Amerika al uitgevoerd’, waarschuwde Dijsselbloem. ‘En die roep zwelt in Europa ook aan. Ik ga me niet in dat kamp scharen.’ Wel gevoelig voor de roep voor ‘minder strengheid’: het kabinet-Rutte III.
Het verkopen van je ziel aan de hoogste bieder: heel normaal.

Dividendbelasting (Peter Giesen Volkskrant 3 september 2018 p. 17):
De afschaffing van de dividendbelasting ondermijnt het politieke midden en versterkt het wantrouwen.
Niettemin zet Rutte keihard door, zonder enig draagvlak. De houding van de VVD versterkt het wantrouwen in de politiek. Zij wekt de verdenking dat premier Rutte, zelf ex-werknemer van Unilever, te gemakkelijk luistert naar de lobby van het grote bedrijfsleven. De afschaffing van de dividendbelasting ondermijnt daarmee het politieke midden waaraan Nederland zijn stabiliteit en verstandige compromiscultuur te danken heeft.

In het rapport 'E i V' komt naar voren dat door de wereldwijde valutaoorlog onder centrale banken het paard achter de wagen is gespannen.
Olav Velthuis & Noordegraaf De economische wetenschap in crisis De markt is niet perfect
Economen hebben de kredietcrisis niet voorspeld, laat staan voorkomen. Toch houden ze hardnekkig vol dat hen niets te verwijten valt. Het wordt tijd dat de wetenschap haar deuren opengooit.
De dereguleringsdoctrine uit Chicago vatte ook in de rest van de wereld post. In het Verenigd Koninkrijk onder Gordon Brown, toen nog minister van Financiën, liet men de teugels vieren. En in Nederland beklaagde Nout Wellink, president van De Nederlandsche Bank, zich dit voorjaar in Vrij Nederland dat er ‘de afgelopen jaren vanuit de politiek een gigantische druk [is] geweest om de financiële regelgeving te verminderen.
DNB-president Klaas Knot heeft gelijk zowel wat betreft de kwantitatieve verruiming, geldcreatie, ex nihilo (uit het niets) in de EU als het voorstel om de maximale hypotheek die huizenkopers kunnen krijgen verder te laten dalen naar 90 procent van de koopsom. De paradox in het verhaal is dat Lex Hoogduin, ex-kroonprins van Nout Wellink, de voorstander van de Big Bazooka het gelijk aan zijn kant heeft gekregen.

Antwerpen ontwricht door overslag cocaїne (Jan Tromp Volkskrant 3 september 2018 p. 1):
Antwerpen raakt in de greep van de op Nederland georiënteerde cocaïnehandel. Burgemeester Bart De Wever verklaart in gesprek met de Volkskrant ronduit dat normale verhoudingen in zijn stad kapot gaan onder druk van enorme criminele geldbedragen.
De Wever: ‘De invloed van het geldvolume hou je niet meer tegen. Het blijft niet beperkt tot bepaalde wijken. Dit dringt door in heel de samenleving. Dit gaat doordringen in de politiek. Ik durf zeggen: in Antwerpen staan we op de rand dat men zich ook politieke invloed aan het inkopen is.’ De burgemeester zegt dat hij raadsleden kent ‘voor wie ik mijn hand niet in het vuur kan steken. Ik probeer mensen duidelijk te maken dat ze op den duur in een stad gaan wakker worden waar de achterkanten de voorkant in de schaduw plaatsen.’
Haven zo lek als een mandje
De Wever steekt de hand ook in eigen boezem. De handel zoekt de zwakste schakel. Dat is Antwerpen. De burgemeester beaamt: ‘De haven is zo lek als een vergiet. Dat hoeven we niet te ontkennen. En dat ik daarmee als burgemeester een groot probleem heb, zult u mij ook niet horen ontkennen.’
Er ligt een plan van aanpak. De kern ervan is dat tal van diensten en overheden de eigen rigiditeit overstijgen en innig gaan samenwerken. De Wever onderkent dat het niet zal helpen om de grote drugsbaronnen uit te schakelen.

Hoe cash en coke Antwerpen in de greep krijgen (Jan Tromp Volkskrant 3 september 2018 p. 8-10):
In de Rotterdamse haven mag het rommelen, in de Antwerpse haven spookt het. De coke is een gamechanger, waarschuwt burgemeester Bart De Wever, tot aan de gemeentepolitiek toe. Geweld volgt onvermijdelijk: onthoofding of dumping in een vat zuur . Maar: als Antwerpen een vergiet is, dan kunnen in Amsterdam ‘walvishaaien door de mazen van het net zwemmen’.

Kan Italië de Europese orde omverwerpen? (Mark Leonard Volkskrant 8 juni 2018 p. 23):
In Italië verenigen zich verschillende anti-EU-stammen, maar de mainstream is ook wakker geschud.
Maar alle hoop is niet verloren voor diegenen die nog in het Europese project geloven. Want het succes van de eurosceptici heeft ook de pro-Europeanen gewekt uit hun zelfgenoegzaamheid. De levensvatbaarheid van beide bewegingen wordt snel op de proef gesteld, te beginnen in Italië.

Witwassen in een flexkantoor (Bram Logger & Parcival Weijnen De Groene Amsterdammer 7 juni 2018 p. 22-25):
Na de Panama Papers staan trustkantoren onder scherper toezicht. Toch blijven met buitenlandse miljarden gevulde postbus-bv’s voor Nederland kiezen. Want achter de gevels van flexkantoren bloeit een ondergrondse trustsector.
Het ontwijken van de trustwet is niet nieuw, maar door de nieuwe trustwetgeving groeit de schaduwtrustsector. Ewout Langemeijer: ‘Er ontstaat een scheiding tussen wat zich in het licht en wat zich in het donker afspeelt. En de nieuwe wetgeving zorgt ervoor dat de wereld in het donker groeit.’

Zielkunde is op het astrologische gezichtspunt gebaseerd. De psychologie van Carl Jung slaat een brug tussen de geestelijke wereld en de materiële wereld, tussen religie en wetenschap. Beide werelden kunnen wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden. Al zegt het intellectueel zwaargewicht, de intellectuele dwaas, de storyteller Ronald Plasterk dat wetenschap en het geloof niets met elkaar te maken hebben. Uit het onderzoeksrapport 'E i V' komt naar voren dat juist deze houding aan de struisvogelpolitiek in Nederland ten grondslag ligt. Ronald Plasterk is geobsedeerd door slechts één kant van de medaille. Voor middeleeuwse intellectuelen en kunstenaars was er zelfs geen verschil tussen wetenschap en theologie.

Niet te veel leven in het nu (Gijs Beukers de Volkskrant 7 september 2022, p. V10-12):
- Nederland is zelfgenoegzaam, zegt hoogleraar en Europakenner Mathieu Segers (46): het focust te veel op het nu en kijkt niet naar het verleden. Terwijl dat hem persoonlijk juist helpt relativeren sinds hij kanker heeft. ‘Ik ben zelf natuurlijk ook een speelbal van de geschiedenis.’
‘Nederland gaat gebukt onder een vals zelfbeeld van superioriteit bij de bevolking en bij de leidende politicus die bij diezelfde bevolking populair wil blijven’, schreef u in De Groene. Hoe is dat zelfbeeld ontstaan, en wat zijn daarvan de gevolgen?
‘Maar zo’n apolitieke mentaliteit leidt ook tot dedain voor ideologie en geschiedenis. We leven in het nu. Daardoor zijn we geneigd onze successen en mislukkingen – de afgelopen decennia waren dat vooral successen – volledig aan eigen beslissingen toe te schrijven. ‘Wilt u van mij leren? Dan moet u dat zo en zo doen.’ Dit is gevaarlijk, want zeker een klein land als Nederland is altijd een speelbal van de brute feiten van geografie en geschiedenis. Kijk naar de welvaart die we ontlenen aan de gasbel van Slochteren, of de handelsvoordelen die we danken aan de EU-markt.
Waarom?
‘Misschien door mijn verschijning, misschien omdat ik van voetbal hield. Ik gaf mezelf bloot, en dat was op zichzelf al spannend. Maar die stripact werd niet gezien als oprecht, maar als grap. Zoiets kan een inzetten van verslechterende relaties, maar je kunt ook kiezen voor de louterende optie en jezelf afvragen: in hoeverre heb ik dit over mezelf afgeroepen? Wie ben ik in the eye of the beholder? Hoe ga ik daarmee om? In ons leven en in de politiek zijn deze vragen constant van belang.’

Essay De toeslagenaffaire en de dubbele Nederlandse moraal
Kroniek van een jeune premier (Mathieu Segers De Groene Amsterdammer 14 januari 2021 p. 36-40):
Dat het in de toeslagenaffaire zo langdurig fout heeft kunnen gaan heeft alles te maken met de politieke moraal van de minister-president. Mark Rutte’s rol moet dan ook centraal staan in het dringend nodige vervolgonderzoek.

De betere wereld van toen (Rutger van der Hoeven en Mathieu Segers De Groene Amsterdammer 3 mei 2018 p. 38-41):
De keuze voor de toekomst wordt tegenwoordig vaak voorgesteld als een existentiële keuze tussen een toekomst van afgrenzing en beknotting of een toekomst van hyperkapitalisme en identiteitsnood; een toekomst tussen ‘ergens’ en ‘overal’. Die voorstelling van zaken remt de verbeelding en creativiteit. En die zijn in de wereld van vandaag juist zo nodig om vrijheid en samenhang te behouden en te versterken. Maar het is bovenal een valse keuze. Als er een generatie is die dit aanvoelt, is het de generatie die in de jaren negentig in een andere toekomst opgroeide. Het is de kunst ervoor te zorgen dat die andere toekomst geen illusie van orde zal blijken, waar de revolutie onherroepelijk zal volgen. Daarvoor is beter, dieper, inzicht nodig in de unieke lessen van de jaren negentig, in plaats van de karikatuur die gemaakt wordt van deze jaren. Zelfvertrouwen komt via zelfkennis. Als dat ergens opgaat, is het in Europa.

‘We zitten in een morele crisis’ (Rutger van der Hoeven De Groene Amsterdammer 10 mei 2018 p. 24-27):
Israël wordt volgende week zeventig. Het land krijgt steeds meer aansluiting bij landen in de regio en steeds minder kritiek om de behandeling van de Palestijnen. Maar de angst verschuift naar het binnenland.
‘Het is geen teleurstelling die ik voel’, vervolgt Margalit. ‘Israël blijft een mirakel. Zeventig jaar geleden absorbeerde een natie van 650.000 mensen bijna een miljoen mensen in vier jaar. Met alle moeilijkheden die daarmee gepaard gingen, de prijs van de Palestijnen die werden verdreven; toch was het een monumentale prestatie. En er was een gevoel van hoop, dat de dingen beter zouden worden. Nu geloof ik dat de grote belofte aan het verdwijnen is. Dan kan iemand alleen maar ambivalent zijn over het hele project.’
In deze context moet de kritiek van intellectuelen als Avishai Margalit en Yehuda Bauer worden gezien. ‘Het verschil links-rechts stond decennialang centraal in de Israëlische samenleving en politiek, maar dat onderscheid wordt vaag’, zegt historicus Yehuda Bauer. ‘De vraag is nu vooral hoe we de democratie kunnen behouden. Dat is een groot gevecht. Israël is duidelijk een van de landen waar een antiliberale aanval op de democratie plaatsvindt. Het is een wereldwijde trend.’

Wat in het Europa-debat ontbreekt
Deel 3: De kloof overbrugd (Hans Kuijper Civis Mundi Digitaal #106 januari 2021):
- Samenwerking is gebaseerd op debat of discussie, samenhang op dialoog. Debat en dialoog verschillen fundamenteel van elkaar. In een debat probeert elke partij het onderste uit de kan te halen of te bewijzen gelijk te hebben; er wordt op het scherp van de snede gediscussieerd. Terwijl de ene partij hooguit wint, verliest de andere. Waar twee ruilen, moet er een huilen. Beleefdheid en diplomatie zorgen ervoor dat het verlies niet wordt benadrukt of ingewreven, hoewel oprechte diplomatie evenmin mogelijk is als droog water.
In een dialoog luisteren de partijen actief, geduldig en welwillend naar elkaar. Zij zetten zich volledig voor een zaak in, maar tonen zich bereid om een eerder ingenomen standpunt te wijzigen of op te geven. Geen van de gesprekspartners is koppig, halsstarrig of eigengereid. De trucendoos blijft gesloten en macht speelt geen rol.[xiv] Beschaving is niet op discussie, maar op dialoog, welwillendheid en inzicht gebaseerd. Cultivering staat voorop, maar niet ten koste van een ander. Overwinnen is niet hetzelfde als eensgezind zijn en eendrachtig optreden. Tweedracht, onenigheid betekent botsing en is het begin van oorlog voeren. Vrede" sluiten gebeurt in harmonie.
De eigenschappen van een samenhang kunnen niet worden herleid tot die van de constituerende delen. Bij samenhang wordt een nieuw en hoger niveau bereikt, hoger dan bij samenwerking.[xv]
[xv] In Mathieu Segers en Yoeri Albrecht (red.), Re: Thinking Europe (Amsterdam University Press, 2016) wordt veel over samenwerking maar niet over samenhang geschreven, de sleutel tot oplossing van het Europa-probleem.

'Ik heb een probleem met Timmermans' integriteit' (Jenne Jan Holtland interviewt Andrzej Zybertowicz Volkskrant 13 december 2017 p. 16-17):
Wat is in uw ogen het grootste misverstand bij Eurocommissaris Frans Timmermans, die zich inzet voor de Poolse rechtsstaat?
'Ik heb een probleem met zijn integriteit. Hij beklaagt zich over het Constitutioneel Hof (gedomineerd door rechters loyaal aan PiS, red.), terwijl Nederland zelf helemaal geen Constitutioneel Hof heeft. Toch zien jullie je systeem als democratisch. In Polen gaat het gewoon om een verschuiving. We hebben het Hof niet vernietigd, we hebben voorkomen dat het in handen zou vallen van de vorige regering. De kruistocht van meneer Timmermans vinden wij weinig overtuigend.'
Is Polen bezig de 'cultuuroorlog' met Brussel te winnen?
'In de zin van slimme, strategische communicatie met de buitenwereld niet. Daarin vind ik deze regering tekortschieten. Als het gaat om binnenlands beleid wel. We zijn de Poolse maatschappij actief aan het herstructureren.'

Nieuwe generaties raken gewend aan een Amorele overheid, die een amorele samenleving laat ontstaan (Marcel van Dam 26 mei 2011). Timmermans pleit voor realpolitik. Principeloos in harde wereld van realpolitik.

De wereld na Oekraïne
‘Rusland wordt een kolonie van China’ (Marijn Kruk interviewt Bruno Maçães De Groene Amsterdammer 8 september 2022, p. 17-19):
Vladimir Poetin haat het Westen zo intens dat zijn land straks geen deel meer zal (kunnen) zijn van het Europese systeem. Het wordt een Aziatisch land, onder China en India, denkt de Portugese schrijver en ex-politicus Bruno Maçães. Hoe ziet u de rol van Rusland na dit conflict?
‘Rusland zal niet langer deel zijn van het Europese systeem. Het enige wat het land nog bij de Europese wereld hield was de energieverbinding, die is verbroken of zal dat worden. Dat betekent dat Rusland een Aziatisch land zal worden. We zullen een Euraziatische kaart zien met een machtig India en een machtig China, en Rusland dat een Chinese cliëntstaat is. Want daar zal het op uitdraaien, dat Rusland een economische kolonie van China wordt, dát zal de erfenis van Vladimir Poetin zijn; hij haatte het Westen zozeer dat hij zijn land in een Chinese economische kolonie veranderde – het zou in 2060 zomaar een boektitel van me kunnen zijn.’

Uren met Chinese denkers
Deel 12: Slot. Verdere ontwikkeling van het Chinese denken (Hans Kuijper Civis Mundi Digitaal #113 augustus 2021):
In deze, tevens laatste aflevering zal de verdere ontwikkeling van het Chinese denken in het algemeen en van het confucianisme in het bijzonder in grote lijnen worden geschetst.[iii]
Conclusie
Filosofie werd ooit beschouwd als de libido sciendi (de innerlijke drang tot kennis die in elk mens woont); als de wil om alles te weten en alle wetenschappen te verenigen (Kant’s “Kant’s scientia scientiarum”); als de drang om de achtergrond der achtergronden, de context der contexten en de structuur der structuren te zien, Pythagoras’ “musica universalis” (harmonie der sferen) te horen en op het idee der ideeën te komen; als de wens om “te weten wat de wereld ten diepste bij elkaar houdt” (Goethe, Faust), om de “noodzakelijk verbindingen” (Fritjof Capra) en het “verborgen patroon” (Ben Goertzel) te vinden; als het onvervulde verlangen om het zintuiglijke te overstijgen, het ene in het vele (de twee in één) te zien en de “vreemde lus” (Douglas Hofstadter) te begrijpen welke de mens is — de mens die hopeloos verstrikt is geraakt in zijn “selbstgesponnene Bedeutungsgewebe” (Max Weber).

Volle zalen (6 juni 2018 NPO2):
Daarnaast staat ze drie avonden in een uitverkocht Carré met haar bejubelde voorstelling Mens en onlangs werkte ze met Het Nationale Ballet samen in een grensverleggende dansvoorstelling. Bovendien staat Wende het einde van de zomer geprogrammeerd op het popfestival Down The Rabbit Hole en doet ze dit najaar de popzalen aan.De vrouw die overal bang voor was lijkt de twijfel voorbij. In Volle zalen een portret van de bijna 40-jarige creatieve duizendpoot. Waar staat ze op dit moment van haar carrière? En is er voor Wende meer in het leven dan muziek maken en optreden?

Bij Wende Snijders is er geen ontkomen aan (Joris Henquet Volkskrant 3 maart 2017):
'Hoe ben je mens te midden van allemaal mensen?' vraagt Wende Snijders zich af aan het begin van haar overdonderende nieuwe theaterconcert. Ze neemt ons mee op een reis langs de vele aspecten van het mens zijn: het gaat over angst, terreur, boze mannen, mededogen, intimiteit, liefde, jaloezie, kapot gaan, de tijd die nog over is. Over wat niet eigenlijk?
Omdat Wende ditmaal veel Nederlands zingt, komt zij nog directer binnen. Wat daarbij helpt is dat Snijders' teksten niet overdadig poëtisch, maar wel helder, herkenbaar en fraai geformuleerd zijn. Haar kwetsbaarheid gaat prachtig samen met muziek en audiovisuele techniek van wereldniveau. Bij Wende is er geen ontkomen aan.

Paus onder Vuur (Sander van Walsum Volkskrant 11 mei 2018 p. 21):
Het is echter niet aannemelijk dat Eijk met zijn gehamer op de ‘onveranderbare waarheid’ de kerk voor verder verval zal kunnen behoeden. Zelfs als er sprake zou zijn van een religieus reveil of van heimwee naar de kerk, betekent dat niet dat mensen zich nog naar oeroude dogma’s en leefregels willen voegen. De kerk zal op een andere manier in de noden van de ‘ongeneeslijke religieuze mens’ moeten voorzien. Paus Franciscus lijkt daarin beter te slagen dan kardinaal Eijk, in wiens schaduw niets wil groeien.

‘Alleen voor joodse Israëliërs is ons land een democratie’ (Robert Bos De Groene Amsterdammer 10 mei 2018 p. 28-31):
Politicus/journalist Uri Avnery maakte de hele geschiedenis van Israël mee en kende alle hoofdrolspelers persoonlijk: Ben-Goerion, Peres, Sharon, Arafat, Rabin, Netanyahu… ‘De laatste jaren ben ik extreem in de oppositie.’ Volgens hem is het een mythe dat Ben-Goerion de staat stichtte. ‘Dat waren wij, de soldaten, die voor hun land vochten.’ Hij zegt nu dat hij onmiddellijk het hele idee van een ‘joodse staat’ haatte. ‘Van de eerste dag was ik tegen alles waar David Ben-Goerion voor stond. Ik wilde een neutrale staat, die niet alleen voor joden bestemd was. Twintig procent van de bevolking van ons land was en is Arabisch. Je kunt geen vijfde deel van de bevolking van je land zomaar weggummen.’
Hij raakte bij een van de veldslagen met de Egyptenaren zwaargewond. Hij kreeg kogels in de buik, werd door vier Marokkaans-joodse medestrijders gered en maakte de rest van de oorlog aan de zijlijn mee.
Zijn talent om te schrijven openbaarde zich. ‘Ik schreef aan het front hele verslagen, die meteen na de oorlog van 1948 gebundeld werden in een boek: In het veld van de Filistijnen. Het werd een bestseller, een van de best verkochte boeken die ooit in Israël zijn gepubliceerd.’
Hij vond de inhoud van dat eerste boek bij nader inzien te oppervlakkig, bezijden de waarheid. Hij schreef zijn echte gevoelens over de oorlog vervolgens van zich af op zijn kleine Hermes-tikmachine. Het werd zijn tweede boek: De andere kant van de medaille. ‘Dat werd een schandaal. In één klap werd ik volksvijand nummer één. Ik schreef over de misstanden, de bloedbaden, de moordpartijen, plus de waarheid over wat werkelijk met de Arabieren was gebeurd.’

Bewustzijnsevolutie en Artificial Intelligence (GAMMADELTA jrg. 5, nr. 3 p. 28-63).
Het is de basis voor een “zichzelf creërend systeem”. In feite bewandelt de eonenhypothese de gulden middenweg tussen onversneden materialisme en puur idealisme. De geestdeeltjes zijn natuurlijk en luisteren, in hun hoedanigheid als elektron, ook naar de kwantummechanische gedragsregels. Deze gedachte over de werk-zaamheid van eonen in onze wereld kent een aantal aspecten, die we in de volgende paragrafen behandelen.

Bewustzijnsevolutie en Artificial Intelligence (Gerrit Teule Civis Mundi Digitaal #58 mei 2018):
Jean Charon schreef zelfs een boek met de titel “Ik leef al 15 miljard jaar”. Nu zou hij 13,8 miljard jaar gezegd hebben, maar wat hij bedoelde is duidelijk: mijn ziel is zo oud als die heelal. Begrippen als reïncarnatie, ziel en bewustzijn, komen daarmee in een nieuw daglicht te staan, wat overigens een heel bekend daglicht is omdat het heel mooi aansluit op de ‘common sense’ van heel veel mensen.
Gezien vanuit het pure Anglo-Amerikaanse materialisme en reductionisme kan dit uiteraard alleen maar onzin zijn. Geest is immers niet te meten en er valt dus ook niets over te weten. Daniel Dennett schreef een boek met de titel “Consciousness explained”, maar hij loog. De titel was alleen bedoeld om de verkoopcijfers een boost te geven. Op zichzelf een heel leerzaam boek, daar niet van, maar de schrijver verklaarde het bewustzijn helemaal niet. David Chalmers noemde in zijn boek “The conscious mind” het bewustzijn daarom “the big problem”.

Van Gerrit Teule ronden wij de serie artikelen af, die hij ons vanaf april 2018 presenteerde (GAMMADELTA september 2018 p. 4, 21-41):
33: d. Moet dit lijken op menselijke intelligentie en menselijke emoties?
Artificial Intelligence wordt vaak gekoppeld aan robots, al of niet in een semi-menselijk uiterlijk. Men vraagt zich dan af of deze humanoïden ook gevoelens zullen hebben: twijfels, angsten, stemmingswisselingen, emoties, etc. In het proces van AI is het inbouwen en imiteren van ‘subjectieve gevoelens’ en daarmee samenhangende tekortkomingen van de menselijke intelligentie een dure en ook onnodige zaak. Dat zal niet gebeuren, omdat we in de eerste plaats ook van deze gevoelens niet weten hoe alles in onszelf en ons brein werkt, en in de tweede plaats omdat het een AI-systeem alleen maar verzwakt, d.w.z. afhoudt van de taak die een AI-systeem moet vervullen. Emoties (of iets wat daar in machinale vorm op lijkt) en andere verstoringen hoeven in AI-systemen helemaal niet aanwezig te zijn.
29,30: Tegmark neemt zonder verdere discussie aan dat dit interface mogelijk zal zijn en hij heeft het dan ook over “uploads”, mensen die geheel zijn opgenomen in een computersimulatie. Frank Tipler deed dat ook in zijn boek “Fysica van de onsterfelijkheid” (1994). Als echter de eonische theorie (Teilhard/Charon) juist is, dan is dit interface zelfs principieel onmogelijk, omdat de informatie is opgeslagen in aparte tijdruimten (eonen), die voor 3D-instrumenten ontoegankelijk zijn. In dat geval zal dus ook een cyborg niet of slechts in zeer beperkte mate mogelijk zijn.
Teilhard de Chardin – De erfzonde en de ‘Zes Proposities’ (David Grumett en Paul Bentley):
HET NASPEL EN HET LEVEN NA DE DOOD (p. 76):
Teilhard herhaalt enigszins spottend, dat er als reactie op Humani generis twee mogelijkheden zijn: ofwel morgen treedt er een wijziging in de wetenschappelijke wetten van de soortvorming op, ofwel theologen gaan een veel nauwere solidariteit in de 'buitengewone interne cohesie' van een wereld accepteren, die zich momenteel in een proces van kosmogenese en antropogenese bevindt, waarin de mens en de rest van de geschapen orde voortdurend opnieuw worden gegenereerd. 73

Durf kinderen te begrenzen in hun computergebruik (Steven Pont Volkskrant 11 mei 2018 p. 23):
Kinderen moeten ook naar buiten voor hun lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling.
Gamen is het probleem niet. Sterker: kinderen die beperkt gamen, blijken daar ook voordelen uit te halen. Maar ferm ouderschap betekent dat je niet bang bent om impopulaire maatregelen te nemen en dat betekent begrenzen, vooral in de basisschoolleeftijd. En als je het als ouder niet in je eentje kan of durft, regel het dan in een groepje dat niet bang is om soms een wat fermer standpunt in te nemen.

Moet economische studie op de schop? (Peter de Waard Volkskrant 4 september 2015 p. 23):
De vermaarde Britse econome Joan Robinson zei eens dat het doel van een economiestudie niet is economische problemen oplossen, 'maar voorkomen door economen op het verkeerde been te worden gezet'.
Zelfbeeld
Door dat manco hebben de economen de crisis van 2008 niet zien aankomen. In het programma Buitenhof riep de net cum laude in dit vak afgestudeerde Joris Tieleman zondag dat de huidige studie economie leidt tot een 'tunnelvisie op economisch denken', waardoor 'grote collectieve blinde vlekken' zijn ontstaan.
Op de economensite Me Judice betoogt Piet Keizer, hoofddocent aan de universiteit van Utrecht, dat universitaire economen 'zichzelf niet begrijpen'. 'De interactie tussen zelfbeeld en wereldbeeld is verwrongen', aldus Keizer, hetgeen een wat ingewikkelde manier is om te zeggen dat economen van de maatschappij zijn vervreemd.
Ze zijn te veel homo economicus, houden geen rekening met moraliteit, irrationaliteit, politiek en sociale gedragingen van mensen. Daarom snappen de Brusselse politici of de mensen van de trojka (ECB, EU en IMF) zo weinig van een politieke beweging als Syriza in Griekenland.

Rethinking Economics (Buitenhof 30 augustus 2015):
Het economie-onderwijs moet drastisch anders, bepleit Rethinking Economics, een wereldwijde beweging van economen. De huidige nadruk op wiskundige modellen, rationeel denkende mensen en een perfect werkende markt sluit niet aan op de werkelijkheid en leidt tot gevaarlijke blinde vlekken. Ook psychologie, cultuur en politiek horen thuis in de economie. Is de mens verdwenen uit deze sociale wetenschap? En wat zijn daarvan de risico’s? In Buitenhof een debat tussen Joris Tieleman en Lorenzo Fränkel, jonge economen en vertegenwoordigers van de Nederlandse beweging SIREN, en economieprofessor Pieter Gautier (VU), die het huidige curriculum verdedigt.

Madrassa’s (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 10 mei 2018 p. 11):
Deze week presenteerden de jonge honden van Rethinking Economics een rapport over de samenstelling van de curricula aan de Nederlandse economiefaculteiten. Leidende vraag van het onderzoek: leiden de Nederlandse economiefaculteiten hun studenten voldoende op voor de kritische rol die zij later als econoom in de Nederlandse samenleving zullen vervullen?
Het antwoord is ontluisterend. Sterker dan in ons omringende landen is in Nederland economie een monotheoretische discipline en wordt de Nederlandse economiebeoefening gedomineerd door mathematica. En groter dan elders is in Nederland de kloof tussen economische werkelijkheid en economische theorie: het model wordt voor de realiteit geschoven.
Wat cijfers. Pakweg negen tiende van de economie-opleidingen bestaat uit neoklassieke-economiecursussen. Dat betekent dat het startpunt niet de rommeligheid van de wereld is maar de aanname dat markten perfect zijn, dat actoren volledig geïnformeerd zijn en dat ze rationele, nutsmaximaliserende wezens zijn.
In de madrassa’s van het neoklassieke denken is wetenschap een geloof dat bestaat bij de gratie van het constant reciteren van de neoklassieke leerstellingen. Maar economie is te belangrijk om aan neoklassieke gelovigen over te laten.

De website van de Rabobank biedt houvast om de status quo van de macro-economie te duiden.
We voorzien vijf belangrijke ontwikkelingen die de wereld van overmorgen zullen vormen (klik op de ontwikkelingen voor een analyse ervan):
1. Demografie - Steeds meer en steeds oudere mensen die steeds vaker in steden een plek zoeken, moeten eten, drinken en werken;
2. Duurzaamheid - De grenzen aan wat de aarde te bieden heeft, zullen ons handelen steeds vaker beïnvloeden;
3. Geopolitiek - Geopolitiek wordt minder overzichtelijk: er is een diffusie van macht terwijl economische afhankelijkheden in de wereld groter worden;
4. Innovatie - Verdergaande innovatie is een belangrijke bron van vooruitgang. Maar innovatie levert ook uitdagingen in transities op;
5. Economie - Dit alles komt samen in de economie van overmorgen: waarbij hoge economische groei minder zeker lijkt, en de huidige uitdagingen voor de wereldeconomie wellicht een keer tot uitbarsting komen.

Staande ovatie voor levende geschiedenis (Volkskrant 2 november 2009).
Een week voor de herdenking van de Val van de Muur zijn de drie politieke hoofdrolspelers Michail Gorbatsjov, George Bush sr. en Helmut Kohl van 1989 geëerd.
Gobatsjov maakt van de gelegenheid gebruik om, zij het met enige ironie, Amerika te bekritiseren: ‘De VS hebben een perestrojka nodig.’ Om daarna te wijzen op het belang van de import van Russische bruiden in Duitsland. Zonder hen waren de ontwikkelingen niet mogelijk geweest.
Vooral de rol van de DDR-burgers zelf wordt centraal gesteld. Ook Bush sr. legt er nog eens extra nadruk op. ‘Het begon niet in Bonn, Washington of Moskou, maar in de harten van de mensen.’

Essay Twintig jaar na 9/11
‘Of ik moslim ben? Maakt dat uit?’ (Rasit Elibol De Groene Amsterdammer 9 september 2021):
De aanslagen op de Twin Towers hadden ook voor Nederland grote gevolgen. Groepen zouden lijnrecht tegenover elkaar komen te staan en geweld zou niet geschuwd worden. Bent u dat nu al vergeten?

Klamme verveling (Arnon Grunberg De Groene Amsterdammer 10 mei 2018 p. 42-45):
Na 1945 maakten God, heldendom en oorlog in Europa plaats voor vrede, welvaart en entertainment. Hoe lang kan zoiets goed gaan? Want zonder God, heldendom en oorlog moet men op zoek naar andere hartstochten.
Het zijn immers altijd weer de woorden ‘angst’ en ‘wantrouwen’, vaak nog voorzien van het woord ‘onzekerheid’, die opduiken in verklaringen voor de opkomst van het populisme, dat vermoedelijk beter rechts-extremisme kan worden genoemd.
Dat treuzelen moest wel gepaard gaan met de ont-maskering van het heldendom. De al te begrijpelijke onwil om als kanonnenvoer te dienen had argumenten en bewijzen nodig; het verlangen om zelf niet vroegtijdig te sterven was als En W.F. Hermans schetst in De donkere kamer van Damokles de verzetsheld als slachtoffer én profiteur van zijn eigen identiteitscrisis.
De ont-maskering van het heldendom had ook een zelfgenoegzame kant. Dat er mensen waren geweest die hun leven hadden geriskeerd of opgeofferd om dat van anderen te redden kon niet worden ontkend. Zelfs als je die daden weigert te omhangen met grote en heldhaftige woorden, aan de daden zelf verandert dat weinig. Het heldendom mag in ongerede zijn geraakt, zelfopoffering blijft een reële mogelijkheid. In samenlevingen zoals de onze, waar het gevoel voor het tragische is verdwenen, is juist de zelfopoffering absurd.
De ont-maskering van de held ontsloeg de burger van de verplichting het leven als veel meer te zien dan het genieten van comfort. Het leven was geen strijd en mocht dat ook niet zijn, het diende een aangename aangelegenheid te zijn, feitelijk een kwestie van luxe. Dat was de consequentie van het ont-maskerde heldendom en uiteindelijk de essentie van de naoorlogse consensus. Over het Wirtschaftswunder kan veel worden gezegd, maar een ideologie is het niet. Veeleer is dat wonder de uitdrijving van ideologie, een vorm van uitgekiend exorcisme.
Wij mogen het avontuur van de bittere, hartstochtelijke opstand missen, daar staat tegenover dat wij niet, om Henry Miller te citeren, ‘in de paradepas naar de kerker van de dood’ hoeven. Geen slechte ruil. In Nederland wordt tegenwoordig gewerkt aan een wet die het de burger boven een bepaalde leeftijd mogelijk moet maken met hulp van de overheid zachtaardig heen te gaan; het leven is voltooid. Een indicatie dat de kerker van de dood voor velen tegenwoordig eerder een bevrijding is uit de kerker van de verveling dan een aartsvijand.
En waar blijft de roes, als ik zo vrij mag zijn, hoe kortstondig ook, de extase, zonder welke het leven wel erg op fabrieksarbeid gaat lijken of op zijn best op een weinig avontuurlijke omweg naar het bejaardentehuis?
3. Het kwaad, een postscriptum
Hoewel Ronald Reagan in 1983 de Sovjet-Unie een ‘evil empire’ noemde, keerde het kwaad in Europa pas echt terug met 9/11, iets wat ikzelf die dag en de weken erna over het hoofd had gezien.

Het rapport 'E i V' gaat er vanuit dat wanneer je 'Iemand kunt raken in het hoofd, in het hart' (Hoofd, Hart en Onderbuik) het voor mensen op aarde wel degelijk iets uitmaakt.
Hoofd, Hart en Onderbuik: Er moet hier onderscheid worden gemaakt tussen wat van het hoofd is (ratio, cultuur), wat van het hart is (gevoelens, intuïtie) en wat van de buik is (begeerten, verlangens, het primitieve beest). Theu Boermans is in zijn valkuil, het te veel van het goede terechtgekomen. Hij hanteert de stelregel wie zonder zonde is werpen de eerste steen. We zijn echter allemaal acteurs en spelen bewust of onbewust onze rollen op aarde. Het levenstoneel op aarde ligt vast (behoud van energie), maar desondanks heeft de mens de vrijheid om naar eigen individuele wensen en verlangens aan het wereldtoneel deel te nemen. De manier waarop we onze rol in het rollenspel invullen wordt vooral beïnvloed door het script dat aan onze rol ten grondslag ligt. Of met andere woorden de cultuur waardoor ons gedrag wordt bepaald.

De kwintessens van het rapport 'E i V' is dat de schijnbare tegenstelling aan elke crisis ten grondslag ligt. De eenheid der tegendelen (complementaire eenheid en/of de monade) toont de oplossing. Alle dingen hebben de monade als een gemeenschappelijke oorsprong in eindeloze vrede en harmonie. Alles in het leven is een onvrijwillig verbond tussen tegengestelde energieën, de schakel tussen Microkosmos en Macrokosmos. Het bevorderen van de wereldvrede is mogelijk door de nadruk te leggen op 'E i V'.

Om de evolutionaire kringloop van het universum waarin wij nu leven te illustreren maakt de theosofie van zeven ronden en zeven rassen, negenenveertig vuren (krachten), de zevenvoudige ladder van goddelijk bewustzijn gebruik. Amanda Gefter (p. 495) heeft het over terugkeren, aufheben volgens Hegel. Vergelijkbare metaforen om de evolutie te duiden zijn zelfreinigend vermogen (catharsis), innerlijke ommekeer, pelgrimage, jakobsladder, levensladder, zevende poort en zeven hemelen.

Het rapport E i V beoogt, net als de bewustzijnsfilosofie, aan het gezichtspunt van Ervin Laszlo een steentje bij te dragen. Dit aanvullende inzicht is niet alleen door E-learning tot stand gekomen, maar berust ook op het dualisme, tegenstellingen en de binaire code van machinetalen. Voor het delen van kennis is internet een uniek medium. In tegenstelling tot computers werken onze hersenen niet op basis van de digitale, binaire code maar op een analoge manier.

Op de microkosmos aarde zijn Geestkunde, Zielkunde, Natuurkunde en Kunst een weerspiegeling, vormen een complementaire polariteit van de macrokosmos, de vier fundamentele krachten . Door de boekdrukkunst kwam in de tijd van Luther de Bijbel ter beschikking van de massa. Internet is nu een weerspiegeling, de manifestatie van het informele circuit (facebook, instagram en twitter), de achterkamertjes in de politiek, maar ook van het formele circuit E-learning. De sleepwet is een product van de achterkamertjes politiek.

VS stappen uit 'gestoorde'deal met Iran (Michael Persson Volkskrant 9 mei 2018 p. 4-5):
De Verenigde Staten trekken zich terug uit het nucleaire Iran-akkoord. President Donald Trump herstelde dinsdag de economische sancties tegen het land en scherpte ze nog verder aan: ook andere landen kunnen worden gestraft als ze handelen met Iran. Daarmee schrapt Trump na het klimaatverdrag en het TPP-handelsverdrag met Azië opnieuw een belangrijke internationale overeenkomst van zijn voorganger Barack Obama.

Na Trump en Iran: gedaan met de Europese onderdanigheid? (Sven Biscop DeMorgen 9 mei 2018):
Sven Biscop, auteur van “Make Europe Great Again” (Lannoo) is professor aan de Universiteit Gent en leidt aan het Egmont Instituut in Brussel het programma “Europa in de wereld”.
Wie nog twijfelde aan de noodzaak van een autonoom Europees buitenlands beleid, is hopelijk overtuigd door de beslissing van Donald Trump om de VS terug te trekken uit het nucleair akkoord met Iran. De Europese Unie en haar lidstaten kunnen de VS hier niet in volgen, want dit gaat rechtstreeks in tegen de Europese belangen. De instabiliteit in het Midden-Oosten en de Golf zal enkel maar toenemen en Europa, niet Amerika, riskeert er als eerste de gevolgen van te dragen. Bovendien zou de EU alle geloofwaardigheid verliezen als ze haar sterke stellingname voor het behoud van het akkoord nu plots zou opgeven.

Schizofreen (Haro Kraak Volkskrant 8 mei 2018 p. V2):
Donald Glover veroverde het weekend in de VS. Zijn clip This Is America toont een land met twee gezichten.
In Amerika is Glover de afgelopen jaren opgeklommen tot de creatieve elite, door zijn funk- en hiphopalbums als Childish Gambino, zijn rol als Lando Calrissian in de aankomende Star Wars-film Solo en zijn eigen dramaserie Atlanta, met Glover als Earn, de onbekwame manager van zijn neef, een lokaal bekende rapper.
Het tweede seizoen van Atlanta, dat in Nederland elke zaterdag met een paar weken vertraging op Fox wordt uitgezonden, is van uitzonderlijke klasse. Althans, als je er tegen kunt dat je nooit krijgt wat je verwacht. Elke aflevering is een verhaal op zich, dat soms niets te maken heeft met lopende plotlijnen en waarin de rauwe werkelijkheid geregeld omslaat in magisch realisme.
Zo was de laatste aflevering opeens een terugblik op Earns jeugd. Aan de hand van een ogenschijnlijk triviale kwestie – de vraag of een shirt van het merk Fubu nep is – biedt Glover een indringend perspectief op hoe het is om als verlegen zwarte jongen op te groeien in Amerika.

Childish Gambino, de culturele alleskunner (Haro Kraak Volkskrant 2 januari 2017):
Hij is een culturele alleskunner. Maar wie is de Amerikaanse acteur, schrijver, producent, muzikant en rapper Donald Glover alias Childish Gambino eigenlijk?
'Ik wilde geen serie over diversiteit maken, that shit is wack', zei Glover tegen de entertainmentwebsite Vulture. 'Er is momenteel veel clapter'. Een verwijzing naar een term van komediant Seth Meyer, een mengeling van ' clapping' en 'laughter': politiek correcte humor waar mensen om klappen terwijl het niet echt grappig is. Glover: 'Ze klappen en lachen slechts om aan de goede kant van de geschiedenis te staan.'

Geen Nobelprijs voor de Literatuur (Margot Dijkgraaf Buitenhof 6 mei 2018 NPO1):
Het wereldberoemde instituut de Nobelprijs voor de Literatuur is nu ook besmet met het #MeToo-virus. Na een zinderend conflict besloten diverse leden van het Comité op te stappen. In Buitenhof:Margot Dijkgraaf, literair criticus en Intendant literatuur bij de Nederlandse ambassade in Parijs. Zij hield vorig jaar een rede voor de Koninklijke Academie van Wetenschappen over de Nobelprijs voor de Literatuur. Er wordt bij het overlijden van Renate Dorrestein, een schrijfster met een missie stilgestaan.

Orgeltoon, orgeltoon... (Xandra Schutte De Groene Amsterdammer 12 april 2018 p. 59):
Bij elkaar geeft het boek een prachtig beeld van de veelzijdigheid van Dorresteins schrijverschap. Ze brengt in herinnering wat voor ‘feministische Pietje Bell’ ze was in een hilarische lezing over de clitoris die ze in 1988 voor een zaal vol mannelijke seksuologen hield, met fijne zinsneden over hoe de clitoris ‘enkele eeuwen na Amerika – maar gelukkig nog net voor mijn geboorte –, eindelijk was ontdekt’. Uit het naschrift bij de lezing geeft ze toe dat ze wist dat het ‘de gemiddelde man dit, de gemiddelde man dat’, dat ze voortdurend terug liet komen, de zaal woest zou maken. Inderdaad kwam na afloop van haar verhaal het voltallige bestuur van de Rutgers Stichting op haar afgestampt en blafte de voorzitter haar toe: ‘Jij bent zeker nog nooit behoorlijk geneukt.’
Maar naast de sarrende en de polemische Dorrestein is er in dit boek ook de wijze, de empathische, de soms genadeloze maar meestal heel aardige, de bewonderende, de fantasievolle, de betrokken, de dappere, de geestige en de ernstige Dorrestein. Zoals in het scherpe en principiële stuk over de moraal van het verhaal dat ze in 2009 schreef, waarin ze de smetvrees van veel critici hekelt voor romans met een boodschap – ‘onder het motto “boodschappen doe je maar in de supermarkt”’ – en tegelijk een pleidooi houdt voor literatuur die vraagtekens plaatst bij de moraal van onze tijd.

Hoe Volkskrant-columnist Cees Nooteboom 50 jaar geleden Parijs '68 ervoer (Cees Nooteboom Volkskrant 2 mei 2018):
Het failliet van een gaullisme is niet tragisch, het is logisch. De klok slaat, de zandloper valt om, gisteren is voorbij. Zoiets gebeurt morgen of volgend jaar zelfs in Nederland. Maar dat de Gaulles tegenstanders niet beseffen, dat ze alleen maar profiteurs geweest zijn van een door anderen vervaardigde stormvlaag, juist dat zal ze morgen en op precies dezelfde manier tegenover die 'anderen' stellen en tegen die tijd zijn het er meer. Goed, ik trek eruit, terug naar de parkachtige rust van de Lage Landen, waar een mens door dijken beschermd tot aan zijn 91ste van de eeuwige rust mag genieten, waar nog studenten zijn die in jacquet lopen en 'beste kerel' tegen elkaar zeggen.
Wat is er in Frankrijk over van de verzetsgeest van mei '68?
De Parijse protesten tegen Macrons hervormingen van herinneren aan mei '68. Maar waar revolutionairen van toen vochten voor een betere wereld, klampen Fransen nu vast aan verworven rechten. Is er vijftig jaar later iets over van de verzetsgeest?

In zijn column in The New York Times 12 juli 2015 is econoom Paul Krugman ongenadig hard voor de opstelling van Angela Merkel, die hij met haar moralisme-economie beschuldigt van verraad aan het Europese project. Het leningenprogramma voor Griekenland is uitvoerig in de Tweede kamer besproken (verslag 19 augustus 2015):
De heer Slob (ChristenUnie): Als je in Griekenland aan mensen vraagt wat zij van dit pakket vinden, zelfs aan bestuurders die ermee hebben ingestemd, merk je dat het vertrouwen dat dit echt zal gaan werken en dat dit de oplossing voor de problemen is, bijna nul is, misschien zelfs nog wel minder. Nu heeft de regeringsfractie die coalitiegenoot is van de fractie van de heer Nijboer gisteren al aangegeven helemaal geen vertrouwen in het pakket te hebben. Als ik de heer Nijboer hoor spreken, heeft hij er heel veel vertrouwen in. Is dat vertrouwen ergens op gestoeld, vraag ik de heer Nijboer. De heer Nijboer (PvdA):
Ik geef de heer Slob mee dat Griekenland een enorm zware tijd te gaan heeft en nu in een ongelofelijk moeilijke situatie verkeert. Het alternatief van faillissement was rampzalig geweest voor de Grieken. Er zou een totale chaos zijn ontstaan en een torenhoge werkloosheid. Het is nodig dat de Griekse economie grondig wordt hervormd en dat de corruptie wordt aangepakt, dat er maatregelen komen voor beschermde sectoren zoals apothekers. Medicijnen worden bijvoorbeeld de helft goedkoper. Er zullen allerlei maatregelen genomen die zwaar zijn en die pijn doen, maar die wel nodig zijn en een basis geven om de Griekse economie erbovenop te helpen.\\ Ja, daar geloof ik in. Ik geloofde er voor Ierland, voor Spanje en voor Portugal ook in. Ik geloof dat dit de basis kan bieden voor herstel van de Griekse economie. De Grieken waren overigens al goed bezig voor de verkiezingen, alleen kwam er toen een premier die onverantwoord handelde en die de afgelopen maanden een enorme schade heeft aangericht.

Hebzucht en angst (Dirk Bezemer De Groene Amsterdammer 3 mei 2018 p. 9):
Er is veel geld verdiend, maar de prijs daarvoor is dat onze kwetsbaarheid ook erg groot is. Onze? Ja: de goede jaren kwamen vooral de hogere inkomens en de financiële sector ten goede. Komt er weer een klap, dan zullen de kosten opnieuw gesocialiseerd worden.
De slingerbeweging (Conjunctuurgolf) van de financiële markten kan aanschouwelijk gemaakt worden in een grafiek van de financiële cyclus – de op en neer slingerende grafiek van de bewegingen van vastgoedprijzen en kredietvolumes. In het kielzog van deze twee indicatoren bewegen andere financiële markten mee. Stijgt de curve, dan stijgen vastgoedprijzen en zijn banken hun kredietverstrekking aan het verruimen. Dat gebeurt nu, net als in de lange expansie van 1994 tot 2007. Er komt altijd weer een keerpunt. Hoe ver zijn we daarvan af? Van de financiële markten wordt vaak gezegd dat ze heen en weer slingeren tussen hebzucht en angst. Als, zoals nu, de hebzucht van de opgaande fase vermengd gaat worden met de angst die op het keerpunt regeert, weet je dat het eraan zit te komen.
Intussen ontkoppelt de financiële sector weer een beetje verder van de reële economie, onder andere door de vreemde investeringsstrategieën van de financiële reuzen. Daarom pleit het IMF al jaren voor gecoördineerde schuldafbouw nu het misschien nog zonder grote brokken kan. Daar komt voorlopig niets van terecht. Private en publieke schulden stijgen wereldwijd fors de laatste jaren, zo laat ook het jongste rapport weer zien. De titel van het rapport is alvast een understatement: a bumpy road ahead.

De overdrachtsunie bestaat eigenlijk al (Ewoud van Laer Volkskrant 18 april 2018 p. 23):
In februari van dit jaar zijn de vorderingen van De Nederlandsche Bank en de Bundesbank tezamen opgelopen tot ruim duizend miljard euro! Daar tegenover staan vooral de verplichtingen van de centrale banken van Italië (444 miljard), Spanje (399 miljard), Portugal (82 miljard) en Griekenland (54 miljard).
Een bijzonder kenmerk van deze zogenaamde Target2-saldi is dat ze een oneindige looptijd hebben en belast zijn met een rente van 0 procent. Dat impliceert dat deze vorderingen van de Bundesbank en De Nederlandsche Bank in feite waardeloos zijn. De tekorten van de zuidelijke lidstaten worden dus niet meer gecompenseerd door landbouwsubsidies, maar door de opbouw van schulden bij hun centrale banken. De door velen gevreesde overdrachtsunie bestaat dus eigenlijk al.

De hebzucht wordt door het creatieve boekhouden verdoezeld, maar leidt tot het vernietigen van het financiële systeem. Hoe hypocriet is het dat de VS en de EU het medicijn dat het IMF aan een land als Griekenland voorschrijft zelf niet weten toe te passen? Binnen de Europese Unie is het illusoire foefje van de overdrachtsunie gemakkelijker te realiseren dan cultuuroverdracht. Met het Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap in zijn boekje Broederschap Pleidooi voor verbondenheid toont Frans Timmermans dat er niets nieuws is onder de zon. Het zal duidelijk zijn dat ook voor Frans Timmermans geldt Ken uzelve.

Een grammetje extra voor de cryptomunt van de moslim (Peter van Ammelrooy Volkskrant 7 mei 2018 p. 21):
Voor moslims die recht in de leer zijn moet de bitcoin het werk van de duivel lijken. Een: de virtuele munt vertegenwoordigt geen enkele reële waarde. Twee: er wordt wild met de bitcoin gespeculeerd. Beide eigenschappen botsen met de sharia, het islamitische recht dat alleen de handel in tastbare goederen goedkeurt en het geven of ontvangen van rente verbiedt.
In Zuid-Afrika noemden islamkenners vorig jaar de bitcoin 'maatschappelijk aanvaard en ingeburgerd', maar vakgenoten in Turkije, India en Groot-Brittannië oordeelden dat de sharia de virtuele munten niet toestaat. Zij kregen steun van de grootmoefti van Egypte, een belangrijke stem in de moslimwereld. Shawki Allam oordeelde dat de bitcoin het risico met zich meebrengt van 'fraude, gebrek aan kennis en bedrog'. Nog nét niet het werk van de duivel, maar gevaarlijk dichtbij.

Peter van Ammelrooy laat in zijn verslag in deVolkskrant van 7 mei 2018 zien dat niet alleen in het Westen, maar ook in het Oosten het creatieve boekhouden topsport is.

Carolina Lo Galbo heeft Renate Dorrestein te gast (VPRO boeken NPO1 17 december 2017) waarmee zij spreekt over haar veelzijdig oeuvre en schrijverschap.
In verband met haar gezondheidssituatie geeft ze nog maar zelden interviews. Onder andere haar recente romans Reddende Engel, Liever horen we onszelf en Weerwater komen aan bod. Ook praten ze over haar bijzondere band met haar lezers.

Touwtjes (Sheila Sitalsing Volkskrant 7 mei 2018 p. 2):
Maar het liefst was ze mij wanneer ze uitlegde hoe je dat doet, een lekker boek schrijven. In een mooi gesprek met Carolina Lo Galbo voor VPRO Boeken vertelde ze over de schrijver die in het hoofd van de lezer moet gaan zitten, 'om aan touwtjes te trekken', om te bepalen wanneer de lezer lacht en wanneer de lezer geëmotioneerd is. Beginnende schrijvers probeerde ze aan het verstand te peuteren 'dat schrijven niet gaat over expressie, over jezelf, over je eigen zieleroerselen, maar over impressie, over wat de schrijver de lezer laat ervaren.'
Soms stond ze haar tanden te poetsen en dacht: je bent de vernietiger van dromen, Renate.
Ik hoop dat ze vanuit de hemel af en toe nog een brief stuurt.

Dividendbelasting (Peter Giesen Volkskrant 3 september 2018 p. 17):
De afschaffing van de dividendbelasting ondermijnt het politieke midden en versterkt het wantrouwen.
Niettemin zet Rutte keihard door, zonder enig draagvlak. De houding van de VVD versterkt het wantrouwen in de politiek. Zij wekt de verdenking dat premier Rutte, zelf ex-werknemer van Unilever, te gemakkelijk luistert naar de lobby van het grote bedrijfsleven. De afschaffing van de dividendbelasting ondermijnt daarmee het politieke midden waaraan Nederland zijn %stabiliteit en verstandige compromiscultuur te danken heeft.

Wie durft als eerste een touwtje uit de brievenbus te hangen? (Jonathan van het Reve Volkskrant 4 december 2016):
Jan Terlouw is een beschaafde populist. Voor zijn 85ste verjaardag kreeg hij een paar minuten zendtijd bij DWDD en greep die kans aan om de nationale onderbuik eens even flink te bespelen. Hij vertelde over vroeger, toen de mensen elkaar nog zo vertrouwden dat er touwtjes uit brievenbussen hingen. Over Trump, over de plastic oceaansoep en de opwarmende aarde. Allemaal grote gevaren die ons bedreigen, en allemaal makkelijk op te lossen - als we elkaar maar weer vertróúwen.

Impression and expression
Do not make an effort to impress others, or to express yourself. Your effort to express yourself becomes an impediment. Your effort to impress someone also becomes futile. If you do not try to impress, expression comes naturally. When you come from the self, your expression is perfect and your impression lasts for ages.
Often you don't seem to have a control over your impressions and expressions. Wisdom is selecting your impressions and expressions. Enlightenment is when you do not take any impressions at all, whether good or bad. Then you "master" the art of expression.

Doelbewust op zoek naar het hart van de lezer (Aleid Truijens Volkskrant 7 mei 2018 p. 12-13):
Renate Dorrestein was in veel opzichten uniek in de Nederlandse letteren. Haar werk zat vol vaart, humor én moralisme. Ze liet ons zien waartoe de mens in staat is, zonder een oordeel te vellen.
Moralistisch is haar werk wel, daar liet zij zelf nooit enig misverstand over bestaan. Zij toont waartoe mensen in staat zijn. Maar zij laat de lezer zelf oordelen.
Dat moralisme, daarin onderscheidde Dorrestein zich van haar meeste collega’s in de Nederlandse literatuur. En ook in de vorm die zij koos was zij een eenling. Zij was een literaire schrijfster, zeker, maar ook een klassieke verhalenverteller.
Taak van de schrijver
Ze is uitgesproken over de taak van de schrijver. Zij vindt dat ze haar lezers met vaste hand door het verhaal moet loodsen. Niet de schrijver zelf moet de tranen van woede of ontroering voelen prikken, maar de lezer. De schrijver gaat doelbewust en berekenend te werk, en zorgt, met droge ogen, dat de lezer in het hart wordt geraakt.

Kinderen van de evolutie (Margreet Vermeulen Volkskrant 5 mei 2018 Sir Edmund p. 44-47):
Van huilbaby's via late volwassenwording naar tienerzwangerschap: ontwikkelingspsycholoog Annemie Ploeger verklaart kinderkwesties vanuit de evolutie. Dat is niet onomstreden.
In haar boek De evolutie van een kind kijkt Ploeger naar de ontwikkeling van een kind vanuit evolutionair perspectief. Wat is het evolutionaire perspectief precies?
' Onze breinstructuur is de afgelopen 100 duizend jaar niet veranderd en is feitelijk toegerust op de omstandigheden van die tijd: een samenleving van jagers en verzamelaars in een savanne-achtig landschap met een hoge kindersterfte. Daaruit kun je van alles afleiden, bijvoorbeeld waarom baby's vaak huilen.'
Leren in de baarmoeder
Baby's doen al in de baarmoeder kennis op. Nou ja, kennis: ze onthouden melodieën die ze vaak te horen kregen tijdens de laatste maanden van de zwangerschap. Dat ontdekten onderzoekers door de moeders van ongeboren kinderen te vragen vrijwel dagelijks Twinkle, twinkle, twinkle little star af te spelen. Na de geboorte kregen de baby's het liedje nog een keer te horen, maar nu met een paar veranderde noten. Aan de hersenactiviteit van de kinderen was te zien dat ze de verandering opmerkten. Dat effect deed zich niet voor bij kinderen die het liedje niet eerder te horen hadden gekregen. Ook stembuigingen van hun ouders herkennen baby's al in de baarmoeder: met als gevolg dat de kreten van een Franse baby aan het einde omhoog gaan. Duitse zuigelingen huilen juist met een neerwaartse melodie. Maar geen enkel onderzoek heeft aangetoond dat prenataal leren leidt tot een betere ontwikkeling van het kind.

Hoe nieuw antisemitisme opspeel in Europa (Sterre Lindhout Volkskrant 5 mei 2018 Zaterdag p. 8-11):
In Amsterdam worden de ruiten van een Joods restaurant ingegooid. Een 21-jarige jongen die een keppeltje draagt wordt op straat in Berlijn met een riem geslagen. Een 85-jarige Joodse vrouw, overlevende van de Holocaust, wordt in Parijs doodgestoken, waarna haar appartement in brand wordt gestoken. Is antisemitisme in opkomst in Europa? Vijf correspondenten doen verslag van antisemitisme in hun land.
Maar Meijer-van Mensch ziet ook positieve ontwikkelingen. Zo gebeurt het regelmatig dat islamitische ouders die hun kind aanvankelijk verboden aan de geschiedeniswerkplaats deel te nemen, later toch samen met hun zoon of dochter het museum bezoeken. Meestal niet tijdens de feestelijke opening, maar op een rustige namiddag. Daarom zijn de tentoonstellingen, op aandringen van de leerlingen van de Refik Veseli school, sinds kort ook voorzien van Arabische bijschriften. 'Muziek als verbindende factor binnen- en tussen culturen', is dit jaar het thema van de geschiedeniswerkplaats. In de lessen die nog komen, zullen de leerlingen samenwerken met joodse muzikanten en leeftijdgenoten van het Joodse Gymnasium Moses Mendelssohn. Het doel: een kennismaking met het hedendaagse joodse leven in Berlijn, die moet helpen bij het bestrijden van racisme in het algemeen en antisemitisme in het bijzonder.
'Als Joodse instelling heb je hier in Duitsland goede kaarten om het ijs tussen bevolkingsgroepen te breken.' Dat gaat lang niet altijd probleemloos, geeft ze toe, ook niet bij de geschiedeniswerkplaats. Elk jaar zijn er weer leerlingen die hun deelname geheim houden voor hun streng-islamitische ouders, omdat die niet mogen weten dat ze elke week een paar uur in een Joodse instelling doorbrengen.
En soms zijn er incidenten. Zoals vorig jaar, in de stressvolle tijd vlak voor de eindpresentatie, vertelt Meijer-van Mensch. Een medewerker had kritiek geleverd op het werk van een van de leerlingen, waarop de jongen haar luidkeels uitschold voor 'Judensau', joodse zeug.
Hoewel de medewerker gepikeerd was, besloot het museum er verder geen consequenties aan te verbinden. 'Ja, de jongen moest natuurlijk zijn excuses aanbieden, maar hij mocht wel gewoon meedoen met de presentatie. Het zijn tieners, die zeggen soms rare dingen in gespannen situaties.'
Maar Meijer-van Mensch ziet ook positieve ontwikkelingen. Zo gebeurt het regelmatig dat islamitische ouders die hun kind aanvankelijk verboden aan de geschiedeniswerkplaats deel te nemen, later toch samen met hun zoon of dochter het museum bezoeken. Meestal niet tijdens de feestelijke opening, maar op een rustige namiddag. Daarom zijn de tentoonstellingen, op aandringen van de leerlingen van de Refik Veseli school, sinds kort ook voorzien van Arabische bijschriften.

Israël blijkt een treurigstemmend Beloofd Land (Marjon Bolwijn Volkskrant 5 mei 2018 Opinie p. 4):
Nieuwe standpunt
'Israël blijkt een treurig stemmend, verscheurd Beloofd Land. Het is veelzeggend dat de Israëlische overheid spreekt van een 'veiligheidsmuur' en de Palestijnen van een 'apartheidsmuur'. 'One wall, two prisons', staat erop geschreven. Burgers die horen samen te leven worden verder uit elkaar gedreven. Het Israëlisch-Palestijnse conflict is complex.
Het is niet aanvaardbaar en niet te begrijpen dat een land met zo'n geschiedenis als het Joodse volk een ander volk wiens land het ingenomen heeft, onderdrukt.

Voetnoot Kameleon of Atheïsme is ook een vorm van religie (Volkskrant 7 mei 2018):
‘Er is geen weldenkend mens dat gelooft dat twee miljard christenen allemaal hetzelfde geloven, en toch hoor je dat wel vaak over 1,6 miljard moslims,’ aldus godsdienstwetenschapper Reza Aslan in een mooi interview van Mirthe Berentsen, zaterdag in de Volkskrant. Aslan stelt dat religie een taal is en dat het onzin is te denken dat het Frans beter is dan het Duits omdat je toevallig Frans spreekt. Sympathiek.
Atheïsme is eveneens een vorm van religie, al was het maar omdat de gemiddelde atheïst in liefde en moraal gelooft, ook geloofssystemen, dikwijls behoorlijk fundamentalistische.
De mens is in zijn meertaligheid een kameleon. Wie hij echt is, voor zover dat ertoe doet, moet verborgen blijven.
Mede daarom ben ik net als Aslan een aanhanger van het soefisme.

