2.3.1 Meta-bewustzijn, Zo boven Zo beneden

Xenophanes: De stervelingen menen dat de goden verwekt zijn evenals zij, en kleren, een stem en gestalte hebben als zij... ja, als de ossen en paarden en leeuwen handen bezaten en kunstwerken konden scheppen, zoals de mensen, zouden de paarden de goden als paarden afbeelden, de ossen daarentegen als ossen.
Aristoteles: Alles wat in de ziel zit, is slechts een weerspiegeling van voorwerpen in de natuur.

Herkenning en Regulering (Morele kompas, Normen en Waarden)

Ik ontdekte dat ik minder en minder te zeggen had, tot ik uiteindelijk stil werd en begon te luisteren. En in die stilte hoorde ik de stem van God.
Stelling: Het Akasha-veld vormt de basis voor ‘de integrale theorie van alles’, de unificatietheorie. In het onderzoeksrapport 'E i V' wordt om het ‘allesverbindende informatieveld’ te verklaren het Ether-paradigma gebruikt. Dit rapport wil aantonen dat de holos-beschaving een stapje dichterbij komt door de absolute waarheid (G. de Purucker: Drie stadia van het zien van Waarheid), de éne werkelijkheid als vast referentiepunt te kiezen.

Plato onderscheidt in zijn Faidros (Phaedrus 246A ff., 253C ff.) drie aspecten van de menselijke ziel die hij vergelijkt met een wagenmenner achter een tweespan. Zowel de menner als wel de twee (gevleugelde) paarden zijn onderdeel van de tripartite ziel. Deze drie onderdelen zijn (in verschillende transcripties veelal hetzelfde):
- De menner, de logos of noes (nous) (intellect, het redenerende en kennende deel)
- Het nobele paard, de thumos, thumoeides (passie, wil, doorzettingsvermogen)
- Het weerspannige paard, epithumia, epithumetikon (trek, lust, driftleven)
In de Staat, een dialoog die begint met het zoeken naar de definitie van 'rechtvaardigheid', wordt de 'ideale' staat beschreven.

Sinds de scheiding van kerk en staat in Nederland in 1795 door de Fransen werd ingevoerd heeft de Staat de besturing van Nederland geleidelijk geheel overgenomen. Of met andere woorden de invloed vanuit Rome is geleidelijk door Den Haag en later door Brussel overgenomen. In de 21 eeuw komt het verbinden van de twee kanten van één medaille, het bevorderen van de innerlijke harmonie (wet van harmonie) centraal te staan. Om harmonie te bereiken vormt de psychosynthese van Roberto Assagioli als het ware de derde weg tussen de geestesdrift van Carl Jung en de seksuele drift van Sigmund Freud.

Het dialectische model 'Evenwicht door Tegenwicht' (checks and balances) laat net als de 'law of one' 'Zaaien en Oogsten' (carbage in carbage out) zien hoe het mogelijk is de Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap in de maatschappij te bevorderen.

De Axis mundi is de metafoor van het leven als pelgrimage naar de oerbron van alle leven op aarde, de eerste trilling, de energie die aan het Higgsdeeltje, zwaartekrachtsgolven of bloemkool ten grondslag ligt. Maar de Axis Mundi staat ook symbool voor de tijd, de tijdloosheid van het nu, en het contrapunt dat naar de eeuwigheid leidt.

Toelichting: PEDAGOGIEK.NET (Kies: Psyche):
De menselijke psyche is geen eenheid, maar bestaat uit verschillende elementen. Onderscheiden kunnen worden:

  • begeerte,
  • wilskracht en
  • verstand.

Het speelveld van de ziel manifesteert zich door het zelfbewustzijn. De ultieme blauwdruk van het leerproces (‘Avatar’, de oerbron) blijft in de schepping verborgen. Wel wordt persoonlijke informatie in het BOEK VAN HET LEVEN, de Akashakronieken opgeslagen.

Marco Iacoboni Het spiegelende brein (p. 21):
Merleau-Ponty behoorde, samen met bijvoorbeeld Franz Brentano, Edmund Husserl en de grote Martin Heidegger, tot een filosofische stroming die bekendstaat als de fenomenologie. Deze denkers hadden kritiek op de klassieke filosofische benadering omdat deze zich in hun ogen liet verleiden door de zoektocht naar de Heilige Graal – het wezen van de verschijnselen – en zich verloor in mijmeringen over abstracties (de platonische tradities). Zij pleitten daarentegen voor een ‘een terugkeer naar de dingen zelf’ (in feite het aristotelische instinct) en stelden voor nauwkeurig aandacht te schenken aan de objecten en verschijnselen van de wereld en aan onze eigen innerlijke ervaring van deze objecten en verschijnselen.

Om Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, een duurzame samenleving te bevorderen draait het om rechtvaardigheid. Bij de handelsverdragen, die door politici worden afgesloten staat veelal het quid pro quo centraal. Door de secularisatie is er geen aandacht meer voor dichterlijke beeldtaal in de Bijbel over de balk en de splinter. Het probleem is wel dat er niets voor de verbindende verhalen in de plaats is gekomen. Mensen zijn hun morele kompas kwijt en beginnen een leegte te ervaren. De wetenschap is minder eenduidig dan vaak wordt gedacht. Dit hangt met de controverse tussen wetenschappers samen.

In het rapport ‘E i V’ wordt met name gebruik gemaakt van de psychologische inzichten van Roberto Assagioli, Richard Bandler (NLP), Eric Berne, William James (Engelse versie), Stanislav Grof, Carl Jung, Abraham Maslow en Carl Rogers. Het Meta-leren is vooral gebaseerd op de modellen van Francis Heylighen, David Kolb, Ned Herrmann en Timothy Leary.

Meta-leren, een helicopterview, dus door boven de gebeurtenissen te gaan staan, afstand te nemen verander je het perspectief. Om de schepping te vervolmaken wijzigt afhankelijk van de tijdgeest de perceptie. In de kern draait het om welke 'spirituele leraar of carrièrepoliticus' geeft je echt inspiratie?

The LEARNING LEMNISCATE is a way of describing two of the four types of learning that we use in our lives to generate knowledge. The four are propositional, practical, experiential and inspirational learning, The lemniscate involves the last two which are the heart of Systemic Thinking and being systemic.
What we do in the world, the way we contribute to organisations, is fundamentally a function of the way we view the world. Most of the time we are quite unaware of the details of all the beliefs and values that make up our worldviews and which we employ quite unconsciously to everything that we encounter.
Learning is about identifying the driving values, testing them against other worldviews to create new meaning from which we can reflect, plan and act in ways more appropriate to our conscious intention.
The Learning Lemniscate maps the process that describes how this approach to learning is achieved. Learning that encompasses concrete, experiential, mental reasoning and spiritual insights is the basis for new behaviour and new value positions.

De vervormingen van Creativethink en Zelfregulering (Zelfgenezend vermogen, Zelfrealisatie) zijn Groupthink en Chaos:

Kernkwadrant: 5D-concept:  Vier kwadranten:Ken Wilber
    HolosLogos 
Creativethink >>>>Groupthink  SamenwerkingskrachtVoedingskrachtCultuur van waardenSociaal, Systeemtheorie
1. Daadkracht >>>>3. Drammerigheid  4. Wij-kant ----2. Zij-kant4. Innerlijk/Collectief ----2. Collectief/Uiterlijk
||  ||||
4. Passiviteit <<<<2. Geduld  1. Het-kant ----3. Ik-kant1. Individueel/Uiterlijk ----3. Innerlijk/Individueel
Chaos <<<<Zelfregulering  VormkrachtBeeldkrachtGedragsmatigIntentioneel
    Mythos (Eros)Theos 

Het 5D-concept, het Ether-paradigma (kwintessens) brengt de ommekeer, de kwintessens tot uitdrukking. Het Ken uzelve leidt er toe dat we op chaos en groupthink grip kunnen krijgen.

Natuurlijke kringloopTriade en Tetrade:Accent van het aanzicht ligt op:Kernkwadrant:
1. Mythos1. Oude TestamentRechtvaardigheid4. Creativethink
2. Logos2. Nieuwe TestamentUniversaliteit van mensenrechten3. Zelfregulering
3. Theos3. VerlichtingGelijkheid, gelijke kansen voor iedereen2. Groupthink
4. Holos4. IntegratieRechtvaardigheid en Gelijkheid1. Chaos

Het kernkwadrant rechts laat de ommekeer zien. Hoe we ons dus weer met de natuurlijke kringloop van de schepping (1 t/m 4 van boven naar beneden) kunnen verbinden. Zoals we in de inleiding hebben laten zien is het mogelijk ons weer met de oerbron te verbinden.

Søren Kierkegaard gaat uit van de metafysische gedachte dat de mens samengesteld is uit twee aspecten. Als tegenstelling heeft de dualiteit van Kierkegaard het eindige. De dualistische strijdvraag tussen de heilige God en de wilde natuur, die beiden eeuwig zijn is opgelost met de realisatie van het tijdelijke en relatieve waarin de vrije wil tot een keuze kan komen en het eigen lot kan bepalen.

Kerk (Triniteit) Søren Kierkegaard
Religie ----MoraalGoddelijke ----Oneindige, Eeuwige
||||
Amoreel ----PolitiekEindige ----Natuurlijke
 Staat (Trias Politica) 

Marco Iacoboni Het spiegelende brein (p. 221): In Vrees en beven stelde Kierkegaard dat ons bestaan alleen betekenis krijgt door onze authentieke engagement bij het eindige en tijdelijke, en dat dit engagement ons definieert. De neurale resonantie tussen het zelf en de ander die door spiegelneuronen mogelijk wordt gemaakt, is volgens mij de belichaming van zulk engagement. Onze neurobiologie, met andere woorden onze spiegelneuronen, verbindt ons met anderen. Spiegelneuronen belichamen de diepste manier waarop we met elkaar in relatie staan en elkaar begrijpen: ze tonen aan dat we gemaakt zijn voor empathie, en dat zou ons moeten inspireren invloed uit te oefenen op onze samenleving en onze wereld te verbeteren.

G.A. Janse: Aan wat de Deense filosoof Søren Kierkegaard te zeggen had over de hogere grond heeft me altijd geboeid en er zonder meer aan voorbij te gaan of in de wind te slaan, zou een stuk zijns-rijkdom zonder meer ontkennen. Kierkegaard onderscheidt drie stadia om het hogere aan te raken, n.l. het esthetische, ethische en religieuze stadium. In het esthetische staan we in het alledaagse leven en denken. Gewoon genieten en verder niet zeuren of nadenken over de diepere zin van het leven. Zien of stilstaan bij dat alledaagse en oppervlakkige bestaan, waarvan sleur, verveling en onvrede met het bestaan dikwijls uiterlijke kenmerken zijn, of m.a.w. een existentiële zorg die knaagt, kan iemand d.m.v. een sprong in het ethische stadium brengen, waar normen en waarden een leidraad gaan vormen voor het leven. Die normen en waarden zijn dikwijls aangereikt door hogere instanties, opvoeders en mensen die zichzelf als voorbeeld stellen en strikt naleven wat goed of slecht is. Deze opgelegde waarden en normen, kan iemand zijn vrijheid ontnemen om vrij te handelen. Een volgende sprong is het religieuze stadium. Voor het religieuze stadium is moed nodig om de ethiek te kunnen overstijgen. Als voorbeelden noemt Kierkegaard Jezus, die in de tempel bleef tegen de wil van zijn vader in en Luther, die gehoor gaf aan zijn roeping. Deze roeping, het aangesproken worden door iets hogers, is de weg om gehoor te geven aan je eigen daimon, je innerlijke stem, je geweten, je zesde zintuig. Door de sprongen van het esthetische, in het ethische en tenslotte in het religieuze zijn gedachten aangaande de roeping van je levenstaak, zozeer gezuiverd, dat inzichten in een wijsheid komen te staan, die alle denken te boven gaan.

Hans de Heer legt in zijn boek Geest van Stof, de Mnemocratische Evolutie van het Bewustwordingsproces een verband tussen de moderne natuurkunde en de menselijke geest:
P. 8: De relatie tussen samenstelling en afbeelding in de wereld is van zeer groot belang, indien men meer te weten wil zien te komen over de relatie tussen de samenstelling van de wereld en het bewustzijn.
P 16: De herkomst van de bewegingsvormen wordt een stuk minder geheimzinnig door ze in verband te brengen met de zogenaamde symmetrische eigenschappen van de fundamentele groep. Iedere bewegingsvorm blijkt namelijk een soort spiegelbeeld te hebben. De natuurkundigen spreken van deeltjes en anti-deeltjes, maar het zou beter zijn het woord deeltje te vervangen door het woord factor en te zeggn dat iedere fundamentele factor zijn antifactor heeft.
P. 52: Eigenlijk kan de evolutie van het netwerk in zijn geheel worden opgevat als een enkel – maar wel enorm gecompliceerd en allesomvattend leerprocs.
P. 77: Voor het begrip intelligentie wordt een definitie gebruikt gehanteerd die afkomstig is van de natuurkundige David Bohm, namelijk ontplooiing van informatie. P. 78: Het blijkt nu dat de ontplooiing van exformatie de vier aspecten reproductie, herkenning, leervermogen en regulering aan zich verbindt, die in hun onderlinge samenhang tot ontwikkeling van steeds geavanceerder vormen van intelligentie voeren. Zo ontwikkelen herkenning en regulering zich door onderlinge communicatie tenslotte tot zelfherkenning en zelfregulering, vormen van intelligentie die het ontstaan van meercellige organismen pas mogelijk maakten. Bewustzijn komt in deze beschouwingswijze te voorschijn als een uiterst intensief communicatieproces tussen zelfherkenning en zelfregulering, waarbij deze twee aspecten elkaar een zeker gehalte aan bewustzijn verlenen.
P. 79: Mystici hebben die dualistische opvatting vele malen aan de kaakgesteld en gepoogd te vervangen door een esoterische opvatting van de wereld als een geheimzinnige harmonie van schijnbare goddelijke tegenstellingen. De in dit boek geschetste evolutie van het bewustwordingsproces werpt echter een heel ander licht op het tragische lot dat de mens op deze wereld is beschoren. De menselijke tragedie blijkt het gevolg te zijn van een niet te vermijden geestelijke verwarring waarbij bewustzijnsnormen worden aangezien voor gedragsnormen en gedragsnormen voor bewustzijnsnormen.
P. 81: Niet voor niets doen termen als de informatiemaatschappij en de nieuwe economie hun intrede.

