Vier Domeinen - Individueel en Collectief

Oost en West (Hermetica, Wederkerigheid, 'Zelfexpressie en Organisatiecultuur')

Volgens Abram de Swaan is het model van de publiek-private-samenwerking aan herijking (zie IJktheorie) , een paradigmawisseling toe. ’IJdelheid der ijdelheden, alles is ijdelheid’ geldt ook voor de fysicus Max Tegmark. Het is een illusie te geloven dat ICT het levensraadsel, het mysterie van het leven oplost. Wat betreft herijken zie de columns van J.L. Heldring in NRC Handelsblad. J.L. Heldring verwijst naar herijking 59 keer, ijkpunt 22 keer, herijken 9 keer, herijkingsnota 4 keer en krachtenveld 3 keer. Het biologische perspectief, de Hoofdroute is al millennia bekend.
Wat betekent herijking! Van Dale helpt ons niet veel verder. Dus kijken we naar wat dit woordenboek over ijken te zeggen heeft. Dit: ‘Meet- en weeginstrumenten toetsen aan de gestelde eisen, ze indien nodig en mogelijk daaraan doen beantwoorden.’ Herijken betekent dus: die instrumenten opnieuw toetsen, dat wil zeggen: aan de gewijzigde eisen of omstandigheden, en ze daaraan doen beantwoorden. Op de politiek overgebracht, betekent het dat de politiek getoetst moet worden aan de gewijzigde omstandigheden en, indien nodig en mogelijk, daaraan aangepast. ( NRC Handelsblad van 06-09-1994, pagina 9)

Anna Lemkow boek Het Heelheidprincipe
Hoofdstuk 12 De wezenlijke eenheid van de religies
En de tegenstrijdigheden dan? (p. 253):
Maar als de Waarheid één is, hoe kunnen we dan de tegenstrijdigheden tussen en zelfs binnen de verschillende religies verklaren? De verklaring ligt in de paradoxale aard van de Waarheid – het feit dat het bestaan vol is van paren van tegenstellingen, die in werkelijkheid onscheidbare polariteiten zijn.
Hoofdstuk 13 Religie: Verleden, Heden en Toekomst (p. 262):
Religie moet opnieuw worden opgebouwd als een krachtige toewijding aan idealen als waarheid, schoonheid, liefde, sociale rechtvaardigheid, economische kwaliteit, politieke vrijheid en internationale vrede.… Het moet opgebouwd worden als een klaroenstoot voor de zelfontwikkeling van de mens als een vrije en creatieve eenheid van het kosmische geheel, als een uniek brandpunt van het Opperwezen… als een optimistische bevestiging van het leven in deze wereld, met een vibrerend gevoel van geworteld zijn in het eeuwige en een creatieve visie op de toekomst. Haridas Chaudhuri35
265: Verandering brengt onzekerheid met zich mee, en onzekerheid nodigt uit tot een sprong in het bekende, of tenminste iets wat bekend verondersteld wordt – een religieuze tekst, een geromantiseerde droom van een vroegere en eenvoudigere tijd, een bron van authoriteit die de vestiging van orde kan rechtvaardigen, om niet te spreken van de ijzeren vuist. Het specifieke karakter en de oorzaken van het fundamentalisme variëren ongetwijfeld van samenleving tot samenleving, maar de aanwezigheid ervan in verschillende samenlevingen is opmerkelijk. Het loopt parallel aan het wijd verspreidde scepticisme omtrent de grote ideologieën die in het negentiende-eeuwse Europa ontstonden en sindsdien het politieke leven hebben beïnvloed. Er is zelfs een wijd verspreid scepticisme ten aanzien van de waarde van iedere verbeeldingsrijke of utopische aspiratie met betrekking tot de toekomst. R.B.J. Walker165

Hoe Poetin de geschiedenis als wapen gebruikt (Niels Drost Clingendael Spectator 26 april 2022):
In zijn artikel ‘Over de historische eenheid van Russen en Oekraïners’ komen alle ideeën van Poetin over een verenigde Slavische identiteit samen in een gedetailleerd essay van meer dan vijfduizend woorden

China en Europa naar lastige balanceeract (Marije Vlasblom de Volkskrant 1 april 2022 p. 11):
Na een pauze van twee jaar door covid-19 en politieke ruzies houden China en de Europese Unie vrijdag topberaad. Diplomaten voorspellen een moeilijke top, nu Brussel China ervan probeert te weerhouden Rusland te helpen.
De EU is ook niet gebaat bij ruzie met haar grootste handelspartner, dus lijkt economische samenwerking, zoals stabilisatie van mondiale energie- en voedselprijzen, het enige gespreksonderwerp dat niet bij voorbaat op een gevecht uitloopt. Vrijdag is het de kunst China uitzicht op stabiele economische relaties te bieden, zonder Beijing met snoeiharde druk te dwingen het partnerschap met Rusland op te geven. Dat drijft Xi waarschijnlijk nog meer in Poetins armen.

VS onthullen nieuwe bommenwerper, ‘de toekomst van afschriking’ (Stieven Ramdharie de Volkskrant 5 december 2022, p. 8):
De VS hebben vrijdag in Californië hun geavanceerde bommenwerper van de toekomst onthuld, waar jarenlang in het diepste geheim aan werd gewerkt. Het geheimzinnige ‘stealthvliegtuig’ moet in de komende decennia vanuit bases in de VS onopgemerkt tot diep in vijandelijk gebied toeslaan. De VS willen honderd B-21’s aanschaffen, en later mogelijk meer. Volgend jaar kiest het stealthvliegtuig voor het eerst het luchtruim waarna een uitgebreid testprogramma volgt. De eerste vliegtuigen moeten over zo’n vijf jaar operationeel zijn. Al sinds 2015, toen Northrop Grumman de miljardenorder kreeg, werd uitgebreid gespeculeerd over het uiterlijk van het toestel. De defensiegigant ontwikkelde ook de B-2.

Poetin stuurt zijn modernste gevechtsvliegtuig, Ruslands enige stealth-jager, naar Syrië (Stieven Ramdharie de Volkskrant 23 februari 2018):
Rusland heeft zijn modernste gevechtsvliegtuig, de Su-57, naar Syrië gestuurd. Op foto's en een video die vlak bij de Russische luchtmachtbasis Hmeymim in Syrië zouden zijn gemaakt, is te zien hoe twee van de high-tech gevechtsvliegtuigen geëscorteerd worden door andere toestellen. De Su-57 is het enige stealth-vliegtuig waarover de Russen beschikken.
Pikant is dat de Russische onderminister van Defensie, Yuriy Borisov, twee weken geleden zei dat snel met de 'oorlogstests' van de Su-57 zou worden begonnen. De komst van de Su-57 biedt de Amerikaanse luchtmacht de kans om Ruslands eerste stealth-gevechtsvliegtuig nauwlettend in de gaten te houden. Ook de Amerikaanse F-22 beschikt over stealth-eigenschappen, waardoor het toestel moeilijk is te zien op de radar.

China versus het westen: de visie van Rob de Wijk (Hans Kuijper Civis Mundi Digitaal #98 1 juni 2020):
Verschillende denkwijzen
Yin en Yang zijn onderling complementair; het ene kan niet bestaan zonder het andere. De twee horen bij elkaar en vormen een eenheid. De zonzijde van een bergrug is niet het tegendeel van de schaduwkant ervan. Man en vrouw vullen elkaar aan. Alleen zo en niet anders is de natuurlijke orde der dingen. Yin en Yang kunnen wel worden onderscheiden maar mogen niet worden gescheiden.
Niels Bohr, die fundamenteel van mening verschilde met Albert Einstein (die zich niet kon voorstellen dat God zou hebben gedobbeld of zou dobbelen), plaatste het Yin-Yang diagram in zijn familiewapen, onder de woorden contraria sunt complementa (tegenstellingen zijn complementair). Hij beging echter een kapitale vergissing: de op het familiewapen afgebeelde vormen van Yin en Yang zijn weliswaar contrair (en niet contradictoir), maar rood en zwart zijn geen contraire of complementaire kleuren. De discussie over de relatie tussen relativiteitstheorie en kwantummechanica gaat intussen onverminderd door. Misschien is het Chinese dàolĭ-idee de missing link.

Zorg voor het zelf - Westerse en Oosterse levenslessen
Van oudsher is filosofie als levenskunst – in de Oosterse en Westerse wijsbegeerte – verbonden geweest met de woorden: “Zorg voor je zelf!”. Wat verstaan we echter onder ‘het zelf’? In deze cursus bespreekt de filosoof Jan Flameling de antwoorden van de middeleeuws mysticus Meister Eckhart, de Duitse denker Martin Heidegger en de Vietnamese boeddhistische monnik Thich Nhat Hanh.

San Zaw Htway (De Boeddhistische blik 21 november 2021 NPO2):
Kunstenaar en politiek activist San Zaw Htway ondervond de militaire repressie in Myanmar jaren geleden al aan den lijve. In 1999 kreeg hij 36 jaar cel wegens betrokkenheid bij de heroprichting van de verboden studentenvakbond. Ruim twaalf jaar later, onder een milder regime, wordt hij vrijgelaten.
In 2021 kwam na een coup opnieuw een agressief militair bewind aan de macht, dat met bruut geweld massale protesten neerslaat. Vrienden, familieleden en andere ex-politieke gevangenen wenden zich in brieven tot San, die tijdens zijn gevangenschap ondanks alles levenslustig bleef. Bij hem vinden ze troost, begrip en goede raad.
De opmerkelijke en soms schokkende beelden van de recente demonstraties tegen het bewind worden afgewisseld met homevideo’s waarin de kunstenaar/activist zelf te zien en horen is. De trefzeker gemonteerde beelden en brieffragmenten vertellen een tragisch verhaal over zowel een bijzonder persoon als een verscheurd land.

Raghu Rai An Unframed Portrait (De Boeddhistische blik 14 november 2021 NPO2):
Om zijn manier van werken, observeren te verklaren gebruikt hij (na ca. 43 minuten) het woord darshan, darsana ‘de alom tegenwoordigheid van God trekt aan je’.

Free as a monk (De Boeddhistische blik 18 juli 2021 NPO2):
Vanuit het Hollandse Drenthe strijdt de Tibetaanse monnik en beeldend kunstenaar Tashi Norbu al jaren voor politieke vrijheid in Tibet. In zijn woonplaats Emmen richtte hij het Museum voor Tibetaanse Hedendaagse Kunst op. Een unicum in de wereld, waar hij met onvermoeibare inzet Tibetaanse kunst en het voortbestaan van de Tibetaanse cultuur tot zijn levenstaak heeft gemaakt. Vanwege dit werk wordt hij nu door de Chinese overheid als dissident beschouwd en kan hij nooit meer een voet op Tibetaanse of Chinese bodem zetten.
Als kunstenaar zet hij zich in voor zijn artistieke vrijheid en als boeddhistisch monnik voor spirituele vrijheid van alle levende wezens. Tashi is pas laat in zijn leven het pad van het boeddhistisch celibataire leven ingeslagen. In dit portret vertelt hij zijn levensverhaal. Hoe komt zijn vrijheidsdrang in zijn dagelijks leven tot uiting? We zien Tashi onvermoeibaar als een ‘urban monk’ aan het werk. Hij maakt een zandmandala op een spirituele beurs in Den Haag, hij begeleidt een livestream meditatie op het strand die online wereldwijd te volgen is. We zien hoe Tashi in zijn rode gewaad Tibetaanse symbolen en heilige teksten op armen en bovenlijven van Nederlandse mensen tatoeëert, mantra’s ten gehore brengt tijdens een muzikale lounge en bij wijze van ‘performance art’ de vliegende monniken schildert die hem bezielen. Hij is voortdurend aan het werk voor de verlichting van de wereld en voelt zich vrij als nooit tevoren.

Religies en de twee ultieme aspecten van de werkelijkheid (Ben Crul GAMMA augustus 2003 p. 52-59):
Oosterse benadering van de idee van twee ultieme aspecten
57: De meeste hindoevroomheid is theïstisch; zij houdt een devotie (bhakti) in voor een persoonlijke godheid. Deze houding is centraal tot uitdrukking gebracht in de Bhagavad Gita, waarin wordt gezegd dat Brahman het lichaam is van God. Shankara heeft een tegenovergestelde mening. Latere Indiase filosofen hebben echter meningen ontwikkeld die het ultieme van God tegen Shankara's zienswijze verdedigen. De belangrijkste daarvan was Ramanuja, wiens visie lijkt op de mening van Whitehead, dat de 'creativiteit' altijdig is belichaamd in God.

VN vreest nieuwe catastrofe in Myanmar terwijl leger bijeenkomt (Redactie de Volkskrant 23 oktober 2021):
De Verenigde Naties hebben vrijdag de vrees uitgesproken voor een nieuwe catastrofe in Myanmar, als reactie op berichten dat duizenden troepen van het leger zich verzamelen in het noorden van het land. ‘We moeten allemaal voorbereid zijn, zoals de mensen in dit deel van Myanmar zijn voorbereid, op nog meer massale gruweldaden. Ik hoop van harte dat ik ongelijk heb’, zei Tom Andrews, de VN-rapporteur voor Myanmar.
Begin oktober begon proces tegen de afgezette Suu Kyi. De 76-jarige Nobelprijswinnares staat terecht vanwege vier aanklachten van corruptie en kan bij een veroordeling per aanklacht een celstraf van vijftien jaar opgelegd krijgen. Suu Kyi staat sinds de militaire coup onder huisarrest.

Dimensies van bewustzijn
Deel 1: (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #101 augustus 2020):
Het zich ontwikkelende bewustzijnsniveau
Op het zich ontwikkelende niveau van bewustzijn is meer verbonden met het geheel en kent ook een meer verfijnde waarneming. Op dit niveau ziet men meer dan materie en heeft meer oog voor energetische verbindingen. Op hoger niveau ziet het alles als ‘bezield’ of gedragen door een kosmisch bewustzijn, dat alle delen in een geheel verbindt. Die bezieling geldt in het bijzonder voor levende, voelende wezens. Daarom is het belangrijk deze geen schade te doen. De aarde is ook een levend energiesysteem. Dat bracht James Lovelock met zijn Gaia-hypothese reeds naar voren Het concept ‘biosfeer’ gaf dit al eerder aan. Het nieuwe bewustzijn heeft daar meer voeling mee en is meer sociaal en ecologisch gericht.
Verder wordt Christina geassocieerd met esoteriek, zoals theosofie. Oorsponkelijk was dat geheime, verborgen kennis, zoals in de 19e eeuw opnbaar gemaakt is door de omstreden grondlegger van de theosofische beweging, Helena P. Blavatsky in De geheime leer: De synthese van Wetenschap, Religie en Filosofie; Isis ontsluierd: Een sleutel tot de mysteries van oude en moderne wetenschap en religie en andere werken. De titels doen enige overeenstemming vermoeden, maar vragen nadere bestudering. Het is echter eerst zaak de volgende boeken van Christina door te nemen in volgende artikelen.
Deel 2: Het bewustzijn komt tot wasdom (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #102 september 2020):
Bespreking van Bernadette von Dreien, Christina: Het visioen over het goede
Wat Christina hierover zegt komt overeen met de tegenstelling tussen lichte en donkere krachten in Indiase, gnostische en andere geschriften. Het is een universeel thema. In de Indiase Vedas en Puranas (‘Oude verhalen’) staan de lichte ‘devas en gandharvas’ tegenover de duistere ‘asuras en rakshasas’. Zie hierover bijv. De visie van Sri Aurobindo (p 182 e.v., ‘De goddelijke en de vijandige krachten’).
Theosofie en Indiase filosofie
De theosofische beweging van Helena Blavatsky heeft een eigen interpretatie van de Indiase filosofie, die vaak strijdig bleek met die van indoloog Max Müller, die o.m. de Upanishaden heeft vertaald in de serie Sacred Books of the East. Haar interpretatie wijkt ook af van Indiase spirituele leraren zoals Vivekananda en de Ramakrishna Mission (die eveneens Indiase klassiekers heeft vertaald en uitgegeven), en Maharishi Mahesh Yogi. Deze lerearen blijven dichterbij de essentie van de geschriften en vertalen en interpreteren deze voor de moderne tijd. Maharishi heeft o.m. een vertaling met uitvoerig commentaar van de Bhagavad Gita geschreven en met een team van wetenschappers de Vedische wetenschap vorm gegeven.

Dimensies van bewustzijn
Deel 1: Een nieuw bewustzijn komt aan het licht (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #101 augustus 2020):
Bespreking van: Bernadette von Dreien, Christina: Tweeling als licht geboren. Je zou haar kunnen karakteriseren als een hooggevoelig kind dat mogelijk van nature kosmisch bewustzijn of eenheidsbewustzijn ervaart of daarvan kenmerken laat zien.
In het kader van hooggevoeligheid en (spirituele) bewustwording zijn de ervaringen van Christina von Dreien beter te begrijpen. Haar ervaringen sluiten aan bij de beschrijvingen van kosmisch bewustzijn en de andere artikelen in dit nr. Ze gaan echter meer over paranormale ervaringen, die een begeleidend verschijnsel zijn van het hogere bewustzijn volgens diverse Indiase en westerse bronnen, zoals de Yogasoetra’s en diverse heiligenlevens, bijv. van Franciscus.
Voor de keuzemodule Hooggevoelige kinderen nodigde ik ook soms gastsprekers uit. O.a. Carla Muisert, die verschillende boeken over nieuwetijdskinderen heeft geschreven en voorzitster was van de gelijknamige stichting. Verder Marjan van Gestel, auteur van Mijn kind ziet meer over een paranomaal gebaafd kind. Deze boeken zijn te beschouwen als een voorbereiding over de boeken van Von Dreien.

Deel 1: Een overschot aan energie (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #89 september 2019):
Kan hij het niet eenvoudiger zeggen? Het vermogen iets eenvoudig en duidelijk te zeggen geeft meer inzicht en beheersing van het thema weer dan omhaal van woorden. ‘De dingen zouden zo eenvoudig als mogelijk moeten zijn. Maar niet nog eenvoudiger,’ zei Einstein. Kort samengevat zegt Sloterdijk dat de dynamiek van de nieuwe tijd breekt met het verleden en uit de hand is gelopen en dan verschrikkelijke kinderen voortbrengt, die geen maat houden en zich vergalloperen aan onmatige aspiraties en activiteiten op velerlei gebied met alle mogelijke verschrikkelijke gevolgen van dien. Zie de 20 stellingen, alle paragrafen en de bijlagen.
Discrepantie tussen wensen en werkelijkheid als kenmerk van de nieuwe tijd
Sloterdijk licht zijn hoofdthema toe met 25 stellingen. Hier worden er een aantal verkort weergegeven. Ze verduidelijken het thema van de discrepantie, asymmetrie en onevenwichtigheid tussen aspiratie en realisatie. Er is een overschot aan aspiraties en ambities. De realisatie daarvan kan slechts beperkt zijn. De onverzadigbaarheid van het verlangen naar meer wordt door deze stellingen treffend toegelicht. Zie ook mijn vorige artikel over het streven naar vooruitgang in nr 88.
Onbeheersbaarheid: de verschrikkelijke dynamiek van de permanente revolutie in de moderne tijd
Behalve met 25 stellingen illustreert Sloterdijk de onbeheersbaarheid van de moderne dynamiek, eigenlijk de onverzadigbaarheid van de moderne aspiraties, met zeven episodes uit de geschiedenis.

De uit de hand lopende dynamiek van de moderne tijd
Deel 4: Commentaar op Sloterdijk (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #89 september 2019):
Hoofdthema: breuk met het voorgeslacht
Een hoofdthema is ‘het antigenealogische experiment van de moderniteit’, zoals de ondertitel luidt. Daarmee bedoelt hij dat de moderne tijd haaks staat op overerving, erfopvolging en afstamming. In samenhang noemt hij het gebrek aan houvast ten opzichte van voorgaande generaties. Dit heeft te maken met de snelle verandering en gaat samen met een disbalans en een voordurend vallen. Onevenwichtigheid noemt hij kenmerkend voor de moderne tijd, naast snelle verandering en gebrek aan continuïteit met het verleden.

Euforie over Myanmar misplaatst (Maaike Matelski Volkskrant 5 november 2015 p. 22):
Het Westen overschat de vorderingen die het voormalige Birma heeft gemaakt. Tegenstanders van het leger worden zo veel mogelijk buitenspel gezet.
Door de huidige regering als legitieme politieke en vooral economische partner te behandelen, wekken westerse regeringsleiders de indruk meer waarde te hechten aan oppervlakkige democratische rituelen dan aan het naleven van democratische principes en mensenrechten. Aan de ruimte voor dissidenten en minderheden moeten echter geen concessies gedaan worden. Een overwinning van Aung San Suu Kyi's oppositiepartij is slechts een kleine stap in de goede richting.

Frits Korthals Altes (René Zwaap De Groene Amderdammer 26 maart 1997):
Hij was het sinistere middelpunt van de beerput-Slavenburg, die mondiale hossel met miljoenen zwart geld, commerciële seks, drugs en frauduleuze handel in olie en wapens. Reken maar dat het voorzitterschap van Frits Korthals Altes zal zorgen voor leven in de brouwerij van de Eerste Kamer.
Samen met het RSV-debacle (waarin Korthals Altes de hevig fraudulerende president-commissaris De Vries ook al de hand boven het hoofd zou houden) groeide Slavenburg uit tot de ideologische pijler waarop de nieuwe natie uit de gewezen sociaal-democratie Nederland verrees. Het voorzitterschap van de Eerste Kamer is de parel op die kroon.

Nederland in Afghanistan: hoge verwachtingen, loze beloften (Martin Sommer de Volkskrant 28 augustus 2021 Opinie p. 23):
Tom Middendorp, tot 2017 de hoogste generaal, gaf vorige week op de radio de klimaatopwarming als oorzaak van het succes van de Taliban. Hoe dat precies zat, bleef onduidelijk. Eén begrip kreeg in twintig jaar geen enkele viersterrengeneraal over zijn lippen: radicale islam.
Natuurlijk was er allang scepsis over de westerse aanwezigheid. Over die nare werkelijkheid schreef de Neue Zürcher Zeitung een week geleden]] dat de radicale islam al veertig jaar om zich heen grijpt, in een band die loopt van Indonesië, via Iran naar een steeds groter deel van Afrika. Dat succes heeft alles te maken met het onbehagen in de moderne tijd, en leidt telkens tot onderdrukking, aanslagen en vluchtelingenstromen.
Ook minister Kaag staat in haar hemd. Ze is weliswaar op BZ nog geen twee maanden in functie, maar al veel langer hartstochtelijk pleitbezorger van de VN als hoogste vorm van bestuur, van ontwikkelingsdoelen en mensenrechten. Streven naar lotsverbetering is één ding, mensenrechten zijn van een andere orde: een recht moet kunnen worden uitgeoefend, en als er geen instantie is die daarvoor instaat, is mensenrechtenpolitiek een loze belofte. Zo is het sinds de jaren negentig steeds gegaan. Na hoge verwachtingen volgden telkens opnieuw diepe teleurstellingen, in Joegoslavië, Syrië, Libië en nu in Afghanistan.

Ik ben bang voor klimaatopwarming, maar nog banger voor Milieudefensie (Martin Sommer de Volkskrant 20 april 2019, Opinie p. 23):
Hier word ik zenuwachtig van.
Milieudefensie weet hoe de toekomst zal verlopen, tenzij de rechter ingrijpt. Maar in de open samenleving die wij kennen, is de toekomst per definitie vrij. De filosoof Karl Popper heeft omstandig uitgelegd dat de toekomst onvoorspelbaar is, onder meer omdat we niet weten wat de wetenschap zal brengen.):
Democratie is samen beschikken over de toekomst. Met zo’n rechtszaak eigent Milieudefensie zich onze prioriteiten en onze toekomst toe. Shell is nog maar het begin, zei Pols. Als Milieudefensie deze zaak wint, zullen met dit precedent de vervolgzaken over elkaar tuimelen. Nu al kijkt de wereld met grote ogen naar de uitspraak van het Hof in de Urgenda-zaak. ‘Recht op leven’ als grond voor het bevel om de CO2-uitstoot drastisch te beperken, en dan niet alleen voor u en mij maar vooral voor de ongeboren generaties – dat is je reinste metafysica, aangezien je niet kunt weten hoe de generaties na ons ervoor zullen staan. Jazeker, ik vrees de opwarming van de aarde. Maar nog banger ben ik voor Milieudefensie.

Bestuurscultuur (Ameling Algra de Volkskrant 28 augustus 2021 Opinie p.29):
Biden toont geen empathie voor de slachtoffers van de Talibanrevolutie (O&D, 25 augustus), een goede en pijnlijke observatie van Heleen Mees.
‘Onze’ Sigrid Kaag doet het niet echt beter. Verrassend dat zo veel Nederlanders in Afghanistan waren ondanks een streng negatief reisadvies? Kom op zeg, het was voor hen de laatste kans om hun familie te zien.
Empathie boven politieke afwegingen, dat zou pas echt een nieuwe ¬bestuurscultuur zijn. Maar dat is nog ver weg.

Levenslessen van Johan Witteveen Een soefi sust de duivel in slaap (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 8 maart 2017):
Het soefisme leerde VVD’er Johan Witteveen om alles vanuit twee gezichtspunten te bekijken, zowel dat van jezelf als dat van de ander. ‘Een reuze simpel idee, maar van grote waarde in deze tijd.’
Er is nog lichtheid, zegt hij. Naarmate hij ouder wordt, gaat hij de schoonheid van het leven steeds meer zien, in de mensen, in de natuur, in de muziek. ‘Ik eindig eigenlijk iedere avond met een kwartier tot een half uur klassieke muziek. Dat vind ik heerlijk.’ Bach heeft zijn voorkeur, in het bijzonder Das wohltemperierte Klavier in de uitvoering van András Schiff. ‘Dan dans je door het leven.’

Kunnen al die keurige progressieve jongens écht niets beter bedenken dan veel geld verdienen? (Marja Pruis De Groene Amsterdammer 5 augustus 2021 p. 34-38):
De tijd dat winst maken zondig was, ligt ver achter ons, zo ver ben ik ook. De gedachte dat geld is bedacht als middel om de ruil van goederen te vergemakkelijken, heeft mij echter nooit helemaal verlaten. Dat geld op zich niks is. In Hebzucht Een filosofische geschiedenis van de inhaligheid schetst politiek filosoof Jeroen Linssen de kennelijk onontkoombare gang die de mensheid heeft doorgemaakt van ruilen naar handelen. Ooit was de woekeraar de personificatie van het kwaad en nu is hij een slimme jongen.

Nederlandse Hoge Raad stuurt arbitragezaak rond Russisch olie- en gasconcern Yukos terug naar af (Bard van de Weijer de Volkskrant 6 november 2021 p. 15):
Rusland hoeft aandeelhouders van het voormalige Russische olie- en gasbedrijf Yukos voorlopig niet te compenseren voor hun veronderstelde onrechtmatige onteigening. De Hoge Raad vernietigde vrijdag een eerder besluit hierover van het hof.

Privaat en toch braaf. Of niet (Yvonne Hofs Volkskrant 7 november 2015 p. 30-31):
De boodschap die Zalm uitdroeg is helder: het huidige ABN Amro is een héél ander kopje thee dan de oude variant, die in 2007 ten onder ging aan mismanagement en grootheidswaan.
4 Minder focus op de aandeelhouder - voor zolang het duurt
Het bestuur van de bank en de minister hebben niet in de hand wie de nieuwe eigenaren van ABN Amro worden. Die onzekerheid is eigen aan een beursgang. Ze moeten er maar het beste van hopen. Zodra de staat tweederde van zijn aandelen heeft verkocht, verliest de regering iedere controle over de koers van de bank. Daarna kan zij niet meer verhinderen dat aandeelhouders de raad van bestuur toch weer gaan pressen om de aandelenkoers op te pompen, dus het beleggersbelang boven het klant- en werknemersbelang te stellen.
De nieuwe beschermingsconstructie kan weliswaar voorkomen dat een ongewenste aandeelhouder een meerderheidsbelang in de bank verwerft, maar niet dat de raad van bestuur het beleid na verloop van tijd toch weer bijstelt tegen het maatschappelijk en klantenbelang in. Beschermingsconstructies hebben bovendien niet het eeuwige leven. In 1990 richtte ABN Amro namelijk al een soortgelijke beschermingsconstructie op. Die werd door Groenink rond 2004 weer ontmanteld omdat die constructie nadelig was voor de aandelenkoers. Niets garandeert dat een toekomstig bestuur niet dezelfde redenering toepast.
Het is sowieso de vraag hoe diep de cultuurverandering bij ABN Amro verankerd is. Is de voorheen zo arrogante bank wel echt van karakter veranderd? Of voeren Zalm en consorten een toneelstuk op om de Tweede Kamer te paaien en op die manier zo snel mogelijk een beursgang af te dwingen? In dat geval zullen de bonussen en groeiambities pijlsnel stijgen zodra de bank zich aan de tucht van Vadertje Staat weet te ontwurmen.
Bij ABN Amro-commissaris Peter Wakkie had de veronderstelde cultuurverandering dit voorjaar in elk geval nog niet postgevat. In NRC Handelsblad verdedigde hij een salarisverhoging voor de raad van bestuur die felle politieke en maatschappelijke protesten had uitgelokt. Dat de raad van commissarissen die salarisverhoging überhaupt toekende op zo'n gevoelig moment, geeft ook te denken. Dat besluit viel namelijk vlak voordat de Tweede Kamer goedkeuring moest geven aan de beursgang van de bank.