Religie is geen keuze, geloof is een keuze (Mirthe Berentsen Volkskrant 5 mei 2018 p. 6-8):
Godsdienstwetenschapper en publicist Reza Aslan werd bekend als bestrijder van islamofobie. Hij maakte een programma over extreme religies bij CNN en werd er ontslagen vanwege een tweet over Trump. Het maakt Aslan alleen maar fanatieker.
Waarom bestaat er volgens u in het Westen zo veel weerstand tegen de islam in het bijzonder?
slan kreeg veel kritiek, omdat hij hele religies belachelijk zou maken op basis van een paar excentrieke uitzonderingen, terwijl hij zelf constant probeert om stereotypen rond de islam te doorbreken. De serie werd desondanks een groot succes met hoge kijkcijfers, maar nadat Aslan een tweet had gestuurd waarin hij president Trump ‘a piece of s**t’ noemde, werd hij door CNN ontslagen. Door zijn ontslag laaide een debat op over de vraag of de Amerikaanse media monddood gemaakt worden uit angst adverteerders en investeerders te verliezen.
Was uw ontslag een vorm van censuur?
‘Dat ontslag was echt totaal onterecht, CNN heeft zich zo laf en slap gedragen. Weet je wat die asshole zelf allemaal uitspuwt op Twitter? Het is een brede, internationale en publiekelijk gedragen mening dat de president van de Verenigde Staten een piece of shit is.
Toen u aankwam in de Verenigde Staten is zowel u als uw moeder bekeerd tot het christendom. Na uw studietijd bent u weer moslim geworden. Wat veranderde er?
‘Maar hoe meer ik leerde over religie, hoe meer ik besefte dat die metafoor voor mij niet werkt. Binnen de islamitische leer van het soefisme, waarvan ik een aanhanger ben, staat het idee van eenheid centraal. Dat is natuurlijk ook een metafoor, maar het is een metafoor waarin ik mijzelf herken. Als je religie ziet als een taal, dan het is totale onzin om te zeggen dat Frans bijvoorbeeld beter is dan Duits. Het is ook niet zo dat islam meer waar is dan het christendom, of dat het christendom meer waar is dan het jodendom.’
In uw laatste boek, God. Een menselijke geschiedenis, maakt u een scherp onderscheid tussen religie en geloof.
‘Religie is geen keuze, geloof is een keuze, de twee zijn absoluut niet hetzelfde. Geloof, zoals ik het in het boek omschrijf is mysterieus, individualistisch, niet in woorden te vatten en nauw verbonden met het bestaan van de mens. Religie daarentegen is een instituut vol regels en normen dat is gemaakt door mensen om een verklaring te geven voor de aangeboren geloofsbelevenis.’
Vindt u dat gelovigen voldoende beschermd worden door hun westerse overheden?
‘Angst, racisme en islamofobie zijn concepten die zich langzaam in je hoofd nestelen. Het zijn ideeën die niet langer alleen maar toebehoren aan extreme groeperingen, maar mainstream aan het worden zijn. Dat is waar het in mijn ogen gevaarlijk wordt, omdat normalisering van vooroordelen de weg vrijmaakt voor fascisme. Wie denk je dat onze president adviseert, waar hij zijn inspiratie voor immigratiebeleid vandaan haalt? Bij mannen als die Geert Wilders van jullie. Dat is eigenlijk precies waarom ik schrijf, en waarom ik me elke keer weer voor de leeuwen gooi. Omdat ik de mensen die gebombardeerd worden met de negativiteit en retoriek van politici als Wilders en Trump een ander perspectief wil bieden: een vooroordeel is niet simpelweg de waarheid.’

Reza Aslan God. Een menselijke geschiedenis (Marijke Laurense 14 februari 2018):
De thematiek
In deze menselijke geschiedenis van God geeft de intens gelovige Aslan zijn antwoord op de vraag waar de universeel menselijke hang naar transcendentie toch vandaan komt. Een duidelijk evolutionair doel dient het in elk geval niet, stelt hij vast. Als cognitieve godsdienstwetenschapper zoekt hij het liever in ons vermogen om te dromen en het volgens hem intuïtieve oerbesef dat we naast een lichaam ook een (onsterfelijke) ziel hebben.
Centrale zin
“God heeft ons niet naar zijn evenbeeld geschapen, en evenmin hebben wij God geschapen naar het onze. Het is eerder zo dat wij het evenbeeld van God in de wereld zijn, niet in vorm of gelijkenis, maar in diepste wezen.”
Redenen om dit boek wel te lezen
Aslan werpt een intelligent en mild licht op de eeuwenoude controverse binnen het monotheïsme over de goddelijke natuur van Jezus. Hoewel hij zelf theologisch niet overweg kan met dit christelijke dogma, heeft hij bewondering voor het psychologische succes ervan. En heeft u vorig jaar ook zo genoten van ‘Het oerboek van de mens’? Dan zal Aslans kritische blik op de religieuze evolutie u zeker interesseren.
Marcel Hulspas Volkskrant 2 maart 2018):
Een menselijke geschiedenis is aaneenschakeling van achterhaalde, vrome, onjuiste beweringen.
In zijn slothoofdstuk vat hij het resultaat van zijn zoektocht samen: 'God heeft ons niet naar zijn evenbeeld geschapen, en evenmin hebben wij God geschapen naar het onze. Het is eerder zo dat wij het evenbeeld van God in de wereld zijn, niet in vorm of gelijkenis, maar in diepste wezen.' En hij roept de lezer op God in zichzelf te zoeken.

Reza Aslan heeft ongelijk wanneer hij stelt dat de universeel menselijke hang naar transcendentie geen duidelijk evolutionair doel dient. De Bijbel is namelijk op het universele mechanisme, het universele en eeuwige perpetuum mobile gebaseerd. In essentie draait het in de Bijbel om een continuing story, het mechanisme ‘en-en’/‘of-of’ (‘God en Darwin’/’God of Darwin’, 'Emergentie/Decompositie', ’Transcendentale Eenheid’/‘Gebroken symmetrie’), de twee kanten van een medaille. Het is de ziel (psyche, egocratie) die de twee kanten van een medaille met elkaar verbindt.
De paradox is dat politici in zowel Nederland, Europa en Amerika de kloof tussen rijk en arm niet proberen te verkleinen, maar juist beogen te vergroten. Op de Westerse apenrots is Trump, Marine Le Pen en Wilders, de onnatuurlijke kringloop dominant. Het gaat erom dat we ons met het inzicht van de indianen, de sjamanen verbinden. Indianen leven in volledige harmonie, die het bos - dieren, bomen, planten, stenen, rivieren - als bezield beschouwen. Er is een ommekeer in het denken nodig. Het is wenselijk dat het ‘en-en’-denken, het complementaire denken, de interdisciplinaire aanpak, de integrale denktrant meer centraal komt te staan.

Europa moet zijn realisme herontdekken (Elmar Hellendoorn Volkskrant 7 mei 2018 p. 18):
Door zijn afkeer van machtspolitiek wordt Europa steeds minder relevant voor de VS, betoogt onze nieuwe gastcolumnist Elmar Hellendoorn. 'Aan Amerikaanse universiteiten en denktanks is een groeiende desinteresse in Europa merkbaar.'
Het strategische denken is in Europa onderontwikkeld. Dat is problematisch, want de mate waarin we de wereld begrijpen is bepalend voor de mate waarin we de wereld kunnen beïnvloeden. De Verenigde Staten zijn in een relatieve neergang en Washington zal Europa niet gegarandeerd beschermen tegen de opkomst van China, de dreiging vanuit Rusland en de onrust vanuit het Midden-Oosten. Europa zal meer op eigen benen moeten staan en verantwoordelijkheid moeten nemen voor zijn eigen lot. Dat vereist niet alleen investeringen in harde militaire middelen, maar ook een renaissance van het Europese machtspolitieke denken.
Wil Europa zijn lot veiligstellen, dan zal het zijn idealisme moeten balanceren met een hernieuwd realisme. De Europeanen moeten hun eigen vorm van Realpolitik en strategische analyse herontdekken. De lange Europese geschiedenis is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Er valt veel leren van de manier waarop het vrije strategische denken in de VS gestimuleerd wordt.
Zeker in tijden van America First lopen het Amerikaanse belang en het Europese belang niet altijd parallel. Het is niet verstandig om blind te vertrouwen op Amerikaanse militaire en politieke steun. Evenmin is de invloed van het Amerikaanse machtspolitieke denken altijd in het Europese belang.

Pikorde (Marjan Slob Volkskrant 20 november 2017 p. 19):
Het is een soort kosmische wet: waar het recht niet zijn beloop krijgt, gaat de horde razen. In het geval van seksuele intimidatie kan het recht moeilijk orde op zaken stellen, omdat onwelkome seksuele avances gewoonlijk in de privésfeer plaatsvinden - zonder pottenkijkers erbij dus. Om goede redenen verlangt ons recht naar getuigen die een aanklacht kunnen bevestigen.
Maar die eis heeft eeuwenlang, en structureel, in het nadeel gewerkt van vrouwen en jongens die ervoeren dat de officiële hoeder van de privésfeer, de patriarch, vaak ook je belager is. Ze kregen seks opgedrongen en konden geen kant uit, want ze hadden de macht niet en het recht gaf niet thuis.
Sommige mannen worden nu ongetwijfeld disproportioneel hard en meedogenloos aangepakt - symbolisch gelyncht, zeg maar. Dat is akelig, dat is volstrekt ongemakkelijk. Dat is anxiety. Maar ik wil niet terug naar de oude orde.

Het domein van de pikorde, dat Maureen Dowd en Marja Slob bespreken blijft buiten het schootsveld van wetenschappers als Johannes Fahrenfort en Pieter Jonker. Hoe is het mogelijk dat we politici onze financiële sector laten opblazen. De paradox is dat zolang er over het functioneren van ons brein geen consensus is tussen wetenschappers als André Alleman en Dick Swaab is het zeker raadzaam het geneuzel van wetenschappers als Johannes Fahrenfort en Pieter Jonker te bagatelliseren.

Het is wenselijk esoterische inzichten als de vijand verslaan zonder te vechten en bijvoorbeeld de thema's die betrekking hebben op dialectiek en annihilatie in het onderwijs te incorporeren.

De Westerse beschaving, de Westerse cultuuroverdracht is aan verval onderhevig. In het interview van Donald Trump met redacteuren van de The Washington Post komt dit naar voren.

In de kern hangt 'Vrijheid en Ongelijkheid' met Rechtvaardigheid samen en heeft op tegenstellingen betrekking, die al door Vyâsadeva (Vyasa), auteur van de Bhagavad Gita zijn onderkend.

Het innerlijke kompas van Inez van Oord sluit op de innerlijke strijd in de Bhagavad Gita aan. Het lijkt er op dat haar boek Als jouw leven een cirkel is, waar sta je dan? op de Bhagavad Gita voorbouwt. Het boek De Hele Olifant in Beeld van Marja de Vries kan gelezen worden als een moderne versie van het boek Het Goddelijke plan van G. Barborka.

Verscheidenheid en Eenheid in de creatieve evolutie, het durée van Henri Bergson staat tegenover de drie principes van Darwins biologisch algoritme van aanpassing. Volgens Darwin spelen er binnen het evolutionaire mechanisme drie principes, te weten variatie, selectie en reproductie een rol. De drie principes van Darwins biologisch algoritme hebben in het rapport 'E i V' op verscheidenheid, natuurlijke selectie en analogie (repeterende patronen) betrekking. In essentie draait het om de analyse van ons Mens-, Wereld- en Godsbeeld. De oplossing die de esoterie voor het theodicee vraagstuk aanreikt is dat de evolutie van het GODSBEGRIP gelijke tred houdt met de verstandelijke ontwikkeling van de mens zelf.

De beide zijden van de medaille kunnen echter niet gelijk zijn anders is er sprake van een evenwichtssituatie. Het is de Oerbron van universeel leven (Solovjov), de complementariteit die zorgt voor de tegengestelde bewegingen tussen ‘Geest en Lichaam’, ’Materie en Bewustzijn’, ‘Involutie en Evolutie’. Van deze oerbron is echter nog niets bekend. Daar kunnen we alleen maar naar gissen.

De functie van de psyche heeft betrekking op de wederkerigheid tussen complementaire werkwoorden ‘Scheppen en Vernietigen’ (Trimurti), 'Verschijnen en Verdwijnen', 'Aantrekken en Afstoten', 'Ontvouwen en Invouwen', ‘Zaaien en Oogsten’, 'Creëren en Nabootsen', 'Geven en Ontvangen', 'Voelen en Denken', 'Vechten en Vluchten', 'Slapen en Waken', 'Luisteren en Spreken', 'Lezen en Schrijven’ en brengt de fractale zelfgelijkvormigheid (‘Entropie en Negentropie’, 'Golven en Velden'), symmetrie op elke schaal tot uitdrukking.

Zelfbeschikking is linke soep (Joseph Nye Volkskrant 6 oktober 2017 p. 22):
Absolute eisen tot zelfbeschikking leiden gemakkelijk tot geweld, constateert Joseph Nye.
Zelfbeschikking blijkt een dubbelzinnig moreel beginsel te zijn. Wilson dacht dat het stabiliteit zou brengen in Midden-Europa; in plaats daarvan gebruikte Hitler het principe in de jaren dertig om de fragiele nieuwe staten in de regio te ondermijnen.
Deze les blijft haar kracht behouden. Gezien het feit dat nog geen 10 procent van de staten in de wereld etnisch homogeen is, kan het behandelen van zelfbeschikking als een primair en niet als secundair moreel beginsel desastreuze gevolgen hebben. Maar waarschijnlijk worden absolute eisen tot zelfbeschikking een bron van geweld. Voor zelfbeschikking wordt ingeroepen moet de diplomatieke versie van de hippocratische eed eer aan worden gedaan: richt in de eerste plaats geen schade aan.

Kasboek, bijbel en D66-dogma (Martin Sommer Volkskrant 3 juni 2017 Opinie p. 5):
Progressiviteit wordt afgemeten aan individuele zelfbeschikking.
Met het oorspronkelijke liberalisme heeft de vrijheid van de nieuwe kroonjuwelen weinig meer van doen. Destijds betekende vrijheid je bekommeren om burgerschap, met andere woorden om de inrichting van de samenleving. De nieuwe vrijheid van de zelfbeschikking heeft niets te melden over een gezamenlijk verband. Iets zegt me dat ChristenUnie-leider Segers op dat stuk meer in de aanbieding heeft dan Alexander Pechtold.

De Bijbel, Mattheüs 7:12-14 leert al hoe het ego te ontmantelen. Het houdt de gemoederen al millennia bezig. De hamvraag voor de komende decennia is hoe voorkomen we dat door politici als Donald Trump, Marine Le Pen en Geert Wilders c.s. de cultuurneurose, escaleert naar een cultuurpsychose?

Voetnoot Tillerson (Arnon Grunberg Volkskrant 15 maart 2018):
Op 30 november 2017 berichtte The New York Times dat Trump van plan was de minister van Buitenlandse Zaken, Tillerson, te ontslaan en hem te vervangen door CIA-directeur Pompeo. Het Witte Huis ontkende alles, maar dinsdag gebeurde precies dat.
Huidige leiders als Trump en Netanyahu zijn democratisch gekozen, maar worden geplaagd door corruptie, schandalen en incompetentie. Dan zijn er heersers aan wie weinig verlichts valt te ontdekken: Poetin en Xi Jinping. Merkel, Macron en zelfs May zijn vergeleken met hen wonderen van redelijkheid.
De Apocalyps is ver weg, maar de naoorlogse tijd kan puur door onkunde veranderen in een vooroorlogse tijd.

Weer spreekt een minister Trump publiekelijk tegen (Stieven Ramdharie Volkskrant 1 september 2017 p. 5):
Trump kiest er nu voor om te slikken en te zwijgen in het openbaar, ook al schaadt de kritiek van zijn eigen mensen zijn aanzien. Maar privé, zo meldde Politico donderdag op basis van bronnen in het Witte Huis, heeft hij volop zijn gal gespuwd over de openlijke terechtwijzingen. 'Normaal gesproken zou een minister van Buitenlandse Zaken al na een uur zijn ontslagen voor zo'n uitlating op tv', aldus Rich Lowry, hoofdredacteur van het conservatieve blad National Review over Trumps zwijgen.\\ Het Witte Huis probeert ondertussen berichten over een naderende crisis in het Witte Huis de kop in te drukken. 'De president heeft vertrouwen in zijn team', aldus Trumps woordvoerder. Ook Mattis deed een poging om de schade te beperken, na alle publiciteit over zijn woorden. Op donderdag stapte hij op journalisten in het Pentagon af om duidelijk te maken dat er écht niets aan de hand was. 'Er is geen verschil van mening met de president', benadrukte de voormalige mariniersgeneraal.
Maar het kwaad was al geschied. Voor Trump is het wrang dat uitgerekend twee buitenstaanders die niet betrokken waren bij zijn presidentscampagne, Mattis en Tillerson, zich nu zo kritisch opstellen.

Faalkunde is het vermogen om mild en accepterend om te gaan met fouten. De vaardigheid om dat wat meestal niet welkom is: blunders en mislukkingen, te kunnen verwelkomen. Om ervan te kunnen leren, ontwikkelen, groeien en innoveren.
De meeste mensen houden van succes en daar is op zich natuurlijk niets mis mee. Maar het verlangen naar succes in onze maatschappij is zo groot geworden, dat het neurotische vormen heeft aangenomen. Er is veel te veel prestatiedruk in onze samenleving: goed moet en niets is goed genoeg.
Dit levert een hoge prestatielat op die angst om te falen (faalangst) vergroot met stress en verkramping tot gevolg. En deze stress en verkramping beperkt groei en leermogelijkheden.

Arnon Grunberg heeft gelijk politieke leiders zijn niet onder een hoedje te vangen. Maar Bert Wagendorp heeft ook gelijk het gaat om de ongebreidelde kracht van de menselijke geest. Hoe 'Probleem en Oplossing', Geestkunde en Natuurkunde met elkaar samenhangen houdt de mensheid al millennia bezig. Het is het probleem van het ego, de Zielkunde, die beide met elkaar verbindt. Het gaat, zoals Remko van der Drift, directeur van het Instituut voor faalkunde stelt de moed hebben om in de spiegel te kijken, anders naar onze Innerlijke Criticus te kijken.

Een logisch einde (Bert Wagendorp Volkskrant 15 maart 2018 p.2):
Met zijn opvatting dat we met een Theorie van Alles 'de geest van God' zullen kennen sloot Hawking trouwens wel weer naadloos aan bij de grote Nederlandse filosoof Spinoza, die God niet zag als de schepper van het universum, maar het universum en zijn wetten als God.
God is dood, de filosofie is dood en Stephen Hawking is ook dood. Maar als je van zijn leven één ding kunt opsteken, is het de ongebreidelde kracht van de menselijke geest, zelfs als het lichaam niet meewerkt. Ooit zullen we de antwoorden vinden op de vragen die Hawking zich een leven lang stelde. Als we tenminste voordien niet ten onder gaan door kunstmatige intelligentie, aliens of de vernietiging van de aarde.

Het weegschaaltje van Paul Brill laat juist zien dat de Russen niet voor de manipulatieve spelletjes van extremistische Republikeinen onderdoen. De inzichten van de twee Russinnen H.P. Blavatsky en Ayn Rand en hun drie axioma's staan diametraal tegenover elkaar. Het is belangrijk je krachtbron, lees eeuwige levensbron aan te boren die zorgt dat je doorgaat. Het gaat uiteindelijk om de éne werkelijk waarin zowel het gezichtspunt van H.P. Blavatsky als van Ayn Rand naar voren komt. Ayn Rand baseert zich op het bestaan. H.P. Blavatsky belicht niet alleen het niet-‘bestaand’ (onbestaande) maar ook het ontstaan, de blauwdruk, die aan de schepping ten grondslag ligt. H.P. Blavatsky belicht de twéé kanten van één medaille, het heeft op de relatie De Ander als spiegel betrekking.

Bolkestein: 'Laat Rutte in 2019 EU-president Tusk opvolgen' (Frénk van der Linden, Pieter Webeling Volkskrant 16 maart 2018 p. 2):
Premier Mark Rutte doet er goed aan medio volgend jaar Den Haag te verlaten en EU-president Donald Tusk op te volgen. Dat is 'in het belang van Nederland' en de minister-president heeft 'als bindend figuur' de capaciteiten voor deze cruciale functie in de EU.
Rutte wordt in Brussel en Nederland al maanden getipt als kanshebber om de Pool op te volgen. Hij is de vierde in senioriteit aan de Brusselse vergadertafel nu de Slowaakse premier Fico deze week het veld moest ruimen. Rutte verwijst tot nog toe alle geruchten over een overstap naar Brussel naar het rijk der fabelen.

Rusland haalt uit naar 'onbeschofte' Britten (Bert Lanting de Volkskrant 16 maart 2018, p. 8):
Rusland heeft laten weten dat het Groot-Brittannië 'op heel korte termijn' met gelijke munt zal terugbetalen voor het uitwijzen van 23 Russische diplomaten in verband met de vergiftiging van dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter. Volgens Londen gebeurde dat met novitsjok, een zenuwgas van Russische makelij.
Signaal
Van zijn kant deed ook de Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson een duit in het zakje. 'Er zit iets in de zelfgenoegzame, sarcastische reactie die wij horen, dat op hun schuld duidt. Zij willen het ontkennen, maar tegelijkertijd verkneukelen zij zich erover.'
Johnson kondigde aan dat de Britse autoriteiten de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) binnenkort monsters zullen geven van het gevonden zenuwgas. Als experts van de VN-organisatie tot de conclusie komen dat het inderdaad om een Russisch zenuwgas gaat, zal Rusland onder zware druk komen te staan om opheldering te verschaffen.

Postcheque- en girodienst (Dirk Fuite Volkskrant 16 maart 2018 p. 25):
Er zijn politieke partijen die ons proberen te overtuigen dat een persoonlijke pensioenpot beter is dan een betuttelend collectief. Een nieuw bonuscircus in de maak. Hoelang zijn onze betaalgegevens nog veilig? ING haalde haar plannen om die gegevens te gelde te maken pas na protest van tafel. Enig innerlijk kompas? Vergeet het.
Ik pleit voor het oprichten van een neutrale, publieke instantie voor het betalingsverkeer, als alternatief voor de banken. Een moderne versie van de vroegere postcheque- en girodienst. Handelsbanken kunnen dan gewoon failliet gaan, zoals het hoort. Ik doe direct mee.

Is winst ten onrechte een vies woord? (Peter de Waard Volkskrant 16 maart 2018 p. 21):
Maar winst is nog altijd een even vies woord als in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Dit concluderen Amit Bhattarchajee van de Rotterdam School of Management en twee van zijn collega's in hun artikel Anti-profit beliefs: How people neglect the societal benefits of profit, dat is gepubliceerd in het Journal of Personality and Social Psychology.
Om te weten te komen waarom mensen niettemin zoveel argwaan koesteren jegens winstgevende bedrijven, liet Amit Bhattarchajee aanvullend onderzoek uitvoeren. Hieruit bleek dat het negatieve imago van winst direct voortvloeit uit het winstoogmerk zelf. Mensen vinden een organisatie automatisch schadelijker wanneer ze horen dat die zich richt op het maken van winst.
Een slechte bedrijfsreputatie is schadelijk voor de omzet en de winst. Winst maken is daarom geen zero-sum game, maar leidt tot een win-winsituatie waardoor de welvaart stijgt.
Winst is echter meer dan alleen een beloning voor een bedrijf, het is ook een bron van informatie. Winst geeft bedrijven aan waarin ze het best kunnen innoveren en investeren. Zonder winst zou er geen zonne-energie worden opgewekt of zouden er geen nieuwe vaccins worden uitgevonden.
Bedrijfswinsten kunnen op lange termijn voor iedereen heilzaam uitpakken. Dat is het verschil met voetbal, waar de winst van de ene partij altijd leidt tot een verlies voor de andere.

In een gezonde bedrijfscultuur draait het om het ‘overleven van de geschiktsten’, daarentegen geldt bij een ongezonde bedrijfscultuur als het casinokapitalisme ('marktfundamentalisten') de wet van eten en gegeten worden''. (’Liborgate’ (Libor) maakt opnieuw duidelijk dat in de bankensector van zelfregulering geen sprake is. Voor een cultuuromslag zijn structurele hervormingen en fundamentele ingrepen in het toezicht nodig.)

Wat betreft het thema 'Voor een cultuuromslag zijn structurele hervormingen en fundamentele ingrepen in het toezicht nodig.' kan Mark Rutte tot nu toe niet op enige visie worden betrapt. Door 'een moderne versie van de vroegere postcheque- en girodienst' te promoten toont hij een ommekeer in zijn denken.

Eric van Damme Speltheorie, Volkskrant 11 december 2010, Gammacanon (50): Prisoner’s dilemma
De vraag ‘Wat maakt sommige samenlevingen welvarend en andere arm?’ fascineerde Adam Smith en staat ook nu nog op de agenda. Het vermogen van mensen om samen te werken maakt een belangrijk verschil. Het prisoners’ dilemma laat zien dat samenwerking geen vanzelfsprekendheid is. De juiste instituties kunnen effectieve samenwerking bewerkstelligen. De zoektocht daarnaar is nog in volle gang en de schat kan vermoedelijk alleen door een multidisciplinair team van sociale wetenschappers gevonden worden.

Jan Börger: De Basis van alle cultuur is de ether, d.w.z. de eenheden voor zich gedacht en de eenheden in-een gedacht en dat tegelijkertijd. Dit verschijnsel, het ‘en-en’/‘of-of’-mechanisme (Alles divergeert en moet ook weer convergeren) ligt ook aan het prisoner’s dilemma dat Eric van Damme aanhaalt ten grondslag.
De lemniscaat van Daniel Ofman toont het creatieproces, het laat zien hoe de Tetrade met de Triade, de ‘natuurlijke selectie’ wordt verbonden. Het heelal bestaat omdat we het kunnen waarnemen. Er moet een tegenstelling zijn tussen subject en object, anders kan niet van bewustwording worden gesproken. In de kern draait het om de vraag welke 'spirituele leraar of carrièrepoliticus' geeft je echt inspiratie?

'Jezus redt de wereld, ik niet' (Peter Giesen interviewt Jean-Marie Le Pen Volkskrant 28 februari 2018 p. 8-9):
Komende maand zal het Front National zijn oprichter Jean-Marie Le Pen ook nog het erelidmaatschap afnemen. Met dank aan Marine, zijn dochter en de huidige leider. Maar vader slaat terug met nieuwe memoires.
Maar in landen als Syrië is een verschrikkelijke oorlog aan de gang. We kunnen die mensen toch niet aan hun lot overlaten?
'Er zijn zo veel landen waar een oorlog aan de gang is. Ik ontken niet de misère van de wereld. Maar mijn missie is niet om de wereld te redden, maar om Frankrijk te verdedigen. Jezus redt de wereld, ik niet.'

In Den Haag Burgerslobby (Aukje van Roessel De Groene Amsterdammer 18 oktober 2018 p. 11):
Burgers hebben na de verkiezingen altijd weer het nakijken ten opzichte van het bedrijfsleven. Beloftes worden niet ingelost. Het is een patroon, blijkt uit onderzoek. Wie lobbyt er eigenlijk voor de burgers?
‘Wie lobbyt er tijdens de kabinetsformatie eigenlijk voor de burger?’ Met die zin eindigt Wimar Bolhuis zijn boek voor het bredere publiek over verkiezingsbeloftes van politieke partijen en wat daarvan terechtkomt in regeerakkoorden. Dat boek, Van woord tot akkoord, is gebaseerd op zijn proefschrift waarop hij vorige week donderdag in Leiden promoveerde. Na zijn conclusies gelezen te hebben, denk je: inderdaad, wie is de Paul Polman van de burgers?

Waarom Unilever dit voor Rotterdam verruilt (Volkskrant 16 maart 2018 p. 4-5):
Het besluit is genomen: het hoofdkantoor van Unilever komt in Nederland. 'Going Dutch.' Het is een fikse tegenvaller voor Londen, maar wat levert de komst Nederland op?
Gezien de grote vooral politieke - gevoeligheid van het dossier deden Unilever-topman Paul Polman en president-commissaris Marijn Dekkers het donderdag voorkomen alsof de vestiging van het hoofdkantoor in Nederland het gevolg was van een simpel rekensommetje.
'Het was een krachtmeting tussen mensen die denken aan miljarden mensen in de wereld en mensen die denken aan een paar miljardairs', zei Polman onlangs nog in New York, zonder Kraft Heinz en 3G bij naam te noemen.
De werkelijke oogst valt tegen, want dat worden er tussen de nul en de veertig, bleek donderdag uit de toelichting van Unilever. Waarschijnlijk krijgt Rotterdam er rond de tien banen bij, want het nieuwe Nederlandse hoofdkantoor van Unilever NV zal volgens het bedrijf ongeveer vijftig medewerkers tellen. Op het huidige Nederlandse hoofdkantoor werken er al 40.

Weg uit londen (Pieter Klok Volkskrant 16 maart 2018 p. 21):
De voordelen van de keuze voor Rotterdam als hoofdkantoor van Unilever zijn voornamelijk emotioneel.
De gevolgen van de keuze voor Rotterdam moeten niet worden overschat. Terwijl het hoofdkantoor naar Nederland verhuist, wordt de macht ervan juist verkleind. Unilever wil zijn divisies zelfstandiger maken. De zeepdivisie (7. 300 banen) blijft gewoon in Groot-Brittannië. Nederland moet het doen met de kleinere voedingsdivisie (3.100 banen), waar bovendien minder groei in zit. De Nederlandse belastinginkomsten zullen ook niet toenemen.

Jean-Marie Le Pen bedrijft struisvogelpolitiek, we zijn het namelijk zelf, die aan de samenleving vorm en inhoud geven. Wel zit er een balansmechanisme, een zelfreinigend vermogen in het universum verborgen.

De kwintessens van het rapport 'E i V' is dat de tegenstelling aan elke crisis ten grondslag ligt. De eenheid der tegendelen ('sleutel-en-slot-mechanismen', 'complementaire eenheid en/of de monade') toont de essentie. Alle dingen hebben de monade als een gemeenschappelijke oorsprong in eindeloze vrede en harmonie. Alles in het leven is een onvrijwillig verbond tussen tegengestelde energieën en heeft betrekking op de vierde fundamentele natuurkracht elektromagnetisme, de schakel tussen Microkosmos en Macrokosmos. Een paradigmawisseling in het denken maakt het mogelijk tegenstellingen te overbruggen, dus het evenwicht te herstellen.

Om het ontstaan van leven te verklaren gaat het primair om 'Mind over Matter', dat bij Pythagoras al bekend was. Het onderzoeksrapport 'E i V' plaatst de relatie tussen 'Slachtoffers en Daders' in het licht van de evolutie van de mensheid, antropogenese (hominisatie).

Het programma Buitenhof 27 maart 2016 gaat over hoe je tussen 'Wij en Zij', 'Slachtoffer en Dader', 'Heer en Slaaf' het kwaad in de wereld het beste kunt bestrijden. De Westerse beschaving, de Westerse cultuuroverdracht is aan verval onderhevig. De intellectuele technocraat Dijsselbloem vertolkt in het debat met de hoogleraar Arjo Klamer de neoliberale agenda. De dominante visie, het materialistische paradigma geldt zowel in de wetenschap als in de politiek.

Bewustzijnsevolutie, de overlevingsstrategie survival of the fittest heeft op 'Goed en Kwaad', de grondbeginselen van de ethiek die nooit veranderen betrekking. Het leven is een continu ervaringsproces, dat tracht knelpunten in de gewenste richting bij te sturen. Het leven laat zien hoe een crisis ontstaat, maar ook kan worden opgelost. Elk mens schrijft zijn eigen levensverhaal. Of met andere woorden ‘het gaat om de moraal van ons levensverhaal’.
Van der Hoeven gaat met de onderwijswereld overleggen over cursussen ethiek bij managementopleidingen (Volkskrant 30 oktober 2009).

Begroet emancipatie van de tweederangs burger(Herman van Gunsteren Volkskrant 14 december 2017 p. 25):
Burgers zijn gaan beseffen dat ze outsiders zijn en komen langs democratische weg in opstand.
De beter geïnformeerde burgers gaan beseffen dat ze in feite tweederangs burgers zijn. Dat waren ze altijd al, maar het besef ervan bleef vroeger diffuus. Het ideaal van vrije en gelijke burgers wordt in democratieën wel beleden, maar in de praktijk niet verwezenlijkt. Publieke functies zijn voor de meeste burgers moeilijk of niet toegankelijk. De tweederangsburgers zijn gaan beseffen dat ze met hun tweede rang ook outsiders zijn.
Wanneer dan bij referenda en presidents- of parlementsverkiezingen de burgers een beslissende stem kunnen uitbrengen, grijpen velen die zich buiten deze volksraadplegingen machteloos voelen de gelegenheid aan zich te laten horen en de autoriteiten te doen voelen wie er nu aan zet is. De outsiders komen in opstand tegen de elite. De tegenstelling outsider-elite wordt een dominant thema bij verkiezingen.
In het hier geschetste perspectief heeft de huidige onvrede over politiek en politici ook goede kanten. Burgers accepteren niet langer zwijgend hun tweederangs status. Ze komen in opstand, maar wel langs democratische wegen. Tel je zegeningen, zou ik zeggen, in plaats van te klagen over hun foute stemgedrag. Begroet de emancipatie van de tweederangs burger. Maar dat vereist een vitale democratie.

De man, de mythe (Daniela Hooghiemstra interviewt Auke Hulst Volkskrant 13 december 2017 V8-9):
Wat heeft u van uw moeder geleerd?
Maar intussen liep ik wel met gaten in mijn kleren. Mijn moeder was een soort verzonnen, gevallen adel. Eigenwaan, weet ik inmiddels, is een wapen tegen de werkelijkheid. We woonden in een bos, uit het zicht, in ons eigen koninkrijkje... Ik heb haar later eens opgehaald in Frankrijk, waar ze op de vlucht voor relatieproblemen en schulden was gaan zwerven. Toen ik haar vond, bestelde ik koffie voor haar op een terras. Tot haar vreugde zat er een kersenbonbon bij. 'Zo', zei ze toen ze die op had, 'al het goede is weer genoten.'
De werkelijkheid ontkennen is ook een talent
'Zeker. Van haar gave om hoe dan ook van het leven te genieten, zou ik graag meer opgestoken hebben. Al is de keerzijde ervan dat je niet verantwoordelijk bent en je ogen sluit voor zaken die ingewikkeld zijn.'
Hoe bent u vanuit dat eigen koninkrijkje eigenlijk de wereld ingetrokken?
'Op de dag dat ik eindexamen deed, kondigde de Belastingdienst aan dat ons huis geveild werd. Ik ben naar de Kunstacademie in Groningen gegaan, waar ik ruzie kreeg. Toen ik colleges Engels en Nederlands volgde aan de universiteit, kreeg ik hoofdpijn van mijn angst voor andere studenten. Stapje voor stapje heb ik moeten resocialiseren. Als journalist kon ik werken omdat er een duidelijke afspraak was: ik stel de vraag, jij geeft het antwoord. Ik had ook veel steun aan een vriend die nooit ergens van opkeek. Hij vond het bijvoorbeeld niet raar dat ik de telefoon niet op durfde te nemen.'

Popper had klimaatwet wel degelijk gesteund (Joe Leijten Volkskrant 12 december 2017 p. 23):
Popper had geen bezwaar gehad tegen een klimaatwet, mits tussentijdse bijsturing mogelijk zou zijn. Martin Sommer beroept zich bij zijn kritiek op een klimaatwet op Karl Popper (Opinie, 2 december), maar doet daarbij geen recht aan Poppers gedachtengoed.
Wetenschappelijk socialisme is een pseudowetenschap, zoals Popper beargumenteert in deel twee van The Open Society and its Enemies en in The Poverty of Historicism. Het doet onconditionele voorspellingen, dat wil zeggen voorspellingen die niet afgeleid zijn uit aanvangsvoorwaarden en algemene wetmatigheden, en is gebaseerd op het, onder andere aan het christendom ontleende, idee dat de geschiedenis een plot heeft. Vooral deze twee eigenschappen zijn verantwoordelijk voor de rampzalige politieke gevolgen van het wetenschappelijk socialisme.
Als de best beschikbare wetenschappelijke kennis inhoudt dat er maar een beperkte tijd is om het klimaatprobleem op te lossen en de ervaring ons leert dat de kleine stapjes van het doormodderen onvoldoende voortgang bieden, is het rationeel een langetermijnplan te maken, bijvoorbeeld in de vorm van een klimaatwet. Die moet dan wel zo geformuleerd worden dat tussentijdse evaluaties gegarandeerd zijn en bijsturing mogelijk is.

Grotere kloof (Jan Dieho Volkskrant 13 december 2017 p. 26):
Alleen de kloof tussen arm en rijk blijft een hardnekkig probleem, een negatieve uitschieter in het artikel over de stand van het land (Ten eerste, 12 december). De kop 'Het gaat best goed met Nederland' op de Voorpagina, zou moeten zijn: de kloof wordt steeds groter en dieper tussen arm en rijk!
In 1992 leefde 5,7 procent van 15.000.000 inwoners (855.000 mensen) in armoede.
In 2017 leeft 6,6 procent van 17.000.000 inwoners (1.122.000 mensen) in armoede. Dat zijn dus 267.000 armen erbij in 25 jaar.

Ongelijkheid mondiaal richting recordniveau (Koen Haegens Volkskrant 14 december 2017 p. 1):
De ongelijkheid neemt wereldwijd extreme vormen aan. Weliswaar is de mondiale economie sinds 1980 fors gegroeid, maar van dat extra inkomen heeft de rijkste 0,1 procent van de wereldbevolking net zo'n groot deel naar zich toe weten te trekken als de armste 50 procent. Daarmee wordt de vrees bevestigd dat vooral een kleine groep de vruchten plukt van de globalisering.
Bas van Bavel, economisch historicus aan de Universiteit Utrecht en specialist op het gebied van ongelijkheid in Nederland, toont zich enthousiast over de studie. 'Geweldig werk. Juist omdat cijfers bij elkaar zijn gebracht over de ongelijkheid in delen van de wereld waarover we veel minder wisten, zoals het Midden-Oosten, China en Latijns-Amerika.' Piketty's oorspronkelijke onderzoek beperkte zich grotendeels tot de rijke westerse landen. In dat kader heeft Piketty al gewaarschuwd voor de ook in Europa dalende winstbelasting. In een verwoede poging het internationale bedrijfsleven binnen hun grenzen te lokken, troeven landen elkaar af met steeds lagere tarieven. Het gevolg is wel dat zij steeds minder instrumenten in handen krijgen om de welvaart te herverdelen.

Geen hoop meer op democratie (Keyvan Shahbazi Volkskrant 15 december 2017 p. 22):
Ook de hoop op vrede in het Midden-Oosten bloeide op, doordat Clinton de gezworen vijanden Yitzhak Rabin en Yasser Arafat tot elkaar bracht bij de ondertekening van de Oslo-akkoorden. Zijn onervaren opvolger, George W. Bush, bleek maar één instrument te kunnen hanteren: de hamer. Daardoor zag hij overal spijkers waar hij op los sloeg.
George W. belandde juist op de buitenlandse politiek in een moeras, door de grootheidswaan en complottheorieën van de neoconservatieve groep om hem heen. Zijn inval in Irak moest het begin zijn van een democratiseringsgolf: overal in het Midden-Oosten zou de vrijheid opbloeien en zegevieren. In plaats daarvan bleek het juist de perfecte voedingsbodem te zijn voor de totalitaire regimes en het terrorisme van de ergste soort.
De verbijsterende realiteit is, dat een puber met borderline- en narcistische persoonlijkheidsstoornis anno 2017 de president is van de VS: het land waarop velen in de regio hun hoop hadden gevestigd bij het verlangen naar een waardige seculiere democratische samenleving.

De schuld van Trump (Jonathan van het Reve Volkskrant 12 december 2017 p. 24):
De Amsterdamse D66-fractieleider Reinier van Dantzig sprak op Twitter bijvoorbeeld van een 'direct gevolg' van diens 'ondoordachte uitspraken'. Aan de andere kant heb je mensen die dáár juist boos om worden, zoals zijn CDA-tegenhanger Diederik Boomsma. Hij noemt Van Dantzigs uitspraak 'bizar', en schrijft: 'Alsof deze dader geen eigen wil heeft, en de opvatting van Trump op de een of andere manier een excuus is!'
Trump heeft dus een afweging moeten maken, waarbij de baten van deze symbolische daad zorgvuldig zijn vergeleken met de te verwachten kosten vanwege al die achterlijke reacties.
Honderd autobranden, duizend gewonden, misschien een handjevol doden? Pijnlijk, maar zulke knopen moet een president nu eenmaal soms doorhakken, op weg naar een rechtvaardiger wereld.
De andere mogelijkheid is dat Trump totale schijt heeft en maar wat doet, puur om zijn evangelische achterban te behagen.
Dat kan ook. In dat geval is elke Trump-stemmer persoonlijk verantwoordelijk voor de scherven op de Amstelveenseweg.

Wetenschap als puzzel van God (Marja Slob Volkskrant 23 oktober 2017 p. 19):
'God is dood', schreef Friedrich Nietzsche anderhalve eeuw geleden. De mensen hebben het alleen nog niet tot zich laten doordringen, zó ondermijnend en bedreigend vinden ze die gedachte, stelde hij ook. Als ik wetenschappers hoor praten over hun werk, denk ik vaak aan Nietzsche, want de religieus geladen metaforen vliegen je om de oren - opmerkelijk genoeg vooral in kringen van natuur- en levenswetenschappers. Daar is het beeld van de puzzel populair, waarin wetenschappers hun onderzoek presenteren als een 'puzzelstukje' dat aansluit bij de puzzelstukjes die hun collega-wetenschappers overal ter wereld aan het vergaren zijn. De suggestie: als we de puzzel eenmaal gelegd hebben, zien we de werkelijkheid!
Hier een lakmoesproef voor D66. Is het de partij van het contextloze, losgezongen kosmopolitisme? Of toch die partij die werkelijk doorleeft wat de dood van God betekent, en dus ook snapt dat je een door-en-door toevallige en vlietende wereld nooit in één statisch beeld zult kunt vangen? Minister Van Engelshoven mag met haar wetenschapsbeleid laten zien waar D66 voor staat.

De éne werkelijkheid is dat het universum in het menselijke bewustzijn wordt weerspiegeld. De driehoek van Pythagoras en de categorieën van Aristoteles symboliseren hoe de innerlijke wereld met de uiterlijke wereld, religie en wetenschap, 'Wat en Hoe; Hoe en Wat' met elkaar worden verbonden. Richard Dawkins is van dezelfde school als de wetenschappers Dick Swaab en Victor Lamme, die zich op een kant van de medaille concentreren. Juist de denkwijze van Richard Dawkins c.s. heeft tot gevolg dat politici zich tot marionetten van het systeem reduceren. De huidige tijdgeest vraagt om een nieuwe invulling van de getallenleer van Pythagoras. Er is behoefte aan een nieuw paradigma in de wetenschap in de geest van The Advancement of Learning van Francis Bacon of de natuurlijke theologie volgens Alfred North Whitehead (m.i.v. Henri Bergson, Jiddu Krishnamurt, Teilhard de Chardin, ea.).

Verdoesel de waarheid niet (Michiel Kotterman Volkskrant 11 december 2017 p. 19):
De politieke verontwaardiging die publiekelijk wordt uitgesproken over het WODC is uitermate schijnheilig. Komt het niet vaker voor dat de politiek, om haar wensen aanvaardbaar te maken, een rapport laat aanpassen? Alleen als de naakte waarheid niet modelmatig te verdoezelen is, 130 km per uur resulteert in meer slachtoffers, dan stelt de politiek een oordeel zo lang mogelijk uit want 'er zijn nog geen goede praktijkdata'. Zo bekeken is de actie van Rutte III met de dividendbelasting zalig verfrissend. Iedereen weet nu precies wat heeft geleid tot welke beslissing en wat de gevolgen hiervan zijn. En Rutte III doet dat zonder zich achter een flutrapportje met nepfeiten te verschuilen. Dat verdient navolging.

'Wees zuinig op de Europese Gutmensch' (Dirk-Jan van Baar Europa Volkskrant 11 december 2017 p. 18):
Wie nu denkt dat we weer doodleuk kunnen terugkeren naar negentiende-eeuwse Realpolitik, heeft niet begrepen dat de Frans-Duitse verzoening de grondsteen van de Europese vrede is en dat elke verstoring (zoals het opbreken van de euro) de verhoudingen in héél Europa op scherp zet.
Dat 'nieuwe normaal' is wel degelijk problematisch en niet iets om na de Brexit en de verkiezing van Trump met begrip voor de zorgen van de gewone man van een democratische krans te voorzien. Het is puur ressentiment en waartoe dat leidt weten ze in Duitsland maar al te goed.
Dan is het kortzichtig om laatdunkend over Angela Merkel en de Duitse politieke correctheid te doen. Dan sla je de plank mis om de Europese boodschap van Emmanuel Macron louter als exploitatie van het Duitse schuldgevoel te zien en te doen alsof hij alleen op 'onze' centen uit is. Nederlanders die dit politieke wonderkind, die het populistische monster in de bek keek en in een directe krachtmeting versloeg, zo kleingeestig duiden, zien niet hoe belangrijk en visionair de pacificerende kracht van de Frans-Duitse verzoening nog altijd is en hoe mistroostig 'het nieuwe normaal' voor onze manier van leven kan uitpakken. Wees dus zuinig op de Europese Gutmensch, een engelachtig wezen dat als bijzondere diersoort moet worden gekoesterd.

Edith Eva Eger en de weg naar verandering
‘Het tegenovergestelde van depressie is expressie’ (Margreet Fogteloo De Groene Amsterdammer 17 december 2020):
De coronatijd smeekt om existentiële reflectie. Wat biedt houvast? Lees De keuze van de Amerikaanse psychotherapeut en holocaustoverlevende Edith Eva Eger. Zij relativeert tegenslag, leed en trauma’s nooit, maar biedt juist een uitweg om ermee om te gaan. De helpende hand kwam van de beroemde Weense neuroloog/psychiater Viktor Frankl, zelf ook overlevende van de holocaust en auteur van de klassieker De zin van het bestaan (1946). Hij zette Edith Eger aan tot het volgen van therapie.

Wil je stralen deze Kerst, doe dat dan van binnenuit (Alexa Gratama Volkskrant 11 december 2017 p. 18):
Edith Eva Eger, een Amerikaanse van Hongaarse afkomst, overleefde meer dan 70 jaar geleden, als olympisch turnster en ballerina in wording, met haar zusje de hel van Auschwitz.
Als begaafd psychotherapeute ging zij op latere leeftijd slachtoffers van geweld, militairen en oorlogsveteranen behandelen. Haar boek, The Choice, gaat over het door haar moeizaam verworven besef dat ieder mens een keuze heeft als het gaat om de last en pijn van het verleden. De keuze om daarvan een gevangene te blijven of te kiezen voor werkelijke vrijheid.
Op haar 90ste besloot zij haar verhaal op papier te zetten. Ik heb haar boek schoksgewijs gelezen. Afwisselend was ik in tranen om zoveel rampspoed en verrast vanwege zoveel veerkracht. Ik heb passages herlezen, omdat ze zo stimulerend en vol mededogen zijn, omdat ze van je vragen over jezelf na te denken. Het is een boek over vergeven, niet omdat het hoort, maar omdat het werkelijk helend is.
Shinen staat op de lijst van meest irritante woorden van 2017 en bij hem rocken denk ik aan de zijwaartse rukbeweging van Lee Towers. Van mij mag het allemaal wel wat dieper en ingetogener. Wie met de Kerst wil stralen, doet dat beter van binnenuit. Het lezen van dit boek kan daaraan bijdragen.

De Anne Frank die bleef leven (Antoinnette Scheulderman interviewt Edith Eger Volkskrant Magazine 4 november 2017 p. 29-34):
Van de ruim 15 duizend gedeporteerden uit het Hongaarse Kassa was Edith Eger een van de zeventig mensen die de oorlog overleefden. Pas op haar 90ste besloot de psycholoog haar verhaal op papier te zetten. ‘Er brandde iets in me.’
Maar waarom was God wel bij u, en niet bij degenen die stierven? ‘Ik snap je vraag, en ik begrijp ook dat anderen stopten met geloven. Maar voor mij gold dat woede of wraak maar een kort moment van bevrediging geven. Natuurlijk heb ik fantasieën gehad over hoe ik Mengele zou opzoeken in Paraguay waar hij naartoe was gevlucht. Het is belangrijk om schuld toe te schrijven aan de daders. We winnen er niets mee als we ze ermee laten wegkomen. Er is geen heling of vergeving mogelijk zonder eerst de te doorleven.’
Schrijver en psychiater Hans Keilson, wiens ouders stierven in Auschwitz, zei: leer leven zonder vijanden, al het andere is gevangenschap. ‘Dat is het precies. Als ik was blijven haten, had ik mezelf een gijzelaar van mijn eigen geschiedenis gemaakt. Je kunt leven om het verleden te wreken, of om het heden te verrijken. Wat kies je? Ik ben zelfzuchtig: ik was al mijn jeugd en mijn ouders kwijt - waarom nog meer terrein verliezen? Daaraan dacht ik laatst ook weer, toen er in Las Vegas 58 mensen werden doodgeschoten. Als jongeren nu besluiten daar niet meer naartoe te gaan om lol te maken, heeft de dader alsnog gewonnen.’

Sterke natiestaten in een sterk Europa (René Cuperus Volkskrant 11 december 2017 p. 19):
Hoe slechter politieke leiders in staat zijn hun eigen land te besturen of bij elkaar te houden, des te harder roepen juist diezelfde leiders om de grote sprong voorwaarts naar een Verenigde Staten van Europa. Zie Macron, zie Schulz, zie Verhofstadt.
En dan Verhofstadt. Als premier lukte het hem nauwelijks Vlaanderen en Wallonië binnen de Belgische federatie bijeen te houden, maar dat belet hem allerminst een federatie met minstens 28 taalgrenzen als heel gewoontjes voor te stellen.
Hoe gevaarlijk en naïef en onverantwoordelijk kunnen mainstream politici opereren in postpopulistische tijden?
Maar daarnaast, en daarbovenop, hebben we een sterke Europese Unie nodig. Die moet ervoor zorgen dat de som van de Europese natiestaten meer is dan het geheel der delen in de globaliserende wereld.
Europa is nu extreem naar binnen gericht. De Brexit slurpt alle politieke energie op. Terwijl die een sideshow zou moeten zijn in een naar de wereld toegekeerd Europa.\\ Maar is het nu zo moeilijk in te zien dat we de globaliserende wereld tegemoet moeten treden met én sterke nationale democratieën én een sterker, meer handelingsbekwaam Europa? Het aanroepen van de Verenigde Staten van Europa kunnen we daarbij missen als kiespijn. Men kan er ook de verkeerde 'visie' of 'stip op de horizon' op nahouden.

Het door René Cuperus gewenste synergie-effect ontstaat wanneer met de moraal van het verhaal rekening wordt gehouden. Begrijpen, het zoeken naar waarheid hangt met het probleem van het ego samen. In het rapport ‘E I V’ staat religie in het bijzonder voor levenskunst, de moraal van het verhaal. Er kan wel degelijk van een zelfreinigend vermogen worden gesproken, twee kanten van één medaille, twee convergerende lijnen die op diverse bewustzijnsniveaus, zowel op microniveau (individueel), als op macroniveau (collectief), bij elkaar kunnen komen. Begrijpen is volgens Spinoza de dingen zien in hun ‘logische afhankelijkheid’. Carl Jung noemde, een modaliteit die er eenvoudigweg is, zonder oorzaak, ‘acausale geordendheid’. Het begrip toeval (synchroniciteit) wordt in verband gebracht met ‘logische afhankelijkheid’ en ‘acausale geordendheid’ (Karma-Nemesis). Of met andere woorden we kunnen leren om het toeval (Amor fati: Liefde voor het lot) te begrijpen.
De lering van het afhankelijk ontstaan betreft zowel causaliteit als basispricipe, als de keten van wederzijds afhankelijk ontstaan, die laat zien hoe onwetendheid tot voortdurende wedergeboorte leidt.

Trump en Rutte (Leo van der Beek Volkskrant 11 december 2017 p. 19):
Vol verbazing en ongeloof namen we kennis van de door Trump en de Republikeinen ingediende belastinghervormingen, die de rijken en bedrijven veel rijker maken en de armen afschepen met wat kleingeld, zelfs nog een shaggie uit eigen doos.
Ondertussen gebeurt onder onze ogen exact hetzelfde. In de regeringsverklaring wordt voorgesteld dat we er allemaal op vooruitgaan. De mensen met de lagere inkomens krijgen een beperkte tegemoetkoming om het verhoogde btw-tarief op voedsel gedeeltelijk te compenseren, de rijken en bedrijven krijgen een aanzienlijk groter deel van de koek. En daarbij is vooral de extra uitkering van 1,4 miljard aan buitenlandse aandeelhouders een gotspe.
Beweert men in Amerika nog dat het geld via de rijken door zal sijpelen naar de armen, Mark 'Donald' Rutte heeft een veel ruimere blik. Hij ziet die doorsijpeling schijnbaar op wereldschaal. Een intensere schoffering heb ik lang niet meer meegemaakt. En de andere partijen? Zijn die verdoofd of zo?

Het beeld van instortende zuilen is het nieuwe normaal (Arnout Brouwers Volkskrant 12 juni 2017 p. 18):
Instorten of heruitvinden?
Europese landen bijvoorbeeld moeten de komende decennia overleven naast zeer instabiele regio's. Wij zullen de wereld steeds meer in onze maatschappijen weerspiegeld zien - en toch een herkenbare identiteit zien te behouden.
Dat smeekt om flexibiliteit, nieuwe ideeën en verandering. Een pijnlijk proces, maar misschien noodzakelijk om onszelf te heruitvinden. De open vraag is hoe westerse landen deze strijd doorstaan (bezwijken is immers ook een optie) en de neiging is groot deze strijd centraal te stellen.

Waarom het zo stil is (Marcel Verspeek Volkskrant 17 november 2017 p. 25)
De column van Bert Wagendorp over Ross 128b stemt tot nadenken. Opnieuw een planeet buiten ons zonnestelsel waar leven zou kunnen ontstaan. En met 200 miljard sterren binnen het Melkwegstelsel plus nog zo'n 2.000 miljard vergelijkbare stelsels, is het statistisch gezien onmogelijk dat er geen ander leven in het universum zou zijn. Maar waarom, zo luidt de paradox van fysicus Fermi, is het dan zo stil? Als wij zoeken, zoeken zij toch ook? Het antwoord is simpel. Intelligent buitenaards leven kijkt wel link uit contact met ons te leggen. Vanuit de diepe kosmos heeft die levensvorm allang in de gaten dat er op Aarde een soort huist die druk doende is zichzelf uit te roeien en de planeet te vernietigen. Want haat, nijd en oorlog, milieurampen, muziek van Gerard Joling. Wij loeren en luisteren ons suf, maar in deep space laat men geen speld vallen. Heel verstandig.

Dokken en Zwijgen (Zwarte zwanen 7 mei 2018 NPO2:
Journalist Cees Grimbergen laat 3 bezorgde burgers aan het woord. Onder andere over hoe de pensioenindustrie zich andermans geld toe-eigende. Ook behandelt het programma Amerikaanse beleggers die honderden miljarden Nederlands pensioengeld beleggen. Wat verdienen Larry Fink (Blackrock), David Rubinstein (Carlyle) en Stephen Schwarzman (Blackstone)? En hoe ziet de belangenverstrengeling in de Nederlandse pensioenwereld eruit?
Grimbergen ontmoet de Leidse econoom Professor Kees Goudswaard. Goudswaard zit in de Raad van Commissarissen van De Nederlandsche Bank en is voorzitter van de SER-commissie Toekomst Pensioenstelsel. En hoe onafhankelijk is het wetenschappelijk pensioeninstituut Netspar dat mede wordt gefinancierd uit pensioenpremies? Waarom verzwijgen Netspar-wetenschappers schimmigheid, fraude en mega-beloningen in de pensioenindustrie? Waarom negeert Netspar de Nederlandse pensioenbeleggingen in belastingontwijking? Ook aandacht voor de gouden handdruk die PGGM-directeur Else Bos ontving. Bos werkt nu als toezichthouder bij De Nederlandsche Bank. Hans Alders was zestien jaar voorzitter van Pensioenfonds PGGM (nu PFZW geheten). Waarom ging Alders met een commerciële bijbaan van PFZW-directeur Peter Borgdorff akkoord?

(Anneke Stoffelen de Volkskrant 14 december 2017, p. 14-15):
Het is ongekend in de bestuurlijke geschiedenis van Nederland: een wethouder die door de minister de wegens belangenverstrengeling wordt weggestuurd. Toch hangt dat lot boven het hoofd van Jo Palmen. Wie is deze even omstreden als geliefde bestuurder?
'Nazi's en terroristen'
Zo vriendelijk als Palmen burgers op zijn spreekuur ontvangt, zo onbesuisd kan hij tekeer gaan in de gemeenteraad. Hij maakt collega-politici uit voor nazi's en terroristen, noemt de burgemeester een 'achterlijke Heinie', een raadslid een verkrachter. In 2016 krijgt hij bij de politierechter een boete omdat hij raadslid Rob Dautzenberg heeft uitgemaakt voor 'vèrkeskop'.
Integriteitsrisico
Zelf wil Palmen niets kwijt over 'die randverschijnselen', zegt hij aan de telefoon. 'Ik heb daar allemaal geen tijd voor, omdat ik alleen maar keihard aan het werk ben voor de belangen van Brunssum.'

Aardbevingsdossier zit muurvast ([[https://www.volkskrant.nl/binnenland/uitbetaling-aardbevingsgeld-groningen-ligt-al-een-half-jaar-stil-hoe-kan-dat~a4545395/|Jurre van den Berg Volkskrant 14 december 2017 p. 17):
In Groningen heerst de impasse. De afhandeling van nieuwe schadeclaims ligt al een half jaar stil en het versterken van huizen gaat moeizaam. De hoogste aardbevingsrechter slaat alarm bij minister Wiebes.
Dat het commerciële Centrum Veilig Wonen (CVW) - dat namens de NAM oude schades afwikkelt - vorig jaar 2,4 miljoen euro winst boekte, is Groningers een doorn in het oog. Het is de bedoeling dat het CVW in de nieuwe regeling een uitvoeringsorganisatie zonder winstoogmerk wordt, onder regie van Nationaal Coördinator Groningen Hans Alders.
De nieuwe minister legde tijdens zijn eerste bezoek aan het aardbevingsgebied de bal juist bij de regio: 'Den Haag gaat niet bepalen wat in Groningen gaat gebeuren.' Eenvoudige oplossingen zijn er niet in het aardbevingsdossier, zoveel is na vijf jaar aanmodderen wel duidelijk. Maar, zoals ook Wiebes erkende: 'Dit is een Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties.'

Kort loon arbeidsbeperkte niet (Volkskrant 14 december 2017 p. 24):
Rond de formatie traden werkgevers naar buiten met een ambitie én een vraag. De ambitie: geef een nieuwe impuls aan de banenafspraak voor mensen met minder arbeidsvermogen en ondersteun daarmee een inclusieve arbeidsmarkt. De terechte vraag daarbij: kabinet, maak werken met arbeidsbeperkten aantrekkelijker en eenvoudiger.
Wij delen de ambitie voor een inclusievere arbeidsmarkt. Die ambitie is sinds het VN-verdrag voor mensen met een beperking niet meer vrijblijvend. De vraag van werkgevers om het eenvoudiger en aantrekkelijker te maken is terecht. Maar daar zijn andere oplossingen voor. Staatssecretaris Van Ark geeft aan in gesprek te willen. Dat is mooi. Wij bieden ons aan om mee te denken: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Het onbehagen tussen falende politici als Jo Palmen, Jos van Rey, Geert Wilders c.s. en de boze Burger voelt Marcia Luyten in de 35e Van der Leeuw Lezing Het is de kunst in het kleine het grote te zien haarfijn aan. De 35e Van der Leeuw-lezing illustreert dat de geschiedenis zich herhaalt. Het in de politiek populaire de kool en de geit sparen heeft niet tot realistische oplossingen geleid. Om het onbehagen van de PVV kiezers te keren is de neoliberale waanzin van de PvdA niet de oplossing maar juist oorzaak van het probleem. De dorpspolitiek is een weerspiegeling van wat zich in Den Haag , Brussel en Washington afspeelt. Dit universele mechanisme is bij mystici al millennia bekend.

Islamisme redt het niet zonder Volkswagen (Willem Melching Volkskrant 20 november 2017 p. 18):
De totalitaire verleiding komt voort uit het idee dat je niet alleen de waarheid in pacht hebt, maar ook nog het aardse paradijs, betoogt Willem Melching.
Steekje los
De extreme gewelddadigheid van deze ideologieën wordt vaak verklaard met de persoonlijkheid van de grote leider. Was het maar zo gemakkelijk! Natuurlijk was er aan Stalin en Hitler een steekje los, maar dat geldt voor vrijwel alle prominente politici, grote ondernemers of bekende kunstenaars.
De verklaring voor de extreme gewelddadigheid kunnen we beter zoeken in de ideologie zelf. Het idee dat je niet alleen de waarheid in pacht hebt, maar ook nog het aardse paradijs onder handbereik hebt, is een dodelijk mengsel. Deze twee elementen vormen samen de 'totalitaire verleiding'. De ideologie is een vrijbrief voor het gebruik van geweld.
Terroristisch tussenjaar
Maar de valse profeten zijn nog steeds onder ons. Volgens de Duitse historicus Hans-Ulrich Wehler is het islamisme vergelijkbaar met communisme en nazisme. Het islamisme, zoals bijvoorbeeld van IS, oefent inderdaad een 'totalitaire verleiding' uit. Het islamisme heeft immers ook de waarheid in pacht. Geen wetenschappelijke theorie, maar iets nog veel mooiers: een Heilig Boek. Daarom is bij veel aanhangers ook de bereidheid tot geweld hoog. Islamisten zijn niet alleen verantwoordelijk voor talloze terroristische aanslagen, maar veroorzaken zelfs complete burgeroorlogen.