Het collectief onbewuste kent geen verleden, nu en toekomst. Het heelal bestaat omdat we het kunnen waarnemen. Er moet tegenstelling zijn tussen subject en object, anders kan niet van bewustwording worden gesproken. Zintuigelijke waarneming is mogelijk omdat er een tegenstelling is tussen licht en donker. Verschijnselen als ruimte (oneindigheid), de 4e dimensie tijd (eeuwigheid) en het daaruit voortvloeiende, eeuwige, scheppende ‘terugkoppelingsmechanisme’, dat het nu met verleden en toekomst verbindt, brengen een ontwerp, een blauwdruk tot uitdrukking. De dingen zijn zoals ze zijn. Veel wetenschappers moeten nog tot het inzicht komen dat de éne werkelijkheid geen grenzen kent. Het centrum van alles is het ongemanifesteerde, het verborgen Zelf, het non-verbale, het verticale, het natuurlijke bewustzijn.

De Bijbel gebruikt voor het Zelf de metafoor van het Lam Gods. In het vijfde wortelras gaat het er om dat de mens leert zich in dienst te stellen van het hogere Zelf (Assagioli). Francis Heylighen licht bewustzijn toe aan de hand van vijf gezichtspunten ‘Sensation, Awareness, Experience, Self-awareness en First-person experience’. Net als bij NLP wordt er van een metamodel (Meta-model, Metamodeling) gebruik gemaakt. Al zijn in dit kader ook de inzichten van Ned Herrmann, Carl Jung, David Kolb en Timothy Leary interessant.

Pythagoras enAristoteles:Unificatietheorie enBewustzijnsschil:Ervin laszlo enFrancis Heylighen:
MonadeTriade1. Zwaartekracht (M/V)3. Spiegelsymmetrie4. Self-awareness2. Awareness
4. Doeloorzaak ----2. Werkoorzaak4. Hermeneutische cirkel ----2. Reflexief bewustzijnHolos ---Logos
||||||
1. Stofoorzaak ----3. Vormoorzaak1. Ether-paradigma ---3. Meta-lerenMythos ---Theos
TetradeDuade4. Materiesymmetrie2. Tijdsymmetrie1. Sensation -3. Experience
    5e element First-personexperience

Het mechanisme achter de 'natuurlijke selectie' wordt door de Heilige tetraktys van Pythagoras weergegeven. De getallen van Pythagoras brengen een relatie, een specifieke categorie van betrekkingen waarbij het geheel meer is dan de som van de delen, het fenomeen emergentie tot uitdrukking. Pythagoras was een interdisciplinair wetenschapper. De mens maakt deel uit van auto- en kruiskatalytische systemen (Ervin Laszlo).

De controverse tussen Marcelo Gleiser en H.P. Blavatsky heeft op het evolutieplan betrekking. Volgens Marcelo Gleiser bracht Pasteur aan het idee van de ‘spontane generatie’ een beslissende slag toe (p. 228). De kern van mijn betoog komt erop neer dat er geen ultieme waarheid te ontdekken valt en dat er geen verheven plan achter de schepping steekt (p. 273). Daarentegen stelt de Theosofie dat er wel degelijk een evolutieplan, de moraal van het verhaal ('Immanentie – Periodiciteit – Transcendentie') aan de schepping ten grondslag ligt.

Wat zegt de Nobelprijswinnaar Ilya Prigogine (interview met Jan Bor en Marnix Verplancke 1997) op een vraag over universele natuurwetten:
Bepleit u een uitbreiding van de oude Newtoniaanse wetenschap, of wilt u naar een totaal nieuw paradigma?
'De Newtoniaanse wetenschap moet een heel belangrijke, maar ook een heel specifieke tak van de fysica worden. Het is die tak die toepasbaar is wanneer je een aantal deeltjes uit het geheel kunt isoleren. Maar de concrete natuur kan dat niet. Om die te benaderen heb je een holistische aanpak nodig, die ieder reductionisme overstijgt. Dat is een nieuw paradigma.'

Spinnen
'Zo'n tweehonderd miljoen jaar geleden leefden er in Argentinië spinnen van een halve meter groot. Dit was een fluctuatie die niet is gegroeid. De reuzenammonieten hebben het ook niet gehaald. Andere dieren en planten daarentegen wel. De natuur zit dus vol creativiteit en vernieuwing en daarom hebben we een fysica nodig die in termen van mogelijk-heden en probabiliteiten denkt.'
Ook als het om anorganische materie gaat, moet je in termen van mogelijkheden en probabiliteiten denken, stelt Prigogine. 'Zo ontwikkelen we bijvoorbeeld nieuwe structuren en materialen. De meeste daarvan, ook die materialen die worden gebruikt voor supergeleiding, worden in een niet-evenwichtstoestand gemaakt.'

Deze visie moet toch ook een diepgaande invloed hebben op ons gehele denken?
'Dat hoop ik. De westerse filosofie is een voortgaande discussie tussen Herakleitos' wereld van het worden en Parmenides' wereld van het zijn. Deze discussie, die zo'n 2500 jaar geleden is gestart, is nog steeds niet ten einde.' De discussie draait om de vraag of er vaste en universele natuurwetten zijn of dat de natuur een wordingsproces zonder wetmatig-heden is. 'Geen van beide is volgens mij waar.'

Dus er bestaan geen universele natuurwetten?
'Dat hangt af van wat u onder universele wetten verstaat. U kunt ze net als Parmenides zien als symmetrisch met betrekking tot het verleden en de toekomst. Maar u kunt er ook iets anders onder verstaan, als u een wet ziet als tijdsgericht en mogelijkheden aanreikend, dan zit u bij Herakleitos. Bij Goethe, Schelling, Bergson, Whitehead en Heidegger zien we dit ook.'

U noemt Bergson regelmatig in uw boeken. Hoezeer bent u door hem beïnvloed?
'Grofweg gesproken heeft een menselijk wezen twee soorten ervaringen. Er is de ervaring van herhaling, die leidt tot wetten. Maar er is ook de ervaring van creativiteit. Ik bewonder Henri Bergson wanneer hij zegt dat dit een volwaardige ervaring is die toont dat ik een deel van het universum in mezelf kan zien: de creativiteit. Tot daar volg ik hem.' 'Maar Bergson benadrukte de rol van de creativiteit en besloot daaruit, net als Whitehead en Heidegger trouwens, dat we daarom de wetenschap maar moeten opgeven of beperken tot de herhaalbare processen. Dat is het onderwerp van zijn L'évolution créatrice. Wat ik probeer te doen, is aantonen dat Bergsons conclusie voortvloeit uit een simplificatie van de wetenschap. Misschien kunnen we nu voor het eerst een meer samenhangende, niet-dualistische visie op de wereld ontwikkelen, waarin zowel voor de wetenschap als voor de filosofie plaats is.'

Bergson stelde dat er twee kenniswijzen zijn, een wetenschappelijke en een intuïtieve.
'Ik zal nooit het bestaan van verbeelding ontkennen. Het is functioneel om te speculeren over mogelijkheden, ook al is deze speculatie niet in wiskundige taal om te zetten. Ik gaf onlangs een lezing over Giordano Bruno. Ik was sterk onder de indruk van zijn verbeelding. Zo spreekt hij over het multiversum in plaats van het universum en hij bewijst daarmee niet-deterministisch te zijn. De materie ziet hij als mogelijkheid en de wereld als een oneindigheid.'
'Veel van wat Bruno zei is belachelijk gemaakt door de toenmalige wetenschap. Hij was immers maar een paar jaar ouder dan Galileï. Toen het determinisme vaste voet aan de grond had gekregen, leken zijn ideeën gewoon gek. Bruno was tegen de mathematisering van het universum. Achteraf bezien heeft hij daar gelijk in gehad in zoverre dat wiskunde maar één aspect van een benadering van het universum is, en meestal niet de eerste. Het fysische contact komt ervóór. Pas dan moet de geschikte wiskunde gevonden worden om dit fysische te vatten. Ik denk dus zeker niet dat we de wereld alleen in een wiskundige taal kunnen beschrijven.'

Marionetten
'Het belangrijkste is dat we de strikte scheiding tussen twee culturen kunnen overstijgen. De geschiedenis van de westerse filosofie is een ongelukkige geschiedenis die alleen maar tot dualisme of monisme heeft geleid. In navolging van Spinoza zei Einstein ooit tegen De Gaulle dat we marionetten zijn zonder dit zelf te beseffen. Dat is wel een heel raar beeld. Het past perfect bij de eeuwenoude retoriek die wil dat de menselijke geschiedenis contingent en de natuurlijke gedetermineerd is. Hoe kan dit gecombineerd worden? Wij handelen in de natuur. Als wij contingent zijn, is de natuur het dus ook, want wij zijn een deel van de natuur.'
'De grote fysicus maar niet zo grote filosoof David Bohm heeft een boek geschreven over het overstijgen van de tijd. Hij had het ook over een expliciete en een impliciete orde. Dit is een heel conservatieve en deterministische zienswijze omdat ze ervan uitgaat dat we alleen maar kunnen ontdekken wat al op voorhand is gegeven. Maar zo werkt het niet. In de natuur is niets aanwezig wat aanleiding kan geven tot Mozarts muziek of Michelangelo's schilderijen. De mens doet meer dan het gegevene herhalen.'
'De ervaring van de pijl van de tijd en van de creativiteit is waar het in het leven om draait. En wanneer de wetenschap er geen vat op heeft, ligt dit aan de wetenschap en niet aan de realiteit. je moet niet de fout maken van Einstein. Hij zei dat de tijd een illusie is. Degene die hem gelooft, hecht meer belang aan een wiskundige vergelijking dan aan de realiteit.'

Rolf Kasper Prigogine en Teilhard de Chardin (Tijdschrift GAMMA jrg. 5/nr. 3 juni 1998)
Het ontstaan van het eerste leven In zijn boek Orde uit Chaos (1985) schrijft Prigogine (einde van hoofdstuk 5):
Het is opmerkelijk dat de onlangs ontdekte microfossielen bijna net zo oud zijn als de eerste rotsformaties van de aarde: 3,8 miljard jaar. Als men aanneemt dat de aarde 4,6 miljard jaar oud is dan is het feit dat het leven zo vroeg is ontstaan een zeker argument voor de opvatting dat het leven een gevolg is van spontane zelforganisatie. Zo'n spontane zelforganisatie treedt altijd op als de omstandigheden dat toelaten . We moeten toegeven dat we nog lang niet toe zijn aan een kwantitatieve theorie van deze spontane zelforganisatie.

Prigogine eindigt zijn boek Orde uit chaos met de volgende passage:
Het is bijzonder opvallend dat het moment waarop we nu leven zowel een diepgaande verandering in het wetenschappelijke natuurbegrip te zien geeft als een ingrijpende verandering van de structuur van de menselijke samenleving als gevolg van de bevolkingsexplosie. Dit leidt tot een behoefte aan nieuwe verbanden, zowel tussen de mens en de natuur als tussen de mensen onderling. We kunnen ons niet langer aansluiten bij het oude a-priori-onderscheid tussen wetenschappelijke en ethische waarden. Dit onderscheid was nog mogelijk in de tijd dat de uitwendige wereld en onze innerlijke wereld met elkaar in conflict leken, zelfs haaks op elkaar leken te staan. Tegenwoordig weten we dat de tijd een constructie is en dus een ethische verantwoordelijkheid draagt. De denkbeelden waaraan we in dit boek veel aandacht hebben besteed - de begrippen stabiliteit en fluctuaties - hebben een uitstraling naar de sociale wetenschappen. We weten nu dat samenlevingen onvoorstelbaar ingewikkelde systemen zijn die een potentieel gigantisch aantal tweesprongvertakkingen met zich meebrengen, wat geïllustreerd wordt door de grote verscheidenheid aan culturen die zich in de betrekkelijk korte tijdspanne van de menselijke geschiedenis hebben ontwikkeld. We weten ook dat dergelijke systemen bijzonder gevoelig zijn voor fluctuaties. Dit is een reden voor hoop en vrees: hoop, omdat zelfs de kleinste fluctuaties kunnen groeien en de structuur van het geheel kunnen veranderen. De handelingen van de enkeling moeten dus niet worden verklaard tot onbetekenende spartelingen. Aan de andere kant echter heerst ook vrees, omdat de zekerheid van vaste, eeuwig geldende regels in ons heelal voor altijd verloren lijkt. We leven in een gevaarlijke en onzekere wereld die niet tot blind vertrouwen kan inspireren, maar misschien hoogstens tot dat gevoel van gematigd optimisme dat de God van de schepping volgens sommige talmoedische teksten bij de schepping moet hebben gehad.