Essay Het Europese oorlogsdilemma
De mens als open vraag (Julien Kloeg en Jos de Mul De Groene Amsterdammer 23 juni 2022 p. 46-51):
De Russische invasie van Oekraïne stelt Europa voor een dilemma: is het aan ons om de politieke orde te herstellen? Terwijl de oorlogsbereidheid groeit, is het zinvol om te kijken naar de ideeën van de herontdekte filosoof en socioloog Helmuth Plessner en van Carl Schmitt, kroonjurist van het Derde Rijk.
Bij de bezinning op die vraag is het werk van Carl Schmitt, de even baanbekende als beruchte kroonjurist van het Derde Rijk, opnieuw actueel. In zijn boek Politische Theologie (1922) stelt Schmitt de fundamentele vraag aan wie het soevereine recht toekomt een politieke orde te vestigen, en in Der Begriff des Politischen (1927) definieert hij politiek als het maken van het onderscheid tussen vriend en vijand en de bereidheid daaruit de uiterste consequentie te trekken: ten oorlog te trekken tegen de vijand en hem te doden.
De cruciale politieke vraag is aan wie het recht' toekomt de politieke orde in te stellen en op basis daarvan te beslissen over leven en dood. In de Middeleeuwen werd soevereiniteit van de wereldlijke vorst gelegitimeerd door deze op te vatten als de plaatsbekleder van God en de uitvoerder van de goddelijke wetten.\\ Bij de beantwoording van die vraag doet Plessner opnieuw een beroep op Schmitt, en wel op diens in 1927 gepubliceerde artikel Der Begriff des Politischen. Volgens Schmitt is het politieke gelegen in het maken van het onderscheid tussen vriend en vijand: ‘Iedere religieuze, morele, economische, ethische of andere tegenstelling verandert in een politieke wanneer ze sterk genoeg is om de mensen effectief als vriend en vijand te groeperen.’ Dat betekent niet dat individuen, gemeenschappen of volken voortdurend voor de keuze tussen vriendschap en vijandschap worden geplaatst of dat vijandschappen niet door onderhandelingen beëindigd zouden kunnen worden en vijanden daarmee ontvijand, maar wel dat ieder economisch, religieus of ethisch conflict de mogelijkheid in zich draagt een politiek karakter te krijgen en uit te lopen op oorlog.
Om de lastige dilemma’s waarvoor de oorlog in Oekraïne ons stelt beter te doorgronden, is het zinvol stil te staan bij de confrontatie van Carl Schmitt en de liberale Duitse bioloog, filosoof en socioloog Helmuth Plessner ten tijde van de Weimarrepubliek. Plessner biedt namelijk een vruchtbaar alternatief voor de wijze waarop Schmitt door Poetin en de zijnen én door Laclau, Mouffe en Žižek wordt gemobiliseerd.
Ook mensen kennen een dergelijke centrische organisatie, maar verschillen van andere dieren doordat ze tevens een excentrische positie innemen. Onder meer dankzij de taal kunnen mensen zichzelf buiten zichzelf plaatsen en hun omgeving en zichzelf objectiveren, die daarmee tot "buitenwereld (Aussenwelt) en binnenwereld (Innenwelt) worden. Daarom ervaren mensen hun lichaam niet alleen ‘van binnenuit’ als lijf (Leib), maar kunnen ze het ook als een object onder andere objecten (Körper) waarnemen. Die excentrische positie maakt ook dat we ons het perspectief van anderen kunnen voorstellen. Het maakt dat mensen in een met andere mensen gedeelde wereld (Mitwelt) leven. Een wereld waarin ze samenwerken en die mede daardoor in de loop van de mensengeschiedenis is gevuld met technische en culturele artefacten.
Ook in de huidige oorlog in Oekraïne kunnen deze beide posities worden onderscheiden.
In tegenstelling tot Poetin, die de oorlog vanuit een centrisch perspectief voert, lijkt Zelenski een meer excentrische positie in te nemen, die deels is terug te voeren op zijn levensgeschiedenis. Hij is niet alleen afkomstig uit de Russische taalgemeenschap in Centraal-Oekraïne, maar bouwde in zijn vorige leven als komiek ook een succesvolle carrière op in Rusland en woonde langere tijd in Moskou.
De fundamentele gebrokenheid''' van de menselijke levensvorm zowel centrisch als excentrisch te zijn, verleent menselijke politiek onvermijdelijk een ambigue en onoplosbare spanning (stress). Een spanning die door oorlog op de spits wordt gedreven. Het tragische is dat eerst de oorlog in Oekraïne de eigenlijke betekenis van de democratische en rechtsstatelijke Europese waarden (decennialang hooguit in gezapige vorm aanwezig) duidelijk maakt, en Europa daarbij tevens voor onoverkomelijke dilemma’s plaatst.

Historische voorwaarden voor de ontwikkeling van het neoliberalisme (Marli Huijer Civis Mundi Digitaal #26 september 2014):
Neoliberalisme als remedie voor staatsfobie
De tweede conditie die de vrijemarkteconomie mogelijk maakte treft Foucault in het Duitse en Amerikaanse neoliberalisme. Gedurende vijf colleges onderzoekt hij de opkomst van het Duitse neo- of ordoliberalisme ten tijde van de Weimarrepubliek, de crisis van 1929, de opkomst van het nazisme, de kritiek daarop, het Walter Lippmann Colloquium (Parijs, 1938, klassiek-liberalen en neoliberalen komen bijeen om over de vernieuwing van het liberalisme te spreken), de naoorlogse wederopbouw in Duitsland en de verbreiding van het Duitse neoliberale model naar Frankrijk en Amerika. Vervolgens wijdt hij drie colleges aan het Amerikaanse neoliberalisme (de libertarians) dat gerelateerd is aan de politiek van de New Deal, de kritiek op de politiek van Roosevelt, oftewel tegen het ingrijpen door de overheid en tegen alle ondersteunings- en andere programma’s die toen door de vooral democratische regeringen werden ingezet.

Oprichter van Open Russia (Michail Chodorkovski Buitenhof 27 maart 2022 NPO1), kent Poetin nog vanuit het begin van deze eeuw. 'Toen was hij de leider van een bandietengroep. Nu is hij een bandiet met een missie en dat is veel enger, want er hangt bloed aan die missie', vertelt de Rus. Ook vergelijkt hij de Russische president met Hitler. 'Wat Poetin nu doet lijkt op datgene wat Hitler destijds heeft gedaan. Zelfs de manier waarop hij oorlog voert', stelt hij. Ook verwacht hij niet snel terug te keren naar Rusland: 'Ik kan pas terug naar mijn vaderland als Poetin daar weg is.'

Nederlandse rechters buigen zich over Yukos (Michael Persson de Volkskrant 9 september 2010):
Olieconcern Yukos werd in 2006 failliet verklaard, nadat het een belastingnaheffing van 25 miljard dollar had gekregen. Die kon het bedrijf niet betalen. Topman Chodorkovski kreeg acht jaar werkkamp in Siberië wegens belastingfraude.
Puur politiek, zeggen critici van het Kremlin: Chodorkovski, de rijkste man van Rusland, had politieke ambities, en daarom wilde president Poetin hem weg hebben. Advocaat Peter Wakkie, ex-topjurist van Ahold, die koper Promneftstroy vertegenwoordigt, noemt dat argument ‘onzin’. Yukos maakte volgens hem gebruik van schijnvennootschappen om minder belasting te hoeven betalen. Toen die schijnvennootschappen door de Russische autoriteiten werden geschrapt, bleek dat Yukos de partij die btw-vrijstelling had moeten aanvragen. En dat had Yukos niet gedaan. ‘Die belastingconstructies van Yukos waren gewoon frauduleus’, zegt Wakkie. ‘En daar gaat het om. Gaat nu het ene Europese land het belastingsysteem van het andere Europese land herinterpreteren?’

O, Jubilea!
Shakespearetheater Diever bestaat 75 jaar. Het gezelschap speelt elke zomer een stuk van de Engelse grootmeester. Wie zijn deze mensen? (Hein Jansen de Volkskrant 6 augustus 2021 p. V6-8):
De hoofdrolspeler: Floris Albrecht (40), docent Nederlands en rekenen op een MBO
‘Mijn foto hangt deze zomer overal in het dorp op grote affiches, maar volgens mij ben ik niet ijdel. Wel ambitieus. Ik denk dat de kracht van ons theater ligt in het collectief. We hebben veel lol samen en daarin is op een natuurlijke manier geen ruimte voor ijdeltuiterij. Mensen komen om samen plezier te maken en voor een mooie voorstelling. Als mensen alleen voor zichzelf komen, werkt het niet. Ik denk dat het in het groot ook zo werkt. Mark Rutte, zonder enige visie, laat met zijn niet-actieve herinneringen en bekokstoverij het vertrouwen in de politiek enorm dalen.
‘Macbeth zegt over zijn moordplannen om de troon te bemachtigen: ‘Ik heb voor mijn plannen niet echt argumenten, alleen ambitie’. Het is tof om te laten zien hoe zulke mechanismen werken. Die zijn van alle tijden en Shakespeare heeft ze feilloos op papier weten te zetten.’

In 1929 antwoordde Einstein, op de vraag of hij in God geloofde: ‘Ik geloof in de God van Spinoza, die zichzelf openbaart in de wetmatige harmonie van het heelal, en niet in een God die zich bemoeit met het lot en de handelingen van mensen.’

Sylvia Cranston, Carey Williams HPB: Het bijzondere leven en de invloed van Helena Blavatsky
Hoofdstuk 3 – De wetenschap en De Geheime Leer
Volgens zijn nicht had Einstein altijd een exemplaar ervan op zijn bureau. De details van haar getuigenis staan in eindnoot 11 van het Voorwoord,* waar ook gegevens worden verstrekt over twee personen die mogelijk Einsteins interesse in het boek hebben gewekt.22 De Geheime Leer bevat veel leringen die door de wetenschap in de tijd van HPB werden ontkend, maar die later juist bleken te zijn; het is heel goed mogelijk dat deze zinspelingen bevat op andere waarheden die nog moeten worden aanvaard. Hier volgen drie voorbeelden van ontdekkingen op het terrein van de natuurkunde die in De Geheime Leer werden voorzien.

In het 5Ddenkraam staat ‘Er is slechts eeuwig leven in het NU’ van Trân-Thi-Kim-Diêu centraal.
De verticale verbinding van verleden en heden (Trân-Thi-Kim-Diêu Theosofia februari 2005):
We noemen dit element intelligentie. Het is het verbindende principe, dat ook wel liefde genoemd wordt. Dit element kan niet gerealiseerd worden door het te willen hebben of door er over te praten en te redeneren (spraak en intellect), maar alleen door innerlijk de werkelijkheid daarvan te ervaren (bewustzijn en gevoeligheid) en door dit door zijn eigen leven uit te drukken. Dit leven volgens de leer wordt betrokkenheid genoemd. De leer van het hart is bedoeld voor zetetici.
Binnen het bewustzijn groeit het Universum. Binnen het bewustzijn groeien mensen. De twee innerlijke groeiprocessen bevorderen elkaar wederzijds en bloeien in een ontmoeting die men kent als het realiseren van Waarheid. Deze vindt plaats binnen de grote cirkel van de Tijd, die eigen is aan de manifestatie en toch buiten de tijd is: er is geen verleden, geen toekomst. Er is slechts eeuwig leven in het NU. Laat ieder lid een zeteticus zijn!

De verticale as door het centrum van het Ei van Assagioli symboliseert de door Maslow genoemde Derde Weg in de psychologie. De humanistische psychologie van Maslow gaat er van uit dat je de mens niet moet reduceren tot een door driften bepaald wezen, dat net als een dier reageert. De mens moet je ook niet zien als een wezen dat zich alleen door externe factoren, belonen en straffen, laat motiveren. De natuur van ieder mens is er op gericht zijn talenten tot ontplooiing te brengen. Voor de humanistische psychologie staat het menselijk zijn centraal, is juist de subjectieve informatie relevant.

Frits Bolkestein, liberale vrijbuiter
‘Daar ben ik bang voor, slappe mensen’ (Margreet Fogteloo interviewt Frits Bolkestein De Groene Amsterdammer 15 juli 2021 p. 28-33):
Van alle waarden staat vrijheid voor Frits Bolkestein bovenaan, daar heeft hij zijn hele politieke carrière voor gestaan. Een gesprek met dé man van de liberale partij. ‘Ik ben soeverein tot in de dood.’
Bolkestein publiceerde een tiental boeken over politiek en samenleving, met titels als Woorden hebben hun betekenis (1992), Moslim in de polder (1997), De intellectuele verleiding (2015) en zijn allerrecentste Bij het scheiden van de markt (2019), geschreven in een nuchtere stijl en met feitelijke constateringen vanuit de logica van een liberaal. Een terugkerend thema is zijn ergernis over de romantische idealen van de jaren zestig die volgens hem waren losgezongen van de werkelijkheid, daarbij refererend aan Du contrat social, het standaardwerk van de achttiende-eeuwse filosoof Jean-Jacques Rousseau. Daar liggen de wortels van het idyllische mensbeeld dat ieder voor zich kan uitmaken wat goed en wat slecht is, zonder zich te laten leiden door een autoriteit of plichtsbesef.

Old boys' network (Joost Ramaer Volkskrant 17 december 1999):
Bij de selectie van bestuurders in het bedrijfsleven viert nepotisme nog steeds hoogtij. Er moet daarom onverwijld een einde komen aan het old boys' network.
overgang naar een nieuw millennium gaat gepaard met een wisseling van de wacht in de top van de samenleving. De aflopende eeuw was die van democratisch gekozen politieke leiders. Wij gaven hen macht en belastinggeld, en zij gaven vorm aan de samenleving: met onderwijs, woningen, gezondheidszorg en sociale zekerheid. Vervolgens creëerden zij instituten als de Verenigde Naties en de Europese Unie, in het besef dat het geluk van hun kiezers niet ophield bij de landsgrenzen.
Het is de hoogste tijd voor nieuwe wetten, want zo schiet het niet op. De overgang naar het Internet, inspraak door aandeelhouders, de erkenning dat moderne werknemers eerder meer geluk in hun werk zoeken dan meer geld: al die kwesties, en nog veel meer, blijven liggen zolang het oudejongenskrentenbrood niet aan plakken wordt gesneden.
Het is meer dan mooi geweest met het old boys' network.

Essay De oorlog tegen het Westen
Fatterig, verwijfd, corrupt (Ian Buruma De Groene Amsterdammer 3 juni 2021 p. 42-45):
Waar ligt de oostgrens van het Westen? Bij Centraal-Europa? Bij Oost-Europa? En wat onderscheidt het Westen van het Oosten? Ingewikkeld. Te meer omdat het Westen zelf steeds meer antiwesterse krachten herbergt.

Te vaak zetten een-tweetjes tussen politici en experts de samenleving buitenspel (Erwin Dekker Volkskrant 28 mei 2021 p. 27):
Het doel van wetenschappelijke bureaus moet zijn om de maatschappij te dienen - niet de politiek. Daarom moeten we niet de consensus, maar juist het tegengeluid organiseren.
Schijnveiligheid
In een artikel van 11 maart keek Coen Teulings in de Groene Amsterdammer terug op zijn tijd als directeur van het CPB. Hij gaf daarin aan dat Den Haag vooral zit te wachten op een directeur waar de politiek op kon vertrouwen; de CPB-modellen maakten politieke discussies over bijvoorbeeld de zin en onzin van bezuinigingen onmogelijk.
Licht in de nachttrein
Het is hoog tijd voor wat licht in de nachttrein, waarbij experts zich niet enkel richten op de regering maar juist op de samenleving. Een lichtpuntje was dat toenmalig CPB-directeur Teulings al in het tweede jaar van de kredietcrisis een toegankelijk boek publiceerde waarin hij inzicht gaf in de lastige afwegingen en de onzekerheid die elke crisis met zich meebrengt. Vanuit het RIVM herinneren we ons vooral de vermaningen dat we ons niet voldoende aan de regels houden.
Zie hier de lange schaduw die de modellen van Tinbergen werpen, modellen gebouwd door experts en gericht op politici die de samenleving van bovenaf besturen.

Reacties Kosten uitstoot (Volkskrant 28 mei 2021 p. 29)

Politici in het Westen hebben het paard achter de wagen gespannen door de verantwoordelijkheid voor het rentmeesterschap aan het grootkapitaal over te dragen. Het probleem is nu dat door het gebrek aan tegenwicht het grootkapitaal in zijn eigen spelletjes, lees sprookjes is gaan geloven en geleidelijk het casinokapitalisme is ontstaan.

Confucianistisch communisme (Marije Vlaskamp Volkskrant 28 februari 2016 bijlage Sir Edmund p. 26-27):
Het Chinese denken over de wereldorde
Sinoloog Henk Schulte Nordholt gidst de lezer knap door eeuwen Chinese filosofie om de houding van Peking tegenover het Westen beter te kunnen begrijpen.
Vroeg of laat wordt iedere westerling in China geconfronteerd met het diepgewortelde Chinese superioriteitsbesef. Zelfs de armste, ongeletterde boer is ervan overtuigd dat zijn beschaving de oudste en hoogst ontwikkelde cultuur op aarde is. Wie contact zoekt met China, doet dat vanuit de nederige wens zich te laten beschaven. Barbaren laten zich assimileren of erkennen de Chinese keizer als opperwezen door een knieval voor hem te maken. Andere opties waren er heel lang niet.
In China mag je alles zeggen, zolang je het maar in je eentje zegt - een gehoor zoeken voor dissidente denkbeelden wordt niet getolereerd. Voor politiek liberaal gedachtengoed, dus democratisering, is geen plaats. Schulte Nordholt vestigt zijn hoop niet op een democratisch China als ideale partner voor het Westen, maar op een Chinese derde weg, waarbij democratisering noch nationalisme de toon zet. Peking weet dan uit de eigen intellectuele en filosofische tradities genoeg wijsheid te destilleren om op een vredige manier de wereld naar zijn hand te zetten. Als er geen oorlog komt, is het al heel mooi, is de sombere maar realistische conclusie.

Blair verdient meer waardering dan Al Gore (Dirk-Jan van Baar de Volkskrant 27 November 2007):
Als het op messianisme aankomt, is Gore de evenknie van Blair. Beiden horen ideologisch bij de ‘Derde Weg’, houden er een progressief godsgeloof op na, en hadden ongetwijfeld een goed koppel gevormd als Gore in 2000 president was geworden. Of beide heren ook samen de Irak-oorlog zouden hebben gevoerd, zullen we nooit weten. Toen het zover was, zat er een ander in het Witte Huis en was Gore tegen.
Daardoor is zijn status als vredesapostel nu boven elke twijfel verheven, maar als Gore in 2002 president was geweest had hij dezelfde rapporten ontvangen als Bush, die daarvan uittreksels doorstuurde naar zijn maatje in Londen.
Daarin werd op het gevaar van Saddam Hoessein en zijn massavernietigingswapens gewezen en de meeste experts deelden die mening. Dat lag voor de hand.

Wacht ons een nieuwe catastrofe?
Hoe de geld- en graaicrisis terug te dringen (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #34 december 2015):
Wat echter zowel bij Engelen als zijn aanvallers opvalt is een vorm van zelfhaat jegens de “witte man” die alles zou beheersen en zijn blauwdruk op de multiculturele maatschappij zou willen opleggen.
Het getuigt van een zeer beperkt historisch inzicht. De aspiratie doorheen de geschiedenis was steeds sociale mobiliteit en de verdrukten der aarde probeerden altijd de elite te emuleren. Arbeiderscoöperatieven bouwden geen futuristische paradijzen, maar pompeuze bourgeoisarchitectuur zoals Volkshuis de Vooruit te Gent. Een heel ander verhaal bij verlichte kapitalisten die arbeidersparadijzen probeerden te bouwen zoals de familistère van Godin of les Bois du Cazier.

Wetenschapsfilosofie deel 10A Objectieve en subjectieve methoden van kennisverwerving:
• yoga en meditatie (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #76 januari 2019 III):
De yoga- en vedanta-filosofie als bewustzijnswetenschap
Er is heel veel gepubliceerd over dergelijke thema’s. We beperken ons hier tot Maharishi Mahesh Yogi en de swami, omdat ik veel lezingen van hen heb gevolgd. Maharishi was één van de meest invloedrijke en wetenschappelijk onderlegde Indiase leraren. Deze leraren zijn gekozen omdat het hier gaat om de verbinding met de wetenschap. Andere Indiase leraren die in het Westen bekendheid kregen, zoals Aurobindo Ghose, de stichter van de spirituele stad Auroville, waren meer filosofen of dichters, zoals Nobelprijswinnaar Rabindranath Tagore. Wetenschap en filosofie ligt in India echter dichter bij elkaar, zoals vroeger ook in het Westen.

Het belang van het onderscheid tussen iets en niets.
Wat dienen we ons te realiseren als reïncarnatie zou bestaan? (Hans Komen Civis Mundi Digitaal #34 december 2015):
Met andere woorden: de reïncarnatiegedachte lijkt mij het meest functioneel; de niets-hypothese het minst functioneel, omdat deze een ‘puinhoop’ in de hand lijkt te werken. (10)
10) Als tegenwerping kan gelden dat we hier in het westen, zonder reïncarnatie idee, het materieel beter zouden hebben dan in landen zoals India en Zuidoost Azië, waar de puinhoop groter lijkt. De vooronderstelling hierbij is dat het om het materiële gaat. Vanuit het gezien zijn het juist de rijke landen die de meeste schade aanrichten. De reïncarnatiegedachte binnen het Boeddhisme en Hindoeïsme zou defaitisme, berusting en inactiviteit in de hand kunnen werken. Je hoeft het in dit leven niet te maken omdat je terugkomt. Maar het kastesysteem binnen het Hindoeïsme kan ook de oorzaak zijn van deze berusting. Dit leven kan men dan eenzijdig beschouwen als resultaat van of daden en schulden uit het verleden waar we niets aan kunnen doen. De leer van karma en reïncarnatie impliceert echter dat je juist wel iets kunt doen om schulden uit het verleden te vereffenen, anders neem je ze weer mee. Indiase geestelijke leiders benadrukken sinds de vorige eeuw een actieve of zelfs activistische levenswijze met inzet voor anderen en voor het welzijn van de wereld. Dit geldt voor Swami Vivekananda van de Ramakrishna Mission, Nobelprijswinnaar Rabindranath Tagore, Mahatma Gandi, Aurobindo, Maharishi Mahesh Yogi en Amma, die vorig jaar met geestelijke leiders van alle wereldreligies bij de paus was om wereldproblemen gezamenlijk aan te pakken.

Deepak Chopra GOD - Openbaring in 10 verhalen (GAMMA september 2013 p. 60,61):
Voor mij waren het meest aansprekend de verhalen rond Giordano Bruno (1548-1600) 'Alles is licht' en Rabindranath Tagore (1861- 1941) 'Ik ben het eindeloze mysterie'. Dit vanwege hun grote betekenis voor de convergentie (de toenadering) van wetenschap en religie. Bruno zag dat "het licht van de Kerk wordt weggedrukt door onwetendheid en dwaling". Tagore en Einstein kwamen in 1931 na drie dagen praten zeer dicht bij elkaar. Zo stelde Einstein: "Wetenschap zonder religie is lam en religie zonder wetenschap is blind." En beiden vonden ze dat God een mysterie was, dat niet kon worden begrepen. Voor Tagore was dit mysterie intern, opgesloten in het mysterie van het menselijk hart. Voor Einstein was het extern en lag het aan de rand van het kenbare universum" (p. 274).

Nieuwe spiritualiteit als derde weg tussen het materialistische paradigma en kerkelijke dogmatiek (Hans Feddema Civis Mundi Digitaal #14 31 oktober 2012):
Opvallende exponenten van deze Derde Weg
Ik noem hier ter oriëntatie en informatie een aantal opvallende exponenten van die derde weg:
Carl Gustav Jung (baanbrekende voorloper en meer dan dat); Joseph Campbell (mythe-expert en bijna even baanbrekend als Jung); William James; Oscar Wilde, Joseph Conrad; Wayne Dyer (zeer invloedrijk spiritueel non-fictie schrijver en recent maker van de film De Verschuiving, gericht op de omschakeling van Ambitieus naar Zinvol leven); Thomas Moore; Deepak Chopra (een fenomenale schrijver en denker en uit een India afkomstige Amerikaan); Paul Ferrini (schreef veel boeken over de Liefde); Paul Heelas (hoogleraar godsdienstsociologie, vooral bekend door zijn boek Spiritual Revolution, gebaseerd op onderzoek in West-Engeland, waarin naast de teruggang van de kerken daarentegen de spiritualiteit erg blijkt op te komen in vooral het bedrijfsleven, het onderwijs, de zorg, maatschappelijk werk en ook binnen de muren van de kerk, zij het daar nog vaak zonder erkenning); Marianne Williamson (overbekend door haar boeken en lezingen vanuit de Course of Miracles en als eenmalige tekstschrijver voor Mandela); Gary Zukav (vooral bekend door z’n boek Zetel van de ziel); Sanaya Roman (het grote belang van in vreugde leven); Eileen Caddy (nog steeds invloedrijke Findhorn Beweging in Schotland, ook na haar dood), Eckhart Tolle (beroemd door Kracht van het Nu); Eugene Drewermann; Anselm Grün; Willigis Jäger (een der groten, ik lees z’n boeken met rode oortjes, is nog steeds lid v.d. R.Kath kerk, hoewel in ongenade gevallen in Rome door z’n integratie van zenboeddhisme en christendom tot een moderne spiritualiteit, die niettemin elk jaar 150.000 bezoekers in z’n centrum krijgt); Frederic Lenoir (‘Handleiding voor een evenwichtige geest en een kalm gemoed. Bestaan is een feit, leven een kunst’ 2010).

‘We leven in cultuur van verandering’ (Jelte Wiersma Elsevier 19 januari 2019 p. 44-46):
Emeritus hoogleraar staatsrecht Wim Couwenberg (93) is optimistisch. Net als ‘zijn’ katholieke kerk, is ook de islam niet opgewassen tegen de ‘stoomwals van de moderniteit’.

Over Teilhard de Chardin (Alexander Men1 GAMMA maart 2010 p. 29-33):
Als natuurwetenschapper en priester, denker en mysticus, voortreffelijke stylist en innemende mens was hij er als het ware voor geschapen om de soevereine vertolker te worden van de geest van de huidige generaties. Katholieken zijn trots op hem, communisten geven zijn boeken uit, alhoewel dezen en genen zijn leer nog allesbehalve volledig begrijpen. Zo sterk is de kracht die van hem uitgaat.
Teilhard de Chardin legde steeds de nadruk op de wederzijdse verbinding tussen alle wetenschappen. Hij droomde van een overkoepelende wetenschap, die alle takken van kennis zou coördineren2 . Volgens hem zullen wetenschap en religie in de toekomst innig met elkaar blijken te zijn verbonden in de eenheid van het menselijk kennen, want voor de wetenschap is de overtuiging onvermijdelijk, dat "het universum een zin heeft en dat het, als wij daarin vol toewijding blijven geloven, een of andere vorm van onomkeerbare vervolmaking kan en zal bereiken"3 .

Symposium The Magic Mountain Revisited Cultivating the Human Spirit in Dispirited Times (21 september 2019):
‘Intellectuele helderheid scheppen over het leven zelf’, dat was de ambitie van Thomas Mann met zijn meesterwerk De toverberg. In die geest brengt het Nexus Instituut inmiddels al een kwart eeuw de belangrijkste denkers en kunstenaars van over de hele wereld bijeen. Om onze 25e verjaardag in stijl te vieren, staat het bijzondere Nexus-symposium, ‘The Magic Mountain Revisited’, geheel in het teken van de thematiek en muziek uit De toverberg.
Als een hedendaagse Settembrini en Naphta gaan Bernard-Henri Lévy en Aleksandr Dugin met elkaar de strijd aan over Verlichting en anti-Verlichting. Vervolgens discussiëren vooraanstaande intellectuelen en kunstenaars over leven, dood, cultuur en politiek; gevolgd door Toverberg-muziek verzorgd door de wereldberoemde tenor Ian Bostridge. Ten slotte bespreekt een groep geëngageerde jongeren wat dit alles betekent voor hun generatie: wat voor Bildung krijgen zij, welke keuzes kunnen zij maken, wat zijn de uitdagingen voor de toekomst?

De roofbouw op onze planeet heeft een nieuw tijdperk betreden: het hyper-extractivisme. In de eeuwige strijd om de winsten schakelen de grootste multinationals een versnelling hoger. Wat dat betekent voor de mens en natuur is voor de happy few bijzaak.
Oh, de happy few vermaken zich opperbest. Een Amerikaanse avonturier liet onlangs de Utopia IV te water. Hij dokte 53 miljoen euro en dobbert nu met zijn superjacht over de oceanen, zodat hij niet in de bewoonde wereld hoeft te zijn, waar de mensen buiten of in portieken slapen en urineren in een hoek van het station.

Emily Jane Fox De familie TRUMP Een onthullend beeld van Amerika’s machtigste familie
Wie is Donald Trump? Leer Amerika’s vijfenveertigste president beter begrijpen, door meer te weten te komen over degenen die hem omringen. Volgens Vanity Fair-journalist Emily Jane Fox ligt in de relatie met zijn vijf kinderen Trumps eigen karakter verscholen.
Aan de hand van interviews met Trumps inner circle vertelt Fox op zeer gedetailleerde wijze over Trumps vijf kinderen én de altijd prominent aanwezige schoonzoon Jared Kushner. Ze gaat in op hun jeugd, hun rol tijdens de campagne en de ambigue band met vader Trump. Het resulteert in verrassende nieuwe inzichten over de niet te onderschatte invloed die de Trump-kinderen op hun vader hebben. Invloed die zich niet uitsluitend tot het privédomein beperkt.

Trump woedend op Britse ambassadeur (Patrick van IJzendoorn Volkskrant 10 juli 2019 p. 6):
Donald Trump heeft de Britse ambassadeur in Washington op Twitter een 'erg domme kerel' en 'een pompeuze dwaas' genoemd. In dezelfde Twitterstorm noemde hij Theresa May 'onverstandig', omdat ze zijn Brexit-advies niet heeft opgevolgd. In een reactie bestempelde de Britse minister van Buitenlandse Zaken Jeremy Hunt de woorden van de Amerikaanse president als 'oneerbiedig' en 'fout'. Het is de grootste Brits-Amerikaanse rel sinds mensenheugenis.
De ruzie begon zondag toen diplomatieke berichten waarin ambassadeur Kim Darroch de president 'incompetent' en 'chaotisch' had genoemd, terecht waren gekomen bij een Engelse krant. De lichtgeraakte Trump besloot de Britse gezant de toegang tot Het Witte Huis te ontzeggen. Darroch ontbrak maandagavond bij een groot ambassadeursdiner.