Voer hard debat met ideologische vijanden (Willem Melching historicus Volkskrant 6 november 2017 p. 18):
De open democratie moet een strijdbare discussie aangaan met haar vijanden: het linkse en rechtse populisme binnen het parlement en het politieke islamisme daarbuiten, betoogt historicus Willem Melching.
Toch valt er wel wat te leren uit het verleden. Die lessen zijn te vinden in de motieven van de aanhangers van de totalitaire bewegingen in het Interbellum. Waarom stemden zoveel Duitsers op Hitler? Waarom had hij zo'n brede steun van de bevolking toen hij eenmaal aan de macht was? Dat was niet omdat de Duitsers een wereldoorlog wilden ontketenen of hun Joodse buren wilden deporteren of euthanasie wilden plegen op hun gehandicapte kleinkind. Ze steunden Hitler omdat ze op zoek waren naar geborgenheid en als kiezer serieus wilden worden genomen. Dat zijn exact dezelfde motieven die de kiezers van SP en PVV hebben.
Zelfvernietiging
Geert Mak noemde ooit de PVV een 'handelaar in angst'. Dat Wilders van die angst profiteert, weerhoudt blijkbaar de andere partijen ervan om zich te verdiepen in die angst. Wanneer de kiezer angstig is, dan is die angst reëel, zeker wanneer zich dat vertaalt in stemmen en verkiezingsuitslagen. Wie de kiezers van populistische partijen bij voorbaat als psychische patiënten wegzet, graaft zijn eigen politieke graf. Kiezers die voordien goed genoeg waren om op de grote volkspartijen zoals PvdA en CDA te stemmen, zouden plotseling aan verstandsverbijstering blijken te lijden. Het niet serieus nemen van deze weglopers is de hoofdoorzaak van de zelfvernietiging van de West-Europese sociaaldemocratie. Ook de christen-democraten hebben op die manier aardig wat averij opgelopen.
Strijdbaar
Maar dat is juist wat nu ontbreekt: een open en strijdbare discussie met de ideologische vijanden van nu. Die vijanden zijn het linkse en rechtse populisme binnen het parlement en het politieke islamisme daarbuiten.
Merkel en Schulz, de leiders van de twee grootste partijen, negeerden deze angsten en kregen de electorale rekening gepresenteerd. Hieruit blijkt dat de enige overlevingskans voor de bestaande partijen ligt in de open discussie met de tegenstanders. De democratie is robuust genoeg, dat bleek wel in 1945 en 1989. Waar het nu nog aan ontbreekt zijn politici en commentatoren die verder durven te kijken dan hun volgende carrièrestap.

Kolonisten-AOW of In de spierballenpolitiek blijkt ruimte voor soepelheid (Sheila Sitalsing Volkskrant 20 juni 2016 p. 2):
Voor fraaie inkijkjes in de bestuurscultuur in Nederland moesten we afgelopen weekend bij NRC Handelsblad zijn. Daaruit viste ik het volgende pareltje op: een minister van CDA-huize die in 2008 over een onwettige situatie die de overheid al geruime tijd onder de pet hield tegen zijn ambtenaren opmerkte: 'Wetswijziging lokt alleen maar een groot debat uit. Kunnen we het niet provisorisch oplossen?' Later werd deze CDA-man vicepresident van de Raad van State, de hoogste bestuursrechter in het land.
Dat vind ik grappig, en ook wel mooi, dat in het land van onkreukbaarheid als hoogste deugd en regels zijn regels ook op de hoogste niveaus iemand in al zijn ingebeelde onkreukbaarheid zegt: 'Kunnen we het niet provisorisch oplossen?' Schijnheiligheid kan iedereen treffen, zou Jos van Rey zeggen.
De pijlen zijn nu op Lodewijk Asscher gericht, toevallig nu minister van Sociale Zaken, omdat hij de SVB dwong de wet te overtreden, maar de fascinerende geschiedenis gaat terug tot het eerste kabinet van Jan Peter Balkenende. Premiers bemoeiden zich er persoonlijk mee, ministers van PvdA-huize en van het CDA: iedereen heeft zich druk gemaakt, ingespannen en erop toegezien dat de zaak buiten de publiciteit bleef.
Het interessante aan de zaak is dat er onder de bestuurdelijke stoerheid, de spierballenpolitiek en de regels zijn regelsretoriek wel degelijk ruimte blijkt voor soepelheid. Nu nog het politieke lef om dat in het openbaar te verdedigen.

Een andere economie vraagt om anders denken (Arjo Klamer 21 oktober 2017):
Natuurlijk moet het anders. Natuurlijk kan de economie niet doorgaan zoals ze nu doet. Natuurlijk kan de groei niet aanhouden, zeker niet als het ten koste gaat van de natuur. Natuurlijk is de toenemende tweedeling—of is het vierdeling?—een bedreiging voor een gezonde samenleving. Natuurlijk. Waarom ziet iedereen dat dan niet? Waarom gaan we dan niet massaal om? Waarom ontbreekt het gevoel van urgentie in de verkiezingen en het regeerakkoord dat resulteerde?
Het probleem van Raworth is dat ze niet aangeeft hoe we de economie anders moeten denken om beter uit te komen. Ook Thomas Sedlacek, die even populair was met zijn boek Economie van Goed en Kwaad, komt niet tot een alternatieve manier van denken. Gelukkig zijn allerlei economen, sociologen en filosofen bezig met het herdenken van de economische wetenschap. Met collega’s als Deirdre Mc Closkey, David Throsby, en Robert Skidelsky vind ik inspiratie bij klassieke denkers zoals Aristoteles, Adam Smith en ook wel John Maynard Keynes en Friedrich Hayek. In Doing the Right Thing: a value based economy (Ubiquity Press, 2017, vrij te downloaden) breng ik een reeks ideeën samen en ontwikkel een op waarden gebaseerde benadering.

Robots (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 7 december 2017 p. 9):
Ik geloof er geen flikker van dat robots onze banen gaan overnemen. Zo, die is eruit.
De vierde reden is gebaseerd op het aloude inzicht dat er een wereld van verschil bestaat tussen ‘weten dat’ (knowing that) en ‘weten hoe’ (knowing how). Fietsen, autorijden, lesgeven en verplegen leer je niet door regeltjes uit je hoofd te leren maar door het te doen. Onze banen bestaan maar voor een beperkt deel uit regelgeleide handelingen. Veel groter is het aandeel van onze geschoolde intuïtie. Alleen regelgeleid gedrag kan in algoritmes worden gevangen en is dus in principe automatiseerbaar. Alles wat op intuïtie is gebaseerd niet.

Niet de overvaller, wel de chauffeur (Christiaan Vos De Groene Amsterdammer 14 december 2017 p. 12-13):
Nederland helpt multinationals belasting te ontwijken. Hoe is dat zo gegroeid? En is het met de nieuwe Europese richtlijnen gedaan met de internationaal befaamde Dutch sandwich?
Had Barack Obama dan toch gelijk toen hij Nederland in 2009 een belastingparadijs noemde? Je zou het wel denken. Ook bij de Paradise Papers, de nieuwste onthulling over fiscale sluiproutes, blijkt Nederland een prominente rol te spelen. Niet omdat we zelf een laag belastingtarief hebben, maar omdat we als financiële draaischijf voor multinationals de toegangspoort zijn naar wereldwijde belastingvrijdom.
Zonder Nederland als financiële draaischijf zouden belastingparadijzen veel moeilijker bereikbaar zijn voor multinationals. Nederland, als tussenstation, voorkomt dat belasting geheven wordt als er gelden naar belastingparadijzen worden overgeboekt. We zijn daarmee een onmisbare schakel in de keten van mondiale belastingontwijking. We zijn dan misschien niet de bankovervaller, maar wél de chauffeur van de vluchtauto.

‘Dat is dan 14 ether 95’ (Victor Broers De Groene Amsterdammer 14 december 2017 p. 38-43):
Geld is voorlopig nog een onmisbaar instrument. Maar dat wil niet zeggen dat het huidige financiële systeem onmisbaar is. Tien jaar na de kredietcrisis en met een nog grotere schuldenberg is het tijd voor verandering.
Het collectief geheugen vergeet snel, ondanks verwoede pogingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Bank of International Settlements (BIS) om het op te frissen. Beide instellingen hebben de afgelopen tijd meerdere waarschuwingen doen uitgaan, ook aan Nederland. De enorme hoeveelheid schuld die nog altijd boven onze samenleving hangt en die inmiddels veel groter is dan in 2008, zal vroeg of laat over ons neerdalen, en dan zal de samenleving opnieuw de rekening moeten betalen. Helaas blijken deze waarschuwingen aan dovemansoren gericht.
Door grootschalig overheidsingrijpen in het bankwezen konden een implosie van de financiële infrastructuur en zaken als massawerkloosheid worden voorkomen.
Het belangrijkste dat de vele nieuwe geld-, betaal- en kredietinfrastructuren die momenteel door burgers, publieke instellingen en communities worden ontwikkeld laten zien is dat het bestaansrecht van het traditionele, commerciële bancaire stelsel wel degelijk ter discussie kan en moet staan. Tien jaar na de kredietcrisis en met een nog grotere schuldenberg wordt het tijd dat wij, burgers en overheden, daadwerkelijk richting de horizon van het post-bancaire tijdperk durven kijken.

Om de risicobeheersing in de financiële sector te verbeteren en onze politici voor falen te behoeden, is het niet effectiever dat we eerst in betrouwbare informatiesystemen investeren? De homo sapiens gebruikt een moreel kompas. Daarentegen is het voor de mensheid onmogelijk een robot een moreel kompas aan te leren. Primair gaat het om een cultuurverandering binnen het politieapparaat en niet om een goed huwelijk tussen ict en agenten te smeden.

Kiezen we voor integrale verhoging van de kwaliteit of van de kwantiteit?
Door de sterk toegenomen hoeveelheid informatie wordt het lastiger waarheid van onwaarheid te onderscheiden. Het gaat er om te leren vraagstukken vanuit een breder perspectief te benaderen. Bewustzijnsverruiming verhoogt de levenskwaliteit. Gedragsverandering treedt op wanneer het kwartje valt. Bij kwantiteit gaat het om bewustzijnsvernauwing. Nadruk op kwantiteit leidt uiteindelijk tot ‘Big Brother’, een door de omgeving gestuurd robotgedrag. Het is wenselijk dat het onderwijs aan dit mechanisme, aan het leren interpreteren meer aandacht besteed.

De Bijbel gaat niet alleen over theïsten, maar ook over atheïsten de kwintessens van het verhaal. Er is niets nieuws onder de zon laat zien dat de Bijbel een continuing story is. Dit komt ook in de programma's Iedereen verlicht en Veerkracht naar voren. In het programma Veerkracht draait het om het boek Innerlijke Revolutie leven, vrijheid en de zoektocht naar echt geluk van Robert Thurman.
De kloof tussen het rijke Westen en het arme Tibet is enorm. De welvaart van de geïndustrialiseerde landen gaat volgens Robert Thurman echter voorbij aan de ontwikkeling van innerlijke waarden. Mensen worden vaak beschouwd als bezittingen of als concurrenten en veel energie wordt gestoken in de vergroting van materiele welvaart. In het afgelegen en in materieel opzicht minder ontwikkelde Tibet is de zoektocht naar geluk veelal het doel en lijkt die ook meer geïntegreerd in het dagelijks bestaan.

In het programma Iedereen verlicht (NPO2 19 november 2017) brengt Naringh Balwantsingh een bezoek aan de Tempelhof. De Tempelhof is een levenswerk, een Totaal-kunstwerk. In 1995 ontwierp Adelheid de basis voor huis en tuin en samen vervolmaakten en bouwden zij deze bijzondere woon- en werkplek tussen 1995 en 1999 in het verlangen naar harmonie en betekenisgeving aan hun leven en werk, het mee-ademen met de wereld. Het Gesamtkunstwerk is geïnspireerd op de ‘Universele Maat van de Mens’ welke in hun filosofie een grote rol speelt. Zij is de symbiose van het spel van werkelijkheid en illusie, van illusie en werkelijkheid, van Dichtung und Wahrheit.

De Tempelhof
De Tempelhof is gebouwd als beweging over een lange as, metafoor voor de verticale lijn van het menselijk lichaam. Deze alles verbindende as opent zich met de monumentale draad-stalen poort: ‘Utopia’ (hoofdeind) en eindigt bij de monumentale 7.77m hoge tempel-knop, de ‘Apocalyps’ (voeteneind). In het hart van deze tempel groeit een Gouden Bloem, geïnspireerd op de horizontale en verticale ”Maat van de Mens” (1.80m) Uit de Knop borrelt water en dit geluid vloeit samen met kosmische klanken. Hier staat de mens aan de bron van alle leven. De Tempel is als het Orakel van Delphi met de opdracht: Mens ken Uzelf. De Tempelhof als totaal-kunstwerk is een afspiegeling van de hedendaagse mens op weg naar een nieuw universeel mens- en wereldbeeld; op weg naar een Nieuwe Renaissance.

Voetnoot Substituut religie (Arnon Grunberg Volkskrant 18 november 2017):
'Je kunt geen rechtvaardigheid bereiken als je je baseert op onwaarheden', zegt wetenschapshistoricus Alice Dreger in een vraaggesprek van Jop de Vrieze, woensdag in de Volkskrant.
Wetenschap dient vooral te onderzoeken hoe de wereld eigenlijk in elkaar zit; wetenschap die ons geen onwelvoeglijke waarheden mag laten ontdekken is geen wetenschap meer maar substituut-religie. Zoals overigens ook veel activisme verworden is tot substituut-religie, met alle minder aangename neveneffecten die bij het fanatisme horen.

Apocalypsapathie (Bert Wagendorp Volkskrant 18 november 2017 p. 3):
Honderden rapporten en waarschuwingen later is sprake van apocalypsapathie. Bij de media en bij het publiek. Anders is de lauwe reactie op het recente rapport niet te verklaren. Ik lag er zelf ook niet van wakker. We halen onze schouders erover op en hopen dat het zo'n vaart niet zal lopen. Er zijn grenzen aan ons slecht nieuws-opnamevermogen.
Pessimisme en alarmisme leiden kennelijk tot apathie, optimisme tot daden. Daar moeten we conclusies uit trekken. Misschien moeten we het pessimisme afzweren, zonder te vervallen in lui optimisme. In een variant op het bekende aforisme: 'De zaak is ernstig, maar niet uitzichtloos'. De mondiale uitstoot van CO2 stijgt dit jaar weer met twee procent (rampzalig). Maar minister Wiebes van Klimaat plaatste Nederland in Bonn in een kopgroep van landen die de uitstoot meer gaan verlagen dan is afgesproken en beloofde dat Nederland vanaf 2030 geen kolen meer zal stoken (hoopvolle plannen).

Factchecken helpt helemaal niet, vreest politiek journalist Ryan Lizza van The New Yorker (Julien Althuisius interviewt Ryan Lizza Volkskrant 18 november 2017 p. 18-19):
De coryfee vindt na twee jaar 'Trumpwatching' desondanks nog steeds dat we ons moeten blijven opwinden over leugens en desinformatie.
Bedoelt u dat je kwaad moet blijven?
'Ik denk niet dat kwaad de juiste emotie is. Dat is de emotie voor de activist. Maar je moet verontrust en waakzaam blijven. 'Anders raak je gewend aan het liegen. En dat is echt gevaarlijk.'

De (al)macht van de minister moet worden gebroken (Remco Meijer Volkskrant 17 november 2017 p. 5):
Probleem
De minister van Justitie en Veiligheid is te machtig.
Oplossing
De huidige centralisatie is te ver doorgeschoten, luidt de conclusie die vanaf de werkvloer al langer klinkt. 'Het kan in de goede handen goed gaan', aldus de commissie-Kuijken donderdag over de rol van de minister. 'Maar als die er even niet zijn, kan het snel verkeerd gaan. De wet moet dat verhinderen.'
Maar iedereen vond indertijd ook dat een reorganisatie van de politie noodzakelijk was, omdat het met de regionale 'koninkrijkjes' uit de Politiewet van 1993 'zo niet langer kon'. Die analyse werd begin deze eeuw breed gedeeld.
Daarmee heeft de minister van Justitie en Veiligheid te veel rollen tegelijk gekregen, oordeelt de commissie. Hij is 'eigenaar' (ten koste van de minister van Binnenlandse Zaken), opdrachtgever (met een 'aanwijzingsbevoegdheid'), opdrachtnemer (bijvoorbeeld in cao-onderhandelingen) en is voor een aantal landelijke taken het bevoegd gezag. Dat zijn te veel rollen in een hand, niet passend bij hedendaagse inzichten over goed bestuur.
Dat 'vereist derhalve aanpassing', aldus de commissie. 'Ontvlecht de huidige verknoping van rollen', door de korpschef meer ruimte te geven. 'Positief is dat Den Haag langzaam maar zeker is gaan inzien dat de Nationale Politie niet kan worden gestuurd en gecontroleerd als ware zij een rijksoverheidspolitie.'
En dat is maar beter ook, want 'microsturing' kan als een boemerang op het Binnenhof terugslaan, waarschuwt commissievoorzitter Kuijken.

Investeer in betrouwbare robots (Adelbert Bronkhorst Volkskrant 16 november 2017 p. 22):
We moeten Artificiële Intelligentie niet als heilig of duivels zien, maar zorgen dat ze ons helpt en begrijpt.
Singulariteit
Moeten we ons nu afvragen of de in 2005 door Raymond Kurzweil aangekondigde singulariteit zich niet reeds aan het voltrekken is? En of dat erg is? Singulariteit is de explosieve toename van intelligentie die ontstaat vanaf het moment dat AI zo slim en krachtig is dat ze zichzelf razendsnel kan verbeteren.
Sommigen, zoals Kurzweil zelf, zien het als een transcendentale, in wezen positieve gebeurtenis. Anderen vrezen doembeelden van onderdrukking zoals in The Terminator en The Matrix. Wie heeft er gelijk? Staan we inderdaad op de drempel van een radicale transformatie van de wereld?
Er komt nog geen enkel AI-systeem in de buurt van de vaardigheden die 'iemand' als goed teamlid moet hebben: begrip van doelen, behoeften en intenties van anderen.
Singularity lijkt dus niet dichtbij; volgens deskundigen kunnen we het rond 2040 verwachten.

Grootste gevaar: robot die ons beter begrijpt dan wij hem (Johannes Fahrenfort Volkskrant 20 november 2017 p. 18):
Hoe beter AI wordt, hoe moeilijker het wordt om te voorspellen wat ze doet of wat haar motieven zijn.
Maar zoals zojuist betoogd: hoe beter de AI, hoe minder 'hard' die een dergelijke regel kan hanteren om problemen op te lossen, en hoe moeilijker het wordt om het motivatie- en waardensysteem van de AI te doorgronden. Kunstmatige intelligentie die ons begrijpt maar die wij zelf maar matig begrijpen is het summum van gevaar, een gevaar dat een hoogleraar op het gebied van AI niet zou moeten bagatelliseren.

'Een robot is van zichzelf niet slecht' (Bard van de Weijer interviewt Pieter Jonker Volkskrant 20 november 2017 p. 20):
Het zijn net mensen.
'Optimaliseren is intelligentie. Leren is optimaliseren. Of eigenlijk is het kunnen voorspellen intelligentie. Wanneer begint een oorlog? Wat voor weer wordt het morgen? Als je dat kunt, bent je intelligent. Robots moeten dus kunnen voorspellen wat er gebeurt om goed met mensen te kunnen samenwerken.
Welk onderzoek zou u nog willen doen?
'Spieren printen in 3D. Of een mens scannen en hem in 3D naprinten. Om dit te kunnen, moet ik weten hoe de kleine hersenen werken; het cerebellum, het motorische gedeelte. Als ik dat kan nabouwen en een cerebellumachtig brein kan printen, zou dat een grote stap zijn.'

Laat seksuele intimidatie niet politiek relativeren (Maureen Dowd Volkskrant 21 november 2017 p. 23):
Bill Clintons achterlijke gedrag jegens vrouwen werd beschermd vanwege een progressief vrouwenbeleid. Toen ik Susan Fowler sprak, na haar blog over seksuele intimidatie bij Uber, zei ze dat vóór Donald Trumps verkiezing vrouwen in Silicon Valley zich ook uitspraken, maar dat niemand luisterde.
De Clintons en de feministen waren woedend toen Thomas' supporters Anita Hill (die hem beschuldigde van seksuele intimidatie, red.) 'a little bit nutty and a little bit slutty' noemden. Maar dit was precies de aanpak van de Clintons, als vrouwen zich uitspraken over Bills wangedrag.
Keer op keer was Hillary onderdeel van het demoniseren van vrouwen als leugenaars, sletten of arme tokkies, terwijl ze duidelijk eerlijk leken te zijn spraken over haar behaagzieke echtgenoot. Ze rechtvaardigde dit vaak door over deze vrouwen te denken als instrumenten van een rechtse samenzwering.
Opnieuw beneemt politiek het zicht op de kwestie seksuele intimidatie. Maar hopelijk zal deze publieke rechtszaak, die mannen van beide politieke windrichtingen voor het gerecht brengt, te sterk zijn om zich door politieke spelletjes te laten relativeren. Zoals de beschuldiger van senator Franken zei: 'Als je seksueel aangevallen wordt, maakt het niet uit of je Republikein of Democraat bent. Daar gaat het niet om.'

Is een robot in staat literatuur te schrijven? (Laurens Verhagen Volkskrant 16 juni 2017 p. 18):
Wat gebeurt er als je een menselijke auteur in innige samenwerking met een computer een literair verhaal laat schrijven? Leidt dat tot iets unieks? Ronald Giphart gaat het experiment aan en probeert samen met een slimme machine tot een literair meesterwerk te komen.

Onze techniek stelt ons in staat mens te worden (Simone Zwitserloot Volkskrant 19 mei 2017 p. 22):
Kortom, technieken vervreemden ons niet van wie we zijn. Ze stellen ons juist in staat om mens te worden. De techniek stelt ons in staat om onmenselijke dingen te doen, maar alleen mensen kunnen onmenselijke dingen doen. Technieken helpen ons om aan te passen aan externe omstandigheden. Dat werkt evolutionair in ons voordeel. Het maakt ons namelijk flexibel. Het leidt ertoe dat we niet zomaar uitsterven bij de eerste beste grote verandering, maar dat we ons gemakkelijk kunnen aanpassen.
We moeten de techniek gaan zien als een deel van onszelf, een verlengstuk. Technologie is niet minder natuurlijk dan wij zelf zijn. De technologie maakt ons juist tot wie we zijn. In de toekomst hebben robots het dus inderdaad voor het zeggen - maar die robots zijn we zelf.

Grunberg onderzoekt de liefdespotentie van computers (Arjan Peters Volkskrant 8 april 2017):
Wanneer de mens afscheid neemt van zijn lichamelijkheid, kunnen machines alles overnemen en zal de wereld van een hoop leed en misverstanden worden verlost. Big Brother niet als schrikbeeld maar als lonkend perspectief: dit idee en experiment onderzocht Arnon Grunberg twee jaar geleden in de novelle Het bestand, en dat zet hij nu voort in het verhaal Het tweede bestand. Een computervirus bijgenaamd Christus is inmiddels bezig met vooralsnog heimelijke voorbereidingen om de wereldorde op zijn kop te zetten, waarna fase twee kan ingaan. Met Christus II krijgen de mensen liefde toebedeeld, niet op menselijke maar op machinale wijze, zodat ook dat gebied eindelijk niet meer door onhandigheid en drama's wordt ontregeld.

Tegenslag voor Trump bij belastingplan (Stieven Ramdharie Volkskrant 17 november 2017 p. 4):
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft donderdag ingestemd met het ambitieuze plan van president Trump en de Republikeinen om de belastingen fors te verlagen. Maar het is nog onzeker of het belastingplan ook door de Senaat zal komen, nu een Republikeinse senator heeft aangekondigd tegen te stemmen, omdat het plan grote bedrijven teveel zou bevoordelen.
Trump heeft zijn partijgenoten de afgelopen weken opgeroepen haast te maken met het aannemen van het wetsontwerp. Het zou zijn eerste grote parlementaire overwinning zijn. Eerdere pogingen dit jaar om Obamacare te vervangen, mislukten jammerlijk.
Obstructie
Het plan voorziet in verlaging van de vennootschapsbelasting van 35 tot 20 procent. Ook moet de inkomensbelasting worden verlaagd. De Republikeinen hebben miljoenen gezinnen en het bedrijfsleven deze verlaging van de belastingdruk beloofd. Ondernemingen zouden hierdoor meer geld overhouden om banen te scheppen.
Tegenstanders van het plan wijzen er echter op dat het begrotingstekort in de komende tien jaar met 1.500 miljard dollar zal toenemen als het wordt aangenomen. Ook zou het vooral de hoge inkomensgroepen, rijke Amerikanen en het bedrijfsleven ten goede komen. Als het Huis het plan aanneemt, zal het begin volgende maand in stemming komen in de Senaat.

Ander Commentaar (Paul Brill Volkskrant 17 november 2017 p. 22):
En eerlijk gezegd als ik het op een weegschaaltje leg, heb ik liever Amerikaanse dan Russische inmenging.
‘Het is een heel serieuze zaak die we niet moeten bagatelliseren, mensen die dat wel doen sluiten de ogen voor de werkelijkheid. Dat artikel van Coen de Jong is eigenlijk een tamelijk waanzinnig stuk. Wat dat betreft vond ik het interview met Luke Harding, de oud-journalist van The Guardian, veel zinniger.’ Dat interview kunt u hier lezen.

'De Russen bewerken Trump al sinds 1987' (Bert Lanting interviewt Luke Harding Volkskrant 16 november 2017 p. 14-15):
Maar de titel van uw boek is Samenzwering. Welke bewijzen heeft u daarvoor?
'Een van de sterkste aanwijzingen is de ontmoeting van Trumps zoon Donald jr. met de Russische advocate Natalja Veselnitskaja tijdens de verkiezingscampagne. Als je een aanbod krijgt van iemand die zegt dat zij belastende informatie heeft over Hillary Clinton, afkomstig van de Russische regering, en je gaat daarop in, dan bewijst dat toch dat je bereid bent om samen te zweren.

Klare Taal (Bert Lanting Volkskrant 20 september 2017 p. 21):
Trumps rede voor de VN zal ondemocratische landen als muziek in de oren hebben geklonken.
Een 'diep filosofisch' betoog. Zo kondigde een medewerker van het Witte Huis de toespraak van president Trump voor de Verenigde Naties aan. Maar achteraf krabde zijn internationale gehoor zich achter de oren. Wat was nu precies de boodschap die Trump voor de wereld had?
Maar onder die diplomatieke laag, vermoedelijk het resultaat van de waarschuwingen van minister van Buitenlandse Zaken Tillerson en zijn Defensiecollega James Mattis, ging een onversneden 'America First'-boodschap schuil die nog duidelijk het stempel droeg van zijn populistische voormalige adviseur Steve Bannon.
Het kwam neer op een internationaal populisme: als ieder land maar zijn eigen belangen op de eerste plaats zou stellen, zoals de VS onder Trump, zou de wereld alleen maar sterker worden. Het sleutelwoord dat Trump steeds herhaalde was soevereiniteit, dat hij vertaalde als een verbod andere landen jouw waarden op te leggen.
Onrustbarend was ook Trumps suggestie dat de VS mogelijk het atoomakkoord met Iran in de prullenmand zullen gooien, met het gevaar dat er uiteindelijk alleen een militaire oplossing overblijft.
Al bij al lijkt Trumps internationale nationalisme een recept voor de ontmanteling van de internationale rechtsorde, een ontwerp voor een wereld waarin iedereen zijn gang gaat.

Die Trump is zo slecht nog niet voor ons (Cristel van den Ven Volkskrant 2 juni 2017 p. 22):
En wat nou als Donald Trump geen ramp is voor de wereld, maar juist een zegen?
Werd het niet eens tijd dat we ons openlijk zouden keren tegen verachtelijke zienswijzen van mannen met geblondeerde kuiven, in plaats van er politiek en omzichtig omheen te dansen? En werd het niet eens tijd dat we voor eens en altijd ervan doordrongen raken dat de Angelsaksische manier van zakendoen, met zijn sterke focus op winst en aandeelhouders in plaats van mensen, misschien wel níet het beste systeem van de wereld is?
Nee, die Trump is zo slecht nog niet voor ons. En ja, my dear fellow Americans, zet die man alsjeblieft voortijdig af. Maar wacht er gerust nog een tijdje mee. Want de veranderingen hier in West-Europa zijn nog pril. We hebben nog wat meer tijd nodig om te leren op eigen benen te staan en uit te gaan van onze eigen waarden, normen en organisatiemodellen.
Dus tot die tijd, lieve meneer de president Trump, slaap zacht.

Rus in trolvorm (Sheila Sitalsing Volkskrant 15 november 2017 p. 2):
Dat de Russen met desinformatie de publieke opinie proberen te beïnvloeden, zoals minister Kajsa Ollongren gisteren aan de Tweede Kamer schreef, wisten we volgens mij al jaren. Als kind al leerde ik dat je de Rus immer moet wantrouwen. Toen omdat hij een vuige communist was die uit was op werelddominantie en op onze spulletjes die we dankzij het heilzame kapitalisme hadden kunnen vergaren.
Begrijpelijk, maar gevaarlijk. Om niet te zeggen: van het padje af. Onlangs hadden we al een brigade-generaal in de krant die namens het ministerie van Defensie een samenwerking tussen overheid en 'gevestigde media' bepleitte, om eendrachtig een 'geverifieerd'-keurmerkje te ontwikkelen voor bij het nieuws. Ik ben razend benieuwd hoe zo'n proces zal verlopen bij een stukje over de dividendbelasting. Gisteren voegde Ollongren aan deze malligheid toe dat de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, in de wandeling bekend als sleepwet, hartstikke 'noodzakelijk' is om de Rus uit de keuken te houden.
De relatie tussen A en B werd me niet helemaal duidelijk - ik heb een vermoeden dat Ollongren het zelf ook niet weet, en dat het haar matig boeit zolang ze die sleepwet maar veilig heeft gesteld. De voorbeelden van Russische manipulatie bleven andermaal beperkt tot een handvol overbekende kwesties: MH17-propaganda, inmenging in de Amerikaanse verkiezingen, smaad over vluchtelingen.
Er is één ding gevaarlijker voor de democratie dan de Rus die zich in trolvorm onder ons begeeft. Dat is een overheid die zich met de nieuwsvoorziening bemoeit.

Het is frappant dat juist Kajsa Ollongren van D66 dit onheil verkondigt. Sophie in 't Veld zit al te lang in de Brusselse bubbel, terwijl Kajsa Ollongren al te lang in de Haagse kaasstolp vertoeft. Het menselijk tekort hangt net als het democratisch tekort slechts met een contrast in ons denken samen, zoals 'Theïst en Atheïst', 'Altruïsme en Egoïsme', 'Goed en Kwaad' en 'Fysica en metafysica'. In het rapport ‘E i V’ staat niet de discussie ‘Geest of Stof’, 'Aristoteles of Descartes', what’s in a name centraal, maar de wederkerigheid (reciprociteit) tussen beide, het 'en-en'/'of-of' mechanisme (Dichotomieën, lees Complementariteit), de kwintessens, de éne werkelijkheid.

Geloof en Ongeloof (Coen Hilbrink Volkskrant 15 november 2017 p. 25):
Wie zegt dat hij van plan is morgenmiddag om half drie in God te gaan geloven, of van zijn buurvrouw te houden, oogst ongeloof. Geloof en liefde zijn niet te plannen. Ze overkomen de mens. Voor geloof, evenmin als voor liefde bestaan gezonde rationele argumenten. Toch is de neiging bij veel atheïstische intellectuelen (voor sommigen een pleonasme) hun gelovige medemens als dom, naïef en bekrompen te zien en zichzelf als verlicht en ruimdenkend (O&D, 14 november). Evenals hun onwil, of onvermogen het fenomeen religie onbevangen en onbevooroordeeld te zien. Daartegenover bestaat bij sommige gelovigen de neiging de medemens van de noodzaak van geloven te overtuigen. Geen heil zonder hun geloof. Geprezen zij ons landje, waar beide neigingen alle ruimte krijgen zich verbaal te manifesteren, tot lering ende (vooral) vermaak.

Volkshysterie (Heleen Mees Volkskrant 15 november 2017 p. 25):
De #MeToo-campagne zal geen revolutie ontketenen. Terwijl het ene hoofd na het andere rolt, is het moeilijk om hier geen glazen klif te zien. De #MeToo-campagne is alleen maar mogelijk omdat het Westen wankelt en hopeloos met zichzelf overhoop ligt.

Ronald Plasterk heeft een te beperkte visie op natuurlijke selectie. In de kern draait het om universeel darwinisme, een interdisciplinaire aanpak. Uit het artikel 7 goedklinkende fabels van Jurre van den Berg in de Volkskrant van 21 september 2013 blijkt dat er aan de decentralisatie plannen van Plasterk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt. Frits Bolkestein en Ronald Plasterk vervullen een vergelijkbare rol om de politiek van een intellectueel jasje te voorzien. Al kun je je afvragen of het niet beter was geweest voor Plasterk dat hij in plaats van Binnenlandse Zaken, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu was gaan leiden. Een terrein waarop hij als ex-hoogleraar enige kennis van zake heeft.

Voor het oplossen van wereldvraagstukken maakt het niet uit of je theïst of atheïst bent we zitten in hetzelfde schuitje (we leven op dezelfde globe). Als we de zaken werkelijk willen veranderen dienen we in de 21e eeuw aan het geestelijke kapitaal (Verbeeldingskracht, Creativiteit), de geestelijke gezondheid (Mens sana in corpore sano) meer aandacht te besteden. Om het lichaam-geestprobleem op te lossen is een ommekeer, een keerpunt in het denken nodig.

Om de continuïteit van organisaties te waarborgen de overlevingsstrategie, het principe 'Structure follows Strategy' toepassen. De organisatiestructuur wordt in met name bureaucratische organisaties te vaak een doel op zichzelf. De bekende 4e macht kan gewenste veranderingen tegenhouden. In bureaucratische organisaties staat veelal niet de klant, waar het feitelijk om moet draaien, maar het bouwen van koninkrijkjes centraal. Om het circuit van grijze muizen managers te doorbreken de projectorganisatie centraal plaatsen. Het rapport 'E i V' baseert de strategie op een pedagogisch leerproces, de status quo van de alfa-, béta- en gammawetenschappen in het Westen en de zes darshana’s in het Oosten.

Waarom alleen ándere mensen hypocriet zijn (Roos Vonk Leeropdracht: Sociale psychologie, in het bijzonder zelfkennis en zelfbedrog)
Mensen worden extra hypocriet als ze veel macht hebben (of veel geld, dat verschaft immers ook macht). Enerzijds zorgt macht ervoor dat mensen zich gerechtigd voelen om ánderen te beoordelen, ze moeten immers zorgen dat iedereen zich aan de regels houdt; anderzijds lijken ze ook te vinden dat zijzelf die regels wat mogen buigen. Quod licet Iovi non licet bovi: Wat Jupiter mag, mag het vee nog niet. Maar soms heeft het 'vee' wel de macht zich tegen zo'n leider te keren en hem te herinneren aan zijn vergankelijkheid.

Magie van onze geest komt tot stand zonder iets van magie (Wilma de Rek Volkskrant 23 september 2017 Sir Egmund p. 26-27):
Over de evolutie van de menselijke geest heeft de Amerikaanse filosoof Daniel Dennett een enorm rijk boek afgeleverd, ook al bewandelt hij hier en daar een zijpad te veel.
'Cartesiaanse wond'
In de eeuwen na Descartes kantelde de moderne wetenschap het denken. Tegenwoordig is de heersende opvatting onder wetenschappers en filosofen dat hersenen en geest hetzelfde zijn: dat de menselijke geest dus een materieel orgaan is, zonder geheimzinnige extra eigenschappen die in andere levende organismen niet zijn terug te vinden, schrijft de Amerikaanse filosoof Daniel Dennett (1942) in zijn nieuwe boek Van bacterie naar Bach en terug.
Onder wetenschappers en filosofen, inderdaad, want bij veel 'leken', zoals Dennett mensen zonder wetenschappelijke achtergrond noemt, wil dat nieuwe inzicht er maar niet in. Creationisten, intelligent designers en ouderwetse gelovigen, maar ook mensen die om andere redenen hechten aan de onsterfelijke ziel, houden de 'cartesiaanse wond' liever intact.
Dennett: 'Ik heb een halve eeuw, dus mijn hele academisch leven lang, aan dit project besteed, in een dozijn boeken en honderden artikelen waarin ik me met verschillende stukjes van de legpuzzel bezighield, zonder dat ik erin geslaagd ben om veel lezers van argwanend agnosticisme naar rustige overtuiging te leiden. Maar ik laat me niet ontmoedigen en probeer het nogmaals, en deze keer ga ik voor het hele verhaal.'
'Memen'
De belangrijkste instrumenten van de culturele evolutie zijn de 'memen', een begrip dat in de jaren zeventig werd gemunt door Richard Dawkins als culturele tegenhanger van 'genen'. Memen, zegt Dennett Dawkins na, zijn een nieuw soort evolutionaire replicatoren, 'informationele virussen die dragers zijn van aanstekelijke gewoonten'. Menselijke hersenen zijn tot dusver de enige die ernstig door memen geïnfecteerd zijn geraakt. De gedachte dat je kleine meisjes het best roze shirtjes met onnozele tekstjes erop kunt aantrekken en kleine jongens stoere shirtjes met 'hero' erop, is een voorbeeld van een meme. De koningin van de memen is taal.
Op de twee wezenlijkste vragen (hoe is het leven begonnen, en hoe de menselijke taal?) moet ook Dennett het antwoord schuldig blijven.

Een Europees ID (Thomasvon der Dunk Volkskrant 23 september 2017 Sir Egmund p. 28):
Begeesterde lofzang op Europa en de pluriforme Europese cultuur zal eurosceptici niet kunnen overtuigen.
Dat komt doordat europarlementariër Sophie in 't Veld al te lang in de Brusselse bubbel verkeert.
'Al 23 jaar bevind ik mij in het hart van de Europese politiek.' Daarin schuilt de oorzaak van veel verwijdering tussen Europa en zijn burgers: de eigen wereld van de Brusselse bubbel, die net als een te langdurig verblijf in de Haagse kaasstolp de kijk op de buitenbestuurlijke werkelijkheid vertekent.
In 't Veld ontwaart, met de verkiezingszeges van Macron, haar eigen D66 en het verwante Spaanse Ciudadanos, al een nieuwe Europese Lente, maar negeert de aftakeling van de oude grote pro-Europese partijen, van de sociaal-democraten en (in mindere mate) de christen-democraten, en de reden waarom veel van hun kiezers naar nationalistische populisten zijn overgelopen.
Vreten komt voor de moraal
Wat amper aan bod komt, is de even cruciale sociaaleconomische factor, indachtig de brechtiaanse waarheid dat het vreten voor de moraal komt. De natiestaat is verweven met de verzorgingsstaat, waar de Europese Unie de neoliberale agenda heeft omarmd: voor velen een bedreiging van hun sociale zekerheid. Kenmerkend voor In 't Velds onbegrip is dat zij hier niet verder komt dan lapmiddelen voor een als natuurverschijnsel gepresenteerde globalisering.
De rol van de politiek bij die economische oorzaken blijft buiten beschouwing. De bestaande orde met haar scheve machtsverhoudingen en bovenmatige bedrijfsinvloed (juist ook in Brussel) wordt impliciet als gegeven beschouwd. In 't Veld doet verwante vraagstukken af als materiële, die de grondwaarden van Europa niet raken, en negeert daarmee de onderliggende morele uitgangspunten van de gemaakte politieke keuzes in relatie tot het rechtvaardigheidsbeginsel. Piketty blijft zo onvermeld, evenals de rampzalige erfenis van eurocommissaris Bolkestein, die met zijn dienstenrichtlijn de ondermijning van sociale standaarden heeft gefaciliteerd.

Hoezo eurocrisis? (Hans Wansink interviewt Sophie in 't Veld Volkskrant 22 september 2017 p. 22):
Recht voor z'n raap ramt Sophie in 't Veld haar boodschap erin: Europa kan de uitdagingen van de 21ste eeuw alleen aan als de EU afspraken kan afdwingen.
Pleit u voor een transferunie?
'De EU is allang een transferunie. Een politieke unie en een transferunie: laten we daar niet langer omheen draaien.'
'Europa heeft een eigen identiteit'
De boodschap van haar boek Een Europees ID luidt dat de Europese Unie wel degelijk een eigen identiteit heeft. In 't Veld noemt de Unie een waardengemeenschap. De waarden van de EU, vrijheid, solidariteit, diversiteit, gelijkheid van mannen en vrouwen, eerbiediging van de mensenrechten, de democratische rechtsstaat, liggen vast in verdragen en wetten.
In 't Veld: 'Ze zijn niet onderhandelbaar, toepassing ervan is niet vrijwillig of optioneel. Naleven van de Europese Grondrechten is een wettelijke plicht, afdwingbaar voor de rechter. Het zijn rechten van de Europese burgers.'
Om het politieke karakter van het Europees Parlement te onderstrepen stelt In 't Veld voor dat elke politieke familie een kandidaat naar voren schuift voor de post van voorzitter van de Europese Commissie. Die aanvoerders moeten dan in de aanloop voor de EP-verkiezingen van 2019 op campagne.

Sophie in 't Veld heeft gelijk wanneer zij stelt: Europa kan de uitdagingen van de 21ste eeuw alleen aan als de EU afspraken kan afdwingen. De vraag is dan in hoeverre zal het de EU lukken om bijvoorbeeld Oekraïne (Volkskrant 13 september 2017) tot de orde te roepen? Jeroen Dijsselbloem (Buitenhof 16 oktober 2010) heeft gelijk wanneer hij zegt: men voelde zich meer verbonden met publieke instellingen als scholen en ziekenhuizen. “We hebben het zo georganiseerd dat die instituties van ons vervreemd zijn”.

De waarden van de EU, vrijheid, solidariteit, diversiteit, gelijkheid van mannen en vrouwen, eerbiediging van de mensenrechten, de democratische rechtsstaat, die in verdragen en wetten vastliggen van Sophie in 't Veld zijn een papieren werkelijkheid. Het onbehagen in de maatschappij hangt hoofdzakelijk samen met de discrepantie tussen de door hoofdzakelijk reclame - en PR-bureau's gecreëerde beeldvorming en de door burgers ervaren werkelijkheid, onze bestuurlijke cultuur als tragikomisch theater volgens Bas de Gaay Fortman (Volkskrant 2 maart 2017).Het pro-actieve inzicht van Fred van Staden en Carlo Trojan komt wel heel erg laat.

De overheid heeft sinds de tachtiger jaren daadkrachtig aan het stimuleren van een [1-6CreerenOfNabootsenEnHetZondebokmechanisme#Sam|schijnmarkt]] Blackblueblackblue%manager iets anders is dan een ondernemer. Een manager past hooguit op het winkeltje. Een ondernemer anticipeert en innoveert kom zijn markpositie te verbeteren. De vraag is dan natuurlijk wanneer neemt de overheid haar collectieve taken weer echt serieus? Alleen door het volk daadwerkelijk bij de plannen van de politieke elite te betrekken zijn veranderingen mogelijk. In de sectoren waar de overheid een duidelijke vinger in de pap heeft zoals het onderwijs en de zorg zou daarmee een begin kunnen worden gemaakt. Uiteindelijk draait het om de herkenbaarheid van de kleur van de ideologische veren. In plaats van een passieve overheid is het wenselijk dat de overheid actief bij maatschappelijke veranderingen betrokken is. Er zijn te veel carrièrepolitici (of banencarroussel, de blinde vlek van Rutte (Martin Sommer de Volkskrant 4 juni 2016 p. 17) die zich met gebakken lucht, met schijnoplossingen bezig houden. De zelfgenoegzaamheid bij de politieke elite heeft zo’n vlucht genomen dat Geert Wilders die zich niet aan de versleten politieke spelletjes conformeert direct de handen op elkaar krijgt.

De hamvraag is of de nauwere verwevenheid van de publieke met de private sector de kwaliteit van de samenleving echt verbetert? Het rapport ‘E i V’ verdedigt de stelling dat dit niet het geval is. Door de verzelfstanding van de wooncorporaties, de zorg en het onderwijs heeft de overheid het stuur uit handen gegeven. De door de overheid gestimuleerde marktwerking heeft een averechts effect, de valkuil van de schijnmarkt ('financialisering') opgeleverd. In het economisch verkeer dienen om de productiviteit te verbeteren de spelregels drastisch te worden herzien. De politici, die de overheid aansturen denken dat het prima gaat. Politici gedragen zich zich als een kikker die levend wordt gekookt, het water is lekker wam en hij heeft niet door dat hij aan het sterven is.

Hoog tijd voor Plan B. Hoe de Europese Unie en de euro nog te redden zijn (RTL 26 maart 2016):
Maar dat hoort er allemaal bij, die ruzies en crises, zeggen sommige deskundigen. Dat laat zien dat Europa normaal wordt. Toch krijg je, als je het nieuws volgt, een beetje de indruk dat hier met de moed der wanhoop naar een halfvol glas gezocht wordt. Achter de façade van de Europese Unie gaat een hoop geruzie en hypocrisie schuil.

Aan bankiers kan de vraag worden voorgelegd wat is de toegevoegde waarde voor de samenleving de AEX, het ballonnetje, eerst voorbij de reële economie, op te blazen en later weer te laten leeglopen? Bij het opblazen verdienen weinig mensen relatief veel en bij het leeglopen verliezen veel mensen relatief weinig. Wat de een wint verliest de ander, eenvoudiger kunnen we het niet maken. Uiteindelijk moet economische groei op uitbreiding van de markten voor reële producten, die waarde toevoegen zijn gebaseerd. Om ons geluk op aarde te bevorderen hebben de banken toestemming gekregen om vrijwel onbeperkt geld te scheppen. Of met andere woorden het opblazen van het ballonnetje heeft de valkuil van de schijnmarkt opgeleverd. Zowel de samenleving als de banken hebben er belang bij dat zeepbellen worden vermeden.

Het zijn de hovelingen die elke vernieuwing tegenhouden. Het gaat er om de rond management by management ('carrièremanagers') opgetrokken hofcultuur te ont-maskeren. Een hofcultuur, koninkrijkjes ontstaan vaak in bureaucratisch geleide organisaties en zijn het gevolg van managers die gespeend zijn van de vierde productiefactor creatief ondernemerschap. Het zijn de onderonsjes van een kleine politieke elite die de zaak verzieken. De verborgen energiebron (oerstof, Akasa, blauwdruk) in de hemel staat tegenover de blauwdruk (verborgen agenda) van de achterkamertjes politiek op aarde. Of met andere woorden hoe richten wij onze levensenergie?

Het gedrag van amorfe gnoes komt met groupthink overeen. De vraag komt naar voren in hoeverre Oekraïensche bevolking op termijn beter af is met de grootkapitalisten uit het Westen dan de oligarchen in het Oosten? 'Het Westen had veel meer moeten proberen het associatieakkoord te koppelen aan een Oekraïense link met Poetins unie. Niet of/of maar en/en. En we hadden veel meer moeten investeren in Oekraïne en minder in sancties. Nu is die verhouding 20-80, en dat had andersom moeten zijn.' Of met andere woorden tegenover de these, de algemene levensdrang (levenskracht), de geestesdrift van Carl Jung staat de antithese, de sexuele impuls van Sigmund Freud. De hamvraag is nu hoe bereik je synthese?

EU moet Oekraïne tot de orde roepen (Willem-Gert Aldershoff Volkskrant 13 september 2017 p. 23):
Sinds midden 2016 stokken de hervormingen in Oekraïne. Hoog tijd voor de EU om te reageren, schrijft analist internationale politiek Willem-Gert Aldershoff.
Invloedrijke oligarchen
Sinds medio 2016 begon het tempo van hervormingen echter aanmerkelijk te vertragen en momenteel kan er zelfs van stagnatie worden gesproken.
Bovendien zijn hervormingen in cruciale sectoren als rechtspraak, openbaar ministerie, de machtige geheime dienst en verkiezingingswetgeving niet of nauwelijks begonnen. Zonder snelle en ingrijpende hervormingen op deze terreinen kan Oekraïne de slag naar democratie en rechtsstaat niet maken. Het zal dan terugvallen naar het soort samenleving dat het voor Maidan was. Daar verdeelden kongsi's van oligarchen, corrupte politici en ambtenaren Oekraïnes politieke en economische taart, daarbij de modernisering van de samenleving blokkerend en Oekraïnes burgers arm en onvertegenwoordigd achterlatend.

PvdA: dood of straks toch de grootste? (Volkskrant 30 april 2011)
Bram Peper: De PvdA is dood, alleen moet de dood nog worden vastgesteld. Ik heb het gevoel dat de vereniging niet meer functioneert, of louter nog omdat de politieke instituties moeten worden gevuld. Het is precies als in dat boek van Robert Michels uit 1911, De ijzeren wet van de olichargie, over het politieke gedrag van intellectuele elites die worden gedreven door zelfbehoud. De PvdA is de oligarchisering in het kwadraat.

Pseudoniem (Bert Wagendorp Volkskrant 21 september 2017 p.2):
Waarom zou iemand hardnekking ontkennen dat hij de auteur is van een kwartet prachtboeken (De geniale vriendin, De nieuwe achternaam, Wie vlucht en wie blijft, Het verhaal van het verloren kind), in Nederland samen goed voor 90 weken bestsellerslijst? De literatuurcriticus van Vrij Nederland, Jeroen Vullings, prees de Napolitaanse romans vorig jaar nog de hemel in, vergeleek ze met Het bureau van Voskuil, vond ze beter dan het werk van Karl Ove Knausgård en herkende in Ferrantes Napels het Dublin van James Joyce. Goed, mogelijk heeft die lof Starnone niet bereikt, maar Vullings stond niet alleen.
Het kan natuurlijk dat Starnone echt Ferrante niet is. Misschien is zijn ontkenning semantisch: hij is inderdaad Elena Ferrante niet, hij is Domenico Starnone. Misschien heeft Jarl van der Ploeg een acteur geïnterviewd en zijn Starnone en Ferrante pseudoniemen van Sandro Veronesi.
Maar eigenlijk denk ik dat Starnone het spel nu al zo lang speelt, dat hij er niet meer mee kan ophouden. Toegeven zou de dood van Elena Ferrante betekenen - die wil hij niet op zijn geweten hebben; ze heeft hem rijk en gelukkig gemaakt en hij houdt zielsveel van haar.

Busted (Jarl van der Ploeg Volkskrant 20 september 2017 katern V14-15):
Al zeggen onderzoekers en nu zelfs zijn uitgever van wel, Domenico Starnone houdt vol dat hij níét bestsellerauteur Elena Ferrante is. Is hij de meest tragische auteur ooit, of een marketingmeester?
Zo liet Loreto zijn computerprogramma los op een op dat moment mysterieus pseudoniem in Nederland: Marek van der Jagt. Loreto's programma was eenduidig: Van der Jagt is Arnon Grunberg - wat Grunberg kort daarna toegaf.
Het oerverhaal
Gevraagd naar die overeenkomst antwoordt Starnone: 'Verhalen zoals Strikken komen allemaal voort uit eenzelfde oerverhaal, namelijk het verhaal van Jason en Medea. Mijn boek is daarom vergelijkbaar met alle andere boeken die als thema verlating hebben. Dat is het enige dat ik erover te zeggen heb.'

Het oerverhaal staat in nauw verband met de oerbron, de "kennis van het leven", het ‘ENE LEVEN’, de éne werkelijkheid. De kunstenaar en zijn kunstwerk lossen in elkaar op en vormen uiteindelijk een eenheid.

Het Gulden vlies (Steen der Wijzen, Lam Gods of de Heilige Graal) en de Orde van het Gulden Vlies, prinses Beatrix der Nederlanden trad in 1985 toe, is het ontbrekende puzzelstukje dat het oerverhaal van Jason en Medea oplost.

Van boer tot toerist (Jeroen Kuypers en Piet de Moor interviewen Emmanuel Le Roy Ladurie De Groene Amsterdammer 24 jan 1996):
Vader Thomas begon als geitenhoeder, zoon Felix eindigde als arts. Emmanuel Le Roy Ladurie schilderde op basis van de dagboeken van twee generaties Platter een portret van een zestiende-eeuwse familie van sociale stijgers. Een interview over carrieres, Marx en moestuinen.
Emmanuel Le Roy Ladurie verwierf in de jaren zestig en zeventig internationale bekendheid met zijn studies over het middeleeuwse Franse katharendorp Montaillou en het leven van de boeren in de Languedoc. De Franse historicus concentreerde zich niet zozeer op de beschrijving van de grote politieke en culturele gebeurtenissen van die tijd, als wel op het sociaal-economische leven. Hij richtte zijn aandacht minder op de elite dan op de onderste standen en klassen van de feodale maatschappij. Ook buiten vakkringen werd zijn werk gretig gelezen. Net zoals Simon Schama met zijn boeken over de zeventiende en achttiende eeuw werd de Fransman Le Roy Ladurie een historicus voor zowel de expert als de geinteresseerde leek.

De Graalmythe van Otto Rahn: De Katharen en de Schat van Montségur (hoogleraar Müller, Daniela):
Deze Minnekerk wordt gesymboliseerd in naastenliefde, in het vrouwelijke principe van God, de moeder van het Woord, namelijk Maria. De geestelijke minne is de Kathaarse leer. De hoogste minne is uiteindelijk de eenwording van de mensenziel met God-Geest. De Graal is dus de wens naar het paradijs, het eeuwige leven als engelen bij God in de hemel. Dit is het Gulden Vlies van de Argonauten, de Steen der Wijzen van de alchemisten, de Mani van de Boeddhisten, en dat wat Parsifal nastreefde. Het was de Graal waar de Kerk een heilige oorlog tegen voerde, en deze Albigenzenkruistocht tegen de Katharen is volgens Rahn de grootste tragedie die de wereld ooit heeft gekend.[7]

Vorm je eigen oordeel (Peter Heintz Volkskrant 16 september 2017 Opinie p. 10):
Met het overlijden van Harry Kuitert is een zeer relevante persoon ons ontvallen. Kuitert heeft als theoloog en ethicus belangrijke bijdragen geleverd aan het denken over God en godsdienst. Het feit dat zijn heldere denken hem heeft verwijderd van zijn protestantse achterban en hem bracht tot de conclusie dat 'alles van boven door de mens bedacht was' werd hem door zijn ex-achterban niet in dank afgenomen. Dit blijkt weer eens uit van 14 september, die vindt dat Kuiterts ideeën van een achterhaald modernisme getuigen. Op Kuitert is het Engelse gezegde van toepassing: The only one who can change his mind is the one who has one.
Kuitert behoorde tot de groep mensen die in staat was om de reflex van veel gelovigen om alleen te horen wat zij willen geloven en om alleen te geloven wat zij willen horen te overwinnen. Iedereen die daarover geïnformeerd wil worden kan zich verdiepen in zijn boeken en artikelen en zijn eigen oordeel vormen.
Humaan (Sicco de Jong Volkskrant 16 september 2017 Opinie p. 10):
De weg die Kuitert is gegaan heeft mij altijd aangesproken. Hij heeft de noodzaak van het geloof in een kerkelijk dogma ont-maskerd. Hij was op zoek naar het humane in de mens en dat kon hij onder de lading van dat dogma niet vinden. Jan Hoek heeft overigens nog een lange weg te gaan om de staat van het humane te bereiken, want veel liefde was in zijn oordeel over Harry Kuitert niet te vinden.

‘Wereldverbeteraars’ vormen een bedreiging voor de machthebbers. Leiders, die zijn vermoord, maar zich met hart en ziel voor de mensheid hebben ingezet, zijn Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Olaf Palma, Anwar Sadat, Itzhak Rabin en Daphne Caruana Galizia. Het zijn ‘wereldverbeteraars’ en wellicht op hun manier ‘klokkenluiders’, die op imposante wijze de andere kant van een zaak lieten zien. Het maakt deze personen tot een natuurlijke vijand van ééndimensionale denkers en dogmatici. Je behoeft geen econoom te zijn om te kunnen constateren dat de liberalisering van de financiële sector, het zeepbel(casino)kapitalisme geen gezond fundament heeft. Het creatieve boekhouden van de overheidsbureaucratie is topsport geworden.

Voor arme bejaarden is Merkel een kille regentes (Henri Beunders Volkskrant 20 september 2017 p. 25):
De Duitse media steunen Merkel door dik en dun, maar toch verschijnen er barsten in haar beeld.
De conclusie van communicatiehoogleraren Kepplinger en Maurer: 'Als zich iemand aangepast heeft, dan niet 'de' media aan de politiek, maar de politiek aan de massale, door de ellendebeelden op tv losgewoelde, emoties van de bevolking.'

Natuurlijk hoeven wij geen Fransen te worden (Fred van Staden en Carlo Trojan Volkskrant 20 september 2017 p. 24):
Martin Sommer vergeet dat een crisisbestendige euro een levensader is voor de Nederlandse economie.
Indien het Frankrijk van Macron erin slaagt hervormingen door te voeren op het gebied van de arbeidsmarkt en het concurrentievermogen alsook het begrotingstekort weet terug te dringen, kan dit een nieuwe dynamiek teweegbrengen. Om te beginnen in de Frans-Duitse samenwerking, maar ook in wijder Europees verband. Moeten wij dan Fransen worden zoals Martin Sommer stelt? Natuurlijk niet. Maar wij moeten wel openstaan voor verdieping.
Krijgen wij dan een op Franse leest geschoeide euro? Dat zal niet het geval zijn en daar zijn wij zelf bij. Het vereist wel dat Nederland zich pro-actief moet opstellen in de komende onderhandelingen. Dus niet alleen de hakken in het zand zetten zoals Sommer schijnt te suggereren.

Moeten wij Fransen worden? (Martin Sommer de Volkskrant 16 september 2017 p. 5):
Eerder dit jaar had de Europese Commissie vijf scenario's voorgelegd voor de toekomst van de EU. Daarvan is er kennelijk nu nog één over: veel meer samendoen. Je maakt mij niet wijs dat dit verhaal niet is voorbesproken met de Franse president Macron, die het onlangs, staand voor de Akropolis, had over de 'wedergeboorte' van Europa. En met Merkel uiteraard, die al langer geleden tekenen had gegeven dat ze na haar herverkiezing toe is aan een sprong voorwaarts.
Nu is het andersom. De ECB is onder Draghi een politieke, 'zuidelijke' bank geworden; de rente moet wel laag blijven anders is het over en uit voor Italië; noordelijke landen moeten de risico's van hun zuidelijke broeders delen; in Brussel wordt hard gewerkt aan een steeds centralistischer - Franser - regime. Dit alles met de zegen van de deftige Adviesraad Internationale Vraagstukken. Maar dat dit in het Nederlands belang is, gaat er bij mij beslist niet in.

De studeerkamerversie van Harry Kuitert (Peter de Waard Kuitert Volkskrant 21 september 2017 p. 20):
Net als tijdgenoot Kuitert hervormde theoloog Tjitze Baarda de gereformeerde theologie. Baarda deed dat niet op de barricaden, maar door studie en publicaties.
Terwijl Kuitert dergelijke kritiek uitdagend vond en daarop lik op stuk gaf, trok Baarda zich terug in zijn schulp. Kerkhistoricus Maarten Aalders, die ze allebei kende, zegt dat 'Baarda een specialistische onderzoeker was en Kuitert meer een debater'. 'Het waren twee totaal verschillende persoonlijkheden, hoewel ze vrienden waren. Kuitert liep weg uit de kerk. Baarda bleef trouw naar zijn kerk gaan. Hij vond dat met zijn conclusies de Bijbel niet werd ondergraven maar juist beter viel uit te leggen.'

Karen Armstrong laat zien hoe het mogelijk is de inzichten van Harry Kuitert en Tjitze Baarda met elkaar te verbinden.

Niet alleen onze beeldvorming met betrekking tot God kantelt, maar ook wat betreft belastingadviseurs, trustkantoren en ministers van financiën.

Het perfecte politieke misdrijf (Frank Hendrickx Volkskrant 18 september 2017 p. 8-9):
Het nieuwe kabinet moet 2,1 miljard extra uitgeven aan ouderenzorg, of het dat wil of niet. Hoe kon de politiek zichzelf zo buitenspel zetten? Aan de vooravond van Prinsjesdag een reconstructie van een politieke miljardendeal.
'Martin weet dit soort dingen', zegt een ex-topambtenaar die met hem samenwerkte. 'We hebben hier een bestuurder gezien die doelbewust naar een punt toewerkt', zegt een andere insider. Van Rijn wilde extra geld veiligstellen en koos voor de in de Kamer slecht begrepen route naar het Zorginstituut. Al die tijd wist Van Rijn dat het een eenrichtingsweg was: zelfs een nieuw kabinet zou moeilijk terug kunnen.
En van Rijn?
Hij trekt over een paar weken de deur van het ministerie achter zich dicht. Na de klacht van zijn vader in het AD is er niet meer bezuinigd. De komende jaren komen er tienduizenden verplegers bij; het budget van de ouderenzorg stijgt met zo'n 20 procent. Dinsdag, op Prinsjesdag, komt de eerste tranche van 435 miljoen vrij.
De ex-topambtenaar is nooit een echte politicus geworden. Hij weet wel hoe bureaucratie werkt.
Dat is soms ook wat waard.

Maak van je tegenstanders geen karikatuur (Jan Willem Jurg Volkskrant 18 september 2017 p. 18):
Je vraagt je af wat die literatuurwetenschappers eigenlijk doen. In haar artikel van 24 augustus geeft Pieterse voorbeelden van zulk onderzoek: de functie van leesclubs, de vraag of literatuur het empathisch vermogen van de lezer vergroot, de relatie tussen literatuur en ons collectief geheugen en de vraag wat literatuur tot literatuur maakt. Allemaal onderwerpen waar ook Karel van het Reve zich voor zou interesseren. Helaas is niet één van de door haar genoemde onderwerpen te vinden op de sites van de universiteiten.
Van het Reve eindigde zijn Huizingalezing over de literatuurwetenschap door te stellen dat hij een beeld van grote ellende had geschetst. Veertig jaar later is het niet veel beter.