Hoe kunnen wij de kloof tussen 'zijn' en `worden' overbruggen?
'Zijn' en `worden' zijn begrippen die in tegenspraak zijn met elkaar, maar deze begrippen zijn wel nodig om de wereld waarin we leven als geheel te beschrijven.

Kosmologie
Stephen Hawking beschrijft in zijn boek Het heelal (vertaling van de oorspronkelijke uitgave A brief history of time, 1988) dat men er tot 1956 vanuit ging dat bij de 'oerknal' aan drie verschillende symmetrieën werd voldaan.
- de C- symmetrie: De symmetrie die zegt dat de wetten voor deeltjes en antideeltjes gelijk opgaan.
- de P-symmetrie: De symmetrie die zegt dat de wetten gelijk zijn voor iedere situatie en haar spiegelbeeld.
- de T-symmetrie: De symmetrie die inhoudt dat - als we de bewegingsrichting van alle deeltjes en anti-deeltjes omkeren - het systeem naar de toestand teruggaat, waarin het in het verleden verkeerde (omkeerbaarheid van de tijd).
Prigogine eindigt zijn boek met de beschrijving van een middenweg tussen het determinisme en het pure toeval. Hij zegt dat de onomkeerbaarheid een kosmische oorsprong heeft, nauw verbonden met het ontstaan van het universum. De tijdstroom geeft het verschil aan tussen de rol van het verleden en die van de toekomst. Maar de onomkeerbaarheid houdt niet op bij het ontstaan van de kosmos; zij is bijvoorbeeld ook aanwezig in de kernreactie in het binnenste van de zon en in het leven op aarde. Prigogine heeft de onomkeerbaarheid verbonden aan de nieuwe waarschijnlijksheidsformulering van de natuurwetten.
Deze formulering geeft de principes, die ons in staat stellen de constructie van het 'universum van morgen' te ontcijferen. Het gaat over een universum in opbouw, waarvan de toekomst geen vast gegeven is. De nieuwe natuurkundige wetten zijn verbonden met de instabiliteit op macroscopisch en microscopisch niveau. Zij beschrijven de gebeurtenissen zo goed mogelijk zonder deze te reduceren tot de afleidbare en voorspelbare consequenties van de deterministische wetten.

Het is opvallend dat Prigogine, de vader van de chaostheorie wel een ordening, een plan achter de chaos signaleert. Dit geldt ook voor het natuurrecht.

In de wijsbegeerte is natuurrecht de aanduiding van een sedert meer dan tweeduizend jaar bestaande wijze van denken over mens en maatschappij, die berust op de grondgedachte dat er een menselijke natuur bestaat en dat ook de samenleving berust op een natuurlijke ordening (zie ook Natuurwet).
In zijn lange geschiedenis, van de stoïcijnse filosofen via de grote middeleeuwse denkers en Hugo de Groot tot in onze dagen, vindt men bovenvermelde kenmerken steeds terug: of men nu geloofde in de immanente redelijkheid van de wereld, in het scheppingsplan van God of kortweg in het bestaan van regelmaat in de verschijnselen, altijd is de grondgedachte die van een onafhankelijk van de mens bestaande ordening in de wereld, die men door middel van deductieve redenering kan vaststellen.

Frans Marie Gilbert De Medts 29 juni 2006: doctoraatsverdediging aan de Technische Universiteit Eindhoven.
Het belangrijkste deel van zijn onderzoek (ongeveer een periode van 20 jaar) behandelde de opbouw van een nieuw wereldbeeld en het vastleggen van verbanden tussen dit wereldbeeld en architectuur. Zijn conclusie is dat kwaliteitsvolle architectuur alleen maar kunst kan en mag zijn. Zijn wereldbeeld werd dan ook, in de meest absolute zin, zijn kunstwerk. Elk kunstwerk bestaat dan ook uit de uitwerking van zo’ n wetenschappelijk-kunstzinnige gedachte. Zijn kunstwerken kan je daarom omschrijven als poëtisch geladen stukjes natuurfilosofie. Ze hebben namelijk te maken met het inzicht, dat schoonheid en (bio) diversiteit steeds gebed zijn in de absolute onvolmaaktheid van het leven en aldus van de overgang.
1.2 De inhoud op verhalende wijze
We houden eraan dit proefschrift te introduceren met twee citaten :
“..... er bestaat een neiging om te vergeten dat alle wetenschap verbonden is met de cultuur in het algemeen, dat alle wetenschappelijke ontdekkingen, hoe vooruitstrevend en esoterisch en ingewikkeld ze op het moment zelf ook mogen lijken, betekenisloos zijn buiten hun culturele context. Een theoretische wetenschap die niet beseft dat haar meest relevante en belangrijke constructies uiteindelijk uit zullen kristalliseren in begrippen en in woorden die vat hebben op de ontwikkelde laag van de bevolking en een wezenlijk onderdeel zullen worden van het algemene wereldbeeld - een theoretische wetenschap, beweer ik, waar dit vergeten wordt, waar de ingewijden tegen elkaar blijven mijmeren in een taal die op haar best slechts voor de kleine groep vakbroeders begrijpelijk is, een dergelijke wetenschap zal noodzakelijkerwijs geïsoleerd raken van de rest van de cultuur ; op den duur zal zij wegkwijnen en verkalken, hoe levendig en esoterisch de experts ook blijven kijven in hun gezellige clubjes.” (1)
1. Citaat: Erwin Schrödinger (nobelprijs natuurkunde). Bron: Ilya Prigogine en Isabelle Stengers ‘Orde uit chaos’ - De nieuwe dialoog tussen de mens en de natuur. Uitgeverij Bert Bakker Amsterdam 1988. Blz.46.

“We leven in een tijd van toenemende specialisatie en daar zijn uitstekende redenen voor. De mensheid komt steeds meer aan de weet over elk afzonderlijk onderzoeksgebied en naarmate de specialismen zich ontwikkelen, zijn ze geneigd zich op te delen in verschillende subspecialismen. Dat proces speelt zich telkens opnieuw af en het is zowel noodzakelijk als wenselijk. Er is echter ook een groeiende behoefte om specialisatie aan te vullen met integratie. De reden daarvoor is dat complexe, niet-lineaire systemen niet adequaat kunnen worden beschreven door ze op te delen in subsystemen of in afzonderlijke, vooraf gedefinieerde aspecten. Als men die subsystemen of aspecten afzonderlijk bestudeert - hoe nauwgezet men dat ook doet - en de resultaten achteraf samenvoegt, leveren die geen bruikbaar beeld van het geheel op. In die zin bevat het oude gezegde - het geheel is meer dan de som der delen - een diepzinnige waarheid. We moeten dus af van het idee dat serieus onderzoek zich zou beperken tot het samenpersen van een duidelijk omlijnd probleem binnen een smalle discipline, terwijl breed, integrerend denken zich alleen mag afspelen tijdens cocktailparty’s. Zowel in de academische wereld als in bureaucratieën en elders stuiten we op een gebrek aan respect voor de noodzaak van integratie.” (2)
2. Citaat: Murray Gell-Mann (nobelprijs natuurkunde). Bron: Murray Gell-Mann ‘De Quark en de jaguar’ - Avonturen in eenvoud en complexiteit. Uitgeverij Contact Amsterdam/ Antwerpen 1994. Blz.347.

Voor we het 'Wat en Hoe' van de emergentie van het leven volledig begrijpen - waarbij we eerder in millennia dan in honderden jaren moeten denken - is het zeker nuttig de boodschap van Marcel Gleiser in zijn boek Een scheurtje in de rand van de schepping (p. 299) ter harte te nemen:
Mensen! Word wakker en red het leven, met alles wat je ter beschikking staat! Leven is zeldzaam. Vereer het, koester het, laat het voortduren, verspreid het door het Universum. Dat is ons allerhoogste doel als de denkende geesten van de kosmos.

De éne werkelijkheid is dat het universum in het menselijke bewustzijn wordt weerspiegeld. De driehoek van Pythagoras en de categorieën van Aristoteles symboliseren hoe de innerlijke wereld met de uiterlijke wereld, religie en wetenschap, 'Wat en Hoe; Hoe en Wat' met elkaar worden verbonden. De beschavingstransformatie die in het holos tijdperk plaats vindt bouwt op eerdere transformaties voort:

Morele kompas:Culturele evolutie (filosofie)Reciprociteit:Blauwdruk:Principes:Ethiek:Hoofdstukken:
4. LemniscaatZo beneden, Zo bovenWatUnificatieMoraal van het verhaalSophia perennis1.27.48.4
3. Verticale asMorele kompasHoeDuurzaamheidBroederschapIntegratie2.17.38.3
2. Kwalitatieve as7. Filosofie en 8. EthiekWatKerk en StaatVrijheidVrijheid1.47.28.2
1. Kwantitatieve as5. Psychologie en 6. SociologieHoeDemocratieGelijkheidRechtvaardigheid27.18.1

De relatie tussen macro en micro, de reciprociteit berust op het Hermetisch Axioma Zo boven, zo beneden; Zo beneden, zo boven of de uiterlijke werkelijkheid is een weerspiegeling van de innerlijke werkelijkheid en vice versa. Filosofisch wordt de ziel bezien als een psyche of spiegel van het zelf bestaande uit rede, geest en verlangens.

Begrijpen is volgens Spinoza de dingen zien in hun ‘logische afhankelijkheid’.

Carl Jung noemde, een modaliteit die er eenvoudigweg is, zonder oorzaak, ‘acausale geordendheid’. Het begrip toeval (synchroniciteit) wordt in verband gebracht met ‘logische afhankelijkheid’ en ‘acausale geordendheid’.

====

Individueel leerproces ('Kernkwadrant en Morele kompas', Goed en Kwaad, Recursie)

Helena Blavatsky: Het Heelal wordt van binnen naar buiten bestuurd en geleid. Zoals boven, zo is het ook beneden, zoals in de hemel, zo ook op aarde; en de mens – de microkosmos en het verkleinde evenbeeld van de macrokosmos – is de levende getuige van deze universele wet en van haar manier van werken. (Geheime Leer, Deel I, p. 301)
Thomas a Kempis: Hoe meer iemand met zijn innerlijk zelf verbonden is en hoe meer hij innerlijk eenvoudig is geworden, des te meer diepere dingen kan hij moeiteloos begrijpen …
Friedrich Nietzsche: Zie, ik leer u de Übermensch! De Übermensch is de zin der aarde. Ik bezweer u, mijn broeders, blijft de aarde trouw en gelooft niet degenen, die u van bovenaardse verwachtingen spreken! Giftmengers zijn zij, of zij het weten of niet. Levensverachters zijn zij, afstervenden en zelf vergiftigden, die de aarde moede is: dat zij heengaan! (Also sprach Zarathustra)
Willem van Oranje: Ik kan niet toestaan dat vorsten willen heersen over het geweten van hun onderdanen
Richard Rorty: There is nothing deep down inside us except what we have put there ourselves.
Daniel Ofman De arbeidsvreugde zit niet in het werk dat iemand doet, maar in zijn houding ten opzichte van het werk.

In Plato's Timaeus, for example, the regular polyhedra (symmetry-breaking) are afforded a central place in the doctrine of natural elements for the proportions they contain and the beauty of their forms: fire has the form of the regular tetrahedron, earth the form of the cube, air the form of the regular octahedron, water the form of the regular icosahedron, while the regular dodecahedron is used for the form of the entire universe. The history of science provides another paradigmatic example of the use of these figures as basic ingredients in physical description: Kepler's 1596 Mysterium Cosmographicum presents a planetary architecture grounded on the five regular solids.
From a modern perspective, the regular figures used in Plato's and Kepler's physics for the mathematical proportions and harmonies they contain (and the related properties and beauty of their form) are symmetric in another sense that does not have to do with proportions.

Een demiurg (Oud-Grieks: δημιουργός, dèmiourgós) is letterlijk een ambachtsman, een bouwer. In Plato's Timaeus vormt een demiurg vanuit ongeordende materie (of bewegende chaos) de wereld naar het beeld van de Ideeën. Hierbij is dus geen sprake van een schepping uit het niets. Plato introduceert een en ander als een waarschijnlijk verhaal (verklaring). De demiurg komt terug bij de neoplatonisten, omdat Plato's Timaeus bij hen in hoog aanzien stond.

N. Sri Ram 's Mensen ontwikkelingsgang (p. 8):
Wij zijn naar dit front op weg, maar wanneer wij het bereikt hebben, zullen wij daar dan blijven staan of zullen wij in een geheel nieuwe richting verder kunnen ontwikkelen? Wanneer gij het evolutieproces nauwkeurig bestudeert, zult u opmerken dat er telkens weer iets geheel nieuws uit de voorraadschuren van de Natuur te voorschijn komt, wat in geen enkel verband schijnt te staan met de . voorgaande ontwikkeling. Dit is inderdaad zó verrassend en opmerkelijk, dat een vooraanstaand auteur op biologisch terrein, zijn boek de titel heeft gegeven: Ontluikende evolutie (Emergent Evolution).

Frits de Lange Gevoel voor verhoudingen - God, evolutie en ethiek
Hoofdstuk 5. GOD EN EVOLUTIE
Als derde kan men het sprong-evolutie-model (emergent evolution) onderscheiden. De naam van Lloyd Morgan is aan dit model verbonden. Het onderschrijft de visie op het leven als een ontwikkelingsproces, maar onderkent daarin een paar radicale innovaties, die niet uit die ontwikkeling zelf verklaard kunnen worden. Het ontstaan van het leven zelf bijvoorbeeld, maar ook het ontstaan van de menselijke geest is zo’n sprong. Is hier geen sprake van een ‘wonder’? In elk geval transcenderen zij het natuurlijke selectieproces, omdat ze niet in termen daarvan zijn te verklaren. De verklarende kracht van dit model is echter gering. Wie zegt dat die of die eigenschap ‘opkomt’ (‘emerges’), zegt in feite niet meer dan dat B uit A voortkomt. Hij verklaart niets, maar omschrijft alleen de ontwikkeling in andere termen.