SGP zwaar verdeeld over bejegening klokkenluider (Ariejan Korteweg Volkskrant 10 juli 2019 p. 6):
De SGP is in rep en roer vanwege de brute omgang met een klokkenluider binnen de partij. Diens arbeidscontract werd eerst gehalveerd en nu mogelijk niet verlengd omdat hij misstanden aan de kaak stelde bij de VOE, een partijcommissie die christelijke politiek in verre buitenlanden wil bevorderen. Er zou sprake zijn van met belastinggeld betaalde snoepreisjes.
Meningen verdeeld
Ook binnen het hoofdbestuur zijn de meningen verdeeld. Vertrouwenspersoon Rien Hoek zou in zijn rapport veel misstanden bij de VOE beschrijven. Medebestuurder P.J. den Boef, tevens lid van de VOE, distantieert zich juist van dat rapport. Partijvoorzitter Peter Zevenbergen wil tot september de tijd nemen om de klacht te behandelen.

Echte leiders geweld Congo nog vrij (Mark Schenkel Volkskrant 10 juli 2019 p. 7):
Krijgsheer Bosco Ntaganda is veroordeeld door het Internationaal Strafhof, maar nog steeds is Congo een gewelddadig oord. ‘Het Strafhof is achter de voetsoldaten aangegaan, de krijgsheren, niet achter degenen die uiteindelijk aan de touwtjes trekken.’
‘Het Strafhof is achter de voetsoldaten aangegaan, de krijgsheren, niet achter degenen die uiteindelijk aan de touwtjes trekken’, zo verklaart Phil Clark, Strafhof-deskundige en verbonden aan de School of Oriental and African Studies in Londen. Thijs Bouwknegt van het NIOD in Amsterdam, tevens Strafhof-volger: ‘De warlords zijn makkelijk te vervangen. Nieuwe poppetjes worden misschien alleen wat stiekemer.’
Elites
De poppenspélers, degenen met touwtjes in handen, zijn veelal politieke en militaire elites in Congo en de buurlanden Oeganda en Rwanda.
Achter de poppenspelers aangaan is lastig, want zij genieten als topfiguren in zittende regimes praktische bescherming tegen de aanklagers van het Strafhof. Het hof heeft geen eigen politiemacht om arrestaties mee te verrichten, het is voor medewerking afhankelijk van staten – een fundamenteel gebrek, zoals ook bleek in heel andere zaken, tegen de president en vice-president van Kenia wegens verkiezingsgeweld. Zij werkten het Strafhof actief tegen en ontsprongen de dans.

De Franse Burgerraad voor het Klimaat blijkt een wassen neus
‘Macron heeft ons verraden’ (Angela dekker De Groene Amsterdammer 29 juli 2021 p. 30-35):
Hoewel president Macron grote sier maakte met burgerparticipatie in het Franse klimaatbeleid, is in de Klimaatwet van afgelopen week van de voorstellen uit de bevolking nauwelijks iets terug te vinden.
Cyril Dion, de charismatische klimaatactivist, aanjager en boegbeeld van het Franse publieke klimaatdebat, overtuigde president Macron ruim twee jaar geleden van de noodzaak van de Burgerconventie voor het Klimaat. De organisatie hiervan was in handen van Mathilde Imer die samen met hem de pers te woord staat.
Dion vond zijn inspiratie voor de participatieve democratie in het manifest Tegen verkiezingen (2013) van David Van Reybrouck. De Belgische cultuurhistoricus en schrijver bestempelt hierin het huidige verkiezingssysteem als verouderd en wil met een besluitvorming op basis van weloverwogen argumenten door gelote burgerraden nieuw elan geven aan onze huidige democratie.
Negentien drukken kende het manifest''' van Van Reybrouck, er zijn klimaattafels georganiseerd, de gemeente Amsterdam experimenteert met burgerparticipatie, maar politieke invloed is in Nederland vooralsnog uitgebleven. Cyril Dion is dat in Frankrijk wél gelukt. Hij lacht, niet zonder trots. ‘Van Reybrouck is diep onder de indruk van wat ik heb bereikt in Frankrijk.’
Schrijver en cultuurhistoricus Eva Rovers, medeoprichter van Bureau Burgerberaad, presenteerde onlangs haar plan aan demissionair premier Mark Rutte om een nationale Klimaatconventie op te nemen in het regeerakkoord. De uitstoot per hoofd van de bevolking ligt in ons land een derde hoger dan gemiddeld in de EU, aldus de recente conclusie van het Planbureau voor de Leefomgeving, en de Nederlandse staat slaagt er niet in hier iets aan te doen, ondanks het eerdere vonnis van de rechter om vóór 2020 de broeikasgasuitstoot met 25 procent te verminderen ten opzichte van 1990. De duurzaamheidsorganisatie Urgenda zag zich gedwongen opnieuw naar de rechter te stappen.\\ Een van de belangrijkste voorstellen van het Burgerberaad was ecocide tot misdaad te bestempelen en op te laten nemen in de grondwet, legt Kulitza uit. ‘De president veegde deze ecocide-maatregel met twee andere veto’s, de zogenaamde jokers die hij zichzelf had toegeëigend, direct van tafel. Hij zegde later wel een referendum toe over ecocide, maar dat vereist overeenstemming tussen de Eerste en Tweede Kamer.’

Emmanuel Macron en Mark Rutte: intergouvernementalisme 2.0 (Leo Klinkers Civis Mundi Digitaal #84 mei 2019):
De rode draad van Ruttes speech is: weg met de naïviteit van de soft power van beginselen en waarden, maar met de hard power van realpolitik zoeken naar macht; niet schromend om die macht te verwerven via onbuigzame handelspolitiek om geopolitiek op één lijn te komen met China en de Verenigde Staten. Onder de veilige hoede van Amerika heeft Europa zich – volgens Rutte - al te lang gekoesterd in zelfgenoegzame zachte macht.
Hij staat weliswaar pal voor waarden als democratie en mensenrechten, maar is bereid die macht desnoods met harde straatgevechten te verwerven. Al met al gaat het nu bij premier Rutte om ‘Europe first’. En dat is naar zijn mening alleen te realiseren door het bestuurlijke deel van ‘Brussel’ in staat te stellen om zowel naar buiten (dus geopolitiek) als naar binnen (dus in het multilaterale stelsel van de lidstaten) een vuist te maken. Meer besluitvormende kracht van de EU-bestuurders naar buiten en naar binnen, daar gaat het hem om. Ik verdenk Macron en Rutte niet van nationalistisch-extreemrechtse sympathieën. Maar wel van een verwijtbaar gebrek aan kennis dat een federaal Europa, gebaseerd op een federale Constitutie en dus met een democratisch mandaat, de enige staatsvorm is waarmee zij hun plannen ter behartiging van gemeenschappelijke Europese belangen kunnen verwezenlijken.

Merkel hoopt dat haar Ruslandpolitiek ooit weer genade zal vinden (Remco Andersen de Volkskrant 26 november 2022, p. 9):
Merkel vindt het te vroeg voor een verontschuldiging voor haar Ruslandpolitiek. Ze hoopt dat haar beleid op de langere termijn gunstiger wordt beoordeeld. Maar ze besloot zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen, omdat ze het tijd vond voor een nieuwe stem. Immers, zegt ze in het interview: ‘Ik heb uiteindelijk geen millimeter vooruitgang geboekt op het gebied van buitenlandbeleid. Niet alleen wat betreft Oekraïne. Ook wat betreft Transnistrië en Moldavië, Georgië en Abchazië, Syrië en Libië. Het was tijd voor een nieuwe benadering.’

Ach europa! (slot): Susan Neiman ‘Zonder hoop kan ik de wereld niet veranderen’ (Annemieke Hendriks De Groene Amsterdammer 4 juli 2019 p. 20-23):
De Amerikaans-Duitse filosoof Susan Neiman, leidster van debatcentrum Einstein Forum in Potsdam, combineert filosofische twijfel met links activisme, geïnspireerd op universele Verlichtingswaarden. ‘Identiteitspolitiek is stamdenken, heel gevaarlijk.’
‘Vroeger’ luidde haar antwoord steevast ‘van Barack Obama’. Hij droeg Neimans Verlichtingswaarden uit: eerbied, hoop, geluk – voor iedereen, zonder onderscheid. In haar bekendste boek Morele helderheid (2008), volgens The New York Times een standaardwerk, beschreef ze hoe die waarden waren gecorrumpeerd door de regering-Bush, als dekmantel voor macht en olie. In datzelfde jaar voerde ze uitgebreid campagne voor Obama, niet als strateeg, maar ‘gewoon huis aan huis mensen werven, en stug daarmee blijven doorgaan’, zegt ze. ‘Obama was dan ook zo goed als een politicus, bij mijn leven, maar kan zijn.’
Op de hele wereld?
‘Er schiet mij zo gauw niemand anders te binnen.’'
''Obama’s ‘Yes, we can’ kreeg een Europese echo in Angela Merkels ‘Wir schaffen das’.

Zorgen om de mondiale ordening of 'Redding' na crisis van 2008 voerde richting huidige mondiale crisis (Holger Steizner Volkskrant 25 november 2016 p. 23):
De reactie op de crisis van 2008 was - anders dan in 1927 - adequaat, heette het lang. Maar die conclusie was voorbarig, schrijft FAZ in een commentaar.
Er zijn 'zorgen om de stabiliteit van de ordening waaraan we gewend zijn', zei bondskanselier Angela Merkel woensdag tijdens de parlementaire debatten over de staatsfinanciën. Op internet verschijnen vervalste berichten en doen meningenrobots aan stemmingmakerij: hier moet de politiek regulerend ingrijpen, zei Merkel ook nog. Wil ze de regering in de techniek van internet laten ingrijpen of de openbare meningsvorming bepalen?
Het overtuigt niet als Berlijn internet verantwoordelijk stelt voor het verlies van vertrouwen in de politiek. Want er zijn goede redenen voor de ergernis van veel mensen. Werden tijdens de financiële crisis niet de bonusbankiers gered op kosten van de belastingbetaler? Wordt in de monetaire unie niet de ene regel na de andere verbogen om de euro of Griekenland te redden? Werd de rente niet afgeschaft om het leven van schuldenzondaren te verlichten - zonder rekening te houden met de spaarders? Heeft Berlijn niet de controle over de grenzen opgeheven om vluchtelingen, onder bijval van de staatsradio en de linksliberale media, welkom te heten?
Je kunt dus wel een vraagteken plaatsen achter het verhaal van de geslaagde 'redding' na de financiële crisis van 2008. Uiteindelijk voerde dit beleid richting de veelkoppige mondiale crisis waarop vandaag niemand een antwoord heeft en die onder westerse elites tot een 'status quo-paniek' leidt, zoals een Duitse historicus het uitdrukt.

Merkel moet de vrije wereld redden (Robert Misik Volkskrant 22 november 2016 p. 23):
Onder de ironische kop 'Leider van de vrije wereld? Maar natuurlijk!' schrijft de Oostenrijkse journalist Robert Misik een kritisch commentaar in Zeit Online over de aankondiging van Angela Merkel opnieuw bondskanselier te willen worden: 'Ze moet van rechts oprukken naar het verstandige centrum.'
Gezien de gematigde politieke stijl die Merkel haast altijd – met uitzondering van haar vluchtelingenbeleid – heeft gekenmerkt, verwacht Misik niet dat zij de 'leider' van de westerse wereld wordt, in die zin dat zij moedig voorop gaat – maar eerder dat ze een consensus tot stand brengt en daarbij initiatieven meeneemt die van anderen komen. Van andere 'leiders' maar ook van de werkelijkheid.\\ 'Als haar dat ook deze keer lukt, dan kan ze echt de redster van de vrije wereld worden.'

Angela Merkel is redder én boze heks (Sterre Lindhout Volkskrant 19 november 2016 p. 6-7):
Zijn Duitsland en Europa gebaat bij een vierde termijn? De redder van het vrije Westen... Merkel gaat door en dat is goed
Ze is al elf jaar bondskanselier van Duitsland, maar ze wil door. Angela Merkel maakte zondagavond bekend dat zich verkiesbaar stelt voor een vierde termijn. Als ze 'das schafft', zijn Duitsland en Europa daar dan bij gebaat of juist niet?
Toch heeft ze er lang over moeten nadenken, zich bewust van de politieke slangenkuil waarin ze zich mogelijk nog vier jaar moet begeven. Ze noemde de sterke polarisatie van de Duitse maatschappij, ze noemde de eurocrisis en de Brexit, het vluchtelingenvraagstuk, de wereld die zich na de overwinning van Trump 'eerst opnieuw moet ordenen'.
Angela Merkel is op dit moment de geschiktste persoon om de EU te vertegenwoordigen op het zo grillige wereldtoneel. Vanwege haar ervaring en om het respect dat ze geniet, maar ook juist omdat ze de weerbarstige politieke geowerkelijkheid kent en geen onrealistisch hoge ambities koestert.
Zelf zei Merkel in een interview deze zomer dat het voor een bonskanselier altijd ingewikkeld is. Dat is een understatement. Het is sinds 1949 nog geen enkele bondkanselier gelukt te stoppen zonder dramatisch verloren verkiezingen of een coup vanuit de partij.
...maar ook de boze heks van Europa Merkel gaat door en dat is slecht:
De Duitsers die niet begrijpen dat hun land miljarden aan Griekenland geeft terwijl de kloof tussen arm en rijk elk jaar groter wordt, het groeiende aantal Duitsers dat hun spaargeld weer in een ouwe sok bewaart omdat ze de banken niet meer vertrouwen.
Er gaapt dus een grote kloof tussen de Merkel die als morele messias aanbeden wordt op de pagina's van internationale kwaliteitskranten en de Merkel die wordt gewantrouwd door de gemiddelde voormalig CDU-kiezer: het wat oudere echtpaar uit een Duitse provinciestad.
Angela Merkel staat symbool voor de politieke kloof in haar land. Vanuit die positie wordt het moeilijk, zo niet onmogelijk om die kloof te dichten.
Ja, Angela Merkel heeft het voortouw genomen in de crisis waarmee 'Brussel' de afgelopen jaren werd bestookt, in de eurocrisis, in het Oekraïneconflict en in de vluchtelingencrisis. Dat heeft Merkel behalve tot de officieuze koningin van Europa ook tot de boze heks van Europa gemaakt.
Bovendien zijn alle drie de 'oplossingen' die onder Duitse leiding tot stand kwamen hoogst gammel gebleken en, in het geval van de vluchtelingendeal met Erdogan, ook hoogst omstreden. Dat zal Merkel aankleven, het zal haar nog meer dan nu tot de personificatie maken van de geloofwaardigheidscrisis waarin de Europese Unie zich bevindt.

'Deze crisis is permanent' (Carlijne Vos Volkskrant 24 mei 2016 p. 12):
De meeste wereldleiders ontbreken op de eerste VN-top over humanitaire hulp. Ook hier verdringen Syrië en de vluchtelingencrisis andere brandhaarden. En dan is er het ongemak over gastland Turkije, dat, eerlijk is eerlijk, wel erg veel Syriërs opvangt.
Weinig regeringsleiders aanwezig
Op de eerste dag van de World Humanitarian Summit in Istanbul, een non-gouvernementele bijeenkomst, blijven politiek gevoelige thema's als interventies of het bombarderen van eigen burgers onbesproken. 'Het is jammer dat er zo weinig regeringsleiders zijn', zegt minister-president Mark Rutte, die net als bondskanselier Angela Merkel wel de moeite heeft genomen te komen. 'Maar je moet het zien als een opmaat. Op de VN-top over vluchtelingen in september in New York zijn hier de dingen voorgekookt.'
Als 'aartsoptimist' ziet hij 'het glas liever halfvol', vertelt Rutte voordat hij het vliegtuig terug neemt. 'Ik zie hier de hele civil society van de wereld, alle religies werken samen. Dat is mooi. We moeten gezamenlijk oplossingen zien te vinden, zoals we dat nu ook doen met terreurbestrijding in de Sahel.'
'Laat niemand achter'
De roep om solidariteit en samenwerking klinkt de hele dag, ook op de tientallen 'side events' die zijn georganiseerd door landen, hulporganisaties en denktanks. Of het nu gaat over onderwijs, vrouwenrechten, veiligheid of jeugdradicalisering, de leuze op de folder luidt: 'Laat niemand achter.' Niet toevallig het motto van de nieuwe Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 die vorig jaar zijn vastgesteld.

Bolkesteins vrijheid (Rein Heijne De Groene Amsterdammer 19 augustus 2021 p. 63):
In haar Vrijheid Een woelige geschiedenis stelt historicus Annelien De Dijn dat het individualistische vrijheidsbegrip is bedacht door conservatieve elites die zich tegen de idealen van de Franse Revolutie hebben gekeerd. Voor een evenwichtige, duurzame democratie en samenleving zijn naast ‘vrijheid’ ook nog twee andere waarden van eminent belang: ‘gelijkheid’ en ‘broederschap’. Broederschap vormt daarbij een essentiële voorwaarde om ‘gelijkheid’ en ‘vrijheid’ van eenieder volledig tot hun recht te laten komen. Broederschap als het bindmiddel van de samenleving.
Maar onder invloed van het neoliberalisme worden mensen te veel aan hun lot overgelaten, waardoor de rol en betekenis van broederschap wordt ondergraven. Er is een kille wind ontstaan die het maatschappelijk klimaat meer en meer doet verslechteren.

‘Het begrip vrijheid is gekaapt door de elite’ (Bas Mesters interviewt Annelien De Dijn de Volkskrant 12 maart 2021\\ Na tien jaar onderzoek naar de geschiedenis van denken over vrijheid trekt historicus Annelien De Dijn een opvallende conclusie: we hebben ons idee van vrijheid te danken aan vijanden van de democratie.

Bolkestein (Merijn Oudenampsen De Groene Amsterdammer 29 juli 2021 p. 63):
Bolkestein schreef in een boze brief aan NRC Handelsblad dat hij Hayek nooit gelezen had. Dat bleek klinkklare onzin. In bijna elk boek van Bolkestein is er wel een citaat van Hayek te vinden. Bolkestein prijst hem uitvoerig als ‘misschien wel de belangrijkste liberale politieke filosoof van de twintigste eeuw’. Sterker nog, Bolkestein was lange tijd erelid van de prestigieuze Friedrich August Von Hayek Stiftung, waar hij als jurylid prijzen uitreikte in de geest van het werk van Hayek.

Essay Thierry Baudet en het nederconservatisme Revolutionairen van deze tijd (Merijn Oudenampsen De Groene Amsterdammer 4 juli 2019 p. 44-45):
Met de opkomst van Forum voor Democratie heeft Nederland sinds tijden weer een echte conservatieve partij. Wat velen verbaast, is dat dit conservatisme meer lijkt op te hebben met revolutiedrang dan met behoudzucht. Maar radicalisme is niet uitzonderlijk in de conservatieve traditie.
Het heden is in dit herstelconservatisme een plek van dreigende duisternis. Het vertrouwde en het goede worden daarentegen in het verleden gelokaliseerd. Noodzakelijkerwijs richt het conservatieve program zich daardoor op restauratie, wat betekent dat de conservatief vijandig staat ten opzichte van het bestaande. Dit is de paradoxale logica van het conservatieve radicalisme. Het is evengoed een utopisch discours, alleen wordt de utopie niet op de toekomst maar op het verleden geprojecteerd.

Verlosser (Ariejan Korteweg Volkskrant 4 juli 2019 p. 21):
Hoe de conservatieve christen zijn hoop stelt in Baudet.
Spruyt ten slotte stelt de cruciale vraag: is een alliantie van FvD en christelijke politiek mogelijk? Zoekend naar een positief antwoord komt hij uit bij de klassieke oudheid, waar hij een fundament van traditie, gelijkheid, vrijheid en taal vindt, volgens de oude Grieken voorwaarden voor een functionerende democratie. Dat fundament zou later ook kerkvader Augustinus erkennen.

Vrouwe Justitia
Advocaten
Het intellectuele niveau van advocaten is in Nederland de afgelopen twintig jaar dramatisch gedaald. Het beroep van advocaat is verworden van hoogstaand pleitbezorger die een doorwrochte analyse maakte van een zaak tot een ordinaire schreeuwer die klinkklare onzin uitkraamt.
Eén oorzaak daarvan is het abominabele niveau van het onderwijs in Nederland, waarbij de studie rechten gedegenereerd is tot het rioolputje van onderwijsland. Als je echt niets kunt dan ga je maar rechten doen. Studenten wordt niet meer geleerd om logisch te denken. Ze hebben geen enkel gevoel meer voor getallen of verhoudingen. De kennis van de Nederlandse taal is schrikbarend laag, waardoor ze niet alleen veel schrijffouten maken, maar ook niet in staat zijn om begrijpelijke zinnen te formuleren of een betoog goed te structureren.

Dick Schoof (Gert van den Toren de Volkskrant 16 auustus 2021 p. 21):
In het interview met Dick Schoof, secretaris-generaal bij Justitie en Veiligheid, vraagt deze zich af hoe iemand kan denken dat het ’t ideaal is van een topambtenaar om de minister in het zadel te houden. (Ten eerste, 14/8) Dat is heel simpel: omdat het zo vaak gebeurt. En als je daar niet aan wilt meewerken, kom je niet op zo’n plek.

De ethiek van de Zuidas-advocaten (Anton Weenink De Groene Amsterdammer 11 maart 2021 p. 127):
In de jaren tussen 2014 en 2017 deed ik onderzoek naar de rechterlijke afwikkeling van de aandelenlease-affaire. Dat leverde verbijsterende uitkomsten op. In die affaire werd in 2005 een schikking bereikt via bemiddeling van Wim Duisenberg.
Een paar maanden na afronding van het AFM-onderzoek verklaarde het Gerechtshof Amsterdam de Duisenberg-schikking algemeen verbindend. Wie deze Hof-beslissing nauwkeurig bestudeert, kan erin lezen dat het Gerechtshof de term ‘aannemelijk’ vervangt door de juridisch nietszeggende term ‘verworven zijn’ van de aandelen. Het Gerechtshof zijn door Dexia’s advocaten ongetwijfeld onwaarheden voorgehouden, maar de hele gang van zaken rond de Duisenberg-schikking riekt toch ook sterk naar collusie.

Onderzoek Bedrijfsadvocaten en ethiek
De butlers van de Zuidas (Margreet Fogteloo en Annerie Smolders De Groene Amsterdammer 25 februari 2021 p. 28-35):
De Zuidas in Amsterdam is synoniem met het neoliberalisme, waarbij corporate lawyers tegen forse honoraria de belangen van machtige cliënten behartigen. Deze bedrijfsadvocaten weten hun partijdigheid goed te verdedigen. Durven zij in de spiegel te kijken?
In Nederland bleven de corporate lawyers buiten schot, wel werd ethiek hot binnen de advocatenopleidingen, en op de grote Zuidas-kantoren traden filosofen toe om intern te reflecteren op dilemma’s.
De komst van Angelsaksische kantoren versterkte die trend. Hogan Lovells, Baker McKenzie, Clifford Chance, Linklaters en Simmons & Simmons, steeds meer Angelsaksische kantoren openden hier de afgelopen decennia vestigingen. Overnames en fusies verengelsten tot mergers & acquisitions, advocaten tot corporate lawyers, procederen tot corporate litigation. De torens werden hoger en prestigieuzer.
Volledige dienstbaarheid aan het doel van de tabaksindustrie was de regel, blijkt uit het vonnis. Het vonnis werd in hoger beroep bevestigd en sloeg de advocatuur hard om de oren. ‘At every stage, lawyers played an absolutely central role in the creation and perpetuation of the Enterprise (de tabaksindustrie) and the implementation of its fraudulent schemes. They devised and coordinated both national and international strategy’, schrijft de federale rechter Gladys Kessler in haar samenvatting.
Wat houdt ethiek dan in? Zeker, stagiairs leren een ‘niet pluis’-gevoel te ontwikkelen, er is intern aandacht voor valkuilen. De Nederlandse Orde van Advocaten lanceert binnenkort een self assessment tool waarmee advocaten kunnen reflecteren op hun eigen functioneren, met een focus op ethiek en vaardigheden.

Advocaat van de aarde (Marit Willemsen Volkskrant 14 november 2015 katern Vonk p. 6-7):
Het Internationaal Strafhof in Den Haag moet directeuren van milieuverwoestende bedrijven kunnen aanpakken, vindt juriste Polly Higgins.
Higgins maakte een wetsvoorstel dat een criminele daad maakt van het grootschalig schade toebrengen aan ecosystemen. De ecocidewet. Denk aan ontbossing van tropische regenwouden, significante (lucht)vervuiling door fossiele energiebedrijven of gevaarlijke industriële activiteiten die de aardbodem beschadigen. De ecocidewet is nu haar leven.
Ontstemd
Higgins reageert ietwat ontstemd als je haar de rol van activist in de schoenen probeert te schuiven. 'Ik geef gewoon juridisch advies om de route van de wet te kiezen, die veel sneller en simpeler is dan al die campagnes voor het milieu.' Als het aan haar ligt wordt ecocide aan het rijtje van misdrijven toegevoegd die worden behandeld door het Internationaal Strafhof in Den Haag. Naast genocide, agressie, foltering en misdaden tegen de menselijkheid.
We zien u in december bij de klimaatconferentie in Parijs?
Higgins begint te lachen. 'Het is goed dat mensen bijeenkomen en erover praten maar... Al 21 jaar hebben we klimaatonderhandelingen nu. 21 jaar. En wat hebben we bereikt? Niets. We hebben nu een ruilsysteem voor gebakken lucht, want dat is die handel in emissierechten en niets meer.
Alleen omdat we zo al 21 jaar doorsukkelen, zien we het als de norm. Het is de wereld van het 'zouden moeten' en 'kunnen', niet van 'móéten'. Als advocaat ken ik het verschil tussen verdragen, overeenkomsten en harde wetten.'
Higgins begint een stuk uit de gevierde Durban Klimaatovereenkomst van 2011 voor te lezen. 'Er staat letterlijk dat er geen rechters bij betrokken zijn, dat het niets strafbaar stelt en dat er geen bewijs kan worden aangevoerd. Het is gewoon een verdomde praatclub! Klimaatonderhandelingen is de kunst van het afzwakken van iets tot het meest betekenisloze, maar enorme pak documentatie dat je je maar kunt voorstellen.'

Klimaatakkoord ontbeert verhaal Lars Moratis en Frans Melissen Volkskrant 4 juli 2019 p. 22):
Het is minstens zo interessant en belangrijk om te kijken wat er niet in het Klimaatakkoord staat.
Geen verhaal
Ten eerste ontbreekt een narratief in het Klimaatakkoord. Het is vooral een arrangement van doelstellingen en maatregelen. Op zijn best biedt het een gestage routekaart voor de ontwikkeling naar een CO2-neutrale economie, maar een enthousiasmerende visie of een verleidelijk perspectief op een duurzame toekomst ontbreekt. Er hoeft overigens niet één verhaal te zijn, het kunnen er meerdere zijn, binnen een overkoepelend narratief. Want verbeelding is cruciaal in zo’n transitie, om mensen, politieke stromingen en ideologische opvattingen te verbinden. Misschien is dit eigenlijk erger: niet alleen is er geen narratief, de noodzaak van zo’n duidend perspectief wordt niet ingezien.
Gedrag
Ten derde ontbreekt het in het akkoord aan kennis van menselijk gedrag. Op diverse punten adresseert het document het belang van gedragsverandering bij burgers en bedrijven, maar het wekt verbazing dat het kabinet om dit te bereiken in feite alleen inzet op publiekscampagnes. Recent onderzoek laat zien dat het cultiveren van de illusie dat het klimaatvraagstuk met kleine en rendabele inspanningen in de privésfeer kan worden aangepakt, dit het risico in zich draagt dat de steun voor noodzakelijke maatregelen afneemt.

Speelbal (Marien van Schijndel de Volkskrant 4 juli 2019 p. 25):
De Europese Unie speelt in de wereld altijd graag de moraalridder van democratische waarden. Uiteindelijk blijkt het altijd een dun sausje over botte machtspolitiek. Zo ook weer bij dit mistige rondje baantjes verdelen. De arena van regeringsleiders lijkt daarbij meer op een Poolse landdag, met egogestuurde belangetjes en dealtjes die een werkelijke volwassen sprong voorwaarts in de weg staan. De Europese droom van interdependentie die tot vreedzame co-ëxistentie leidt op het hele continent, blijkt telkens weer niet meer dan een verlangen dan realiteit.
Zo is Europa telkens een speelbal zonder een werkelijke wereldmacht te worden. Misschien is het daarom tijd voor een stap achteruit om er later weer twee vooruit te kunnen doen, want het eenwordingsproces is te snel verlopen. Tijdelijke ontvlechting van de EU. Economisch samenwerken binnen humane kaders en met Europese subsidies die je alleen kunt verdienen via promotie.
Zeg maar een eredivisie op basis van Europese gedeelde en geïnternaliseerde democratische waarden en een keukenkampioendivisie voor de landen, die het niet zo nauw nemen en die Europa opportunistisch gebruiken voor eigen gewin. Je kunt democratie niet alleen belijden als het je uitkomt. Want zo kweek je scepsis, cynisme en vervolgens populisme.