Bij Wende Snijders is er geen ontkomen aan (Joris Henquet Volkskrant 3 maart 2017):
'Hoe ben je mens te midden van allemaal mensen?' vraagt Wende Snijders zich af aan het begin van haar overdonderende nieuwe theaterconcert. Ze neemt ons mee op een reis langs de vele aspecten van het mens zijn: het gaat over angst, terreur, boze mannen, mededogen, intimiteit, liefde, jaloezie, kapot gaan, de tijd die nog over is. Over wat niet eigenlijk?
Omdat Wende ditmaal veel Nederlands zingt, komt zij nog directer binnen. Wat daarbij helpt is dat Snijders' teksten niet overdadig poëtisch, maar wel helder, herkenbaar en fraai geformuleerd zijn. Haar kwetsbaarheid gaat prachtig samen met muziek en audiovisuele techniek van wereldniveau. Bij Wende is er geen ontkomen aan.

Volle zalen (6 juni NPO2):
Daarnaast staat ze drie avonden in een uitverkocht Carré met haar bejubelde voorstelling Mens en onlangs werkte ze met Het Nationale Ballet samen in een grensverleggende dansvoorstelling. Bovendien staat Wende het einde van de zomer geprogrammeerd op het popfestival Down The Rabbit Hole en doet ze dit najaar de popzalen aan.De vrouw die overal bang voor was lijkt de twijfel voorbij. In Volle zalen een portret van de bijna 40-jarige creatieve duizendpoot. Waar staat ze op dit moment van haar carrière? En is er voor Wende meer in het leven dan muziek maken en optreden?

We zijn wel degelijk trots op Nederland (Saskia Pieterse Volkskrant 14 september 2017 p. 23):\\ Anders dan Sander van Walsum beweert, is nationalisme troef in de omgang met ons verleden, betoogt Saskia Pieterse.
Sander van Walsum betoogt dat het niet nodig is om namen van zeehelden te vervangen, want 'de nationale geschiedenis vormt voor meer mensen een bron van gêne dan van trots'. Ook de term Gouden Eeuw wordt volgens hem allang tussen aanhalingstekens geplaatst.
In dat licht is activisme tegen de naamgeving van een vooraanstaand kunstcentrum als Witte de With allesbehalve een gratuite onderneming. Dergelijk activisme legt immers onmiddellijk bloot dat in Nederland een nationalistische omgang met het verleden dominant is, en dat dit vaak niet eens wordt opgemerkt als iets problematisch. Dat dit nationalisme door opiniemakers als Van Walsum hardnekkig wordt ontkend, verleent aan een kritisch debat over onze omgang met het verleden des te meer urgentie.

Merkel moet Juncker tegenhouden (René Cuperus Volkskrant september 2017 p. 19):
De Duitsers hebben een door de geschiedenis opgelegde naturelle Europeesheid, maar Merkel weet de gezondverstandsgrenzen daarvan te bewaken. Ze voelt goed aan dat de Duitse bevolking niet zit te wachten op de eurofiele masturbaties van Europese Commissie-voorzitter Juncker. 'Keine Experimente in Europa, bitte!' Alle EU-landen in de eurozone? Europa met 'één kapitein op het schip'? Onbekookte Europese uitbreiding? Een Europese Transferunie zonder veto's? De Duitse belastingbetaler ziet je aankomen.
Van Merkel wordt in haar laatste periode topsport-balanceerkunst gevraagd: hoe te komen tot een krachtig, eendrachtig Europa, dat tegelijk minder nationaal-populisme en euroscepsis produceert? Juncker kan ze daarbij missen als kiespijn aan een ontstoken verstandskies.

Geht nicht, Gibt's nicht (Bard van de Weijer Volkskrant september 2017 Sir Edmund p. 30-31):
Hoe een VW-topman zijn werknemers tot het uiterste dreef om te groeien Twee boeken over dieselgate laten zien hoe VW-topman Ferdinand Piëch zijn werknemers tot het uiterste dreef om te groeien, en waar de Europese politiek tekortschoot.
Teffers boek heeft een nauwere focus dan het werk van Ewing en vergt vanwege de nadrukkelijke politieke component een grotere inspanning van de lezer. Ook laat Teffer zijn verontwaardiging soms te luid blijken. Maar wie wil weten hoe het kan dat dieselgate nog altijd voortwoekert in Europa, vindt genoeg om ontluisterd achter te blijven.
Dieselgate laat zien dat naast Volkswagen ook de Europese politiek een zware verantwoordelijkheid draagt. Of, zoals de hoge milieuambtenaar Daniel Calleja het samenvat: 'De Europese emissiewetgeving voor NOx moet worden beschouwd als een bijna volledige mislukking.'
Piëch moest na een vete met opvolger Martin Winterkorn in 2015 het veld ruimen, kort voor het schandaal uitbrak dat ook zijn voormalige protegé de kop kostte. Enkele weken na Piëchs vertrek werd Volkswagen inderdaad de grootste ter wereld. Maar VW liet deze gebeurtenis ongemerkt passeren.

Liberaal voor de publieke zaak (Sander van Walsum Volkskrant 11 september 2017 p. 14-15):
Voor zijn functie als voorzitter van de VSNU, de vereniging van universiteiten, verliet hij vervroegd de Kamer. Dat levert hem kritiek op, maar de zoon van wijlen minister van Financiën en ECB-president Wim Duisenberg kent de argusogen. Hij, Pieter Duisenberg (50) is 'a man of his own'. Broer Bert ziet hem opnieuw de publieke zaak dienen, nu op een andere plek.
Pieter Duisenberg is allang niet meer 'de zoon van'. Na een studie macro-economie in Rotterdam, een twintig-jarige loopbaan in het bedrijfsleven - bij Shell, Eneco en McKinsey - en een geprononceerd Kamerlidmaatschap is hij 'a man of his own'.
Rendementsdenker
Daarmee heeft hij, vooral bij studenten en docenten aan de Universiteit van Amsterdam, ook twijfel gewekt aan zijn geschiktheid voor een topfunctie in de academische wereld. Op de UvA circuleert een petitie, inmiddels door zo'n vierduizend mensen ondertekend, waarin het college van bestuur voor de keuze wordt gesteld: óf Duisenberg uit de VSNU óf de UvA uit de VSNU.
De critici merken Duisenberg aan als vertegenwoordiger van het vermaledijde rendementsdenken. Hij zou de rol van de overheid bij de toewijzing van onderzoeksgeld willen vergroten. Hij zou universiteiten willen reduceren tot kweekvijver van het hogere management van het bedrijfsleven.

Martin Sommer vermoedt dat de kaarten al zijn geschud. René Cuperus hoopt dat Angela Merkel de onbalans in Europa zal herstellen. Is er verschil tussen het gedrag van een toppoliticus en een topondernemer?

In de kloof tussen verwachting en werkelijkheid groeide de aversie tegen het establishment, de topbestuurders. Anderzijds overmoed, hoogmoed ligt aan de onmacht is kernprobleem EU (Arnout Brouwers Volkskrant 26 oktober 2016 p. 23) ten grondslag. Een ommekeer in het denken, een paradigmawisseling is noodzakelijk om de instabiliteit van het kapitalisme, de onbalans te herstellen.

Onze verhalen weerspiegelen de samenleving. Om het gedrag van mensen beter te leren begrijpen gaat het er om de inzichten van filosofen en mystici met elkaar te verbinden. Belangrijker is het dus dat onze verhalen de onbalans herstellen, de samenleving veranderen.

Een belangrijk deel van de verdeel en heers problemen die we signaleren hebben we door onvoldoende checks & balances (Evenwicht door Tegenwicht) zelf gecreëerd. 'De remedie is tegelijkertijd de kwaal' (geweten, 'Goed en Kwaad', 'Deugd en Ondeugd'). De vraag dringt zich op welke debacles moeten zich voordoen voordat echt actie wordt ondernomen. Het gaat mis, chaos dreigt wanneer voor onnatuurlijke selectie, een gesloten systeem wordt gekozen. Chaos, onbalans ontstaat omdat politici geen oog hebben voor de keerzijde van de medaille.

De schaamteloze moed om spijt te betuigen (Aart G. Broek 12 oktober 2017):
Als ik mij verontschuldig dan voel ik mij zo’n lummel
In westerse landen zullen falende bestuurders niet publiekelijk het hoofd buigen, de ogen neerslaan en hun schuldgevoelens tonen zoals dit in Japan regelmatig gebeurt. Behalve vernederend en zodoende schaamtevol is een dergelijk optreden vooral bedoeld om aan te geven hoezeer de bestuurder is begaan met het lot van de (mogelijke) slachtoffers die hij maakte. Rijkman Groenink (ABN AMRO), Hubert Möllenkamp (Rochdale), Marcel de Vries (Vestia), Henk Chin Sue (Gasunie) en Loek Hermans (Maevita) werden gebrandmerkt als falende bestuurders. De heren legden schaamtevolle trajecten af.
SCHANDPAAL
Wij schermen de aanstichters van leed bij voorkeur af, meer in het bijzonder beschermen we ze zo veel mogelijk tegen openlijke hoon – beschaafd als we menen te zijn. De tijden van de schandpaal op het marktplein liggen tenslotte ver achter ons. Nadat de klokkenluider Arthur Gotlieb een einde aan zijn leven maakte, werden de namen van de afdelingsdirecteur en de unitmanager onder wie Gotlieb bij de Nederlandse Zorgautoriteit werkte, angstvallig buiten het nieuws gehouden.

Buitenhof (na ca. 36 minuten - Schuim & As 17 september 2017): Geschiedschrijving is niets anders dan hedendaagse politiek geprojecteerd op het verleden. Publicist Hubert Smeets verwijst in het interview naar de publicatie Zet koloniale heersers te kijk (NRC 16 september 2017).
Met het verwijderen van standbeelden en namen vegen we alleen onze stoep schoon, schrijft kunstenaar Hans van Houwelingen. Hij pleit voor een herintroductie van de schandpaal. „Tussen eren en onteren zit precies de ruimte om onbevangen de geschiedenis te aanschouwen.”

De maagd van Rouen (Niña Weijers De Groene Amsterdammer 6 januari 2022 p. 66):
Voor Annie Duchesne bestaat er een groot geheim, seks, waar ze niets vanaf weet. Annie Ernaux beschrijft haar ontmaagding en alle consequenties ervan. Over zuiverheid en schande, over verlangen en angst.
‘Eigenlijk zijn er maar twee soorten literatuur’, schrijft ze in Meisjesherinneringen, ‘een literatuur die verbeeldt en een literatuur die zoekt, de ene is niet beter dan de andere, behalve voor degene die ervoor kiest zich eerder aan de ene dan aan de andere te wijden.’
Zelfinzicht doet zich bij Ernaux niet voor als een uitsluitend psychologische verworvenheid, maar gaat erover hoe dat zelf zich verhoudt tot de wereld, waarbij zowel het zelf als de wereld een allerminst stabiele factor is. Ze heeft dan wel een grote drang om de dingen te verklaren, maar even groot is haar weerstand om verklaringen te zien als onomstotelijk en definitief. Er is alleen het moeizaam opgedolven verhaal dat te voorschijn komt onder een berg van haarscherpe en nauwelijks herinnerde woorden, beelden, sensaties, details. En de wetenschap dat het ook een heel ander verhaal had kunnen zijn.

Het dubbele leven van Annie Ernaux (Jan Postma De Groene Amsterdammer 8 oktober 2020 p. 54-57):
In de ‘sociologische autobiografie’ De jaren wil Annie Ernaux het collectieve geheugen terugvinden in dat van haarzelf.
‘Juist het gebrek aan betekenis van wat je beleeft op het moment dat je het beleeft breidt het aantal mogelijke manieren om erover te schrijven uit’, schrijft ze in Meisjesherinneringen. En, aan het einde, ook: ‘In mijn papieren vond ik een soort intentieverklaring terug: de kloof verkennen tussen de verbijsterende werkelijkheid van wat je overkomt op het moment dat het je overkomt, en de vreemde onwerkelijkheid waarin, jaren later, wat je is overkomen zich tooit.’ Ernaux probeert de wereld om haar heen te begrijpen door naar zichzelf te kijken, en ze probeert zichzelf te begrijpen door naar de wereld om haar heen te kijken. Literatuur is altijd een vorm van reiken en haar werk is altijd de poging een van twee kloven te overbruggen. Soms gaat het om de kloof tussen wat is en wat is geweest, het gapende gat tussen wie we waren en wat we zijn, op andere momenten om de kloof tussen het individu en de gemeenschap.
Ze hangen, denk ik, beide samen met haar achtergrond. Met de wijze waarop ze, door haar goede schoolresultaten, een pad ging bewandelen dat aanvankelijk nog niet voor haar leek te zijn uitgestippeld. Sociale mobiliteit versterkt het effect van zowel de eerste kloof, die tussen het verleden en het heden, als de tweede. Wat die eerste betreft kunnen we slechts vasthoudend naar de overzijde staren. Zo scherp mogelijk kijken en vertellen wat we uit de mist van het verleden zien opdoemen.

Ernaux is de onbetwiste heldin van de autofictie (Wineke de Boer de Volkskrant 8 april 2017):
Krachtig portret van de auteur als 18-jarige.
Het resultaat, Meisjesherinneringen, nu verschenen in de gedegen vertaling van Rokus Hofstede, is in al zijn eenvoud krachtig. Vanaf de eerste pagina's is het meteen spannend: wie was dat meisje?

Een jaar na de Capitoolbestorming: twee werelden (Maral Noshad Sharifi de Volkskrant 6 januari 2022 p. 13-15):
De Capitoolbestorming, vandaag een jaar geleden, heeft de Verenigde Staten diep gespleten. Er zijn twee totaal verschillende visies ontstaan op wat er die dag is gebeurd. Was het Trump die op zijn vingers floot en met een groep terroristen een mislukte staatsgreep pleegde? Of ging het om een demonstratie van vaderlandslievende Amerikanen waar we het nu wel lang genoeg over hebben gehad?
De twee lezingen hebben één overeenkomst: het geloof dat de Amerikaanse democratie ernstig wordt bedreigd. Maar waar die dreiging vandaan komt en hoe de democratie gered moet worden, daarover denken beide kampen weer totaal verschillend. Alle ogen zijn nu gericht op de tussentijdse verkiezingen in november.

Volkskrant 6 januari 2022:
- ‘Ken je Guus Kuijer persoonlijk?’, vroeg ze met een devotie alsof ik Jezus wel eens had ontmoet
- Rutte IV is zowel knalgroen als onversneden rechts, het kapitaal blijft de baas
- En bravo Volkskrant dat het artikel van Meester en Van den Broek hierover wordt geplaatst (O&D, 5/01). Een goede democratie is gebaat bij georganiseerd tegengeluid en de pers vervult daarin ook een hoofdrol.
- Vrouwelijke auteurs zijn ook in deze tijd geen concurrenten maar bondgenoten

De polderjongen, de pantserhouwitsers, de warme bakker, de zangeres en de snaartheorie (Bert Wagendorp de Volkskrant 5 januari 2022 p. 2):
Robbert Dijkgraaf wordt de eerste onderwijsminister die de snaartheorie begrijpt. Alleen heeft hij daar niet zoveel aan. Hij moet begrijpen hoe hij verandering doordrukt, hoe hij verbetering tot stand kan brengen en hoe hij voorkomt dat hij wordt ingekapseld door het ambtenarenleger om hem heen. Dat geldt voor alle buitenstaanders die zijn ingehuurd om Rutte IV van elan te voorzien.

Is zingen en pianospelen de beste opstap voor Financiën en EZ? (Peter de Waard de Volkskrant 5 januari 2022 p. 21):
Nu is Janet Yellen net als Kaag de eerste vrouw in de geschiedenis van haar land die op de schatkist past. Maar veel maakt het niet uit. Ook zij vindt schulden geen probleem. Nu rente niet meer bestaat, kan de studie economie gewoon worden afgeschaft. Het is allemaal politiek.

Nieuw elan (Marie-France Admiraal de Volkskrant 5 januari 2022 p. 29):
Terwijl Sigrid Kaag overduidelijk het meest geschikt is voor Buitenlandse Zaken en totaal geen financiële kennis en ervaring heeft, kiest zij, en D66, toch voor de zogenoemde ‘cruciale’ positie van minister van Financiën. Daarmee bewijst zij het land tweemaal geen dienst: niet alleen dus geen minister van Financiën met verstand van zaken, maar ook nog eens een minister van Buitenlandse Zaken die niet over relevante diplomatieke ervaring beschikt.
Sterker nog, als minister van Financiën heeft Wopke Hoekstra zich in het buitenland regelmatig als een olifant in de porseleinkast gedragen. Ook belemmert D66 op deze manier de wenselijke continuïteit op die zo belangrijke post van Financiën.

Het onbehagen in de maatschappij is vooral een gevolg van de eenzijdige focus van de overheid op marktwerking, het model van Milton Friedman. Incompetente politici en hun spindoctors hebben het model van Keynes volledig verziekt. Griekenland mocht als eerste land aan de schandpaal. Door het faciliteren van het ongebreidelde kapitalisme, de neoliberale wereldorde van het grootkapitaal is door politici de factor arbeid in de knel gekomen en hebben ze aan een grotere tweedeling in de maatschappij bijgedragen.
Het multipliereffect ‘macro-economie en staatsinterventie’ was in 1990 al vrijwel volledig uitgemolken. Het is niet uit te leggen. Hoe is het mogelijk dat economen het model van Keynes zo verkeerd hebben begrepen. Het lijkt niet waarschijnlijk dat de 21ste eeuw een econoom van het kaliber van Keynes zal voortbrengen.
Voor een rechtvaardige en duurzame samenleving is het belangrijk de mens centraal te plaatsen. De uitdaging voor de 21ste eeuw is om in de micro-economie zowel de vierde productiefactor ondernemerschap als de factor arbeid weer de plaats te geven die het verdient. Voor een ‘topeconoom’ valt daarmee weinig eer te behalen.

Peter de Waard heeft gelijk voor onze toppolitici in Den Haag en Brussel is Friedman de profeet. Het marktmechanisme belicht slechts een kant en is niet zaligmakend. We voelden ons zo rijk dat het de vraag is wat we allemaal terugkrijgen van het geld dat de banken aan het buitenland hebben uitgeleend. Politici twijfelen steeds meer of al het heil wel uit Brussel komt. Het gaat om de relatie tussen het Oosterse en Westerse denken te leren begrijpen.

Euro Neurose (Maarten Schinkel 17 september 2017 NPO2 VPRO Tegenlicht - na ca. 2 minuten):
Op de lange termijn zijn de problemen die onder euro liggen niet weggenomen, die versterken zichzelf nog steeds.

Toppolitici worden steeds slimmer om de oplossing van de echte problemen naar de toekomst te verschuiven. Mark Rutte heeft gelijk dat Commissievoorzitter Juncker ook maar een ambtenaar is. De hamvraag is of de nauwere verwevenheid van de publieke met de private sector de kwaliteit van de samenleving echt verbetert? Het rapport ‘E i V’ verdedigt de stelling dat dit niet het geval is. Door de verzelfstanding van de wooncorporaties, de zorg en het onderwijs heeft de overheid het stuur uit handen gegeven. De door de overheid gestimuleerde marktwerking heeft een averechts effect, de valkuil van de schijnmarkt ('financialisering') opgeleverd. Om de productiviteit te verbeteren dienen in het economisch verkeer de spelregels drastisch te worden herzien. De politici, die de overheid aansturen denken dat het prima gaat. Politici gedragen zich zich als een kikker die levend wordt gekookt, het water is lekker warm en hij heeft niet door dat hij aan het sterven is.

Een variant op het peterprincipe, het sprookje De nieuwe kleren van de keizer van Hans Christian Andersen is nog steeds actueel.

Het geheel van controlemechanismen, de ingebouwde ‘checks and balances’ (Evenwicht door Tegenwicht) in een organisatie, provincie, Nederland dienen ter waarborging van het machtsevenwicht. Het sprookje van Hans Christian Andersen laat zien dat zijn hovelingen juist hielpen om de keizer van nieuwe kleren te voorzien. Is het, om de continuïteit van een organisatie, de BV Nederland te waarborgen, niet beter dat de hofhouding de ministers voor de valkuil van de nieuwe kleren van de keizer tracht te behoeden?

'Ik ben onsterfelijk' (Gert Jonkers Volkskrant 6 mei 2006):
Met de pensioengerechtigde leeftijd in zicht dook reclamefotograaf Oliviero Toscani, vermaard om zijn advertenties voor Benetton, bij de Italiaanse parlementsverkiezingen op een van de linkse kieslijsten op....
''Natuurlijk moeten we nog door een hoop shit', zegt hij. 'Religie is nog niet uitgeroeid, maar zal ooit toch ook verdwijnen. Geciviliseerde landen hebben al bewezen dat ze ook zonder God kunnen functioneren. Ooit komt het goed. Ik zal het wel niet meemaken. Hoewel...'Hij bedenkt zich.'Ik denk dat de mens ooit onsterfelijk wordt en wie weet maak ik dat nog wel mee. Eigenlijk ga ik daar wel van uit. Ik ben onsterfelijk totdat het tegendeel bewezen is. Dat is de enig juiste manier om in het leven te staan. Hoezo pensioen, hoezo stoppen met werken? Ik ben onsterfelijk.'

Frits Bolkestein heeft gelijk wanneer hij stelt: In der Beschränkung zeigt sich der Meister. Hij heeft ongelijk wanneer hij vindt dat politieke filosofen altijd achter op de geschiedenis en de politieke ontwikkelingen lopen.
Bolkestein is het niet eens met Benjamin Barber en Hans Feddema die een Derde Weg, lees een paradigmawisseling proberen te vinden die noch jihad noch McWorld is. Maar die derde Weg is er niet volgens Bolkestein: McWorld is namelijk onlosmakelijk met de democratie verweven.

Het bestaan van een Derde weg, het morele -, innerlijke kompas van spirituele leraren, wordt door Frits Bolkestein ontkend. Spirituele leraren, profeten, mystici en zieners (rishi’s) zijn bruggenbouwers naar de toekomst. Om de paradox 'E i V' te duiden, gaat het om een grote verscheidenheid aan leraren.

Je wordt afgeserveerd, soms letterlijk, het oeroude zondebokmechanisme treedt in werking wanneer je het spel volgens de machthebbers niet op de juiste wijze meespeelt. Het patroon dat in het rapport 'E i V' naar voren komt sluit ook bij het Oude Testament aan. In het meer dan 2500 jaar geleden geschreven boek Spreuken van het Oude Testament (Tenach) staan veel levenswijsheden. Prof. Ohmann zegt in zijn boek Spreuken dat de kwintessens van het boek gaat over personen die nu eens als ‘de dwaas’, dan weer als ‘de goddeloze’ worden opgevoerd, al of niet vergeleken met hun tegenpool ‘de wijze’ of ‘de rechtvaardige’. Het Oude Testament zegt dus al dat de weg tussen wijs en rechtvaardig heil brengt en het kiezen voor goddeloze dwaas, cq. tussen dwaas of goddeloos voor onheil zorgt.

In de Nexus-lezing 'History Lessons' (22 november 2014) en in het programma Buitenhof (23 november 2014) brengt Simon Schama naar voren dat er nog steeds aan inspirerende story tellers behoefte is. In het rapport 'E i V' zijn de verhalen op de kennis van profeten, mystici en zieners (rishi’s) gebaseerd. Of met andere woorden er is niets nieuws onder de zon.

Een illustratie van vrijemarktfundamentalisme is de bonuscultuur in het bankwezen en bijvoorbeeld Luxleaks:, die de belastingvlucht van bedrijven onthuld. Al zijn er ook personen die dit onder goed ondernemerschap scharen.

Franse klokkenluider wilde niet meedoen aan fiscale trucks (Volkskrant 18 december 2014):
Zelfs Jean-Claude Juncker, ex-premier van Luxemburg en voorzitter van de Europese commissie, zag zich genoodzaakt te verklaren dat de geconstateerde praktijken indruisten tegen 'ethische en morele normen'. De ministers van Financiën van Duitsland, Italië en Frankrijk noemden LuxLeaks een 'keerpunt': de fiscale concurrentie tussen Europese landen moet aan banden gelegd worden, vonden zij.

Verliezershoop (Harriet Duurvoort Volkskrant 22 juni 2018 p. 24):
Ik had me erop verheugd de degens te kruisen met Telegraaf-columniste Nausicaa Marbe, maar die is ziek. Wat rest ,is een en al positiviteit. Man of the match is Roda JC-aanvoerder Nathan Rutjes. Aandoenlijk, oprecht, lief en aanstekelijk blij. Hij heeft dit jaar alles verloren wat er te verliezen viel, zo begrijp ik. Wacht niet tot de storm voorbij is, maar leer dansen in de regen, is zijn motto.
Terreurdreiging, polarisering, verrechtsing; populisten die met burgeroorlog flirten. De vele verworpenen der aarde die de Europese kusten hopen te bereiken. We hebben het er deze avond niet over gehad.
Het heetste hangijzer wordt door Erik van Muiswinkel van stal gehaald. Hij sluit de avond af met een sketch over het Zwarte Pietendebat. Bij de bar bezweert iemand dat de traditionele Zwarte Piet helemaal niet racistisch bedoeld is. Ik lach minzaam, het is te warm en te vroeg in het jaar nu voor mij.
De meest zelfkritische opmerking komt van Depla. Hij vertrouwt me toe eigenlijk opgelucht te zijn dat Denk voor zichzelf is begonnen. Dat het fout was om migranten die geen werkelijke binding met de beginselen van de sociaaldemocratie hebben, binnen te halen als stemvee.
Ik hoop oprecht dat het de PvdA lukt, een progressieve beweging. Eentje zelfs die de grote uitdagingen van onze tijd op een positieve en constructieve manier bij de horens probeert te vatten. De enige keer dat ik iets dergelijks heb zien gebeuren, was in 2008, toen Barack Obama verkozen werd. Je kunt er zuur over doen omdat we nu Trump hebben, maar destijds was het een beweging die het hele land inspireerde. Je kunt negatief hitsen of positief hitsen, het is beide aanstekelijk.
Hier moet het niet op z'n Amerikaans. Maar positief, met realiteitszin en ruimte voor relativeringsvermogen. Inspirerend maar ook constructief kritisch en zelfkritisch. Met humor en oog voor het menselijke verhaal, dat we allen delen. Uiteindelijk wordt iedereen daar gelukkiger van.

Als Sessions al een Rus zag, dan weet hij het niet meer (Michael Persson Volkskrant 14 juni 2017 p. 2):
De Amerikaanse minister van Justitie Jeff Sessions zegt zich niets te herinneren van een gesprek of ontmoeting met de Russische ambassadeur, op een receptie van de Trump-campagne vorig jaar.
Tijdens een hoorzitting van de inlichtingencommissie van de Senaat dinsdag ontkende Sessions, destijds veiligheidsadviseur van Trump, alle aantijgingen dat hij met de Russen zou hebben samengewerkt om de verkiezingen te beïnvloeden.
'Ik bescherm grondwettelijk recht'
Wat is dat voor beleid? 'Ik bescherm het grondwettelijke recht van de president dat zijn conversaties privé blijven', zei Sessions. Daarmee volgde hij het voorbeeld van de chefs van de inlichtingendiensten vorige week, die ook niets wilden zeggen.
Dat grondwettelijke recht, het 'executief privilege' is echter niet door Trump ingeroepen. Sessions' onwil te spreken stuitte daardoor op onbegrip bij de commissie.
'Uw zwijgen spreekt boekdelen', zei senator Martin Heinrich.
De zitting kwam in het kielzog van suggesties, door een koor van Trump-getrouwen, dat Trump speciale aanklager Robert Mueller zou moeten ontslaan. Dat leidde tot veel ophef in Washington: het zou opnieuw een teken zijn dat Trump het Russische onderzoek wil dwarsbomen, na het ontslag van Comey vorige maand.

Vooruit (Julien Althusius Volkskrant 14 juni 2017 Bijlage p. 2):
Voor Nothing Is Forgiven volgden de Belgische filmmakers Vincent Coen en Guillaume Vandenberghe El Rhazoui van 2011 tot 2016. Hun uiteindelijke film is rauw, sober, weinig gestileerd en met nauwelijks muziek. Dat heeft Nothing Is Forgiven ook allemaal niet nodig.
Nothing is forgiven vertelt het verhaal van activiste en journaliste Zineb El Rhazoui die haar thuisland Marokko ontvlucht na de Arabische Lente. In Parijs start ze een nieuw professioneel leven op de redactie van Charlie Hebdo. Voor het eerst in haar carrière kan zij werken in volledige vrijheid, zonder censuur en omringd door vrije geesten.
De transformatie van vrijgevochten Marokkaanse tot zwaarst beveiligde vrouw in Frankrijk, tot toekomstige moeder die door moet met haar leven, het is allemaal integer en respectvol verbeeld door de Belgische makers. Na afloop beklijft een bepaalde treurnis: de harde knallen van 7 januari en 13 november dreunen nog door, de omvang en meedogenloosheid van de aanslagen wennen nooit. Maar er is ook verbazing, bewondering. Voor de optimistische onverzettelijkheid van El Rhazoui, die maar één kant op kan: vooruit. 'Er ontstaat nieuw leven uit de dood', zegt ze tegen het einde van de documentaire. 'Het leven gaat door en herrijst uit zijn as. Er zijn nog zoveel boeken te lezen, zoveel reizen te maken. Zoveel ervaringen die je nog kunt hebben. Je wilt je nestelen, volop van het leven genieten. Liefhebben. Geliefd worden. Doorgeven. Iets opbouwen.'

'Links en rechts leven beide in een illusie als het over migratie gaat' (Carlijne Vos interviewt Gerald Knaus Volkskrant 14 juni 2017 p. 9):
Het klappen van de formatie op migratie straalt af op heel Europa, zegt Gerald Knaus, de architect van de EU-Turkije-deal over vluchtelingen.
Het is onbegrijpelijk dat Nederland er niet in slaagt het compromis te vinden tussen veiligheid en menselijkheid, zegt Gerald Knaus na het klappen van de formatie op het onderwerp migratie.
Hoe voorkom je dat mensen dan nog steeds ook illegaal naar Europa proberen te komen? 'Door een strikt signaal af te geven: elke migrant die geen recht heeft op asiel wordt linea recta op het vliegtuig terug gezet. Dat ontmoedigt smokkel wel. Dat lukt alleen als Europa eindelijk investeert in functionerende Europese asielloketten in Griekenland en Sicilië. Migranten moeten binnen een paar weken na aankomst uitsluitsel krijgen over hun asielmogelijkheden. Dan moeten ze niet blijven hangen, maar meteen terug. En Europa moet zijn beloftes inlossen en meer vluchtelingen laten overkomen uit Griekenland en Turkije. Zolang de EU met loze beloftes blijft komen en landen niets concreets te bieden heeft, wordt het ook nooit wat met de onderhandelingen met Afrika en blijven de bootjes komen.'

Op basis van uitgebreid onderzoek wordt de conclusie getrokken dat de homo sapiens nog steeds een raadsel is. Volgens sceptici verhoudt parapsychologie zich tot de psychologie zoals de metafysica tot de fysica. Voor de laatste stand van zaken verwijs ik naar het tijdschrift MANTRA De cirkel van stof en geest Zomer 2017. Voor wat betreft de relatie tussen een gezonde geest in een gezond lichaam, het leerproces, de zingeving van het leven, die Plato al heeft onderkend geldt dat we het zelf zijn die zin en betekenis geven aan het leven. Wel is het zo dat sinds Plato, dus na ruim twee millennia op het terrein van de Mind-body dichotomy de wetenschap slechts weinig vooruitgang heeft geboekt. Het universum is muziek. Centraal blijft wel staan bewegen we als mens op de microkosmos aarde met de natuur mee of vertonen we een onvolwassen, een onnatuurlijk gedrag. Of met andere woorden hoe richten we onze levensenergie, intenties, onze aandacht. Het zijn mensen die leven volgens de wetten van de natuur en die in synchroniciteit zijn met Moeder Aarde.

Door het schone van bijvoorbeeld kunst en muziek met anderen te delen kunnen tegenstellingen worden overwonnen. Een topmusicus beheerst niet alleen de techniek om zijn instrument te bespelen, maar hij weet ook een compositie op een authentieke wijze te interpreteren. De taal van muziek, de 'muziek van de sferen' (eonische muziek) is universeel. Volgens Johannes Kepler bestaat de verbinding tussen geometrie, kosmologie, astrologie, harmonie en muziek door de musica universalis.

Verbeeldingskracht (universeel bewustzijn, kosmisch bewustzijn, ideatie, scheppingsdriehoek 9 - 3 – 6, actieve imaginatie van CarlJung), de kernkwaliteit creativethink - Ilya Prigogine heeft het over de ervaring van creativiteit - is het positief tegenovergestelde van chaos. Middels een ideologische ommekeer is het mogelijk ons met de natuurlijke kringloop (flow), te verbinden. We zijn medescheppers van iedere situatie die in ons leven ontstaat. Ieder initiatief, elk mens kan door het vlindereffect de zelfordening positief beïnvloeden. De chaostheorie leert dat alles met elkaar verbonden is en de onderzoeker niet af te scheiden is van het onderzoekblack%. Alleen door dat wat is te accepteren komt de evolutie een stapje verder.

Livestro beschuldigt zonder bewijs (Wierd Duk Volkskrant 8 juni 2017 p. 24):
'Joshua Livestro lijkt het tot zijn opdracht te hebben gemaakt mij te framen als gevaarlijke oproerkraaier.'
In de Volkskrant (Opinie, 3 juni) krijgt publicist Joshua Livestro uitgebreid de ruimte om mij en andere auteurs weg te zetten als 'extreem-rechtse complotdenkers'. Het is niet voor het eerst dat Livestro deze ernstige beschuldiging aan mijn adres uit.
Sinds het Oekraïne-referendum toen hij, met geld van de miljardair George Soros, pleitte voor een 'ja', lijkt hij het tot zijn opdracht te hebben gemaakt om mij te framen als een gevaarlijke oproerkraaier.

Het debat, de controverse tussen Wierd Duk en Joshua Livestro, is een hoofdthema in het onderzoeksrapport 'E i V'. Het is een thema dat de gemoederen, lees filosofie al millennia bezig houdt. De leugenaarsparadox, het Münchhausentrilemma, de Paradox van Epimenides, Third man argument van Plato? en ten slotte Harry Mulisch stelt voor deze bespiegelingen over Het Ene (dass in der Vielheit Einheit, in der Einheit Vielheit bestehen kann), de These-antithese-synthese te zien als intuïties betreffende het moment vlak 'voor' de oerknal, waarop iets ontstaan is terwijl er niets was: dat punt dat dus niet bestond, maar, ogenblikkelijk ontploffend, toch weer wel bestond.7.
7) De Zuilen van Hercules, blz. 112-118.
Het is de Bhagavad Gita die voor dit vraagstuk een oplossing aanreikt. Het laat zien dat zowel de Oosterse als de Westerse filosofie van het mechanisme These-antithese-synthese gebruik maakt.

Het debat, de controverse tussen Wierd Duk en Joshua Livestro, is een hoofdthema in het onderzoeksrapport 'E i V'. Het is een thema dat de gemoederen, lees filosofie al millennia bezig houdt. De leugenaarsparadox, het Münchhausentrilemma, de Paradox van Epimenides, Third man argument van Plato en ten slotte Harry Mulisch stelt voor deze bespiegelingen over Het Ene (dass in der Vielheit Einheit, in der Einheit Vielheit bestehen kann), de These-antithese-synthese te zien als intuïties betreffende het moment vlak 'voor' de oerknal, waarop iets ontstaan is terwijl er niets was: dat punt dat dus niet bestond, maar, ogenblikkelijk ontploffend, toch weer wel bestond.7.
7) De Zuilen van Hercules, blz. 112-118.
Het is de Bhagavad Gita die voor dit vraagstuk een oplossing aanreikt. Het laat zien dat zowel de Oosterse filosofie als de Westerse filosofie van het mechanisme These-antithese-synthese gebruik maakt.

Ook in de 21e eeuw blijft gelden dat de andere wang toekeren symbool staat voor het leren kijken vanuit het perspectief van de tegenstander. Dit wordt al in de Bhagavad Gita tot uitdrukking gebracht. Of met andere woorden al is de leugen nog zo snel de waarheid achterhaalt hem wel.

Arnon Grunberg bespreekt in de Volkskrant van 31 december 2010 De grote Drie - Succes is een vijand (Boeken p. 5) en Peter van Giesen De klokkenluiders grijpen de macht (het Vervolg p. 5). Arnon Grundberg bespreekt van Gerard Reve De ondergang van de familie Boslowits, van Frederik Hermans De donkere kamer van Damokles respectievelijk De tranen der acacia’s en van Harry Mulisch De zaak 40/61.
‘In hoeverre is de afbeelding van gruwel de oorzaak van gruwel?’ vraagt Mulisch, een eeuwig actuele vraag. Over Mulisch schrijft Grunberg: We willen de volksschrijver wel uitzwaaien op zijn begrafenis, maar we wensen bij voorkeur niet na te denken over zijn werk.

Wim Brands VPRO boeken 26 jul 2015:
Sander Bax, universitair docent literatuurwetenschap en cultuurgeschiedenis, vertelt over zijn nieuwste boek 'De Mulisch Mythe'. Er zijn weinig schrijvers die zo zeer tot een mythe zijn geworden als Harry Mulisch. Voor de een is hij de onuitstaanbare, arrogante schrijver die het liefst over het Leidseplein paradeerde, voor de ander is hij de laatste grote intellectuele auteur die Nederland gekend heeft. 'De Mulisch Mythe' vertelt het verhaal van een fenomenaal schrijverschap en van de publieke figuur Harry Mulisch: hoe hij uitgroeide van een jonge debutant uit Haarlem tot een groot Europees schrijver.
Te gast is historicus en schrijver Willem Otterspeer, over het tweede deel van zijn biografie over Willem Frederik Hermans: 'De Mislukkingskunstenaar'. Hoewel hij zei weinig fiducie te hebben in de biografie, besefte W.F. Hermans heel goed dat ook zijn eigen leven onderwerp zou worden van studie. Mede daarom legde hij een immens archief aan, waarin hij alles bewaarde over wat hij schreef, las, zag en meemaakte. Biograaf Willem Otterspeer heeft zich door dat archief heen gewerkt om het leven van de grote romanschrijver te reconstrueren. De biografie die daar uit voort kwam biedt een nieuwe en belangwekkende visie op de schrijver, een schrijver die gevangen zat in zijn eigen ambitie om 'alles' tot stand te brengen, een schrijver die gedoemd was onder die ambitie te bezwijken, een schrijver voor wie de mislukking het belangrijkste motief van zijn leven en werken werd.

Niet de mensen moeten in de pas lopen, maar de macht (Menno Hurenkamp Volkskrant 6 juni 2017 p. 18):
Burgerschap
Het wezen van de publieke zaak is: druk opdringerige bureaucraten en ondernemers terug in hun hok.'
Goed burgerschap is werken voor je geld, zorgen voor je naasten en op zijn tijd het Wilhelmus zingen. Dat kost weinig en levert ook voorspelbaar gedrag op. Fijn voor de staat, fijn ook voor de burgers met mooi werk of die niet op een mantelzorgtaakje meer of minder kijken.
Alleen, soms hebben mensen aarzelingen bij hun werk omdat ze er geen vrijheid in hebben, omdat het slecht betaalt of onprettig flexibel is; of soms hebben mensen geen werk en moeten ze met de billen bloot bij allerlei instanties; soms rennen ze zich de benen uit het lijf om kind, moeder en buurvrouw 'vrijwillig' te helpen; soms missen ze het middenklassetalent om subtiel verzet te plegen tegen een asielcentrum en werpen ze zich dus maar voor de auto van de staatssecretaris; soms worden ze op straat bespot om hun kleding of hun taal.
Dat houdt de ingewikkelde delen van het maatschappelijk leven in de schaduw. Wie bepaalt wat er gebeurt op de werkvloer; waarom sommige mensen duizend keer zo veel verdienen als anderen; waarom politici wel zéggen dat inspraak en zeggenschap belangrijk zijn maar telkens weer nieuwe vormen van sturing weten te verzinnen; waarom een ondemocratische instelling als de Europese Centrale Bank onze economie controleert; het zijn vragen naar wie er eigenlijk de baas is. Daarop is het burgerschap dat we aan het ontwikkelen zijn niet bedacht.
In die lacune schuilt een belofte: een regeerakkoord tussen een aantal van onze partijtjes met als uitgangspunt dat niet de mensen in de pas moeten lopen, maar de macht. Dat het prima is dat burgers soms wat stress ervaren, maar dat het wezen van de publieke zaak is opdringerige bureaucratieën en ondernemingen terug in hun hok duwen. Dat goede burgers niet 'de boel leefbaar houden' maar de overheid de maat nemen. Zowel links als rechts kan daar eigen verlangens op projecteren, maar het gedeelde verhaal is dit keer mensen serieus nemen. Dat levert vast ook ergernis op. Maar stel eens dat het betere ergernis is?

Menno Hurenkamp hoofdredacteur van S&D signaleert dezelfde trends als in het onderzoeksrapport 'E i V' naar voren zijn gekomen. Hoe is het mogelijk dat de afgelopen decennia PvdA politici voor deze tendensen niet gevoelig zijn geweest en juist contraproductief beleid hebben ontwikkeld?

Tijdschrift MANTRA De cirkel van stof en geest Zomer 2017 - Samenvatting:
- De eeuwige wederkeer (hoofdstuk 2.2) in het universum komt ter sprake op p. 31-33. Terwijl de weerspiegeling, de bewustzijnsevolutie (hoofdstuk 1.4) op aarde op de p. 64-68 wordt besproken.
- Voor het thema neer en opwaartse causatie (hoofdstuk 1.3.3) zie p. 47.

Hoe de parapsycholog uit Nederland verdween (Maarten Keulemans Volkskrant 3 juni 2017 Bijlage Sir Edmund p. 38-41):
Geesten, telepathie, psychokinese. Ruim een eeuw lang onderzochten serieuze Nederlandse wetenschappers wat de kern van waarheid is in het paranormale. Maar waarom eigenlijk? En heeft het ook wat opgeleverd?
'Tegenwoordig gaat het veel over hersenen', zegt Kloosterman. 'Ik denk dat de psychologie daarmee armer is. Bij een rijk soort psychologie horen ook persoonlijke ervaringen en overtuigingen: hoe denken mensen over leven na de dood, wat betekent het om mens te zijn?'
Misschien is dit wel de belangrijkste les van de eeuwlange flirt met de parapsychologie: wat geldt als wetenschap, is maar net wat de beoefenaren ervan maken. 'We zitten nu in dit wereldbeeld, dit paradigma. En in de toekomst is dat vast weer anders. Je zou willen dat studenten sterker beseffen dat onderzoek niet per se de ultieme waarheid geeft.'

Wetenschap moet ook zichzelf in twijfel trekken (Noelle Aarts Volkskrant 2 juni 2017 p. 22):
Wetenschappers moeten aannames en impliciete normen, óók die van henzelf, ter discussie stellen.
In plaats van zich in het publieke debat te presenteren als de alleswetende ('Dit zijn de feiten, hier moet u het mee doen') zouden zij zich moeten opstellen als een belangrijke gesprekspartner en vanuit een kritische houding en gedegen kennis over een bepaald onderwerp een bijdrage leveren met voorlopige inzichten, kritische vragen en het ter discussie stellen van aannames en impliciete normen, inclusief die van henzelf.
En of de wetenschap er dan toe doet!

Eus (Hassan Bahara Volkskrant 27 mei 2017 Bijlage Opinie p. 2):
Het dilemma van Eus - beter bekend als de schrijver Özcan Akyol - is dat hij nooit Turks genoeg zal zijn in Turkse ogen en nooit Nederlands genoeg in Nederlandse ogen. Oké, dat is ook het dilemma van vele anderen, maar bij hem is het allemaal net een tandje erger omdat hij zo'n gigantische publieke figuur is. Kom ik zo op terug.
Dit begint een beetje een zielig verhaal te worden. Was ook weer niet de bedoeling. Want wat ik ook zag: als je net als Eus links en rechts ondermijnd wordt, dan zet dat je op scherp om meester over je eigen verhaal te worden. Dat zie je mooi in De neven van Eus, waarin Eus de publiekelijke worsteling aangaat met zijn Turkse achtergrond en zijn Nederlanderschap. Uit dat gevecht komt langzaam iemand naar voren die er steeds meer vrede mee heeft dat hij zich ophoudt in een grijs gebied tussen Turkije en Nederland. Nooit Turks genoeg, nooit Nederlands genoeg. Maar wel helemaal zichzelf, zijn aller-uniekste Eus. Dat is een nastrevenswaardige positie, als je het mij vraagt.

'We hebben in Nederland een beeld van Turkije dat niet klopt' (Sara Berkeljon Volkskrant 23 mei 2017 Bijlage p. 4-6):
Özcan Akyol maakte tv-serie over zijn familie in Turkije
Hij heeft niets met ze gemeen. Toch maakte schrijver Özcan Akyol een tv-serie over zijn familie in Turkije en kwam tot inzicht.
Ze willen je ook steeds knuffelen.
'Ja, klopt, dat vond ik ook apart. Ik vond het trouwens ook apart dat ik het toeliet. Hier in Nederland vindt iedereen mij altijd ontoegankelijk. Of ze noemen me arrogant en bot, wat trouwens meer met mijn verlegenheid te maken heeft. Het is natuurlijk gewoon een afweermechanisme. Ik sta, kortom, niet bekend als warm en knuffelig. Maar in Turkije knuffelde ik wat af, grappig hè? Alles viel weg. Je zal het straks in de andere afleveringen ook zien: tantes die me bij mijn wang pakken, kussen, het gaat maar door. Ik heb me eraan overgegeven.'

Het is de ziel, de schakel tussen 'Geest en Lichaam', die het probleem van het ego en het hogere Zelf, van involutie en evolutie (emanationisme) kan oplossen. In essentie draait het om ‘Levensatoom en Atoom’, ‘Geest en Lichaam’, de neergaande en opgaande boog, ‘These + Antithese = Synthese', de Kwintessens. Of met andere woorden voor de mensheid op aarde geldt nog steeds "Verbeter de wereld en begin bij jezelf". Geestelijke gezondheid bevorderen houdt zich primair met het verminderen van het maatschappelijke onbehagen, het culturele onbehagen bezig. Het gesignaleerde onbehagen in de maatschappij, de cultuurneurose is alleen te doorbreken wanneer aan immateriële thema's, het waarden en normen debat meer inhoud en vorm wordt gegeven.

Het Holland Financial Centre is een Nederlandse stichting opgericht op 11 juli 2007. Het is een initiatief van 48 verschillende partijen uit de financiële sector (overheid en bedrijfsleven) die als doel heeft het ontwikkelen van initiatieven die bijdragen aan het in stand houden van een sterke, open en internationaal concurrerende financiële sector in Nederland. Medio 2010 heeft HFC onder voorzitterschap van Sjoerd van Keulen een kleine 70 deelnemers. Sjoerd van Keulen is ook bestuursvoorzitter van SNS-reaal en 'Topman van het Jaar'. Naar aanleiding van het SNS-debacle heeft de overheid op 6 februari 2013 besloten de samenwerking met het bedrijfsleven in het HFC niet langer wenselijk te achten.

Naar aanleiding van het SNS-debacle heeft de overheid op 6 februari 2013 besloten de samenwerking met het bedrijfsleven in het HFC niet langer wenselijk te achten. Door de eenzijdige nadruk van politici op marktwerking komt ook de solidariteit, met name in de gezondheidszorg steeds meer onder druk te staan. Illustratief is het artikel De jeugd is dik, de overheid slap van Merijn Rengers (Volkskrant 29 november 2014):
Het aantal zwaarlijvige kinderen blijft groeien. Bij initiatieven om dat tegen te gaan spelen multinationals een grote rol. En één communicatiebureau zit als een spin in het web. Etc.
Doris Voss, de voedselactiviste van het eerste uur, geeft er de brui aan. Ze is het 'gerommel in de marge zat' en heeft onlangs haar subsidie voor het opzetten van nieuwe gezond-eten-programma's stop laten zetten. Maar ook het boek De geldpomp van Gijs Herderscheê en zijn artikel Alle franje verdwijnt nu weer (Volkskrant 6 december 2014, katern Vonk p. 14/15) over de macht in de sociale zekerheid spreken voor zich. Oud-politici en managers maken ongezien de dienst uit.

CPB: overheid verkwist miljarden in de zorg (Jochem van Staalduine, Eric van den Outenaar Volkskrant 19 mei 2017 p. 7):
Het ministerie van Volksgezondheid vergoedt te gemakkelijk peperdure, nieuwe medische technologieën. Op het moment dat die behandelingen in de basisverzekering worden opgenomen, is lang niet altijd duidelijk of ze een verbetering zijn ten opzichte van de al beschikbare behandelmethoden. Dat schrijft het Centraal Planbureau (CPB) donderdag in een rapport.
Het CPB stelt ook voor een meldplicht in te voeren voor ziekenhuizen die onbewezen technologie willen aanschaffen. Oomen en Van der Horst reageren gematigd enthousiast. Oomen: 'Het ligt voor de hand. Maar we laten nu ook alles wat tussen wal en schip valt beoordelen.' Ook de NVZ is niet a priori tegen. 'Maar de overheid is aan zet.' Het ministerie van Volksgezondheid kon donderdag nog niet op het rapport reageren.

Het wordt steeds duidelijker dat technologische innovaties hun beperkingen hebben, aan grenzen zijn gebonden. Het is het morele -, innerlijke kompas dat onze menswording bepaalt. De geschiedenis laat een diversiteit aan innovatieve, interdisciplinaire grensoverschrijdende wetenschappers (leraren) zien. Pythagoras, Ammonius Saccas, Origenes, Dante Alighieri, Helena Blavatsky, Spinoza, Schelling, Nietzsche, Teilhard de Chardin, Einstein, Jung, Wittgenstein, Krishnamurti, David Bohm, Jean Charon en Ervin Laszlo zijn eminente wetenschappers (leraren) die zich hebben bewogen op het snijvlak van natuur en cultuur. Op dit snijvlak gaat het echter niet primair om wetenschap versus geloof, maar eerder om de wisselwerking, de synthese tussen natuur – en menswetenchappen. Deze kengebieden kunnen wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden. Het zijn twee verschillende, maar complementaire domeinen. Door beide als complementair te beschouwen ontstaat een completer zicht op de werkelijkheid. Het is wenselijk de tweespalt tussen de natuurwetenschappen en geesteswetenschappen te verkleinen. Vastgeroeste denkpatronen te doorbreken. Het domein van de materie met die van de energetische processen te combineren. Een ruimer denkmodel is nodig om op creatieve wijze (ideatie) de wereldvraagstukken op te pakken. Het zijn in het bijzonder de grenswetenschappers met een holistische visie die de samenleving een stapje verder brengen. Uiteindelijk draait het om de vraag welke leraar geeft je echt inspiratie?

Kunst als uitlaatklep voor potentiële dictators (Arnold Grunberg de Volkskrant 18 maart 2017):
Trump helpt jullie een hoop kranten te verkopen, maar ik ga me niet met hem bemoeien', aldus John Malkovich, woensdag in de Volkskrant, in een interview van Merlijn Kerkhof naar aanleiding van het muziektheaterstuk Just Call Me God, over dictators.
Tijdens een borrel op The New York Times vertelde een journalist me dat dankzij Trump de verkoop van de krant was gestegen, maar dat al die stukken tegen Trump op den duur saai werden.
De uitspraak van Malkovich is verfrissend, hij zegt echter eveneens dat we niet echt kunnen weten wat er nu gebeurt, wat democratieën onmogelijk zou maken en wat ruikt naar samenzweringstheorieën.
Goed, we weten lang niet alles en vergeleken met Trump is Bush een heilige, Hollande een held.
Volgens Malkovich zouden kunstenaars de geschiedenis moeten herschrijven. De kunstenaar als alternatieve dictator? Misschien is dat ook een functie van de kunst; potentiële dictators een andere uitlaatklep bieden.

Vol op het orgel (Merlijn Kerkhof interviewt John Malkovich de Volkskrant 15 maart 2017, Bijlage V8-9):
Geeft hij zijn visie op Trump? Steracteur John Malkovich speelt een dictator in het muziektheaterstuk Just Call me God.
HEEFT DIT STUK EEN BOODSCHAP?
'Dat weet ik niet. Ik kan daar pas iets zinnigs over zeggen als ik zelf in het publiek zit en het geheel overzie, nu ben ik er onderdeel van. Iedereen moet zijn eigen boodschap eruit kunnen halen.'
IS HET EEN MEERWAARDE ALS EEN STUK IETS ZEGT OVER ONZE TIJD?
'Nee. Dit stuk heeft niet de functie van een documentaire. Ik denk niet dat we daadwerkelijk iets kunnen weten over wat er nu in de wereld gebeurt. Als journalisten degenen zijn die geschiedenis schrijven, zoals ze beweren, zijn wij kunstenaars daar om die te herschrijven.'
HET IS DE DERDE KEER DAT U SAMENWERKT MET TEKSTSCHRIJVER EN REGISSEUR MICHAEL STURMINGER. WAT IS DE KWALITEIT VAN ZIJN WERK?
'Ik kom zo vaak regisseurs tegen die elke zin voorzeggen, die je vertellen hoe je moet staan; alsof je een hersenloze marionet van vlees bent zonder besef van plaats en tijd. Michael weet dat het in het theater om het moment gaat. Natuurlijk kun je wat leren van de voorstelling van gisteren, maar niet zoveel als je denkt. Het heeft geen zin om over gisteren of morgen te praten, het gaat om het moment.'

Het gevaar ligt slechts op de loer (Arnon Grunberg de Volkskrant 18 maart 2017, katern Vonk p. 8-9):
Er stond echt iets op het spel. Werd 2017 een revolutiejaar, met destructie van de EU? Toen kwamen de uitslagen.
Mensen zeiden vaak tegen mij: 'In het echt val je mee.' Gold dat ook voor de catastrofe die ik vreesde? Dat die in het echt wel mee zou vallen.
Nu moet de behoefte overal en nergens de Apocalyps te ontwaren meteen worden gerelativeerd. De Apocalyps is vaker aangekondigd dan dat die heeft plaatsgevonden. Aan de andere kant heeft de 20ste eeuw bewezen dat je sommige waarschuwingen wel degelijk serieus moet nemen.
Literatuur
Een tijd niet over politiek spreken zou helpen. In een fatsoenlijke samenleving mag je apolitiek zijn, op zijn minst is het een waardevolle illusie apolitiek te kunnen zijn. De opvattingen van de ander kunnen soms op wanen lijken, zijn dat misschien ook. Maar mijn tijd in de psychiatrie heeft mij geleerd dat het niet helpt de waan van de ander hooghartig te willen ont-maskeren. De waan heeft betekenis voor degene die eraan lijdt. Ook verwerpelijke opvattingen hebben vermoedelijk betekenis voor degene die die opvattingen verkondigt, hij ontleent er misschien zijn identiteit aan. Nu de verkiezingen voorbij kunnen we even ophouden elkaar te bekeren. Voor samenleven is weinig meer nodig dan leren zonder vijand te leven.

Theodor W. Adorno Minima Moralia, recensie Arnon Grunberg.
In aforisme na aforisme, het ene vaak nog briljanter dan het andere, wrijft hij de lezer de impasse in en hij vergeet daarbij niet, vrijwel alle profeten en instituten - van wie de lezer nog heil verwacht - te ont-maskeren als handlangers van de verdinging. De journalistiek bijvoorbeeld geeft 'de begrijpelijkheid voor de dommen de hoogste prioriteit'.

Jan Bor laat (in de Boeddhistische blik 18 februari 2024, NPO2) zien hoe het mogelijk is om de inzichten van Arnon Grunberg en James M. Pryse beter te begrijpen.

‘Het onbehagen in de samenleving komt door vervreemding’ (Jeroen Dijsselbloem Buitenhof 16 oktober 2010):
In Buitenhof wees hij er op dat er vroeger meer homogeniteit in de samenleving werd ervaren, vooral binnen de zuilen. Ook voelde men zich meer verbonden met publieke instellingen als scholen en ziekenhuizen. “We hebben het zo georganiseerd dat die instituties van ons vervreemd zijn”, aldus Dijsselbloem.

Overheid heeft te weinig waardering voor rol kerk in de maatschappij (Trouw ):
Het was winst toen de overheid in de jaren zestig met het in het leven roepen van de Algemene Bijstandswet een belangrijke taak van de kerk, de armenzorg, uit handen had genomen.
Vanaf dat moment waren zorgbehoevenden niet meer aangewezen op een kerk, of een andere vrijwilligersorganisatie, voor het verkrijgen van een gunst, maar konden ze gewoon bij de overheid met opgeheven hoofd hun recht op bijstand opvragen.

De huidige tijdgeest vraagt om een nieuwe invulling van de getallenleer van Pythagoras. Er is behoefte aan een nieuw paradigma in de wetenschap in de geest van The Advancement of Learning van Francis Bacon of de natuurlijke theologie volgens Alfred North Whitehead (m.i.v. Henri Bergson, Jiddu Krishnamurti, Teilhard de Chardin, ea.).

Uiteindelijkheid zal de Rechter - en Linker hersenhelft over het verschijnsel Alpha en Omega (Sat en Asat) uitsluitsel geven.

Bergson (p. 100), Duur en Tijd (Rechter - en Linker hersenhelft) Het eigenlijke denkproces in de hersenen, bijvoorbeeld het verwerken van indrukken die door zintuigen aangeleverd worden, is een elektrochemisch proces. Aan het einde van de zenuwcellen registreren de synapsen (te vergelijken met een zend- en ontvangststation) elektronische spanning in de cellen zelf en de cellen ernaast. Als deze spanning verandert, doordat er een impuls door een zintuig wordt aangeleverd, sturen de neurotransmitters via de synapsen chemische stoffen. Deze stoffen zorgen ervoor dat bij de onderling verbonden cellen van het hersennetwerk andere chemische stoffen in kunnen stromen, die de elektrische spanning veranderen. Op deze manier vindt er gedachtenoverdracht plaats. De synapsen zorgen voor de contacten, de communicatie tussen neuronen.

Het verschil tussen het nu en de eeuwigheid is de tijd, die maakt van het laatste het eerste. In zijn Timaios noemt Plato de tijd “een bewegend beeld van de eeuwigheid” (p. 96).
Duur geeft de spiegelsymmetrie en tijd de complementariteit van de duur weer (p. 100).

Ilya Prigogine: tijd geeft het verschil aan tussen de rol van het verleden en die van de toekomst. Boek Order out of Chaos: We kunnen het oude a priori onderscheid tussen wetenschappelijke en ethische waarden niet langer accepteren…. Tegenwoordig weten we dat tijd een constructie is en daarom een ethische verantwoordelijkheid met zich draagt….Als gevolg daarvan is de individuele activiteit niet tot betekenisloosheid gedoemd.
De westerse filosofie is een voortgaande discussie tussen Herakleitos' wereld van het worden en Parmenides' wereld van het zijn. Deze discussie, die zo'n 2500 jaar geleden is gestart, is nog steeds niet ten einde.' De discussie draait om de vraag of er vaste en universele natuurwetten zijn of dat de natuur een wordingsproces zonder wetmatig-heden is. 'Geen van beide is volgens mij waar.'

De stelling lijkt gerechtvaardigd voor wat betreft tijd er van uit te gaan dat er maar een natuurlijke tijd bestaat, het eeuwige nu, het durée van Henri Bergson.

Omraam Mikhaël Aïvanhov boek De mysteriën van Jesod (p. 17): De spirituele scheikunde is de wetenschap van al de elementen waarmee God de wereld geschapen heeft. Het zijn er 22 (letters van het Hebreeuwse alfabet) en het eerste element, Alef, heeft het vermogen te transformeren, te sublimeren, te verlichten, terwijl het laatste, Tav, bewaart en tegen verwoesting beschermt. Wanneer Jezus zei: ‘Ik ben de Alfa en de Omega’ (Openb, 1:8), bedoelde hij: ‘Ik bezit de twee elementen van de hemelse scheikunde: het ene geeft mij de mogelijkheid alles te sublimeren en het andere laat mij toe de Hemel op aarde te verwezenlijken.’Ziedaar de betekenis van Alfa en Omega, Alef en Tav.

Cosmogenesis is the origin and development of the cosmos. This term "Cosmogenesis" was used by Helena P. Blavatsky to describe the content of Volume I of her two-volume The Secret Doctrine, published in 1888; volume II was called "Anthropogenesis" or the origin of humanity. Cosmogenesis is the term also used by the French Jesuit Priest and Scientist Pierre Teilhard de Chardin to describe the cosmological process of the creation of the Universe. Other processes included biogenesis and Noögenesis, culminating in an Omega Point
This principle, which describes the creation of the universe, can be detected in the Tao Te Ching (Daode Jing) as well.

De Theorie van alles heeft op de evolutie van onze zielen, die uiteindelijk in het omegapunt, het Koninkrijk van God zullen convergeren, betrekking. Het probleem van het ego (twéé kanten van een medaille), de Unificatietheorie omvat al de Theorie van alles, de oplossingsrichting, die in De Geheime Leer van Blavatsky wordt uitgewerkt.

Om een cultuuromslag te realiseren gaat het uiteindelijk om een integrale denktrant (de synthese tussen de domeinen van de alfa-, béta- en gammawetenschappers) die het parochiale denken, de symboolpolitiek van het ’eigen koninkrijkje’, het probleem van het ego overstijgt. Het probleem van het ego (twéé kanten van een medaille), de Unificatietheorie omvat de Theorie van alles, de oplossingsrichting (Axis mundi), die in De Geheime Leer van Blavatsky wordt uitgewerkt. De Theorie van alles heeft op de evolutie van onze zielen, die uiteindelijk in het omegapunt zullen convergeren, betrekking.