Ruud Muschter MYSTIEK - schep je eigen wereld (p. 153):
We gaan het zojuist gegeven voorbeeld van de koning nader bekijken. Iemand - de koning van weleer - heeft meegedeeld dat hij vroeger koning geweest is. Hij is nu een eenvoudig handwerksman. Als zijn toehoorder iemand is die van huis uit verre werd gehouden van ambachtslieden, mogelijk enigszins neerbuigend op deze mensen heeft leren neerzien, zal die er niet licht aan ontkomen de spreker daarop te beoordelen wat zijn huidige incarnatie betreft. Van koning naar ambachtsman - dat moet toch wel een terugval, zo geen straf zijn, denkt de toehoorder misschien.
334/335: Het aanleren van het vermogen om het innerlijk Zelf te raadplegen, verschilt daarin niet zo veel van het aanleren van een ambacht. Er ontstaat op een gegeven moment een beheersing van het terrein. Maar hoe een timmerman precies leert om een plank kaarsrecht af te zagen, of hoe de pianist na eindeloos proberen de niet om aan te horen klanken heeft weten om te vormen tot een acceptabel muziekstuk, blijft een raadsel. De inspanningen blijken ergens in ons gestel opgeslagen te worden. Het cumuleren van die oefeningen blijkt te verankeren in onze persoon, totdat het een deel van onszelf is geworden. Het maken van keuzes wordt op een steeds toenemende ervaring gebaseerd. Die ervaring is zowel intellectueel als mentaal en spiritueel opgebouwd en komt door oefening - ofwel herhaling - tot stand.

Het leerproces op aarde was al bekend bij Socrates en Plato, maar ook al bij Zarathoustra en Vyâsadeva (Vyasa), auteur van de Bhagavad Gita (Tegenstellingen, 5D-concept en Ethisch reveil). Zonder te streven naar waarheid en rechtvaardigheid is een duurzame vrede niet mogelijk. Dus door waarheid en rechtvaardigheid centraal te plaatsen is een betere risicobeheersing, lees kwaliteitsbeheersingssysteem op aarde mogelijk. De Bhagavad Gita beschrijft al hoe we onze hartstochten kunnen beheersen, de contouren van de unificatietheorie. Of met andere woorden de Bhagavad Gita laat al zien dat, de ‘Grondtoon van de waarheid’, de verborgen 5e dimensie, die aan de schepping, de Éne werkelijkheid ten grondslag ligt al millennia bekend is. Om in het universum de Éne werkelijkheid te illustreren wordt van de Hoofdroute gebruik gemaakt.

Er bestaat maar één pedagogische Hoofdroute, maar er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Elk mens gaat door een leerproces, ervaart in het leven op zijn manier ‘lijden’. Elke levenssituatie is uniek. Met de vier edele waarheden geeft Boeddha een pad naar het beëindigen van het ‘lijden’ aan.
De mensheid houdt zich al millennia bezig om de kloof tussen probleem en oplossing te verkleinen. Primair draait het om vanuit welk perspectief, welke levensbeschouwing naar een vraagstuk wordt gekeken.

Kwadranten en matrices kunnen net als een landkaart een route aangeven, maar niet de éne, onkenbare werkelijkheid. Een volledig consistente en verifieerbare unificatietheorie zal altijd een illusie blijven. Het opnieuw ordenen van de grote bak met gegevens, met name op internet, maakt het wel mogelijk een nieuw gezichtspunt, de ‘hoofdroute’ te belichten. De slotconclusie van het rapport 'E i V' is dat je de verpakking kunt verfraaien, maar dat de inhoud daardoor nog niet verandert. Het onderzoek leert dat er is niets nieuws onder de zon.

Kennis ontstaat door de integratie (Gnosis) van knower, het proces van knowing en know. Het samenvallen van de triade correleert met de uitspraak van Robbert Dijkgraaf dat de mens slechts een onmisbare schakel in de ultieme cirkelredenering is.
De waarnemer en het waargenomene zijn uiteindelijk één en hetzelfde. Robbert Dijkgraaf duidt met de mens als schakel tussen wetenschap en natuur op het fenomeen van waarnemer en waargenomene. Net als Simon Vinkenoog plaatst hij de mens in de ultieme cirkelredenering van de Eeuwige wederkeer centraal.
Of met andere woorden (Wim van den Dungen Sepher Yetzirah): Indien we 'sepher' met ruimte en 'sephar' met tijd vergelijken, dan betreft 'sippur' (of 'communicatie') de 'quintessense' of 'vijfde dimensie'. Het boek Blikwisselingen van Robbert Dijkgraaf heeft op het fenomeen wederkerigheid betrekking.

Gerrit van Dalfsen Emergentie, Fysicalisme en Superveniëntie - 5.4. Conclusie (p. 50):
Het doel van de scriptie was het onderzoeken van de relatie tussen geest, leven en de materiële wereld. Het doel was het vinden van een derde weg tussen het reductionistisch fysicalisme en het non-reductionisme. Ik denk dat ik daarin geslaagd ben. Ik heb laten zien hoe niveaus van emergentie aan elkaar gerelateerd kunnen worden, een mogelijkheid die door emergentisten steeds ontkent is geworden.

André de Vries De Emergentie en Evolutie van Drie Werelden (Poppers driewereldentheorie - dissertatie juni 2009)
Op p. 355 worden de drie werelden (fysiek/concreet) (psychisch/mentaal) (abstract) schematisch weergegeven.
Primair gaat het om de drievoudige evolutieStoffelijk - Psychisch - Geestelijk’.

Het factorgetal (factorelement, heptagoon, ‘telesphoros’) zeven correspondeert met de zeven zintuigen en de atoommassa in groepen van zeven, maar ook met de zeven (hoofd)elektronenschillen (Periodiek systeem/Elektronenconfiguratie). In de Theosofie staat het factorelement 7 symbool voor een natuurconstante.

Freek van Leeuwen Geestkunde hoofdstuk 5.2.2 Het gewaarworden (p. 208)
Wat er om de mens heen gebeurt, prikkelt de vijf zintuigen van het lichaam: tast, smaak, reuk, gezicht en gehoor. In de zintuigcellen worden mechanische prikkels (tast, gehoor), chemische prikkels (smaak, reuk) en elektromagnetische prikkels in de vorm van licht (gezicht) opgevangen. Deze prikkels veroorzaken snelle veranderingen van het spanningsverschil tussen de binnen- en buitenkant van de zintuigcellen, zogenaamde ‘potentiaalsprongen’: een elektrisch verschijnsel dat zich voordoet in het membraan van de cel door het heen en weer bewegen van elektrische ladingen in de vorm van elektrisch geladen natrium-, kalium- en chlooratomen, zogenaamde ‘ionen’.
Aan de zintuigcellen zijn zenuwcellen verbonden, die de potentiaalsprongen overnemen en vervolgens door het membraan van hun uitlopers heen naar de hersenen voortgeleiden. In de cellen van de hersenschors aangekomen, veroorzaken zij in het membraan daarvan dezelfde potentiaalsprongen, wat op het elektro-encefalogram is te zien. Bewegende elektrische ladingen, zoals elektronen in een draad, vormen een magnetisch veld om zich heen; daarmee overeenkomend veroorzaken de potentiaalsprongen in de hersencellen een trillende, magnetische uitstraling (een ‘magneetveld’ genoemd) rondom de cellen, dat door het magneto-encefalogram wordt weergegeven.
Elektromagnetische verschijnselen op aarde zijn een uitdrukking van het licht en de warmte in de geestelijke wereld (alleen zijn licht en warmte daar levend, op aarde niet). Zo komt de magnetische uitstraling van de hersencellen in de stoffelijke wereld overeen met de uitstraling van licht en warmte door de geest in de geestelijke wereld: als zij werkzaam zijn gedragen de uitstralende hersencellen zich zoals de geest zelf, die door werkzaam te worden de ziel als vormbare krachtruimte om zich heen uitstraalt.
De hersencellen bevinden zich ruimtelijk gezien ook in de ruimte van de ziel. De ziel gaat met de magnetische toestandsveranderingen van de geprikkelde hersencellen meetrillen; daardoor wordt de werkzaamheid van die cellen op de ziel overgedragen. De zintuiglijke indrukken verschijnen in de ziel als lichtvormen, die daar een weergave zijn van de gebeurtenissen die vanuit de buitenwereld op de zintuigen hebben ingewerkt. De ziel is het overdrachtsmiddel tussen geest en stof. In de ziel vindt de overdracht van gegevens tussen de stoffelijke en geestelijke wereld plaats; een geestelijke wereld die in dit geval tot de binnenwereld van de menselijke geest beperkt blijft.

Het verschijnsel dat Jeroen Dijsselbloem in het eindrapport Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen signaleert namelijk dat de verantwoordelijke bewindslieden een tunnelvisie vertoonden is niet nieuw. Een tunnelvisie komt duidelijk met een conditionering of blinde vlek, het Pontius Pilatus-syndroom overeen. Het zijn vaak illusies of onbewuste patronen die ons leven sturen.

Het bewustwordingsproces bestaat uit de uitwisseling tussen het vrouwelijk en het mannelijk, tussen 'Chaos, Gaia en Eros' en het 'Goede, Ware en Schone', tussen materie en geest, tussen lagere en hogere Triade, tussen chaos en harmonie, tussen navel (Epithumia) en hart (Thumos), tussen begin en het einde, tussen Alpha en Omega.
Het Morele kompas laat zien dat het er om gaat met de natuurlijke kringloop, de oerbron in verbinding te komen.

De éne werkelijkheid wordt gesymboliseerd door door de levensboom en de ommekeer, de boom van kennis van goed en kwaad, de bewustzijnsevolutie van de mens. De essentie van het leven draait om de mens als microkosmos met de macrokosmos te verbinden. De opzet van de wetenschap de quantummechanica met de relativiteitstheorie te integreren is een doodlopend spoor. Wel biedt recent wetenschappelijk onderzoek een coherenter beeld op het Akasha-veld. Het meervoudig brein-model van Herrmann, het typologisch model van Jung, het model van leerstijlen van Kolb en de roos van Leary (en wellicht nog andere modellen) lijken ergens allemaal op elkaar. Voor de wetenschap is het thema ‘Wederkerigheid' en 'Synchroniciteit’ een hot item. Er is niets nieuws onder de zon. Wat wel vernieuwt is de tijdgeest. De vorm verandert maar niet de inhoud (leegte - De achttien manieren om het begrip ‘leegte’ te beschrijven zijn:*).

De Ka-Ba-Lah-boom past in de MetaTRON zelf, wat in 2 dimensies uitgedrukt wordt, maar ook in 3 dimensies begrepen kan worden. In de "Tree of Life" is MetaTRON de Kether (Kroon) De verbinding tussen Aarde en Hemel: Malkuth en Kether (2de zuil van "Mildheid"). In deze consensus-werkelijkheid de zuil van wreedheid en in feite al sinds het "plotse onststaan van de Homo-Sapiëns" dit geval: de biorobot. In de esotherie is het de MetaTRON, dat de "ongemanifesteerde energie" omzet in de Creatie in Malkuth (Moeder Aarde). In de huidige situatie wordt Malkuth "verkracht", "geëxploiteerd": vervormd voor "eigen gebruik".

Daniel Ofman: Een maskerkwadrant is een kwadrant dat aan de oppervlakte lijkt op een kernkwadrant, maar in realiteit precies het omgekeerde is.
Het maskerkwadrant laat zien dat we in een loop (schizofrenie) terecht kunnen komen wanneer we niet meer met onze spirituele bron zijn verbonden.

The future of the human race - part 2.

====

Reciprociteit (Structure follows Strategy, Integratie, Verbeeldingskracht, Winst of Verlies)

Socrates: Ik weet dat ik niets weet.
Plato: Het lichaam is een gevangenis voor de menselijke geest?
Plato: De ware aard der dingen wordt door onze woorden niet onthuld maar verhuld.
Geometrie zal de ziel naar de waarheid leiden.
Plato: Ideeën regeren de wereld.
Stelling van Plato: Alle kennis is herinnering.
Plato’s motto: God gaat meetkundig te werk.
Henri Bergson: De wetenschap van de materie dient dan ook een onderdeel te zijn van de wetenschap van het leven, en niet omgekeerd.
John Gray: Als de dwang om de wereld te veranderen een manier is geworden om te ontkennen dat er in veel opzichten niets aan te veranderen valt, zal de enige remedie een klassieker zijn: zelfkennis.
Marcel van Dam: De collectieve betrokkenheid van burgers is versplinterd waardoor de individuele onverschilligheid vrij baan krijgt (Volkskrant 29 augustus 2013 p. 22).
Mozes leidde het Joodse volk naar het Beloofde Land. Netanyahu voert ze terug naar het Oude Testament. (Hans Disco de Volkskrant 13 februari 2024, p. 29)

De relatie tussen ‘Vergankelijk en Onvergankelijk’ berust op reciprociteit en Bijbels-complementarisme (Complementarianism) en wordt door Vyâsadeva in de Bhagavad Gita (hoofdstukken 2a,4,7,8,9,11,13,14,15,18a/b) toegelicht. Het oeuvre van H.P. Blavatsky is op deze relatie gebaseerd en wordt recent door Thich Nhat Hahn in met name zijn boek In de geest van liefde opnieuw aangehaald. In verband met de door Thich Nhat Hahn besproken soetra's, kan ook naar de Kama Sutra, een seksueel kookboek, worden verwezen. In Frankrijk zijn ook nog de gemeenschap van de boeddhistisch monnik Matthieu Ricard en van Roger Louis Schutz-Marsauche actief.