BRES bewustzijn in beweging #316 (jul/aug 2019):
De innerlijke tuin
De tuin van creatie | Hovenier van de innerlijke tuin | Het land der levenden | De Hof van Eden | Bezielde natuur | Levende tuin | Perzische tuinen en dichters | Tentoonstelling ‘Middeleeuwse tuinen’| In de innerlijke hof | The Rose of God | De diepere vijver van Zijn | De levenstuinen van het Groot Hontschoten | Als de tuin geen bloei meer heeft

Over Saoedi-Arabië als het voorbeeld voor Daech en tevens onze westerse bondgenoot; hoe kan dat? (Jan de Boer Civis Mundi Digitaal #35 februari 2016):
Wat is het verschil tussen een moordenaar van Riyad in Arabië en een moordenaar van Raqqa, op Syrische grond, van Daech? Voor de ongelukkige, beschuldigd van belediging van de islam, is er geen enkel verschil: zijn hoofd valt in het zand en zijn lichaam wordt aan een kruis geslagen zoals in vroegere tijden, totdat het volledig ontbonden is. Voor de westerse samenleving is het verschil dat de opdrachtgever van de beul in Riyad onze vriend is, en wij de opdrachtgever van de beul in Raqqa bombarderen.
Deze westerse paradox, een duivelse cocktail van "realpolitik" en ideologische bijziendheid, verdwijnt snel uit ons bewustzijn door de voor het westen voordelige samenhang van politiek en handel, die onlangs zijn hoogte punt vond in de benoeming van het Saoedi-Arabische voorzitterschap van de commissie van de mensenrechten van de Verenigde Naties........ Niet te geloven !!
Sinds zo’n goede duizend jaar geleden kent de soennitische islam vier grote stromingen die garant staan voor een religieuze orthodoxie : hanafisme, malikiisme, chafisme en handalisme waarvan de namen afkomstig zijn van hun stichters.

Levenskunst als een wijsheidstraditie voor de ontwikkeling van een ethisch-politiek bewustzijn! Deel I (Heidi Muijen Civis Mundi Digitaal #3 februari 2011):
Een platte postmoderne ideologie luidt dat ieder zijn of haar eigen waarheid heeft. Levenskunst voor de homo economicus is de ‘kunst van het vermarkten van levensgeluk’ - van filosofiecursussen tot happiness coockies. In de regel gaat het op de wereldmarkt om winstmaximalisatie ongeacht morele en waardepolitieke afwegingen. Persoonlijke begeerte, groepsbelangen en andere ‘ondeugden’ leiden volgens dominante ideologieën (utilisme, Realpolitik, opportunisme, neoliberaal pragmatisme) tot het grootste geluk voor de grootste gemene deler. Bijgevolg vertoont de sfeer van (ethische en politieke) waarden een onheilspellende Januskop: een eenzijdige externe oriëntatie op het instrumenteel-economische (welbegrepen) eigen belang en een (spirituele en/of materialistische) individualistische naar binnen gerichtheid. Grondnoties over menselijkheid, bevrijding, levensgeluk en andere humanitaire waarden dreigen tussen beide domeinen versplinterd te worden.

'Dwarsdenken 2017: Waarom Gorbatsjov teleurgesteld is in het Westen' (Congres UT Twente 21 oktober 2017):
Een brug slaan tussen Oost en West is de missie van de Rusland & Oost-Europa Academie. Daarom organiseert de Academie 'Dwarsdenken', een congres om een ander geluid te laten horen, een geluid dat in de mainstreammedia soms ondergesneeuwd dreigt te raken. Vier deskundigen op het gebied van Rusland en de relaties tussen Rusland en het Westen komen op deze dag uitgebreid aan het woord: drs. Alexander Münninghoff, prof. Karel van Wolferen, prof. Emmanuel Wagemans en drs. Marie-Thérèse ter Haar.

Code Oranje (Bert Wagendorp Volkskrant 27 oktober 2018 p. 3):
Vorig jaar stond in de Volkskrant een verhaal over mogelijke democratische hervormingen. Er kwam van alles langs: superstemwijzers, liquid democracy, kunstmatige intelligentie, maximaal zeven partijen in de Tweede Kamer, meer zeggenschap voor steden. Eerder presenteerde David Van Reybrouck''' al zijn idee voor een ‘lottocratie’ – burgervertegenwoordiging door loting. Toenmalig Kamervoorzitter Verbeet stelde voor een deel van de Kamerleden via loting aan te wijzen.
Ideeën genoeg, nu nog daden. De gedachte dat je er wel bent, met een referendumpje op z’n tijd, is een gepasseerd station. Het moet fundamenteel anders; als Code Oranje ze in Den Haag tot nadenken aanzet, is het initiatief van Bert Blase al meer dan geslaagd.

School met den Bijbel zonder Bijbel (Gijs Beukers Volkskrant 16 september 2017 p. 11):
Veel kinderen op christelijke scholen weten nauwelijks iets van het geloof. Lastige klus dus voor leraren om de leerlingen iets over de Bijbel bij te brengen. 'Dan wordt er weer een verlamde genezen, nou dat weten we wel.'
'Het is helemaal niet verwonderlijk dat scholen met dit probleem zitten', zegt Nico ter Linden, emeritus-predikant en schrijver van de zevendelige boekenreeks Het verhaal gaat, waarin hij de Bijbel op toegankelijke wijze uitlegt. 'De Bijbel is ingewikkeld erfgoed, hij staat voor een hele oude cultuur. Het wordt pas interessant als je die naar onze tijd weet te vertalen', aldus Ter Linden. 'Maar steeds minder mensen hebben de kennis om die vertaalslag te maken. Dat is verontrustend.'

'Geen mens is intelligent genoeg om zijn eigen domheid te begrijpen' (Ed Schilders Volkskrant 2 juli 1999):
Matthijs van Boxsel: ‘Om te beginnen: het begrip domheid wordt te achteloos gebruikt. Domheid is het handelen tegen beter weten in. Domheid is kortom geen gebrek aan kennis of intelligentie. Sterker: domme mensen zijn vaak gevaarlijk omdat ze intelligent zijn. En hoe intelligenter ze zijn, hoe rampzaliger de gevolgen van hun domdaad. Mensen worden steeds dommer. Dat stellen onderzoekers, onder wie UvA-psycholoog Jan te Nijenhuis, deze maand in het tijdschrift Intelligence (een samenvatting vindt u hier). Als criterium hanteerden zij reactietijd. Volgens Matthijs van Boxsel, auteur van De Encyclopedie van de Domheid, is die opvatting van domheid verkeerd. 'Domheid is geen gebrek aan intelligentie.'

Het CDA en het radicale midden - Een politiek-filosofisch-theologisch essay (Peter Sas Civis Mundi 21 maart 2012):
Het radicale midden was een trefwoord van Paars, dat geesteskind van D66, het CDA-loze monsterverbond van PvdA, VVD en D66 uit de jaren ’90. Wat dat monsterverbond mogelijk maakte was precies het idee van een radicaal midden, wat in dat tijdsgewricht zoveel betekende als het idee dat de extremen - PvdA en VVD - samen konden komen, omdat werknemers en werkgevers (arbeid en kapitaal) eigenlijk dezelfde belangen hebben, namelijk een goed draaiende economie. Dit idee was uit de Amerikaanse en Engelse politiek komen overwaaien, waar zich onder de noemer van "the radical center" een aantal politieke bewegingen en partijen had geschaard die de traditionele tegenstelling tussen links en rechts wilden overstijgen. Anthony Giddens, de ideoloog van Labour onder Blair, noemde dat de Derde Weg tussen socialisme en kapitalisme en oefende daarmee enorme invloed uit op de internationale sociaal-democratie en zeker op de PvdA onder Wim Kok, die dan ook opriep om de "de ideologische veren af te schudden". De links/rechts-tegenstelling was passé, zo hield men ons voor: de tijd van ideologische strijd was voorbij.
De Derde Weg als dialectiek van de verliezer
Natuurlijk was die strijd allerminst voorbij, integendeel. Zoals nu genoegzaam bekend is ging onder de ont-ideologisering van de politiek de overwinning van een heel rechtse ideologie schuil, het neoliberalisme. De ont-ideologisering van de politiek was tevens een ont-ideologisering van de economie en daarmee ook een economisering van de politiek: grote sociaal-economische vraagstukken, zoals de verzorgingsstaat of immigratie, werden niet meer gezien als politieke kwesties die om principiële keuzes tussen links of rechts vroegen, maar als technocratische kwesties van economische efficiëntie. Wat dat betreft sloot het neoliberalisme perfect aan bij een beroemd motto van de Chinese leider Deng Shao Ping: "Het maakt niet uit of een kat rood of wit is, als hij maar muizen vangt" (in neoliberale termen: als hij maar winst maakt). In Nederland bleek deze kat de kleur paars te hebben. De Paarse kabinetten voerden trouw de neoliberale agenda uit: ze liberaliseerden de economie en de financiële sector, privatiseerden grote delen van de publieke sector en lieten de inkomensverschillen flink groeien. De zogenaamde synthese van links en rechts was dus in feite een overwinning van rechts, die de linkse oppositie bijna geheel in zich had opgenomen.
De Christelijke dialectiek van het verdwijnende midden
Voor Hegel, kortom, is het doel van elke bemiddeling wat hij "bemiddelde onmiddellijkheid" noemde, de synthese van de gemedieerden waartussen de bemiddelaar verdwenen is. De Heilige Geest, als de geest van de Christelijke gemeente, is voor Hegel het paradigma van deze bemiddelde onmiddelijkheid. De Christelijke gemeente is immers een gemeenschap die bijeengehouden wordt door een terugtredend midden, gesymboliseerd door het Kruis. De theologie van Jezus’ middelaarschap is dan ook in zoverre analoog aan de theologie van het machtsmidden, als een theologia gloriae, dat Jezus zijn gemeenschap vanuit het midden beheerst, als een keizer in het midden van zijn imperium: "Want waar twee of drie vergaderd zijn in mijn naam, daar ben Ik in hun midden," zegt Jezus volgens Matthéus (18:20). Maar in tegenstelling tot het machtsmidden heerst Jezus in zijn gemeenschap niet door te domineren en te verdelen maar juist door als midden terug te treden en zo samen te brengen: Jezus is de overwinnaar van het kwaad (Christus victor) doordat hij er het slachtoffer van geworden is. De Christelijke filosoof René Girard heeft dit - in een beroemd geworden interpretatie - zo uitgelegd dat Jezus met zijn offer het sociale zondebokmechanisme heeft blootgelegd, dwz. het mechanisme waarbij de sociale cohesie wordt bewaard door interne conflicten af te reageren op de outcasts van de samenleving. Door zo het zondebokmechanisme te ontmaskeren heeft Jezus volgens Girard de basis gelegd voor een radicale andere, geweldloze samenleving.

Karel van der Toorn, boek Scribal Culture and the Making of the Hebrew Bible, interview met Karel van der Toorn, NRC Handelsblad van 14 juli 2007: Wie schreven het Oude Testament? Schriftgeleerden, de intellectuelen van hun tijd. De Hebreeuwse Bijbel is ontstaan in een orale cultuur die was gebaseerd op het gesproken woord. De cultuur waarin de bijbel ontstond, behoorde tot een veel grotere wereld, die van het antieke Nabije Oosten.

Discussion of the Bhagavad Gita and of Genesis
One of the interesting facets of this course already is how each text builds on the other texts we have read or are reading. This of course is one of the main reasons this master's program interested me but it’s also making me want to read so much more: either by the same authors or their contemporaries, or to read about what was going on in the world at the time – and I don’t have time to do this!
Wat de Bhagavad Gita is voor het Oosten is Genesis voor het Westen.

Are there Similarities Between the Bhagavad Gita and Bible?
As a general rule, when dealing with competing world views (such as that of Christianity and of Hinduism), I suggest you use the methodology used by Paul in Acts 17 when speaking to the Stoics and Epicureans of his day at the Areopagus in Athens. He used the following technique:
1. Know the worldview of the person you are talking to.
2. Find common ground as a means for beginning the discussion.
3. While being respectful of the other person’s world view, show why the Christian worldview is superior.
De conclusie kan worden getrokken dat de Bhagavad Gita en Genesis analoog zijn aan elkaar.

Uitverkoop of We betalen een hoge prijs voor onze koopjesdrift (Gidi Heesakkers Volkskrant 16 januari 2017 bijlage p. 2):
De boeiende globalisatielessen van De prijsvechter, op instapniveau, zullen het bewustzijn misschien iets vergroten. Maar de pijn die het in de uitverkoop gooien van onze economie veroorzaakt, die zullen de Ria's van de wereld toch eerst in hun portemonnees moeten voelen.

De harde val van Barack Obama of Hoe acht jaar Obama kon uitmonden in een Trump (Arie Elshout Volkskrant 14 januari 2017 p. 22-23):
Vrees voor levenswerk
Nog maar kort geleden dachten de Democraten dat zij de toekomst vertegenwoordigden, het nieuwe, diverse Amerika. Maar er is iets gruwelijk misgegaan, concludeert voormalig Amerika-correspondent en huidig correspondent Europa Arie Elshout: 'Hoe kon het dat acht jaar Obama uitmondde in een Trump?'
Obama zei in zijn afscheidsrede dat het de Amerikaanse democratie bedreigt als de twee kampen zich in hun eigen 'bubbels' terugtrekken. 'Als je het zat bent ruzie te maken met vreemden op internet, probeer er dan eens een te spreken in het echt.' Een waar woord van Obama. Laat het ook een oproep zijn aan hemzelf, de Democraten en geestverwanten in Europa.
Trump is gekozen door rechts, maar zit er ook vanwege het falen van een arrogant links, dat gemerkt heeft dat de geschiedenis net zo wispelturig is als een Texaanse Longhorn-stier.

Met de hoop op zegen (Michael Persson Volkskrant Magazine 14 januari 2017 p. 20-30):
Wat heeft Obama gedaan de afgelopen 8 jaar? Obama is geslaagd en heeft gefaald. Hij was te zwart en te wit. Hij was het eindpunt van racisme en een startpunt daarvan. Wat heeft de president de afgelopen acht jaar gedaan? En, misschien belangrijker, wat niet?
De economie
In de herfst van 2008, ongeveer gelijktijdig met Obama's verkiezing, was de Amerikaanse economie bezweken onder de schuldenlast. Met een enorme financiële injectie waren de banken gered, maar daarna stortte de rest van economie in. Voor de redding van de auto-industrie bouwde Obama nog voort op een miljardenpakket van zijn voorganger George W. Bush, maar de rest van het land ving hij zelf op, met zijn allereerste wet, de Recovery and Reinvestment Act uit 2009, een ongekende steunoperatie van 800 miljard dollar. Belastingverlaging en hogere overheidsbestedingen (onder meer in infrastructuur en onderwijs) moesten de consumptie aanwakkeren, en zo de economie weer op gang brengen. Keynes volgens het boekje.
Het land werd gered (mede ook dankzij de dollardrukkende centrale banken), een depressie van jarendertigformaat werd voorkomen, de economie groeide het afgelopen jaar met 3,5 procent en de werkloosheid - 10 procent in oktober 2009 - belandde in november op 4,6 procent, het laagste niveau in bijna tien jaar. Maar wie weet dat?
Idealist
Vanaf het begin wist Obama, de grote communicator, zijn plan niet goed uit te leggen. De Republikeinen hamerden op verkwisting van belastinggeld, en veel kiezers dachten door de retoriek dat de belastingen waren gestegen. Dat een groot deel van Obama's stimuleringsplan een belastingverláging was en dat die elke maand stilletjes in de loonstrookjes van hardwerkend Amerika werd verwerkt, ontging het electoraat. 60 procent van Amerika zei na het eerste jaar 'ziek te zijn' van de belastingverhogingen, terwijl 95 procent juist minder belasting betaalde.

Barack gaf zijn land menselijker gezicht of 'Obama-bashers krijgen onterecht ruim baan' (Max Westerman Volkskrant 11 januari 2017 p. 23):
Opmerkelijk dan ook dat in de Nederlandse media de Obama-bashers de afgelopen jaren ruim baan kregen. Je vindt ze op de gekste plekken. Dat Leon de Winter in De Telegraaf Obama voor neomarxist kan uitmaken, begrijp ik nog. Maar dat de Volkskrant een podium geeft aan liefst twee rabiate aanhangers van de anti-Obama clan, dat verbaast me. Met enige regelmaat gaan deze rechtse VVD'ers in laatdunkende bewoordingen los op Amerika's eerste zwarte president.
Waarom geeft de Volkskrant een podium aan Obama-critici? 'Waar de bashers echt over de schreef gaan, is in hun denigrerende toon.'
Oud-europarlementariër Derk Jan Eppink haalde vorige week de dooddoener 'Messias Obama' maar weer eens van stal om diens bewonderaars belachelijk te maken. De acht presidentiële jaren van het 'zondagskind' hebben wat de columnist betreft niets positiefs opgeleverd. Ex-VVD-partijbestuurder Koen Petersen keek als Amerikanist ook al terug op 'magere presidentiele jaren'. Wie een andere mening heeft, lijdt aan 'kinderlijke Obamania'.
Nee, ook Obama heeft geen vrede gesticht in het Midden-Oosten. Maar hij trok zich wel terug uit de ruïneuze oorlog die zijn voorganger begon in Irak. IS, dat uit die oorlog voortkwam, ging hij hard te lijf en is nu op zijn retour. Mede dankzij de door Eppink bekritiseerde 'rode lijn' die Obama tegen chemische wapens in Syrië trok, zijn die wapens daar nu weg. De brede war on terror vormde hij om tot een strijd tegen specifieke doelwitten. Zo lukte het Obama met één gerichte actie wat de hele oorlog in Afghanistan niet had bereikt: het uitschakelen van Osama Bin Laden.

Compromisme (Jenneke Vrijenhoek Volkskrant 6 januari 2017 p. 25):
Het artikel van Marianne Thieme en Ewald Engelen (O&D, 4 januari) is mij voor een groot deel uit het hart gegrepen. Het was al langer duidelijk dat zowel (vooral) PvdA'ers als VVD'ers zich beduveld voelden toen dit kabinet tot stand kwam. Zwaarwegende idealen kunnen niet zomaar worden ingeruild.
Toch is er bij mij ook een stukje dat blijft knagen: is het niet ook zo dat, zolang idealistische partijen niet groot genoeg zijn, het compromisme aan de macht zal blijven? En is het in de realiteit niet vrijwel uitgesloten dat er nog een partij te vinden is met dezelfde idealen? Voor geheel of gedeeltelijke samenwerking is het toch niet per se noodzakelijk om je belangrijkste idealen te verkwanselen?
Na alle terechte kritiek van links op dit afbraakkabinet zou ik het toch zeer gênant vinden als linkse partijen weer niet samenwerken in een volgend kabinet.

Eppink en Obama (Pim van Bokhoven Volkskrant 6 januari 2017 p. 25):
Als Obama grondtroepen naar Syrië had gestuurd, Israël had geholpen bij het onmogelijk maken van een tweestatenoplossing, het klimaatprobleem had genegeerd (want dat speelt toch pas in 2050) en niks had gedaan aan de grote groep onverzekerde Amerikanen, dan had hij in ieder geval aartsconservatief Derk Jan Eppink gunstiger gestemd (O&D, 4 januari). Daar zal hij na 20 januari nog wel eens wakker van liggen.

Counter-insurgency of Oorlogsmisdaden als middel voor militaire en diplomatieke doelen (Arnon Grunberg Volkskrant 6 januari 2017):
Martijn Kitzen, ex-militair en historicus, promoveerde op counter-insurgency in etnisch en tribaal verdeelde samenlevingen. Kitzen diende in 2008 in Uruzgan, vrijdag stond een interview door Dirk Vlasblom in NRC.
Kitzen stelt dat de Nederlandse strategie in Uruzgan werkte, maar dat we niet lang genoeg zijn gebleven.
In 2007 sprak ik in Kabul met generaal Freek, achternamen bleven onvermeld. Hij vertelde dat we dertig jaar zouden moeten blijven om iets te bereiken.
Als succesvolle counterinsurgency noemt Kitzen Maleisië in de jaren vijftig.
De Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever is eveneens redelijk succesvolle counter-insurgency. De prijs is echter hoog: betrekkelijke rechteloosheid en de facto apartheid.
Poetins ingrijpen in Tsjetsjenië? Succesvolle counter-insurgency. Wie bereid is op grote schaal oorlogsmisdaden te begaan kan veel bereiken. Zie ook Syrië.
Ik daag Kitzen uit nogmaals te promoveren. Een proefschrift over oorlogsmisdaden als effectieve manier om militaire en diplomatieke doelen te bereiken. Verbeter Machiavelli.

Het is niet nodig Machiavelli te verbeteren. Een effectieve manier om militaire en diplomatieke doelen te bereiken is al bekend. Het retorische foefje berust op een filosofisch vraagstuk, namelijk maak je gebruik van het niet-zijn van Hegel of van de fundamenten voor alle kennis van Ayn Rand. Het boek Atlas Shrugged van Ayn Rand is het fundament van het marktfundamentalisme, het ultrakapitalisme. Daarentegen dient in het rapport 'E i V' als basis de natuurfilosofie uit de Griekse oudheid. De drie axioma’s (1e -, 2e - en 3e grondstelling) van H.P. Blavatsky staan diametraal tegenover de drie axioma’s van Ayn Rand en hebben op de schijnbare paradox betrekking. De schijnbare paradox is het moeilijkste te begrijpen fenomeen in het Boeddhisme.

De lessen van Uruzgan (Buitenhof 18 december 2016):
De missie in Uruzgan kostte vierentwintig Nederlandse soldaten het leven, en de provincie in Afghanistan is voor een groot deel weer in handen van de Taliban. Martijn Kitzen promoveerde deze week op de missie, met zijn boek ‘Oorlog onder de mensen’. Hij velt een scherp oordeel over politiek wensdenken in tijden van oorlog. Wat moeten we leren van Uruzgan? En hoe moet het Westen dan te werk gaan in Syrië, waar deze week in Aleppo honderden mannen, vrouwen en kinderen de dood vonden?

Schaf overheidssubsidie aan politieke partijen af (Gijs Kooistra Volkskrant 4 januari 2017 p. 26):
In de huidige kartelpartijen maakt de top de dienst uit en hebben de leden steeds minder te zeggen.
Afgelopen jaar isDonald Trump verkozen tot nieuwe president van de Verenigde Staten, heeft de Britse bevolking voor een Brexit gestemd en werd de roep om de-islamisering in Nederland steeds sterker en onbeschaamder.
Op al dit soort zaken reageren wij, hoogopgeleide Volkskrant-lezers, voornamelijk verontwaardigd. Dit is logisch, aangezien dit toch irrationele en/of onmenselijke zaken lijken. Toch vallen deze gebeurtenissen in een trend die al langer gaande is over de hele wereld. Het zijn dus geen ongelukken, maar gevolgen van een ontwikkeling die al langer in de maatschappij speelt. Hiervoor moeten we op zoek gaan naar een daadwerkelijke oplossing. Met enkel verontwaardiging lossen we niks op. Sterker, met onze verontwaardigde reactie wordt het probleem enkel versterkt. De polarisering van onze samenleving wordt alleen maar groter zolang wij zo blijven reageren. 'Het volk' en 'de elite' kunnen zich steeds minder goed in elkaar verplaatsen, terwijl dit juist zou moeten gebeuren. Wij moeten ons in de 'gefrustreerde kiezer' verplaatsen en uit onze eigen denkbubbel stappen.
De oplossingen die gevonden moeten worden zijn van hele andere aard. Zij moeten ervoor zorgen dat iedereen weer kans heeft om deel te nemen aan het maatschappelijke debat op basis van argumenten. Dit is hoe democratie hoort te zijn. Want als we op dezelfde voet voortgaan zal de samenleving verder polariseren, intoleranter worden en zal de politiek in 2017 weer een stapje verder ontsporen. Dit moeten we niet willen. Daarom moet de staatsfinanciering voor partijen worden afgeschaft.

Gijs Kooistra, Ewald Engelen en Marianne Thieme geven een samenvatting van de marionetten van het systeem. Het heeft nu tot gevolg dat politici door de banken worden gegijzeld. Jan Eppink heeft gelijk ook Obama laat zich gijzelen door het grootkapitaal, de schaduwkant van de Amerikaanse droom. Politici en het grootkapitaal houden elkaar in een wurggreep gevangen. De Amerikaanse droom legt het af tegen de Chinese droom. Het toont ook de controverse tussen de wetenschappers Carel van Eykelenburg en Eric Smit. Carel van Eykelenburg verdient zijn bruto jaarsalaris van 697.000 euro door de financiële spelletjes van het casinokapitalisme, het piramidespel braaf mee te spelen. Door de rente op nul en de geldpersen op volle toeren worden er dagelijks miljarden in de economie gepompt. Carel van Eykelenburg laat zien dat het meespelen van financiële spelletjes zeer lucratief is. Eric Smit moet daarentegen sappelen om rond te komen. Met intelligentie heeft dit weinig te maken.

Het falen van een messias of Wie begint als messias kan alleen maar dalen (Jan Eppink Volkskrant 4 januari 2017 p. 29):
In Amerikaanse media geeft president Obama interviews over zijn 'erfenis'. Zijn grootste hobby. Een half jaar na zijn aantreden in 2009 hield hij een diner in het Witte Huis met 9 prominente historici. Vraag: 'hoe kan ik een erfenis nalaten'? Nu bouwt hij aan het 'Obama Museum' in Chicago. Maar wat moet daar in? Foreign Policy concludeert dat Obama nooit heeft begrepen hoe de geschiedenis werkt.
Historici oordelen meestal milder over politieke leiders dan tijdgenoten. Bij Obama is het omgekeerde waarschijnlijker. Wie begint als messias kan alleen maar dalen.

Jongeren in spiegelland of De kracht van het corps is de beslotenheid en verwarring (Sander van Walsum Volkskrant 23 december 2016 katern Vonk p. 14-15):
Voor niet-leden is het appeal van corpora moeilijk te begrijpen. Sander van Walsum, oud-lid, legt uit waarom het corps desondanks nog steeds bloeit.
Volgens de leer van de cognitieve dissonantie groeit de behoefte om ergens bij te horen naarmate aan de toelating zwaardere eisen worden gesteld. En wie de initiatie heeft doorstaan, zal niet snel de behoefte voelen om het lidmaatschap te versmaden of om zich tegen de vereniging te keren.
Nasleep van incidenten
Het corps brengt niet altijd het beste in de mens naar boven. In die zin onderscheidt het zich niet wezenlijk van 'de kille', waar aanpassingsvermogen vaker wordt gehonoreerd dan moreel hoogstaand gedrag. Verhalen van reünisten over vroeger zijn dan vaak ook wat dubbelzinnig. Enerzijds komen ze te spreken over de uitbundige, zij het wat wereldvreemde, lol en de 'vriendschappen voor het leven' die tijdens de studententijd werkelijk ontstaan. Anderzijds is er de schaamte over een te grote meegaandheid en een te sterk ontzag voor gezette jongemannen in een krap zittend pak. En ze gêneren zich plaatsvervangend voor incidenten, zoals die bij Vindicat. Het corps als karakterologische leerschool werpt pas later in het leven z'n vruchten af. Als het goed is.

Wilders is een schijndemocraat (Thomas von der Dunk Volkskrant 15 december 2016 p. 24):
Rechts-radicalisme
De minachting van Wilders voor de instellingen van de rechtsstaat past in een internationaal patroon.
Het komt op de nadere invulling aan of we met reële vrijheid of schijnvrijheid te maken hebben. Kort gezegd: de democratie gaat over de wil van de meerderheid, de rechtsstaat over de bescherming van de minderheid tegen de mogelijk tot willekeur leidende uitwassen daarvan.
De Indiaas-Amerikaanse politicoloog Fareed Zakaria maakt in dit opzicht een zinvol onderscheid tussen constitutionele en plebiscitaire democratieën. De eerste zijn de westerse, waarin verkiezingen in een institutioneel kader zijn ingebed. In de tweede baseren de machthebbers zich, met voorbijgaan aan zulk matigend tegengewicht, direct op de magische volkswil. Dat is het model-Mugabe: ik ben door de meerderheid van het volk gekozen, dus wie zich tegen mijn wil keert, keert zich tegen het volk. De bedenkelijke ontwikkeling is dat het in het Westen met Trump en Orban eveneens die kant lijkt uit te gaan. Ook Wilders hoort, gezien alleen al zijn feodale greep op zijn eigen fractie, evident in dat rijtje van zulke schijndemocraten thuis.

Ontoerekeningsvatbaar of Wilders belandt in afvalbak van de geschiedenis (Arnon Grunberg Volkskrant 12 december 2016):
Zoals ik eerder betoogde, had Wilders wegens ontoerekeningsvatbaarheid vrijspraak moeten krijgen. Een volwassene die dermate infantiele uitspraken doet, kan alleen ontoerekeningsvatbaar zijn.

Trump geeft CIA veeg uit de pan over Russische hackers (Michael Persson Volkskrant 12 december 2016 p. 7):
De Russische bemoeienis is niet zonder precedent. De Amerikanen zelf proberen al decennia democratische processen te beïnvloeden. Van Chili tot Afghanistan, van Iran tot Honduras hebben de Amerikanen met spionage of diplomatie, met moord of desinformatie onwelgevallige leiders op afstand willen houden. Volgens onderzoeker Dov Levin van de Carnegie Mellon-universiteit hebben Rusland (en de Sovjet-Unie) en Amerika van 1946 tot 2000 117 keer ingegrepen in verkiezingen in andere landen.

Hoe het midden moet reageren op het populisme (René Cuperus Volkskrant 12 december 2016 p. 19):
Met de veroordeling van Geert Wilders, en zijn reactie daarop met een frontale aanval op de 'wereldvreemde elite van politici, rechters en journalisten die ons land al zolang schaden', is het spel op de wagen.
Twee dingen zijn op voorhand duidelijk. Deze aanval op 'het establishment' zal zich niet beperken tot een enkele verkiezingscampagne, maar is een fenomeen van lange adem. Na de verkiezingen van 15 maart is het niet voorbij. Deze anti-establishment revolte wordt veroorzaakt door dieper liggende scheidslijnen in onze samenleving. Dat maakt zich blindstaren op Nederland of de persoon van Wilders ook weinig zinvol. We hebben hier te maken met een Europees, zo niet mondiaal, fenomeen.
Een derde reactie zou mijn voorkeur hebben: duidelijke grenzen stellen, gecombineerd met zelfkritiek. Daar waar het populisme over de schreef gaat dit hard bestrijden en veroordelen, maar tegelijk de diepere oorzaken van het populisme zeer serieus nemen. Populisme kan men uiteindelijk het beste overbodig maken, door iets te doen aan de achtergronden.
De gevestigde politiek zal zich nog gevoeliger moeten tonen voor de pijnpunten waarop het rechts-populisme teert en floreert - eliteproject Europa, integratieproblemen en de radicale islam. Maar evenzeer voor de economische onzekerheden die onze globaliserende wereld blijkt op te roepen bij grote groepen burgers. Tot op zekere hoogte zijn de EU en de migratiekwestie een projectiescherm van die diepere zorgen. En veel van die zorgen zijn reëel. De gevestigde partijen zullen zelfkritisch moeten omgaan met de ongelijkheden en onzekerheden die de samenleving de afgelopen decennia uit elkaar hebben gedreven. Rechts zal het bedrijfsleven onder druk moeten zetten om economische zekerheid te herstellen ten koste van hyperflexibilisering.