De in de bijlage ‘Nu, Verleden en Toekomst’ gerubriceerde publicaties laten zien dat het definiëren van het verschijnsel tijd nog niet zo eenvoudig ligt. Waandenkbeelden blijven bestaan zolang de domeinen Geest en Lichaam, geesteswetenschappen en de natuurwetenschappen los van elkaar blijven functioneren. Voor wat betreft ruimte en tijd kan er maar een waarheid zijn, die voor beide domeinen geldt. Het is wenselijk dat de discrepantie die er over de begrippen ruimte en tijd is ontstaan wordt opgeheven.

Stelling: Er treedt een paradigmawisseling van Thomas Kuhn, een revolutie in het wetenschappelijke denken op, wanneer de grens die tussen beide domeinen is ontstaan wordt doorbroken.
Vooralsnog wordt er van uitgegaan dat er maar een natuurlijke tijd bestaat en dat is de eeuwige duur, het nu.

De wederkerigheid (reciprociteit) tussen de horizontale - en vertikale cirkel, de lemniscaat symboliseert de relatie tussen geest en lichaam, de reciprociteit tussen Geesteswetenschappen en Natuurwetenschappen, tussen ongemanifesteerd en gemanifesteerd. Het brengt de ‘theorie van de ark van Noach’, de 49 fasen van actief bestaan, de theosofische leer van zeven Rassen en zeven Ronden, de twéé kanten van een medaille, het mysterie van het leven tot uitdrukking.

Er is een ommekeer in het denken nodig. Het is wenselijk dat het ‘en-en’-denken, het complementaire denken tussen Oost en West, de interdisciplinaire aanpak, de integrale denktrant meer centraal komt te staan. Zorg voor het zelf, Westerse - en Oosterse levenslessen maken het mogelijk de Westerse - en Oosterse supermachten daadwerkelijk in evenwicht te houden. Het draait niet om Westerse of Oosterse suprematie, maar om de wederkerigheid, de complementariteit. De lemniscaat symboliseert dit transformatieproces. De vraag komt centraal te staan wat kunnen we van elkaar leren?

De controverse tussen wetenschappers hangt met hun referentiekader samen. De mensheid houdt zich al millennia bezig om de kloof tussen probleem en oplossing te verkleinen. Primair draait het om vanuit welk perspectief (perception management), welke levensbeschouwing naar een vraagstuk wordt gekeken. Voor de commissie-de Wit heeft Wim Kok laten zien dat het vraagstuk van de dubbele petten (Nieuwe Testament: Niemand twee heren kan dienen) minder eenvoudig ligt dan veelal wordt gedacht. Het probleem hangt ook samen met het vernieuwde beginselprogramma van de PvdA, dat in 2005 onder leiding van Wouter Bos tot stand is gekomen. Dit programma houdt geen rekening met het boek De utopie van de vrije markt van Hans Achterhuis. De controverse tussen wetenschappers, lees de mens maakt het mogelijk de waarheid een stapje dichterbij te brengen.

Het is de mens, die met behulp van zijn brein , de beide hersenhelften (spiegelneuron , weerspiegeling), 'Lichaam en Geest', 'Macrokosmos en Microkosmos', 'God en Zoon', 'Hemel en Aarde', 'Micro-economie en Macro-economie', met elkaar verbindt. Pythagoras denkt deductief van boven naar beneden (hemel) en Aristoteles inductief van beneden naar boven (aarde). De relatie tussen de Microkosmos en Macrokosmos is analoog aan de Economische structuur tussen Micro-economie en Macro-economie (Algemene economie).

Het is de mens, de weerspiegeling, die de microkosmos en macrokosmos met elkaar verbindt. Tussen mens en aarde is er onieuw van de relatie microkosmos en macrokosmos sprake. Analoog aan de vier seizoenen geldt voor de mens de levenscyclus, het natuurlijke ritme van de goddelijke geboorte, de adolescentie, volwassenheid (geestelijke groei) en de ouderdom (overgang). Meta-leren, een helicopterview, dus door boven de gebeurtenissen, de problemen te gaan staan, afstand te nemen verander je het perspectief. Om de schepping te vervolmaken wijzigt afhankelijk van de tijdgeest de perceptie.

De levensboom, het boek der schepping heeft 32 paden en laat een kant van de medaille zien. De andere kant wordt door de boom van de kennis van goed en kwaad gerepresenteerd. Het boek I Ching toont aan de hand van 64 hexagrammen de levenscycli van het universum, de wisselwerking tussen yang en yin, hemel en aarde schepping en vernietiging. Het boek I Ching laat beide kanten zien. De I Ching kent het raamwerk van 8 bij 8, de 64 hexagrammen. Of met andere woorden het Westen maakt gebruik van de levensboom in de Bijbel, terwijl het Oosten het levenswiel van het Boeddhisme toepast.

De geschiedenis leert dat de natuurlijke selectie in de gemanifesteerde werkelijkheid wel experimenteel valt te bewijzen. Het is mogelijk de éne werkelijkheid vanuit een nieuw gezichtspunt te belichten. Het op de zeven wijsheidssleutels gebaseerde nieuwe gezichtspunt heeft op de zeven eigenschappen, perspectieven van het bewustzijn, lees aggregatieniveaus van de éne werkelijkheid betrekking. Het rapport 'E i V' wil aantonen dat de kwintessens, de vijfde wijsheidssleutel van het verhaal echter gelijk blijft. Het is de ‘Eeuwige wederkeer’ die de kwintessens tot uitdrukking brengt.

Layton boek Speurtocht naar het zelf (p. 17):
De Chinese filosoof Lao-tze (Laozi) zei: 'Het heelal is een mens op grote schaal'. Het omgekeerde hiervan is: 'De mens is het heelal op kleine schaal'.

De psyche (reflexief bewustzijn, zelfreflectie) werkt als een spiegel (weerspiegeling). Het is deze spiegel, het spiegelneuron, dat zorgt voor de golfbewegingen in de geschiedenis. Welke kant van de medaille, de aardse Tetrade (Standaardmodel, de gemanifesteerde werkelijkheid) of de hemelse Triade (ongemanifesteerde werkelijkheid), laten we overheersen? Alleen wanneer we ons meer met de Triade verbinden komt de beschaving een stapje verder. Meer opties zijn er niet en dat was al bij Pythagoras (De Gulden Verzen van Pythagoras) bekend.

In het rapport ‘E i V’ sluiten de fenomenen - menticle, psychomaterie, psychon, gravitation en archeus (negatief bestaande?) – nauw op elkaar aan. Gravitation wordt in het rapport ‘E I V’ hoofdstuk 4.7 – thema Complementariteit als een van de vier natuurkrachten schematisch weergegeven. De Kwintessens hangt met het samenspel, de evolutionaire psychologie (bewustzijnsevolutie), de zogenaamde ‘bewuszijnsschil’ van de vier fundamentele natuurkrachten samen. Voor het samenspel van de vier natuurkrachten wordt ook naar het schematische overzicht, hoofdstuk 4.4 – thema Twee kanten van één medaille verwezen.

Geest en lichaam zijn de twee complementaire kanten van een medaille, die beide de kwintessens van de éne werkelijkheid, de relatie tussen de microkosmos en macrokosmos tot uitdrukking brengen. Deze relatie heeft betrekking op Zo boven, Zo beneden, top down en bottom up, hemel en aarde, deductief en inductief. Een organisatie, een multiculturele maatschappij bestaat uit een verzameling mensen. Het rapport ‘E i V’ gaat er daarom van uit dat de eigenschappen van een persoon in de kenmerken van een organisatie worden weerspiegeld. Dit geldt ook vice versa. Een persoon heeft een persoonlijkheid, terwijl bij een organisatie over een organisatiecultuur wordt gesproken. De problemen die we veroorzaken en de oplossingen die we bedenken blijven uiteindelijk allemaal mensenwerk. Uiteindelijk draait het om hoe creëren we een gezonde, vitale maatschappij.

De nouveaux philosophes wierpen een nieuw licht op de waarde die traditioneel aan de machtsfactor werd toegekend en die was meegegeven door of toegedicht aan het van Hegel en Marx overgeërfde gedachtegoed. Aldus betwistten zij het (Franse) stereotype dat een intellectueel noodzakelijkerwijs links zou zijn, zoals geïllustreerd werd door Jean-Paul Sartre of, vanuit een geheel andere gezichtshoek, Michel Foucault.
Belangrijk inspiratoren waren ten eerste de wel als peetvader geziene en tot het christendom teruggekeerde nouveau philosophe 'avant la lettre' Maurice Clavel en de joodse filosoof Emmanuel Lévinas. De affiniteit van sommige nieuwe filosofen lijkt groot te zijn met het - wellicht mede onder hun invloed - veranderende denken van een tijdgenoot als Philippe Sollers maar ook met Alain Finkielkraut en Pascal Bruckner.

====

Morele -, innerlijke kompas (Waarheid, Moraal van het verhaal, Waarden en Normen, Duurzame samenleving)

‘Anti-toga’ en ‘krities’ advokatenkollektief is er voor gewone mensen met grote problemen (Marc van den Eerenbeemt de Volkskrant 9 januari 2022, p. 19):
Advokatenkollektief Rotterdam worstelt met zijn budget, maar verheugt zich in de erkenning van de sociale advocatuur. ‘We hebben vaak wat ingewikkelder cliënten.’
Rhijnsburger: ‘De sociale advocatuur werd tot mijn verrassing zelfs in de Troonrede genoemd. Eindelijk worden we erkend als onmisbaar voor het functioneren van de rechtsstaat.’

Integriteit (Ariejan Korteweg de Volkskrant 9 mei 2022 p. 4):
Dassen en Omtzigt willen strenge regels om integriteit bewindspersonen en topambtenaren te bewaken.
Omtzigt noemt drie incidenten waar het de afgelopen jaren misging: de coco-affaire uit 2015, waarbij drie grote Nederlandse banken meeschreven aan een wet van het ministerie van Financiën die banken een flink belastingvoordeel zou opleveren. De manier waarop Rutte in 2017 de dividendbelasting wilde afschaffen en de overstap in 2021 van minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen naar Vereniging Energie-Nederland, de brancheorganisatie van energiebedrijven in Nederland.

Waar is de moraal (Dave Eggers Volkskrant Magazine]], 1 juni 2019 74-79):
De Amerikaanse auteur Dave Eggers gidst ons langs het impressionisme, westerns en zijn favoriete boeken.
Voelt hij het in deze gepolariseerde tijden misschien als zijn plicht om een boodschap over te brengen of moraal te tonen?
Daar kan Eggers kort over zijn, die recensenten hebben The parade verkeerd geïnterpreteerd, om niet te zeggen: totáál verkeerd geïnterpreteerd. Eggers: ‘Het boek is allesbehalve moralistisch en biedt juist geen enkele boodschap. Het is bedoeld om gedachten en vragen op te roepen over iedereen die een rol speelt in het verhaal, dus niet alleen over die van de werkmannen die aan de slag gaan in een door oorlog verscheurd land, maar ook over de rol van de lokale bevolking en de lokale overheid. Wat ik grappig vind: wij Amerikanen overschatten onze rol in de wereld graag. Wij denken altijd dat wij een land komen redden, of dat het door onze schuld in de problemen komt. Iets daartussenin bestaat niet, en het kan zeker niet zo zijn dat we geen enkele rol van betekenis spelen. Dit boek gaat wat mij betreft niet eens over Amerika, of over het Westen. Ik wilde een gecompliceerd kruispunt schetsen, waar uitbuiters en uitgebuitenen elkaar treffen. En aan het einde van het boek laat ik elke verwachting van een moreel standpunt uit elkaar spatten.’

Invloed weegt het zwaarst in eigen kring, dus spreek je uit (Bas Heijne de Volkskrant 7 januari 2023, Opinie p. 18-19):
Terwijl de klimaatcrisis voortraast, houden veel politici en bestuurders vast aan beleid waarvan ze weten dat het onhoudbaar is. Uit de gedragspsychologie blijkt dat mensen zich niet laten sturen door wetenschappelijke rapporten of activisme, maar de groepsnorm volgen. Maak dus gebruik van de invloed die je hebt op jouw ‘binnenkring’.
Zolang het schort aan een maatschappelijk klimaat waarin bestuurders de ruimte voelen om niet te acteren op de klimaatdreiging, moeten we ze aanspreken waar we maar kunnen. Laten we het sociaal ongemakkelijk voor ze maken om nog langer te duiken voor hun persoonlijke verantwoordelijkheid. Door het gesprek te veranderen, veranderen we de maatschappelijke norm voor wat wel en niet aanvaardbaar is. Als we daarin slagen, zou 2023 zomaar het jaar van de grote ommezwaai kunnen worden.

Het inzicht van Beatrice de Graaf is niet nieuw, zij bevestigt namelijk het inzicht dat al eerder door H.P. Blavatsky in het boek The first step towards the Temple of Truth (p. 7) naar voren is gebracht, namelijk:
With the Pythagoreans... humility was no virtue, though in modern times it is considered to be the greatest of the virtues. With Aristotle likewise it is no virtue: for in his Nicomachean Ethics he says that
... all humble men are flatterers and all flatterers are humble.
The Ten Pythagorean Virtues are identical with those prescribed by Manu, and the Buddhist Paramita's of Perfection.

De crux van het rapport ‘E i V’ zit in de relatie tussen essentie (wezen) en existentie (bestaan), tussen Slachtoffers en Daders, , tussen het zondebokmechanisme (Shooting the messenger), de Wet van analogie en het marktmechanisme of met andere woorden tussen heer en slaaf (politicals en professionals) respectievelijk tussen verkoper en koper. De waarheid over het zondebokmechanisme leert ons om te kijken vanuit het standpunt van de vervolgden in plaats van dat van de vervolgers.

Politici, geestelijke leiders en wetenschappers, de decision makers kunnen zo gefocussed zijn op een kant van de medaille dat zij de keerzijde verwaarlozen of zelfs geheel uit het oog verliezen.

Arnon Grunberg artikel Techniek gaat haar gang (Volkskrant 5 april 2014, bijlage Sir Edmund p. 25-27).
Grunberg verwijst naar Martin Heidegger die stelt dat we geen meester zijn over techniek: wij vliegen het vliegtuig, maar het vliegtuig vliegt ook ons. Grunberg schrijft: ‘Dat schuldig zijn aan is dus in feite het aanleiding geven tot; het samenspel van de vier verschillende oorzaken (Aristoteles) brengt iets te voorschijn wat er eerst niet was, het brengt ‘het verborgene in het onverborgene’. Deze activiteit noemt Heidegger het ‘ontbergen’ (Entbergen), waarmee hij het Griekse aletheia (waarheid) in verband brengt. etc. Het ontbergen is, als ik het goed heb begrepen, het scheppen of beter gezegd het zichtbaar maken van waarheid.

Het ‘ontbergen’ van Heidegger kan met het ontvouwen in de theosofie worden vergeleken.

De crux van 'Welzijn en Welvaart' is hoe richten wij onze levensenergie (levenskracht, oerbron, levensbron, astraallichaam) om de geestelijke gezondheid te bevorderen? Of anders gezegd wat bezielt ons? Of hoe voorkomen we dat onze carrière politici gebakken lucht verkopen of met andere woorden "na ons de zondvloed!" beleid verkopen?

Duitsland moet schuld bekennen aan rascisme (Sterre Lindhout Volkskrant 5 mei 2018 Zaterdag p. 2-4):
Het institutionele racisme bij de Duitse overheid is er mede oorzaak van dat de extreem-rechse NSU in de jaren 2000 tot 2007 negen Turkse migranten heeft kunnen doden, stelt advocaat Mehmet Daimagüler.
Strikt genomen is Mehmet Daimagüler maar één stem in het koor van 62 slachtofferadvocaten, maar hij werd in de afgelopen vijf jaar de megafoon van het onbehagen over het inhoudelijke verloop van het proces. Hij zat in elke denkbare Duitse talkshow en gaf zijn eind vorig jaar gehouden slotpleidooi uit als boek, getiteld Verontwaardiging is niet genoeg, onze staat heeft gefaald.
Het einde van het proces komt in zicht, tussen eind mei en het najaar spreekt de rechter zijn vonnis uit, is de verwachting. De eis tegen Beate Zschäpe is levenslang en gezien de grote hoeveelheid bewijsmateriaal lijkt het aannemelijk dat ze wordt veroordeeld. Waarom bent u zo ontevreden?
‘Maar de afgelopen twee jaar zijn we geen centimeter opgeschoten, de verdediging heeft alleen maar vertragingstrucs uitgehaald. We weten dat de belangrijkste vragen onbeantwoord zullen blijven omdat Zschäpe niet praat én omdat het OM het niet wil hebben over de vraag of de staat medeschuldig is. Waarom zitten we daar dan nog?’
De Duitse staat heeft dan wel geen schuldbekentenis afgelegd, maar het proces heeft veel losgemaakt. Kijk alleen naar de recente bioscoopfilm van Fatih Akin over de NSU, Aus dem Nichts, geschreven vanuit het perspectief van een fictieve nabestaande, en genomineerd als Oscar voor de beste buitenlandse film.
Na dit NSU-proces, wil Mehmet Daimagüler nog een NSU-proces, waarbij niet Beate Zschäpe, maar de Duitse staat in de beklaagdenbank zit. Vanwege de gemaakte blunders, maar vooral om uit te zoeken in hoeverre overheden informanten uit de neonazi-scene een hand boven het hoofd hebben gehouden, en waarom politie en justitie zo lang uitgingen van buitenlandse daders. Om na te gaan in hoeverre daarbij vooroordelen en racisme een rol hebben gespeeld.

Tijd voor een nieuwe kans voor ouderwets wantrouwen (Martin Sommer 7 mei de Volkskrant 2022 Opinie p. 21):
Maar nu is Poetin Hitler geworden, staat zijn cel te wachten in Den Haag en is hij de ultieme test voor onze houding tegenover goed en kwaad, zoals Hans Goedkoop op 4 mei zei in zijn stichtend woord in de Grote Kerk. Met de baarlijke duivel zelf als tegenstander is geen schikking mogelijk, zoals de eindeloze godsdienstoorlogen van de 16de eeuw hebben bewezen.

'Het lijkt weer 1939.' Hans Goedkoop de Volkskrant 5 mei 2022 p. 4):
Hans Goedkoop, historicus en voormalig presentator van geschiedenisprogramma Andere tijden, de jaarlijkse 4-meilezing voor in de Nieuwe Kerk. Het eerste deel van zijn toespraak ging over het indrukwekkende ‘morele kompas’ dat de Joodse advocaat en schrijver Abel Herzberg in concentratiekamp Bergen-Belsen aan de dag legde.
Volgens Goedkoop bieden en boden Nederlandse wetten die ‘nog maar kort geleden’ in het leven zijn geroepen Russische miljardairs bescherming. Dit alles ‘om een prettig vestigingsklimaat te scheppen voor het geld van die agressor, waarvan we ook toen al wisten dat het dievengeld was.

Voor vrede moeten we monsters als mensen blijven zien. Fictie helpt daarbij. (Vera Veldhuizen de Volkskrant 5 mei 2022 p. 28):
Door het monsterlijke in de mens en het menselijke in het monster te zien, kunnen we juist dat inzicht creëren waardoor wreedheden en nutteloos lijden zo veel mogelijk vermeden kunnen worden.

Het leerproces op aarde, lees levenskunst heeft op de moraal van het verhaal betrekking, namelijk dat we groepsimmuniteit tegen het kwaad opbouwen. Of met andere woorden het gaat om het 'en-en'/'of-of'-mechanisme, namelijk het balansmechanisme wederkerigheid tussen homo sapiens. De kwintessens van het verhaal, De ware wijsheid
1 Korinthiërs 13-13: En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie; doch de meeste van deze is de liefde.
2 Korintiërs 13-8: Wij kunnen ons niet tegen de waarheid verzetten, we kunnen ons er slechts voor inzetten.
wordt niet alleen in de Bijbel maar ook in het boek The Story of My Experiments with Truth van Mahatma Gandhi onderwezen. In essentie gaat de moraal van het verhaal over de reiziger, de pelgrim.

Michael Schur Perfect: de handleiding – Het juiste antwoord op elke ethische kwestie
Wat betekent het om een goed mens te zijn? Hoe beoordelen we of acties goed of slecht zijn? Wie bepaalt eigenlijk wat goed en slecht is? En als we nu een perfect mens willen worden, hoe doen we dat?
Schur neemt de lezer mee op een reis die 2.500 jaar aan ethiek beslaat, en hij beschrijft wat grote denkers hebben gezegd over moraliteit, fatsoen en ethisch handelen. Hij legt uit wat ze bedoelen, hoe je erom kunt lachen, hoe je het kunt toepassen en hoe je je leven zou moeten leven als je een goed mens wilt zijn.
Ethiek en humor, gaat dat samen? Ja, bewees Michael Schur in zijn comedyserie The Good Place. In zijn nieuwe boek schrijft hij geestig over filosofen als Aristoteles en Kant. Waar komt zijn fascinatie vandaan? En waarom wil hij die zo graag overbrengen?
Perfect: de handleiding moet voor de ethiek gaan betekenen wat A Brief History of Time van Stephen Hawking heeft betekend voor de astrofysica, zei Schur al eens grappend.
Welke theorieën probeert u in uw leven te volgen?
‘Vooral de deugdethiek van Aristoteles en het contractualisme van T.M. Scanlon. De deugdethiek vind ik het meest humaan. Eigenlijk zegt Aristoteles dat het zijn van een goed mens een eindeloos proces is van vallen en opstaan. De deugden van de mens zijn volgens hem eigenschappen als eerlijkheid en dapperheid. En dapperheid bevindt zich precies tussen lafheid en roekeloosheid. Het is zaak om zo veel mogelijk op die gulden middenweg terecht te komen.

Minister Dijkgraaf vindt het kwalijk dat we opleidingen Geen ‘hoog’ of ‘laag’ noemen nij opleidingen? Cosmetisch verdoezelen helpt niet tegen ongelijkheid (Aleid Truijens de Volkskrant 7 november 2023, p. 15):
Demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf raadt 200 duizend eindexamenkandidaten havo en vwo aan om zich goed te oriënteren op hun studiekeuze, en daarbij mbo-opleidingen niet te vergeten. ‘Staar je niet blind op de zogenaamde ‘hoogte’ van de opleiding’, schrijft hij. ‘Kies je eigen weg en bestemming.’

Kapuscinsky's rijke erfenis (Jenne Jan Holtland de Volkskrant 9 december 2017 Sir Edmund p. 18-21):
Tien jaar geleden overleed de Poolse journalist Ryszard Kapuscinski, 'reporter van de eeuw', die in 2010 enigszins van zijn voetstuk tuimelde na onthullingen over verzinsels; in het Westen althans, want in Polen is Kapuscinski nog altijd een held.
Mysticus
Iemand die zich voorstelt als een kenner van de Franse psychoanalyticus Lacan oppert dat Kapuscinski mogelijk mysticus was. 'Misschien keek hij heel anders naar het concept waarheid.'
In Polen, net als in de meeste Europese landen, moet de eerste fulltime fact checker zich nog melden. 'Ik heb geen enkel respect voor de reportage in dit land', zegt Ziomecki, waarna hij twee auteurs noemt die volgens hem aan één stuk door 'liegen, fabuleren, de waarheid oprekken'.
En, voegt hij er in één adem aan toe, er is zoveel meer dat Kapuscinski's werk wél de moeite waard maakt. 'Zijn immense kennis. Zijn ongelooflijke gevoel voor historische processen. Hij had het over massamigratie van Afrika naar Europa, toen al, in de jaren zeventig. Die historische trends voorzag hij feilloos. In India kocht hij lokale kleren en verdween hij voor drie maanden. Dan dompelde hij zich volledig onder. Dat was zijn materiaal. Hij kon een verhaal zo vertellen dat het een hele beschaving in één keer typeerde.'
'Slechts een journalist'
Feiten, geen feiten, verdichting versus waarheid: ontwar de kluwen en je houdt het tragische gegeven over dat Kapuscinski helemaal geen journalist wilde zijn. Hij wilde schrijver zijn, man van de letteren, naar het voorbeeld van García Márquez. In NON-FICTIE zegt hij tegen een collega-schrijver: 'Jij bent een dichter die lid is van de Poolse Schrijversbond, ik ben slechts een journalist.' Ziomecki: 'De journalistiek was een middel. In zekere zin verschool hij zich achter het etiket 'reportage'. Dat voelde veilig. Hij had niet het zelfvertrouwen om daar achter vandaan te komen.'

Inez van Oord laat in het boek Rebible Ontdekking van vergeten verhalen ook zien zien er is niets nieuws onder de zon.
In 'Rebible' geeft Inez van Oord een nieuwe manier om naar de verhalen te kijken die in de Bijbel worden verteld.
Jezus liep over water, Eva at een appel, Mozes ging de berg op: veel mensen herinneren zich deze verhalen wel. Wonderlijke verhalen, moeilijk te begrijpen, iets van vroeger. Maar de verhalen horen bij onze geboortegrond. Is er een nieuwe manier om de Bijbel te lezen, naar deze verhalen te luisteren, zodat ze weer gaan spreken? Inez vraagt het haar broer Jos, theoloog. Dit boek is het verslag van haar zoektocht naar deze vergeten verhalen, die voortaan op een andere manier inspireren.
Het Vermoeden NPO2 10 december 2017 (interview met Inez van Oord).

Het evenwicht door tegenwicht, het balansmechanisme, dat Wim Kok en Tjeenk Willink van de PvdA hanteren was al in de Bijbel bekend. In de woorden van ex-premier Wim Kok: De essentie van het 'poldermodel' is dialoog en evenwicht. Bij dialoog hoort tegenspraak en bij evenwicht tegenwicht. Het belangrijkste voor het goed functioneren van de overheid is tegenspraak, tegenwicht. Daarentegen was er juist bij de PvdA onder Ad Melkert sprake van een communistische kadaverdiscipline. Door realpolitik, lees het discours van de fact-free-politics van de grootmachten neemt het onbehagen in de maatschappij toe. In hoeverre is er van het peterprincipe of het sprookje De nieuwe kleren van de keizer van Hans Christian Andersen c.q. de 4e macht sprake? De bekende 4e macht kan gewenste veranderingen tegenhouden. In bureaucratische organisaties staat veelal niet de klant, waar het feitelijk om moet draaien, maar het bouwen van koninkrijkjes centraal.

Als mannen onder elkaar een stuk minder kil (Bert Lanting Volkskrant 19 december 2017 p. 8-9):
Trump en Poetin hebben elkaar de afgelopen dagen twee keer gebeld met bedankjes en complimenten. En dat terwijl de betrekkingen tussen hun landen stroef zijn. Toch werpen Poetins avances weinig vruchten af in het Witte Huis.
Voorlopig werpen de avances van Poetin in de praktijk echter weinig vruchten af in het Witte Huis, waar Trumps nationale veiligheidadviseur Herbert McMaster en minister van Defensie James Mattis een diepe argwaan tegen Rusland koesteren.
Die blijkt ook uit de nieuwe Nationale Veiligheidsstrategie die Trump maandag onthulde. Volgens het document is het tijd het beleid van de afgelopen twee decennia dat ervan uitging dat China en Rusland zich zouden ontwikkelen tot vertrouwenswaardige partners, te laten varen. 'Die verwachting is grotendeels onjuist gebleken', concludeert het document, dat doordrenkt is van de 'America First'-boodschap waarmee Trump de verkiezingen won. 'De rivaliteit tussen de grootmachten, die werd afgedaan als een fenomeen uit een voorbije eeuw, is teruggekeerd.'

Het is juist wanneer Mark Rutte over de ‘dikke-ik mentaliteit’ kritisch is. Voor het 'nieuwe normaal' van de gewone burgers in de 21e eeuw uitgaan van mededogen en over jezelf na te denken, zoals Alexa Gratama beschrijft. Bij het besturen van organisaties moet worden vermeden dat wat aan de ene kant met veel enthousiasme wordt opgebouwd, aan de andere kant door incompetentie nog sneller wordt afgebroken. Het oplossen van een complex vraagstuk vraagt om een helicopterview. Het gaat er om de afzonderlijke delen vanuit een holistisch perspectief met elkaar te verbinden. Recente verslagen in de Volkskrant en met name de ruime aandacht op TV voor Kate Raworth en Naomi Klein illustreren dat er wel degelijk pogingen worden ondernomen om in de veranderende wereld, de trage mammoettanker waarop wij ons bevinden bij te sturen.

Laat het volk echt meepraten (David van Reybroek Volkskrant 18 november 2017 Opinie p. 5-7):
De opkomst van het populisme in Europa wordt vaak vergeleken met die van het fascisme in de jaren dertig. In de Van der Leeuw Lezing betoogt de Vlaamse schrijver David van Reybrouck dat we meer kunnen leren van de laat-koloniale tijd in Afrika.
Hervormen
In zijn jongste boek De nieuwe politiek van Europa beschrijft Luuk van Middelaar hoe die crises de EU fundamenteel hervormden. Ineens moesten er ingrijpende keuzes worden geïmproviseerd. Griekenland ontzien of niet? Vluchtelingen verdelen of niet? De Unie is daardoor veel politieker dan ooit tevoren. De vraag is: is ze ook democratischer?
Op het moment dat de EU volop had moeten inzetten op democratie, heeft ze onder druk van de omstandigheden moeten terugvallen op haar aloude technocratie. De euro moest in nachtelijke spoedvergaderingen gered worden, de plotse vluchtelingenstroom verdroeg geen bedachtzame discussie meer. Er moest snel worden gehandeld. Het democratisch deficit werd daardoor niet kleiner, maar juist groter. De burger zag het, onderging het en was machteloos - als een koloniale onderdaan.
Leven in Europa anno 2017 lijkt steeds meer op leven onder een laat-koloniaal bestuur.

De unificatietheorie impliceert dat er maar een 'Hoofdroute' is. Deze route sluit op het evolutionair ontwikkelingsmodel en op de nieuwe levensrichting van Spinoza aan. De 'hoofdroute', het hoe wordt aan de hand van de 'bewustzijnsschil' geïllustreerd. Hoe deze schil tot stand is gekomen wordt in de bijlage Unificatietheorie, hoofdstuk 6. Integrale visie toegelicht. De bewustzijnsschil brengt het multidimensionale bewustzijn in kaart.

Geert Mak (Volkskrant 20 november 2004): ‘Omdat de mentaliteit van topmanagers en topbestuurders langzaam maar zeker die van de hele samenleving wordt.’ Door zijn positie zet de manager de toon, stelt Mak. Hij bepaalt de richting die de samenleving opgaat. ‘En dat is nu totaal de verkeerde kant uit.’ Mentaliteit is volgens Mak allesbepalend.
‘Kijk naar de topambtenaren op het ministerie van Onderwijs. Daar is geen enkel besef meer van good-taxpayers’ money. Het is als in de nadagen van de Gouden Eeuw: de staatskas is een ruif waar je uit eet. Wie kan, die graait.’

De als het maar leuk is cultuur in het onderwijs is een rem op het leveren van echte prestaties. De vraag kan worden opgeworpen in hoeverre heeft de Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen'' onder voorzitterschap van Jeroen Dijsselbloem echt een aanzet tot vernieuwing van het onderwijs gegeven?

Moralist zonder vingertje (Jan Tromp Volkskrant 25 september 2017 p. 12-13):
Journalist Jeroen Smit heeft empathie voor zijn slachtoffers, de uitglijdende topmannen. Hij wil begrijpen, niet oordelen. Maar met zijn theatervoorstelling tegen de consumptie maatschappij probeert hij wél de wereld te verbeteren. 'Het gaat Jeroen om het systeem dat altijd meer wil.'
Je kunt Smit geen activist noemen. Dat woord ruikt te veel naar barricades. Maar toch. Al twintig jaar geleden verklaarde hij in de Volkskrant dat hij voor zichzelf een maatschappelijke opdracht ziet 'om zaken van het donker naar het licht te brengen'. In 1998 zei hij in Het Parool: 'Weerbaarheid van de burger, dat is wel een journalistiek ideaal.'
Hij is in de ban van de economische en financiële wereld, veel meer dan in die van de politiek. De macht ligt bij de mannen van het grote geld en van Silicon Valley, meent hij. Vanuit de sector van de economie wordt de wereld geregeerd. Hij wil weten hoe die mannen het spel met elkaar spelen.
Het is geen terrein dat hij van huis uit kent. Het ging thuis meer over kunst dan over geld. Vriendin Margy Jonathans heeft de fascinatie zich zien ontwikkelen. 'Dan zag hij', zegt ze, 'de mannetjes op de apenrots. Het biologeerde hem. Hij hoefde er niet bij te horen, hij wilde wel graag naar binnen kijken. Nieuwe werelden gingen voor hem open.'
Doret van der Sloot, vrouw van Jeroen Smit, merkt op dat haar man 'misschien wat naïef' is. Maar dan corrigeert ze het beeld: 'Ik denk dat Jeroen compassie heeft met de mannen die hem fascineren. Vaak genoeg maken ze hun ondanks deel uit van het spel en zijn ze er min of meer toevallig in beland. Het gaat om het systeem dat altijd meer wil. De dominee in hem wil dat besef uitdragen. Daar hoort geen beschuldigende vinger bij.
'Volgens mij', vervolgt ze, 'hoopt hij dat in de wereld van het grote geld, een mannenwereld, de bakens worden verzet. Het gaat daar altijd om winnen, een hogere bonus, een hoger rendement. Daar wordt alles voor opzij gezet. Ik denk dat Jeroen hoopt dat die fanatieke inzet wordt aangewend ten goede. Het blijft een wedstrijd, maar de inzet moet worden om het maatschappelijk goede te doen. Hij heeft hoop. Hij heeft geen zekerheid. Hij maakt zich zorgen. Het zou kunnen dat als hij 80 is en hij moet constateren dat de omslag niet is gelukt, dat het cynisme toch nog toeslaat.'

De besten voor of toch niet (Martin Sommer Volkskrant 23 september 2017 Opninie p. 5):
Nederland doet graag aan onpolitieke politiek. De prijs heet populisme. Mark Bovens, hoogleraar bestuurskunde en lid van de WRR en zijn coauteur Anchrit Wille hebben net de Engelse vertaling van hun belangrijke boek Diplomademocratie (2011) gepubliceerd. Het onderzoek is danig uitgebreid en geactualiseerd, maar de kern van het betoog is onveranderd: hoger opgeleiden overheersen het openbaar bestuur, met als gevolg dat lager opgeleiden in hun opvattingen en belangen slecht worden bediend.
In Nederland willen we graag 'het draagvlak verbreden' door zoveel mogelijk instanties bij de besluiten te betrekken. Het middenveld wordt nog altijd gevierd als leerschool van de democratie. De veronderstelling is dat de stem van belangengroepen en verenigingen van onderop komt. Het tegendeel is het geval, als ik Bovens en Wille mag geloven, en dat doe ik. 'Juist belangengroepen versterken de olichargie', schrijven ze.
Van oudsher zijn we in Nederland verzot op politiek zonder politici. De prijs ervoor noemen we populisme.

Het falen van Academia (Martin Sommer Volkskrant 21 januari 2017 p. 23):
Het valt nogal tegen met open wereldbeeld aan universiteit
Abou Jahjah, deze week te gast aan de Universiteit van Amsterdam, krijgt een warmer welkom dan Ruud Koopmans.
Van mij verwacht u het misschien, dat ik hier niet van opknap, maar ook een man van onbesproken gedrag als de socioloog Mark Bovens (van Diplomademocratie) waarschuwde dat de universiteit zich loszingt van de samenleving. Hij vindt dat universitaire kosmopolieten zich ervan bewust moeten zijn dat zij met hun open wereldbeeld in een bubbel leven. Zij zijn de globaliseringswinnaars terwijl de lager opgeleiden, met hun meer gesloten nationalistische opvattingen, wel verreweg de meerderheid vertegenwoordigen. 'De universiteit moet op haar tellen passen.' Wijze woorden waar toch een luchtje aan zit. Hoe kun je tegelijk een open wereldbeeld hebben en in een bubbel leven?
Over de universitaire koekoek één zang schreef FT-columnist John Kay een tijdje terug. Van de Amerikaanse sociaal-psychologen was 89 procent links en slechts 3 procent rechts. Kay weet de ideologische eenzijdigheid aan de selectiemethode van peer review, die stimuleert dat gelijkgestemden elkaar beurzen, prijzen en publicaties gunnen. Belangrijker is dat Kay vaststelde dat de wetenschappers zelf helemaal geen probleem zagen, 'omdat de sociale psychologie de objectieve waarheid van linkse standpunten aantoont'. 'Geen ironie', schreef hij er voor de zekerheid bij.
Zo is wetenschappelijke vooruitgang verschoven van de strijd om de waarheid naar de verspreiding van het juiste idee. Een open, internationaal wereldbeeld heeft de toekomst, en het hoeft geen betoog dat dat beter is dan het nationale wereldbeeld van gisteren. Waarom zou je daaraan nog je schaarse tijd besteden? De terminologie om de nieuwe tegenstelling te beschrijven verraadt al een vooringenomen standpunt - 'open' versus 'gesloten', of 'liberaal' versus 'autoritair'. De afwijzing door de intellectuele aristocratie ontgaat de grote meerderheid natuurlijk niet. Dat noemen we voedingsbodem voor populisme.

De nieuwe dramaserie over de Joodse Raad (EO domentaire begint 10 maart 2024, NPO2):
De documentaire Werktuig van de nazi’s, de Joodse Raad biedt historische achtergronden bij de nieuwe dramaserie De Joodse Raad (documentaire uitgezonden 6 maart 2024).
‘Wat me fascineert in het verhaal van de Joodse Raad, is dat het goede mensen waren, geen slechte mensen. Maar wel goede mensen die een verkeerd beleid voerden en zich daar niet van bewust waren. Als je oordeelt over de Joodse Raad, moet je altijd in je achterhoofd houden dat ze functioneerden in een soort vacuüm,’ aldus journalist Hans Knoop.

De langste nacht voor de Joodse Raad (25 juni 2017 NPO2):
Hans Knoop realiseert zich dat hij zijn leven aan het instinct van zijn vader heeft te danken. In deze documentaie interviewt Hans Knoop professor Bob Moore en na ca. 11 minuten stelt Knoop: 'dat de eenvoudige redenering van zijn vader was dat de Joodse Raad een verlengstuk was van de Nazi's en dat kon nooit veel goeds beloven.''
In deze documentaire gaat Hans Knoop op zoek naar de wortels van het kwaad.

Onder het mom van marktwerking is er in de collectieve sector een graaicultuur ontstaan die zijn weerga niet kent. De verhouding tussen prestatie en beloning is volledig zoek. In plaats van het immorele neoliberale gedachtengoed te bestrijden wordt met name door de PvdA het spel 'links lullen en rechts vullen' enthousiast meegespeeld. Door de politieke machtsspelletjes met rechts mee te spelen is het tegenwicht naar extreem rechts verloren gegaan.

Met de blinde vlek strategie waarmee Jeroen Dijsselbloem c.s. de PvdA naar de afgrond heeft geleid beoogt hij nu het Europese Stabiliteitsmechanisme te 'redden'. Het messianisme van Jeroen Dijsselbloem berust slechts op gebakken lucht. De blinde vlek, de inconsequentie in het denken van Jeroen Dijsselbloem is dat net als eerder aan de onderwijsvernieuwingen ligt aan het laten draaien van de geldpers geen enkel wetenschappelijk onderzoek ten grondslag.

De wederzijdse relatie tussen personen, landen, binnen een natiestaat en buiten een stelsel van natiestaten heeft in het rapport 'E i V' op reciprociteit betrekking. Annihilatie is het proces waarbij een deeltje en zijn antideeltje bij elkaar komen en elkaar wederzijds vernietigen. Dit levert zeer veel energie op, want de volledige massa van beide deeltjes wordt in energie omgezet (volgens E=mc²). We zijn medescheppers van iedere situatie die in ons leven ontstaat. Ieder initiatief, elk mens kan door het vlindereffect de zelfordening positief beïnvloeden. Alle keuzes en initiatieven van individuen vormen samen een kritieke massa die een doorbraak kan realiseren. De chaostheorie leert dat alles met elkaar verbonden is en de onderzoeker niet af te scheiden is van het onderzoek. Alleen door dat wat is te accepteren komt de evolutie een stapje verder. In hoeverre is het rijke Westen, Washington, Brussel en Den Haag bezig de hete aardappel (Internationale Spectator Jaargang 60, nr 2, februari 2006 en Jaargang 66, nr 5, oktober 2012) naar Derde Wereld landen door te schuiven? De balans op de mammoettanker kan worden hersteld door een betere afstemming, lees evenwicht door tegenwicht op de eeuwige wederkeer van Nietzsche.

Er is behoefte aan een nieuw gezichtspunt op het morele -, innerlijke kompas (balk en splinter). Het onderzoeksrapport ‘E i V’ laat zien dat het er nog steeds gaat om de regels van het spel van het wederzijds respect, Ethic of reciprocity - de Gulden Regel Wat gij niet wilt dat u geschiedt doet dat ook de ander niet - , er is niets nieuws onder de zon. Of anders gezegd het nieuwe paradigma is analoog aan het oude paradigma.

In een introductie leg ik graag aan de hand van deze twee stellingen mijn ideeën aan u voor.

Een probleem kun je alleen effectief oplossen door oorzaak en gevolg duidelijk met elkaar te verbinden en niet door wat in de politiek vaak gebeurt de kool en de geit te sparen. Topbestuurders vinden dat kritiek op hun functioneren het vertrouwen in het systeem negatief beïnvloedt. De kredietcrisis leert dat de bomen niet tot in de hemel groeien. Er is een schijnwelvaart gecreëerd, die laat zien dat we te lang boven onze stand hebben geleefd. Is het niet juist zo dat de te lang volgehouden struisvogelpolitiek de problemen extra heeft versterkt?

De Katholieke Kerk had vroeger met de verkoop van aflaten, het verkopen van gebakken lucht, een prima winstmodel. Dit winstmodel is in de Westerse wereld door de banken, met het adagium live now pay later overgenomen. Het zal duidelijk zijn dat dit korte termijn winstmodel haaks staat op de kost gaat voor de baat uit van de op de lange termijn gerichte circulaire economie waar Jan Terlouw en Herman Wijffels de aandacht op vestigen.

Zowel Wouter Bos als Peter Balkenende maken deel uit van de baantjescarrousel, lees de lobbynetwerken. De chaos is toegenomen doordat Wouter Bos voor de Derde Weg van Tony Blair door de knieën is gegaan. Net als Ervin Laszlo beoogt Jan Terlouw een paradigmawisseling te bevorderen. Jan Terlouw benadrukt in het interview met Paul Witteman (VARA 17 mei 2017) het amorele aspect in de politiek. Hij noemt het boek Dit kan niet waar zijn van Joris Luyendijk, over de amorele bankierswereld een meesterwerk.

Het 5Ddenkraam leert dat er van evidence-based practice dus van wetenschappelijke falsificeerbaarheid, het 'zelf-verifiërende geloven' van William James sprake is.

De doelstelling om veiligheid te garanderen maakt het noodzakelijk dat de burgers de heerser altijd moeten respecteren en gehoorzamen. Jean-Jacques Rousseau deelt Hobbes’ visie op de instrumenteel-legitimerende functie van het verdrag. Maar bij hem dient de overeenkomst tussen de burgers in het contrat social niet zozeer de vrijheidsrechten van het individu maar de gemeenschappelijk wil van alle leden van de politieke gemeenschap.

Een andere kijk op bezit Verdeel en beheers (Casper Thomas De Groene Amsterdammer 20 februari 2020 p. 28-33):
We leven in een tijdperk van groeiende ongelijkheid. Moet vermogen opnieuw verdeeld worden? Nieuw werk van Thomas Piketty en Branko Milanovic toont de noodzaak ervan.
Toch lijkt de kerk niet de enige gevoelige plek te zijn waar Rousseau op drukte. In zijn traktaat over ongelijkheid verkondigde hij dat in een georganiseerde samenleving burgers streven naar status en steeds meer bezit willen vergaren. Die menselijke karaktertrek, gecombineerd met een systeem dat privébezit beschermt, creëert een verschil tussen arm en rijk dat iedereen ongelukkiger maakt, vond de filosoof. Rijken zijn ontevreden omdat ze zich spiegelen aan anderen, er is altijd iemand die nóg meer heeft. Ze hebben bovendien angst hun bezit te verliezen. En de armen zijn, nou ja, arm, en moeten het stellen zonder de privileges die anderen wel toekomen.
Milanović, destijds hoofd onderzoek bij de Wereldbank, deed zijn werk zonder dat het al te veel opviel. Zijn boek The Haves and the Have-Nots: A Brief and Idiosyncratic History uit 2010 werd welwillend ontvangen. Foreign Policy noemde het ‘genoeglijk’ en ‘eigenzinnig’, maar het idee dat groeiende ongelijkheid samenlevingen ondermijnde, sloeg niet aan. Toen Piketty een aantal jaren later erop wees dat verschillende economische groepen steeds verder uit elkaar dreven, werd hij onthaald als een revolutionair. Vernieuwende ideeën hebben een gulzige tijdgeest nodig, voor ongelijkheid is dat niet anders.
Piketty en Milanović werpen zich op als hedendaagse Rousseaus die de morele basis van ongelijkheid bevragen. En net zoals Rousseaus Vertoog over de ongelijkheid deed in 1762, doen Kapitaal en ideologie en Capitalism, Alone inzien dat veel van de grote problemen in deze tijd voortkomen uit een claim op bezit. Zo staan Milanović en Piketty uitgebreid stil bij migratie, als vraagstuk dat eigenlijk niet opgelost kan worden binnen de ideologie die het huidige ongelijksheidsregime in het Westen schraagt. Er is sprake van een geboorteloterij waarbij sommigen het geluk hebben ter wereld te komen op een welvarend stuk aarde en anderen niet. ‘Burgerschapsdividend’ noemt Milanović het. Waar je wieg staat, is de belangrijkste bepalende factor voor hoe rijk je bent, en dat heeft niets te maken met meritocratie.

Marian Donner De grote weigering (recensie) Herbert Marcuse zei het al: moderne mensen kunnen bijna niet meer zien dat hun manier van leven ook radicaal anders zou kunnen. Dat maakt hen ‘eendimensionaal’, vond hij. Schrijfster Marian Donner updatet Marcuses boomer-bestseller De eendimensionale mens voor de filosofische pamfletreeks Nieuw Licht, en dat doet ze met vaart en persoonlijkheid. Als zelfbenoemd Trekkie is Donner bepaald niet vies van technologie en (natuur)wetenschap, schrijft ze in De grote weigering. Wel veracht ze de verdwaasde adepten van een technofix, zoals Jeff Bezos en Elon Musk, omdat dergelijke types direct in oplossingen schieten zonder ook maar een moment te bedenken dat zij zelf wellicht het probleem zijn.

Profiel Herbert Marcuse en het gelijk van de complotdenker
Tegen het rationalisme (Marian Donner De Groene Amsterdammer 24 februari 2022 p. 42-47):
Dat het begrip vrijheid tijdens de coronacrisis gekaapt werd door rechts is ook te wijten aan het feit dat het voor links geen waarde van belang meer lijkt te zijn. Links verwordt tot de hoeder van de status quo.
Maar daarmee is volgens Marcuse een (westerse) samenleving ontstaan die zelf ten diepste irrationeel is. In zijn beroemdste werk, De eendimensionale mens, schrijft hij: ‘Het samengaan van een stijgende productiviteit met een stijgende kans op vernietiging, het balanceren boven de afgrond der complete uitroeiing, de algehele overgave van eigen denken, hopen en vrezen aan de beslissingen van de heersende machten, het laten voortbestaan van een bittere armoede naast een rijkdom zonder weerga, dit alles vormt ook voor de volstrekt onpartijdige toeschouwer een akte van beschuldiging – ook al is dit slechts een bijproduct van deze samenleving en niet haar raison d’être: haar overweldigende rationaliteit, die doelmatigheid en groei bevordert, is zelf irrationeel.’
Wanneer in 1933 Hitler aan de macht komt, vertrekt Marcuse met zijn gezin naar Genève om te gaan werken voor het marxistische onderzoeksbureau Institut für Sozialforschung dat daar in ballingschap zit. Twee jaar later verhuist het gezin mee naar New York. Het instituut zal later bekend worden als de Frankfurter Schule.
Naast onder anderen Max Horkheimer, Theodor Adorno, Erich Fromm en (op afstand) Walter Benjamin groeit Marcuse uit tot een van de bekendste namen van het instituut. Het zijn allemaal joodse denkers die met elkaar verbonden zijn in hun kritiek op het kapitalisme. Ze combineren marxistische theorieën met hegeliaanse dialectiek en inzichten uit de psychoanalyse, sociologie en het existentialisme. Maar vooral zijn ze de eersten die populaire cultuur serieus nemen als studieobject. Hun onderzoek richt zich op film, muziek, kunst, mode en tv om zo de werkingen van kapitalisme te ontleden, en alle manieren waarop de burger geïndoctrineerd wordt om in de pas te lopen.
In 1955 publiceert hij Eros and Civilization, waarin hij het denken van Freud verbindt met Marx en een pleidooi houdt voor een wereld die in dienst staat van de levensinstincten in plaats van de doodsdriften.

Dichters & Denkers Een banaan is geen banaan (Marian Donner De Groene Amsterdammer 20 februari 2020 p. 62-63):
In Mens/onmens geeft Bas Heijne een gedegen analyse van de huidige maatschappij, waarin de gemeenschapszin steeds verder afkalft. Maar niet één keer valt het woord ‘neoliberalisme’.
Het is een mooie, gedegen analyse die Heijne maakt. Soepel geschreven, getuigend van veel kennis van zaken, en doordrongen van een hartstochtelijk verlangen om het liberalisme te redden omdat de alternatieven zo veel slechter zijn. Tegelijkertijd bevat Mens/onmens een enorme omissie. De olifant in de kamer, of degene die het uitzicht beperkt – want waar is in dit verhaal het neoliberalisme?
In het hele boek komt de term niet voor. Dit terwijl het toch vooral het neoliberalisme is geweest dat (economische) handen en voeten heeft gegeven aan de liberale uitgangspunten.
En het is ook het neoliberalisme geweest dat van diezelfde vrijheid bovenal een vrijheid om te consumeren heeft gemaakt (laat zien wie je bent door de producten die je koopt). Die de ongelijkheid zo spectaculair heeft doen groeien. Die broederschap heeft veranderd in een survival of the fittest waarin een bloedige concurrentiestrijd heerst. En niet te vergeten: die door het grote geld van het bedrijfsleven maar al te vaak een parodie van de democratie maakt.
Juist nu, nu overal ter wereld rechts-nationalistische xenofoben het politieke debat domineren, is het echter essentieel om dat neoliberale verhaal te benoemen. Politici als Trump, Orbán, Bolsonaro en Baudet doen dat namelijk nooit. Ze vallen de liberale waarden wel aan, maar scharen zich ondertussen volledig achter de economische pendant ervan, in goed Hollands ook wel de VOC-mentaliteit, en het grootkapitaal. Heijne heeft gelijk als hij zegt dat broederschap niet kan worden afgedwongen, maar lijkt te vergeten dat het wel degelijk vernietigd kan worden. En dat het neoliberalisme (en/of kapitalisme) gedijt op een verdeel-en-heerstechniek van gebroken gemeenschappen. Of anders gezegd: wie de beleving van de banaan wil analyseren, zal zich ook moeten richten op het productieproces ervan, en degenen die daarbij de winst opstrijken.

In ‘De Tranen van Tito’ gaat Iva Bicanic op zoek naar verhalen van veerkracht en hoop in de landen van ex-Joegoslavië, nagesprek (19,26 december 2021, 2,9,16,23 en 30 januari 2022 NPO2):
Dertig jaar na de gruwelijke oorlog in Joegoslavië gaat Iva Bicanic op bezoek in de zeven landen die in het verleden één waren: Kroatië, Slovenië, Servië, Kosovo, Montenegro, Noord-Macedonië en Bosnië-Herzegovina. Wat was de impact van de oorlog op de verschillende landen?

‘Vertel je dat je bent aangerand dan krijg je een spervuur aan kritische vragen’ (Evelien van Veen interviewt Iva Bicanic de Volkskrant 31 mei 2019):
Iva Bicanic praat al jaren in haar spreekruimte met jongeren over misbruik. Sinds kort doet ze dat ook in tv-studio’s. ‘We moeten mensen helpen hun kompas te herstellen.’
En wat is er bekend over het milieu waarin het misbruik zich afspeelt, in wat voor soort gezinnen vindt het plaats?
‘Haha, milieu, bedoel je het laagopgeleide multiprobleemgezin? Dat is zo’n misvatting, het kan overal gebeuren. Ik gaf les over misbruik aan collega-psychologen in Het Gooi, iedereen luisterde geïnteresseerd, maar ik merkte: er was weinig respons. Ik vroeg waarom, en kreeg als antwoord: ‘Hier komt dat niet voor.’ Ik zei: het zou fijn zijn als er misbruikvrije zones waren, ik zou er stante pede met mijn gezin naartoe verhuizen. Maar het komt overal voor, alleen de grap is: je krijgt het niet te zien.’

‘Godmother van de seksuologie’ (Jurre van den berg de Volkskrant 25 januari 2022 p. 31):
Op 22 januari 2022 overleed de gelauwerde seksuoloog Ellen Laan. Haar wetenschappelijk werk stond altijd in het teken van haar maatschappelijke missie: meer gelijkheid tussen de lakens.

Tegenover de these, de algemene levensdrang (levenskracht), de geestesdrift van Carl Jung staat de antithese, de sexuele impuls van Sigmund Freud. De hamvraag is nu hoe bereik je synthese? De paradox is echter dat politici in zowel Nederland, Europa en Amerika de kloof tussen rijk en arm niet proberen te verkleinen, maar juist beogen te vergroten.

‘Bij het besluit over het vertrek uit Kabul speelden politieke overwegingen mee. Dat is gevaarlijk’ (Arnout Brouwer en Natalie Righton de Volkskrant 31 december 2021 Zaterdag p. 5-9):
Cees Roels was als plaatsvervangend ambassadeur de belangrijkste Nederlandse gezant toen Kabul viel. Hem werd verweten als ‘dief in de nacht’ te zijn vertrokken. Nu hij met pensioen is, deelt hij zijn kant van het verhaal. ‘Het kwam gewoon heel slecht uit, die crisis.’
Militairen, en zeker Amerikanen en Britten, hebben een andere manier van denken. Die gaan zich gewoon voorbereiden op het ergste scenario.’
Heeft Nederland dat ook gedaan?
‘Nederland besloot eerder dit jaar alle militairen terug te trekken uit de stad Mazar-i-Sharif. Voor ons, simpele diplomaten, was het surrealistisch. Ik dacht: Nederland is groot geworden door 3D: defensie, diplomatie en development – ontwikkelingswerk. Iets waarop we trots moeten zijn. En dan halen we de D van defensie eruit op het moment dat dit misschien wel het allerbelangrijkste element is. Wat als het niet goed gaat?
‘Ik denk dat de Haagse discussie enorm veel energie heeft gekost ten nadele van het professioneel nadenken over de vraag: hoe kunnen we zo slim en tijdig mogelijk zaken voor elkaar krijgen?’

Een goede leider onderzoekt zijn ongelijk (Kustaw Bessems interviewt Marilieke Engbers de Volkskrant 31 december 2021 Opinie p. 22-25):
Hoe meer ruimte er is voor verschillende visies, hoe beter de besluiten van bestuurders, stelt econoom Marilieke Engbers. Dat is belangrijk in een tijd waarin de vraagstukken waar politiek, bedrijfsleven en publieke sector voor staan, steeds complexer worden.
‘Een leider creëert loyaliteit door voor mensen te zorgen. Zo ontstaat een hele verdedigingslinie om hem heen en het conflict komt daarmee steeds verder van hem weg te liggen. Terwijl je hoopt dat een bestuurder het conflict juist dicht bij zichzelf organiseert. Wij associëren conflict met iets negatiefs, maar je hebt inhoudelijk conflict nodig om te blijven groeien.’

‘Thuis had ik aan het begin van de coronacrisis al gezegd: laten we van een jaar of vijf uitgaan’ (Kustaw Bessems de Volkskrant Magazine 31 december 2021 p. 35-36):
‘Mensen kunnen onvoorstelbaar slecht denken en communiceren over een situatie waar ze zelf in zitten. Dat hebben ze vaak niet door. Dat is natuurlijk niet een helemaal nieuw inzicht, maar hoe ver dat gaat, daar heeft dit tweede coronajaar mij wel van doordrongen.
Wanneer hoor je nou iemand zeggen: ‘Ik zat er eigenlijk nogal doorheen toen ik dat schreef. Nu ik een beetje ben bijgekomen, denk ik er anders over.’ Of: ‘Ik ben nogal angstig van aard, vandaar dat ik wat snel om repressie roep.’ In plaats daarvan doet iedereen alsof hij alleen maar wordt gedreven door zijn onfeilbare ratio.
‘Daarbij wordt ook totaal voorbijgegaan aan nóg een onderschat fenomeen: het ego. Dat ego zwelt al een beetje op als je stukjes in de krant mag schrijven of mag praten op tv. Maar wat denk je dat het doet met iemand die tot voor kort totaal onbekend was, als plots elke uitspraak goed is voor een bericht op alle nieuwssites, omdat hij nu bijvoorbeeld OMT-lid is? Dat is verslavender dan coke, hoor. En wat gebeurt er met iemands psyche als hij ineens het land kan lamleggen of openen, ongecontroleerd miljarden kan uitdelen of juist inhouden? Hoe moeilijk moet het zijn voor zulke hoofdrolspelers om te erkennen waar ze fout zaten?
‘We denken dat we overal slechts meningsverschillen zien. Over statistieken of wetten. En die zijn er. Maar we kijken tegelijk naar elkaars trauma’s en reflexen, karakters en belangen, driften en verlangens.’

‘Ik kies voor de burger’
Precies zes jaar geleden maakte Erik Gerritsen zijn entree als secretaris-generaal bij VWS. Ter introductie legde Rob Langeveld hem destijds, op ‘De Ark’ in De Resident, een aantal lastige keuzes voor. Ter gelegenheid van zijn vertrek op1 juni, namen beiden opnieuw plaats op ‘De Ark’. Ditmaal mag Erik (bijna) niet meer ‘passen’.

Wanneer een belanghebbende ons zand in de ogen probeert te strooien (Kustaw Bessems de Volkskrant 31 december 2021 Opinie p. 18):
Een van de interessantste interviews van het jaar verscheen op de valreep op platform De Correspondent. Hierin mocht Erik Gerritsen zijn verhaal doen, tot juni de hoogste ambtenaar op het ministerie van Volksgezondheid en dus hoofdrolspeler in de corona-aanpak. Het is onthullend.
Volgens Gerritsen werd een ‘illusie van beheersing’ geschapen omdat de bevolking grote onzekerheid mogelijk niet aan zou kunnen en omdat er anders ‘binnen twee weken een motie van wantrouwen’ zou liggen.
Over de parlementaire enquête – de leden zijn nog niet eens benoemd – zegt Gerritsen nu al dat hij de kans klein acht dat die rekening zal houden met de onzekerheid waarin de overheid moest werken. Hij kijkt vooruit naar zijn eigen verhoor voor zo’n commissie: ‘Of ik hardop ga denken, en soms een beetje speculeren hoe het is gegaan?
Anderen zien het betoog van Gerritsen als welkome nuance bij te makkelijke kritiek. Een verleidelijke gedachte. Maar laten we het ook in het nieuwe jaar blijven herkennen wanneer een belanghebbende die veel macht had ons zand in de ogen probeert te strooien.

‘Rechtsbijstand is onder Rutte volledig uitgekleed’ (Reinier Feiner Volkskrant 8 maart 2021 p. 10):
De toeslagenaffaire heeft nog eens blootgelegd dat het voor mensen met een krap budget lastig is om rechtsbijstand te krijgen. Het verbaast voorzitter Reinier Feiner van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN) niets.
Had dat debacle voorkomen kunnen worden als mensen betere toegang tot rechtsbijstand hadden gekregen?
‘Dan was het probleem in elk geval veel eerder gesignaleerd. Als er destijds een goede toegang tot het recht was geweest, had deze kwestie niet jarenlang door geëtterd omdat het eerder op de politieke agenda had gestaan. Dat had honderden miljoenen en onnoemelijk veel menselijk leed gescheeld.’

Kofi Annan: Eminent diplomaat die moest buigen voor de geschiedenis (Ben van Raaij Volkskrant 20 augustus 2018 p. 9-11):
Annan, volgens Guterres ‘een kracht ten goede’, was een eminent diplomaat en internationaal staatsman die soms diep moest buigen voor de geschiedenis. Hij had grote verdiensten voor de bevordering van de mensenrechten, de strijd tegen de kloof tussen arm en rijk, en de strijd tegen verwoestende infectieziekten als aids, tbc en malaria, maar hij kon geen vrede brengen in Syrië, of het geweld beteugelen in landen als Rwanda, Bosnië, Soedan, Somalië en Irak.
Maar dat optimisme werd al snel zwaar op de proef gesteld, met de hiv/aidsepidemie in Afrika, de terroristische aanslagen van 11 september 2001, de oorlog in Irak en de strijd tegen het terrorisme.
‘Ik denk dat mijn donkerste uur de Irakoorlog was en het feit dat we die niet hebben kunnen tegenhouden’, zou Annan later zeggen, verwijzend naar maart 2003 toen de VS en Groot-Brittannië Irak binnenvielen zonder ondersteunende resolutie van de VN. En dat terwijl Annan in 1998 een oorlog nog persoonlijk had weten af te wenden toen hij de Iraakse leider Saddam Hussein wist te bewegen de VN toestemming te verlenen tot inspecties van chemische wapens.
In 2004 was er kritiek op corruptie bij het Olie-voor-Voedsel-programma in Irak. Annans zoon Kojo zou geld hebben gekregen toen zijn werkgever een lucratief contract in de wacht sleepte. Een onderzoeksrapport vond dat Annan scherper toezicht had moeten houden. En dan was er de pijnlijke kwestie van sexueel misbruik door leden van VN-vredesmissies. Die werd vooral na zijn aftreden groot.