Israëlische pot verwijt de Palestijnse ketel dat die zwart ziet Nederlandse regering stemt er geïntimideerd mee in (Nikolaos van Dam de Volkskrant 13 februari 2024, p. 28):
Woede
Israëlische Joden willen niet gediscrimineerd worden, maar wanneer ze als gelijken worden behandeld als het om algemeen geldende criteria gaat op het gebied van de
mensenrechten of oorlogsmisdaden, dan wekt dat bij hen grote woede en ergernis op. Dan wordt de Holocaust er vaak bij gehaald en worden degenen die hen bekritiseren geframed als ‘Jodenhaters’, ‘Israëlhaters’ of ‘antisemieten’. Het hebben van Joodse voorouders die zijn vermoord tijdens de Holocaust, is echter geen vrijbrief om zelf ongestraft te kunnen moorden en oorlogsmisdaden te plegen.

Met het wegkijken van de massale schendingen van het oorlogsrecht door Israël, ondermijnt het Westen nu zelf de internationale rechtsorde (Thomas von der Dunk de Volkskrant 4 februari 2024):
Rusland bezet nu sinds tien jaar illegaal de Krim, Israël al bijna zestig jaar de Westelijke Jordaanoever. En het bezet die ook niet alleen, het is ook bezig met een systematische politiek van omvolking, door de vestiging van zionistische kolonisten, die zich - met steeds openlijker steun van de huidige rechts-extremistische Israëlische regering - aan even grof terrorisme te buiten gaan als het op westerse terroristenlijsten geplaatste Hamas.
Het leidt tot
absurde krampachtigheid in Nederland en andere Europese landen. Universiteitsbesturen die bij de Russische overval op Oekraïne vooraan stonden om iets te vinden - ook bij ons aan de Universiteit van Amsterdam hingen alle ramen met blauw-gele vlaggen vol - zijn nu ijverig bezig om vooral helemaal niets te vinden, en elk debat uit de weg te gaan waardoor zich ook maar één student ‘onveilig’ zou kunnen voelen. Daarbij wordt vooral aan Joodse studenten gedacht; over gevoelens van onveiligheid van Arabische studenten bekommert men zich minder.

Politici twijfelen steeds meer of al het heil wel uit Brussel komt. Het gaat om de relatie tussen het Oosterse en Westerse denken, het Oosterse perspectief, namelijk de Drieëenheid, de 'Trimurti ' vanuit het Hindoeïsme en de Drieëenheid, 'Vader, Zoon en Heilige Geest' vanuit het Christendom, de moraal van het verhaal, vanuit het hogere Zelf leren te begrijpen. Het gaat er om een bredere kijk op de zaak van Thomas von der Dunk te verbinden met juist vertrouwensherstel binnen nationale democratieën is geboden van René Cuperus en het oerconflict in organisaties De dynamiek van Hoog versus Laag van Willem Mastenbroek. De ‘Process Oriented Psychology’, een stroming in de psychologie die zich bezighoudt met de studie en ontwikkeling van een procesaanpak die bruikbaar is in grote groepen, zoals organisaties, met een hoge diversiteit en veel potentiële spanningen en conflicten van Arnold Mindell biedt een oplossing.

Het zelf-bewustzijn, het Ken uzelve, dat Meta-leren mogelijk maakt, kan als een recursiefproces worden opgevat. Het universum (universele quintessens) creëert een levend wezen dat in staat is zichzelf te aanschouwen en te reguleren. Het universum kijkt als het ware op een bewust niveau naar zichzelf. De in het brein, het geheugen opgeslagen informatie kan opnieuw worden geprojecteerd. We zijn aan onze eigen perceptie, het eigen perspectief overgeleverd. Het reflexieve ik, het zelf-bewustzijn ondergaan we niet alleen als een ontologisch gegeven, maar veeleer als een fenomenologisch feit. De literatuur (wetenschap) 'Boeken & Wetenschap' maakt het mogelijk, de aan de fenomenologie, lees filosofie van de ambiguïteit ten grondslag (grondtoon) liggende werkelijkheid beter te begrijpen. Amanda Gefter: We leven allen in ons eigen referentiekader. Voor de spirituele transformatie, de immateriële wereld in de hemel gelden analoge spelregels als in de materiële wereld op aarde.

De ontologie, de zijnsleer die Amanda Gefter in haar boek aanstipt is een filosofisch vraagstuk dat de gemoederen al millennia bezig houdt. Sinds Plato, Aristoteles en bijvoorbeeld Martin Heidegger, die zich heeft verdiept in de ontische versus ontologische benadering van de tijd. Essential ontological dichotomies include:
• universals and particulars
• substance and accident
abstract and concrete objects
essence and existence
• determinism and indeterminism.

Wie redt ons van zijn eigen onheil? (Laurens Verhagen de Volkskrant 20 januari 2024, katern Zaterdag p. 6-8):
De een is doodsbang voor de
existentiële risico’s van AI, voor de ander kan de ontwikkeling ervan niet snel genoeg gaan. Handige ondernemers opereren in beide kampen tegelijk: zij ontwikkelen de AI én werpen zich op als redders in nood.

De metafoor ‘Veilig en Verdoemd’ (p. 324, 326, 337, 425, 481, 482) in het boek van Amanda Gefter is analoog aan Verlossing en Verdoemenis in de esoterie en Genadeleer en Erfzondeleer in het christendom. Het belicht de in het universum verborgen 5e Dimensie, het goddelijke bewustzijn. De eindconclusie van Amanda Gefter is dat we allen in ons eigen referentiekader leven en daardoor komt opnieuw de discussie centraal te staan vanuit welk referentiekader wordt beoogd Probleem en Oplossing ('Zaaien en Oogsten') met elkaar te verbinden. Wat Amanda Gefter zegt sluit aan op wat Jiddu Krishnamurti over waarnemer van het waargenomene al eerder naar voren heeft gebracht. De verborgen 5e Dimensie, de 5 bij 5 matrix? biedt net als het 7 schillenmodel, de boodschap van authentiek leiderschap, het antwoord op De trap naar terreur van Fathali M. Moghaddam.

De ‘spanningsrelatie’ tussen personen, de interacties tussen 'luisteren en spreken' - actie en reactie - creëert in het samen leven de asymmetrie. Met behulp van computers is het wel mogelijk elektromagnetische spanningen te registreren, maar het is de mens die ze moet interpreteren. De kosmische dynamiek brengt deze spanningsrelatie tot uitdrukking. Of met andere woorden tegenover de dynamiek in de samenleving op aarde staat de kosmische dynamiek in het universum.

Famke Louise in Nederland, Greta Thunberg in Zweden en Christina von Dreien uit Zwitserland laten ook zien hoe het mogelijk is de waarheid dichter te benaderen. Onze intuïtie maakt mogelijk de kloof tussen hebben we De Hele Olifant in Beeld van Amanda Gefter, Trudy Dehue en Marja de Vries met de olifantspaadjes van onze carrièrepolici te overbruggen. Om de waarheid dichter te benaderen maken zowel Amanda Gefter, als Trudy Dehue en Marja de Vries van de metafoor van de olifant gebruik. In de theosofie is het ‘menselijk tekort’ (’Goed en Kwaad’) juist de grondslag voor de ‘menselijke evolutie‘.

Een informaticus is een wetenschapper die met behulp van computers (hardware + software) de informatiebehoefte en informatievoorziening optimaal met elkaar verbindt.

We leven in een multimediaal tijdperk. Internet en de TV hebben een belangrijk deel van de informatievoorziening van nieuwsbladen overgenomen en mede daardoor zijn kranten marktaandeel aan het verliezen. Met name de zwaar gesubsidieerde publieke omroep is debet aan dit verlies. De informatievoorziening, de interactieve media moeten het wereldbeeld van de mensheid verruimen in plaats van vernauwen.

Het is zeker geen toeval dat Ervin Laszlo in zijn laatste boek WorldShift2012 schrijft:
97: We streven naar billijkheid jegens alle mensen, maar laten het niet bij billijkheid alleen: we streven naar wederkerige goede wil tussen volken, naties en culturen.
115: De tijdwetenschap van de Maya’s, meer bekend als de Maya-kalender, is een wiskundige code op basis van de kennis van holonomische resonantie, in plaats van de kernfysica.
118: Het universum zal zich openbaren als een eeuwig-evoluerende harmonie waaruit een nieuwe waarde zal voortkomen, namelijk tijd is kunst, in plaats van tijd is geld.
126: De economische, maatschappelijke en technologische omgeving van vandaag is onze eigen schepping.
Het cultiveren van deze creativiteit is een voorwaarde, als we onze weg willen vinden in een mondiale maatschappij waarin mensen, ondernemingen, nationale staten en de hele familie van volken op allerlei manieren wederkerig met elkaar verweven zijn en op vredige, coöperatieve manier kunnen samenwerken, een ordening waarin voor iedereen welvaart mogelijk is.
127: De complexe organismen bestaan uit een grote verscheidenheid van cellen en organen, die een breed gamma van wederkerig complementaire en exquis gecoördineerde functies vervullen. Culturele en geestelijke verscheidenheid is in de mensenwereld even essentieel als in de natuur en de kunst.
Gelijkwaardigheid is geen gelijkvormigheid, maar schuilt in de erkenning van de volle waarde en waardigheid van alle mensen en culturen.
130: Mondiaal bewustzijn is het weten en ervaren van onze essentiële wederkerige afhankelijkheid van elkaar, en van de essentiële eenheid van de mensheid.
132: dat betekent dat wij ons moeten herbezinnen op onze waarden en prioriteiten, de ogen moeten openen voor onze wederkerige verbondenheid en tevens een nieuwe richting moeten kiezen: leven in harmonie met de natuur en met elkaar.

N. Beintema De kracht schuilt in de wederkerigheid - Hoe genomics en maatschappij elkaar versterken (p. 33):
Vandaag staat de gedachtewisseling in de context van ‘wederkerigheid’ tussen wetenschap en samenleving en dat is, om met Hegel en Marx te spreken, terecht: via These (het primaat van de wetenschap) en Anti-these (het primaat van de samenleving) komen we tot Synthese (wederkerigheid of co-evolutie van wetenschap en samenleving).”

Vyâsadeva (Vyasa) Bhagavad Gita
Hoofdstuk 2 De zaken op een rijtje zetten - vers 20:
(20) Derhalve, om het maar eens duidelijk te stellen: feitelijk begon je nooit met leven noch zal je er ooit mee ophouden te leven; je werd nimmer geboren, noch zal je ooit echt sterven. Evenzo reïncarneer je ook niet in dat opzicht; de ziel zoals die is, wordt nooit geboren, is eeuwig en constant. Hij is er vanaf de eerste dag van de schepping en hij houdt nooit op te bestaan als het lichaam zijn einde vindt.
Hoofdstuk 4 Het bewustzijn verenigen in het brengen van offers en in filognosie:
(7)
O zoon van Bharata, waar en wanneer er ook maar een afname is van de rechtschapenheid en het onrecht overweegt, manifesteer ik mezelf op dat moment.
(8) Opdat zij die dorsten naar de waarheid een leven mogen hebben en de onverlaten een halt wordt toegeroepen, verschijn ik generatie na generatie ten tonele met de bedoeling de weg van de menselijke principes van de waarheid, de zuiverheid, de boete en het geweldloze mededogen opnieuw te vestigen.

In het rapport ‘E i V’ staat niet de discussie ‘Geest of Stof’, 'Aristoteles of Descartes', what’ s in a name centraal, maar de wederkerigheid (reciprociteit) tussen beide, het 'en-en'/'of-of', het 'verdienmodel' mechanisme (Complementariteit/Dichotomieën), de kwintessens.

Een belangrijke term bij Robert Putnam is gegeneraliseerde reciprociteit. Niet: ‘als ik iets voor jou doe, doe jij misschien een keer iets voor mij’, maar: ‘als ik iets voor jou doe, doet iemand anders misschien wel eens iets voor mij’. Gegeneraliseerde reciprociteit staat tot persoonsgebonden reciprociteit zoals een geldeconomie staat tot ruilhandel. Aan de basis van beide ligt vertrouwen, ook in mensen en instituties die je niet persoonlijk kent.

Om het meta-leren (helicopterview) het vergroten van het abstractievermogen te illustreren wordt van een model, de metafoor van het Morele kompas gebruik gemaakt. Het morele kompas geeft aan wat de verschillende modellen in de kern gemeenschappelijk hebben. Het morele kompas laat beter zien hoe probleem en oplossing, het wat en het hoe met elkaar zijn verbonden. Voor bijzonderheden over de gebruikte modellen wordt naar de aangehaalde publicaties op internet en de literatuur verwezen.

Het snijpunt van de kwalitatieve -, de kwantitatieve as en verticale as staat symbool voor de eenheid in verscheidenheid. De Islam spreekt in dit kader van ummah.

De reciprociteit tussen de individuele - en de collectieve werkelijkheid wordt met behulp van de hermeneutische cirkel tot uitdrukking gebracht.

Het onderzoeksrapport ‘E i V’ stoelt op een in de systeemleer bekende regel ‘Garbage in - garbage out’, voor de secularisatie ‘Zaaien en Oogsten’.