Dominique Moïsi De geopolitiek van emotie hoe culturen van angst, vernedering en hoop de wereld veranderen
Dominique Moïsi liet in 2009 met De geopolitiek van emotie zien waarom sommige culturen eerder met elkaar in botsing komen dan andere. Hij diagnosticeerde angst bij het Westen, vernedering bij de Arabisch-islamitische wereld en hoop in Azië. Zijn onconventionele analyse van wereldproblemen vanuit emoties was een groot, mondiaal succes. Het boek is in 27 talen verschenen.\\ In 2015 is het eigenlijk nog interessanter om De geopolitiek van emotie te lezen. De lezer kan controleren of Moïsi's voorspellingen voor Europa, de Arabische wereld en Azië zijn uitgekomen en wordt aan het denken gezet over de oorzaken van de huidige politieke ontwikkelingen. Het boek is geactualiseerd met een voorwoord dat Moïsi na de aanslagen in Parijs schreef.
Recensie (Henk Hogeboom van Buggenum GAMMA september 2009):
Het lijkt een oxymoron, de geopolitiek te verbinden met emotie. Wie denkt bij politiek niet aan een kil, door de ratio gestuurd apparaat. Emoties en geopolitiek vermengen zal voor menigeen een zinloze, misschien zelfs gevaarlijke exercitie zijn, die uiteindelijk zal leiden tot een peilloze redeloosheid. Moïsi weet dat als geen ander, terugkijkend op de barbarij onder Hitler in Duitsland. Toch leiden zijn inzichten hem als senior adviseur van het Franse Instituut voor internationale betrekkingen en hoogleraar aan het Parijse Institut d'Études Politiques tot andere overtuigingen:
1. Los van emoties is deze wereld niet volledig te bevatten,
2. Emoties kunnen net als cholesterol zowel goed als slecht voor ons zijn, belangrijk is de balans ertussen.
Nadat Moïsi de EU en de VS heeft belicht, onderwerpt hij een aantal van die landen aan een uitvoerige bespreking. Het zijn de Russisch sprekende gebieden, Iran, Israël, staten in Afrika en Latijns-Amerika. Vervolgens geeft hij een vooruitblik op het jaar 2025, een negatieve waarin de mens de angst laat domineren en een positieve vanuit de hoop.
De schrijver komt tot uitspraken die Teilhard de Chardin niet vreemd zouden zijn geweest. Bijvoorbeeld: De mensheid "heeft de toekomst zelf in handen. Kies!" (p. 204) - "Als we collectieve entiteiten als culturen en naties kunnen analyseren door de bril van de psychologie en de emoties" is er mogelijk een recept voor de wereld te geven (p. 226) - "Kennis is het antwoord op onverdraagzaamheid".

Superkapitalisme en democratische rechtsstaat (Eva Nieuwenhuys Civis Mundi Digitaal #40):
Onder invloed van neoliberale globaliseringsprocessen is er een vorm van superkapitalisme ontstaan die een bedreiging vormt voor onze democratie en rechtsstaat.
4. Vertrouwen in de vrije markt of in medeburger, maatschappelijke instituties, staat en regelgeving?
Hoe nu verder? Doormodderen op de ingeslagen weg of toch gematigd optimisme over mogelijke toekomstige verbeteringen voor individu en samenleving? Ik kies voor het laatste. Maar het moge duidelijk zijn dat de mondiale problemen waar de globalisering van het superkapitalisme landen en mensen voor stelt niet kunnen worden opgelost op basis van één universele en uniforme blauwdruk waarin wordt gekozen voor een vrije markt, negatieve vrijheidsrechten voor burgers en een minimale staat die de vrede handhaaft, toeziet op de naleving van overeenkomsten en op de bescherming van eigendomsrechten. Oplossingen kunnen niet komen van de universele vrije markt. Die universele vrije markt bestaat helemaal niet. Er bestaat een multipolaire pluriforme wereldorde die wordt gevormd door uiteenlopende regimes en samenlevingsvormen. Binnen die pluriforme wereldorde verkeren de VS en de Europese landen in een economische maar ook in een morele en politieke crisis. Hun burgers worden beheerst door angst voor verlies van werkgelegenheid en inkomen, voor verlies van hun nationale identiteit en voor verlies van democratische zeggenschap.[29] Eerherstel van vertrouwen tussen burgers onderling en tussen burgers en politiek is nodig. Zonder dit vertrouwen is een samenleving ondenkbaar en vervalt ze in een natuurtoestand van allen tegen allen. Verschillende door mij geraadpleegde en bestudeerde auteurs dragen uiteenlopende en waardevolle suggesties aan, die ik hieronder kort uiteen zal zetten. Ze kunnen aanzetten tot het denken over het herstel van vertrouwen en sociale cohesie binnen westerse samenlevingen.
29) Zie over de cultuur van angst die heeft postgevat in Europa en de VS D. Moïsi, De geopolitiek van emotie (Nieuw Amsterdam Uitgevers 2009).

Oorlog in Oekraïne (Liveblog de Volkskrant 17 april 2022):
• De zesde ronde van Europese sancties tegen Rusland zullen zich richten op olie en bankverkeer, zegt Ursula von der Leyen
• Het Russische ministerie van Defensie heeft Oekraïense strijders in Marioepol een ultimatum gegeven om zich over te geven
• De Nederlandse Patriot-eenheid die de luchtverdediging in Slowakije helpt versterken is daar aangekomen
• Rusland zegt bij de Oekraïense stad Odessa een transportvliegtuig met westerse wapens te hebben neergehaald

Propaganda kan wel degelijk opmaat vormen voor genocide in Oekraïne (Egbert Fortuin de Volkskrant 12 april 2022 p. 26):
De stap van Russische propaganda, waarin Zelenski en de Oekraïners worden ontmenselijkt, naar daadwerkelijke genocide op het Oekraïense volk is niet zo groot als wordt gedacht.
Of deze ideeën actief werden uitgedragen richting Russische militairen en of het een rol heeft gespeeld bij de gruwelijkheden in Boetsja en elders, moet verder worden uitgezocht. Maar zeker is dat de constante Russische propaganda, waarbij Zelenski en zijn aanhangers werden ontmenselijkt en de Oekraïense taal en cultuur als minderwaardig of niet bestaand werden gezien, een belangrijke rol hebben gespeeld bij de manier waarop de oorlog in Oekraïne tot nu toe is verlopen en nog steeds verloopt.

Een korte geschiedenis van de Russisch-Oekraïense pijnpunten
Was de oorlog te vermijden? (Keitk Gessen De Groene Amsterdammer 24 maart 2022 p. 26-33):
Om de tragedie van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne te begrijpen, loont het de moeite verder terug te gaan dan de afgelopen paar weken en maanden, en zelfs verder dan Vladimir Poetin.
Op dit moment, nu het Russische leiderschap maximalistische eisen blijft stellen, lijkt een regeling ver weg. En of Zelenski, als de Russische eisen gematigder worden, een Russische Krim en Oost-Oekraïne zal kunnen aanvaarden, na al het bloed dat zijn volk heeft vergoten – en, inderdaad, of dat volk het zal aanvaarden – is een open vraag.

Kritische bespreking van de Oekraïense politiek van Zelensky (Jef Abbeel Civis Mundi Digitaal #122 mei 2022):
Bespreking van: Serhi Roedenko, Zelensky, De biografie.
Beoordeling
Dit boek is dus geen echte biografie, hoogstens een politieke biografie. Het gaat vooral over de Oekraïense politiek en showbusiness van deze eeuw, de intriges in de politiek en de voornaamste personages in beide.
De auteur is kritisch, ook over Zelensky: “Hij wist niet hoe de staatsinstellingen werken” (p. 59) en “Hij was erg zwak in zowel economie als staatsbestuur” (p. 68-69). En minister worden kan ook via het bed (p. 35). Roedenko toont dat de situatie in Oekraïne veel ingewikkelder was en is dan wij hier vermoedden, dat de zwakke regeringen niet veel presteerden en soms maar één jaar aanbleven en dat de ministers vaak banden hadden met de oligarchen. Het gaat er dikwijls onbeleefd aan toe en de rijkdom aan scheldwoorden is er groot.

Recente geschiedenis van Rusland (Jef Abbeel Civis Mundi Digitaal #122 mei 2022):
Bespreking van: Hubert Smeets, De wraak van Poetin Rusland contra Europa.
Beoordeling
De lectuur van dit boek vergt tijd: de analyses zijn grondig. Als ik het in 2015 had gelezen, dan had ik de oorlog van 2022 vroeger zien aankomen. Ik betreur wel dat de auteur het niet bijgewerkt heeft tot 2022: nu missen we zeven jaar in deze ‘herziene druk’ (p. 4).Een paar details: plaatsnamen zoals Chasavjoert (p. 86) en Valdai (p. 116) moet je zelf opzoeken. 15 tot 18 miljard ‘dollar euro’ zal dollar moeten zijn (p. 235). Op p. 22 is 75% van de Oekraïners voor onafhankelijkheid, op p. 62 zijn dat er 92%. Op het ‘palmares’ van Poetin (p. 34) ontbreekt de oorlog van 2022. Op p. 36 zegt hij dat Stalin ‘zeker 10 miljoen’ burgerdoden op zijn geweten heeft: dat is wel een heel lage schatting. Vladimir de Heilige noemt hij een ‘Rus’ (p. 38). Ik zou zeggen: een Oekraïner.

Historische ommezwaai Nederlands leger: miljarden extra om uit te geven (Raymond Boere AD 1 juni 2022):
Extra jachtvliegtuigen, bewapende drones, langeafstandsraketten op fregatten en een landmacht die bijna alles vernieuwt wat rijdt. De oorlog in Oekraïne veroorzaakt een historische ommezwaai binnen het Nederlandse leger. Na jaren van bezuinigen mogen militairen nu miljarden extra uitgeven.
Aantrekkelijkere werkgever
Openstaande vacatures zijn al jaren een probleem bij de krijgsmacht. Er zijn zo’n 9000 plekken niet gevuld. Defensie hoopt weer een aantrekkelijke werkgever worden met een loonsverhoging van 8,5 procent.

Het tijdperk van de metaverse-oorlogen
Massale misleiding (John Keane De Groene Amsterdammer 2 juni 2022 p. 26-33):
Doordat verslaggeving over oorlog nu vooral digitaal gebeurt, door doorgewinterde televisie-, pr- en marketingprofessionals, worden burgers meegezogen in een manipulatief spektakelstuk. Alleen burgerjournalistiek kan deze bloedeloze oorlogen ontmaskeren.
De digitalisering van de oorlogsverslaggeving culmineert vandaag in wat de jonge Chinese wetenschapper Shi Zhan als eerste de ‘metaverse-oorlog’ heeft genoemd. Deze uitdrukking moet met voorzichtigheid worden gehanteerd.
Kunnen we over onze eigen schaduw heen springen? Is het mogelijk te ontsnappen aan de hel van toekomstige metaverse-oorlogen zoals in Syrië en Oekraïne? Wij kunnen de toekomst niet kennen, maar zoals ik voor het eerst probeerde uit te leggen in Reflections on Violence (1995) kunnen de geest en de instellingen van de democratie gebruikt worden om de denaturisering van de oorlog te versnellen, bijvoorbeeld door heersers en onderdanen zo nadrukkelijk mogelijk te waarschuwen dat de oorlog niet alleen de hel op aarde brengt, maar dat hij noch onverbiddelijk is, noch geworteld in de ‘menselijke natuur’. Begrepen als de publieke ontmaskering en beteugeling van heimelijke, willekeurige macht, in elke vorm, kan de democratie de honden van de oorlog afschrikken.

China’s galactisch imperium
Allen onder één hemel (John Keane De Groene Amsterdammer 22 april 2021 p. 24-29):
China is hard op weg een wereldmacht te worden van een omvang die zijn voorgangers doet verbleken. Heeft het zin om die expansiedrang te bestrijden, of moeten we China’s zelfopgelegde ‘hemels mandaat’ aanvaarden?
Deze kwesties voeden China’s grootste kwetsbaarheid: zijn lauwe en tegenstrijdige omarming van publieke verantwoordingsmechanismen. De Chinese leiders zeggen dat zij open connectiviteit en niet-corrupte grensoverschrijdende instellingen op basis van overleg willen. Maar een één-partij-regime vereist nu eenmaal geheimhouding, veinzerij en onbetwiste macht. Diverse vooraanstaande Chinese wetenschappers op het gebied van de internationale betrekkingen hebben mij persoonlijk verteld dat hun land wereldwijd alleen succesvol kan zijn als het zijn machtsstructuren openstelt voor veel grotere publieke controle, zowel in eigen land als daarbuiten.
Goed functionerende democratieën koesteren waakhond-organen zoals publieke onderzoeken, rechterlijke toetsing en commissies voor de toekomst, die zijn opgezet om dreigende onzekerheden, corruptie en onaangename verrassingen het hoofd te bieden. In binnen- en buitenland probeert China deze methoden na te bootsen.

Dagboekfragment: Wie spreekt de waarheid in Kiev? (Erik van den Berg de Volkskrant 13 maart 2019): (1961), nam deel aan de massademonstraties tegen de Oekraïense president Janoekovitsj. Ingekort fragment uit Dagboek Majdan.

Machtsspel Oekraïense oligarchen bereikt Amsterdamse rechter (Tom Kreling de Volkskrant 5 april 2018):
De kern van het conflict is eenvoudig. In 2013 kocht miljardair Rinat Achmetov, een van de rijkste mensen van Oekraïne en eigenaar van het grootste staalbedrijf en de grootste energieproducent van het land, met zijn bedrijf SCM voor 860 miljoen dollar het telecombedrijf Ukrtelecom van een bedrijf op Cyprus.
Maar – en nu wordt het interessant – op de achtergrond speelt ook nog een andere Oekraïense oligarch een rol: Dmitry Firtash. Deze Firtash zou volgens de Financial Times bij de privatisering van het telecombedrijf een deel van de deal gefinancierd hebben, waardoor hij nu nog circa 300 miljoen euro van Raga krijgt.
Maar Firtash is tevens bekend van zijn zakelijke banden met Paul Manafort, de voormalig campagnemanager van Donald Trump. Manafort werkte eerder ook als pr-man voor de pro-Russische Janoekovitsj. Manafort is zelf in de Verenigde Staten door speciaal onderzoeker Robert Mueller aangeklaagd voor belastingontduiking.
Zo grijpt alles in elkaar, in een zaak met financiële en politieke belangen. En dat machtsspel van Oekraïense oligarchen strekt zich inmiddels uit van Oekraïne tot Cyprus en van Groot-Brittannië tot de Amsterdamse rechter.

'Geopolitieke les is verlaat politiek opportunisme' of Nederlanders willen geen associatie hebben met een corrupt land (Arnout Brouwers interviewt René Cuperus Volkskrant 9 december 2016 p. 23):
De voorzitter van de AIV Jaap de Hoop Scheffer bepleit in de Volkskrant dat de regering het Associatieverdrag met Oekraine moet ratificeren, ondanks het nee in het referendum. Volkskrant-columnist Rene Cuperus zegt in een reactie: 'Democratisch vind ik het heel problematisch, geopolitiek snap ik het wel.'
Al was het argument vóór natuurlijk dat het Oekraïne tot regels verplicht die de corruptie bestrijden.
'De kans dat het meest corrupte land van Europa in korte tijd kan worden omgebouwd, daarvan denken mensen terecht dat het zo niet werkt. Dat is ook fact free-geblaat van Europese ambtenaren, zo van 'we gaan even de corruptie uitroeien in Oekraïne'. Daar ben je zeven generaties mee bezig. En het is in Italië ook nog steeds niet gelukt. Dus dat vind ik onzin.'

Morele bijziendheid of 'Engagement kan prachtig zijn, navelstaarderij ook' (Elma Drayer Volkskrant 9 december 2016 p. 25):
Niks op tegen, natuurlijk. Maar uitgerekend diezelfde Romeijn illustreerde onlangs op nogal pijnlijke wijze dat engagement niet per se tot diepe inzichten leidt. Een paar maanden geleden (ik schreef er eerder over) pleitte ze op de website van Vrij Nederland voor pragmatisme inzake culturele gebruiken als geslachtsdeelverminking bij jonge meisjes. Teneinde erger te voorkomen was het heus geen gek idee om de ingreep legaal, in een ziekenhuis te laten uitvoeren. Voor alle duidelijkheid: zelfs een onverdacht instituut als de Wereldgezondheidsorganisatie verwierp deze variant al in de jaren negentig. Ook de 'milde' vorm van meisjesbesnijdenis betekent immers een afschuwelijke schending van fundamentele mensenrechten. In mijn eigen woorden: kwaad bestrijd je niet met kwaad. Punt uit.
De 'decadente wegkijkerij' waarover Romeijn zich zo opwindt zal vast heel verwerpelijk zijn. Maar ik heb die geloof ik nog liever dan de morele bijziendheid waaraan ze zelf blijkt te lijden.

Meerderheid heeft het allang voor het zeggen (Jan Willem Duyvendak Volkskrant 8 december 2016 p. 25):
Nieuwkomers moeten zich al aan onze waarden aanpassen. Koopmans wordt op zijn wenken bediend.
Collega -socioloog Ruud Koopmans stelt (Vonk, 3 december) dat het de hoogste tijd is om 'de rechten van nationale meerderheden te herwaarderen'. Hij meent dat deze in de verdrukking zijn gekomen door de instroom van migranten, van 'minderheidsculturen' die wel alle ruimte krijgen. In Nederland is de gedachte dat de 'oorspronkelijke' bewoners meer te zeggen zouden moeten hebben dan nieuwkomers allang gemeengoed geworden. Die opvatting wordt ook wel 'nativisme' genoemd: de natives vinden dat zij vanwege historische redenen meer te zeggen hebben over het land dan non-natives, zeker waar het culturele tradities betreft.
In plaats van de meerderheidscultuur nog verder aan te zetten, lijkt het mij dan ook veel urgenter om te bezien hoe die cultuur zich kan openen naar anderen, hoe de mainstream nieuwkomers in zich kan opnemen. Hierdoor kunnen Surinaamse en Marokkaanse Nederlanders er echt bij gaan horen en hoeven zij niet, zoals in Koopmans' nativisme, voorgoed tweederangsburger te blijven.
In het nativisme bestaat de wereld uit geografische eenheden, met daarbij behorende volken, en hun waarden en gebruiken. In zo'n wereld mogen we niks meer zeggen over de slechte behandeling van homo's in Afrikaanse landen, of over antisemitisme in Arabische landen, want dat is nu eenmaal onderdeel van de daar bestaande meerderheidscultuur: 's lands wijs, 's lands eer.
Het lijkt mij dezer dagen urgenter om mensenrechten te verdedigen dan meerderheidsculturen.

Meerderheidscultuur verdient ook alle steun of Waarom meerderheden recht op hun eigen cultuur hebben (Ruud Koopmans Volkskrant 3 december 2016 katern Vonk p. 10-11):
Kosmopolieten houden er een dubbele culturele moraal op na, betoogt Ruud Koopmans. De culturele identiteit van minderheden willen zij beschermen, terwijl die van de meerderheid wordt weggezet als bedenkelijk nationalisme.
We moeten daarom af van het kosmopolitische idee dat natiestaten in culturele zin volstrekt neutraal zouden moeten zijn. Culturele meerderheden hebben, net zoals nationale minderheden en inheemse volkeren, in principe het recht hun eigen taal en cultuur te beschermen, zolang ze de elementaire mensenrechten van anderen daarmee niet schenden. Een dergelijke interpretatie komt tegemoet aan het intuïtieve rechtsgevoel van de meeste mensen, dat hun vertelt dat de wereld geen platte pannekoek is waar geschiedenis, tradities en historische verbondenheid met een bepaald territorium er niet toe doen.
Het verlangen naar respect voor culturele tradities, dat we als het om minderheden gaat zo begrijpelijk en legitiem vinden, moeten we niet plotseling belachelijk maken of in de hoek van het racisme plaatsen als het door culturele meerderheden geuit wordt. Alleen zo kunnen we vermijden dat de Trumps en de Wildersen van deze aarde nog meer politieke munt slaan uit de frustratie over de dubbele cultuurmoraal van de kosmopolieten.

Ik vraag om solidariteit met Oekraïne (Natalie Righton Volkskrant 8 december 2016 p. 16):
De AIV adviseert Rutte en de Kamer om tegen de wens van de meerderheid van de stemmers in te handelen. 'Als Nederland het verdrag verwerpt, dan wordt dit door de Russische president Poetin gezien als zwakte van Europa en dat kan hem aanmoedigen om de destabilisatie van Oekraïne te intensiveren', zegt AIV-voorzitter Jaap de Hoop Scheffer in een gesprek met de Volkskrant over de reden van zijn advies. Hij doet een beroep op de solidariteit van Nederlanders met Oekraïne. De verkiezing van Trump als nieuwe president van de VS maakt het volgens De Hoop Scheffer nog urgenter dat Europa zelf voor stabiliteit in de regio gaat zorgen en dus Oekraïne steunt.

Goed dat Trump spreekt met Al Gore (Thomas Friedman Volkskrant 8 december 2016 p. 16):
Bush betreurde dat Amerika 'verslaafd was aan olie' en sloot zijn bewind af met een conferentie met grote vervuilers, die de weg baande voor het klimaatakkoord van Parijs.
Ik weet niet of Trump zich realiseert dat het verdacht maken van klimaatwetenschap en het vrij baan geven aan kolen en olie een breuk zou betekenen met de laatste twee Republikeinse regeringen. Het was George H.W. Bush die in 1989 voorstelde om een systeem van handel in emissierechten in te voeren om de uitstoot van zwaveldioxide te halveren.
Zolang Trump openstaat voor lessen over het milieu moeten we de besten door de deuren van de Trump Tower duwen om hem bij te praten. Maar als hij de deur dichtslaat, moeten we de barricaden op.

Sjef of Voor wie is de overheid er ook alweer? (Sheila Sitalsing Volkskrant 5 december 2016):
Sjef Czyzewski, al decennia een vaste waarde in Rotterdam, gaat met pensioen. Hij was directeur van de Rotterdamse sociale dienst in de jaren negentig van de vorige eeuw, maakte een uitstapje naar het landelijke College van Toezicht Sociale Verzekeringen (alwaar hem een afschuwelijke ervaring wachtte in de vorm van een door de VVD naar voren geschoven, niet door expertise gehinderde bestuursvoorzitter en een jokkende VVD-staatssecretaris van Sociale Zaken die na diens gedwongen aftreden niettemin keurig terecht is gekomen) en keerde schielijk terug naar Rotterdam. De afgelopen twintig jaar gaf hij daar leiding aan de zorg voor verslaafden bij Bouman Verslavingszorg, dat inmiddels is opgegaan in de ggz-instelling Antes.
Het is de laatste tijd in de mode om ontevreden burgers psychisch te duiden en te filosoferen over hun boosheid en hun onderbuik. Wellicht zijn ze beter geholpen met minder gepsychologiseer en met een indringender debat over de vraag voor wie de overheid er ook alweer was.

Presidentsverkiezingen in Oostenrijk (Buitenhof 4 december 2016):
Zondag stemmen de Oostenrijkers. Opnieuw. De strijd tussen de onafhankelijke kandidaat Alexander van der Bellen en de populistisch-rechtse Norbert Hofer van de FPÖ, duurt nu al bijna een jaar. Een eerdere uitslag in mei werd ongeldig verklaard, de peilingen gaan gelijk op, en met Brexit en Trump in het geheugen rijst de vraag: krijgt Oostenrijk nu wél z’n eerste rechts-populistische president? En wat betekent dat dan voor de rest van Europa? In Buitenhof de Duitse historicus Philipp Blom, auteur van veelgeprezen werken als Alleen de wolken en Het verdorven genootschap, woonachtig te Wenen.
In Buitenhof verwijst Philipp Blom naar zijn Britse collega Ian Kershaw. Philipp Blom citeert vier factoren, die ook voor het huidige tijdsgewricht relevant zijn.
To Hell and Back review: Ian Kershaw’s expert view of the 20th-century apocalypse
Why did this happen? The traditional answer, endorsed and meticulously explained by Kershaw, is that the war that broke out unnecessarily but not unpredictably in August 1914 led to such destruction – of life, economies, values, systems, borders and dynasties – that the years of “peace” which followed were ones of near constant instability and, in retrospect, only a brief pause before an even worse conflagration broke out in September 1939. Beneath this, Kershaw locates the causes of catastrophe in four interlocking elements unique to these decades: “
(1) an explosion of ethnic-racist nationalism;
(2) bitter and irreconcilable demands for territorial revisionism;
(3) acute class conflict – now given concrete focus through the Bolshevik revolution in Russia; and
(4) a protracted crisis of capitalism (which many observers thought was terminal).”
Philipp Blostelt (na 44 minuten) dat we niet meer met elkaar spreken. We hebben nieuwe vormen van communicatie nodig. We moeten vooruit, we kunnen niet terug. Ideeën worden weer belangrijk. Vraag naar een econoom, laat dat de markt maar regelen zegt niemand meer. Het gaat om vragen in wat voor maatschappij willen over 30 jaar leven? Wie willen we eigenlijk zijn?

Collectieve vrijheid (Daan Heerma van Voss Volkskrant 3 december 2016 katern Vonk p. 8-9):
Ze leven onder grote sociale druk, de angst om teleur te stellen, om anders te zijn. Maar toch voelen hoogopgeleide jongeren in China zich vrij, merkte Daan Heerma van Voss, die in Guangxi een maand leefde en werkte met tien studenten.
De studenten, vrijwel allemaal 20 of 21 jaar, noemen zichzelf onderling 'The Little Flowers'. Hun verhalen zijn zachtmoedig, licht sentimenteel en zonder uitzondering autobiografisch. Alle verhalen hebben te maken met teleurstelling en de angst te worden verdrukt.
Een andere Little Flower schrijft over de gigantische academische druk waarmee Chinese scholieren en studenten te kampen hebben. Nadat de hoofdpersoon een overhoring Engels heeft verklungeld, krijgt ze op haar kop van haar moeder, die zegt dat deze ene mislukking een catastrofale kettingreactie in gang zal zetten die het leven van haar dochter uiteindelijk zal verpesten. Ironie, stel ik me zo voor, of literaire overdrijving. Maar de andere Little Flowers verzekeren me ervan dat hun moeders hun soortgelijke doemscenario's voorschotelden.
De Little Flowers hebben deze eerste schifting overleefd: ze zijn op een goede universiteit beland. Sommigen hebben een halfjaar in het buitenland gestudeerd: in Denemarken of Duitsland. Een enkeling heeft rondgereisd. Maar ook de rest van de Flowers is zich goed bewust van westerse symbolen. Ze luisteren naar Kanye West of Taylor Swift. Ze zijn dol op de Marvel-films, vooral op Captain America, 'zo'n aardige vent'.
Met andere woorden: hun referentie-kader lijkt verdacht veel op het onze: Amerikaans en kapitalistisch getint. Voor de Flowers is Amerika de ultieme fantasie. Soms botst de Amerikaanse fantasie met de Chinese werkelijkheid.
Hypocriet
Toen in 2011, onder leiding van het Nederlands Letterenfonds, een delegatie Nederlandse schrijvers naar de boekenbeurs in Peking vertrok, barstte de kritiek los. Velen beschuldigden de deelnemende Nederlandse auteurs van hypocrisie, aangezien ze hadden geweigerd een Amnesty International-speldje te dragen met aandacht voor de censuur in China. Wat zou er gebeurd zijn als ik al mijn hoogdravende westerse ideeën over zelfontplooiing en vrijheid, alle idealen waarvan het nog maar de vraag is of wij ze zelf naleven, op hen zou hebben losgelaten? Als ik volgehangen met speldjes het vliegtuig was uitgestapt?
De Flowers zouden zijn dichtgeklapt en hun leefwereld zou voor mij gesloten zijn gebleven. Mijn oppervlakkige ideeën zouden niet zijn bijgesteld en China zou zich precies zo gesloten hebben getoond als ik het van tevoren zou hebben uitgetekend. Maar de werkelijkheid is altijd gecompliceerder. Om een werkelijk gesprek met de ander te voeren, moeten we soms even vergeten wie wij zelf zijn.

Er komt oorlog in 2020 Hij voorspelt de volgende wereldoorlog, gebaseerd op natuurkundige theorieën (Martijn van Calmthout Volkskrant 3 december 2016 katern Vonk p. 48-49):
Als marinier maakte Ingo Piepers van dichtbij oorlog mee. Nu voorspelt hij in een dik boek de komende wereldoorlog, door natuurkundige theorieën over chaos op de geschiedenis toe te passen.
En om zijn proefschrift, tien jaar geleden verdedigd aan de Universiteit van Amsterdam, verder uit te werken.
Het resultaat is dat boek van die dreun op tafel. Een kleine achthonderd pagina's dik en met een even woordspelige als onheilspellende titel: War/ning 2020. Ingo Piepers: 'Na terugkeer uit Bosnië ben ik me gaan toeleggen op de vraag wat oorlog soms zo onvermijdelijk maakt dat goeie buren elkaar te lijf gaan. Dat resulteerde in de promotie over de dynamiek van de internationale politiek bij Bart Tromp. Waarin ik wel patronen ontwaarde, maar eigenlijk nog niet de kern te pakken had. Dat is nu wel zo.'
De wereldgeschiedenis als een fysisch verschijnsel: het klinkt als simplisme, beseft Piepers maar al te goed. Maar de patronen zijn er, de dynamiek lijkt duidelijk. 'Er schuilt een ongemakkelijk soort onvermijdelijkheid in dit soort patronen, waarvan ook ik ongerust word. Vooral omdat volgens mijn definities we sinds de Tweede Wereldoorlog inmiddels het volgende tipping point zijn gepasseerd. Er is grote verwevenheid van conflicten, Oekraïne, Brexit, de EU, het Midden-Oosten staat in brand, vluchtelingen, Trump president. Er is een sfeer van het zoeken naar radicale oplossingen, die het systeem laadt.'