Wees terughoudend met zware woorden (Jeroen Dijsselbloem Volkskrant 3 januari 2018 p. 22):
De verdeling van financiële lasten en lusten, ook op het terrein van justitie, vergt politieke besluitvorming in een democratische rechtsstaat.
Ook heb ik mij publiekelijk gekeerd tegen uitspraken van de heer Bakker dat het einde van de rechtsstaat dreigde als er geen extra geld zou komen voor de rechtbanken. Met dit soort zware woorden moet de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak terughoudend zijn, lijkt mij.

TRANSHUMANISME Einde van de menselijke soort? (Reformatorisch Dagblad november 2017):
Dat onze kostbare planeet op velerlei wijze wordt bedreigd, is wel duidelijk: klimaatverandering, terrorisme, het toenemend aantal aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, branden en overstromingen, een enorm vluchtelingenprobleem, religieuze conflicten, hongersnoden, mondialisering, epidemieën. De wereldmachten vechten een grote oorlog uit, bepaald door geopolitieke, strategische en economische belangen.
Het is de hoogste tijd dat er overal op brede basis een discussie ontstaat over de grote gevaren van de transhumanistische ideologie, een discussie ook over wat we onder mens- zijn, menselijke waardigheid, ziel, spiritualiteit, enzovoorts verstaan. De ontwikkelingen gaan razend snel. De resultaten van diverse congressen op wereldniveau worden niet aan het publiek bekend gemaakt. Ze zijn hooguit te lezen in wetenschappelijke tijdschriften of kritisch geschreven boeken. De menselijke hybris heeft een lange geschiedenis. Talloze mythen tonen ons echter ook de dramatische afloop van de menselijke overmoed. Daar waar de mens zichzelf als de maat van alle dingen beschouwt, sluipt een zeer giftig addertje onder het gras. Hoogste tijd om wakker te worden! (Marcel Messing)

De menselijke maat (Toine Heijmans Volkskrant 9 november 2020 p. 27):
De taal - als ik mijn notitieboekje teruglees, zweven de zinnen weg het weekend in. Wie wat zegt maakt eigenlijk niet uit. blueredblueblackblueredblueredblue%van hun rijksmachine?
‘Hoe is er oog voor de menselijke maat?’ vraagt 50Plus-Kamerlid Corrie van Brenk.

ING opvanghuis ex-politici (Peter de Waard Volkskrant 17 maart 2017 p. 28):
Het bijbaantje van ING-commissaris leverde vorig jaar 114 duizend euro als beloning op. De huidige president-commissaris Jeroen van der Veer kreeg zelfs 178 duizend euro.
Kok verdiende als commissaris bij zijn aantreden in 2003 39 duizend euro, wat opliep tot 75 duizend euro in 2008, het jaar dat ING voor staatssteun aanklopte.
Gezien het feit dat ING 2.300 banen schrapt, noemt het CNV het een merkwaardig besluit. 'Waar is de menselijke maat gebleven?' 'De beslissers bij ING hebben de empathie van een diepvrieskist', vindt FNV-bestuurder Gerard van Hees.

Het boek De vernieuwers de zegeningen van tegenslag in wetenschap en kunst, 1500-2000 van Anton Blok werkt het thema Insider & Outsider uit. Misschien wel een van de grootste radicale vernieuwers is H.P. Blavatsky. Anton Blok behandelt in zijn boek een periode van 500 jaar. Blavatsky beschrijft in haar in 1888 gepubliceerde magnum opus De Geheime Leer een geschiedenis van meer dan 7000 jaar. Blavatsky begint bij Vyasa de auteur van de Bhagavad Gita. De kwintessens, de wederkerigheid in het rapport ‘E i V’ laat zien dat Insider & Outsider - Innerlijke en Uiterlijke wereld (Binnen- en Buitenwereld) namelijk voor elk mens geldt.

De Bhagavad Gita van Vyasa is een tweegesprek tussen Arjuna, degene die de oorlog moet aanvoeren en winnen voor de Pandava’s, en zijn wagenmenner, de god Krishna. Allegorisch gaat het om de innerlijke strijd die ieder mens moet voeren tegen zijn lagere zelf. Krishna geeft daarin onderricht over verschillende facetten van het pad van yoga, het pad dat de innerlijke mens is voorbestemd te gaan en dat leidt tot vereniging met het goddelijke dat zijn essentie is.

Marco Iacoboni Het spiegelende brein (p. 219):
Ondanks de spiegelneuronen toch het gevoel behouden dat wijzelf degenen zijn die de handelingen uitvoeren, doordat we de feedback die we van ons lichaam ontvangen, versterken.
Superspiegelneuronen voeren hun vuurtempo op voor handelingen van onszelf, maar verlagen hun vuurtempo voor handelingen van andere mensen. Dankzij deze twee neurale mechanismen kunnen we inwendig een zeker onderscheid maken tussen het zelf en de ander, zelfs wanneer ze elkaar spiegelen.

Het boek van Iacoboni geeft een wetenschappelijke verklaring van de ziel bezien als een psyche of spiegel van het zelf. Het boek biedt een belangrijk houvast om te laten zien hoe verschillende levensovertuigingen in het rapport ‘E i V’ met elkaar samenhangen.

Het bestaan van een Derde weg, het morele kompas van spirituele leraren, wordt door Frits Bolkestein ontkend. Om levensovertuigingen in een bredere context te plaatsen kan het moreel kompas (5Ddenkraam) worden gebruikt. Dit denkmodel vormt een schakel om de zienswijzen van Lao Zi, Heraclitus, Pythagoras, Plato, Jezus, Immanuel Kant, Hegel, Spinoza, Blavatsky, Wittgenstein, Nietzsche, Teilhard de Chardin, Jung, Assagioli, Goethe, Richard Wilhelm, Heidegger, Rudolf Steiner, Sri Aurobindo, Krishnamurti, Foucault, Habermas, Ken Wilber en Oliver Sacks te verbinden, een nieuwe visie, e0en paradigmawisseling op de werkelijkheid te scheppen. Spirituele leraren, profeten, mystici en zieners (rishi’s) zijn bruggenbouwers naar de toekomst. Spirituele leraren laten zich niet door een retorisch foefje misleiden. Om de paradox'E i V' te duiden, gaat het om een grote verscheidenheid aan leraren.

Marco Iacoboni verwijst in zijn boek Het spiegelende brein in het hoofdstuk Hersenpolitiek (p. 210) naar het onderzoek van Alan Fiske. Alan betoogt dat deze vier elementaire relationele structuren en hun varianten de basis vormen voor alle sociale relaties onder alle mensen in alle culturen.
p. 127: Filosofische en ideologische posities die met name in onze westerse cultuur gangbaar zijn hebben ons blind gemaakt voor de fundamenteel intersubjectieve (Jurgen Habermas) aard van onze hersenen.
p. 128: Met het experiment van Jonas was aangetoond dat spiegelneuronen coderen voor meerdere ‘ik-geralateerde’ prikkels en werd bevestigd dat ze een belangrijke rol vervullen bij zelfherkenning (en bovendien bij een tamelijk abstracte manifestatie van het zelf).
p. 129: Samen met de theoretische beschouwingen uit het begin van dit hoofdstuk doen al deze gegevens vermoeden dat spiegelneuronen van belang zijn voor mijn analogie van de medaille met de twee zijden, waarin de ene zijde het zelf is en de andere zijde … eh… de ander.
A. P. Fiske gaat er van uit dat alle sociale gedrag van mensen kan worden verklaard aan de hand van vier fundamentele modellen.
Het gemeenschapsmodel gaat uit van herkenbare groepen waarbinnen mensen elkaar als gelijke zien en vooral hun overeenkomsten benadrukken en niet hun individuele identiteiten. Het autoriteitsmodel is gebaseerd op het feit dat mensen geordend zijn volgens een bepaalde hiërarchische sociale dimensie, zoals leeftijd, expertise of formele macht. Binnen het gelijkheidsmodel streven mensen naar de balans in de verhoudingen, waarbij ze scherp in de gaten houden hoever de relatie uit balans is. Het marktmodel is gebaseerd op proportionaliteit binnen sociale relaties, waarbij mensen alle relevante aspecten reduceren tot kwantificeerbare grootheden, meestal geld.

De weg naar je innerlijk kompas (Monique Damen Komma Coaching):
Persoonlijk leiderschap, duurzame inzetbaarheid, burnout preventie, werkgeluk
Als coach, trainer en systemisch begeleider help ik mensen die op zoek zijn naar verandering in hun werk of leven en doe dat op een identiteits- en missie-/spiritueel niveau. Daar zit veel dat je van jezelf niet op het eerste oog ziet en wat je daar bereikt, neem je overal mee naar toe.
Systemisch werk gaat ervan uit dat iedereen deel uitmaakt van een of meer systemen. Ons eerste systeem is het gezin waarin we geboren zijn.
Vanaf onze vroegste jeugdleren we van hen wat normaal is , wat goed is wat en fout, ishoe we ons verhouden tot anderen, hoe we met conflichten omgaan en ga zo maar door.
In dit verband is het msschien goed hoe Bert Hellinger, grondlegger van het werken met familieopstellingen, naar de ziel kijkt.1
1) Bert Hellinger De wijsheid is voortdurend onderweg''

De voorspelling van Jeffrey Sachs in augustus 1999 is aardig uitgekomen. Het probleem is dat er Nederlandse politici zijn, die ook tot de groep van de wereldspelers willen behoren en belastingontwijking, Nederland als belastingparadijs in het buitenland, promoten. Als uitvloeisel van het 'belastingparadijs' Nederland heeft men bij de belastingdienst nieuwe achterkamertjes gecreëerd. ‘Met horizontaal toezicht ontstaat het risico van allemaal kleine rechtssysteempjes in achterkamertjes’. In plaats van 'horizontaal toezicht' te promoten, dient innerlijk leiderschap centraal te staan. Het selling point voor de VVD is het economisme dat Jesse Klaver bestrijdt.
Of met andere woorden Frans Weekers had de lat voor het bedrijfsleven niet lager moeten leggen, maar innerlijk leiderschap moeten bevorderen. Wat organisaties echt nodig hebben, is een samenspel van bezieling en zakelijkheid.

'Teruggefloten? Dit is waar ik voor sta' (Gijs Herdersscheê Volkskrant 15 juni 2017 p. 3):
Het afbreken van de formatie is Jesse Klaver op een grote golf van kritiek komen te staan. Hoe kijkt de GroenLinks-leider daar zelf op terug? 'Het was groter nieuws geweest als we er wel uit waren gekomen.'
'Eén: fijn dat je bij je principes blijft en je rug recht houdt. Twee: waarom breekt het op immigratie, terwijl je op andere dossiers misschien veel had kunnen binnenhalen?'
Dat is een goede vraag.
'Dan is mijn vraag: welke dossiers waren dat? Als het om het klimaat gaat: we hadden de eindfase van de onderhandelingen nog niet bereikt, maar ik heb geen moment het gevoel gehad dat we het Verdrag van Parijs zouden gaan halen. Bij lange na niet.
'Ook op sociaal-economisch terrein zag ik geen compromis doorschemeren. Vroeg in de onderhandelingen ging het bijvoorbeeld over het versoepelen van de bonusregels voor banken, zodat banken na de Brexit vanuit Londen hierheen kunnen komen. Dat is dus precies het omgekeerde van wat wij willen. Dus wij zeiden: dat doen we niet.

Er is een cultuuromslag nodig om een nieuwe manier van samenwerken te creëren, die niet alleen op het marktmechanisme van produceren en consumeren is geënt. Religies hebben in Nederland hun greep voor een belangrijk deel verloren. Volgens een in de systeemleer bekende regel ‘Garbage in - garbage out’ is het voor het verkrijgen van de gewenste uitvoer nodig eerst de invoer te veranderen. Het leven bestaat niet alleen uit consumeren, de Stof, maar zoals de wijsheidsboeken ons eerder hebben laten zien ook uit de Geest. Ons voortbestaan is sterk afhankelijk of we bereid zijn met de keerzijde van de medaille, de geestkunde rekening te houden. Of met andere woorden een nieuw paradigma, een andere geesteshouding te accepteren.

De vraag die gesteld kan worden is in hoeverre hangen de veel besproken debacle’s Enron, Parmalat, Ahold, Shell, Betuwelijn en HSL, de vernieuwingen in het onderwijs (Het Nieuwe Leren) en de kredietcrisis met de organisatiecultuur samen? Elk probleem heeft specifieke kenmerken, maar er kan ook van een generiek patroon worden gesproken. In bedrijven waar het misgaat wordt vaak het spel van de 'dubbele’, de verborgen politieke agenda gespeeld.

Net als elke organisatie is ook de overheid een afspiegeling van de maatschappij. De dubbele moraal is een andere manier om het spel van de 'dubbele’, de verborgen agenda tot uitdrukking te brengen.

Het retorische foefje van Frank de Grave berust op een filosofisch vraagstuk, namelijk maak je gebruik van het niet-zijn, het metafysisch idealisme van Hegel, Kant en Plato of van de fundamenten voor alle kennis van Ayn Rand. Het boek Atlas Shrugged van Ayn Rand is het fundament van het marktfundamentalisme, het ultrakapitalisme. Daarentegen dient in het rapport 'E i V' als basis de natuurfilosofie uit de Griekse oudheid. De drie axioma’s (1e -, 2e - en 3e grondstelling) van H.P. Blavatsky staan diametraal tegenover de drie axioma’s van Ayn Rand en hebben op de schijnbare paradox betrekking. De schijnbare paradox is het moeilijkste te begrijpen fenomeen in het Boeddhisme.

Het is mogelijk de risicobeheersing in de wereld te verbeteren door met de verschillende perspectieven op de chaostheorie, de chaostheologie van Sjoerd Bonting rekening te houden. De evolutie van de psyche, hominisatie, de esoterie spreekt over antropogenesis is een thema dat de gemoederen al millennia bezig houdt. De fout die steeds opnieuw wordt gemaakt is dat het er bij risicobeheersing niet om gaat het recht van de sterkste te laten domineren. Machtscontrole is op angst gebaseerd. De kredietcrisis laat zien dat er slechts van kortetermijn-winst sprake is. De toezichthoudende rol van de overheid schiet ernstig tekort. Het rapport 'E i V' gaat er vanuit dat juist een grotere betrokkenheid van alle burgers tot de beste resultaten leidt. Op dit moment neemt de sociale ongelijkheid, de 'tweedeling in de maatschappij' alleen maar toe.

Hopelijk gaat Jesse Klaver niet serieus op het vaderlijke advies van de voorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit Frank de Grave in. Frank de Grave acteert het fundamentalisme van het VVD-foefje. De verwarring die de VVD rond het populisme zaait zal alleen maar toenemen. Volgens Mark Rutte is het verkeerde populisme verslagen. Is het populisme nu echt verslagen? (Jacobine Geel 19 maart 2017 NPO2) of met andere woorden betekent het dat het goede populisme nu heeft gewonnen? Nu de sociaal-democratie volgens het PvdA-recept vrijwel ter ziele is is Ronald Plasterk nog wel zo verstandig het advies een les voor Nederland van hoogleraar sociologie Charles Derber over te nemen.

Heel goed dat Klaver zijn rug recht heeft gehouden (Barbarin Wegelin Volkskrant 15 juni 2017 p. 23):
De positie van VVD en CDA is nauwelijks verrassend gezien hun PVV-discours tijdens de campagne. Teleurstellend is echter de houding van D66, zelfverklaard kampioen van de rechtsstaat. Als D66 echt met GroenLinks in zee had gewild, waarom dan niet één lijn getrokken met hen? Het is niet links of principieel om mensenrechtelijke minimumstandaarden te respecteren.
Barbara Wegelin is lid adviescommissie vreemdelingenrecht Orde van Advocaten.

Taxi-app Uber verliest licentie in Londen (Maarten Back & Charlotte Bouwman NRC 22 september 2017):
Uber zou niet genoeg verantwoordelijkheid nemen voor veiligheidsincidenten. Meer dan 40.000 chauffeurs rijden in Londen voor het bedrijf.

Barrosso dekte oud-Commissaris na misstap (Marc Peeperkorn Volkskrant 7 oktober 2016 p. 3):
Oud-EU-Commissaris Ferrero-Waldner verzweeg haar overstap naar een Spaans bedrijf, gedekt door voorzitter Barroso. Kan Junckers Europese Commissie er nog een schandaal bij hebben?
'Barrosso prostitueert zich bij Goldman Sachs.' Driftig sproeit de Duitse europarlementariër Fabio de Masi (Die Linke) met vitriool als hij de overstap van de voormalig voorzitter van de Europese Commissie naar de Amerikaanse zakenbank bespreekt. Ook voor Neelie Kroes, met haar commissariaten en Bahama-vennootschap, heeft De Masi geen goed woord over. 'Droeg Kroes de namen van haar sponsors op haar lichaam, zoals bij de Formule 1, dan was ze van top tot teen bedekt.'
Opmerkelijk is dat Barroso tijdens de februarivergadering in 2014, over Ferrero-Waldner, zijn collega's op het hart drukt dat regels ook voor hen gelden. Hij biedt aan een 'informatiebijeenkomst' te organiseren om een 'leidraad' op te stellen voor wat wel en niet kan na een Brusselse carrière. Onduidelijk is of die speciale bijeenkomst ooit heeft plaatsgevonden. In juli dit jaar begon Barroso bij Goldman Sachs.

Het hangt met de tijdgeest samen dat Melanie Schultz van Haegen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu aan haar kiezers over de zelfrijdende auto's sprookjes vertelt of moet ik zeggen science fiction wat betreft 'Trucks kunnen over 5 jaar onbemand de weg op'. In het kader van risicobeheersing is het zeker handig wanneer een chauffeur een signaal krijgt wanneer hij te dicht op zijn voorganger zit.

ASML-topman Peter Wennink (Buitenhof 10 april 2017) vraagt 10 miljard aan het nieuwe kabinet. Dit staat in schril contrast met de wereldwijde belastinglobby van de Silicon Valley Tax Directors Group (SVTDG). De utopie van de vrije markt volgens Hans Achterhuis, de illusie van de vrije markt economie staat tegenover het staatskapitalisme van Mark Rutte. De self-fulfilling prophecy van Peter Wennink geldt in het bijzonder voor VVD gelovigen.
Een schuivende tolerantiegrens (door Marcel ten Hooven Trouw 20 februari 2006):
De VVD discussieert opnieuw over de grenzen van vrijheid. In het recente verleden bleek dat de liberalen - als het ging om vrijheid van vereniging, onderwijs of godsdienst - aan niet-gelovigen meer ruimte gunnen dan aan gelovigen.

Zeer discutabel is de rol van Goldman Sachs in het economische verkeer, lees autoritair kapitalisme. De overstap van Barroso naar Goldman Sachs illustreert dat het niet eenvoudig is de eenzijdige top down focus van carrièrepolitici te doorbreken. Politicals worden vaak niet gekozen om hun inhoudelijke kennis, maar om hun netwerk. Het gaat dus in de eerste plaats om de kwaliteit van professionals die in staat zijn om complexe vraagstukken op te lossen.

Het draait wel degelijk om de economie (Heleen Mees Volkskrant 29 juni 2016 p. 26):
De Brexit kon gebeuren doordat de winnaars van globalisering in Groot-Brittannië, zeg maar de bankiers, systematisch hebben geweigerd de verliezers van globalisering, de arbeidersklasse, te compenseren. Sterker nog, de rekening van de wanprestaties van de financiële sector is voor een groot deel bij de arbeidersklasse neergelegd. Vindt u het gek dat die nu in opstand is gekomen?
Volgens de voormalige Amerikaanse minister van Financiën en CEO van Goldman Sachs, Henry Paulson, moeten we internationale handel omarmen omdat dankzij de naoorlogse handel het gemiddelde huishoudensinkomen in de VS met 10.000 dollar per jaar is gestegen. Paulson vergeet er echter bij te vertellen dat het inkomen van het gemiddelde huishouden in de VS, het mediane huishoudensinkomen, sinds 2000 juist met 10 procent is gedaald. Het verschil tussen de twee wordt verklaard doordat voornamelijk de elite, en dan met name de top 0,1 procent, haar inkomen en vermogen flink zag stijgen. Paulson zou dat moeten weten - hij behoort namelijk tot die top 0,1 procent met een geschat netto vermogen van 700 miljoen dollar.

VS willen 12,5 miljard euro van Deutsche Bank voor waardeloze hypotheken (zie Volkskrant 17 september 2016 p. 28):
Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft Deutsche Bank een schikkingsvoorstel van 12,5 miljard euro (14 miljard dollar) gedaan. De Amerikanen leggen de Duitse bank die straf op wegens het verstrekken van foute hypotheken, zo meldt de Wall Street Journal vrijdag. De bank heeft laten weten hier niet mee akkoord te gaan.
Schikkingen
Andere banken hebben al schikkingen met hoge straffen getroffen met Justitie. Het hoogste bedrag werd betaald door Bank of America die 16,65 miljard dollar (14,7 miljard euro) betaalde.
Goldman Sachs trof eerder dit jaar een schikking voor vijf miljard dollar (4,4 miljard euro). De bank erkent dat er sprake was van misleiding van beleggers en zegt inmiddels maatregelen te hebben getroffen om de bedrijfscultuur te verbeteren.
Analisten gaven donderdag aan dat een schikking voor Deutsche Bank van circa 2,4 miljard dollar als 'erg positief' zou worden gezien. Een bedrag boven de 4 miljard dollar zou echter voor twijfels over de kapitaalpositie van Deutsche Bank zorgen en het financiële bedrijf dwingen de voorzieningen voor juridische kosten op te voeren.

Je behoeft geen econoom te zijn om te kunnen constateren dat de liberalisering van de financiële sector, het zeepbel(casino)kapitalisme geen gezond fundament heeft. Het creatieve boekhouden is topsport geworden.

In plaats van dat we in het leven onze eigen weg, de middenweg, de route van balancerend leiderschap kiezen prefereren we veelal het kuddegedrag (Groupthink). Bij nabootsend gedrag kiezen we voor de bekende weg, de opvattingen van de kudde.

Daniel Ofman boek Bezieling en Kwaliteit in Organisaties
Jaap Voigt stipt in zijn nawoord (p. 207) de kern van het vraagstuk aan waar het in het rapport 'E i V' om draait.
Toch is het noodzakelijk om in dit nawoord stil te staan bij een aspect dat in dit boek niet aan de orde is gekomen, namelijk het 'alleen zijn' en het lijden dat daarmee gepaard gaat. Met dit onderwerp wordt het hart geraakt van de relatie tussen de weg van de individuele mens en de weg van een collectiviteit als een organisatie.
Onze samenleving, en daarmee vrijwel iedere organisatie, is nog steeds gebouwd op het principe dat het individu ondergeschikt is aan de groep. etc.
Het luisteren naar die stem van het geweten leidt ertoe dat hij minder vatbaar wordt voor de conditionering van de groepscultuur.
Tijdens het individuatieproces wordt de balans van het verleden opgemaakt. Materiële en immateriële schulden worden vereffend en door een hernieuwd inzicht in eigen functioneren ontstaat een nieuw soort zelfvertrouwen.

Het zevende inzicht is de synthese van Hindoeisme, Boeddhisme, Jodendom, Christendom, Islam en Humanisme, te weten 'Religieus Naturalisme' (een diepgevoeld universeel humanisme), namelijk Broederschap. Het rapport 'E i V' baseert de strategie op een pedagogisch leerproces, de status quo van de alfa-, béta- en gammawetenschappen in het Westen en de zes darshana’s in het Oosten.

Oprah, Fukuyama, identiteitspolitiek en Ikea-kastjes (Harriёt Duurvoort Volkskrant 21 maart 2019 p. 25):
Volgens Francis Fukuyama moet links de nationale identiteit omarmen. Weg met die vermaledijde identiteitspolitiek.
‘Een gezonde democratie is onmogelijk als we het idee hebben dat we maar weinig gemeen hebben met elkaar, want dan vertrouwen we elkaar niet meer.’ Fukuyama pleit daarom voor een gedeelde identiteit. Goed, maar dan liever niet gericht op nationale identiteit. Liever op een diepgevoeld universeel humanisme.
De meeste mensen zijn, afgezien van hun identiteit, bovenal mens. Worstelend met de grote en kleine kwesties in het leven.

Het moreel kompas van de student bedrijfskunde (Lisa van de Bunt 7 februari 2019):
Opleidingen besteden te weinig aandacht aan ethiek
Op 20 december j.l. promoveerde Jelle van Baardewijk op de VU met een onderzoek naar de morele vorming van bedrijfskunde studenten aan een drietal Nederlandse universiteiten. Hij onderzocht zowel de ethisch-filosofische grondslag van bedrijfskunde opleidingen als wat daarvan blijft hangen bij de studenten. Dat is bedroevend weinig. Punt één is dat er in de opleiding weinig aandacht wordt besteed aan ethiek, punt twee weten de studenten er bitter weinig van te reproduceren.
Hoe nu verder
Van Baardewijk doet een aantal relevante aanbevelingen ter verbetering van de ethische dimensie in de bedrijfskunde opleiding met intensieve aandacht voor de praktijk naast geschiedenis, sociologie en politicologie. Hij pleit voor een ethiek die zich niet alleen op het individu richt maar ook op de collectieve verantwoordelijkheid van organisaties.

Een kwestie van de wet, niet van de moraal (Yvonne Hofs Volkskrant 31 mei 2019 p. 6-7):
De Tweede Kamer riep deze week een aantal topbestuurders van multinationals op het matje vanwege hun gebrekkige belastingmoraal. Die lieten zich niet zonder slag of stoot wegzetten als belastingontduikers. ‘Jullie maken de wetten, niet wij. Alles wat wij doen valt binnen de internationale regels.’
Ik krijg dus steeds meer twijfels over het belang van hoofdkantoren voor Nederland. Ondertussen profiteren multinationals van gratis faciliteiten (goede infrastructuur en hoger onderwijs) die door anderen worden betaald.’ Edgar Mulder, PVV: ‘Elke euro belasting die grote bedrijven níet betalen moeten anderen, onder wie de burgers, in plaats daarvan wél betalen.’

Multinationals (Harry Porschen Volkskrant 1 juni 2019 p. 28):
Het was weer raak bij het rondetafelgesprek in de Tweede Kamer, over de belastingafdracht van multinationals (Ten eerste, 31 mei). Na Shell, beweren nu ook Philips en AkzoNobel dat zij ‘miljarden betaalden’ aan loonbelasting, dividendbelasting, btw en accijnzen.
Tja, het is makkelijk pronken met andermans geld. Die btw wordt immers betaald door de koper, door de verkoper geïncasseerd, en weer afgedragen aan de fiscus. Voor accijns, bijvoorbeeld op benzine, geldt hetzelfde. Dividendbelasting? De multinationals houden die bij de uitbetaling van de winstuitkering aan de aandeelhouders in, en dragen die weer af aan de Belastingdienst. En van loonbelasting bestaat het overgrote deel uit inhouding op de brutolonen van werknemers, door de werkgever, die het dan weer op de rekening van de Belastingdienst stort.

‘Luister naar je innerlijke stem’ (Fokke Obbema interviewt Monique Maarsen Volkskrant 21 januari 2018 p. 12-13):
In haar wereld ben je succesvol en perfectionistisch. Zwakte is iets voor losers. Dus toen Monique Maarsen kanker kreeg, schaamde zij zich.
Wat is de zin van ons leven?
‘‘De zin van je leven schrijf je zelf”, is een citaat van Loesje. Dat bevat voor mij een kern van grote waarheid: de zin is het leven zelf en het is aan jou er iets van te maken. Voor mij is het vooral de kunst te leren omgaan met de spanning tussen groep en individu. De groep staat dan voor: erbij horen, verbinding met anderen, samen optrekken, voor elkaar zorgen. Terwijl het individu staat voor: je ontplooiing, je eigen verantwoordelijkheid, maar ook voor egoïsme, jezelf op de eerste plaats zetten. Die ‘ik’ is uiteindelijk eenzaam. Wat die twee, groep en individu, verbindt, is empathie. Die kun je voor anderen opbrengen, maar die moet je ook voor jezelf leren voelen. Dat laatste is misschien wel mijn grootste zoektocht.’
Doet u uw vastgoedwerk ook anders door de ziekte?
‘Luisteren naar je innerlijke stem is van groot belang bij beslissingen over projecten. Je kunt alle cijfers op tafel hebben, maar uiteindelijk komt het aan op de beslissing: doe je het wel of niet? Dan speelt vertrouwen een grote rol. Wanneer je voor 100 miljoen euro met elkaar gaat bouwen, is er als het misgaat meer nodig dan mensen die meteen naar de contracten kijken. Ik wil niet in jarenlange procedures belanden. Met een aantal aannemers heb ik door de jaren heen goede relaties gekregen. De schade met elkaar delen en op naar een volgend project, zo leef ik graag.
‘Voelen of iets goed is of niet, daar heb ik me in bekwaamd. Ik kan soms voelen of iemand ziek is, gelukkig of niet. Veel mensen doen alsof ze dat zijn, maar ik heb het gauw in de gaten wanneer dat niet zo is. Soms kan ik voelen dat iets gaat gebeuren, net voor het gaat gebeuren. Ik ben hoogsensitief. Dat klinkt vaag, maar die sensitiviteit is onderdeel van de oplossing die ik vanaf mijn 26ste ben gaan vinden. Niet jezelf voor de gek houden, maar naar jezelf luisteren. Moed tonen, niet opgeven. Dat vind ik heel belangrijk. Dat lichaam van me, waar ik lang zo boos en teleurgesteld over was, ben ik gaan zien als een stevig machientje dat iedere keer wel weer opkrabbelt.’
Wat is de bron van die moed?
‘Uiteindelijk heel goed weten wie je zelf bent. Authentiek zijn, daar heb ik noodgedwongen veel over na moeten denken. Die authenticiteit wil ik verder vergroten. Ik heb voor mezelf helder gekregen wie ik ben. Op het moment dat je daar vrede mee hebt, ontstaat er ruimte om de wereld met meer moed te bejegenen.’

Het idee om op basis van complementariteit fysica en meta-fysica met elkaar te verbinden is ook door Werner Heisenberg en door Fritjof Capra , in zijn boek The tao of physics, naar voren gebracht. Het boek van Capra beschrijft een onderzoek naar de parallellen tussen de moderne fysica en de oosterse mystiek. Het 5D-concept wil benadrukken dat het universele patroon van het wat vastligt. Het is zoals het is (antropisch principe), daar kan de wetenschap weinig aan veranderen.

Het was Goethe die meer dan wie dan ook een heldhaftige poging heeft gewaagd de wetenschap te integreren met de traditionele wijsheid.
Een wetenschap van de gehele persoon, de basis voor een ééngeworden cultuur. Het verenigen van de schijnbare tegenstellingen gebeurt op een hoger niveau.
Carl Jung spreekt in dit kader van het “Gegensatzprinzip” en Goethe van “Die geeinte Zweinatur”.

In de geest van het niet-weten (De boeddhistische blik 24 april 2022 NPO2):
We leven in een tijd waarin veel zekerheden op de tocht staan, we weten niet meer hoe de toekomst eruit ziet. In Don’t know onderzoekt filmmaker Pat van Boeckel hoe een open geest, een grondhouding van niet-weten, ons kan helpen om de wereld van nu tegemoet te treden. Hij spreekt een jonge actrice, wiens loopbaan door de lockdown abrupt stopte, en een kunstenares wier leven en kunst door ziekte een andere wending nam. En hij zoekt naar antwoorden bij een dichter, die het onbeschrijfelijke toch in woorden probeert te vangen. Hun overgave aan een niet-weten tegenover een soms frustrerende realiteit, leidde tot onverwachte inspiratie en nieuwe mogelijkheden.

In het programma De boeddhistische blik: Veerkracht (NPO2 19 november 2017) gaat filmmaakster Babeth VanLoo op zoek naar antwoorden op vragen over de mensenrechten die onder druk staan in het huidige politieke klimaat van Amerika. Hoe kan het boeddhisme een bijdrage leveren aan de oplossing van de enorme identiteitscrisis waarin het land nu verkeert?

Het taiji tu (yin-yang) symbool
Taiji tu — het symbool, het diagram van de opperste uiterlijkheid — is hèt Chinese symbool van de polaire krachten yin en yang.
Het yin-yang symbool is erg dynamisch, het heeft een rotatie symmetrie die de suggestie oproept van een voortdurende cyclische beweging. Alle manifestaties komen tot stand door de dynamische wisselwerking van deze twee polaire krachten.
Ze worden ook niet zozeer beschouwd als tegengestelde begrippen, doch als complementaire delen van één geheel. De werkelijkheid is in voortdurende verandering is en de juistheid van iets ligt alleen op een bepaald moment, op een bepaalde plaats en in een bepaalde situatie vast.
Yin en yang vormen aldus de polen waartussen de cyclische veranderingen verlopen. De twee stippen in het diagram symboliseren het idee dat elke keer als een van de krachten haar uiterste werking heeft bereikt, zij de kiem voor haar tegengestelde al in zich heeft.
Een aardig voorbeeld van het combineren van die twee uitersten is het Chinese woord voor crisis (wéi ji). Het is opgebouwd uit twee tekens, namelijk een teken voor gevaar, bedreiging uitgebeeld als een man op de rand van een steile rotswand, en een teken voor kans, mogelijkheid, waarmee men eraan wordt herinnerd dat er een schijnbaar kleine maar belangrijke mogelijkheid is waarmee het gevaar kan worden geweerd.

De positieve - en negatieve as van het op het yin/yang-mechanisme gebaseerde kwadranten zijn spiegelsymmetrisch. De beide polen illustreren het complementariteitsprincipe. Door een geleidelijke, kwantitatieve opeenhoping van kleine veranderingen kan de uitdaging uiteindelijk een kwalitatieve sprong ondergaan.
Dit fenomeen kan ook aan de hand van het Yin/Yang-mechanisme en de Vijf Fasen worden geïllustreerd. Het symbool brengt de natuurlijke -, de beheers - en de vernietigende kringloop tot uitdrukking. Amit Goswami, maakt in zijn boek De kwantum dokter, de nieuwe wetenschap van gezondheid en genezing, op p. 175 van hetzelfde Yin/Yang-mechanisme gebruik.

Elementen zijn de stoffen of krachten waartoe volgens oude religies alles op aarde te herleiden is. Taoïsme: Wuxing (五行) is het harmonische systeem van de vijf elementen: water, vuur, aarde, metaal, hout. De interacties tussen de vijf elementen kunnen een scheppende cyclus (Sheng): hout -> vuur -> aarde -> metaal -> water -> hout; en een onvolmaakte beheers en vernietigende cyclus (Ke): hout -> aarde -> water -> vuur -> metaal -> hout, genereren. Beide samen vormen een pentagoon met een vijfpuntige ster erin. Ze worden ook vaak samen afgebeeld als cirkel met een vijfpuntige ster. De cirkel is de Sheng-cyclus, de ster geeft de Ke-cyclus weer. Rudolf Ritsema & Stephen Karcher behandelen in hun boek I Ching de 5 aspecten van het Universele Kompas in detail. Het taoïsme ziet de yangenergie als van kosmische oorsprong, de yinenergie van aardse.

De Vijf Fasen van het Yin/Yang-symbool laten zien dat het primair om 10 Dimensies (10 relaties) gaat. De 5 relaties die de bollen met elkaar verbinden, een pentagoon toont de natuurlijke -, de scheppende kringloop, terwijl de 5 interne relaties een pentagram de beheers - en de vernietigende interacties uitbeelden.
De wijsheid van Pythagoras steunt op de geest van het esoterisch Boeddhisme. De leer van Laozi en Confucius uit China is nauw met de filosofie van Pythagoras verwant. Het is namelijk ook op de drie kringlopen 'Scheppen, Behouden en Vernietigen' (Hindoe-trimurti) gebaseerd. Dit komt ook naar voren wanneer de vijf-elementenleer van de Traditionele Chinese Geneeskunde met de boeddhistische invalshoek wordt vergeleken. Het interdimensionale bewustzijn maakt het mogelijk dat we ons met de scheppende kringloop, de goddelijke sferen verbinden.

De wijsheid van Pythagoras is met het esoterisch Boeddhisme verwand. De leer van Laozi en Confucius uit China is nauw met de filosofie van Pythagoras verweven. Het is namelijk ook op de drie kringlopen 'Scheppen, Behouden en Vernietigen' (Trimurti) gebaseerd. Dit komt ook naar voren wanneer de vijf-elementenleer van de Traditionele Chinese Geneeskunde met de boeddhistische invalshoek wordt vergeleken.

Geleidelijk is er op basis van het kernkwadrant, de vier bij vier matrixstructuur, van Daniel Ofman een nieuw denkmodel, het op de levensboom gebaseerde morele -, innerlijke kompas ontstaan. Met behulp van het morele kompas laten we zien hoe het mogelijk is ons weer met de natuurlijke kringloop te verbinden. Aan het model van Ofman is een derde as, de verticale as toegevoegd. De polariteiten worden in een ruimtelijk perspectief geplaatst. In de Geheime Leer van H.P. Blavatsky zit de metafoor van de levensboom als rode draad verweven. Overigens beoogt H.P. Blavatsky in de De Geheime Leer met metaforische teksten alle religies te ontsluieren.

Het morele -, innerlijke kompas is net als de M-theorie van Edward Witten een multidimensionaal verklaringsmodel en maakt van de eenheid der tegendelen van Heraclitus gebruik.
Het principe van de antagonistische harmonie (-paren) is de allesomvattende basiswet en als zodanig te vatten onder het - uit de oud Griekse filosofie voortkomende - woord Logos. In de huidige wetenschapsterminologie is het de tegenpool van de allesomvattende theorie, ook wel de M-theorie.

De levensboom (Omraam Mikhaël Aïvanhov boek Angels and other Mysteries of The Tree of Life of G.A. Barborka boek Het Goddelijke Plan, p. 91) wordt ook gebruikt om de hemelse hiërarchie, de engelenleer van Dionysius tot uitdrukking te brengen. In een visioen nam Hildegard van Bingen ook de engelenscharen, de goddelijke sferen waar.

H.P. Blavatsky De SLEUTEL tot de THEOSOFIE
Hoofdstuk VI De zevenvoudige aard van de mens (p. 83,84):
B: Is dat hetzelfde als wat wij geest en ziel en de lichamelijke mens noemen?
Th: Dat is het niet. Dat is de oude platonische indeling. Plato was een ingewijde en kon daarom niet in verboden bijzonderheden afdalen; maar wie met de archaïsche leer bekend is, vindt de zeven terug in de verschillende combinaties van ziel en geest van Plato. Volgens hem was de mens samengesteld uit twee delen — een eeuwig deel, gevormd uit dezelfde essentie als het Absolute, het andere sterfelijk en vergankelijk, dat zijn samenstellende delen ontleent aan de lagere ”geschapen” goden. Zoals hij aantoont, bestaat de mens uit (1) een sterfelijk lichaam, (2) een onsterfelijk beginsel en (3) een ”afzonderlijke sterfelijke soort ziel”.

Om de polariteiten te illustreren wordt ook van de matrixstructuur gebruik gemaakt. Het rapport ‘E i V’ heeft een 7*7 structuur (negenenveertig). Deze matrixstructuur geeft de relatie, de spiegelsymmetrie tussen de zevenvoudige samenstelling van de mens en de zevenvoudige samenstelling van de planeten weer. Deze zevenvoudige structuur maakt weer onderdeel uit van de tienvoudige matrixstructuur van de microkosmos en macrokosmos.

Ramundus Lullus (1232 - 1315) heeft een met het morele -, innerlijke kompas vergelijkbaar universeel model (lullistische tabel, p. 5 en 6) uitgewerkt. De kolom Relatieve principes bevat drie Triades 'Eenheid der tegendelen (Verschil) - Eendracht - Tweedracht (Tegenstrijdigheid)', 'Begin - Midden - Eind' en 'Superioriteit - Gelijkheid - Inferioriteit'. De kolom met Absolute principes bevat een link met negen Sephiroth van de levensboom. De rechter kolom noemt de aspecten wat, hoe, wanneer, wie en waarom, welke bij elk leer - cq. besluitvormingsproces relevant zijn.

Om de complexe werkelijkheid te duiden wordt van kwadranten gebruik gemaakt. Kwadranten (kernkwadranten) zijn een bruikbare tekentechniek om tegenstellingen weer te geven. Het brengt op eenvoudige wijze het oerpatroon van de in de schepping, het Ene Leven verborgen symmetrie in beeld. Of met andere woorden het maakt het mogelijk door de bomen het bos te zien. Het werken met de kwadranten biedt een optie de oorzaken en gevolgen van complexe vraagstukken beter te leren begrijpen. Diametraal tegenover de hokjesgeest, of wel groepsdenken, die de problemen veroorzaken staat de integrale denktrant, het 5D-concept. Er is in verband met de symmetrie in de schepping om de waarheid te achterhalen volgens Pythagoras geen complexe wiskunde nodig. Uiteindelijk draait het om de vraag investeren we in wat ons bindt, 'de boel bij elkaar houden' of in wat ons scheidt, in een ontspannen of een toenemende gespannen sfeer? Het herkennen van wisselwerkingen, patronen en reciprociteit biedt een opening naar een theorie van alles. Bij de theorie van alles gaat het om het inzicht in verborgen symmetrieën, de 5e dimensie.

‘Voor de ingewijden’, zegt Eliphas Lévi, ‘is de duivel geen persoon maar een scheppende kracht, zowel ten goede als ten kwade’. Het reflexief bewustzijn, het projectiemechanisme (weerspiegeling, 'bewust en onbewust') leert dat we zowel waarnemer als deelnemer zijn. Het waargenomene duidt er op dat we allemaal deel uitmaken van de evolutie, de evolutionaire kringloop, het ontwikkelen van "nieuwe hersenpaden" (neurale plasticiteit, trekkermechanisme van Prof. van Peursen).

Fay van Ierland: Over bestuderen van De Geheime Leer, ook De Mahatma Brieven: je moet nieuwe hersenpaden maken. Dat aanmaken van die nieuwe hersenpaden, daarbij wordt een oude manier van denken, op jezelf gericht, vervangen door ontvangend denken. Waarbij je denken iets kan opvangen wat je laat zien, wat je inzicht geeft, in wat zij je aangeven. Zonder die verandering in je denken kun je er eigenlijk niets van begrijpen.

De psychoanalyticus Frans Schalkwijk stelt, dat ervaringen in de kindertijd, dus na de geboorte, het DNA zelfs nog kunnen veranderen. De esoterie gaat er zelfs vanuit dat niet alleen in de kindertijd, maar gedurende het hele leven ons gedrag op het DNA, aanmaken van nieuwe hersenpaden van invloed is.

Innerlijk luisteren
Wanneer je stil wordt en je naar binnen keert – hetzij door meditatie, hetzij door het werken in harmonie met de natuur – ben je in staat een diepere bron van kennis aan te boren, die veel verder reikt dan de zintuigen van een klein, afgescheiden, individueel zelf dat ooit zouden kunnen doen.

Internationaal Strafhof is 'voor VS al dood' (Rob Vreeken Volkskrant 11 september 2018 p. 7):
Constructieve afzijdigheid
De Verenigde Staten hebben zich, anders dan vrijwel alle andere westerse landen, nooit aangesloten bij het ICC. Met name onder de Democratische president Barack Obama echter werd een beleid gevoerd van 'constructieve afzijdigheid'. De VS deden niets om het werk van het hof te frustreren en verleenden soms zelfs medewerking. Zo kon in 2005 de kwestie-Darfur door de VN-Veiligheidsraad worden doorverwezen naar het ICC doordat de VS zich van stemming onthielden, nota bene onder president George W. Bush.
Onder de regering-Trump zijn dergelijke stappen waarschijnlijk ondenkbaar.

‘Europa heeft andere relatie met God’ (Margreet Vermeulen interviewt Dan Ariely Volkskrant 13 juni 2018 p. 27):
De 'held van de gedragswetenschap', wordt hij wel genoemd: de Amerikaanse psycholoog en gedragseconoom Dan Ariely. Hoewel zijn beroemde Tien Geboden-experiment onder vuur ligt, blijft hij volhouden dat morele prikkels gedrag sturen. Bedoelt u dat uw theorie dat morele prikkels ons gedrag kunnen sturen, nu ververst dient te worden?
‘Nee, zeker niet. Deze herhaalstudie laat zien dat Europese studenten anno 2018 niet eerlijker worden als je ze herinnert aan de Tien Geboden. In de VS vonden we dat effect tien jaar geleden wel. Maar Europeanen hebben een andere verhouding tot God dan Amerikanen. De Tien Geboden zijn híér op dit moment waarschijnlijk niet relevant genoeg om als morele prikkel te fungeren. Dat zegt meer over de cultuurverschillen tussen Europa en de VS dan over de werking van morele prikkels. Er zijn tal van andere studies waaruit blijkt dat die prikkels wel degelijk kunnen werken. Zoals sommige gedragscodes en de belastingbetaler twee handtekeningen op de aangifte laten zetten: eentje bovenaan en eentje onderaan.’
GELD EN GEDRAG
Dan Ariely (1967) is op tournee om zijn nieuwste boek Geld en gedrag te promoten dat hij samen schreef met comedian Jeff Kreisler. Een praktisch boek met tips over hoe we ons geld slimmer kunnen uitgeven. Van zijn vorige boek Heerlijk oneerlijk werden 1 miljoen exemplaren verkocht. Ariely is hoogleraar psychologie en gedragseconomie aan Duke University, North Carolina.

Joris Luyendijk: Als Dan Ariely geen Nobelprijs wint, dan weet ik het ook niet meer.

Joris Luyendijk laat in zijn boek Dit kan niet waar zijn zien dat juist door de sterke bankenlobby, de banken niets van de kredietcrisis hebben geleerd (p. 95):
'Het werd me allemaal te veel,' concludeerde Smith in het laatste hoofdstuk van Why I Left Coldman Sachs (Personnel "revolving-door" with US government). 'Jaren geleden hadden we Griekenland geadviseerd hoe het land met derivaten de eigen schulden kon verbergen. Nu waren de rapen gaar en adviseerden we hedgefunds hoe ze munt konden slaan uit de chaos in Griekenland.
José Manuel Barroso is the current non-executive chairman at Goldman Sachs International. Topman Blankfein van Goldman Sachs wees op de rol van banken in de economie en zei: We're doing God's work. Iemand moet de zwakke dieren opruimen. Banken die niet goed functioneren, verdienen het te sneuvelen."

In de Volkskrant Magazine van 17 mei 2014 staat een interview (p. 12 - 18) met Jeroen Dijsselbloem, daarin zegt hij: ‘Dat ik in de voetsporen moest treden van Wouter Bos, mijn politieke leermeester; van Gerrit Zalm en Wim Kok, helemaal zo’n onaantastbare grootheid. ..etc. Wel vind ik dat Europa bij uitstek geschikt is om een aantal zaken aan te pakken. De banken bijvoorbeeld, en dat zien de kiezers ook wel.’
Zalm vertelde mij wat oud-minister Duisenberg hem ooit had uitgelegd. 'Minister van Financiën zijn is heel makkelijk. Je hoeft alleen maar nee te kunnen zeggen. De enige vraag waarop je met ja antwoordt is als ze zeggen: zei u nee?' Over het voorzitterschap van de Eurogroep: 'Waarom zou ik het niet kunnen? Waarom moet een ander het doen? Ik heb last van opvattingen en geldingsdrang.'
Het probleem is echter dat zowel Wim Kok (interview Joris Luyendijk 22 februari 2015), Wouter Bos en Jeroen Dijsselbloem marionetten van de financiële sector, het systeemdenken zijn. Zij fixeren zich eenzijdig op één kant van de medaille en hebben daarmee de neergang van de PvdA ingezet. Marcel van Dam schrijft in zijn column ‘1991–2007’ in de Volkskrant van 18 oktober 2007: Tot mijn verdriet zag ik vanaf de jaren tachtig mijn partij wegzinken in een moeras van beginselloosheid. Onder Kok ging de PvdA door de knieën, onder Bos door zijn rug. Met zijn column heeft Marcel van Dam een omslagpunt in de geschiedenis onderkend.

Fundamentele waarden, daar draait het om in EU (Ton van den Brink en associate professor EU Law aan Universiteit Utrecht Volkskrant 22 februari 2017):
Ongecontroleerde immigratie, de euro, het associatieakkoord met Oekraïne: populisten zien er fundamentele bedreigingen in voor onze manier van leven. Allemaal veroorzaakt door de EU. De reacties daarop komen van de boekhouders ('per saldo goed voor de Nederlandse economie') of van de ingenieurs ('met een beetje sleutelen aan de bevoegdheden van de EU krijgen we een beter systeem'). En zo blijven we blind voor waar het populisten werkelijk om gaat. Daarvoor moeten we zelfs dieper graven dan het beeld van de zakkenvullende elite waarmee de EU vaak wordt gelijkgesteld. Ook dat beeld is uiteindelijk maar een symptoom van de dieperliggende afkeer tegen de EU.

Koppel salaris van de top aan loon van werknemer (Naomi Ellemers en Rafael Wittek Volkskrant 9 mei 2018 p. 24):
Naomi Ellemers en Rafael Wittek onderzoeken binnen het onderzoeksprogramma Scoop welke beleidsmaatregelen kunnen worden bijdragen aan een duurzame samenleving.
18.8 Miljoen voor onderzoek naar duurzame samenwerking voor een veerkrachtige samenleving (SCOOP - Sustainable Cooperation: Roadmaps to a Resilient Society)

Een beter normbesef voorkomt asociaal gedrag (Gabriël van den Brink Volkskrant 9 mei 2018 p. 25):
Wanneer burgers op grote schaal denken dat hun eigen belang te allen tijde voorop dient te staan, neemt de kans op agressief of misdadig gedrag gaandeweg toe. Maar als diezelfde burgers gaan beseffen dat deze houding tot allerlei onwenselijke uitkomsten leidt, kunnen ze wel degelijk iets aan een dergelijke ontwikkeling doen. Beter hang en sluitwerk zal helpen en meer beveiligers ook, maar de impact van meer beschaving, in de vorm van een hoger normbesef, een betere opvoeding of een consequenter handhaven mag niet worden miskend.

Blijf feit en fictie onderscheiden (Gabriël Van Den Brink en Heidi De Mare Volkskrant 26 januari 2018 p. 22):
Het zou een vorm van hoogmoed zijn te geloven dat dit in het Westen volstrekt ondenkbaar is. In elk geval vormt de dynamiek in de Verenigde Staten op dit gebied een ernstige waarschuwing. Enerzijds worden allerlei vormen van fictie daar in toenemende mate op het Procrustesbed van een puriteinse moraal gelegd, anderzijds worden talloze feitelijkheden er als een vorm van nepnieuws afgedaan zonder dat men zich daartegen kan verdedigen.
Met de loochening van het onderscheid tussen feit en fictie staat in het Westen dus wel degelijk iets op het spel. Hoewel het debat daarover niet gemakkelijk of eenduidig is, zou het goed zijn als de deelnemers eraan niet voor de simpele weg van hun eigen gelijk kozen.

Wat betreft de schuldenberg geldt de paradox: 'Griekenland mocht als eerste land aan de schandpaal, terwijl de mondiale schuldenberg de afgelopen jaren nauwelijks is afgenomen (Dobbs et al., 2015a). Sterker nog, de bruto schulden in de wereld zijn de afgelopen jaren alleen maar verder toegenomen. Of met andere woorden lokale overheden hebben de schuldenberg niet onder controle.'

God staat niet voor opium zoals Arnon Grunberg meent, maar voor ons morele kompas. Het is dus wel degelijk wenselijk, 'de verziekte bonuscultuur die tot de financiële crisis heeft geleid' te beteugelen. Het met twee maten meten (Meten met twee maten Telegraaf 9 maart 2018 voorpagina), egospelletjes van de intellectuele elite, wordt in de Bijbel al onderkend. De handen in onschuld wassen, het Pontius Pilatus-syndroom hangt met amoreel gedrag samen.
Als politicus keurt Peter Balkenende de 'Doorgeslagen bonuscultuur' af, maar als commissaris bij ING gaat hij met de salarisverhoging van ING-directeur Ralph Hamers akkoord. Eerder was het Wim Kok, die als premier schande sprak van de 'Exhibitionistische zelfverrijking' en als commissaris bij ING de loonexplosie aan de top heeft goedgekeurd. Het laat zien dat ondanks de secularisatie de Bijbel, een continuing story is. Om de mensheid bij de les te houden maakt de Bijbel van gelijkkenissen gebruik. Het Meten met twee maten is om het gedrag van mensen te verklaren uiterst eenvoudig. Maar de geschiedenis leert dat het uiterst complex is om dit vraagstuk op te lossen.

Het morele kompas wordt ondergraven omdat in de woorden van Klaas Knot de financiële markten hun risicokompas kwijt zijn. DNB-president Klaas Knot heeft gelijk zowel wat betreft de kwantitatieve verruiming, geldcreatie, ex nihilo (uit het niets) in de EU als het voorstel om de maximale hypotheek die huizenkopers kunnen krijgen verder te laten dalen naar 90 procent van de koopsom. De kracht die aan geld ten grondslag ligt is namelijk het ruilvermogen, de wederkerigheid. Het TV programma Zwarte Zwanen toont het contrast, de kloof die er bestaat tussen de mensen die onze pensioenen beheren en de afnemers van de pensioenen. De paradox in het verhaal is dat helaas Lex Hoogduin, ex-kroonprins van Nout Wellink, de voorstander van de Big Bazooka het gelijk aan zijn kant heeft gekregen.

De schuldencrisis is voor een belangrijk deel het gevolg van egotripperij van topmanagers en topbestuurders, die elkaar op een prettige manier fêteren. Primair draait het om authentiek leiderschap namelijk hoe creëren we een gezonde, vitale maatschappij, een vitale cultuur. In een gezonde economie van 'Oikos en Ethiek' gaat het niet om de knikkers, maar om het plezier in het spel. Door 'Oikos en Ethiek' centraal te plaatsen verdwijnt de tegenstelling tussen ‘Eurofielen en Eurosceptici’ naar de achtergrond.

Sluipend gif Een onderzoek naar ondermijnende criminaliteit (Jerôme Lam, Ronald van der Wal en Nicolien Kop 2018):
Hoofdstuk 2.2.4 Vanaf 2000 (p. 48,49):
Vanuit de gedachte dat preventie kan helpen ondermijnende criminaliteit te voorkomen, is een aantal strategische concepten ontwikkeld. Een van die concepten is Tegenhouden. Dit concept wordt in 2003 gelanceerd en heeft in zijn begindagen vooral een sterke preventieve inslag en wordt gezien als een onderdeel van het bredere concept Informatiegestuurde Politie (Kop & Klerks, 2009). Het concept Tegenhouden is vooral bedoeld als beheersingsmethodiek, om de gelegenheid tot het plegen van criminele activiteiten in te perken. Dit kan variëren van het geven van voorlichting over hang-en-sluitwerk ter voorkoming van inbraak tot inzet van de Wet BIBOB om ervoor te zorgen dat er geen vergunningen worden afgegeven die onbedoeld criminele activiteiten faciliteren (Tamerus, 2012). Van het concept Tegenhouden is het een kleine stap naar het barrièremodel. Dit model is in korte tijd uitgegroeid tot een belangrijk wapen in de strijd tegen ondermijnende criminaliteit. Het gaat ervan uit dat de overheid en haar partners barrières opwerpen om het criminelen lastig te maken om hun illegale activiteiten te ontplooien.

Misleidende cijfers (Albert Peeters Volkskrant 11 mei 2018 p. 25):
Een nijpend gebrek aan mens- en daadkracht bij de politie heeft de animo om aangifte te doen van (met name) kleinere criminele activiteiten sterk doen dalen. Dat wil dus niet zeggen dat de criminaliteit zelf afgenomen is, enkel de registratie ervan.
Daarmee is het mysterie van daling in geregistreerde criminaliteit (Ten Eerste, 7 mei) eenvoudig verklaard. Dat nu juist deze cijfers weer gebruikt worden om verdere bezuinigingen bij de politie te rechtvaardigen, is ironisch te noemen.

Albert Peeters heeft gelijk. Criminaliteit wordt een kwestie van definities, misleidende interpretaties.

Pensioendebat (Cees Grimbergen en Elles de Bruin omroep MAX 14 mei 2018 NPO2):
Gepensioneerden zien al jaren hun pensioen niet meegroeien met de inflatie. Ze verliezen zo’n 15 procent koopkracht. Jongeren vrezen dat de pensioenpot over 40 jaar leeg is. Een debat over de pensioenindustrie die bijna 1350 miljard euro van andere mensen beheert en daar zelf goed van eet.Te gast in het debat zijn onder andere jonge premiebetalers en oudere gepensioneerden, ondernemers die zich verbazen over de kwaliteit van hun pensioenfonds en toppers uit de pensioenwereld die een open gesprek wél aan durven gaan.

AfD verwijt Merkel 'dat ze compleet heeft gefaald' (Nieuwsuur 21 december 2016):
De Duitse anti-immigratiepartij AfD legt de schuld voor de aanslag volledig bij bondskanselier Angela Merkel. "We verwijten Merkel dat ze compleet heeft gefaald. Ze voert een beleid dat ons land zware schade toebrengt, terwijl het juist haar taak is ons daar voor te behoeden", zegt AfD-kopstuk Björn Höcke tegen Nieuwsuur.
Duitsland is volgens de anti-immigratiepartij niet meer veilig omdat bondskanselier Merkel de grenzen heeft laten openstaan. "We leven in Duitsland niet meer in een volledig gewaarborgde rechtsstaat en dat een bondskanselier daarvoor verantwoordelijk is, is een schandaal.

'Shaming' doet niet onder voor steniging (Heleen Mees Shaming Volkskrant 21 februari 2018 p. 25):
Onlangs was ik uitgenodigd voor een lekenpreek in Vrijburg, een vrijzinnige gemeente in Amsterdam. Joost Röselaers, de predikant die me uitnodigde, opperde vergeving als onderwerp. Ik liep niet direct warm voor dat thema. Maar al snel verschenen in The New York Times de eerste onthullingen over seksueel wangedrag door Harvey Weinstein en moest een hele reeks mannen het ontgelden.
Joost Röselaers wees er terecht op dat de moraal een demonische macht kan worden als zij uit het verband met genade en lofzang wordt gehaald. Waar menselijke feilbaarheid het uitgangspunt is, dienen vergeving en mededogen het natuurlijke tegenwicht te zijn. Anders dreigen we, zoals Gerrit Achterberg dichtte, terecht te komen in een eindeloze kringloop van straf en wraak, van zelfbehoud en veroordeling.
Zie ik vergeving van zonden in de eerste plaats als ordenend principe, een wereld waar mensen aan eigenrichting doen is nou eenmaal geen fraaie wereld. In de ogen van Joost Röselaers is vergeving een existentiële of theologische ervaring: God pint je niet vast op wat scheef ging in het leven, maar geeft je altijd weer een nieuwe kans.
Volgens de Amerikaans-Britse wetenschapsfilosoof Philip Kitcher is de kracht van religie dat zij betekenisvolle gemeenschappen kan scheppen. Wat mij betreft is de kracht van religie dat zij mensen kan inspireren het goede te doen, zoals vergiffenis schenken.
Want, zoals Arnon Grunberg schreef, een samenleving die niet in staat is tot vergeven, is een treurige, en uiteindelijk een onleefbare samenleving.

Opwarming doet zich flink gelden, twee jaar na 'Parijs' (Maarten Keulemans Volkskrant 13 december 2017 p. 4):
Twee jaar na de klimaattop van Parijs kwamen gisteren regeringsleiders in Frankrijk bijeen voor een informele tussentop om de wereld bij de les te houden. Over het klimaat zelf is intussen weinig reden tot optimisme, blijkt uit een net verschenen stand van zaken. De opwarming is weer volop zichtbaar in de statistieken, en de gevolgen worden op steeds meer fronten zichtbaar.

Grote woorden over een klein duimpje (Loes Reijmer Volkskrant 16 december 2017 Zaterdag p. 13):
Ze hebben vast gelijk, hoor. Maar het wringt wel een beetje dat Silicon Valley ons wéér komt vertellen hoe te leven, nu in de vorm van spijtoptanten. Ze aarzelen niet om te dreigen met de apocalyps. 'Onze gedachten kunnen gekaapt worden', zei een van hen tegen The Guardian. 'De keuzes die we maken zijn niet zo vrij als we denken.' Bijna al die grote woorden gaan over een klein duimpje: de like-knop op Facebook, of het hartje op Twitter en Instagram. De man die het duimpje tien jaar geleden ontwikkelde, liet onlangs zelfs een blokkade op zijn iPhone zetten waardoor hij geen apps kan downloaden. 'Omdat hij zich zo bewust is van de verleidingen van de like-knop', aldus The Guardian.
Fascinerend blijft de gevoelsmatige kloof tussen een like uitdelen en er een ontvangen. Het eerste gebeurt bijna achteloos, het tweede voelt als echte erkenning van jouw enorme levensgeluk - of dat nu om een memorabele katertosti gaat of gebeurtenissen in de categorie huwen en baren.

Ex-topman keert zich fel tegen Facebook (Bard van de Weijer Volkskrant 13 december 2017 p. 7):
'Ik voel me geweldig schuldig dat ik heb meegeholpen dit bedrijf te maken. We hebben iets gecreëerd wat de sociale structuur in de samenleving verscheurt. Ik maak geen gebruik van die shit, mijn kinderen mogen geen gebruikmaken van die shit.'
'Als je het beest voedt, zal het je vernietigen.'
Facebookgelovige
Overigens bekeerde hij zich pas nadat hij 2 miljard dollar had verdiend aan de beursgang van Facebook.
Heel Silicon Valley, de bakermat van techbedrijven als Facebook, Twitter en Instagram deugt niet, stelt Palihapitiya, waar investeerders ('zielloze lafbekken') miljarden pompen in 'waardeloze, idiote' bedrijven, terwijl ze niets doen aan de echte problemen zoals klimaatverandering. Palihapitiya riep studenten op het geld dat ze zullen verdienen te gebruiken om er iets goeds mee te doen. 'Pak het geld. En volg je morele kompas.'