Met behulp van de systeembenadering wordt de verbinding tussen de aardse en de hemelse wederkerigheid in beeld gebracht. In de wederkerigheid speelt terugkoppeling een hoofdrol. De cybernetica toont het sluitstuk van de puzzel. Het laat zien hoe integratie en desintegratie met elkaar samenhangen. Karma is niet het onontkoombare lot, het zijn nog altijd mensen die besluiten om de ‘trekker’ (trekkermechanisme) over te halen. Door gerichte feedforward besturing kunnen grote schommelingen worden vermeden.
Om onze waarneming, leergedrag, opmerkzaamheid, logisch redeneren, herinneren, dromen te verklaren vergelijkt Prof. van Peursen in zijn boek Cultuur in stroomversnelling uit 1975 de werking van de hersenprocessen met het zogenaamde ‘trekkermechanisme’.
De ongrijpbare patronen, schakelnetwerken van Prof. van Peursen correleren met de wederkerigheid, de spiegelneuronen van Marco Iacoboni.

Het rapport ‘E i V’ is door mijn belangstelling voor het fenomeen organisatiecultuur ontstaan. Gewenste cultuurveranderingen in een organisatie worden in een 5Ddenkraam geplaatst. Het is de spin-off (serendipiteit) van de zoektocht. Uiteindelijk draait het om de vraag: is het mogelijk de evolutie op aarde, de beschaving een stapje verder te brengen? Is het laagje vernis dat beschaving heet sinds de oudheid toegenomen?

Om Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap, een duurzame samenleving te bevorderen draait het om rechtvaardigheid. Bij de handelsverdragen, die door politici worden afgesloten staat veelal het quid pro quo centraal. Door de secularisatie is er geen aandacht meer voor dichterlijke beeldtaal in de Bijbel over de balk en de splinter. Het probleem is wel dat er niets voor de verbindende verhalen in de plaats is gekomen. Mensen zijn hun morele kompas kwijt en beginnen een leegte te ervaren. De wetenschap is minder eenduidig dan vaak wordt gedacht. Dit hangt met de controverse tussen wetenschappers samen.

Het 5Ddenkraam laat net als de driehoek van Pythagoras , de levensboom en het enneagram zien dat het goede nieuws is dat er een zelfregulerend [zelfreinigend, zelfgenezend, zelfhelend vermogen, homeostase (sociologie) of (fysiologie)], als het ware een 'Checks and Balances' in het universum zit ingebakken. Het gaat er om de schijnwaarheden in het leven, de ingebakken clichés te demystificeren.

De quintessens van het verhaal is dat om een duurzame samenleving te creëren er maar een pedagogische 'Hoofdroute' is, er een ommekeer in het denken, de alteriteit van Emmanuel Lévinas nodig is. Met het inzicht dat ether biedt is het wel mogelijk de levenscycli op aarde beter te beheersen. Voor dit inzicht wordt ook de term 5Ddenkraam (5D-concept) gebruikt. Het geeft aan op welke wijze synthese kan worden bereikt. Het accent licht in het rapport ‘E i V’ niet specifiek op het systeemdenken, de levenscycli op aarde, maar op het 5e element, de blauwdruk achter de levenscycli. De teloorgang van de materiële wereld kan door de geestelijke wereld worden opgelost. De 5e dimensie maakt et zelf-bewustzijn, het bewustzijn van het bewustzijn, het meta-bewustzijn, het kosmisch bewustzijn, het non-lokaal bewustzijn zichtbaar.

Eerst Napels zien, en dan blowen E.J. van Ginkel Volkskrant 25 september 2018 (p. 24):
In Napels worden wietgerelateerde producten verkocht onder de merknaam Amsterdam, tot droefenis van wethouder Kock die zo graag kwaliteitstoeristen naar onze hoofdstad ziet komen (Ten eerste, 24 september). Als Amsterdam nu eens zijn koffieshops sluit en met een startsubsidie naar Napels laat verhuizen? De criminele infrastructuur waar de wiethandel op drijft, is daar in ruime mate aanwezig. De jonge Italiaanse funtoeristen blijven in eigen land (goed voor hun economie) en maken ruimte voor Kocks kwaliteitstoeristen (goed voor Amsterdam). Voor Amsterdamliefhebbers met een smallere beurs komt er een keten voordelige trattoria’s van de keten Napoli. Iedereen tevreden!

Het leerproces op aarde was al bekend bij Socrates en Plato, maar ook al bij Zarathoustra en Vyâsadeva (Vyasa), auteur van de Bhagavad Gita (Tegenstellingen, 5D-concept en Ethisch reveil). Zonder te streven naar waarheid en rechtvaardigheid is een duurzame vrede niet mogelijk. Dus door waarheid en rechtvaardigheid centraal te plaatsen is een betere risicobeheersing, lees kwaliteitsbeheersingssysteem op aarde mogelijk. De Bhagavad Gita beschrijft al hoe we onze hartstochten kunnen beheersen, de contouren van de unificatietheorie. Of met andere woorden de Bhagavad Gita laat al zien dat, de ‘Grondtoon van de waarheid’, de verborgen 5e dimensie, die aan de schepping, de Éne werkelijkheid ten grondslag ligt al millennia bekend is. Om in het universum de Éne werkelijkheid te illustreren wordt van de 'Hoofdroute' gebruik gemaakt.

Aan welke 'supertoezichthouder' of inspiratiebron (Vicar of Christ) geven we de voorkeur en welke visie van het 'Goede - Ware - Schone' van Socrates en Plato wordt uitgedragen?

De Axis Mundi symboliseert de wederkerigheid tussen hemel en aarde.

Het rapport ‘E i V’ borduurt voort op Waarheid is een land zonder paden van Krishnamurti en heeft op de ‘draad-ziel’ Sutratman, de verborgen 5e dimensie Axis mundi betrekking. De Axis mundis staat symbool voor één van de vijf cultuurdimensies van Geert Hofstede, die op de universele normen en waarden (rechtvaardigheid, natuurrecht, deugdethiek), die in alle culturen is terug te vinden, betrekking.

De term ideaal kan zowel slaan op een doel (teleologisch) of op een oorsprong (principieel). Het woord komt van het Griekse begrip idea (vorm, gestalte, idee) dat vooral bekend is geworden door Plato’s ideeënleer. In Platonische zin slaat de idee (niet: het idee) op iets dat niet in de alledaagse werkelijkheid bestaat, maar daarin wel gestalte kan krijgen of gedeeltelijk gerealiseerd kan worden. Het is te vergelijken met een blauwdruk, een visioen of een definitie. Als men aanneemt dat de ziel vier onderscheiden vermogens heeft (kennen, voelen, streven en gedrag), dan kan elk van deze psychische vermogens zich richten op een specifiek ideaal: het kenvermogen op het schouwen van de idee (archetype, categorie), het gevoel op het beleven van een waarde (het goede, het schone, het ware), het streven op een norm (bijvoorbeeld rechtvaardigheid, volmaaktheid) en het handelen op het "goede" voorbeeld (zoals een heilige, een held of een idool).

Elly Kooijman - Beuzenberg Ons lichaam, dat zij als een microkosmos opvat en dat alle elementen van de wereld omvat, moet in verbinding blijven met de natuur, met de kosmos. De mens kan alleen zo aan het behoud van de wereld meewerken en die uiteindelijk vervolmaken, want alles heeft met alles te maken en alles beïnvloedt elkaar. Er is dus wederkerigheid.
Hildegard van Bingen zegt: Want alles wat onder Gods wetten valt, overlegt met elkaar en antwoordt elkaar.

Plato verdeelde de werkelijkheid in twee zijnssferen, materie en geest met als schakel de ziel. Het antahkarana, nous legt de imaginaire verbinding tussen epithumia en thumos. Het zelfbewustzijn, dat meta-leren mogelijk maakt, kan als een recursiefproces worden opgevat. Het universum (universele quintessens) creëert een levend wezen dat in staat is zichzelf te aanschouwen en te reguleren. Het universum kijkt als het ware op een bewust niveau naar zichzelf. De in het brein, het geheugen opgeslagen informatie kan opnieuw worden geprojecteerd. We zijn aan onze eigen perceptie, het eigen perspectief overgeleverd. Het reflexieve ik, het zelfbewustzijn ondergaan we niet alleen als een ontologisch gegeven, maar veeleer als een fenomenologisch feit.

Om te overleven dient elke organisatie als een lerend systeem, een levend systeem te worden benaderd.

De fysicus Cees Dekker stelt een intrigerende vraag in de Volkskrant van 4 maart 2006, namelijk welk model past het zuiverst op de éne werkelijkheid? Cees Dekker gaat voor de objectieve, wetenschappelijke werkelijkheid. De heer Karskens (Filosofie & praktijk nrs. 2 en 3 2006) gelooft niet in een totaliteitstheorie, de snaartheorie die de relativiteitstheorie van Einstein en de quantummechanica verbindt. Dit antwoord sluit aan op het recent in de Volkskrant door Martijn van Calmthout besproken boek ‘TROUBLE with PHYSICS’ van Lee Smolin. Snaartheoretici vergeten namelijk een principieel punt: dat tijd en ruimte zelf ook uit zo’n theorie van alles naar voren moeten komen. De snaartheorie neemt volgens Smolin ruimte en tijd als fundamentele gegevens.

Het rapport ‘E i V’ geeft een nieuw perspectief op een oud vraagstuk. Primair gaat het om de kwaliteit van het recept, de Nieuwe levensrichting, het AOS-concept, BON, het Vierde Model of het Nieuwe Denken. Het rapport ‘E i V’ beoogt net als deze 'probleemgestuurde' modellen probleem en oplossing dichter bij elkaar te brengen. We zitten in ons eigen wereldbeeld gevangen. Het outside the box-denken (bovenzinnelijke waarneming) komt centraal te staan.

Het rapport ‘E i V’ maakt gebruik van een besturingsparadigma, dat in een 5Ddenkraam past. Het 5Ddenkraam brengt de reciprociteit tot uitdrukking. In de bijlage Triade + Tetrade zijn belangrijke innovaties gerubriceerd die onze huidige maatschappij in sterke mate hebben gevormd. Het 5Ddenkraam heeft een 'hybride context', 'Twee zijnssferen' van Plato, 'Microkosmos en Macrokosmos' ('Verstandelijke - en Waarneembare wereld') van H.P. Blavatsky, 'Twee religies' van Henri Bergson, 'Twee soorten ervaringen' van Ilya Prigogine, 'Twee domeinen' van Ervin Laszlo, Mikrosphärologie en Makrosphärologie van Peter Sloterdijk, ‘Wereldbeeld en Mensbeeld’ van Klaas van Egmond en de 'Kwantummechanica en Relativiteitstheorie' en biedt zowel een verfijning in etherische zin (verborgen dimensie) als een samenhangende toekomstvisie voor het bereiken van de éne werkelijkheid (Cosmic consciousness van Teilhard de Chardin).

De leerschool van het leven is een netwerk van mensen of groepen mensen, een sociaal netwerk, dat in het spraakgebruik als 'netwerk' wordt aangeduid. De netwerkconnecties (Communicatie, Trekkermechanisme, NLP) in de microwereld van het brein functioneren analoog aan een sociaal netwerk ('complementaire schismogenesis') in de macrowereld.

Wederkerig altruïsme, het verschijnsel waarbij men elkaar wederzijds helpt of een gunst verleent, is een veelvuldig onderzocht onderwerp binnen de evolutionaire psychologie. De reciprociteit van "voor wat hoort wat" is "heb uw naaste lief". Rita Smaniotto: Op basis van experimenten, simulatie-onderzoek en een heranalyse van een aantal antropologische studies naar het delen van voedsel in jagers-en verzamelaarsvolkeren concludeert Rita Smaniotto in haar proefschrift dat het "voor wat hoort wat" mechanisme niet zo wijdverspreid is als doorgaans wordt aangenomen. Volgens haar is er in veel gevallen sprake van een alternatief mechanisme, het "heb uw naaste lief" mechanisme. Dit mechanisme is vooral gericht op het welzijn van personen in iemands directe omgeving.
Promotie onderzoek Patrice van de Vorst: mijn te onderzoeken stelling is: Er is een biologische of anatomische grondslag voor het ontstaan van het menselijk bewustzijn en de menselijke moraal. Deze komt voort uit de evolutionaire veranderingen in de geslachtsorganen van de soort Homo.

Ilya Prigogine stelt: De ervaring van de pijl van de tijd en van de creativiteit is waar het in het leven om draait en we zijn zeker nog lang niet toe aan een kwantitatieve theorie van spontane zelforganisatie.

In hoeverre is het slim te bezuinigen op de uitgaven die voorkomen dat de biodiversiteit verder afneemt?
Het is nu wetenschappelijk bewezen dat de mens het klimaat van zijn planeet ontregelt en dat dat riskant is, met fortuinlijke winnaars op sommige plaatsen en dramatische verliezers op andere. Het kiezen wordt gemakkelijker door te accepteren dat het leven is zoals het is. Het gaat primair om risicobeheersing.

In plaats van dat we de systemen steeds complexer en ondoorzichtiger - Too big to fail - maken moeten we terug naar wat al in 1973 door de econoom E.F. Schumacher: in zijn boek Small Is Beautiful, het spreiden van risico's is aangegeven.

Bij het reflexief bewustzijn gaat het om de wisselwerking tussen het verticale (non-lokale) en het horizontale bewustzijn, de synchronisatie van de rechter - en de linker hersenhelft. De 'hybride context' weerspiegelt deze wisselwerking en heeft op de lateraliteit (Lateralization) van de rechter - en de linker hersenhelft betrekking. Het gaat er dus om het complementaire rationele en intuïtieve denken te integreren.