De vraag kan worden gesteld of het niet beter zou zijn dat de minister zich drukker maakt om de emancipatorische werking die van goed onderwijs, cultuuroverdracht uitgaat dan met een eigen boot tijdens de Gay Pride mee te varen? Is hier wel van een doordacht emancipatiebeleid sprake?
Door juist in het onderwijs het cliché denken, het navelstaren te doorbreken vangt hij twee vliegen in een klap. Een minister is er juist voor om grenzen te verleggen. Is Plasterk een marionet van het systeem, van de vierde macht geworden? Al blijft het natuurlijk een kwestie van perceptie. Al zegt het intellectueel zwaargewicht, de intellectuele dwaas, de storyteller Ronald Plasterk dat wetenschap en het geloof niets met elkaar te maken hebben. Uit het onderzoeksrapport 'E i V' komt naar voren dat juist deze houding aan de struisvogelpolitiek in Nederland ten grondslag ligt. Ronald Plasterk is geobsedeerd door slechts één kant van de medaille.

Poetinofiel in het Elysée of Fillon wil samenwerken met Poetin en Assad (Peter Giesen Volkskrant 26 november 2016 p. 4-5):
Fillon erkent dat Rusland 'fouten' heeft gemaakt, bijvoorbeeld door de Krim te annexeren in strijd met alle internationale wetten en afspraken. Als hij president wordt, zal hij de annexatie van de Krim dan ook niet erkennen, kondigde hij aan. Maar Europa heeft een grote vergissing begaan door te proberen Oekraïne uit de Russische invloedssfeer los te weken, stelde hij. Het had kunnen weten dat Poetin dat nooit zou accepteren.

Neergangsdenken heeft eenzonnige toekomst (Addie Schulte Volkskrant 24 november 2016 p. 24):
Tocht naar de afgrond
Het bestrijden van neergangsverhalen met feiten is futiel, het gaat om een gevoelde werkelijkheid.
En er zijn redenen genoeg voor enige ongerustheid op diverse vlakken, van economie en ecologie tot integratie en geopolitiek. Sombere ideeën helpen, net als optimistische opvattingen, een positie te bepalen in een onstuimige wereld. De verontruste linkse denkers en activisten weten door Trump weer dat zij - naar hun mening - aan de goede kant staan. Door die functie van dit soort ideeën te onderkennen, wordt het mogelijk ze op waarde te schatten en ermee om te gaan.
Tegenover de absolute claims van neergang past relativering. Noch Trump, noch de klimaatverandering of de islam is nu allesbepalend. Aan de onzekerheden voegt Trump een fikse dosis onvoorspelbaarheid en agressie toe. Het neergangsdenken heeft dan ook een zonnige toekomst.

Joker of Trumps kitscherigheid versterkte Obama's klasse (Julien Althuisius Volkskrant 24 november 2016 katern p. 2):
Trump en Obama verschenen kort na elkaar in een video. De charme van de een illustreert de potsierlijkheid van de ander.
Als je verder nog iets kan concluderen uit beide video's is dat beide mannen, ieder op hun eigen manier, ongeveer evenveel entertainmentwaarde bieden. Barack Obama en Donald Trump zijn allebei popculturele fenomenen. Het probleem is alleen dat de één een president is die af en toe de joker uithangt, en de ander een joker die zich voordoet als president.

Dilemma's voor de rechters of De vier dilemma's voor rechters in proces-Wilders (Elsbeth Stoker Volkskrant 24 november 2016 p. 4-5):
Tijdens de laatste zittingsdag in het 'minder, minder'-proces richtte Geert Wilders zich rechtstreeks tot de rechters. Die hebben tot de uitspraak twee weken om zich over vier taaie dilemma's te buigen.

Wilders (2) (Niek Vink Volkskrant 21 november 2016 p. 19):
Heerlijk om in de zaterdagkrant een interview te lezen met iemand die verstand van zaken heeft en steeds tot de essentie komt ('het Wildersproces loopt niet goed af').
Het is ironisch dat Paul Cliteur vergeet uit te leggen dat (ook) Geert Wilders voor het uitvoeren van zijn plannen wetgeving nodig heeft.
Dat een deel van zijn kiezers dat niet weet of begrijpt, maakt dat er mensen zijn die geloven dat Geert Wilders kan doen wat hij zegt.
Als de kern van onze staatsinrichting bij iedereen bekend zou zijn, worden uitspraken als 'minder Marokkanen' vanzelf lachwekkend. In feite zijn ze dat ook.
Het is spijtig dat Paul Cliteur daar in het vraaggesprek geen nadruk op legt. Misschien kan dat alsnog. Dan wordt de ruimte die er door gebrek aan duidelijkheid kennelijk is ontstaan, niet meer gepakt door mensen met verkeerde bedoelingen.

PVV wil Islam vervolgen en iedereen zwijgt (Bart Van Der Boom en Bas KromhoutVolkskrant 21 november 2016 p. 26):
Toen Wilders zei alle moskeeën te willen sluiten en de Koran te verbieden, bleef verontwaardiging uit.
Vergelijkingen maken met de bezettingstijd is tegenwoordig taboe. Dat is 'demoniseren', dat heet 'Godwin'. Maar zonder twijfel zou het Cleveringa ten diepste schokken dat de natie die ooit een heilig ontzag koesterde voor vrijheid van religie, nu nauwelijks opkijkt van een zo kwaadaardig voorstel als de vervolging van een compleet geloof. Wat heeft het voor zin vandaag zijn rede te herdenken, als we zelfs die simpele les niet willen horen?

Pleidooi voor een andere globalisering (Thomas Piketty Volkskrant 22 november 2016 p. 23):
De econoom Thomas Piketty stelt in een opinistuk in de The Guardian dat het tijdperk van de traditionele handelsverdragen voorbij is.
'Laat ik met de deur in huis vallen: de overwinning van Trump is het gevolg van een explosie van economische en demografische ongelijkheid in de VS die decennialang aan de gang is en van het onvermogen van opeenvolgende regeringen daar een oplossing voor te vinden. Zowel de regering Clinton als Obama ging vaak mee met het marktliberalisme dat de regeringen Reagan en Bush lanceerden. Soms gingen ze zelfs verder: zie de financiële en commerciële deregulering onder Clinton. Maar de verdenking dat de Democraten tegen Wall Street aanschurkten, gaf de doorslag. Plus het onvermogen van de Democratische elite lessen te trekken wat stemmers op Sanders bewoog.
Het is tijd het politieke discours over globalisering te veranderen. Handel is prima, maar eerlijke, duurzame ontwikkeling vraagt om openbare diensten, om infrastuctuur en een gezondheids- en onderwijssysteem. Die vragen op hun beurt om een eerlijk belastingsysteem. Als we dit alles niet kunnen leveren, zal het Trumpisme zegevieren.'

Alarmisme wordt excuus om maar niets te doen (Michiel Korthals Volkskrant 22 november 2016 p. 23):
Tocht naar de afgrond
Laat het alarmisme, besteed je tijd niet aan doemscenario's maar ga werkelijk iets doen.
Dus laat het alarmisme, besteed je tijd niet aan doemscenario's, maar geef concrete voorbeelden van acties en mogelijkheden om wèl iets te doen. Ga naar lokale politieke bijeenkomsten, verbeter je buurt, zorg voor betere bereikbaarheid van groente en fruit, kijk hoe je de auto kunt delen met anderen, gooi iets weg voordat je iets aanschaft. Dergelijke voorbeelden zijn aanstekelijk en zetten wel degelijk zoden aan de dijk.

Wonderboy (Sheila Sitalsing de Volkskrant 21 november 2016, p. 2):
In de serie beklagenswaardige personen aan het Binnenhof behandelen we vandaag Eric Wiebes. Tweeënhalf jaar geleden landde hij in een wolk van glanzende aanbevelingen in Den Haag, als vervanger van die andere droevige VVD-staatssecretaris voor belastingzaken Frans Weekers.
Afgelopen vrijdag legde Wiebes het moede hoofd in de schoot en schortte hij de wet op.
Zo wordt het lijstje 'dingen die Eric Wiebes heeft bereikt' best wel kort, voor 'een wonderboy'.
Eric Wiebes wil niet op de kieslijst voor de Tweede Kamer, maar wel graag terugkeren in een eventueel volgend kabinet, liet hij een tijdje geleden weten. Want 'hij is nog niet klaar'. Dat laatste klopt.

Rutte gaat lachend de boksring in (Ariejan Korteweg Volkskrant 21 november 2016 p. 10-11):
VVD-congres Kingsize Correspondents' Dinner
Vergeet de premier, Rutte staat vanaf nu voluit in de campagnestand. Dit betekent: vol optimisme de kiezer tegemoet treden en je tegenstanders een voor een ongeschikte verklaren om het land te leiden.
Vooral het CDA moet het ontgelden. 'Plannen voor een bitter Nederland.' Zo typeert Mark Rutte het CDA-programma. 'Je wilt naar de fles grijpen als je het leest.' Hij vindt de CDA een partij van nee-zeggers en Buma een pruilende peuter. Buma en trouwens ook PvdA'er Lodewijk Asscher zijn voor Rutte bedaagde mannen uit de jaren vijftig, compleet met gleufhoed en instappantoffels.
Ander mikpunt is D66. Pechtold's inbreng in een Kamerdebat waarbij hij de telefonade van Rutte met Trump op de korrel nam, wordt versneld afgedraaid, zodat de D66-leider als een tekenfilmfiguurtje klinkt. Het congres lacht.

En wat vind jij Mohammed? (Frans Ottenhof Volkskrant 21 november 2016 p. 19):
Nieuwkomers in Nederland krijgen een lening van maximaal 10.000 euro om zelf hun onderwijs in te kopen en binnen drie jaar met een examen aan hun inburgeringsplicht te voldoen. Als dat niet lukt, moeten zij de lening terugbetalen. Nog niet de helft van de nieuwkomers lukt dat in drie jaar en dat verbaast mij niets.\\ Hieronder nog een voorbeeld om te verduidelijken wat ik bedoel: Mark en Lodewijk hebben een plan bedacht. Het aanbod van de taalcursussen is niet langer de verantwoordelijkheid van de gemeente, maar wordt aan de markt overgelaten. Wat vindt Mohammed van dit plan?
A Dit is wat je noemt 'de kat op het spek binden'.
B Op de markt koop je vis en geen taallessen.
C Dit is het zoveelste voorbeeld van mislukte liberalisering.

Over Trump en Oprah (Harriet Duurvoort Volkskrant 21 november 2016 p. 19):
In The New York Times schreef politicoloog Mark Lilla een essay waarin identity politics wordt aangewezen als debet aan Trumps zege. Het voortdurend benadrukken van verschil in identiteit in plaats van op datgene wat ons, mensen van alle kleuren en gezindten, bindt, heeft in een grote, rechtse boemerang geresulteerd. Dankzij het diversiteitsgedram en het gehamer op racisme is de witte, christelijke man en vrouw zichzelf van de weeromstuit ook als groep gaan zien wiens identiteit benadeeld, bedreigd en genegeerd wordt.
Tot op zekere hoogte kan ik de kritiek op identiteitspolitiek best volgen. Het beperken van wie je bent tot de bestanddelen kleur of gender doet de individuele menselijke ervaring te kort. We zijn mensen, we leven het leven, zijn meer dan slechts gevangen in onze toevallige biologie. Het is goed de innerlijke lens niet slechts scherp te stellen op wat je doet verschillen van de ander, maar juist ook op wat je met andere mensen, afgezien van kleur, kunne, etniciteit, liefdesvoorkeur of gezindte juist gemeenschappelijk hebt.
Het klinkt zo Oprah allemaal. Kies je voor positief of voor negatief? Voor verbinding of wantrouwen? Toch blijft dat kleine zwarte meisje uit een gebroken gezin uit een gehucht in Mississippi mijn ultieme rolmodel. Omdat ze het jaren voor elkaar kreeg doodgewone mensen met doodgewone problemen in een historisch verscheurd land ervan te overtuigen dat ze naast hun kleur of afkomst allemaal gewone mensen waren. En het soms zomaar zelfs over racisme kon hebben zonder dat ze gewone witte mensen de gordijnen in joeg. Omdat ze bewees dat liefde net zo entertainend kan zijn als haat.

De Nieuwe Renaissance of Wat de Renaissance ons leert over hedendaags populisme (Fokke Obbema Volkskrant 19 november 2016 katern Vonk p. 6-7):
De populistische opstand is eigenlijk niks nieuws. Als je die wilt begrijpen en bestrijden, moet je naar de Renaissance kijken, vindt de Canadese politicoloog Chris Kutarna. Trump als de moderne variant van de 15de-eeuwse Italiaanse monnik Savonarola.
'Waar ik in het boek op uitkwam is, wat ik 'het aanwakkeren van deugden' noem. We kunnen onze inspiratie daarvoor uit de Renaissance halen. De grote humanisten uit die tijd zagen zich ook geconfronteerd met moreel verval om hen heen. Om dat het hoofd te bieden, kozen zij ook voor deugden.
Ik denk daarbij aan sociale normen als beleefdheid, waardigheid, eerlijkheid en dapperheid. Trump kon van de erosie van die gemeenschappelijke normen profiteren. Waarom kunnen wij niet met zijn allen die trend keren? Door sociale normen voor onszelf vast te stellen en daar koppig aan vast te houden.
'En je uit te spreken tegen misstanden. 'Je bent niet alleen verantwoordelijk voor wat je zegt, maar ook voor wat je niet zegt', leerde Luther ons al. We schieten nu tekort als burgers. Voor de humanisten in de Renaissance, en die hadden het weer van de Romein Cicero, was burgerschap het hele punt van het leiden van een deugdzaam leven. 'We leven niet alleen, ook ons land en onze vrienden hebben een deel van ons', schreef Cicero al.

Vaticaan kijker 'Als schrijver gebruik ik de timmerkist van de journalistiek' (Rolf Bos Volkskrant 12 november 2016 bijlage Sir Edmund p. 64):
In zijn nieuwe thriller, Conclaaf, begeeft de Britse schrijver Robert Harris zich in kringen van konkelende kardinalen. Prima setting voor twee van zijn lievelingsthema's: macht en Italië.
Hij koos voor dit onderwerp omdat hij 'geïnteresseerd is in macht'. Dat is het belangrijkste thema dat in al zijn boeken opduikt, vanaf de faction-thriller Vaderland (het is 1964: Hitler, die de oorlog gewonnen heeft, gaat president Kennedy ontvangen!) tot aan de trilogie over de Romeinse filosoof, politicus en redenaar Marcus Tullius Cicero.
5. Politicus: Marcus Tullius Cicero (p. 65):
De politieke aspecten binnen de republiek Rome fascineerden mij altijd al en zo kwam ik uit op Marcus Tullius Cicero]]'''. Ik heb zijn verzameld werk gekocht en heb die 29 delen achterelkaar uitgelezen.
'Daar is de trilogie Imperium, Lustrum en Dictator uit voortgekomen, in totaal 400 duizend woorden. Ik heb er - ik schreef tussendoor ook andere boeken - in totaal twaalf jaar over gedaan. Al die tijd was Cicero mijn metgezel, ik leerde hem heel goed kennen. Hij was van alle markten thuis. Hij was intelligent, filosofisch, humanistisch. Cicero kwam uit een armoedig milieu, had geen militaire achtergrond en nauwelijks geld. Maar hij kon toch carrière maken in Rome, dankzij zijn fabelachtige gebruik van het gesproken en geschreven woord. 'Nee, er is tegenwoordig geen politicus die ook maar in de verste verte op hem lijkt. In de recente geschiedenis kun je eigenlijk alleen Winston Churchill noemen, maar die was wel veel oorlogszuchtiger dan Cicero.

WAAROM HET STUREN VAN MEER TROEPEN GEEN GOED IDEE IS
Rory Stewart was maandag 21 december wintergast bij Raoul Heertje. De uitzending is vanwege auteursrecht niet op internet geplaatst, maar wordt op zaterdag 16 januari 2010 herhaald. Waarom moeten Barack Obama en Hans van Balen haar zien? Stewart liep in 2002 van Herat naar Kabul, dwars door de Hindu Kush. Hij schreef er een boek over, genaamd 'The Places in Between' (Tussenstations). De tocht leverde hem inzichten op over Afghanistan en de aanwezigheid van de buitenlandse troepen daar die in juli 2009 leidden tot de publicatie van het essay: 'The Irresistible Illusion'. Daarin plaatst hij vraagtekens bij het 'nation building' in Afghanistan en houdt een pleidooi voor reductie van het aantal buitenlandse troepen tot bijvoorbeeld twintigduizend. 'In dat geval zouden er voor de internationale gemeenschap twee doelstellingen overblijven: ontwikkeling en contraterrorisme.' Zie The irresistible illusion

Westerse cultuur >>>>	Westerse overheersing	Moderne westen >>>>	McWorld (globalisering)
|	|	|	|
Occidentalisme <<<<	Oosterse cultuur	Jihad <<<<	Traditionele oosten

Het mechanisme van de evolutie, de co-reflectie van Teilhard de Chardin draait in de kern om co-creatie, culturele innovatie. De integrale groei van het bewustzijn van de mens, het bewustwordingsproces bestaat uit de uitwisseling tussen het vrouwelijk en het mannelijk, tussen 'Chaos, Gaia en Eros' en het 'Goede, Ware en Schone', tussen 'Chaos-Theos-Kosmos' en 'Goden-Monaden-Atomen', tussen materie en geest, tussen lagere Tetrade en hogere Triade, tussen chaos en harmonie, tussen navel (Epithumia) en hart (Thumos), tussen begin en het einde, tussen Alpha en Omega.

De blinde vlek van Bolkestein (Thomas von der Dunk de Volkskrant 28 december 2009):
Frits Bolkestein mist het kernprobleem waar het om de fundamentalistische haat jegens het Westen gaat. Wij geven de pro-westerse krachten weinig handvatten om Arabieren van die westerse voorbeeldigheid te overtuigen.
Van de door Bolkestein zo geprezen cultuur van zelfkritiek, die het christendom van de islam doet onderscheiden, bleek in Washington overigens na 11 september weinig.
Iedereen die het waagde om bij Bushs oorlogszuchtige optreden kanttekeningen te hebben, werd op de meest intimiderende wijze als landverrader gebrandmerkt. Als het zich bedreigd meent, blijkt er ook in het zo open discussiërende Amerika plots weinig ruimte voor nuances op het beeld van Goed en Kwaad - dan verschilt het daarin plots weinig meer van de Arabische wereld, waar men zich al decennia bedreigd vernederd voelt.
Why do they hate us? - Dat was de vraag die men zich wel stelde, maar niet durfde te beantwoorden, omdat het antwoord niet zozeer luidt: vanwege wat wij zijn, als wel: vanwege wat wij doen. Daar lag het aanvankelijke gelijk van Susan Sonntag, door Bolkestein gehekeld met de opmerking dat de oorlogen in Irak en Afghanistan op 11 september volgden en er niet aan voorafgingen. Ook Bolkestein hoort kennelijk tot degenen die menen dat de Amerikaanse bemoeienis met het Midden-Oosten pas na 2001 begonnen is.
Olie
Maar ginds is men de decennialange westerse steun aan de sjah en de sjeiks, die meehielp de gewone bevolking onder de duim te houden en de democratische seculiere boodschap van het westen tot een farce maakten, niet vergeten. Er zijn nog genoeg beelden van een gezellig samenzijn tussen Rumsfeld en Saddam Hoessein in omloop om daarin te herinneren. Door omwille van olie en 'stabiliteit' met zogenaamd verlichte autocraten te pacteren joeg het Westen de aanvankelijk seculiere oppositie de moskee in - en de moskee laat zich ginds nu eenmaal níet zo makkelijk verbieden.
Het is de moreel failliete politiek van het Westen van de afgelopen decennia zelf die mede de woede jegens het Westen verklaart - en tegelijk de tweeslachtigheid van die woede. Want een groot deel van de anti-Amerikaanse Arabische middenklasse zou tegelijk graag naar Amerika willen. emigreren: men is jaloers op wat wij kunnen zijn, en verbitterd omdat zijzélf dat mede door ons toedoen niet kunnen zijn.
Ook in Irak verwachtten vele hunner decennialang steun van ons bij hun behoefte om vrijer te kunnen ademen, en in plaats daarvan kwam uit Nederland slechts de gifgashandelaar Van Anraat, die duizenden Iraakse Koerden de laatste adem ontnam.
Het is de moreel failliete politiek van het Westen van de afgelopen decennia zelf die mede de woede jegens het Westen verklaart.

Frits Bolkestein geeft in de Volkskrant van 17 januari 2004 een reactie op het boek ‘Jihad vs McWorld’ van Benjamin Barber. Het zijn twee krachten die aan de basis liggen van de belangrijkste gebeurtenis sinds de val van de Berlijnse muur. Bolkestein spreekt liever over de tegenstelling cultureel particularisme en consumentisme.
Bolkestein is het niet eens met Barber die een soort Derde Weg probeert te vinden die noch jihad noch McWorld is. Maar die derde weg is er niet volgens Bolkestein: McWorld is namelijk onlosmakelijk met de democratie verweven.

Benjamin Barber boek Jihad vs. McWorld (Volkskrant 27 december 2003):
Benjamin Barber laat in interviews en artikelen er geen misverstand over bestaan dat zijn oppermachtige vaderland en dus de wereld aan de rand van de afgrond staan. Oorlogen in Irak en Afghanistan werken averechts. Terreur neemt niet af maar toe. Representeert Barber de typische Bush-haat van links, zo instinctief en diepgeworteld dat hij het beeld van de werkelijkheid vertroebelt? De haat die rechts voor Bill Clinton voelde – in spiegelbeedd? Het Democracy Collaborative, ‘dat jonge mensen van vandaag tot de burgers van morgen; wil maken, heeft tot doel om ’democratie te globaliseren en globalisering te democratiseren’. De rest van de wereld ziet dat Amerika machtig is en tegelijk niet veel snapt van de wereld waarover die macht wordt uitgeoefend. Een centraal leerstuk in zijn nieuwe boek ‘Het rijk van de angst’ gaat over ‘preventieve democratie’ in plaats van ‘preventieve oorlog’ van Bush.

Metafysische religie (Frank Visser Theosofia april 2001 p. 56):
Hoewel ook hij scherpe kritiek heeft geuit op het oppervlakkige karakter van de materialistische westerse cultuur - die hij met de veelzeggende term ‘platland’ heeft aangeduid - houdt hij tegelijkertijd staande dat er in de cultuurgeschiedenis van de mensheid desondanks sprake is geweest van een gestage maar niet terug te draaien evolutie.
57: Blavatsky bracht in The Secret Doctrine (1888) op overtuigende wijze een alternatief naar voren voor het christelijke creationisme en de darwinistische evolutieleer - in haar dagen de enige twee opties. In haar ogen was de evolutieleer niet fout, zoals de theologen beweerden, maar onvolledig, omdat zij de subjectieve component over het hoofd zag. Hoewel ik niet mijn hand in het vuur wil steken voor alle uitspraken die zij in haar vele geschriften heeft gedaan, komt haar toch de eer toe dat zij voor het eerst in de moderne tijd op grote schaal een Derde Weg (lees van Benjamin Barber) heeft geïntroduceerd. De theosofische metafysica is veelomvattend en vertoont talloze raakvlakken met de informatie die Wilber in zijn boeken hierover heeft gegeven.

Het is de vraag of de regerende elite tijdig de bakens verzet of dat de wal het schip zal keren? Vrijheid betekent voor veel entrepreneurs produceren wat de markt vraagt. Al behoeft het inspelen op de markt, een lange termijn visie niet in de weg te staan. De werkelijkheid is niet zwart versus wit. Het gaat er bij het zoeken naar een Derde Weg om de scherpe kanten van twee uitersten te onderkennen. Politici willen niet dat de politiek of de staat wordt gedegradeerd tot een reparatiewerkplaats waarin zij nog slechts de slachtoffers van het kapitalisme mogen oplappen. Het schrikbeeld dat democratisch gekozen regeringen er straks minder toe doen dan de gezamenlijke macht van bankiers, institutionele beleggers en multinationals. Als investeerders beschikken zij over kapitalen die het nationaal inkomen van grote landen verre overstijgen. Door de wereldwijde schaal waarop zij opereren, zijn zij maar weinig gevoelig voor nationale sentimenten. De angst voor die spijkerharde opstelling van naamloze buitenlandse investeerders is de sleutel tot alle emoties die de mondialisering oproept. Burgers voelen zich machteloos tegenover een kapitalisme dat de aandeelhouders boven de werknemer stelt en dat mensen onzeker maakt over hun baan omdat beslissingen daarover worden genomen door topmanagers in verre hoofdsteden die geen enkele binding met hen hebben.

Speech Bolkestein: "De Veelvolkeren Unie"
Laat de Europese Vielvölker Union daarvan leren. De Europese Unie moet niet zoals de Donaumonarchie alles tegelijk willen doen. De Europese Unie is een gemeenschap van natiestaten die besloten hebben sommige taken op federale wijze uit te voeren, niet een federale staat in wording die zich met alle beleidsterreinen bemoeit. Uitbreiding moet een omzichtig proces zijn, niet een panacee voor grote beloften. En voor de burger is Brussel ver weg. Referenda zijn eerder een bedreiging voor het eenheidsstreven dan een ondersteuning. De Europese Unie kan voor de burgers successen bereiken door zich te beperken tot haar hoofdtaken. In der Beschränkung zeigt sich der Meister.

In naam van de vrijheid wordt in Amerika de democratie afgebroken. Blijft Warren Harding de slechtste president ooit of zal George W. Bush, met zijn ééndimensionale denken het stokje overnemen?
Tijdens een lezing voor de Nationale Persclub in 1922 memoreerde de president hoe zijn vader hem eens had gezegd: 'Warren, het is maar goed dat jij niet als meisje op de wereld bent gekomen. Want dan was je continu zwanger geweest. Jij kunt immers geen nee zeggen’.
Ook op Harding was van toepassing geweest wat de Britse premier Winston Churchill, een halve eeuw later, over zijn opvolger Clement Attlee zeggen zou: een bescheiden man, met veel om bescheiden over te zijn.
Het beleid van Georg W. Bush is gebaseerd op het principe van voor-ons-of-tegen-ons. De regering Bush verdeelt de wereld in vrienden en mensen die geen vrienden zijn van Amerika, de cultuur van ‘wie niet voor ons is, is tegen ons’. Door een conflict al vanuit de zwart-wit, 'of-of' optiek te benaderen kom je niet dichter bij een oplossing. Te vaak hoor je de doctrine ‘Wat goed is voor Amerika is goed voor de rest van de wereld’. Amerika is bevangen door de ‘as van het kwaad’ en schiet daarmee in de eigen voet. Machteloosheid komt naar voren door de angst voor het gevaar van massavernietigingswapens in Irak, die achteraf nog steeds niet zijn gevonden. Opnieuw blijkt dat de angst voor gevaar gevaarlijker is dan het gevaar zelf.

'Ik wil mensen tegen elkaar en de elite opzetten' (Hassan Bahara interviewt Abou Jahjah, activist Volkskrant 17 november 2016 p. 12-13):
Schrijvers Jessica Dürlacher en Tommy Wieringa vertrokken bij uitgeverij De Bezige Bij omdat hij kwam: de omstreden Belgische activist Abou Jahjah. Vandaag verschijnt zijn boek 'Pleidooi voor radicalisering', maar wat moet de lezer ermee?
Wat moeten we met dit boek?
'Met dit pleidooi wil ik mensen tegen elkaar opzetten. Niet op basis van hun identiteit, hun religie of etniciteit. Ik wil de mensen die de status quo willen neerhalen, opzetten tegen de elite die de status quo wil behouden. Dat is een radicaal pleidooi, maar het is wel constructieve radicaliteit.'
Laat Appa's verwarring over de Talmoed niet zien dat grens tussen antizionisme en antisemitisme makkelijk overschreden kan worden?
'Er zijn wrokgevoelens tegenover de joden, maar om dat meteen antisemitisme te noemen, is voor mij een brug te ver. Antisemitisme is voor mij joden inferieur noemen, of zeggen dat ze een complot voeren om de wereld te domineren.' Milder
Naar eigen zeggen is Abou Jahjah in de loop der jaren milder geworden, genuanceerder. In België behoort hij inmiddels tot de mainstream cultuur. Daar leeft sterk de hoop dat Belgische moslimjongeren eerder de oren zullen laten hangen naar de radicale retoriek van Abou Jahjah dan naar het gewelddadig jihadisme.

Een beetje politicus is ook auteur of Schrijvende politici staren als Narcissus in Hofvijver (Raoul du Pré Volkskrant 17 november 2016 p. 14):
Vorige week GroenLinks-voorman Klaver, deze week CDA'er Buma, volgende week SGP'er Van der Staaij, de trend is onstuitbaar: wie erbij wil horen op het Binnenhof schrijft een boek. Liefst een mix van autobiografische elementen en politieke gedachten. Want met alleen een verkiezingsprogramma kom je allang niet meer weg in de mediacratie.