In het onderzoeksrapport Eenheid in Verscheidenheid ('E i V') wordt de schuldencrisis tegen de achtergrond van de illusiecultuur geplaatst. Relatief staat tegenover absoluut. Het creëren van dichotomieën blijft uiteindelijk allemaal mensenwerk:
- Verkoper en Koper ('aanbodzijde en vraagzijde', 'crediteur- en debiteurlanden')
- Leraar en Leerling ('Werkgever en Werknemer', principaal-agentproblematiek, 'Opdrachtgever en Opdrachtnemer', ’Heer en Slaaf’)
- Politicals & Professionals (Managementstijl)
- Toezichthouders en Directie
- Man en Vrouw (Anima en Animus)
- Luisteraar en Spreker
- Machthebbers bedrijfsleven en - overheid (amoreel, bonuscultuur, Luxleaks: belastingvlucht bedrijven onthuld)
- Gewetensvolle – en Gewetenloze machthebbers
- Spiritualiteit en Godsdienstwaanzin
- Neoliberalisme (vrijemarktfundamentalisten, superkapitalisme van het geseculariseerde Westen) en IS (islamitische moslimfundamentalisten in het Oosten)
- Vrijemarktfundamentalisten en Moslimfundamentalisten (Market fundamentalism & Islamic fundamentalism)
- 'Waarnemer en Waargenomene'
Tussen beide partijen zit de stem van het geweten.

Tussen beide partijen zit de stem van het geweten. Of met andere woorden tussen elke relatie tussen twee mensen, 'Heer en Knecht' Hegeliaanse dialectiek of 'Heer en Slaaf' Nietzsche draait het om de menselijke natuur.
Prof. Hofstede: De menselijke natuur is wat alle menselijke wezens met elkaar gemeen hebben.
Er bestaat een mer à boire aan gedachtengoed. We hebben allemaal meer of minder de neiging daaruit selectief te winkelen, geestverwanten te omarmen en onze ogen en oren te sluiten voor ideeën die minder in het door ons gewenste plaatje passen. Het rapport ‘E i V’biedt een handvat om de eigen geest, het ken uzelve beter te leren kennen. Uiteindelijk gaat het er om, de ’bv-Ego’, het egocentrische perspectief los te laten. In de kern draait het om een structureel en goed vormgegeven ‘een-tweetje’ tussen twee polen (leraar en leerling). Met zijn opmerking ‘Ik ben geen trainer. Ik ben een raadgever van de trainers, wat een heel andere functie is.’ brengt Peter Sloterdijk de relatie, het Meta-leren tussen ‘Leraar en Leerling’ in beeld.

Het gesignaleerde onbehagen in de maatschappij is alleen te doorbreken wanneer aan immateriële thema's, het waarden en normen debat meer inhoud en vorm wordt gegeven. Dit wordt zeker niet bereikt door wat ex-premier Kok heeft gedaan alle ideologische veren af te schudden. Het heeft eerder bijgedragen aan het dal waarin we nu verkeren. De poppenkast neemt toe. In plaats dat hoofdrolspelers duidelijker hun stem laten horen, zijn het steeds meer figuranten die in het centrum van de belangstelling komen te staan. In plaats van alles aan de 'vrijemarktfundamentalisten' over te laten dient ook de overheid zijn verantwoordelijkheid te nemen. Om de devolutie te keren zorgen de kerken op dit moment voor onvoldoende tegenwicht. Waarmee willen wij ons verbinden of met andere woorden waar kiezen wij voor?

Amorele overheid, amorele samenleving (Marcel van Dam de Volkskrant 26 mei 2011):
Iedereen is bij geboorte opgezadeld of gezegend met een aantal mogelijkheden of beperkingen. Maar hoe die mogelijkheden of beperkingen worden omgezet in gedrag, is afhankelijk van impulsen uit de omgeving. Omgeving is een zeer ruim begrip. In het gezin wordt iemand opgetuigd met de morele bagage van een zelfstandig individu. De samenleving creëert de normen en waarden waaraan diens gedrag wordt getoetst. De privémoraal en de publieke moraal kunnen sterk verschillen, maar beïnvloeden elkaar, waarbij de publieke moraal als omgeving fungeert voor de vorming van de toekomstige privémoraal.
De publieke moraal wordt vormgegeven door de overheid; gevoed en gecontroleerd door de volksvertegenwoordiging. Bestuurders zijn dus per definitie moraalridders. Zij bepalen welke regels in het maatschappelijk verkeer gelden, regels die op den duur in hoge mate bepalen welke normen en waarden in de privésfeer dominant worden.
Mijn stelling is dat de rol van de overheid als 'moraalridder' aan het verdwijnen is, en dat de regels van wat hoort en niet hoort worden vervangen door regels van doelmatigheid bij de aanpassing aan een autonome ontwikkeling van de samenleving. Een houding, ooit door CDA-minister Jan de Koning verwoord als: 'Als het niet kan zoals het moet, moet het maar zoals het kan.'
Zo bevordert de afbraak van de collectieve moraal de opkomst van de zelfzuchtige moraal. Wie voor zichzelf kan zorgen, heeft de toekomst; wie dat niet kan, schiet tekort en mag anderen niet tot last zijn. Nieuwe generaties raken gewend aan een amorele overheid, die een amorele samenleving laat ontstaan.

De problem solving (Probleem en Oplossing) van het kabinet, lees van de departementen is vrijwel tot een nulpunt gedaald. Het probleem is dat de centrale overheid enthousiast heeft meegewerkt, in de semipublieke sector de kleilaag van managers en directeuren gigantisch te laten stijgen, zonder dat er bij de departementen één ambtenaar is vertrokken. Politici voelen zich niet verantwoordelijk voor de consequenties van het beleid dat zij eerder hebben voorbereid en ingevoerd. Het gedrag van de overheid wordt amoreel. Het zijn juist de waarden en normen, die mensen met elkaar verbinden. Of anders gezegd de onzichtbare muren tussen 'Wij en Zij', waardoor we de ander uitsluiten, dienen we af te breken.

De laatste (Marcel van Dam Volkskrant 29 januari 2015 p. 24)
Politieke partijen bundelen niet langer gemeenschappelijke ideeën, maar zoeken ad hoc aansluiting bij gemeenschappelijke gevoelens. Typerend was de aanpak van de ramp met het neergehaalde vliegtuig van Malaysia Airlines. Alle reden voor nationale rouw. Maar nooit eerder werd die rouw zo gepolitiseerd als deze keer. Met als hoogtepunt de retoriek van de minister van Buitenlandse Zaken in de Veiligheidsraad. Later bleek dat die inhoudelijk nergens op sloeg.
Ik vertelde mijn vrienden dat ik als gevolg van de collectief gekozen race to the bottom en de aanpak van het klimaatprobleem het geloof in de vooruitgang was kwijtgeraakt. Zij konden zich wel vinden in de veronderstelling dat bij ons, en wellicht in het hele westen, de mensheid tussen ongeveer 1960 en 1980 zijn beste tijd weleens gehad zou kunnen hebben.

Structurele problemen hebben primair een sociaal-psychologische dimensie en hebben met ons ego te maken. In een gezond bedrijf wordt het management dat verantwoordelijk is voor het ontstaan van problemen ontslagen. De schaduwzijde van de bonussencultuur zorgt er voor dat men elkaar gaat indekken. De egospelletjes optimaal meespeelt. Zaken worden onder de pet gehouden. De bonussencultuur berust op het sentiment “Voor wat hoort wat” (do-ut-des).

H.P. Blavatsky toont de in de theosofie verborgen paradox. Zij noemde mij een 'onnozele domkop' om te veronderstellen dat iets ooit goed in woorden uitgedrukt kan worden. Maar zij glimlachte en knikte instemmend, en zei dat ik het echt beter onder woorden gebracht had dan iemand anders het ooit gedaan had, en ook beter dan zij dat zelf kon. H.P.B. is de laatste tijd erg mild geworden. "Stomkop" placht zij de doorsnee student te noemen.

Door de geleidelijke overgang van het Rijnlandse naar het neoliberale model heeft een cultuuromslag plaatsgevonden en het laat zien dat een land, politici ook kunnen blunderen. De economische crisis berust op de volgende paradox in de financiële wereld. De maatregelingen die zijn genomen om een beurskrach, zoals in 1929 te voorkomen zijn door de banken-lobby geleidelijk weer afgebroken. De Europese bankenunie is noodzakelijk gebleken omdat de toezichthouders van de soevereine staten er een potje van hebben gemaakt. Maar gelukkig ontwikkelt zich om het tij te keren weer een tegencultuur. Of met andere woorden er zit een mechanisme, Zaaien en Oogsten (karma) in het universum verborgen waardoor het mogelijk wordt van onze fouten te leren. Dit verborgen mechanisme wordt met behulp van de verborgen 5e Dimensie en het ‘en-en’/’of-of’ mechanisme tot uitdrukking gebracht.

De theosofie gaat ervan uit dat er een rechtvaardigheidsmechanisme (wet van harmonie analoog aan de wet van vergelding) een zelfreinigend vermogen in het universum zit ingebakken. De wet tot behoud van energie speelt daarbij een cruciale rol. Alle levensvormen zijn aan de Universele Wet van karma, ten goede of ten kwade onderhevig. Als we standvastig blijven in juist denken en juist handelen, voor de hoofdroute kiezen, zal aan het immense lijden in de wereld geleidelijk een einde komen. Boeddhisme kan worden gezien als de ‘oplossing’, die Boeddha na intense meditatie over de vraag van het lijden, heeft ontvangen. Het Boeddhisme maakt gebruik van de allegorie ‘Karma en Sangha’ en het Hindoeïsme van ‘Karma en Dharma’. In de kabbala neemt En-Soph de plaats van het heilige, het onkenbare Sangha en Dharma in.

Groot-Brittannië staakt verzet tegen Europees bonusplafond (Volkskrant 21 november 2014 - p. 22):
In het kader van een campagne van 'bancaire ongehoorzaamheid' zijn zo'n veertig banken, niet alleen in Londen maar ook in andere financiële hoofdsteden, overgegaan tot het verstrekken van maandelijkse toelagen voor hun topwerknemers. Dat kan gaan om geld of aandelen en is afhankelijk van de functie. Eerder dit najaar werd bekend dat liefst zeshonderd bankiers van Citigroup op deze manier worden gecompenseerd voor een lagere bonus.
UKIP-leider Nigel Farage, een voormalige City-handelaar, vergeleek de strijd om talentvolle bankiers met die om topvoetballers. 'Als je deze wet toepast op de Premier League, dan kun je niet verwachten dat Groot-Brittannië een van de toonaangevende voetballanden blijft.' Ook de Londense burgemeester Boris Johnson zei een exodus te vrezen, maar vooralsnog hebben New York, Singapore en Hongkong nog weinig Britse bonusvluchtelingen opgenomen.

Denktank met Wijffels wil financiële sector veranderen (Volkskrant 26 november 2011)
Een denktank onder leiding van oud-Rabotopman Herman Wijffels wil de financiële sector definitief veranderen. Het doet daarvoor negen aanbevelingen. Afschaffen van de bonussen, nuts- en zakelijk bankieren uit elkaar halen, hogere kapitaalbuffers en meer ethiek in de sector zijn daarvan een paar voorbeelden.

Zowel in het boek van Miller als in de kunstwerken van Escher wordt het fenomeen recursie (zelfreferentie) tot uitdrukking gebracht.

In het onderzoeksrapport ‘E i V’ draait het om de verborgen 5e dimensie levenskracht, de Kwintessens. Elasticiteit, veerkracht in de gemanifesteerde wereld is analoog aan levenskracht in de ongemanifesteerde wereld.

Er is een duidelijk verschil tussen introverte en extraverte types bij prikkels uit de omgeving. Van Lieshout brengt liever een ander onderscheid aan tussen overcontrolers, undercontrolers, en veerkrachtige individuen. De veerkrachtige houden het (gulden) midden tussen beide extremen. De biologische bepaaldheid van persoonlijke eigenschappen verklaart mede de verschillen tussen 'mannen en vrouwen' . Overcontrolers zijn relatief vaak vrouwen, undercontrolers relatief vaak mannen. De overcontrolers met hun introverte aanleg zullen zich overigens eerder bij een psychotherapeut melden dan hun tegenhangers. Undercontrolers hebben de neiging anderen als de oorzaak van problemen aan te wijzen. Zij gedragen zich in de ogen van hun medemens vaak ook nogal ongevoelig, bot, agressief, antisociaal. Overcontrolers zoeken het probleem eerder bij zichzelf. Zij zijn plichtsgetrouw, hechten veel waarde aan de verwachtingen van hun omgeving.

Een illustratie van het ‘en-en’/’of-of’ mechanisme is het projectiemechanisme tussen persoonlijkheid nr. 1 en nr. 2. Al vroeg was Carl Jung er van overtuigd dat hij over twee persoonlijkheden beschikte — enerzijds een moderne Zwitserse, op de buitenwereld gerichte persoonlijkheid nr. 1, zoals hij het uitdrukte, en anderzijds persoonlijkheid nr. 2, een op het innerlijk gerichte figuur, in wie zich het verleden van eeuwen representeerde.

Het ‘of-of’ van de twee kanten van één medaille, de controverse tussen wetenschappers hangt met het probleem van de incommensurabiliteit samen. Incommensurabiliteit heeft betrekking op het reflexief bewustzijn, dus vanuit welk perspectief of perceptie (perception management) naar de éne werkelijkheid wordt gekeken. Het ‘en-en’ ontstaat door de invloed van buiten-wetenschappelijke factoren (psychologische, sociale en esthetische motieven77) echter niet te ontkennen. (Dissertatie Geen gemene maat Hein van Dongen p. 36).

Drs. Theo van Leeuwen Wereldfilosofie als uitnodiging tot innerlijke globalisering (12 april 2014)
De onverbrekelijke wisselwerking tussen mens en zijn omgeving is bepalend voor de voortgang van het leven op aarde. Het “gewaarworden van onze plaats” daarin zal bepalend zijn voor de kwaliteit van ons voortbestaan. Wat zijn de oorzaken van de problemen waar de moderne mens en onze planeet wereldwijd mee geconfronteerd worden, zoals de economische crisis, veiligheid, oorlog, klimaatverandering? Globalisering is niet alleen een puur politiek of economisch proces, zoals meestal wordt gedacht. Het is ook een avontuur in de diepte, in humanisering en wereldburgerschap.
Als we daarbij ook nog een stap terug doen in het bevoorrechten van welke visie op de wereld of culturele programmering dan ook, ontdekken we een globale dimensie van bewustzijn en spiritualiteit die de grote non-dualistische filosofen uit de wereldfilosofie met elkaar gemeen hebben. Door hun globale lens kijkend worden we ons bewust van het feit dat wij mensen de wereld mede scheppen door het gedrag van onze geest. Welke existentiële antwoorden kunnen de grote wereldfilosofen het Westen en de wereld bieden? Zij nodigen ons in elk geval uit tot een radicale metanoia, tot een omwenteling van onze vastgeroeste denkbeelden en van de manier waarop we ons leven, onze cultuur, onze planeet en toekomst benaderen.

Het oplossen van de schuldencrisis hangt met de lateraliteit, de communicatie tussen de rechter - en linker hersenhelft ('Voelen en Denken') van ons brein samen. Of met andere woorden leggen we het accent op de kwaliteit van leven of het verdienmodel van de materialistische waarden.

Uiteindelijk zijn we het allemaal zelf, die de chaos creëren. De roep om een krachtige leider is het collectieve spiegelbeeld van onze individuele zwakte. De evolutie van de mens heeft niet alleen een fysieke, maar ook een geestelijke kant. Vorm en Inhoud zijn twee kanten van één medaille.

't Hooft en Veltman maakten in hun rekenmodel van '3,999' gebruik. Het is aannemelijk dat dit getal met de relatieve tijd, de gebroken symmetrie in de materiële wereld correspondeert. De oplossing van de gebroken symmetrie hangt met de vorming en evolutie van zwarte gaten samen. Het heeft in het standaardmodel, de ‘C-, P- en T-symmetry’ volgens Martinus Veltkamp op de '4e Dimensie', op het fenomeen Zwaartekracht betrekking, oftewel Triade + Tetrade = 5e Dimensie. Robbert Dijkgraaf volgt in zijn loopbaan het spoor van Gerard ’t Hooft.

In de systeemleer staat de ‘4’ voor het terugkoppelingsmechanisme, dat op de invoer, de verwerking en de uitvoer volgt. De hemelse ‘1 2 3’ ontstaat wanneer de aardse ‘4’, het terugkoppelingsmechanisme harmonie creëert. Dit terugkoppelingsmechanisme heeft op de levenskunst, de zin van het leven betrekking. Een tipje van de sluier wordt opgelicht. De driehoek van Pythagoras is nog steeds actueel. Het ultieme ordeningsprincipe, de negentropie of het IBS (integraal besturingssysteem) van Ken Wilber is al millennia bekend.

H.P. Blavatsky De Wetenschap van het Leven
Wat is Leven? Honderden filosofische denkers en geleerde, bekwame artsen hebben zich dit afgevraagd, maar met weinig resultaat. De sluier die ligt over de primordiale Kosmos en het mysterieuze begin van het leven erop, is nooit tot tevredenheid van de ernstige, eerlijke wetenschap weggetrokken. Hoe meer de mensen die officieel doorgeleerd hebben trachten binnen te dringen in haar donkere plooien, hoe intenser die duisternis wordt, en hoe minder zij zien, want zij zijn als de schatzoeker die de wijde zeeën overstak om te zoeken naar hetgeen in zijn eigen tuin begraven lag.
Het zijn alleen die denkers, die in navolging van het uitdrukkelijk bevel van Delphi, het leven in hun innerlijk zelf waargenomen hebben, diegenen die het door en door in zichzelf bestudeerd hebben alvorens te trachten de afspiegeling ervan in hun uiterlijke omhulsel te traceren en te analyseren, die als enigen beloond worden met een zeker mate van succes.
Om dit opstel over de Wetenschap van het Leven af te sluiten, wil ik een paar woorden zeggen over het eeuwige raadsel dat door de Sfinx aan de mens werd voorgelegd. Er niet in slagen om het probleem dat er in besloten lag op te lossen leidde tot een zekere dood, daar de Levenssfinx degenen zonder intuïtie, die alleen in hun ‘dier’ wilden leven, verslond. Hij die voor het Zelf leeft, en alleen voor het Zelf , zal zeker sterven, zoals het hoger ‘ik’ zegt tegen het lager ‘dier’ in de Voordracht. Er bestaan zeven sleutels voor het raadsel, en de Graaf opent het mysterie met één van de hoogste. Want zoals de auteur van ‘Hermetische Filosofie’ het prachtig uitdrukte:
‘Het ware mysterie dat iedereen het meest en tegelijkertijd het minst vertrouwd is, waarin hij moet worden ingewijd of als atheïst moet sterven, is de mens zelf. Hij krijgt het levenselixer, het drinken waarvan, voor de ontdekking van de steen der wijzen, het drinken is van de drank des doods, terwijl het aan de adept en de epopt, de ware onsterfelijkheid schenkt. Hij kent misschien de waarheid zoals zij werkelijk is – Aletheia, de adem van God, of het Leven, het bewuste denken in de mens.’ Dit is ‘de Alkahest die alle dingen oplost,’ en Graaf Tolstoi heeft het raadsel goed begrepen.

Waartoe zijn wij op aarde? Zo luidde de eerste vraag van de Catechismus waarmee de rooms-katholieke jeugd van na de oorlog vier jaar lang, namelijk van de derde tot en met de zesde klas van de lagere school, geplaagd werd. Het antwoord luidt: Wij zijn op aarde om God te dienen en daardoor hier en hiernamaals gelukkig te worden. Katholieken die ter lagere school gingen vóór de oorlog kunnen daar nog steeds een beetje ontstemd over raken. Zij immers moesten nog leren dat zij op aarde waren om God te dienen en daardoor "in het hiernamaals" gelukkig te worden, en niet "hier".

In het onderzoeksrapport ‘E i V’ staat het literaire meesterwerk De Geheime Leer centraal en belicht met name analogieën, de hoofdroute en het nieuwe gezichtspunt van de 'bewustzijnsschil', 5Ddenkraam. Het rapport ‘E i V’ biedt een handvat (methodologie), namelijk de ‘bewustzijnsschil’ om aan een paradigmawisseling, een ommekeer in het denken, de unificatietheorie handen en voeten te geven. Of met andere woorden te laten zien hoe de 'Kwantumshift in het wereldbrein' geleidelijk plaatsvindt. Het is net als met Geest en Lichaam, hemel en aarde, Zo boven, Zo beneden, top down en bottom up, deductief en inductief. Het zijn de twee complementaire kanten van een medaille, het is de psyche (ziel), de schakel tussen geest en lichaam, 'Heer en Slaaf' (Nietzsche) waar het in de Kwantumshift, de Unificatietheorie echt om draait.

De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk 10 De kracht van de toekomst (p. 616):
Want als die mysteries eenmaal buiten de veilige zorg van hun wettige erfgenamen en bewaarders komen, dan houden ze op occult te zijn: ze worden publiek eigendom en moeten het risico lopen in handen van de zelfzuchtigen – van de Kaïns van de mensheid – eerder een vloek dan een zegen te worden. Maar wanneer personen zoals de ontdekker van de etherische kracht – John Worrell Keely – , mensen met bijzondere paranormale en verstandelijke vermogens6, worden geboren, worden zij vaker wel dan niet geholpen, terwijl zij tastend hun weg zoeken; hoewel zij, aan zichzelf overgelaten, al snel het slachtoffer worden van martelaarschap en van gewetenloze speculanten. Zij worden alleen geholpen op voorwaarde dat zij niet, bewust of onbewust, een extra gevaar voor hun tijd worden: een gevaar voor de armen, die nu dagelijks door de minder rijken aan de heel rijken worden geofferd7. Dit vereist een korte uitweiding en een verklaring.
622: Voor de volledige ontdekking (van de etherische kracht) is het enige duizenden jaren te vroeg – of zullen we zeggen honderdduizend? Zij zal pas op haar juiste plaats en tijd zijn, als de grote razende vloedgolf van hongersnood, ellende en onderbetaalde arbeid is weggeëbd – zoals zal gebeuren, wanneer gelukkig eindelijk in de rechtmatige verlangens van de velen wordt voorzien; als het proletariaat alleen in naam zal bestaan en het meelijwekkende geroep om brood, dat onverhoord door de wereld klinkt, is weggestorven.
De Geheime Leer Deel II hoofdstuk Het kruis en het Pythagorische tiental (p. 652):
De eerste gnostici beweerden dat hun wetenschap, de GNOSIS, berustte op een vierkant, waarvan de hoeken respectievelijk sigè (stilte), bythos (diepte), nous (geestelijke ziel of denkvermogen) en aletheia (waarheid) voorstelden.
Zij waren de eersten die aan de wereld bekendmaakten en onthulden wat eeuwenlang verborgen was gebleven, namelijk de tau in de vorm van een Procrustesbed, en Christos als incarnerend in Chrestos, hij die zich met het oog op bepaalde doeleinden vrijwillig beschikbaar stelde voor een reeks mentale en lichamelijke martelingen.
Voor hen bestond het hele metafysische en stoffelijke Heelal in, en kon het worden uitgedrukt en beschreven door, de cijfers van het getal 10, het pythagorische tiental .

Entropie wordt in de tweede wet van de thermodynamica behandeld, maar kan niet los worden gezien van het begrip negentropy dat door Erwin Schrödinger in zijn boek What Is Life? voor het eerst is geïntroduceerd. De onderliggende oorzaken van de financieel economische crisis hangen samen met een absolute en eeuwige wet, de law of one Zaaien en Oogsten (KARMA).

Het artikel De universele verantwoordelijkheid van het individu van Professor Samdhong Rinpoche laat zien hoe een ommekeer kan worden bereikt.

Ervin Laszlo boek Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn (p. 134):
Sir Roger Penrose omschrijft de geboorte van ons universum als een ‘eenmaligheid’ waarin de wetten van de fysica niet langer geldig zijn.
145: De werking van het subtiele maar reële A-veld verklaart de non-lokaliteit van niet alleen de kleinst meetbare bestanddelen van het universum, maar ook die van de grootste waarneembare structuren ervan. Het verklaart de coherentie van levende organismen én hun coherentie met de omgeving waarin ze leven en evolueren.

Bij de geboorte gaan we van insider naar outsider, van ‘innerlijke naar uiterlijke mens’. In de theosofie gaat het om de ommekeer, de zogenaamde 2e geboorte* van ‘uiterlijke mens naar innerlijke mens’, de hoofdroute, een nieuw gezichtspunt (paradigma), met de opzet om weer met de oerbron in verbinding te komen. Gedurende ons leven op aarde ligt het bewustzijn op de grens tussen ‘innerlijke en uiterlijke mens’.
*) De tweemaalgeborene (dvija) komt uitgebreid in de Anugita (p. 117 noot 20 definitie) van Kashinath Trimbak Telang ter sprake.

H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk 12 The theogonie van de scheppende goden (p. 483):
Men klaagt erover dat, hoewel de aanhangers van Confucius er ‘hemel, aarde en de mens in het klein’ in zien, . . . wij er alles in kunnen zien wat we maar willen. Ongetwijfeld, en dat geldt voor veel symbolen, vooral die van de latere religies. Maar wie iets weet over de occulte getaltekens, ziet in deze ‘figuren’ het symbool, hoe ruw ook, van een harmonieuze voortgaande evolutie van de Kosmos en zijn wezens, zowel de hemelse als de aardse. En iedereen die de numerieke evolutie in de oorspronkelijke kosmogonie van Pythagoras (een tijdgenoot van Confucius) heeft bestudeerd, zal altijd hetzelfde denkbeeld terugvinden in zijn triade, tetraktis en decade, die voortkomen uit de ENE en enige Monade. Confucius wordt door zijn christelijke biograaf bespot, omdat hij voor en na deze passage over ‘waarzeggerij spreekt’, en hij wordt als volgt geciteerd: ‘De acht symbolen bepalen het geluk en het ongeluk en deze leiden tot grote daden. Er zijn geen beelden die nagebootst kunnen worden en die groter zijn dan hemel en aarde. Er zijn geen veranderingen, groter dan de vier jaargetijden (dit betekent noord, zuid, oost en west, enz.). Er zijn geen zwevende beelden, helderder dan de zon en de maan. In het voorbereiden van dingen voor het gebruik, is er niemand groter dan de wijze. Bij het bepalen van geluk en ongeluk is er niets groter dan de waarzegstrootjes en de schildpad.’
Daarom worden de ‘waarzegstrootjes’ en de ‘schildpad’, het ‘symbolische stel lijnen’ en de grote wijze die ze beschouwt terwijl ze één en twee worden, en twee vier worden en vier acht, en de andere stellen ‘drie en zes’, minachtend uitgelachen, alleen omdat zijn wijze symbolen verkeerd worden begrepen.
H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 16 Cyclische evolutie en karma (p. 708):
De verschijnselen leveren ons de basis voor de generalisatie van twee wetten, die inderdaad beginselen van wetenschappelijke voorspelling zijn; en alleen hierdoor dringt het denkvermogen van de mens door tot de verzegelde verslagen van het verleden en de ongeopende bladzijden van de toekomst. De eerste hiervan is de wet van de evolutie of, in voor ons doel geschikte bewoordingen, de wet van de in wisselwerking staande opeenvolging of de georganiseerde geschiedenis in het individu, toegelicht in de veranderende fasen van elk tot ontwikkeling komend stelsel van gevolgen . . . Deze gedachten roepen ons het onmetelijke verleden en de onmetelijke toekomst van de geschiedenis van de stof direct voor de geest. Zij schijnen bijna vergezichten in de oneindigheid te bieden, en het menselijke intellect een bestaan en een inzicht te verschaffen, vrij van de beperkingen van tijd en ruimte en eindige oorzakelijkheid, en dit intellect te verheffen tot het niveau van de Hoogste Intelligentie, die haar woonplaats in de eeuwigheid heeft.’ (World-Life, blz. 535 en 548.)
709: Ja, ‘ons lot staat in de sterren geschreven’! Maar hoe nauwer de vereniging tussen de sterfelijke weerspiegeling MENS en zijn hemelse OERVORM, des te minder gevaarlijk zijn de uiterlijke omstandigheden en de opeenvolgende reïncarnaties – waaraan Boeddha’s noch Christussen kunnen ontkomen. Dit is geen bijgeloof en het is allerminst fatalisme. Dit laatste betekent een blinde koers van de een of andere nog blindere kracht, en de mens heeft tijdens zijn verblijf op aarde een vrije wil. Hij kan het lot dat hem beheerst niet ontlopen, maar hij heeft de keus tussen twee paden die hem in die richting leiden, en hij kan het einddoel van ellende – indien iets dergelijks zijn bestemming is – bereiken, òf in het sneeuwwitte kleed van de martelaar, òf in de besmeurde kleding van een vrijwilliger op het pad van de ongerechtigheid; want er zijn uiterlijke en innerlijke omstandigheden die het bepalen van onze wil met betrekking tot onze daden beïnvloeden, en het ligt in onze macht het ene of het andere pad te volgen. Wie in karma gelooft, moet in de lotsbestemming geloven die ieder mens van zijn geboorte tot zijn dood draad voor draad om zich heen weeft, zoals een spin haar web. Deze lotsbestemming wordt geleid, hetzij door de hemelse stem van de onzichtbare oervorm buiten ons, of door de ons meer vertrouwde astrale of innerlijke mens, die maar al te vaak de kwade genius is van het belichaamde wezen dat mens wordt genoemd. Deze beide stimuleren de uiterlijke mens, maar een van hen moet overwinnen; en vanaf het eerste begin van het onzichtbare gevecht treedt de strenge en onverbiddelijke wet van compensatie (WET VAN DE VERGELDING) in werking en neemt haar loop, terwijl zij getrouw de wisselvalligheden van dat gevecht volgt. Wanneer de laatste draad is geweven en de mens als het ware is gewikkeld in het net van zijn eigen maaksel, wordt hij geheel beheerst door zijn zelfgemaakte lot. Het houdt hem dan vast als een onbeweeglijke schelp tegen de onwrikbare rots, of het voert hem weg als een veer in een wervelwind die door zijn eigen daden is ontstaan, en dit is karma.
716: De moderne wijsheid stelt zich tevreden met sterrenkundige berekeningen en voorspellingen die zijn gebaseerd op onfeilbare wiskundige wetten. De oude wijsheid voegde aan de koude schil van de astronomie de bezielende elementen van haar ziel en geest toe – de ASTROLOGIE. En omdat de bewegingen van de sterren werkelijk nog andere gebeurtenissen op aarde regelen en bepalen dan de groei van aardappelen en de periodieke ziekte van dat nuttige gewas (een bewering die, omdat deze niet wetenschappelijk kan worden verklaard, slechts belachelijk wordt gemaakt, maar toch aanvaard), moet men erkennen dat die gebeurtenissen vooraf worden bepaald door eenvoudige sterrenkundige berekeningen. Zij die in astrologie geloven, zullen onze bedoeling begrijpen, sceptici zullen om dat geloof lachen en het denkbeeld bespotten. Zo sluiten zij als een struisvogel hun ogen voor hun eigen lot . . .10.
10) Maar niet allen, want er zijn wetenschappers die de waarheid beginnen te ontdekken. Zo lezen we het volgende: ‘Waarop we onze blik ook richten, overal ontmoeten we een mysterie . . . alles in de Natuur is voor ons het onbekende .

De Geheime Leer Deel II, hoofdstuk Edens, slangen en draken (p. 243):
Zo weinig hebben de eerste christenen (door wie de joden van hun bijbel werden beroofd) de esoterische betekenis van de eerste vier hoofdstukken van Genesis begrepen, dat zij nooit bemerkten dat met deze ongehoorzaamheid niet alleen geen zonde werd bedoeld, maar dat de ‘slang’ in werkelijkheid ‘de Heer God’ zelf was, die evenals de Ophis, de logos of de drager van goddelijke, scheppende wijsheid, aan de mensheid leerde op hun beurt scheppers te worden29. Zij hebben nooit beseft dat het kruis zich heeft geëvolueerd uit de ‘boom en de slang’ en zo de verlossing van de mensheid werd. Hierdoor zou het het eerste fundamentele symbool van de Scheppende Oorzaak worden, toepasbaar op de meetkunde, op getallen, op de sterrenkunde, op maten en op dierlijke voortplanting. Volgens de Kabbala kwam de vloek over de mens bij het vormen van de vrouw30. De cirkel werd gescheiden van zijn middellijn. ‘Uitgaande van het bezit van het dubbele beginsel in één, dat is de androgyne toestand, had de scheiding van het tweevoudige beginsel plaats, waaruit twee tegengestelden ontstonden, die bestemd waren eeuwig te zoeken naar hereniging tot de oorspronkelijke ene toestand.
29) De lezer wordt eraan herinnerd dat in de Zohar en ook in alle kabbalistische boeken wordt beweerd dat ‘Metatron verenigd met Shekinah’ [of Shekinah als de sluier (genade) van Ain-Soph] die de logos voorstelt, de boom van kennis zelf is; terwijl Shamaël – het duistere aspect van de logos – alleen de schors van die boom bewoont, en alleen de kennis van het KWADE heeft. Zoals Lacour, die in het schouwspel van de val (hfst. iii, Genesis) een voorval zag dat tot de Egyptische inwijding behoorde, zegt: ‘De boom van de waarzeggerij of van de kennis van goed en kwaad . . . is de wetenschap van Tzyphon, de genius van de twijfel; Tzy is onderwijzen en phon is twijfel. Tzyphon is een van de aleim; we zullen hem straks tegenkomen onder de naam Nach, de verleider.’ (Les OEloim, Deel II, blz. 218.) Hij staat nu bij de kenners van de symboliek bekend onder de naam JEHOVA.
30) Dit is de opvatting die alle kerkvaders hebben aanvaard, maar het is niet de werkelijke esoterische leer. De vloek begon niet bij het vormen van man of vrouw, want hun scheiding was een natuurlijk gevolg van de evolutie, maar bij het overtreden van de wet (zie boven).

Edi D. Bilimoria Een omgekeerde telescoop
We willen de objectieve feiten over de natuur kennen, wat zijn haar mechanismen, hoe gedraagt zij zich, en we willen kwantitatieve informatie over haar fysieke verschijningsvormen.
Bijvoorbeeld: gelet op de natuurwetenschappelijke metingen van de melkwegstelsels, sterren en planeten van de tegenwoordige Cosmos, kunnen we bepalen waar zij zich in het verleden hebben bevonden, en voorspellen waar zij in de toekomst zullen zijn?
Theosofische voorspellingen door de wetenschap waargemaakt
We laten nu enkele essentiële leerstellingen uit De Geheime Leer zien die later bevestigd werden door de wetenschap van de twintigste eeuw. Sommige beweringen zijn in wezen orakelachtig, terwijl andere fundamentele beginselen van de Occulte Wetenschap uitdrukken. Gemakshalve zijn deze hoofdgebieden van samenloop gecategoriseerd in twee tabellen: tabel 1 gaat over natuurwetenschappen en cosmologie: en tabel 2 over menswetenschappen en het bewustzijn.

Mary Anderson Het voorspellen van de toekomst
Kunnen we de toekomst van iemand, van iets of van een organisatie voorspellen?
Los van het feit dat we niet de toekomst kunnen kennen, kunnen we er alleen maar voorspellingen over doen op grond van wat we reeds weten uit vroegere ervaringen, met inbegrip van onze verbeelding. We kunnen hetgeen we uit het verleden weten goedkeuren of afkeuren, maar meestal doen we dit maar ten dele. Wanneer we in een sombere bui zijn, denken we dat allerlei dingen die we afkeuren blijven bestaan en/of dat wat we goedkeuren ophoudt te bestaan. Als we optimistisch gestemd zijn, verheugen we ons op het gebeuren van alles waar we positief tegenover staan en we verwachten dat alles wat we afwijzen ‘achterhaald is’. En weer zijn we zoals gewoonlijk deels optimistisch en deels pessimistisch gestemd.
Kunnen we de toekomst voorspellen?
Zoals eerder uiteengezet geloof ik dat het niet mogelijk is de toekomst precies te voorspellen - de toekomst van om het even welke persoon of welke organisatie. Dit is niet een verloochening van de wet van karma of de wet van oorzaak en gevolg, waaraan iedereen en elke groep personen onderworpen is. Maar we zijn niet alwetend; het is voor ons onmogelijk om al de oorzaken te kennen die in beweging gezet zijn en voortdurend in beweging gezet worden, niet alleen op het fysieke maar ook op het psychische vlak. Sommige mensen zijn echter zo vrij de toekomst van de Theosophical Society - in werkelijkheid de toekomst van de mensheid, van de natuur, van de planeet aarde - te voorspellen. Maar voorspellingen zijn niet meer dan ‘gissingen’. Ongetwijfeld kunnen we met betrekking tot deze planeet en haar bewoners zeggen, dat wanneer bepaalde wereldomvattende ontwikkelingen doorzetten, de meest waarschijnlijke gevolgen zo en zo zullen zijn. Maar we kunnen niet uitsluiten dat er onverwachte, onvoorspelbare ontwikkelingen kunnen optreden waarvan de oorzaken onbekend zijn.

Individual and Society
Durkheim meant to show that a Spencerian approach to the social realm, an approach in which the social dimension is ultimately derived from the desire of individuals to increase the sum of their happiness, did not stand up before the court of evidence or the court of reason. Arguing against Spencer and the utilitarians, he maintained that society cannot be derived from the propensity of individuals to trade and barter in order to maximize their own happiness. This view fails to account for the fact that people do not trade and barter at random but follow a pattern that is normative. For men to make a contract and live up to it, they must have a prior commitment to the meaning of a contract in its own right. Such prior collective commitment, that is, such a non-contractual element of contracts, constitutes the framework of normative control. No trade or barter can take place without social regulation and some system of positive and negative sanctions.

Erik Mertens Geen crisis, maar 'evidence based happiness'?
"Voor het eerst hebben we het geluk weggehaald uit die wereld van de softheid, de religie, de filosofie. (…) Ja, het is meetbaar! Het is een wetenschap hé. Er zijn heel veel dingen waar we in geslaagd zijn ze te meten. Bijvoorbeeld pijn: daar weten we ook wel van of je veel of weinig pijn hebt. (…) We weten dat geluk voor 50 procent genetisch bepaald wordt, voor 10 procent door omstandigheden, en voor 40 procent door onze eigen inbreng en onze eigen activiteiten. (…) Het ergste wat een mens kan overkomen is dat twee pessimisten met elkaar trouwen, want dat heeft een genetisch effect van nog eens grotere pessimisten, dus het is maar best om een optimist te vinden om mee te trouwen. (…)" (5)

De titel van het boek het CHAOSPUNT de wereld op een tweesprong van Ervin Laszlo wordt als actueel thema gebruikt. Het biedt een kader voor het formuleren van een kosmische visie op een oud vraagstuk (114/115):
De psychiater Stanislov Grof, die dergelijke toestanden bij duizenden patiënten heeft geïnduceerd, constateerde dat zelfs het bewustzijn van intensief getrainde psychologen – wanneer zij persoonlijk eenmaal ervaring met deze veranderende bewustzijnstoestanden hebben opgedaan – wordt verhoogd tot een bewustzijn dat de mechanistische, materialistische en fragmentarische kijk op de wereld van onze moderne tijd vervangt door een holistische en allesomvattende zienswijze.
Stanislav Grof Evidence for the Akashic Field from Modern Consciousness Research.

Religious naturalism, Shared principles (Bron Taylor)
There are several principles shared by all the aforementioned varieties of religious naturalism (Bron Taylor’s Encyclopedia of Religion and Nature):
- All varieties of religious naturalism see humans as an interconnected, emergent part of nature.
- Accept the primacy of science with regard to what is measurable via the scientific method.
- Recognize science's limitations in accounting for judgments of value and in providing a full account of human experience. Thus religious naturalism embraces nature's creativity, beauty and mystery and honors many aspects of the artistic, cultural and religious traditions that respond to and attempt to interpret Nature in subjective ways.
- Approach matters of morality, ethics and value with a focus on how the world works, with a deep concern for fairness and the welfare of all humans regardless of their station in life.
- Seek to integrate these interpretative, spiritual and ethical responses in a manner that respects diverse religious and philosophical perspectives, while still subjecting them and itself to rigorous scrutiny.
- The focus on scientific standards of evidence imbues RN with the humility inherent in scientific inquiry and its limited, albeit ever deepening, ability to describe reality (see Epistemology).
- A strong environmental ethic for the welfare of the planet Earth and humanity.
- Belief in the sacredness of life and the evolutionary process

Waren het vroeger kerkvaders als St. Augustinus die magie bedreven, het zijn nu de toezichthouders van de ECB en van de Federal Reserve (Federal bank) die het magische denken toepassen. Bij Augustinus lag het accent op de geestkunde. Het is aannemelijk dat de huidige toezichthouders de natuurkunde als vertrekpunt hebben. In de 21e eeuw is het wenselijk beide zienswijzen , de rechter - en linker hersenhelft (‘Voelen en Denken’) beter op elkaar af te stemmen.

Jan Wicherink, boek Ontheemde Zielen Ontwaken (p. 35):
Wat we hier hebben is een model van het brein dat zegt dat bewustzijn niet het epifenomeen, het resultaat is van hersenactiviteit, maar dat het brein zelf gezien moet worden als een grote antenne of ontvanger van een universeel bewustzijn dat alom aanwezig is in het universum!

Het wiskundige model van de chaostheorie maakt het mogelijk het wiskundige model, de driehoek van Pythagoras te ontcijferen (‘E i V’ hoofdstuk 7.2). Anderzijds toont John Major Jenkins in zijn boek Het einde van de Maya-kalender 2012 de Decodering van de Maya-kosmogenesis (kosmogonie).
Het ONKENBARE en het onbekende is de bron en oorzaak van al deze emanaties . . . De mens is de alfa en de omega van de objectieve schepping.

Het ontstaan van spontane zelfordening (spontaneous order) uit chaos wordt emergentie genoemd. Zou het verschijnsel spontane generatie (Abiogenese) daarmee kunnen worden verklaard? (zie ook De Geheime Leer Deel II, Spontane generatie p. 167/168)

Ons lichaam maakt deel uit van de biosfeer en beweegt mee met het ritme van het levensweb (zie: Fritjof Capra) op deze planeet. Ons denkvermogen hoort bij ons lichaam en communiceert met andere denkvermogens en met de natuur.

Het idee van geprestabiliseerde harmonie (in het Duits prästabilierte Harmonie) is bedacht door de Duitse filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz. Het biedt een verklaring voor het lichaam-geestprobleem.

Het is de mens die met behulp van zijn brein, de beide hersenhelften, 'Lichaam en Geest', 'Macrokosmos en Microkosmos', 'God en Zoon', 'Hemel en Aarde' met elkaar verbindt. Het gaat om het herkennen van de eenheid van alle leven. We dienen wel degelijk met Door gene zijde bezien, de keerzijde van de medaille rekening te houden.
Op basis van de 2e grondstelling zijn Geestkunde en Natuurkunde de twee zijden van dezelfde medaille, de natuurlijke eenheid.

In de kern gaat het om moreel ‘Leiderschap en de natuurlijke gang van zaken’ van Jan Bommerez (zie 'powerpointpresentatie'):
Plaatje 2: Er zullen 1.000 keer meer technologische doorbraken zijn in de 21ste eeuw dan in de 20ste eeuw. De koppeling van creatieve menselijke breinen en krachtige computernetwerken is zo snel en fundamenteel dat ze voor een kantelpunt zal zorgen in de menselijke geschiedenis.
Ray Kurzweil, leading inventor sometimes compared to Thomas Edison
Plaatje 8: Stelling: In het Bewustzijnstijdperk komt er een versnelde bevrijding van menselijk potentieel. De menselijke ‘rups’ maakt een kwantumsprong tot ‘vlinder’…
Leiderschap dient in de richting te werken van deze evolutie en vooral te ijveren voor meer bewustzijn en dat betekent in eerste instantie emotionele intelligentie.
Plaatje 22: Het meest gelezen boek over leiderschap in de hele menselijke geschiedenis is de Tao Te King van Lao Tse. Het bevat het DNA van natuurlijk leiderschap.
Plaatje 33, Daniel Goleman en collega’s stellen in een speciaal nummer van de HBR over doorbraakleiderschap dat voor leiders in de 21ste eeuw het management van de organisatieresultaten begint met het management van hun eigen binnenwereld.
Plaatje 35: Dolfijnen en kleine kinderen hebben kennen meestal een staat van synergie tussen beide hersenhelften – die staat valt ook samen met coherentie in het hartveld. Dat is de staat van doen zonder doener, onze natuurlijke staat.
Plaatje 39, Lao Tse: De grote leider spreekt weinig. Hij spreekt nooit zonder zorgzaamheid. Hij werkt zonder eigenbelang en laat geen sporen achter. Als het werk klaar is zeggen de mensen ‘Wij hebben dit zelf gedaan’
Plaatje 48, Albert Einstein: Wetenschappelijke ontdekkingen hebben weinig met intellect te maken. Er is altijd een bewustzijnssprong die je wat mij betreft intuïtie kunt noemen. De oplossing komt gewoon naar je toe en je weet niet hoe of waarom.
Plaatje 52: Het organisatiemodel dat zich ontplooit voor het Bewustzijnstijdperk is een afspiegeling van hoe het in de natuur gebeurt: ‘symbiose’ of ‘eenheid in verscheidenheid’.

In het universum geeft de weerspiegeling een wetenschappelijke onderbouwing van het projectiemechanisme van Carl Jung e.a. Zowel de Radboud Universiteit, de Universiteit Leiden als de Vrije Universiteit Amsterdam besteden aan het thema spiegelneuron serieus aandacht. De hamvraag is nu in hoeverre politici echt bereid zijn over hun eigen schaduw heen te stappen?
Het onderzoeksrapport ‘E i V’ verklaart de spirituele bewustzijnsverandering mede aan de hand van:
- Mimese (Plato)
- Deus sive Natura (Spinoza)
- Weerspiegelingstheorie (Hegel en Engels)
- Weerspiegeling, Weerkaatsing, Verbeeldingskracht (Blavatsky)
- Co-reflectie (Chardin)
- Projectiemechanisme (Freud, Herrmann, Jung, Kolb en Leary)
- Spiegelneuron (Iacoboni)
- Spiegelsymmetrie (Veltman, Standaardmodel)
- Zelfbewustzijn, Reflexief bewustzijn (Bewustzijnsschil)

Om het nieuwe paradigma te verklaren worden kwadranten gebruikt. Deze modellen tonen op eenvoudige wijze de polariteiten, de tegenstellingen waarop de wereld stoelt. De kwintessens (5Ddenkraam), de verborgen 5e dimensie (perspectief) heeft op de levenskunst, de zingeving van het leven betrekking en ligt in de 4e dimensie besloten. Welke route kiezen we in het leven (vrije wil), dus waar gaan we voor in het leven?

De kwintessens van het rapport ‘E i V’ draait om survival of the fittest. Het dilemma van het leven ligt besloten in: Waar kiezen we nu voor? Het brengt de kwintessens, de moraal van het verhaal tot uitdrukking. Bij de natuurlijke selectie gaat het primair om de context 'Uw wil geschiede'. Richard Dawkins heeft gelijk wanneer hij stelt dat het bij levensprocessen om natuurlijke selectie gaat.

De rubricering in het onderzoeksrapport ‘E i V’ is op de getallensymboliek van Pythagoras gebaseerd. Het mechanisme, het 'verdienmodel' achter de 'natuurlijke selectie' wordt door de Heilige tetraktys van Pythagoras weergegeven. De getallen van Pythagoras brengen een relatie, een specifieke categorie van betrekkingen tot uitdrukking. Pythagoras en Aristoteles maakten al van de getallensymboliek gebruik om aan een duurzame samenleving inhoud en vorm te geven. De telling toont een proces, een golfbeweging, het corrigeren van een evenwichtsverstoring. Pythagoras was een interdisciplinair wetenschapper. De mens maakt deel uit van auto- en kruiskatalytische systemen (Ervin Laszlo).

Ervin Laszlo boek Kosmische Visie Wetenschap en het Akasha-veld (p. 136):
Deeltjes geven daarnaast blijk van de eigenschap die Niels Bohr omschreef als ‘complementariteit’.
137: Over de precieze betekenis van de vreemdheid van het kwantum (Onzekerheidsprincipe van Heisenberg) in termen van onze kennis van de fysische werkelijkheid wordt al ruim tachtig jaar gedebatteerd. Toch blijven de fysische oorzaken van complementariteit en onzekerheid een mysterie.
182: Het was Einstein die de voornaamste premisse van de naturalistische aanpak onder woorden bracht. ‘Wij zoeken’ verklaarde hij, 'naar het meest eenvoudige denkschema dat de waargenomen feiten met elkaar in samenhang brengt'.

De getallensymboliek geeft net als het Panta rhei alles stroomt of alles is in beweging weer. De getallen van Pythagoras brengen de harmonische relatie, een specifieke categorie van betrekkingen, Wet van harmonie, synthese tot uitdrukking. Pythagoras was een interdisciplinair wetenschapper.

Complementariteit is de basis bouwsteen in het rapport ‘E i V’. Het meest eenvoudige denkschema gaat over symmetrie en gebroken symmetrie, over het in de mens ingebouwde 'en-en'/'of-of'-mechanisme (Alles divergeert en moet ook weer convergeren). Gebroken symmetrie ‘God of Darwin’ is een gegeven, maar aan het ‘of-of’ ligt het ‘en-en’, het ‘God en Darwin’ ('Intelligent design' en Evolutieleer) ten grondslag. De Ouroboros symboliseert de cyclische gang van de natuur van de schepping en de destructie, leven en dood, de eeuwige cyclus van vernieuwing. In de vorm van een acht wil het aangeven dat onder en boven met elkaar verbonden zijn (as above, so below). Deze zin is gevonden op de Smaragden Tafel, naar verluidt geschreven door de mythische Hermes Trismegistus. Het ‘of-of’ bestaat bij gratie van het 'en-en', dualiteitsbewustzijn bij gratie van het eenheidsbewustzijn, dualisme bij gratie van het non-dualisme. Schepping en bewustzijnsevolutie staan niet los van elkaar, maar vullen elkaar aan. Het concept van de ENE WERKELIJKHEID (de ‘Werkelijkheid’ met hoofdletter W), bestaat echt. Bewustzijnsevolutie bestaat bij gratie van de Scheppingsleer, het atheïsme bij gratie van het theïsme, de dood bij gratie van het leven. De scheppingsleer kan met behulp van de bewustzijnsevolutie, de ommekeer tot uitdrukking worden gebracht. Hegel spreekt over het “bewustwordingsproces”.

Om duurzame ecosystemen te behouden is een omslag in het denken gewenst en het verleggen, het laten oplossen van grenzen een eerste voorwaarde. In plaats van dat elke discipline met zijn eigen ding bezig is dienen we beter naar elkaar te luisteren. Duurzame innovatie vraagt om het creëren van en-en oplossingen. De mensheid moet voorkomen dat ecosystemen duurzaam ontregeld raken.

Het ‘Pad der Linkerhand’, het ‘ieder voor zich’ laat zien dat de mens door het maken van verkeerde keuzes zelf verantwoordelijk is voor het kwaad. Het collectief onbewuste van Carl Jung geeft de feedback om bij te leren. Er is zeker een overeenkomst tussen Sven Kramer en het neoliberalisme, beide denken voor goud te gaan, maar plotseling staan ze met lege handen. We kennen het resultaat van een proces, maar niet het proces zelf. De processen die onze beslissingen, keuzes en voorkeuren bepalen spelen zich voor een belangrijk deel onbewust af. Het is de in het universum ingebakken dualiteit (dichotomieën) die persoonlijke groei mogelijk maakt.

De quintessens van het verhaal is dat om een duurzame samenleving te creëren er maar een pedagogische hoofdroute is. Er is een radicale ommekeer in het denken nodig om ons weer met de oerbron te verbinden. De synthese van wetenschap, religie en filosofie staat voor het 5Ddenkraam. Het 5D-concept laat zien dat het wel mogelijk de levenscycli op aarde beter te beheersen. Het geeft aan op welke wijze synthese, het 1 + 1 = 3 kan worden bereikt. Het accent ligt in het rapport ‘E i V’ niet specifiek op het systeemdenken, de levenscycli op aarde, maar op het 5e element, de blauwdruk achter de levenscycli. De teloorgang van de materiële wereld kan door de geestelijke wereld, het integrale denken (kringloopdenken) worden opgelost. De 5e dimensie draait om het bewustzijn van het bewustzijn, het meta-bewustzijn, het universeel bewustzijn, het non-lokaal bewustzijn. Maar dat we de éne werkelijkheid volledig kunnen beheersen zal altijd een illusie blijven.

Giovanni Pico della Mirandola was leerling en collega van o.a. Marsilio Ficino en Angelo Poliziano. Zijn belangrijkste werk was Oratie over de waardigheid van de mens.
Oratie over de waardigheid van de mens: In Arabische geschriften heb ik gelezen, eerwaarde vaders, dat de Saraceen Abdalla, toen hem gevraagd werd wat hem op dit schouwtoneel der wereld het meest bewonderenswaardig leek, geantwoord heeft: 'niets bewonderenswaardiger dan de mens.' Met deze uitspraak correspondeert het bekende gezegde van Mercurius: 'Een groot wonder, o Asclepius, is de mens.'

De vijfde natuurkracht (fifth force), die fysici beogen te verklaren was al in de Bhagavad Gita bekend. Naast het Ether-paradigma worden verwante begrippen zoals Akasha-veld, Kwantumvacuüm, Nulpuntveld, Prana, levenskracht, Tetragrammaton,, Universeel Denkvermogen, anima mundi, kosmisch bewustzijn, universeel bewustzijn, wereldziel, Reiki, wereldgeest, eenheidsbewustzijn, De, ki, Chi, (Qi) Kundalini, psi-vermogens, Zero Point Field (Z.P.F.), Aether, vril en tachyonenergie gebruikt.

Voor Darwinisten ligt het vermoedelijk net zo lastig om het nieuwe paradigma, het 5D-concept te accepteren dan eerder de Katholieke Kerk met het nieuwe inzicht van Galilei dat de aarde om de zon draait. Hopelijk hebben de Darwinisten minder dan de 350 jaar van de Katholieke Kerk nodig.

De discrepantie tussen Hegel en Engels is al eerder tussen Pythagoras en Aristoteles naar voren gekomen. De fysica en de metafysica zijn complementair. De quintessens, het universele en eeuwige perpetuum mobile van de éne-werkelijkheid wordt met behulp van het 5D-concept en het Ether-paradigma tot uitdrukking gebracht. Voor de mens is de evolutie geen blind proces zonder enige bedoeling. Door de vergaande individualisering komen de mensen wel steeds losser van de zingeving, het Goede, Ware en Schone en de van oudsher stabiele sociale netwerken in de maatschappij te staan.

Formeel regeert in Nederland de 'eerste, tweede en derde macht', maar feitelijk de 'vierde, vijfde en zesde macht'. Door een gebrek aan een consistent en gedeeld waardepatroon is de afstand tussen ideaal (Goede, Ware en Schone) en gesignaleerde werkelijkheid duidelijk toegenomen. De symptomen van ressentiment in de maatschappij zeggen iets over het psychosociale klimaat van deze tijd. Draait het niet juist om de discipline moraliteit? De dubbele moraal maakt het lastig om de veelheid van culturen met universele waarden te verbinden. Waarom laten we het gebeuren dat de schijnwereld in het multiculturele Nederland toeneemt?

Een klassieke tegenstelling is dat de liberalen vinden dat de overheid het probleem is en de markt de oplossing en de socialisten vice versa. Door de kredietcrisis is deze controverse opnieuw aangezwendeld. Of zoals de discussie over dit thema tussen Jan Peter Balkenende en Wouter Bos laat zien ligt de oorzaak van de graaicultuur voor de een bij de menselijke hebzucht en voor de ander dat de financiële systemen niet deugen. De een denkt vanuit de markt, het individu, de ander vanuit de overheid het collectief. De waarheid ligt in het midden en heeft op het complementaire 'en-en' denken betrekking.

H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, STANZA VI De voorvaderen van de mens op aarde (p. 246):
De theorie van Darwin over de overdracht van verkregen eigenschappen wordt echter in het occultisme niet onderwezen en niet aanvaard. Het occultisme zegt dat de evolutie volgens een heel ander patroon plaatsheeft; het stoffelijke ontwikkelt zich volgens de esoterische leer geleidelijk uit het geestelijke, het verstandelijke en het psychische. Deze innerlijke ziel van de stoffelijke cel – dit ‘geestelijke plasma’, dat het kiemplasma beheerst – is de sleutel die eens de poorten moet openen van de terra incognita van de bioloog, die nu het duistere mysterie van de embryologie wordt genoemd.
247: (f) De vijfde groep is heel geheimzinnig, omdat zij in verband staat met het microkosmische pentagon, de vijfpuntige ster die de mens voorstelt.

Darwin heeft gelijk wanneer hij stelt dat het leven de 'natuurlijke selectie' continu richting hogere, meer complexe vormen ontwikkelt. Dit geldt echter niet alleen voor de materie maar ook voor een zich ontwikkelend bewustzijn, de geest. Het innerlijke bewustzijn (zelfbewustzijn, reflexief bewustzijn, bewustzijn van bewustzijn) is een levenscyclus (Huwelijksquaterniteit) die in het universele bewustzijn ligt besloten.

Bij levensprocessen gaat het om natuurlijke selectie, om de door Richard Dawkins ingevoerde memen.
Richard Dawkins stelt dat het ontstaan van uiterst gecompliceerde levensprocessen (bijvoorbeeld een levende cel, het proces van de fotosynthese in planten) door ‘natuurlijke selectie’ kan worden verklaard.

Carl Woese (Syracuse (New York), 15 juli 1928) is een Amerikaanse microbioloog die bekend is vanwege het definiëren van de Archaea (oerbacteriën) als domein (rijk) van organismen in 1977. Daarnaast stelde hij de hypothese van een RNA-wereld op.
De genetische code van Nirenberg schrijft voor hoe mRNA wordt gelezen om een eiwit te vormen. In 2006 hebben Andrew Fire (VS) en Craig Mello (VS) de Nobelprijs gekregen voor het ontdekken dat genen stilgelegd kunnen worden (RNA-interferentie).

Harun Yahya in zijn boek Het Bedrog van de Evolutieleer (HOOFDSTUK 13 Wat evolutionisten beweren en de feiten):
Noch de vergelijking om die uit de proteïnen gemaakt werden, noch die van rRNA's of genen bevestigden de vooronderstelling van de evolutietheorie.
Carl Woese, beroemd bioloog van de Universiteit van Illinois, heeft dit erover te zeggen:

"Er is geen consistent organisch fylogenie uit de vele individuele proteïne-fylogenies die tot dusver geproduceerd zijn, verschenen. Overal kunnen fylogenetische buitensporigheden gezien worden in de universele boom, van de wortel tot de belangrijkste takken en onder de verschillende (groepen) tot zelfs tot het uiterlijk van de belangrijkste groepen."182

Het feit dat de resultaten van de moleculaire vergelijking niet voor de evolutietheorie, maar eerder daartegen spreken, wordt ook toegegeven in een artikel met als titel "Is it time to uproot the tree of life?" gepubliceerd in het tijdschrift Science in 1999. Dit artikel door Elzibet Pennisi zegt, dat de genetische analyse en vergelijkingen die door de Darwinistische biologen zijn uitgevoerd om het licht over de 'levensboom' te laten schijnen, eigenlijk tot de tegenovergestelde resultaten leidden, en zegt dat: "de nieuwe gegevens vervuilen het evolutionistische plaatje"

Hoofdroute, het universele model, de kringloop van de vier fundamentele krachten:

Pythagoras:	Boeddhisme (Samsara en Nirwana):	Friedrich Nietzsche:	Carl Jung:	A. P. Fiske:
1. Monade	4. ‘Gulden Middenweg’, beëindigen van ‘lijden’	Zarathustra	Archetype (Unus Mundus)	Gemeenschapsmodel
2. Duade	3. Beëindiging van ‘lijden’	Übermensch	Groei	Gelijkheidsmodel
3. Triade	2. Ontstaan van ‘lijden’	Wil tot macht	‘Dubbele natuur’, aanpassing	Autoriteitsmodel
4. Tetrade	1. Het ‘lijden’	Eeuwige terugkeer	Enantiodromie (Homeostase)	Marktmodel

De fundamentele waarheid is dat er maar één oneindige Schepper, een oerbron is. Het is voor de mensheid mogelijk het 5D-concept in de ongemanifesteerde werkelijkheid experimenteel vast te stellen. Er is maar van één scheppingsgolf, één eeuwige evolutionaire kringloop sprake.
Wanneer zal de wetenschap bereid zijn met dit universele mechanisme rekening te houden?
Juist de verscheidenheid aan 5D-concepten laat zien dat de verschillende puzzelstukjes naadloos in elkaar passen en de waarheid zeer dicht naderen.
De ‘Law of One’ heeft op het universele ordeningsprincipe karma, de 2e grondstelling betrekking. Het gaat echter in het kwantumvacuüm (bewustzijnsveld) om twee polen (les 3 polariteit), het aardse en het hemelse, om karma en dharma.

J.Krishnamurti: "De maatschappij is niet anders dan jij - jij bent de maatschappij. De maatschappelijke structuur is de structuur van jouzelf. Dus als je begint jezelf te begrijpen, dan begin je de maatschappij te begrijpen waar je in leeft. Die twee zijn niet elkaars tegengestelde. Voor een religieus mens gaat het er dus om een nieuwe manier van leven te ontdekken, van in deze wereld te leven, en een transformatie teweeg te brengen in de maatschappij waarin hij leeft. Want door zichzelf te veranderen verandert hij de maatschappij" (Bombay, 10 februari 1965)

Blavatsky, Deel III (p. 456): Het Delphische gebod ‘Ken uzelve schijnt in deze eeuw slechts voor weinigen te gelden.
De chaos in het leven is vaak een gevolg van het feit dat de mens een vat vol tegenstrijdigheden is. De basis voor een evenwichter en consistenter geheel is zelfkennis. Het Ken Uzelve staat voor het Ene en het vele, voor ‘Eenheid in Verscheidenheid’.
Meditatie, stilte stelt ons in staat dichter bij de eigen kern te komen, te her-inneren. Het onderbewustzijn geeft op onze vragen antwoord. Het Ken uzelve is de sleutel tot ons hart.