Dirk Verhofstadt Beschavingen botsen niet: Heirman versus Huntington (10 mei 2006):
Explosieve tegenstelling
De globalisering brengt onrust mee; met name Europa en de Verenigde Staten komen onder druk te staan van de nieuwe concurrenten op de wereldmarkt. Het stemt heel wat westerse intellectuelen pessimistisch. Hedendaagse auteurs zoals Roger Scruton, John Gray en Ad Verbrugge hebben het zelfs over het verval van godsdienst en traditie in het Westen en daarmee het einde van de beschaving. Daarmee sluiten ze aan bij Oswald Spengler en zijn ‘Der Untergang des Abendlandes’.
Universele seculiere moraal
Het boek van Heirman vormt niet alleen waarschuwing voor allerlei vormen van culturele en religieuze onverdraagzaamheid, maar wijst ook de enige weg om een vreedzaam samenleven tussen mensen met diverse overtuigingen mogelijk te maken. We hebben meer behoefte aan beschaving en minder aan reactionaire en conservatieve ideeën van vermeende ‘eigenheid’, ‘zuiverheid’ en ‘volksverbondenheid’. Pas als we dit conservatisme kunnen doorbreken, is er hoop op een ‘eeuwige vrede’ zoals ooit nagestreefd door de vader van de Verlichting: Kant.

Immanuel Kant: Verlichting is daar waar mensen de onmondigheid afleggen die zij aan zichzelf te wijten hadden. Onmondigheid is daar waar mensen niet in staat zijn hun verstand te gebruiken zonder zich daarbij door een ander te laten leiden. Mensen hebben de onmondigheid aan zichzelf te wijten wanneer dat onvermogen niet berust op een gebrek aan verstand, maar op het ontbreken van de vaste wil en de moed om het verstand dat zij hebben ook te gebruiken zonder zich daarbij door een ander te laten leiden. Sapere aude! (Durf te WETEN) Waag het om het verstand dat je hebt zelf te gebruiken! is dus het wachtwoord van de Verlichting.

Victor Nefkens Parsifal en de Apocalyps van het universalisme (p. 14/15):
Waar Jünger kansen zag ten aanzien van de nieuwe samenleving, was Oswald Spengler beduidend minder optimistisch, wat onomwonden blijkt uit de titel van zijn magnum opus Der Untergang des Abendlandes (1918). Net als Jünger was Spengler een bewonderaar van Nietzsche, maar een nieuwe verheven mens zag Spengler toch niet in het verschiet liggen. Dat had niets te maken met de Eerste Wereldoorlog die Europa letterlijk had verwoest. Spengler zag de teloorgang van het Westen niet als een gevolg van recente calamiteiten, maar als een onvermijdbare uitkomst van eeuwenlange culturele bloei. In navolging van Goethe en Nietzsche, aan wie hij schatplichtig verklaarde te zijn, beschouwde hij culturen als organismen die groeien, rijpen en afsterven. Volgens dit patroon waren oude wereldbeschavingen zoals de Babylonische, Egyptische en Grieks-Romeinse beschavingen opgekomen en ten onder gegaan. De westerse cultuur werd in het eerste millennium vooral getekend door Arabische, Joodse en Byzantijnse invloeden en was daarmee nog niet volledig tot bloei gekomen. Pas na het jaar 1000 kreeg het Westen zijn eigen en definitieve vorm die Spengler Faustiaans noemt omdat deze cultuur gekenmerkt werd door een continu streven naar het onbereikbare, de wil alles op hemel en aarde te kunnen doorgronden, en een grenzeloze vooruitgangsdrang. De tragiek die de westerling dan juist treft is dat op een gegeven moment geen vooruitgang meer geboekt kan worden. Spengler wees lineaire vooruitgang namelijk van de hand. Net als voor Goethe betekende evolutie voor hem de vervulling van een vorm. Iedere cultuur heeft een unieke basisvorm die de kiem vormt waaruit een cultuur (binnen een specifiek geografisch gebied) kan bloeien.

John Gray boek Strohonden, gedachten over mensen en andere dieren (Peter Giesen Volkskrant 26 april 2003):
De westerse mens waant zich het middelpunt van de aarde, de meester van het universum dat hij kan beheersen, zowel in politieke als in het persoonlijke leven. Maar op een kwade dag zal hij de bittere waarheid ervaren. Het leven is niet maakbaar, het individu kan zo maar vermalen worden door de krachten van de geschiedenis.
Het boek Strohonden is een frontale aanval op de overmoed van de westerse mens. Eerst beloofde het Christendom ons Verlossing, daarna nam het humanisme de fakkel over. Wetenschappelijke kennis zou de mens vooruitgang en geluk brengen. Maar de mens is slechts een dier als alle andere. Een beetje slimmer misschien, maar uiteindelijk net zo machteloos. Gray ziet politiek als een serie oplossingen voor praktische problemen. Hij heeft zich fel verzet tegen iedere vorm van utopisme.
Het neoliberalisme ontwikkelde zich tot een utopische ideologie, die de vrije markt als universele heilsleer verkondigde. De Amerikaanse neoconservatieven zijn de nieuwe utopisten. Zij geloven dat je van elk land een liberale democratie kunt maken, ongeacht de plaatselijke cultuur en geschiedenis. Etc.

Mark Heirman: Cultuur is datgene wat volken van elkaar onderscheidt en beschaving juist datgene is, wat hen verenigt. Een beschaving verenigt door ontwikkelingen te steunen, die alle culturen doorkruisen - qua onderwijs, wetenschap, technologie, handel en economie - maar nog duidelijker vanuit wetten en rechtsregels die alle culturele verschillen overschrijden.
Culturen kunnen met elkaar botsen of wedijveren omdat ze op behoud van het verleden zijn gericht; beschavingen botsen niet, omdat ze zich als gemeenschappelijk erfdeel van culturen op de toekomst richten.

Mark Heirman: boek Beschavingen botsen niet - In de tang tussen religie en cultuur (recensie)
Cultuur is datgene wat volken van elkaar onderscheidt en beschaving juist datgene is, wat hen verenigt. Een beschaving verenigt door ontwikkelingen te steunen, die alle culturen doorkruisen - qua onderwijs, wetenschap, technologie, handel en economie - maar nog duidelijker vanuit wetten en rechtsregels die alle culturele verschillen overschrijden.
Dat de Franse filosoof Henri Bergson in elke religie twee religies aan het werk ziet, namelijk een statische en een dynamische, een verdrukkend en een bevrijdend perspectief [zie: Deux sources de la morale et de la religion (1932)] bevestigt de opvatting van Heirman, dat - zoals elke beschaving - ook de Europese beschaving een yin-yangverhaal van tegengestelde principes is, die alleen in hun samenhang zowel stabiliteit als vernieuwing garanderen.

Stelling: Voor een juiste balans tussen individuele en collectieve belangen dienen net als 'Kerk en Staat' het 'publieke en private' domein duidelijk door een derde domein (‘bron van harmonie’) van elkaar te worden onderscheiden. Het privatiseren van de publieke sector komt er in feite op neer dat de overheid in eigen doel schiet. Door het stuur uit handen te geven los je geen problemen op.

De machtsevenwicht-diplomatie is de koers kwijt. In de politiek is de feedback te veel op opportunistische korte termijn belangen gericht. Het zijn mensen die aan de ’eeuwige wederkeer’ op basis van het kwalitatieve en/of kwantitatieve feedforward-feedback-mechanisme sturing geven. De scheiding der machten wordt door al de nevenfuncties van de bovenlaag bedreigd. Het 5Ddenkraam legt de nadruk op feedforward besturing. Het is effectiever te voorkomen dan te genezen. Of met andere woorden tegenover de dynamiek in de samenleving op aarde staat de kosmische dynamiek in het universum. Houden we ons bezig met creëren of nabootsen dat’s the question. Kiezen we voor het eigen koninkrijkje, de 'bv Ego' of het koninkrijk in de hemel, het hemelse rijk?

EU-voorzitter verwerpt achterkamertjes politiek en achterkamertjes politiek is vaak broodnodig.
De verborgen oerbron in de hemel staat tegenover de verborgen agenda van de achterkamertjes politiek op aarde.

In het universum is asymmetrie een gegeven. Door (b.v. in de politiek steeds) eenzijdig op marktwerking, lees concurrentiekracht de nadruk te leggen wordt slechts een kant van de medaille belicht. De mensheid wordt op aarde juist uitgedaagd voor zijn survival slimme 'en-en' oplossingen, lees betere vormen van duurzaam samenwerken (solidariteit, broederschap, mens en samenleving), die echt meerwaarde creëren te bedenken.

Man en Vrouw gelijk? Net als rechtse en linkse politici zijn mannen en vrouwen wel gelijkwaardig maar ongelijk. Het feminisme heeft ongetwijfeld een belangrijke bijdrage geleverd dat meisjes nu beter scoren op school. De uitkomst wordt in sterke mate bepaald door het etiket dat er door de maatschappij wordt opgeplakt. Met welke bril kijken we naar de werkelijkheid en de maatschappelijke ordening die daarvan een gevolg is?

Samenwerken en overleg zijn typisch ‘vrouwelijke’ eigenschappen, mannen exceleren in competatief en haantjesgedrag. Zit het leven niet geweldig in elkaar?

SCP verslaat CPB met 2-0 (René Cuperus Volkskrant 20 februari 2017 p. 19):
Wat minimaal nodig is om het onderling multicultureel vertrouwen te herstellen is dit: een uitruil tussen discriminatie en criminaliteit. Het SCP stelt vast dat het opleidingsniveau van Turkse en Marokkaanse Nederlanders spectaculair gestegen is, maar dat men desondanks moeilijk aan het werk komt. Hier speelt bewuste en onbewuste discriminatie. Vastgesteld wordt ook dat de criminaliteit onder met name Marokkaanse jongens buitensporig hoog blijft. Straatterreur, seksuele intimidatie, liquidaties in Amsterdam-West, anti-homogeweld: dit alles is een dagelijkse vergiftiger van interetnische verhoudingen, en zal elke soepele acceptatie en integratie in de weg blijven staan.
Wil Nederland een high trust-samenleving blijven - voorwaarde voor een solidaire verzorgingsstaat, een innovatieve economie en een liberale democratie -, dan zal 'multiculturele integratie' opnieuw moeten worden uitgevonden. Het schelle alarmsignaal van PVV én DENK moet goed worden verstaan.

Marcel van Dam De dubbele agenda van deskundigen (Volkskrant 31 maart 2011):
Vraag van een even objectieve, onafhankelijke buitenstaander: waarom toch is in Denemarken, ondanks de veel hogere belasting en premiedruk, de arbeidsparticipatie hoger dan bij ons en waarom heeft daar de wal het schip niet gekeerd?
Commentaar: Als argument hoor ik al jaren dat de stijgende zorgkosten door de vergrijzing komt. Feit is dat de echte vergrijzing nog moet beginnen. Bij productontwikkeling speelt het probleem dat de klant wil een Rolls Royce voor de prijs van een Volkswagen. Dit fenomeen doet zich ook in de zorg voor. Er zijn meer perspectieven om naar de kosten in de gezondheidszorg te kijken. Nu wordt de zorg vooral gezien als een groeisector waarin veel geld valt te verdienen. Met name Els Borst heeft er voor gezorgd dat de overheid de rem uit de zorgauto heeft verwijderd. De hamvraag is of met het toenemen van de kosten de kwaliteit navenant stijgt? Het is de grootste misser om de gezondheidszorg met de massaproductie van een T-Ford te vergelijken. In deze zin is de zorg geen markt. Voor de collectieve sector geldt veelal de wet van Baumol, namelijk bij veel arbeidsintensieve diensten is de toename van de arbeidsproductiviteit aanmerkelijk geringer dan bij het productieproces van agrarische en industriële goederen die zich lenen voor mechanisering en dat van diensten die zich lenen voor automatisering. Het gaat dan bijvoorbeeld om leerkrachten, verplegend en verzorgend personeel, uitvoerende kunstenaars, maar ook om kappers en schoenmakers. Of misschien nog belangrijker is de vraag hoe ziek is de maatschappij door onze aandacht alleen op marktwerking te focussen? De zorg is deel van de “instant-geluksindustrie” geworden. Het is wenselijk met een ‘hybride’ bril naar de éne werkelijkheid te kijken.

Model van zelfsturende teams in thuiszorg succesvol

Voetnoot Artificiële intelligentie of Kunstmatige intelligentie als vervanger van democratie (Arnon Grunberg Volkskrant 25 november 2016):
'Wat als we democratische verkiezingen vervangen door een systeem van kunstmatige intelligentie?', vroeg Louise Fresco zich in NRC af.
Ze constateert dat een van de redenen dat democratie matig werkt is dat veel mensen wel geëngageerd zijn maar niet stemmen. Als voorbeeld noemde ze jongeren die tegen Trump protesteerden. De ironie van het Amerikaanse kiessysteem echter is dat het er in veel staten nauwelijks toe doet of je stemt, het gaat om een paar swing states.
Fresco ziet big data niet uitsluitend als een gevaar, wat verfrissend is. Op basis van uw data weten we wat u zou stemmen en hoeft u het niet meer zelf te doen.
Ook pleit ze voor de vervanging van politieke leiders door artificiële intelligentie. Waarom niet? Erger dan de mens kan het niet worden. We moeten er alleen voor zorgen dat de artificiële intelligentie die ons gaat regeren niet door stervelingen wordt misbruikt.