Geloof, hoop en liefde: Buma gaat in zijn boek geen onderwerp uit de weg (Ariejan Korteweg Volkskrant 17 november 2016 p. 15):
Sybrand Buma is zowat de meest ondoorgrondelijke politicus van het Binnenhof. Zijn aaibaarheid is laag, we weten weinig van hem. Hij laat zich zelden op interne tegenstrijdigheden betrappen en sticht verwarring met een onnavolgbaar gevoel voor humor. Zijn langlopende fittie met Mark Rutte werpt nu al een schaduw vooruit op toekomstige kabinetsformaties.
Tegen het cynisme is geschreven vanuit de oppositie; Buma kan niet worden afgerekend op zijn beleid. Hij heeft vrij baan en geeft zich daar rekenschap van: 'Oppositie is geen tocht door de woestijn, maar een oase waar men kracht opdoet.' Al degenen die de afgelopen jaren wel eens verbaasd toekeken, kunnen niet meer zeggen dat ze niets van hem begrijpen. Vanaf nu is Sybrand Buma een open boek.

Ridder Ton of Ridder Ton tegen de windmolens van de VVD (Ariejan Korteweg Volkskrant 17 november 2016 p. 23):
Eén conclusie is met zekerheid te trekken: Rutte en Zijlstra hebben hem niet willen redden. Dus zal de werkelijkheid prozaïscher zijn. Zoals elke partij die een aantal jaren de lakens uitdeelt, wordt de VVD besprongen door defensieve reflexen. Je zag dat bij het CDA, dat alles in het werk stelde om Pieter Omtzigt van de lijst te krijgen - tegen de verdrukking in ontwikkelde die zich in de oppositie tot een zeer effectief Kamerlid. De VVD zet in de personen van Bente Becker en Sophie Hermans politiek assistenten van de partijtop op de lijst. Zij zijn er in getraind de macht uit de wind te houden, in plaats van die op de proef te stellen zoals van een Kamerlid mag worden verwacht.
Dwarsvliegers uit bedrijfsleven, onderwijs, landbouw of verpleging zijn er amper. Alleen relatieve nieuwkomers als 50Plus en Denk komen met kandidaten die andersoortige ervaring meebrengen.
Het gevaar van robotisering van het parlement ligt daarmee op de loer. Dialoog moet je organiseren, ook binnen de eigen fractie. Of Elias zelf van tegenspraak gediend is, waag ik te betwijfelen. Maar anderen - ook partijgenoten - het vuur aan de schenen leggen, dat kun je hem wel toevertrouwen. Ook dat hoort bij het parlement.

Volk is juist boos omdat een elite ontbreekt (Daniela Hooghiemstra Volkskrant 17 november 2016 p. 24):
Sommigen verklaren het succes van nieuwe politici als Wilders en Trump uit het feit dat de 'elite' niet naar het volk luistert. Historisch gezien klopt dat niet. Van een elite is in de afgelopen eeuw juist geen sprake meer. Nooit eerder was de (westerse) samenleving zo egalitair. Het koningshuis verburgerlijkt, de adel sterft uit, geboorte garandeert niets meer en steeds meer mensen kunnen ongeacht hun afkomst een goede opleiding krijgen.
De 'lik mijn reet houding' die ook Trump en Wilders tonen ten aanzien van alles dat gevestigd is, inclusief hetgene dat door burgers zelf bevochten is, tilt hen boven de gewone orde uit. En dan blijkt dat Beatrix misschien toch gelijk had. Niet de aanwezigheid van een elite maakt burgers boos op de oude politiek, maar juist het ontbreken ervan.

God, wat houd ik van dit land (Graydon Carter Volkskrant 17 november 2016 p. 25)
Hoofdredacteur van het Amerikaanse maandblad Vanity Fair Graydon Carter schrijft in een artikel onder de kop ‘God, wat houd ik van dit land’ puntsgewijs wat hij vindt van de verkiezing van Donald Trump.
- Alleen in Amerika kan een man wiens staf klaarblijkelijk zijn Twitter-account wegnam omdat hij zichzelf niet onder bedwang heeft, de nucleaire codes in handen krijgen. (Dank u, president Obama, dat u deze heeft aangedragen.) - Only in America could a man whose staff took away his Twitter account be given the nuclear codes.
Vertel me niet dat Amerika niet langer een land is van onbegrensde mogelijkheden.

De beste wensen vanuit het Torentje (Natalie Righton Volkskrant 16 november 2016 p. 10)
Maar Trump wilde Rutte maandag graag spreken. Niet alleen omdat de VS goed verdienen aan handel met Nederland (we zijn de derde investeerder in de VS en staan op nummer 13 als handelspartner). Maar ook omdat Trump in zijn nopjes is dat zoveel politici hem feliciteren. Eerst afgeserveerd als minst favoriete kandidaat, nu vriendelijk te woord gestaan. Eerder maandag sprak Trump ook al de Chinese president Xi.\\ Wat besproken is, blijft geheim, want volgens protocol is een één-op-één gesprek tussen regeringsleiders 'vertrouwelijk'. Maar dat het er vriendelijk aan toe is gegaan, daar durft oud-minister en oud-diplomaat Ben Bot zijn hand voor in het vuur te steken.

Felicitatie Rutte (Volkskrant 15 november 2016 p. 6):
Rutte sprak kort met Trump. De premier schrijft op zijn facebookpagina dat hij en Trump het belang hebben onderstreept van een blijvende nauwe samenwerking tussen ons land en de VS. Rutte schrijft dat de twee landen sterke historische, culturele en economische banden hebben.
Volgens hem leveren die nauwe transatlantische banden beide landen veel banen op. Verder is het volgens Rutte noodzakelijk om problemen gezamenlijk aan te pakken. 'Ik zie ernaar uit om de komende periode samen met Donald Trump verder te werken aan een veilige en welvarende wereld en een sterke relatie tussen de VS en de EU.'

Het grote verhaal of Mensen met problemen willen hulp, geen Groot Verhaal (Teun van Keuken Volkskrant 14 november 2016 p. 21):
Storytelling - zo noemen ze dat - is hot. Uitzendbureaus, koekjesfabrikanten en bierbrouwers, allemaal doen ze eraan. Het hoofd communicatie van energiebedrijf ENI noemt zich tegenwoordig storyteller en hij is niet de enige. Maar waarom? Het klinkt misschien spannender op feestjes: 'ik ben storyteller' 'O, leuk, waar treed je op?' 'Nou, ehm bij Randstad.' Je verkoopt verdomme baantjes, koekjes, bier en olie, geen praatjes.
Ik moest opeens aan Bas Heijne denken. Ook hij mist in Nederland een verbindend wij-verhaal. Niet bij de spoorwegen, maar in de politiek. Populisten zijn zo succesvol doordat dit Grote Verhaal ontbreekt, is zijn analyse. Heijne verlangt dus naar storytelling: marketing om problemen te bestrijden. Ik geloof er niet in. Als het in de politiek ergens niet aan ontbreekt, dan zijn het mooie praatjes. Kijk maar hoe links Asscher en Samsom zich tegenwoordig weer profileren. Alsof dit kabinet met de VVD nooit heeft bestaan.
Het afgelopen jaar sprak ik voor het televisieprogramma De Monitor met mensen in de bijstand die hardvochtig worden behandeld, slachtoffers van discriminatie, jongeren die de dupe zijn van gesjoemel met pgb's, verwarde mensen in psychische nood die aan hun lot worden overgelaten, ambulancebroeders en verplegers op de spoedeisende hulp die het aantal patiënten niet meer aankunnen, ouderen die geen seniorenwoning kunnen krijgen en jongeren die geen betaalbare huizen kunnen vinden. Wie met zulke problemen zit, heeft wel iets anders aan zijn hoofd dan een Groot Verhaal. Die wil hulp. Als je te veel aandacht besteedt aan storytelling, dan vergeet je vaak goede waar te bereiden.

Trumps wereld: ruimte voor de radicalen (Arnout Brouwer de Volkskrant 12 november 2016, katern Vonk p. 2-3):
Maar wat als deze westerse revolte tegen de elite en de mondialisering zélf ook maar een schakeltje is in een nog veel grotere omwenteling? Wat als 'de wereld echt plat wordt', zoals Thomas Friedman het proces van mondialisering in 2005 jubelend beschreef? Ook in politieke zin. Wat als het verschil tussen verlichte autoritaire leiders als Poetin en Erdogan en democratisch gekozen leiders als Trump en Orban steeds kleiner wordt? Dat is vloeken in de kerk - want dat kán toch niet in een westerse democratie?
Amerika blijft het sterkste jongetje op het schoolplein: het kan op onverwachte momenten een klap uitdelen; maar het voelt steeds minder de verantwoordelijkheid om er de rust te bewaren. Ook daar wordt de wereld steeds platter, zij het niet op de manier die Friedman beschreef in zijn boek.
Destabilisatie
En, zo voorspelt de Amerikaanse politicoloog Ian Bremmer, juist deze opkomende landen gaan nog veel grotere klappen krijgen van de aankomende technologisch-industriële revolutie. De reactie in deze minder democratische maar ultranationalistische landen - denk aan Turkije, China, Rusland - zal zich veel sneller kunnen vertalen in internationale destabilisatie en conflict dan in oude democratieën.
De Amerikaanse democratie leeft, dat is weer bewezen. De Bush- en Clintondynastieën leden een smadelijke nederlaag tegen een echte outsider. Wat zorgen baart, is dat Trumps uitverkiezing kan bijdragen aan het verlies van controle op een wereld die zich in een stroomversnelling bevindt. De wereld is nog onvoorspelbaarder geworden.
Commentaar: De politiek moet eens leren naar de bevolking te luisteren, ze gaan hun gang maar, idioot geld verslindende projecten, zwakke ministers, onbegrijpelijke beslissingen, dagbesteding wegsnijden. Mensen zijn het zat, de bla bla elite. Logisch dat de zogenaamde populisten gaan winnen en niet de reclamefolder praatjes van de gevestigde partijen. Populisten is niet het onderbuik gevoel maar de meest oprechte emoties die iets zeggen over het gevoel en denken van mensen, puur en ontwapenend. Ja...heren Klaver, Pechteld, Rutte en Asscher het is voorbij, de heren van de reclamefolder praatjes.

Wie zijn de populisten? (Erik Jurgens Volkskrant 16 november 2016 p. 29):
Niet kiezers zijn populisten, maar de politici die voornamelijk inspelen op onderbuikgevoelens die bij kiezers leven. Zulke politici geven zich verder geen rekenschap van wat zij wakker roepen. En zij hebben weinig redelijke opvattingen over onderwerpen die niet worden geraakt door die gevoelens in de onderbuik.
Arnout Brouwers (Commentaar V zaterdag 12 november) waarschuwt ons terecht dat het het democratisch recht is van degenen die met deze onderbuikgevoelens behept zijn om daaraan uiting te geven. Maar schunnig is het om als politicus schaamteloos op die gevoelens te spelen, met als enig doel stemmen te winnen. Dit zonder tegelijk een algemener program te bieden waarin andere hoofdzaken positieve aandacht krijgen.
Brouwers hoopt dat tegenover onderbuikgevoelens 'het betere idee kiezers wel kan overtuigen'. Als ik zie hoe het afliep met Hillary, die betere ideeën had, heb ik er een hard hoofd in.

Rollenspel (Michiel Kruijt Volkskrant 9 juli 2021 p. V4-6):
Eveneens bijzonder: haar samenwerking met de schilder en illustrator Friedrich Schiff (1908-1968). Deze avontuurlijke Oostenrijker was op 22-jarige leeftijd naar Shanghai getrokken en had daar een bestaan opgebouwd als cartoonist.
Thorbecke en hij wisten gezamenlijk vijf fotoboeken uitgegeven te krijgen (plus nog eens vijf kinderboeken), waarvan de eerste de op toeristen gerichte Peking Studies was. Het is een vervolg op China, Please Smile! Mr. Wu en Mr. Pim treden weer aan, Schiff tekent hen in vlotte lijnen te midden van typisch Chinese taferelen. Ook in de latere boeken valt de synergie op tussen de schrijver en fotograaf en de illustrator.
Toen de Thorbeckes in 1941 China verlieten en zich in Zuid-Afrika vestigden, stopte de samenwerking. Drie jaar later maakte Ellen Thorbecke, die eveneens Joods was (maar niet praktiserend), een fotoreportage over Palestina en de aanstaande oprichting van Israël. Het optimistische boek dat ze daarover samenstelde, Promised Land, werd geprezen door niemand minder dan de beroemde natuurkundige Albert Einstein.

Het rapport 'E i V' gaat er vanuit dat wanneer je 'Iemand kunt raken in het hoofd, in het hart' (Hoofd, Hart en Onderbuik) het voor mensen op aarde wel degelijk iets uitmaakt.
Hoofd, Hart en Onderbuik: Er moet hier onderscheid worden gemaakt tussen wat van het hoofd is (ratio, cultuur), wat van het hart is (gevoelens, intuïtie) en wat van de buik is (begeerten, verlangens, het primitieve beest). Theu Boermans is in zijn valkuil, het te veel van het goede terechtgekomen. Hij hanteert de stelregel wie zonder zonde is werpen de eerste steen. We zijn echter allemaal acteurs en spelen bewust of onbewust onze rollen op aarde. Het levenstoneel op aarde ligt vast (behoud van energie), maar desondanks heeft de mens de vrijheid om naar eigen individuele wensen en verlangens aan het wereldtoneel deel te nemen. De manier waarop we onze rol in het rollenspel invullen wordt vooral beïnvloed door het script dat aan onze rol ten grondslag ligt. Of met andere woorden de cultuur waardoor ons gedrag wordt bepaald.

Een sterker Strafhof of Hoog tijd dat de VS het Internationaal Strafhof steunt (de Volkskrant 4 november 2016 p. 23):
Het Internationaal Strafhof staat onder druk. Een aantal Afrikaanse landen wil zich terugtrekken. Het is hoog tijd dat de VS het Hof steunen.
President George W. Bush wilde het hof ondermijnen en voerde lobby bij bondgenoten om het te verlaten, en in 2002 nam het Congres de American Service-Members' Protection Act aan die Amerikaanse samenwerking met het Hof verbood en gebruik van geweld toestond om elke Amerikaan te redden die ervoor terecht zou staan.
De volgende regering zou van ondubbelzinnige steun voor het Hof een van de prioriteiten van het buitenlands beleid moeten maken. Een eerste stap is de aandacht erop te vestigen voor de echte redenen waarom Afrikaanse landen het verlaten.
Een sterk commitment van de volgende Amerikaanse president aan het Hof zou dat versterken en landen aanmoedigen niet op te stappen. Al vroeg tijdens haar ministerschap van buitenlandse zaken zei Hillary Clinton dat het haar 'erg speet' dat Washington er niet in slaagde lid te worden van het Hof.
Als ze wordt gekozen zal ze de kans hebben die spijt in handelen om te zetten.'

Vlijt (Jean-Pierre Geelen de Volkskrant 4 november 2016 katern Vonk p. 18):
Natuurlijk moet u de film Before the Flood gaan zien. Om daarna de anderen de schuld te geven.
De reacties op de film liepen over de gebaande paden. De lobby van ontkenners roerde zich. In het klimaatdebat is de jij-bak hot. Zoals de NRC (verder lovend) schreef: 'Laat DiCaprio zijn grote auto staan? Ziet hij af van die privévluchten? Hij zou op zijn minst vegetariër kunnen worden.'
Misschien tekent dat de beknelde positie waarin het klimaatdebat zich bevindt: iedereen wijst naar elkaar, zowel op individueel als mondiaal niveau, waardoor niemand zich aangesproken hoeft te voelen. Ook niet door een goedbedoelde film (die u natuurlijk beslist moet gaan zien).
Een verstikkend klimaat. Prima weertje om Max Dendermonde te herlezen.

Stop de 'experts' in tv-talkshows (de Volkskrant 4 november 2016 p. 23):
Als het om Rusland en Syrië gaat, zijn debatten op de Duitse tv onverdragelijk, stelt Sylke Tempel, hoofdredacteur van het tijdschrift Internationale Politik in een opiniestuk in die Welt. 'De uitgangspunten van een discussiecultuur lijken vergeten te zijn, meningen zijn geen feiten', stelt Tempel. Ze verwijst naar filosofe Hannah Ahrendt die constateerde dat men na de Tweede Wereldoorlog in Duitsland wegvluchtte voor de realiteit door te doen alsof feiten slechts mening en waren. 'Dat is nu ook weer zichtbaar op het schouwtoneel van de huidige mediasamenleving: de talkshow.'

Gert-Jan Seegers Het hart van de Europese cultuur is leeg (de Volkskrant 29 december 2009)
Bolkestein meent dat het Christendom ons heeft opgezadeld met een schuldcomplex en een gebrek aan zelfvertrouwen. Maar de politiek filosofe Hannah Arendt stelt dat juistvergeving een van de belangrijkste christelijke bijdragen aan de westerse cultuur is geweest. Die vergeving is in persoonlijke verhoudingen een bevrijdende kracht, maar heeft in de publieke orde nooit het onrecht door de vingers willen zien. Liefde die alles goedpraat, heeft niets met het christelijk geloof te maken. Vergeving die uit haar christelijke context wordt gehaald en in een seculiere samenleving tot publieke moraal wordt verheven, leidt tot een slapheid die niets met het christendom heeft uit te staan.
De uitdaging van de Islam legt het lege hart van van de Europese cultuur bloot. Ze leidt tot een onzekerheid die Bolkestein terecht aanklaagt. Maar het is de onthoofding die de kip doet waggelen en het is de doorgehakte wortel die de boom doet verdorren. Alleen een nieuwe geboorte kan ons redden.

Oud-eurocommissarissen in opspraak om dubieuze banen of 'Oud-eurocommissarissen te snel naar bedrijfsleven' (Wilco Dekker de Volkskrant 29 oktober 2015, p. 28):
Een op de drie oud-eurocommissarissen uit de ploeg-Barroso heeft een jaar na hun terugtreden bijbanen in het bedrijfsleven of daaraan verbonden organisaties. Van die bijna honderd nevenfuncties had de nieuwe Commissie er zeker acht moeten verbieden, omdat het risico van belangenverstrengeling te groot is. Dat geldt ook voor het betaalde adviseurschap van Neelie Kroes bij de Amerikaanse zakenbank Bank of America Merrill Lynch.
CEO liet eerder dit jaar al weten dat het desondanks niet kan dat een oud-eurocommissaris nog geen half jaar na haar vertrek uit Brussel tegen betaling adviseur wordt van een Amerikaanse zakenbank. Ook zeven andere bijbanen kunnen ondanks de toestemming niet door de beugel, vindt de lobbyclub tegen de lobby van het bedrijfsleven. CEO vindt deze acht functies van onder andere de oud-commissarissen Viviane Reding en Karel de Gucht ontoelaatbaar omdat het risico op belangenverstrengeling te groot is. De organisatie wil een verbod van drie jaar op alle functies waarbij belangenverstrengeling dreigt. Ook zouden oud-eurocommissarissen drie jaar lang helemaal niet mogen lobbyen.

De 5e macht, lobbyisten op aarde staan diametraal tegenover de verborgen 5e dimensie in de hemel. Een ommekeer in het denken, een paradigmawisseling is noodzakelijk om de instabiliteit van het kapitalisme, de onbalans te herstellen.
In de kloof tussen verwachting en werkelijkheid groeide de aversie tegen het establishment, de topbestuurders. Anderzijds overmoed, hoogmoed ligt aan de onmacht is kernprobleem EU (Arnout Brouwers Volkskrant 26 oktober 2016 p. 23) ten grondslag.

Donald, net zo gewoon als wij neushoorns (Kustaw Bessems Volkskrant 12 november 2016 katern Vonk p. 6-7):
Dus zeker weten kun je het niet, maar de kans is aanwezig dat in Trump geen opofferingsgezinde idealist schuilt. Dan zijn z'n onhaalbare plannen minder vreemd, want die hoeven niet te worden uitgevoerd. Ze dienden slechts om macht te verwerven. De tijd en energie die hij zo bespaart kan hij weer steken in het behouden en vergroten van die macht. Kijkend naar Trumps staat van dienst zou het voor de hand liggen dat hij dat doet door zondebokken te zoeken die verantwoordelijk worden gehouden voor het mislukken van zijn zogenaamde plannen. Twee vliegen in één klap.
Rhinocéros
Van jongs af aan heb ik altijd willen weten: hoe konden mensen het ooit zover laten komen? Ik kende altijd mijn familiegeschiedenis. Ik wist wat een geluk de overlevenden hadden gehad. Met dank aan de Amerikanen trouwens - zouden die vandaag de dag nog komen?
Mijn moeder haalde vaak het absurdistische toneelstuk Rhinocéros aan, van Eugène Ionesco.
We zijn nu zover niet als toen, dat weet ik en hoeft niemand me in te wrijven. Ik ben ook prima op de hoogte van het taboe op de historische vergelijking. We zien alleen wel dat mechanisme in werking, volop en van dichtbij.

Volkomen metaglap (Jeroen Teitler Volkskrant 12 november 2016 p. 24):
Frits Bolkestein vindt de overwinningstoespraak van Donald Trump goed. 'Hij wil de president van alle Amerikanen zijn', schrijft Bolkestein. Ik denk dat Bolkestein zich iets te makkelijk laat sussen. Die speech had de oprechtheid van een haatimam die voor de camera's 'islam is liefde' prevelt.
De visieloosheid was soms lachwekkend: 'We zullen gaan dromen van dingen voor dit land. En mooie dingen. En succesvolle dingen.'
Minder lollig is het vooruitzicht van wat Trump waarschijnlijk gaat doen als zijn beloofde economische wederopstanding uitblijft. Waarschijnlijk zal hij regeren volgens het recept van Poetin en Erdogan: het cultiveren van binnen- en buitenlandse vijandbeelden, het kweken van paranoia en opgefoktheid. Wie zich niet achter hem schaart, is een landverrader. Vrije media en wetenschap worden verdacht gemaakt en ingeperkt.
Net als sommige anderen haalt Bolkestein de reacties op de verkiezing van Ronald Reagan in herinnering. Ik geloof echter niet dat Reagan zo sterk de sfeer van lynchings en gewapende eigenrichting opriep als Donald Trump. De Ku Klux Klan betuigt niet zomaar zijn steun aan een kandidaat.
Wellicht heeft het presidentschap inderdaad een matigende invloed op Trump. Dat moet haast wel, want wat hij tijdens de campagne uit zijn losse pols liet rollen, was volkomen mataglap. Maar door Trumps racistische, geweld zaaiende gevaar te relativeren, is Bolkestein het spiegelbeeld van de linkse wegkijker.

Het grote vingerwijzen (Peter Jamin Volkskrant 12 november 2016 p. 24):
Nu Trump 'onverwacht' heeft gewonnen, begint de boetedoening dan wel het vingerwijzen: de media en de elite hebben de zwijgende minderheid over het hoofd gezien en niet serieus genomen. Maar 'de elite' en 'de media' bestaan niet. The Daily Show is media, maar Fox News ook. Clinton is elite, maar Trump ook.
Het is eerder zo dat de verliezers van het (kapitalistische) systeem van zich hebben laten horen en een dikke middelvinger naar de winnaars hebben opgestoken. De ironie is dat ze dat hebben gedaan door te stemmen op een kapitalist pur sang, op een man die zich op zijn hebberigheid en zijn zucht naar geld laat voorstaan.
De vraag die de 'winnaars' zich zouden moeten stellen, is hoe ze het systeem zo kunnen veranderen dat ook de verliezers nog willen blijven meespelen.
Maar zo lang de echte winnaars van de vrije markt types als Trump zijn - mensen die hun eigenbelang vooropstellen en drijven op cynisme - en de verliezers blijven geloven dat ze de jackpot nog een keer kunnen winnen - een sentiment waar Trump nadrukkelijk aan appelleert - ben ik bang dat een 'beter' kapitalisme nog ver weg is.
De weg kwijt (Richard Koopman Volkskrant 12 november 2016 p. 25):
Toch vreemd. Met de afbraak van het pensioenstelsel de afgelopen jaren en de AOW naar 67 jaar en nog later, kwam en komt er geen mens overeind om te protesteren. Maar kom aan Zwarte Piet en hele volksstammen - pro en contra - komen op de been en zijn in staat elkaar de hersens in te slaan. We zijn volledig de weg kwijt, beste mensen.

Het land van Bundy of Hopen op een klein hartje bij de Boze Witte Man (Marjan Slob Volkskrant 10 november 2016 p. 26):
Het is echt zo. Trump heeft gewonnen. Ik zit hier te bibberen vanwege het feit dat een man met zo'n hard en plat karakter kennelijk te verkiezen valt boven een al te controlerende, berekenende, gearriveerde vrouw.
Twee weken geleden sprak de (lokale) jury de Bundy's vrij; zij vonden het primitieve maar heroïsche verhaal van de Bundy's blijkbaar overtuigender dan het zelfgenoegzame rechtsstatelijke Washingtonbetoog. Datzelfde patroon heeft zich dinsdag op megaschaal herhaald. Ik zit hier nog steeds met pijn in de buik. En klamp me vast aan de ultieme politieke deugd: hoop.
Op cruciale momenten bleek Al Bundy een klein hartje te hebben. Daar zullen we het van moeten hebben.

Luis (F.W. Sleutel Volkskrant 10 november 2016 p. 26):
Donald Trump wordt president van de VS, maar dat is geen reden tot zorgen. In 1969 woonde ik in de VS. Op de televisie werd toen de vraag gesteld wat de macht van de president was tegenover wat toen 'het militair-industriële complex' heette. Antwoord: 'Een luis op de kop van een dinosaurus.' Dat zal niet veel veranderd zijn. Door president te worden heeft Trump aan macht ingeboet. Luister naar de burger (Ronald W. Jansen Volkskrant 10 november 2016 p. 26):
Met enige verbazing vernam ik dat Donald Trump de presidentsverkiezingen in Amerika heeft gewonnen. Hoewel zijn optreden niet mijn sympathie heeft, heeft hij wel duidelijk gemaakt dat er geluisterd moet worden naar de vele burgers die zich opzij gezet voelen.
Dat geldt ook voor Nederland. Europa begint steeds meer op Amerika te lijken waar het grote geld, imperialisme en sociaal-economische ongelijkheid troef is. Willen we dat?
Ook in Nederland voelen veel burgers zich niet gehoord, omdat bij de regering vooral de belangen van grote bedrijven, de invloed van Brussel en de eigen carrière zwaar wegen. Veel politici hebben geen binding meer met de noden van de burgers.
Als niet naar hen geluisterd wordt, zullen gevoelens van onmacht desastreus gaan uitwerken.
Zelfonderzoek nodig (Derk Berends Volkskrant 10 november 2016 p. 26):
Met de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen is het duidelijk waar het ook in Europese landen met de komende verkiezingen heen zal gaan. David Brooks en Derk Jan Eppink analyseren de reden. Zij komen beiden tot de slotsom dat de huidige politieke trend wordt veroorzaakt door het miskennen van de devaluatie van de (blanke) gewone man en ontkenning van hun problematiek door de heersende elite. Het gevolg is onvrede door een toenemende kloof tussen arm en rijk uitmondend in verlies van welvaart voor de betreffende bevolkingsgroep.

'Donald Trump is president dankzij beklagenswaardigen' (reacties in de media Volkskrant 10 november 2016):
De verkiezingsoverwinning van Trump heeft over de hele wereld geleid tot soms fel getoonzette commentaren. Buiten de VS overheerst bezorgdheid.

Nederland subtopper op ranglijst van vooruitgang of Nederland op positie 8 of 9 in welzijn-ranglijst (en dat moet beter) (Koen Haegens Volkskrant 4 november 2016 p. 12):
Vijf vragen over de 'duurzame ontwikkelingsdoelen'
Een waanzinnig gaaf land? Nederland komt niet verder dan de mondiale subtop als het om welzijn gaat. Werk aan de winkel, concludeert het CBS vandaag in een eerste inventarisatie van de 'duurzame ontwikkelingsdoelen', de opvolger van de milleniumdoelen.
Van oudsher kijken economen vooral naar het BBP. Economische groei dus. Nu komen daarvoor liefst 230 indicatoren in de plaats. Een feest voor statistici, maar wat schiet de wereld hiermee op?
Er is al veel langer kritiek op het BBP als maatstaf voor menselijke vooruitgang. Deze zomer nog stemde de Tweede Kamer voor het stimuleren van een 'breed welvaartsbegrip'. 'Het BBP is de baas op de cijferrots', stelt Daniël Mügge, politiek econoom en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. 'Het is een knots van een cijfer, dat ons vaak het zicht heeft ontnomen op zaken die we óók belangrijk vinden, zoals een schoon milieu of mensenrechten.'
De duurzame ontwikkelingsdoelen komen aan die kritiek tegemoet. Wat heet: behalve 17 ontwikkelingsdoelen zijn er 169 'subdoelstellingen'. In kaart te brengen aan de hand van 230 indicatoren, van toegang tot schoon drinkwater tot percentage duurzaam toerisme. Een van de voordelen is dat dat politici dwingt kleur te bekennen. 'Neem de gelijkheid tussen man en vrouw', legt Mügge uit. 'Zolang dit in het vage blijft, is het wel heel makkelijk er vóór te zijn.'

Bezie handelsverdragen met scepsis of Ontsnap aan de neoliberale nekklem, nu het nog kan (Thomas von der Dunk Volkskrant 29 oktober 2016 p. 24):
Twintig jaar lang heeft een neoliberale kaste een groot deel van de bevolking straal genegeerd.
Geen wonder dat de talloze verliezers van die mondialisering op het gebied van baan- en inkomenszekerheid zich daartegen keren. Dat bovendien de goedverdienende winnaars van die mondialisering de verliezers inwrijven dat hun werkloosheid vooral gevolg is van persoonlijk falen (die daarmee conform de neoliberale dogmatiek van een maatschappelijk tot een individueel probleem wordt gereduceerd), en zij in de vorm van lagere uitkeringen nog een extra trap nakrijgen, heeft hun afkeer begrijpelijkerwijs vergroot.
Ideologisch bepaald groepsdenken binnen vooropgezette vastgeroeste kaders heeft velen daarbij sowieso voor de mogelijkheid van alternatieve zienswijzen blind gemaakt.
Als gevolg daarvan zijn talloze als objectief gepresenteerde 'feiten' in feite heel wat minder waardevrij, en worden in menig hooggeleerd stuk 'harde feiten' met heel wat minder harde interpretaties en voorspellingen vermengd.
Zeker de economische wetenschap heeft daarvan de afgelopen decennia frappante voorbeelden geleverd. Van alle economische 'experts' die - en dat zijn de meesten - de kredietcrisis van 2008 níét hebben zien aankomen en nu weer hoog met hun deskundigheid van de toren blazen, dienen alle met veel aplomb gebrachte voorspellingen over de grote zegeningen van CETA en TTIP versus de onvermijdelijke rampen als beide verdragen uiteindelijk toch niet worden geratificeerd, derhalve met de nodige scepsis te worden bezien.