Charon laat zien, dat het aannemen van de mogelijkheid van eonische tijdruimten, samen met de zwaartekrachtruimte functionerend in een vijfdimensionaal universum, cruciaal is voor het begrip van geest en bewustzijn (Gamma, september 2009, p. 62).
Het rapport ‘E i V’ maakt net als Gerrit Teule van twee tijdruimten gebruik. Tegenover de gemanifesteerde zwaartekracht tijdruimte (de tijdruimte van de relativiteitstheorie, waarin wij leven) staat de ongemanifesteerde eonische (Aions - Aeonen - Eonen) tijdruimten.

Het rapport ‘E i V’ gaat ook uit van de veronderstelling dat de fractalformules als het ware ingebakken zijn in ons eonische geheugen, want onze eonen kennen deze formules van binnenuit, maar dan in een voor ons onbekende vorm van ‘eonische muziek’ (Dierenriem, Dodecaëder) en niet in de vorm van de wiskundige fractalformules.

====

Integrale denktrant ('Spiegelsymmetrie, Complementariteit en Recursie', Levensboom)

De wereld na Oekraïne: Peter Pomerantsev
‘Europa is niet het middelpunt van dit verhaal’ (Or Goldenberg De Groene Amsterdammer, 22 september 2022 p. 16-19):
Volgens de in Kiev geboren journalist Peter Pomerantsev moet het Westen de realiteit onder ogen komen: we verkeren in een existentiële strijd om informatie. ‘Democratische communicatie moet net zo interessant worden gemaakt als propaganda.’

Onze overheid moet haar kostbare data niet klakkeloos uitleveren aan Google en Amazon (José van Dijck en Bart Jacobs de Volkskrant 22 september 2022, p. 27):
Staatssecretaris Van Huffelen stelde deze zomer voor alle overheidsdata op Amerikaanse servers op te slaan. Ze meent met tech-reuzen afspraken te kunnen maken over privacy, veiligheid en toegankelijkheid. Dat is naïef.
Competitief en goedkoop
Er is nog een tweede rapport waaraan staatssecretaris Digitalisering Van Huffelen in haar Kamerbrief voorbijgaat. Deze memo is afkomstig van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De Marktstudie Clouddiensten die begin september uitkwam laat zien dat Amazon, Google en Microsoft deze markt nagenoeg volledig in handen hebben.
Wie eenmaal met zijn hoofd in de wolken loopt, komt er moeilijk meer uit. Daarom het dringende advies voorlopig met de voeten op de eigen grond te blijven.

Nederland in 2050
Een waanzinnig gaaf land op een warmere planeet (Koen Haegens, Emile Smits, Jaap Tielbeke en Evert de Vos beeld Dick Tuinder De Groene Amsterdammer, 22 september 2022 p. 24-33):
In 2050 draait Nederland op zonnepanelen, windmolens en de nieuwe grondstof voor de industrie: afval. De intensieve landbouw is ingekrompen, het straatbeeld wordt beheerst door fietsen en elektrische deelauto’s. Zelfs vliegtuigen en zeeschepen zijn klimaatneutraal. Of dat echt kan? De Groene Amsterdammer vroeg wetenschappers, ondernemers en natuurbeschermers wat er moet gebeuren om al die fraaie, duurzame plannen en akkoorden werkelijkheid te maken. Het resultaat is hoopvol, maar om een ‘waanzinnig gaaf land’ te worden is wel durf nodig.

Amateurpolitici als Trump doen wat ze beloven (Willem Melching Volkskrant 3 september 2018 p. 18):
Onbetrouwbare beroepspolitici
De historische ervaring leert dat amateurs die doen wat ze zeggen uiteindelijk hun land in het ongeluk storten. Daarom is het maar beter dat de Nederlandse politiek bevolkt wordt door onbetrouwbare beroepspolitici zonder enige ruggengraat. Wij mogen ons gelukkig prijzen met een minister-president die iedereen duizend euro belooft, maar in werkelijkheid grote bedrijven belastingvoordeeltjes geeft.
Absolute winnaar langs deze democratische meetlat is natuurlijk D66. Deze partij is de democratie zo toegedaan dat ze bereid is haar eigen uitgangspunten af te schaffen. Ooit pleitte deze partij voor gekozen burgemeesters en referenda. Maar met groot gemak laten D66-politici zich tot burgemeester benoemen. En het was uitgerekend een D66-minister die het afschaffen van de referendumwet door beide Kamers wist te loodsen. Een wel heel effectieve manier om schone handen te houden: je eigen principes verraden. Geen wonder dat Trump en zijn navolgers zoveel stemmen krijgen.

Drie doembeelden die Europa verzuren (René Cuperus Volkskrant 2018 3 september 2018 p. 19):
Er zijn drie apocalypsen die op het Europese gemoed inbeuken. Drie doemscenario’s die, meer of minder onderhuids, ons humeur en vooruitgangsoptimisme op de proef stellen.
De eerste apocalyps is die van rechts-populisten en extreemrechtsen: dat is het doembeeld van de islamitische overname, de totale maatschappelijke ontwrichting door massamigratie.
De tweede apocalyps is juist de heftige reactie hierop. Die ziet in het islamofobe doemscenario het einde van de liberale democratie, de opmars van het fascisme, de terugkeer van totalitarisme en autoritarisme.
Oh, ja, ik ben u nog een derde apocalyps schuldig. Dat is er één van een iets andere aard, en wel: het ecologisch doemscenario, dat anders dan de andere twee op natuurwetenschappelijke basis steunt. Het gaat hier om de apocalyps van de fatale opwarming van de aarde. We gaan ten onder, tenzij we er ‘als wereld’ collectief in slagen de opwarming van de aarde beneden de 2 graden Celsius te houden. Koste wat kost. Ook hier ontbreekt te vaak het realistische midden tussen klimaatontkenning en klimaathysterie.

We laten ons verblinden door schijngevaren (Esther van Fenema Volkskrant 3 september 2018 p. 18): We denken soms dat terreur de actualiteit is, maar de actualiteit is tegenwoordig de terreur.
Een samenleving moet beducht zijn op mogelijk onheil en ooit waarschuwde de dorpsomroeper met luide stem op het plein als er gevaar dreigde.
Overleven
De thema’s die in onze samenleving opvallend veel opwinding veroorzaken zijn bijna altijd terug te voeren op mogelijke bedreiging van de roedel. Overleven blijft nou eenmaal onze belangrijkste drijfveer, of we dat als gedigitaliseerde wereldburgers nou hip vinden of niet. Vandaar dat we vaak irrationeel heftig aanslaan op onderwerpen zoals dood en verderf, alfamannetjes, veiligheid, voortplanting, kinderleed en dierenwelzijn.

Het realistische midden van René Cuperus heeft op de eerste apocalyps, het Anti-darwinisme (Religie, Ethica, Geestkunde, alfamannetjes), de tweede apocalyps Darwinisme (Wetenschap, Natuurkunde) en de derde apocalyps Filosofie (Zielkunde, Probleem van het ego) betrekking. Om de realiteit te duiden vervallen te veel redacteurs in de obsessie met de actualiteit. Een samenleving moet beducht zijn op mogelijk onheil en ooit waarschuwde de dorpsomroeper met luide stem op het plein als er gevaar dreigde.

Mirra Alfassa laat zien er is niets nieuws onder de zon. Het 'ziel-type' van Mirra Alfassa (p. 334) heeft op de verborgen perpetuum mobile (levensenergie), het zelf-eon van de fysicus Jean Emiel Charon betrekking. Het ziel-type komt individueel of als groep overeen met het dharma der dingen. Soms noemt men het ook de waarheid van de dingen, van ieder ding. Het wezen van Bewustzijn 'Leven - Licht - Liefde' (p 349) komt met het ‘Geest = Licht = Creativiteit’ in het boek Hebben wij een ziel? Zo ja, waar dan? (p. 43) en in hoofdstuk 16 Het gebruik van de creatieve keuze (p. 291) van Gerrit Teule overeen.
Over creativiteit geeft PRANA febr/maart 2007 nr. 159, p. 3 (Ten geleide) interessante voorbeelden.
Brahms zegt dat hij als hij componeert in contact staat met dezelfde geest als waar Jezus zo vaak naar verwees.
Richard Strauss beschrijft overweldigende visioenen ‘Dan put ik uit de bron van oneindige en eeuwige energie waaruit wij allen en alles voortkomen. In de religie noemt men dit God.
Grieg zegt: ''Wij componisten projecteren het oneindige in het eindige.’
Picasso is een ander groot kunstenaar die met zijn schilderij ‘Guernica’ toont hoe het paard aan de lans van zijn eigen ruiter ten onder gaat.

Anna Lemkow boek Het Heelheid Principe
Hoofdstuk 9 Over tijd en causaliteit (p. 215):
Causaliteit in de klassieke of newtoniaanse zin is, zoals we weten, lineair en deterministisch. Zij stelt dat als je op dit moment de posities, massa’s en snelheden wist van alles in het universum, je de hele toekomst kon voorspellen, alles wat er zal gebeuren. Deze visie neemt aan dat op basis van huidige informatie (altijd ervan uitgaand dat deze volledig is) een waarnemer het gehele toekomstige verloop van de gebeurtenissen zou kunnen voorspellen volgens de wetten van het determinisme. Dit veronderstelt natuurlijk dat je je buiten het systeem zou kunnen plaatsen, wat zoals we nu weten onmogelijk is. Het strikte causaliteitsbegrip is zelfs verlaten door de hiervoor beschreven ontwikkelingen in de wetenschap, alsook door verschijnselen als synchroniciteit, of zinvolle toevalligheid, en andere mysteries waarbij de tijd een rol speelt.
Hoofdstuk 12 De wezenlijke eenheid van de religies
En de tegenstrijdigheden dan? (p. 253):
Maar als de Waarheid één is, hoe kunnen we dan de tegenstrijdigheden tussen en zelfs binnen de verschillende religies verklaren? De verklaring ligt in de paradoxale aard van de Waarheid – het feit dat het bestaan vol is van paren van tegenstellingen, die in werkelijkheid onscheidbare polariteiten zijn.
Hoofdstuk 14 Religie en Wetenschap (p. 272,273):
Deze ontwikkelingen hebben een wederzijdse ontmoeting en een vrijwel samengaan tot stand gebracht van alles waar mensen mee bezig zijn, met inbegrip van culturen en religies; we komen bijvoorbeeld elkaars religies en mythen tegen op de gedrukte pagina, op het televisiescherm, en door daadwerkelijk exotische heiligdommen en tempels tijdens onze toeristische en andere reizen te bezoeken. De vermenging van culturen en religies die nu plaatsvindt is zeker een verrijkende en verruimende ervaring. (Deze ontwikkelingen vormen echter een tweesnijdend zwaard. De toegenomen onderlinge afhankelijkheid van volkeren, die door de massale industrialisatie is ontstaan, speelt bijvoorbeeld een rol bij de grotere religieuze wrijvingen en conflicten, maar dwingt volkeren anderzijds ook tot samenwerking, het met elkaar delen en wederzijdse verdraagzaamheid). Om terug te keren tot Einsteins woorden, de volledige passage (in zijn boek Out of My Later Years) is het waard in zijn geheel te citeren:
Ook al zijn de werelden van religie en wetenschap zelf scherp van elkaar gescheiden, er bestaan niettemin tussen deze twee sterke, wederzijdse relaties en afhankelijkheden. Hoewel religie datgene is wat het doel bepaalt, heeft zij niettemin van de wetenschap, in de breedste zin van het woord, geleerd welke middelen zullen bijdragen tot het bereiken van de doelen die zij zich gesteld heeft. Maar wetenschap kan alleen maar geschapen worden door mensen die grondig doordrongen zijn van de aspiratie naar waarheid en inzicht.

Het 5D-concept symboliseert de metafysische wereld, de verborgen 5e Dimensie laat zien dat er langzamerhand wel degelijk van verifieerbare feiten kan worden gesproken. Het punt is namelijk dat de geschiedenis zich tot het einde der dagen zal blijven herhalen. Wanneer is, in tegenstelling tot wat Hegel stelt, de mensheid bereid van de geschiedenis te leren? Het mechanisme survival of te fittest bestaat echt, daar is geen twijfel over. Wel over de interpretatie van dit fenomeen. Het rapport ‘E i V’ gaat er van uit dat in het bijzonder de psychologie, de sociologie en de filosofie het plaatje van de biologen kan completeren. Het is de arrogantie van de biologen die menen dat zij het alleenrecht hebben om het verschijnsel mens te verklaren. Hoe dom kunnen wetenschappers zijn te pretenderen de wijsheid met betrekking tot het ontstaan van leven in pacht te hebben?

De relatieve ruimtetijd maakt de cybernetische regelkring mogelijk. Het cybernetisch model geeft de viervoudige indeling, de bewustzijnsevolutie op aarde weer, terwijl de lemniscaat de zevenvoudige indeling, evolutionaire kringloop in het universum tot uitdrukking brengt.

De theosofie gebruikt de matrix van 7 bij 7 = negenenveertig, met de skanda’s horizontaal en de zeven beginselen van de samenstelling van de mens verticaal.
De I Tjing kent het raamwerk van 8 bij 8, de 64 hexagrammen. Deze supersymmetrische systemen hebben gemeen dat ze zowel op micro - als op macroniveau levenscycli, transformatie -, bewustwordings -, leerprocessen in kaart brengen.
Het ‘5Ddenkraam’ van Ramon Lull laat al zien dat er niets nieuws is onder de zon.

Niveau 8. Krachtsbewustzijn
Worden we onszelf bewust van onze maskers, dan kunnen we in ons innerlijk op zoek gaan naar wie we werkelijk zijn. Wanneer we er in slagen om alle illusies van het lagere zelf door te prikken, dan maken uiteindelijk contact met ons ware zelf. Dit ware zelf kunnen we ook ons Hogere Zelf noemen. Andere aanduidingen die daarvoor eveneens worden gehanteerd zijn essentie, ware natuur of karakter. Het contact met ons Hogere Zelf verloopt via onze intuïtie. Door steeds meer op onze intuïtie te leren vertrouwen ontwikkelen we ons krachtsbewustzijn en verloopt ons leven steeds harmonieuzer. We begrijpen vanuit dit bewustzijn dat al het uiterlijke een afspiegeling (of schaduw) is van het innerlijke. Het goede in ons leven (namelijk dat wat we wensen) neemt hierdoor steeds meer toe, en het kwade (dat wat we niet wensen) steeds verder af.

Net als in 1989 met het vallen van het ’IJzeren Gordijn’ is het moeilijk te voorspellen op welke termijn een 'Kwantumshift in het wereldbrein' zich duidelijker manifesteert. In eerste instantie is het wenselijk dat de extra aandacht die na 1989 voor het mechanisme ‘u vraagt, wij draaien’ is ontstaan weer terug in de fles te krijgen.

Edward Witten maakt om de snaartheorie (M-theorie) te beschrijven van de supersymmetrie gebruik. Edward Witten borduurt voort op de supersymmetrie, het hexagram, de 8 bij 8 matrix in het boek I Ching.

Het bewijzen van het Higgsdeeltje heeft vele miljarden gekost en nu ligt er de uitdaging aan de metafysica, de keerzijde van de medaille, de onderliggende eenheid in verscheidenheid, de diepere samenhang te ontcijferen. Hoe richten we onze levensenergie, de oplossingsrichting, die aan het Higgsdeeltje ten grondslag ligt wordt door de esoterie gratis aangeboden. Anders gezegd de oplossingsrichting, de eenheidsvisie, de ‘E i V’ weerspiegelt het Higgsdeeltje, het Godsdeeltje. Maar wat het Higgsdeeltje is voor de Natuurkunde is het Tibetaanse dodenboek, de Derde weg voor de Geestkunde. Onze levensenergie, het Bodhisattvapad maakt het mogelijk te verenigen dat wat het Higgsdeeltje, de vier bij vier matrix, de symmetrie van het standaardmodel heeft doorbroken.

De symbolische representatie van het morele -, innerlijke kompas toont een rode draad in het wereldgebeuren en biedt een kader om religies met elkaar te verbinden, onder een noemer te brengen en het autisme tussen religies te doorbreken. In de Westerse wereld is het geloof in God vervangen door het grenzeloze geloof in de mythe van de vrije markt. Het betekent daarmee nog niet dat de 'as van het kwaad'; is verdwenen. God dood verklaren wil nog niet zeggen dat Hij is ont-maskerd. Met andere etiketten verandert nog niet de werkelijkheid. Het morele kompas kan worden gebruikt om zichtbaar te maken waar tegenwicht geboden is.

Metafysische religie (Frank Visser Theosofia april 2001 p. 56):
Hoewel ook hij scherpe kritiek heeft geuit op het oppervlakkige karakter van de materialistische westerse cultuur - die hij met de veelzeggende term ‘platland’ heeft aangeduid - houdt hij tegelijkertijd staande dat er in de cultuurgeschiedenis van de mensheid desondanks sprake is geweest van een gestage maar niet terug te draaien evolutie.
57: Blavatsky bracht in The Secret Doctrine (1888) op overtuigende wijze een alternatief naar voren voor het christelijke creationisme en de darwinistische evolutieleer - in haar dagen de enige twee opties. In haar ogen was de evolutieleer niet fout, zoals de theologen beweerden, maar onvolledig, omdat zij de subjectieve component over het hoofd zag. Hoewel ik niet mijn hand in het vuur wil steken voor alle uitspraken die zij in haar vele geschriften heeft gedaan, komt haar toch de eer toe dat zij voor het eerst in de moderne tijd op grote schaal deze Derde weg heeft geïntroduceerd. De theosofische metafysica is veelomvattend en vertoont talloze raakvlakken met de informatie die Wilber in zijn boeken hierover heeft gegeven.

School met den Bijbel zonder Bijbel (Gijs Beukers Volkskrant 16 september 2017 p. 11):
Veel kinderen op christelijke scholen weten nauwelijks iets van het geloof. Lastige klus dus voor leraren om de leerlingen iets over de Bijbel bij te brengen. 'Dan wordt er weer een verlamde genezen, nou dat weten we wel.'
'Het is helemaal niet verwonderlijk dat scholen met dit probleem zitten', zegt Nico ter Linden, emeritus-predikant en schrijver van de zevendelige boekenreeks Het verhaal gaat, waarin hij de Bijbel op toegankelijke wijze uitlegt. 'De Bijbel is ingewikkeld erfgoed, hij staat voor een hele oude cultuur. Het wordt pas interessant als je die naar onze tijd weet te vertalen', aldus Ter Linden. 'Maar steeds minder mensen hebben de kennis om die vertaalslag te maken. Dat is verontrustend.'

Alan Greenspan: ‘De kredietcrisis komt rechtstreeks voort uit het diepste wezen, dezelfde bron van de mensheid: het onstuitbare talent van mensen om in tijden van voorspoed te denken dat die voorspoed nooit voorbij zal gaan. We zullen dus meer crises zien, tenzij iemand weet hoe we de menselijke natuur moeten veranderen.’
Vorig najaar gaf Greenspan voor het Amerikaanse congres toe dat hij fouten had gemaakt. Hij had te veel op de redelijkheid van bankiers vertrouwd. Dat was zijn grootste fout geweest. ’Zij wisten dat risico te laag geprijsd was en dat er op enig moment een correctie moest komen. Ik vrees dat de meesten van hen dachten dat ze zich bijtijds konden terugtrekken.’ (Volkskrant september 2009)

Het is met name misgegaan toen de politiek Nederlandbreeed voor de collectieve sector analoge processen ging implementeren die in de marktsector gebruikelijk zijn. In het kader van de marktwerking gaat de uitverkoop in Nederland zelfs zover dat we onze kroonjuwelen (twee grote energiebedrijven) aan het buitenland verkopen. Hoe dwaas kunnen politici zijn?

Net als in 1989 met het vallen van het ’IJzeren Gordijn’ is het moeilijk te voorspellen op welke termijn een 'Kwantumshift in het wereldbrein' zich duidelijker manifesteert. In eerste instantie is het wenselijk dat de extra aandacht die na 1989 voor het mechanisme ‘u vraagt, wij draaien’ is ontstaan weer terug in de fles te krijgen.

De kredietcrisis toont een ding de risicospreiding(beheersing) is volledig (vol en ledig/leeg). De cultuurfilosoof Peter Sloterdijk hanteert in zijn boek Sferen voortdurend het oxymoron. Een oxymoron is een speciaal geval van de paradox: daar is wel een zekere tegenspraak aanwezig, maar bij nadere beschouwing lost die tegenspraak zich op. Bij de oxymoron blijft de spanning van het betekenisverschil echter in stand.

In het rapport Eenheid in Verscheidenheid worden de contouren geschetst hoe 'probleem en oplossing' van de culturele evolutie (cultuuroverdracht) met elkaar samenhangen. De oplossing van het ééndimensionale marktdenken ‘u vraagt, wij draaien’ heeft een psychologische (Deel IV), een sociologische (Deel V) en een filosofische (Deel VI en VII) dimensie. Een effectieve methode om de crisis aan te pakken is door deze drie perspectieven gezamenlijk in te zetten.

De kredietcrisis wordt tegen de achtergrond van de illusiecultuur geplaatst. Relatief staat tegenover absoluut. Uiteindelijk is het allemaal mensenwerk. Met het 5D-concept en het morele kompas wordt beoogd aan het oplossen van de wereldvraagstukken een steentje bij te dragen. Om hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden wordt in het rapport ‘E i V’ van kwadranten gebruik gemaakt. Het laat op eenvoudige wijze de rode draad zien die de esoterische stromingen gemeenschappelijk hebben. Deze draad begint met de tegenstellingen. Aan elke crisis liggen tegenstellingen ten grondslag.

Momenteel bestaat het probleem dat langzamerhand elke monodiscipline zijn eigen werkelijkheid gaat creëren. Gelukkig biedt de schepping een mogelijkheid door schade en schande wijs te worden. In plaats van het lineaire denken dient aan het evolutionaire kringloop denken meer aandacht te worden besteed. Er bestaan meer opties om naar de wereld te kijken. Het rapport ‘E i V’ laat zien dat het uiteindelijk om het kringloopdenken (net als de mandala), de kwintessens draait. Het gaat er om te leren, de artificiële illusionaire geschapen twee-eenheid (Dualiteit), Geest en Lichaam, Religie en Wetenschap opnieuw met elkaar te verbinden. In de esoterie zijn geest en lichaam de twee toestanden van het ENE, dat noch geest noch stof is; beide zijn latent het absolute leven. Met name de interdisciplinaire benadering brengt de wetenschap een stapje verder. Biologen hebben zeker gelijk wanneer ze culturen vergelijken met plantaardige organismen, die opbloeien, rijpen, verwelken en tenslotte afsterven. De fase waarin Nederland zich bevindt begint al duidelijk minder fris te ruiken.

Uit het in de hobbysfeer uitgevoerde onderzoek naar het verschijnsel organisatiecultuur is als belangrijkste conclusie naar voren gekomen dat het nuttig is om management by trial and error aan te vullen met management by learning. Om het zelfregulerende vermogen van markten te herstellen dient de overheid zich meer op het gelijkheids- en gemeenschapsmodel van A.P. Fiske toe te leggen. De eenzijdige nadruk op het marktmodel, het marktdenken veroorzaakt de problemen.

Gedurende mijn werkzame leven hadden de thema’s organisatiecultuur, besluitvormingsprocessen en artificial intelligence mijn bijzondere belangstelling. Deze drie thema’s worden in het rapport Eenheid in Verscheidenheid vanuit een integrale denktrant benaderd. Voor het algemeen welzijn draait het er om dat we leren beter samen te werken. Uit de organisatiekunde is bekend dat 'Structure follows Strategy'. De organisatiecultuur komt in de manier van samenwerking tot uitdrukking.

In de loop van het onderzoek naar het fenomeen organisatiecultuur is naar voren gekomen dat naast de psychologische en sociologische invalshoek ook het filosofische aspect van belang is. Om het verschijnsel bewustzijn beter te leren begrijpen ben ik bij de esoterie terechtgekomen. Het rapport 'E i V' baseert de strategie op een pedagogisch leerproces, de status quo van de alfa-, béta- en gammawetenschappen in het Westen en de zes darshana’s in het Oosten.

H.P. Blavatsky beschrijft Kosmos en mens, respectievelijk de macrokosmos en microkosmos in de Delen I en II van De Geheime Leer.
De beide boeken dragen als ondertitel: ‘De synthese van wetenschap, godsdienst en wijsbegeerte’.
In het informatie registrerende en overdragende Akasha-veld van het universum worden de correlaties tussen de micro - en macrokosmos tot stand gebracht. Het is opvallend dat Teilhard de Chardin en Carl Jung, tijdgenoten van Blavatsky, ook de mens als een microkosmos van de universele macrokosmos opvatten.

H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel I Stanza 5 Fohat: kind van zevenvoudige hiërarchieën (p. 142):
In 1882 werd de president van de Theosophical Society, kolonel Olcott, bekritiseerd wegens de bewering in een van zijn lezingen, dat elektriciteit stof is. Niettemin wordt dit verkondigd door de Occulte Leer. Zolang de Europese wetenschap zo weinig weet over de ware aard van elektriciteit, zijn ‘kracht’ of ‘energie’ misschien betere namen hiervoor; maar toch is zij stof, evengoed als ether stof is, omdat zij evengoed atomair is, hoewel zij verschillende gradaties van laatstgenoemde afstaat.

Het 'Hoe en Wat' in de aardse microkosmos, de mens staat tegenover het 'Wat en Hoe' in de hemelse macrokosmos, het universum.
Ervin Laszlo bespreekt in zijn boek Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn de relatie tussen de micro - en macrokosmos en
René Meijer in zijn boek De Ether Bestaat aan de hand van 3 aanzichten, 6 gezichtspunten (Darshana's).

Dit boek van René Meijer en zijn website waren voor mij aanleiding om met René contact te zoeken. Onze ideeën bleken zo goed op elkaar aan te sluiten dat het voor mij mogelijk was voor het uitwerken van het rapport ‘E i V’ van zijn website gebruik te maken. Met name het Ether-paradigma en de Unificatietheorie zijn het resultaat van onze samenwerking. Het Ether-paradigma is niet nieuw maar op archaïsche wijsheden gebaseerd. Om de werking van het 4e element tijd te verklaren wordt van de systeemleer gebruik gemaakt. De systeemleer belicht de 4e dimensie tijd, de beweging. Besturing vindt op een hoger cq. lager aggregatieniveau, top down versus bottom up, van het bewustzijn plaats. Om grote schommelingen te vermijden is een consequente feedforward besturing gewenst. Het en-en, het non-dualistisch bewustzijn staat centraal. René Meijer benadrukt met zijn de top down aanpak het Idealisme en in de bottom up georiënteerde benadering komt meer het Realisme naar voren.

Het Meta-leren is gericht op kennissystemen, divinatiemethoden die leren het leven beter te begrijpen. Het multidimensionale morele -, innerlijke kompas integreert de alfa-, béta- en gammawetenschappen en de zes Darshana's. Het biedt een kader voor de driehoek van Pythagoras, het enneagram, de vier kwadranten van Ken Wilber, het hexagram van de I Ching, het kernkwadrant van Ofman, het Tetragrammaton, het Circumplex, de Hermeneutische Cirkel, en de systeembenadering. Het morele kompas laat zien hoe het innerlijke universum en het universum, de éne werkelijkheid met elkaar zijn verbonden.

In de levensboom (morele kompas) verloopt de schepping, de involutie van boven naar beneden. De menselijke evolutie, de 'ommekeer' in het leven, van beneden naar boven.

Hoofdstuk 5.3 brengt de schakel tussen 'Geest en Lichaam' ('5D-concept en Ether-paradigma') de psyche ter sprake. Het is deze relatie waar het in de unificatietheorie, lees het morele kompas om draait. Het morele kompas heeft een zelfde structuur als de unificatietheorie. Het brengt de complementariteit op een niveau, maar ook in de systeem hiërarchische structuur tot uitdrukking (Merkwaardige lus en Verstrengelde hiërarchie).

Elke medaille heeft twéé complementaire kanten, die door de spiegelsymmetrie, het projectiemechanisme tot uitdrukking wordt gebracht. De eenheid der tegendelen is het basisingrediënt in het rapport ‘E i V’. De eenheid der tegendelen brengt echter ook een tegenstelling tussen twee polen, de keerzijde tot uitdrukking.

Het Morele kompas is een multidimensionaal verklaringsmodel. Elke dimensie (medaille) toont een complementair perspectief. Door de verschillende perspectieven uit te diepen en met elkaar te integreren ontstaat een vollediger zicht op de éne werkelijkheid.

Het is mogelijk het bewustzijn aan de hand van de zeven eigenschappen van de éne werkelijkheid, lees aggregatieniveaus, bewustzijnstoestanden (bewustzijnsniveaus) te beschrijven:

• 1) Grote Wet (De wet), Recursie (Dierenriem, dodecaëder),
• 2) Wet van harmonie, Spiegelsymmetrie (projectiemechanisme),
• 3) Wet van analogie, Complementariteit,
• 4) Ruimte en Tijd, Ether-paradigma ('Skandha's') en
• 5) Energie en Tijd, 5D-concept, Reflexief bewustzijn (3+5) en
• 6) Energie en Materie, Meta-leren (2 + 6) en
• 7) Hermeneutische cirkel (1 + 7)

De paren van tegenstellingen ‘1 + 7’, ‘2 + 6’ en ‘3 + 5’ brengen de 'Spiegelsymmetrie en het Complementariteitsbeginsel' tot uitdrukking.
De integrale denktrant van het 5D-concept wordt gebruikt om het bewustzijn beter te begrijpen.

De paren van tegenstellingen ‘1 + 7’, ‘2 + 6’ en ‘3 + 5’ laten zien wat Jude Currivan in haar boek Het 8e Chakra beschrijft.

Ervin Laszlo en Jude Currivan boek KOSMOS een integrale visie op de wereld
Emotionele intelligentie (p. 125):
In 1996 besprak de psycholoog Daniel Goleman het belang van het hart voor de manier waarop wij de wereld ervaren en ermee in wisselwerking staan.
Hoofdstuk 10 De doorbraak op gang brengen, Spiraaldynamiek (p. 147):
In hun baanbrekende boek Spiral Dynamics beschrijven Don Beck en Christopher Cowan een model van de bewustzijnsevolutie van complete culturen.

Om het verschijnsel organisatiecultuur te belichten is een uitstapje naar de unificatietheorie gemaakt. Het boek Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn van Ervin Laszlo (interview) bespreekt de grondslagen van een integrale theorie van alles. Volgens Ervin Laszlo is de kernvraag hoe het universum zich heeft kunnen ontwikkelen tot een toestand waarin de biologische evolutie überhaupt kon plaatsvinden. Ervin Laszlo kijkt met zijn holistische visie naar het geheel, dat in de delen wordt weerspiegeld.

De definitie unificatietheorie begint met het vraagstuk van het ego. Het ego heeft alles met keuzebewustheid, de verdieping van de levenskwaliteit te maken.

Dick Swaab, die de geest ziet als het produkt van de honderd miljard hersencellen (neuronen) die we hebben, heeft zeker voor een deel gelijk. De wet van arbeidsvermogen sluit in zich dat psychische beweging voortgebracht wordt door beweging. Daar psychische beweging slechts beweging is op het psychische gebied, een materieel gebied, heeft de psycholoog, die er niets dan stof in ziet gelijk (De Geheime Leer, Deel III, p. 601).
Wellicht kan de schade in de hersenen die bij Alzheimer patiënten tot geheugenverlies leidt op basis van psychische beweging worden verklaard.

Filosofisch wordt de ziel bezien als een psyche of spiegel van het zelf bestaande uit rede, geest en verlangens.

In appendix 1 (p. 13) the applications of the four relational models for understanding knowledge sharing are summarized.

Blavatsky Deel II, hoofdstuk 25 De mysteriën van het zevental (p. 697):
‘Ruimte en Tijd' zijn één. Ruimte en tijd zijn naamloos, want ze zijn het onkenbare DAT, wat alleen kan worden gevoeld door middel van zijn zeven stralen – die de zeven scheppingen, de zeven werelden, de zeven wetten zijn’, enz. . . .

Het eindige, gemanifesteerde universum is volledig gevuld met atomen. Elk atoom (organisme, mens) in het fractale ‘nu’ neemt in deze ruimte een unieke positie in. Deze atomen staan door het eeuwige nu (absolute tijd, Swabhavat) met elkaar in verbinding. De theorie van Einstein (Einstein e=m.c²) leert dat er tussen de atomen onderling wel degelijk tijdsverschillen (relatieve tijd) bestaan.

Voor het in kaart brengen van besluitvormingsprocessen, lees besturingsprocessen wordt van de systeemleer gebruik gemaakt.

De bijlagen bij de hoofdstukken zijn op basis van het modulair construeren van deelsystemen samengesteld. Specifieke thema’s en gezichtspunten worden in de bijlagen nader toegelicht. Door het nieuwe Ether-paradigma en het multidimensionaal verklaringsmodel toe te passen leren we de wereld om ons heen steeds beter begrijpen. De methode is in de loop van het onderzoek ontstaan.

====

'Wereldbrein en Cybernetica' (Eeuwigdurende wijsheid, 'Zaaien en Oogsten', Chaostheorie)

Famke Louise in Nederland, Greta Thunberg in Zweden en Christina von Dreien uit Zwitserland laten zien hoe het mogelijk is de waarheid dichter te benaderen. Zij tonen het fenomeen indigokinderen. Om de waarheid dichter te benaderen maken zowel Amanda Gefter, als Trudy Dehue en Marja de Vries van de metafoor hebben we De Hele Olifant in Beeld gebruik. In de theosofie is het ‘menselijk tekort’ (‘Goed en Kwaad’) juist de grondslag voor de ‘menselijke evolutie’. Christina von Dreien laat met haar visioenen zien dat het oeuvre van H.P. Blavatsky nog hoogst actueel is.

Essay Tragisch humanisme, of: de menselijke verantwoordelijkheid
De storm die over de aarde woedt (Jos de Mul De Groene Amsterdammer 6 juli 2023, p. 46-50):
De mens dreigt uit te sterven, maar ondanks onze klimaatvoornemens handelen we daar niet naar. Hoe bestaat het? Het antwoord ligt in de aard van de mens en dat begint met duiding van het begrip ‘Antropoceen’.
Dit essay is een bewerking van een deel van de rede die Jos de Mul op 31 mei hield ter gelegenheid van zijn emeritaat als hoogleraar wijsgerige antropologie en haar geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De integrale lezing is vanaf 12 juli te lezen.

Herstelbetalingen voor slavernij zijn onvermijdelijk: richt ontwikkelingsfonds op Peter M. Wolff de Volkskrant 6 juli 2023, p. 27):
Na de mooie woorden van koning Willem-Alexander op 1 juli is het tijd voor daden. Kom met herstelbetalingen voor het aangedane leed, en gebruik die voor de ontwikkeling van Suriname en Caribisch Nederland.

Bewustzijn als eenheid in verscheidenheid (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #109 april 2021):
Bespreking van Tony Nader One unbounded ocean of consciousness Simple answers to the big questions in life.
Bewustzijn als het ‘niets’ waaruit de werkelijkheid voortkomt
Het ongemanifesteerde Bewustzijn, dat niets is, is zich bewust van zichzelf. Het is zowel de waarnemer als het waargenomen object en het proces van waarnemen tegelijk. Het is op zichzelf betrokken en heeft tegelijk drie aspecten, drie perspectieven.
Uit de eenheid komt eerst drie-eenheid voort en vervolgens verscheidenheid. Het bewustzijn kan als het ware verschillende rollen spelen, de waarnemer, het waargenomene en het proces van waarnemen. “Het bewustzijn is zich tegelijk bewust van zijn eenheid en verscheidenheid” (p131). Het kan deze ook onderscheiden. Dit onderscheidingsvermogen is het intellect, ‘buddhi’ in het Sanskriet, een ander woord voor wakker zijn, weten, weet hebben, bewustzijn.
Bewustzijn, vrijheid en verantwoordelijkheid
Freuds theorie (links) stelt dat het menselijke bewustzijn meestal op een onbewuste manier werkt. In vergelijking stelt Jung het bewustzijn voor als het zichtbare spectrum die overloopt naar het onzichtbare spectrum oftewel het onderbewustzijn (rechts).
Gradaties van bewustzijn
De schepping is een proces van manifestatie in toenemende complexiteit, zoals ook Teilhard de Chardin heeft uiteengezet.
Cellen nemen als het ware elektromagnetische impulsen en chemische stoffen waar. Al deze “bits van bewustzijn” zijn onderdelen van een omvattend Bewustzijn. Hoewel het enigszins lijkt op denken in termen van analogieën, is een vergelijkbare visie te vinden bij o.m. Teilhard de Chardin, S.T. Bok en Fritjof Capra.
Commentaar
Er zijn veel meer wetenschappers die neigen naar een meer integraal of idealistisch perspectief op diverse gebieden, van (kwantum)fysici als Bohr, Heisenberg, Pauli, Schrödinger, tot (neuro)biologen als S.T. Bok, Herms Romijn (Het slapend en dromend bewustzijn), Eben Alexander, Rupert Sheldrake en Teilhard de Chardin als paleontoloog.

De geest van het universum versus het universum van de geest (Hans Kuijper Civis Mundi Digitaal #97, april 2020 - II):
Samenvatting
Dit artikel wijst op de eenzijdigheid van opvattingen zoals onlangs geventileerd in de TV-serie De Geest van het universum en benadrukt de noodzaak van meer aandacht voor het universum van de geest. Alleen wanneer hiertussen evenwicht wordt gebracht, zou de brede en diepe kloof tussen natuurwetenschappen en cultuur- of geesteswetenschappen kunnen worden overbrugd.

De wereld bestaat niet zonder de mens (Marco Visscher Vrij Nederland 16 november 2016):
Met het uitroepen van het Tijdperk van de Mens is vastgelegd dat wij de aarde blijvend hebben veranderd. Dat is niet alleen slecht, zegt de Amerikaanse geoloog Erle Ellis. ‘Wij zijn de oorzaak van veel ellende, maar we zijn ook de oplossing.’
Ellis is verbonden aan de werkgroep die advies uitbrengt rondom de wenselijkheid en de praktische invulling van het Antropoceen als nieuw geologisch tijdvak. Met zo’n nieuw tijdperk moet duidelijk worden dat menselijke activiteiten van blijvende invloed zijn op de natuur, het klimaat en de atmosfeer.

Terug naar de Bron (Oerbron)
Met "terug gaan naar de bron" wordt bedoeld dat je door de oefeningen terug gaat naar een meer oorspronkelijke levenssituatie en dat je in verbinding geraakt met alles in en om ons heen (de alles doordringende levensenergie (Chi of Qi)). Enige kennis van hoe het menselijk (geconditioneerde) brein werkt is daarbij een heel goed hulpmiddel. In het "hier en nu" aanwezig zijn, open staan voor allerlei zogenaamde "afwijkende" denkbeelden, de wijze waarop je omgaat met levenssituaties (Wu Wei) en derhalve dus niet (ver-/be-)oordelen zijn weer andere sleutels tot succes.
Dit verhaal is eigenlijk toch weer langer geworden als ik in eerste instantie wilde, maar toch nog veel te kort om uit te leggen hoe "alles" zit. Het leven is uiteindelijk grotendeels een mysterie;) Dit teruglezende kom ik toch tot de conclusie dat de zogenaamde "gulden middenweg" toch vaak weer de beste is. Staat je verstand in dienst van jeZelf (je brongevoel) - je hebt verstand, je bent het niet -, dan kan de integratie met je ware Zelf plaatsvinden en je(Zelf) een vreugdevolle plek op deze aardbol laten verwezenlijken. Daarnaast door het doen/uitvoeren/bewegen (yang) van de oefeningen wordt de stilte, de innerlijke rust, (yin) zichtbaar. Een schijnbare paradox.

Roger Rundqvist: Zeker heb ik alle waardering voor Uw zorgvuldige, grondige onderzoek en ik dank U hartelijk voor Uw vertrouwen om het met mij te willen delen! Echter, het zou me een full-time taak zijn om me te verdiepen in het grote aantal referenties dat U aanhaalt, en hier heb ik niet de tijd voor. Ik ben dik gepensioneerd; wel heb ik nog steeds op mijn programma een aantal educatieve projecten, die veel van mijn tijd en energie vergen.
Verder ben ik geen theoreticus, maar een pedagoog/therapeut, die zich in de eerste plaats richt op de ondersteuning van mensen op keerpunten in het leven. Al mijn boeken, inclusief dat over het labyrint, maken deel uit van dit werk.
Even wil ik stilstaan bij Uw vraag: "in hoeverre zit er een helend evenwicht, een zelfreinigend vermogen in het universum verborgen?" In zijn in 2010 verschenen boek Het levende universum stelt Duane Elgin dat het gehele universum één levend geheel/organisme is (wat een wetenschappelijke bevestiging is van wat mensen in verschillende culturen altijd intuïtief lijken te hebben geweten). Mijn conclusie is dat alles wat in balans leeft, zich door een helend evenwicht en een zelfreinigend vermogen kenmerkt.
Voor het juni/juli 2012 nr. 191 van het tijdschrift PRANA Zelfbeeld heb ik een artikel geschreven ("Eén met een levend universum"), waarin ik o.a. Duane Elgins genoemde werk aanhaal.
Ik wens U al het goede toe!
Met vriendelijke groeten,

Bij de natuurwetten, de levensprocessen gaat het om de Weltstoff van Teilhard de Chardin, de geest-substantie svabhavat (Akasha) in de esoterie en om de willekeurige mutatie en natuurlijke selectie. Het is mogelijk geest en materie, de twee kanten van een medaille met behulp van het 5D-concept (Ether-paradigma) te verbinden. We verwaarlozen de immateriële kant van de medaille in de mate waarin we ons met de materiële kant bezig houden. Dit wordt door de wetmatigheid van zaaien en oogsten tot uidrukking gebracht. De chaostheorie, de zelfgelijkvormigheid (de dialectiek, de wereld van de bipolariteit) en het onzegbare van communicatie staan centraal. Het gaat om het aan Hermes Trismegistus toegeschreven inzicht “Zo boven, zo beneden”; “Zo beneden, zo boven.” Waandenkbeelden blijven bestaan zolang geesteswetenschappers en natuurwetenschappers los van elkaar blijven functioneren. Voor wat betreft ruimte en tijd kan er maar een waarheid zijn, die voor beide domeinen van de éne werkelijkheid moet gelden.

De Axis Mundi symboliseert de wederkerigheid (enantiodromie) tussen hemel en aarde. Wederkerigheid verbindt het tijdelijke karakter van het leven op aarde met het eeuwige tijdloze van het leven, de eeuwige wederkeer in het universum. Wederkerigheid heeft, op de wisselwerking (enantiodromie), op de relatie tussen Geest en Lichaam (Immateriële- en Materiële wereld), op het spanningsveld Idealisme en Materialisme betrekking.

Het globale brein is een speculatief concept in o.a. transhumanistische kringen, filosofie en mystiek ('sciencefiction'?), vergelijkbaar met (dan wel verwant aan) het concept van de noösfeer van respectievelijk Vladimir Vernadsky en Teilhard de Chardin, de Akasha-kronieken (waar o.a. Rudolf Steiner en Edgar Cayce te rade beweerden te gaan) en het "Akashic field" van de Hongaarse wetenschapsfilosoof Ervin László. Het begrip als zodanig werd in 1982 voor het eerst gebruikt door Peter Russell in zijn boek The Global Brain (video).
Stanislav Grof Evidence for the Akashic Field from Modern Consciousness Research.

Volgens een in de systeemleer bekende regel ‘Garbage in - garbage out’, voor de secularisatie ‘Zaaien en Oogsten’, is het voor het verkrijgen van de gewenste uitvoer nodig eerst de invoer te veranderen. Het leven bestaat niet alleen uit consumeren, de Stof, maar zoals de wijsheidsboeken ons eerder hebben laten zien ook uit de Geest. Het boek ‘Corpus Hermeticum’ p.203: Het is de weg van kennis die tot zelfkennis, ja tenslotte tot Gnosis leidt, een fundamentele kracht tot levensvernieuwing. ‘Het denken met het hart en het voelen met het hoofd’.
Voor het creëren van een spiritueel ecosysteem is het verleggen, het laten oplossen van grenzen een eerste voorwaarde.
Het principe van ‘Zaaien en Oogsten’ brengt de moraliteit tot uitdrukking. De oorzaak van een probleem ligt niet in de buitenwereld, maar in de binnenwereld. Een reflectie is om de schuld bij de ander te leggen, het bekende nabootsend gedrag, het zondebokmechanisme.

Pythagoras biedt een levensbeschouwelijk neutrale oplossing om de ‘Eenheid in Verscheidenheid’ te verklaren.

Aan de wereld van de eeuwig wederkerende verschijnselen (Aldous Huxley: The Perennial Philosophy, Friedrich Nietzsche: ewige Wiederkehr), ligt een eeuwige natuurlijke ordening, een blauwdruk (de Wet van Zeven, zevenvoudige samenstelling van de mens, de levensbron, de Triade en de Tetrade) ten grondslag. De Triade, de triniteit vormt de natuurlijke eenheid 'Ruimte, Materie en Tijd' en de Tetrade vormt de natuurlijke selectie. Bij de natuurlijke selectie gaat het om 'Uw wil geschiede'. Richard Dawkins heeft gelijk wanneer hij stelt dat het bij levensprocessen om natuurlijke selectie gaat.

De Kwintessens brengt de ‘Eeuwige wederkeer’ (Perennial philosophy, Sanātana Dharma) tot uitdrukking. De cybernetica biedt een perspectief om de chaos te beheersen. Het is mogelijk 4D met 3D te verbinden.

Het sociaal-cultureel morele kompas is een model dat wordt gebruikt om op het mechanisme achter de éne werkelijkheid grip te krijgen. Het morele kompas is net als NLP een metamodel, dat de wisselwerking tussen hersencellen en bewustzijn, tussen het innerlijke bewustzijn en het universeel bewustzijn illustreert. De symmetrie en de gebroken symmetrie die in de schepping zit verborgen brengen de éne werkelijkheid tot uitdrukking.

Na het lezen van het artikel Autisme wereldreligies moet doorbroken in de Volkskrant van 18 oktober 2003 is met het verzamelen van informatie voor het rapport ‘E i V’ daadwerkelijk een begin gemaakt. De kwintessens die in het rapport ‘E i V’ naar voren komt wordt aan de hand van een zogenaamde 'Bewustzijnsschil' geïllustreerd. De schil is uit de vijf definities Ether-paradigma, Reflexief bewustzijn, Meta-leren (het Nieuwe leren), de Hermeneutische cirkel en de Unificatietheorie (zie onderstaande middelste kwadrant) samengesteld. De hierbij gevolgde denkwijze wordt door de publicatie Het transcenderen van de conceptueel-symbolische kode van Francis Heylighens weergegeven.

Francis Heylighen licht bewustzijn toe aan de hand van vijf gezichtspunten ‘Sensation, Awareness, Experience, Self-awareness en First-person experience’. Net als bij NLP wordt er van een metamodel (Meta-model, Metamodeling) gebruik gemaakt.

Theorie van alles	Unificatietheorie	Rapport Eenheid in Verscheidenheid:	Vier natuurkrachten:
		Uitbreidende kracht, Middelpuntvliedende	Sterke kernkracht
Ruimte (Energie)	Zwakke beweging (Tijd-as)	1.Zwaartekracht (Akasha)	3. Materiesymmetrie
Relativiteitstheorie	Morele kompas	7. Hermeneutische cirkel ----	5. Reflexief bewustzijn
|	|	|	|
Snaartheorie	Kwantummechanica (Microkosmos)	4.b Ether-paradigma ----	6. Meta-leren
Sterke beweging	Materie, Massa	4.a Tijdsymmetrie	2. Spiegelsymmetrie (Z.P.F.)
		Zwakke kernkracht	Elektromagnetische kracht
			Samentrekkende kracht,
			Middelpuntzoekende

Francis Heylighen: De cursus 'Complexiteit en Evolutie' is gegroeid uit mijn eigen onderzoek, en poogt een synthese te geven van de verschillende wetenschappelijke (en filosofische) domeinen waarop ik actief ben geweest. Ik ben als .onderzoeksprofessor. (d.w.z. dat ik slechts één cursus geef) verbonden aan het Centrum Leo Apostel van de VUB. Het doel van dit Centrum, geformuleerd door de bekende wijsgeer Leo Apostel, is de transdisciplinaire integratie van de verschillende exacte en humaan-wetenschappelijke disciplines, en in het bijzonder de constructie van integrerende wereldbeelden. Daarnaast ben ik als .editor. verantwoordelijk voor het internationale Project Principia Cybernetica, dat zich tot doel stelt een wereldbeeld te ontwikkelen dat specifiek gebaseerd is op de evolutie van complexe systemen. Dit onderzoek heeft praktische toepassingen, o.a. in het ontwikkelen van een intelligent, zelforganiserend web.

Het morele kompas impliceert geen repressie van bestaande denkmodellen, maar vormt een suppletie of aanvulling die tot culturele integratie moet leiden. Het ether-paradigma dat er zo ontstaat brengt de wisselwerking tussen de vier factoren van het kwadrant in het model van o.a. Ken Wilber tot uitdrukking. In de filognosie van dit spel van orde koppelt het aan de kwadranten van de velden van handelen, de basisidentiteiten, de vier burgerdeugden en aan de triade van de geaardheden. De ether vormt kort gezegd het verenigende element en het verenigende denken daaromtrent noemen we de filognosie ofwel de integriteit van de visies. De integriteit staat voor het doel dat afhankelijk van de logica of de causaliteit in kwestie leidt tot de zelfrealisatie van de persoon met de ontwikkeling van zijn intelligentie, de transcendentie middels de principes dan wel de vrijheid van illusie met de nuchtere zin voor de feitelijke realiteit. De discipline heet yoga en de christelijke spiritualiteit daaromtrent heet de gnosis (gnosis). Het morele kompas is het ruimtelijke model bestaande uit vijf basiselementen (5D of vijf dimensies) dat dit overzichtelijk in één beeld samenbrengt.

====

Zie ook:

Boeken:

• James M. Pryse Apocalypse Ontzegeld - een esoterische uitleg van de Openbaring van Johannes
• Pascal Bruckner The Fanaticism of the Apocalypse: Save the Earth, Punish Human Beings
• Geheime Boek van Johannes
• Michael Schur Perfect: de handleiding – Het juiste antwoord op elke ethische kwestie (recensie)
• Willem Witteveen De wet als kunstwerk een andere filosofie van het recht : hoe de filosofen onze wetgevers de maat nemen (recensie-1, recensie-2)
• Mathieu Segers en Yoeri Albrecht Re: Thinking Europe – Thoughts on Europe: Past, Present and Future (recensie)
• George Packer De Laatste Redding (recensie)
• Haro Kraak Het water bewaart ons
• Marian Donner De grote weigering (recensie)
• Johan Huizinga Homo ludens
• Herman J. Gels De Tijd als fundamentele werkelijkheid
• Israel Finkelstein & Neil Asher Silberman De bijbel als mythe opgravingen vertellen een ander verhaal (recensie)
• Een gesloten tuin een verzegelde bron (Tien schrijvers over de betekenis van de Bijbel, Sander van Walsum)
• Klaas van Egmond Homo Universalis Een moreel kompas voor een nieuwe Europese renaissance (recensie)
• Bert Hellinger De wijsheid is voortdurend onderweg''
• Ties Joosten De blauwe fabel Waarom we de KLM al een eeuw lang tegen elke prijs in de lucht houden
• Joris Luyendijk en Kees van Lede ‘Pessimisme is voor losers’ (recensie)
• André Malraux Het menselijk tekort
• Giovanni Rizzuto De reis van Gilgamesj over dood en eschatologische verbeelding
• Giovanni Rizzuto Mediale levenskunst een interculturele polyloog
• Lama Anagarika Govinda Creative Meditation and Multi-Dimensional Consciousness (1976)
• Yuval Noah Harari • David vander Meulen Daniel Casanava Sapiens Een beeldverhaal Het ontstaan van de mensheid
• Yuval Noah Harari 21 lessen voor de 21ste eeuw
• Yuval Noah Harari Homo Deus een kleine geschiedenis van de toekomst (recensie-1, recensie-2)
• Yuval Noah Harari Sapiens, een kleine geschiedenis van de mensheid
• David Chalmers The Conscious Mind In Search of a Fundamental Theory
• Marcel Messing Worden Wij wakker? over de verborgen krachten achter het wereldtoneel
• Ruben Timman Crown of Creation Masterpieces and their stories|Museum of Humanity
• Mario Livio Briljante blunders Van Darwin tot Einstein Missers van grote geleerden die ons begrip van de wereld hebben verbeterd
• Tegenwicht Waarom waarden ertoe doen (Onder redactie van Menno Hurenkamp, Annemarieke Nierop en Monika Sie Dhian Ho februari 2013)
• Gabriël van den Brink (red.) Waartoe is Nederland op aarde? (recensie)
• Gabriël van den Brink Eigentijds idealisme een afrekening met het cynisme in Nederland
• Dan Ariely Geld en gedrag Hoe je de psychologie van geld in je voordeel kan gebruiken
• Sluipend gif Een onderzoek naar ondermijnende criminaliteit (Jerôme Lam, Ronald van der Wal en Nicolien Kop 2018)
• Fritjof Capra De eenheid van leven de ontdekking van de verborgen overeenkomsten tussen het biologische, het psychologische en het sociale leven (samenvatting)
• Robert Thurman Innerlijke Revolutie leven, vrijheid en de zoektocht naar echt geluk
• Zonderkidz The Bible as One Continuing Story of God and His People
• Meindert Fennema, Martijn Bolkestein Dorpspolitiek
• Luke Harding Samenzwering Hoe Rusland Donald Trump aan zijn overwinning hielp
• Pieter Raedts De ontdekking van de Middeleeuwen De geschiedenis van een illusie (recensie-1, recensie-2)
• Menno Hurenkamp Met opgeheven hoofd sociaal burgerschap aan het begin van de 21e eeuw
• Menno Hurenkamp, Annemarieke Nierop, Monika Sie Dhian Ho Tegenwicht - waarom waarden ertoe doen
• Menno Hurenkamp Vooruit De verzwegen politiek van het dagelijks leven
• Christiaan Vinkers, Roeland Vis Even slikken De zin en onzin van antidepressiva
• René ten Bos Dwalen in het antropoceen (recensie-1, recensie-2)
• David Brooks The Road to Character
• Thomas Nagel Mind and Cosmos - Why the Materialist Neo-Darwinian Conception of Nature is Almost Certainly False
• Amanda Gefter In Einsteins achtertuin een duizelingwekkende toer langs de mooiste ideeen uit de natuurkunde
• Aleida Assmann Der lange Schatten der Vergangenheit: Erinnerungskultur und Geschichtspolitik
• Rob Riemen De universiteit van het leven
• Mark Booth (Jonathan Black) THE SECRET HISTORY OF THE WORLD – as laid down by the Secret Societies
• Philip van Loocke Het wereldbeeld van de wetenschap
• Philip Van Loocke - Het wereldbeeld van de wetenschap
• De Gemiddelde Evolutie Van Bit tot Atoom en Ecosysteem
• Ervin Laszlo, het CHAOSPUNT de wereld op een tweesprong
• Ervin Laszlo Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn
• René Meijer De Ether Bestaat
• Gerrit Teule Wat Darwin niet kon weten
• Danielle Audoin Een benadering van Theosofie
• Herman Philipse, boek Atheïstisch manifest & De onredelijkheid van religie Bert Bakker
• Lee Smolin, boek TROUBLE with PHYSICS
• J. A. Scott Kelso & David A. Engstrøm, boek The Complementary Nature (Bradford Books)
• H.G. Boerenkamp, boek Helderziendheid bekeken
• Peter Devilee Organiseren in een dynamische omgeving; Structuur en dynamiek: het mechanisme van organisatie en verandering
• Anthony Stevens Over Jung - leven en werk
• Omraam Mikhaël Aïvanhov ‘U bent Goden’
• Omraam Mikhaël Aïvanhov Angels and other Mysteries of The Tree of Life
• Jan Bommerez Door de bomen het bos zien

Externe Links

• ‘Menswording’ aan de wereld
• Myelin & Ageing (Veroudering)
• Zenuwstelsel, een fijnmazig netwerk voor informatieoverdracht
• Category: Theory of mind
• Category: Humans
• Bert Hellinger Klinische Psychologie, Persoon van systemische therapie, Psychologie, Psychotherapie, systemische therapie (Iván Böszörményi-Nagy & Bert Hellinger)
• Art music
• Whodunit
• Nieuwe openbaringen Overzicht van openbaringsliteratuur
• Het geboorteproces esoterisch gezien (Geboorte en Sterven, Verschijnen en Verdwijnen)
• Category: Ethnology
• Nationalist historiography
• Marcel Messing over Karma, Dharma, Liefde en Licht
• Louise Baanders Verslag van de lezing van Marcel Messing
• The Hindu Belief System: Dharma, Karma, and Moksha
• Dharma (hindoeïsme)
• Dharma (Boeddhisme)
• Dharma
• Missing link (human evolution)
• D5 groep MIJN RODE DRAAD: VITALE MENSEN MAKEN EEN VITALE ORGANISATIE. EN ANDERSOM!
• Human ecology
• Homo oecologicus
• Human ethology
• Politieke Economie – Bas Jacobs Voortschrijdend gebrek aan inzicht in de Eurocrisis
• Bankiers leven in een amoreel universum (Joris Luyendijk NRC 11 april 2015)
• Joris Luyendijk Het brein van de bankier: op zoek in de Londense City (Tegenlicht 1 januari 2013)
• Megatrend 5 - In de economie komt alles samen (Hans Stegeman 31 maart 2016 Rabobank)
• Vrouwelijke wetenschappers doen niet onder voor mannelijke (Naomi Ellemers, Eveline Crone, Ineke Sluiter en Judi Mesman NRC 20 februari 2018)
• Seksistische grappen zijn niet onschuldig (Naomi Ellemers Volkskrant 16 juni 2017)
• Onderzoek naar vooroordelen bij toezichthouder (Rober Paling 8 november 2016)
• Gandhi on Blavatsky and Theosophy (Impression & Expression)
• Impression and expression
• Outline of academic disciplines
• Natural science
• Category: Esoteric cosmology (Pythagorean sound healing)
• Category: Cosmology (onderdeel van de astronomie)
• Category: Philosophers of cosmology
• Category: Mythological cosmologies
• Sufi cosmology
• Bewustzijn kosmische filosofie
• Peter Russell Summary: An argument as to why the ultimate nature of reality is mental not material.
• Metaphilosophy
• Eastern philosophy & Western philosophy
• Van der Leeuw-lezing (2017)
• Satori (Buddhism)
• Anatomically modern human (Hominization and Behavioral modernity)
• Transhumanism
• Principal–agent problem
• Doctor–patient relationship
• Anton Pannekoek (1873 - 1960)
• Anton Pannekoek Antropogênese Een studie over het ontstaan van de mens
• Anton Pannekoek, sterrenmarxist (Martijn van Calmthout Volkskrant 9 juni 2016 p. 25)
• Rassenleer en het Menselijk ras
• Theosophy
• Categorie: Mens en maatschappij
• Wat is de volmaakte mens?
• Categorie: Ontwikkelingsbiologie
• Category: Embryology
• Organogenesis
• Caveat emptor
• Extreemrechts & Extreemlinks
• Right-wing terrorism (Anders Behring Breivik)
• Left-wing terrorism
• Category: Paleoanthropology combines the disciplines of paleontology and physical anthropology
• Quintessence (physics)
• Aether (classical element)
• Aether (mythology)
• Human nature & Dehumanization
• ICIJ The International Consortium of Investigative Journalists
• AWVN (Algemene Werkgeversvereniging VNO-NCW)
• Relationship Management
• Business relationship management
• Customer relationship management
• Peter van Lieshout (WRR): ‘Het roer moet om in Nederland’
• Lebenskraft (Vitalität)
• Training “Vitale mensen in een vitale organisatie”
• Performance appraisal
• 360-degree feedback
• Recursie & Zelfreferentie (wiskunde & informatica)
• Jakob Jelleszoon Loosman, Jean Frederic Zolnet Zelf verwijzing en Recursie (proces van zelfverwijzing heet recursie)
• Jakob Jelleszoon Loosman, Jean Frederic Zolnet Reflexiviteit & Intelligentie
• Muhammed Asadi De Koran en Zelfreferentie
• Prof. Dr. Dr. H.C. Aleida Assmann ‘Erinnerungskultur und Geschichtspolitik’
• Het lichaam en het astrale lichaam (etherisch lichaam)
• Astrale vlak
• Astraallichaam
• Ätherkörper (Etherisch dubbel)
• Mary Anderson Artikelen
• Dick J. Bierman and Dean Radin Conscious and Anomalous Nonconscious Emotional Processes: A Reversal of the Arrow of Time?
• Dick J. Bierman and Dean Radin ANOMALOUS UNCONSCIOUS EMOTIONAL RESPONSES: EVIDENCE FOR A REVERSAL OF THE ARROW OF TIME
• Vragen die elke schrijver zichzelf moet stellen (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe)
• Johann Peter Eckermann
• Peter Deunov (Universele Witte Broederschap)
• Agonistische en antagonistische spieren
• Jan Bommerez Leiderschap en de natuurlijke gang van zaken
• Multidimensioneel bewustzijn
• Herbert Vorgrimler Boodschappers uit hoger sferen
• Powerpoint presentatie elementaire deeltjes, de Spiegelsymmetrie
• Manifest Voor een industriele politiek van de technologieën van de geest Motieven ter oprichting van de vereniging Ars Industrialis
• Stichting Promise
• Homo denisova
• Neanderthaler
• Svante Pääbo

<< vorige || volgende >>

Deze pagina werd sedert 16 dec. 2007 keer bekeken.