Louise Fresco Emotie is verworden tot bron van kennis (Volkskrant 28 maart 2011):
De toenemende tolerantie ('gedoogbeleid') voor onwetendheid ondermijnt zowel de wetenschap als de democratie.
Hoe is het mogelijk dat wetenschap een bron van verwarring is geworden in plaats van een leidraad voor vooruitgang?
Hoe komen we uit deze patstelling van steeds minder feiten tegenover steeds meer emoties en meningen?
Dit vraagt ook om kunst. Dat lijkt in eerste instantie een hachelijke zaak. De kunst laat zich niet zo maar een maatschappelijke rol opleggen. Maar juist de kunst verkent de dubbelzinnigheid van emoties, de tegenstrijdigheid van morele stellingnames. De kunst doorbreekt daarmee de simpele dichtomie tussen pessimisme en optimisme (optimistische pessimist).
Want het blijven steken in het feitenloos pessimisme ontkent datgene dat het meest wezenlijk is voor de menselijke vooruitgang: het kunnen leren van onze fouten.

De zotheid van professor Balkenende (Volkskrant 25 maart 2011):
Balkenende betoogt dat vroeger of de overheid, of het bedrijfsleven, of maatschappelijke verbanden verantwoordelijk waren, maar dat er nu eerder sprake is van én-én: alleen samen kunnen de instituties de problemen van deze tijd – innovatie, duurzaamheid, klimaat, energie, voedselzekerheid, mensenrechten – het hoofd bieden. Het CDA-geluid is voor een goed verstaander wel hoorbaar: waarden zijn belangrijk in de nieuwe wereldordening zoals die door Balkenende wordt geschetst, en de overheid en het bedrijfsleven moeten het samen rooien.
Commentaar: Individuele, deelbelangen van bedrijven stroken niet zonder meer met collectieve belangen. Het probleem is juist dat de politiek, door de in Nederland-breed ingevoerde marktwerking, de ‘hybride’ bril juist heeft afgezet. De overheid (staat) is deel van het probleem geworden en vooralsnog niet van een zichtbare oplossing.

Eric van Damme Speltheorie, Volkskrant 11 december 2010, Gammacanon (50): Prisoner’s dilemma
De vraag ‘Wat maakt sommige samenlevingen welvarend en andere arm?’ fascineerde Adam Smith en staat ook nu nog op de agenda. Het vermogen van mensen om samen te werken maakt een belangrijk verschil. Het prisoners’ dilemma laat zien dat samenwerking geen vanzelfsprekendheid is. De juiste instituties kunnen effectieve samenwerking bewerkstelligen. De zoektocht daarnaar is nog in volle gang en de schat kan vermoedelijk alleen door een multidisciplinair team van sociale wetenschappers gevonden worden.

Lennart Booij: We moeten van het lekkers afblijven (Volkskrant 13 juli 2010)
Misschien is het mijn gedegen calvinisme, mijn geloof in gezamenlijkheid of solidariteit. Maar nu we maatschappelijk min of meer weer in hetzelfde schuitje zitten, is het zaak de reis zo aangenaam mogelijk te maken. Dat doen we volgens mij het beste door het ouderwetse begrip ‘wederkerigheid’weer centraal te stellen.
Dat betekent dat je je niet meer als instant te bevredigen consument kunt opstellen, maar als betrokken burger die zich mee verantwoordelijk voelt voor het geheel. Dat vereist een mentale omslag die door de politiek moet worden voorgeleefd. De AOW naar 67 jaar, een bonus op het afbetalen van je eigen huis, studieleningen voor de rijkere student, een WW-beperking, een hogere zorgpremie en bankenbelasting zijn maar enkele van de maatregelingen die door een nieuw kabinet onverwijld zullen moeten worden genomen. Maar de bedoelde wederkerigheid gaat verder. ‘Samen investeren in onze eigen toekomst‘ zou de kernboodschap van het nieuwe kabinet moeten zijn.

Om de boel bij elkaar te houden is volgens Jared Diamond juist de religie uitgevonden. Een crisis, chaos ontstaat echter wanneer we de wederkerigheid van karma-nemesis negeren. De visie achter het 5Ddenkraam is om De tweevoudigheid in de Natuur, de wisselwerking van krachten transparanter te maken. In de macrokosmos is het de ‘In-formatie’ en in de microkosmos de communicatiecyclus die voor de interacties zorgdraagt.

Europeanen leiden het woord religie nu vaak af van het Latijnse werkwoord religare, dat ‘opnieuw binden’ betekent. Maar er bestaat een andere afleiding, die Cicero verkoos, die zelf een Romein was en een diepe kennis bezat van zijn eigen landstaal en grote vaardigheid in het gebruik ervan. Deze andere afleiding komt van een Latijnse wortel die ‘selecteren’, ‘kiezen’ betekent, waarvan het woord lex, ‘wet’, afkomstig is, d.w.z. de gedragslijn of gedragsregel die als de beste wordt gekozen en daarom wordt gevolgd; met andere woorden, die welke de beste in zijn soort is, zoals door selectie en proefondervindelijk is vastgesteld.

Het woord religie, van het Latijnse religio, betekent dus een zorgvuldige selectie van essentiële geloofsovertuigingen en motieven door het hogere of spirituele intellect – een vermogen dat intuïtief oordeelt en begrijpt – en een consequent vasthouden aan die keuze, wat leidt tot een levensweg, pelgrimage en gedragslijn die in alle opzichten overeenkomen met de overtuigingen waartoe men is gekomen. Dit is de religieuze geest.

Het woord religieus komt van het latijnse woord religare, dat verbinden betekent. Religare betekent dat je iets uit het zichtbare verbindt met het onzichtbare, dat je het materiële verbindt met het geestelijke. Anders gezegd: religie is de verbinding tussen de non-lokale causaliteit in de hemel en de lokale causaliteit op aarde.

Door religie af te serveren en te vervangen door een heilig geloof in marktwerking en techniek getuigt eerder van dwaasheid dan van wijsheid. De werkelijkheid is minder maakbaar dan vele politici denken. De kredietcrisis (moderne dwaalleer) en de gehavende kerncentrale van Fukushima in Japan spreken voor zich.

Geert Mak (Volkskrant 20 november 2004): ‘Omdat de mentaliteit van topmanagers en topbestuurders langzaam maar zeker die van de hele samenleving wordt.’
Door zijn positie zet de manager de toon, stelt Mak. Hij bepaalt de richting die de samenleving opgaat. ‘En dat is nu totaal de verkeerde kant uit.’ Mentaliteit is volgens Mak allesbepalend.
‘Kijk naar de topambtenaren op het ministerie van Onderwijs. Daar is geen enkel besef meer van good-taxpayers’ money. Het is als in de nadagen van de Gouden Eeuw: de staatskas is een ruif waar je uit eet. Wie kan, die graait.’

De titel van het boek het CHAOSPUNT de wereld op een tweesprong van Ervin Laszlo wordt als actueel thema gebruikt. Het biedt een kader voor het formuleren van een kosmische visie (Ervin Laszlo boek Kosmische Visie Wetenschap en het Akasha-veld) op een oud vraagstuk.
144/145: De met de nobelprijs voor natuurkunde onderscheiden fysicus Manfred Eigen heeft aangetoond dat de vorming van suprasystemen onder invloed van auto- en kruiskatalytische cycli de grondslag vormt van de evolutie van alle levensvormen op aarde.
De fysisch chemicus en expert in de thermodynamica Ilya Prigogine werd onderscheiden met de Nobelprijs nadat hij de wijze waarop kruiskatalytische systemen tot de evolutie van complexe systemen leiden [en de theorie over het zelforganiserende karakter van het universum, vert.] had uitgewerkt.
De in het boek besproken perioden Mythos, Logos, Theos en Holos (p. 66/76) correleren met de vier yuga’s.

Het eerste rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome markeert het begin van een chaotischer periode. In zijn boek het CHAOSPUNT laat Ervin Laszlo zien dat de integratie fase duidelijk stagneert. Er zelfs van desintegratie, een ‘te verwachten’ chaospunt kan worden gesproken. De ongelijkheid in de wereld neemt toe. De holos-beschaving neemt duidelijker vormen aan wanneer aan de oude boodschap van rechtvaardigheid en gelijkheid door ons denken op grotere schaal inhoud en vorm wordt gegeven. De Club van Rome heeft met name het debat met betrekking tot de complexe relatie tussen het Welzijn en de Welvaart gestimuleerd en beoogt het korte termijn denken van een meerderheid van de politici te doorbreken.

Het boek Een vorm van beschaving van Klaas van Egmond (p. 166) verwijst naar de Russisch-Amerikaans socioloog Sorokin. Veel van de punten die op p. 167 worden vermeld komen overeen met de punten die Ervin Laszlo in zijn boek Het Chaospunt in hoofdstuk 3 noemt. Wat betreft het fenomeen ‘chaos’ heeft Sorokin de primeur. Het is Ervin Laszlo die opnieuw de stuwende krachten van chaos onder onze aandacht brengt.

Gelukkig zijn we nu de fase van ontkenning dat er wat aan de hand is met het ecologische systeem gepasseerd. Uitgangspunt is vooralsnog dat de Chaostheorie, met inbegrip van Amor fati (Liefde voor het lot), de ontbrekende schakel is van de Algemene relativiteitstheorie. De chaostheorie beschrijft de verborgen ordening en complementeert de Unified field theory. Het laat zien hoe 'elektriciteit en magnetisme' in de Unified field theory kan worden ingepast. Anderzijds bevordert het een nieuwe bifurcatie, een kwantumshift in het wereldbrein volgens Ervin Lazlo. Praktisch komt het er op neer dat door bewustwording de publieke opinie verandert. Al zal het zeker niet mogelijk worden met behulp van de chaostheorie volledig op het onzichtbare grip te krijgen. Er wordt gebruik gemaakt van het inzicht van Spinoza om de dingen in hun ‘logische afhankelijkheid’ te leren zien.

Het is mogelijk met de zienswijzen van Spinoza en Jung een verband te leggen. Ook zijn recente onderzoeksresultaten van de cognitieve neurowetenschap in dit kader interessant.

Begrijpen is volgens Spinoza de dingen zien in hun ‘logische afhankelijkheid’. Carl Jung noemde, een modaliteit die er eenvoudigweg is, zonder oorzaak, ‘acausale geordendheid’. Het begrip toeval (synchroniciteit) wordt in verband gebracht met ‘logische afhankelijkheid’ en ‘acausale geordendheid’ (Karma-Nemesis).

Zowel Blavatsky, Jung als Teilhard de Chardin laten los van elkaar zien dat er in het universum een vormgevend principe zit verscholen.

Het begrip quaterniteit van Jung heeft op de metafoor kwadratuur van de cirkel, de 'steen der wijzen' betrekking.

Robbert Dijkgraaf (NRC 27 december 2008: De architectuur van ons brein bepaalt en beperkt de wetenschap - Er is geen wiskunde zonder de mens - daar kwam ik achter):
De mens is slechts een onmisbare schakel in de ultieme cirkelredenering . U kunt deze lus zo vaak doorlopen als u wilt, net zoals de monikken de eindeloze trap op- en aflopen in de bekende prent Klimmen en dalen van M.C. Escher – een prent die trouwens geïnspireerd was door het werk van Penrose en zijn vader.

Robbert Dijkgraaf, en de gebroeders Erik en Herman Verlinde zijn Nederlanders die bij het uitwerken van de wiskundige modellen van de snaartheorie baanbrekend werk hebben verricht. Het is de architectuur van ons brein, het bewustzijn dat de wetenschap bepaalt en beperkt. Door de gebroken symmetrie tussen hemel en aarde wordt het bewustzijn van de mens mogelijk gemaakt.

De corrigerende werking van de overheid, in de rol van 'dominee', is door de kamerbreed ingevoerde marktwerking door diezelfde overheid, in de rol van 'koopman' (rechter- en linkerpad), voor een belangrijk deel verloren gegaan. Het geloof van de overheid in het zelfcorrigerende vermogen van de markt is echter duidelijk tanende. Herman Tjeenk Willink (jaarverslag april 2009) vindt dat in 'de democratische driehoek staat, markt en burger’ de verhoudingen uit het lood hangen. De afgelopen jaren was er te veel markt en te weinig staat en heeft de burgersamenleving te weinig tegenwicht kunnen bieden aan de dominantie van de markt. Het is aannemelijk dat de liberalisering van de financiële markten de ernst van de schuldencrisis hebben versterkt. Uit de reactie van Herman Tjeenk Willink blijkt dat de overheid zich wel met feedbackbesturing bezig houdt, maar te weinig met feedforward.

Het reflexieve bewustzijn heeft de neiging verleden en toekomst van elkaar te scheiden. Het gaat er juist om, met behulp van het onderbewustzijn verleden en toekomst met elkaar te verbinden. We hebben het altijd zo gedaan is een bekende terugkoppeling. Het gaat er juist om met de kennis van gisteren en vandaag naar de toekomst te kijken en op basis daarvan te innoveren.

Het EPR-experiment brengt dus een dichotomie naar voren. 'Dichotomieën en Complementariteit' kunnen niet zonder elkaar. Het brengt de wederkerigheid, het is zoals het is (Antropisch principe), de supersymmetrie in het universum tot uitdrukking. Of met andere woorden het draait om het fenomeen zelfreferentie en zelfreflectie. De Ouroboros is het symbool voor zelfreferentie.

Of met andere woorden de Triade 'Iteratie - Zelfgelijkvormigheid - Asymmetrie' kan met de Drie-eenheid 'Vader, Zoon en Heilige Geest' worden vergeleken.

====

Zie ook:

Boeken:

Externe Links

<< vorige ||volgende >>

Categorie: Artikelen | Rapport | Auteur: Harry Nijhof


Deze pagina werd sedert 16 dec. 2007 keer bekeken.