Vrijzwevend of Rutte maakte een rommelboel van het referendum (Ariejan (Korteweg Volkskrant 3 november 2016 p. 23):
Hoe Rutte erin slaagt Buma het Oekraïneverdrag op de rug te binden.
Dat de premier door Roos en Baudet met hoon zal worden overladen als hij met een halfbakken aanhangsel terugkomt uit Brussel, zal hij voor lief nemen bij de gedachte aan het duivelse dilemma waarmee hij de CDA-leider opzadelt: voet bij stuk houden door zijn senaatsfractie op te dragen tegen te stemmen - met alle heisa van dien. Of zijn senatoren de vrije teugel laten, ook als ze daarmee Rutte vlak voor de verkiezingen een opkontje geven.
Rutte maakte een rommelboel van het referendum. Dat hij die rommel nu doorschuift naar een ander is, ambachtelijk gezien, vakwerk.

Schuim en As met Seada Nourhussen (Buitenhof 30 oktober 2016):
Zuid Afrika en Burundi hebben besloten zich terug te trekken uit het ICC. De focus van het hof licht volgens deze landen te eenzijdig op het vervolgen van Afrikaanse landen. Waarom worden leiders als Tony Blair en George Bush niet vervolgd? (na ca. 24 minuten). Irak en de Verenigde Staten zijn geen lid van het ICC.
Is het Hof er alleen voor Afrika? (Seada Nourhussen Trouw 26 mei 2015):
Een van de hoofdsprekers was de invloedrijke Keniaanse hoogleraar recht Makau Mutua (56). Deze decaan van de rechtsfaculteit van Buffalo Law School in New York, is een voorstander van het ICC.
Ronduit kritisch is de Ethiopiër Solomon Dersso, onderzoeker bij het internationale Institute for Security Studies, en Afrika-analist voor onder meer de zender Al Jazeera.
Een debat over Strafhof en Afrika, Mutua versus Dersso, in vijf vragen.
4 Wat is belangrijker in de Afrikaanse landen waar het ICC zich op richt: recht of vrede?
Dersso: "Waarom zouden getroffen gemeenschappen in Afrika een keus moeten maken tussen recht en vrede?\\ Zonder recht is er geen duurzame vrede. De vraag is wel: hoe kan recht worden nagestreefd zonder dat de vrede in gevaar wordt gebracht? Moet vervolging van bepaalde individuen door het ICC altijd voorrang hebben, ongeacht andere, bestaande processen die nodig zijn voor een gemeenschap die slachtoffer is van wreedheden?
Mutua: "In veel Afrikaanse landen zijn recht en vrede irrelevante concepten. Behalve Ghana, Tanzania, Senegal en Zuid-Afrika verkeren de meeste post-koloniale Afrikaanse staten in een identiteitscrisis. De elites hebben gefaald in het creëren van naties. Daarmee bedoel ik een diepgewortelde psyche dat er gedeelde belangen zijn die de basis vormen voor de onomkeerbaarheid van een staat.

Het heden bepaalt hoe we kijken naar het verleden (Thomas Hendrix de Volkskrant 31 oktober 2016, p. 18):
Geschiedenis hoeft niet te verbinden, zoals Martin Sommer wil. Het blijft 'een discussie zonder eind'.
Is er ooit een tijd geweest dat dit niet zo was? Historici staan niet los van de samenleving en de tijd waarin zij leven. Dit is natuurlijk onmogelijk. Hedendaagse opvattingen zullen altijd doorsijpelen in de verhalen die historici schrijven. Dit was al zo ten tijde van Leopold von Ranke en dit zal altijd zo blijven. Dat wij ons nu druk maken over ons koloniaal verleden zegt dan ook veel over onze hedendaagse 'versplinterde samenleving'.
Sommer wil echter graag terug naar die goede oude tijd waarin geschiedenis in het teken stond van een zoektocht naar gezamenlijkheid. Geschiedenis moet verbinden. Hij noemt het werk van Pierre Nora, Lieux de Mémoire, en de Nederlandse opvolger Plaatsen van Herinnering. Deze bundels weerspiegelden de tijd waarin ze werden samengesteld. Het natiebesef begon te verwateren en historici poogden de herinneringen aan de natie, de 'lieux de mémoire', te inventariseren. Maar toonden deze werken niet juist aan dat de maatschappij toen al geen eenheid was?
Ten slotte, moeten historici zich bemoeien met politieke en juridische kwestie? Nee, dat is niet hun primaire taak. Maar dat historici de politionele acties opnieuw onder loep willen nemen maakt hen geen aanklagers of rechters. De politionele acties zijn lang een lastig onderwerp geweest om over te schrijven. Het verzet vanuit de veteranenpopulatie is inmiddels weg en langzaamaan komt er ook vanuit de Indonesische kant meer openheid over het dekolonisatieconflict.
Nieuw onderzoek is wenselijk, want we weten nog lang niet alles. Het idee dat nieuw onderzoek niets wezenlijks nieuws zou opleveren is onzin. Zo heeft het recent uitgebrachte boek van Rémy Limpach weer veel nieuwe bevindingen en nieuwe vragen opgeleverd. Hoe komt Sommer erbij dat het afgelopen is met het beginsel van geschiedenis als 'discussie zonder eind'? De discussie is juist springlevend. We slaan nieuwe wegen in die weer nieuwe interpretaties opleveren en dat is maar goed ook.

Een historische waterscheiding of Populisme wordt slecht begrepen en slecht bestreden (René Cuperus Volkskrant 31 oktober 2016 p. 19):
De kernvraag is: hoe wijs wordt er politiek bedreven in dit brandgevaarlijke maatschappelijk klimaat? Ik vrees niet zo wijs. Nog altijd wordt het populisme slecht begrepen en slecht bestreden. Er wordt door de gevestigden veel lippendienst aan het populisme bewezen, maar ik zie weinig leiderschap noch intelligente aanpassing.
Neem het doorduwen van het CETA-handelsakkoord. Dat is de totaal verkeerd gerichte actie. Door-globaliseren voor multinationals, daar waar juist vertrouwensherstel binnen nationale democratieën geboden is.

Droomland Amerika Washington D.C. (VPRO tegenlicht 30 oktober 2016):
Is Amerika ons voorland?
Veel problemen waar Amerika nu mee worstelt, kennen we in Nederland ook; of het nu immigratieproblematiek is of de steeds grotere kloof tussen arm en rijk. Toch zijn er aan beide zijden van de oceaan doeners die niet wachten op overheidsingrijpen, maar zelf positief aan de slag gaan. Bij elk van de acht afleveringen zoeken we naar parallellen tussen Amerika en Nederland.
Nieuwsuur-journalist en voormalig Amerika-correspondent Eelco Bosch van Rosenthal reist in de nieuwe achtdelige VPRO-reisserie Droomland Amerika door het land dat Obama achterlaat aan zijn opvolger. Een land dat verandert, maar het streven naar geluk nog altijd voorop heeft staan.
Amerikanen zagen de afgelopen decennia veel oude zekerheden verdwijnen: de volksvertegenwoordiger bleek niet zozeer zijn kiezers te dienen, een baan was niet langer voor het leven. Voor het eerst zeiden mensen dat hun kinderen het niet beter zouden krijgen dan zijzelf. Toch blijken Amerikanen keer op keer weer veerkracht te tonen. Hoe doen ze dat? In Droomland Amerika onderzoekt Bosch van Rosenthal, geïnspireerd door het onvolprezen boek van George Packer, The Unwinding, de ontmanteling van de Amerikaanse droom.
Droomland Amerika Democracy for sale (Samenvatting VPRO tegenlicht 30 oktober 2016):
Na een reis van zeven weken door de Verenigde Staten trekt Droomland Amerika naar het eindstation:Washington D.C. In het laatste deel “Democracy for sale” is de centrale vraag in hoeverre de Amerikaanse democratie nog functioneert. Vaste gast Arjen van Veelen gaat in gesprek met Albertine Bloemendal, Amerikanist verbonden aan de Universiteit Leiden.

Trumps geest zal nog lang ronddwalen in de VS (Paul Brill Volkskrant 29 oktober 2016 p. 22):
Er wordt ongemeen felle taal gesproken. Hillary Clinton is niet slechts een politieke opponent, ze is het prototype van een machtsbeluste, corrupte politicus, die zich op sleeptouw laat nemen door speciale belangengroepen, haar vrienden de bal toespeelt en geen enkele affiniteit heeft met de besognes en waarden van Middle America. 'Als zij deze verkiezingen wint, denk ik dat het afgelopen is met Amerika', zegt een van onze gesprekspartners met een grafstem.
Een man die met nadruk laat weten dat hij al zijn hele volwassen leven een proud member van de NRA is, ziet raakpunten met de aanhang van de linkse Democraat Bernie Sanders en denkt dat daar voor Trump stemmen zijn te winnen.
Dat lijkt niet erg realistisch. Uiteindelijk willen de volgelingen van Sanders bovenal méér regeringsbeleid, terwijl de Republikeinse rechtervleugel juist aandringt op een kleinere rol voor de overheid. Maar de weerzin tegen het establishment en het gevoel dat de gewone Amerikaan in het verdomhoekje zit, zijn zeker gedeelde sentimenten. Dat geldt nog sterker in het noordoosten van Ohio waar de ontmanteling van de oude industrie een enorme kaalslag heeft veroorzaakt en waar de oude achterban van de vakbeweging, ooit vaste klant bij de Democratische partij, massaal lijkt te kiezen voor de man die belooft dat hij het arbeidsverleden in volle glorie zal herstellen.

Michael Moore in Trumpland (VPRO 30 oktober 2016):
Het is een verkiezingsspecial van een uur lang, een one-man-show die hij uitvoert in het hart van Ohio. Hij begeeft zich in TrumpLand. Terwijl de kijkers eerst sceptisch zijn, genieten ze al snel van Moore's humor.
So I don’t like guns. Good -- I won’t own one! You’re against abortion? Good! Don’t have one! You don’t like gay marriage? I’m with you – don’t get gay married! You’ll hate it!

Show of Jensen en Michael Moore delen lievelingsshow (Gidi Heesakkers Volkskrant 31 oktober 2016 katern Vonk p. 2):
In Jensen kiest voor Amerika wisselen de ziedende burgers de bange af. Een Clinton-kiezer over de mogelijkheid van Trump als president: 'Ik slik kalmeringsmedicijnen omdat ik mezelf ziek heb gemaakt met daarover nadenken.'
De optie van Trump als opvolger van Barack Obama noemt hij 'de grootste 'fuck you' ooit geregistreerd in de geschiedenis van de mensheid'. En mocht de middelvinger naar het Witte Huis zegevieren, dan zal dat goed voelen, zegt Moore. 'Voor een dag. Een week. Een maand, hoogstens.'
Moore heeft zo zijn twijfels over Clinton, legt hij uit. Maar nadat hij begrip voor beide kampen heeft getoond, begint zijn pro-Clinton-pleidooi met een oud fragment uit Moores satirische serie The Awful Truth. Daarin gaat hij op zoek naar een leuke date voor Clinton om de Lewinsky-affaire mee te vergeten. Trump krijgt de vraag of hij een afspraakje met haar ziet zitten. 'Ik vind Hillary Clinton a hell of a good woman', zegt hij over zijn rivaal van nu. 'Erg toegewijd.' En ook: 'Ik denk dat het wel goed komt met haar.'
Hillary-haters mogen van Moore Hillary-haters blijven als ze zich 8 november maar naar het stembureau slepen om een kruis in het enige juiste vakje te zetten: het Hillary-vakje. Om erger te voorkomen.

'Zeg Xi, nog één dingetje...' of Chinezen willen niet de les gelezen worden (Natalie Righten de Volkskrant 21 oktober 2015, p. 19):
De Chinezen aanspreken op hun mensenrechtengedrag - het is een wespennest voor westerse staatshoofden. Ook weer nu Xi deze week Londen bezoekt en onze koning zondag naar Peking reist.
Charles drukt zijn snor
Xi Jinping wordt in Londen, zoals dat hoort, met een staatsbanket onthaald. Maar onder de Britse royals die daar aanzitten met de Chinese president, zal prins Charles ontbreken. Over zijn redenen heeft de kroonprins zich niet openlijk uitgelaten, maar The New York Times, die het nieuwtje naar buiten brengt, wijst op zijn vriendschap met de dalai lama, Pekings erfvijand. Wel zal Charles Xi de komende dagen privé ontmoeten. Wellicht wordt er dan een hartig woordje over de mensenrechten gesproken, maar dat zullen we wel nooit te weten komen.
Als het aan Amnesty ligt, haalt de koning dat lijstje 'ergens tussen het toetje en de koffie' uit zijn borstzak. 'Zeg Xi, nog één dingetje...'
Toch zal dat niet gaan gebeuren, weet Jaap de Hoop Scheffer, oud-minister van Buitenlandse Zaken. 'Met alle respect voor Amnesty, dan heb je van staatsrecht niets begrepen.' De koning kan geen dialoog beginnen over mensenrechten, omdat dat een politiek veel te omstreden onderwerp is, waarvoor ministeriële verantwoordelijkheid geldt. 'Dat is de taak van minister Koenders van Buitenlandse Zaken, en zelfs die zal diplomatiek zijn', zegt De Hoop Scheffer. Koenders zal immers rekening moeten houden met de miljarden euro's aan handelsbelangen tussen Nederland en China.
Het staatsbezoek aan China is zo'n typische gelegenheid waar de koopman en de dominee om voorrang strijden in de Nederlandse buitenlandpolitiek. Koenders - die met vertegenwoordigers van tweehonderd bedrijven meereist naar China - laat er geen twijfel over bestaan: 'Vanzelfsprekend zal ook tijdens het staatsbezoek aandacht worden besteed aan de mensenrechtensituatie in China.'
De gesprekken vinden achter gesloten deuren plaats, weten ingewijden. In een tweegesprek, een tête-à-tête, uit Koenders zijn zorgen. Daarna vertelt hij op een persconferentie in algemene termen wat er is besproken. 'Voor een klein land heeft het geen zin te hoog van de toren te blazen', zegt De Hoop Scheffer. 'In China heeft een persoonlijk gesprek meer effect dan tetteren in microfoons.'
Kritiek
China is diplomatiek 'assertiever' geworden, concludeerde de afzwaaiende mensenrechtenambassadeur Lionel Veer vorig jaar. 'Ze hebben geen behoefte aan mensen die hun de les lezen. Dat vinden ze een inbreuk op de nationale soevereiniteit.' Als een westerling toch kritiek heeft, 'wijzen ze erop dat ze in 25 jaar meer dan 500 miljoen mensen boven de armoedegrens hebben gekregen.' Dat heeft bij hen prioriteit.
De Hoop Scheffer verwacht dat de handelsbelangen de boventoon voeren tijdens het staatsbezoek. 'China is een machtig land, een reus. Het is verstandig om het als zodanig te behandelen.' Als voorbeeld noemt hij de Europese discussie over de maximale Co2-uitstoot van luchtvaartmaatschappijen. 'De Chinezen zeggen dan: als het niet gaat zoals wij willen, dan bestellen we gewoon geen Airbussen meer.'

Zakenwereld en Xi omarmen elkaar of Chinese president Xi maakt zich populair bij mondiale elite met warm pleidooi in Davos (Fokke Obbema de Volkskrant 18 januari 2017 p. 15):
Met een warm pleidooi voor mondialisering en een uitgesproken afkeer van protectionisme heeft de Chinese president Xi Jinping zich dinsdag populair gemaakt bij de mondiale elite van zakenlieden en politici, verzameld in het Zwitserse Davos.
'Natuurlijk creëert mondialisering nieuwe problemen, maar dat mag geen reden zijn het af te schrijven', zei Xi. In zijn ogen is er geen alternatief voor deze historisch bezien onomkeerbare trend, 'waar uiteindelijk alle landen van profiteren'. Daaraan had hij 'China in de eerste plaats' kunnen toevoegen, want de economie van zijn land is in hoge mate afhankelijk van de wereldhandel.
Vriend van Trump: Hij valt wel mee
Donald Trump is helemaal niet zo eng of gevaarlijk als Europeanen denken, je moet hem alleen maar wat beter leren kennen. Met die boodschap kwam de Amerikaanse zakenman en Trump-adviseur Anthony Scaramucci naar Davos. Met Harvard, Goldman Sachs en een carrière als ondernemer op zijn cv past deze 53-jarige Amerikaan perfect bij de Davos-crowd. Hij komt er dan ook al jaren, maar dinsdag trok hij tot zijn zichtbare genoegen meer aandacht dan de Obama-zwaargewichten, vice-president Joe Biden en minister John Kerry. Nee, Trump wil 'helemaal geen uiteenvallen van de EU' en als hij de Navo 'verouderd' noemt is dat niet een voorbode van afschaffing, maar van modernisatie. Trump zal de geschiedenis ingaan als een 'man van vrede', zo voorspelde de van zelfvertrouwen glimmende adviseur, ooit een fan van Obama. Diens opvolger Trump zal het offensieve optreden van Scaramucci met plezier hebben gevolgd.

Voetnoot Schulz Opstand tegen 'de elite' is verlangen naar hokjes (Arnon Grunberg Volkskrant 21 oktober 2016):
Een van de sprekers bij de opening van de boekenbeurs in Frankfurt was Martin Schulz, voorzitter van het Europees Parlement. Hij vertelde tijdens zijn indrukwekkende rede dat hij niet gestudeerd had en uit een eenvoudig milieu kwam; zijn vader was politieagent, zijn moeder huisvrouw. Ook benadrukte hij dat niet studeren niet betekent dat je niet leest.
Schulz is dus zeker geen representant van wat 'de elite' wordt genoemd, hij is een buitenstaander die desondanks een hoge positie heeft verworven. Een sprekend voorbeeld van opwaartse sociale mobiliteit.
Schulz verdedigde het Europese project door te verwijzen naar de geschiedenis, waaraan kan worden toegevoegd: zij die menen dat dat niet mag, zijn geschiedenis-ontkenners.
Indirect maakte Schulz' rede ook duidelijk wat de opstand tegen de elite feitelijk is: een opstand tegen het idee van opwaartse sociale mobiliteit, een verlangen naar de standenmaatschappij, waarbij iedereen vooral in zijn eigen hok moet blijven.

Vooruitgang of Hackermeisjes die de politiek beinvloeden, ook dat is vooruitgang (Sheila Sitalsing Volkskrant 21 oktober 2016 p. 2):
Over de Russische hackers die op slinkse wijze computers binnensluipen en al doende de verkiezingen in verre buitenlanden in het ongerede brengen, droom ik weleens onrustige dromen. Dat ze 's nachts het huis binnensluipen, de laptop openschroeven, hele kleine Rusjes erin stoppen en vervolgens de boel weer dichtschroeven. Als het heel stil is, kun je de mini-Rusjes horen stoeien op het moederbord en elkaar high-fives geven terwijl jij tancodes aan het intikken bent.
De e-mails van John Podesta, Clintons geplaagde campagnemanager van wiens gestolen en geopenbaarde elektronische post de wereld al dagenlang smult, zijn evenwel op veel eenvoudiger wijze in handen gekomen van de postdieven. Podesta, zo schrijft Motherboard (het tech- en toekomstblog van Vice), kreeg een verontrustend mailtje dat van Google leek te komen waarin hem verzocht werd op de bijgeleverde link te drukken en de instructies op te volgen. Niet zo heel lang geleden had je landen die er met legers, drones en shock and awe-bombardementen op uit trokken om hun misnoegen over de regering in een ver gelegen land kenbaar te maken. Soms stuurden ze spionnen die gif in drankjes deden, of financierden ze doodseskaders die er zorg voor droegen dat er krankzinnige marionetten op het pluche kwamen. Een enkele achterlijke natie hanteert deze tactieken nog steeds.
Tegenwoordig kun je als regering in plaats daarvan een paar handige computermeisjes inhuren die met een paar muisklikken op regime change kunnen aansturen.
Ook dat is vooruitgang.

Voetnoot Racist of Trump aanhangers racist noemen werkt contraproductief (Arnon Grunberg Volkskrant 20 oktober 2016):
Een vriend wees me op een tekst van de econoom Tyler Cowen op de site marginalrevolution.com. Cowen betoogt dat het een slecht idee is om Amerikaanse kiezers te overtuigen met het argument dat Trump-kiezers racisten zijn en dat daarom Clinton de betere keus is.
Trump is een racist en seksist, sommige van zijn kiezers zullen dat eveneens zijn, maar beschuldigingen en gros richting Trump-aanhangers zijn volgens Cowen contraproductief. Het zorgt ervoor dat zij die zich al gemarginaliseerd voelen bevestigd zien dat zij er niet bij horen; 'racist' zou een geuzennaam kunnen worden.
Cowens redenering moet serieus worden genomen. Volgens peilingen is Trump met name populair onder laagopgeleide, witte mannen. Ooit is het verheffingsideaal uitgevonden om de onderklasse te verheffen. Nu worden deze groepen afgeschreven.
De opkomst van het rechts-extremisme is ook te wijten aan het feit dat niemand, ook de sociaaldemocraten niet, het verheffingsideaal nog serieus wenst te nemen.

Naïef Europa geeft Erdogan en IS vrij baan (Derk Jan Eppink Volkskrant 17 augustus 2016 p. 20):
Met de terreurgolf in Europa is een realiteit binnengedrongen waar EU-leiders lang blind voor waren. De EU heeft zich altijd afgeschilderd als 'vredesproject' dat via 'Europese waarden' stabiliteit exporteerde naar naburige regio's. In werkelijkheid importeerde zij instabiliteit. Burgers zijn slachtoffers. Op rituele moord volgt rituele rouw met de publieke wijsheid: 'islam heeft er niets mee te maken'. Weinig geruststellend.
De recente mislukte staatsgreep was de laatste stuiptrekking van het leger in zijn traditionele rol. Europa gaf Erdogan onbedoeld vrij baan. Hij islamiseert de staatsinstellingen en verandert het seculiere Turkije in een islamitische staat. Europa oogst het tegenovergestelde van wat het beoogde.
Nog gevaarlijker is de 'Islamitische Staat' die volgens veel Europese leiders 'niets met islam te maken heeft'. Het heeft er alles mee te maken. Zelfs de Jordaanse koning spreekt over een 'burgeroorlog binnen de islam'.

Bicultureel zijn is geen vloek maar een zegen (Kiza Magendane Volkskrant 17 augustus 2016 p. 18):
Om als een kameleon tussen verschillende culturen en landen te kunnen laveren is een privilege dat autochtonen niet hebben.
Bi-culturele Nederlanders doen aan shape shifting. Hun identificatie ligt niet vast. Hun hybride karakter stelt hen in staat om te kiezen tussen rigide nationale identiteiten. Of juist niet te kiezen. Dat levert vaak interessante perspectieven op die de status quo van innovatie kunnen voorzien. Hybriditeit inzetten
Het is de kunst om er voor te zorgen dat het hybride karakter van bi-culturele Nederlanders niet als een gevaar wordt gezien maar als een aanwinst. Het hebben van een hybride identiteit is geen taboe en wij kunnen een postmulticultureel Nederland bouwen waar biculturele Nederlanders hun hybriditeit inzetten. Maar eerst moeten ze bewust zijn van het feit dat zij een privilege hebben dat veel autochtonen niet hebben - van keuze te veranderen. Of juist niet te kiezen. We hoeven gelukkig het wiel niet opnieuw uit te vinden. We kunnen naar een immigratieland als Canada kijken, met een nationale identiteit terwijl biculturele Canadezen geen afstand nemen van hun culturele afkomst.

Afstand of 'In Oostenrijk hadden nazi's bijna weer de macht' (Olaf Tempelman Volkskrant 10 augustus 2016 p. 2):
Landen kunnen flink verschillen. Een typische overeenkomst is dat je op de weerkaarten alleen van het weer ter plekke de details ziet. Ben je in een ander Europees land, dan kun je soms nog net zien hoe warm het is in Nederland. Ben je op een ander continent, dan krijg je slechts een grove indicatie van het weer in Europa.
Eén Argentijnse historicus zei: 'Het is echt niet te geloven wat er bij jullie gebeurt. In Oostenrijk waren bijna weer nazi's aan de macht gekomen.' Daarmee doelde hij dus op die Oostenrijkse presidentsverkiezingen van april, die de kandidaat van de FPÖ, een partij de Oostenrijkers zelf netjes 'populistisch' noemen, op het nippertje verloor.
Niet iedereen voorzag voor volgend jaar al een terugkeer van de nazi's, echter: vergeleken met wat ik gedurende twee weken op het zuidelijk halfrond over 'het politieke weer' in mijn eigen continent mocht optekenen, was het essay dat Arie Elshout op 22 juli in deze krant publiceerde ('De westerse democratie verkeert in een diepe crisis') gematigd optimistisch.
Van een flinke afstand bleken veel mensen het zo te zien: de EU is bezig uit elkaar te vallen, de Brexit is nog maar het begin, de Russische en de Turkse dictators doen er alles aan het stervensproces van de EU te versnellen, de autoritaire verleiding steekt overal in Europa weer de kop op, het is te hopen dat 'die vrouw uit Duitsland' nog iets kan doen.

De Westerse democratie verkeert in een diepe crisis (Arie Elshout Volkskrant 23 juli 2016 p. 6):
Wakker worden is geen pretje tegenwoordig. Meermalen bleek de afgelopen weken dat zich schokkende dingen hadden afgespeeld gedurende de nacht. De poging tot staatsgreep in Turkije. Het bloedbad op de boulevard van Nice. De Britten uit de Europese Unie. Op adem komen is er niet bij. Wie weet staan we straks op met de verkiezing van de Amerikaanse realityshowvariant van de sterke man. De keten van zorgwekkend nieuws houdt aan. Het belast het gemoed in de westerse democratieën. Wat is hier aan de hand?
Het Westen bevindt zich in het defensief. Vanwege externe gevaren en interne problemen. Angsten onder kiezers over immigratie, terreur en dalende levensstandaard komen allemaal tezamen en vormen een zware cocktail die flink aantikt. Ze splijt samenlevingen in twee helften. In het debat gaat het nauwelijks meer over de keur aan politieke partijen, wat ze willen, waarin ze verschillen, wat ze gemeen hebben. Het is simpelweg wij tegen zij. Volk versus elite. Nationalisten versus kosmopolieten. Globaliseringsverliezers versus globaliseringswinnaars.
Het politieke midden staat onder spanning of is aan het verdampen. Er is een beweging naar de flanken, waar men zich verschanst in het harnas van het eigen gelijk. Referenda rukken op. Met hun absolute keuzes. Ja of nee. Voor of tegen. Het draagt allemaal bij aan de extremisering van de democratische politiek.
Spelregels
Verliezers moeten hun verkiezingsnederlaag aanvaarden en geduldig wachten op de volgende kans. Overwinnaars moeten verliezers niet willen uitroken, want morgen kan het weer andersom zijn.\\ Deze democratische verworvenheden worden bedreigd. De sociale media geven veel mensen een stem die ze daarvoor nooit hadden en vormen zo een aanvulling op de democratie. Maar het samenballen van je mening in slechts 140 twittertekens is niet bevorderlijk voor de nuance. Het leidt in combinatie met de behoefte om op te vallen vaak tot geschreeuw, stemmingmakerij en stompzinnigheid. Dit gevaar bedreigt ook een journalistiek die steeds meer columnistiek wordt. De overdrijving gaat regeren. Elkaar verketteren wordt in dit hyberbolische tijdperk belangrijker dan elkaar verstaan. Maar dan is er nauwelijks een weg terug. Het wordt wij tegen zij. Voor of tegen. Alles of niets. Zero-sum.

De drie gezichtspunten, die Wim Couwenberg belicht worden ook in het rapport 'E i V' naar voren gebracht, te weten religie, wetenschap en filosofie. De traditionele zingeving staat voor religie en wordt in de esoterie met behulp van de levensboom gesymboliseerd. Dit model brengt in het bijzonder de relatie tussen de mannelijke en vrouwelijke energie in het universum tot uitdrukking. De kern van het strijdersethos heeft op de controverse tussen wetenschappers, lees de mens maakt het mogelijk de waarheid een stapje dichterbij te brengen betrekking. Het WTE-complex: de onderlinge vervlechting van wetenschap, technologie en economie speelt in het Westerse denken een dominante rol. Het derde perspectief de burgelijke variant draait om wat is waarheid? Vrede is een voortzetting van oorlog met andere middelen. Om probleem en oplossing dichter bij elkaar te brengen gaat het om het samenspel van de drie gezichtspunten, de relatie tussen top down & bottom up beter te organiseren.

Terugblik op herdenking 9/11 (Wim Couwenberg Civis Mundi, 09 november 2011):
Niet 9/11 maar 11/9 is een keerpunt in de wereldgeschiedenis
In maart van dit jaar is dit discussiepunt geïntroduceerd. Hoe kijken we terug op de global war on terror die de Amerikaanse president George W. Bush als reactie op de terroristische aanslagen van 9/11 ontketende? In Civis Mundi 6, 2011 is daar door Leon Wecke al grondig over nagedacht. Wat tien jaar geleden op 9/11 Amerika als supermacht even op zijn grondvesten deed trillen, is dit jaar in de wereld op grote schaal herdacht. Dat resulteerde in een lange reeks van artikelen, verhalen en beelden daarover. Ik beperk mij hier tot enkele kanttekeningen die zich toespitsen op de vraag naar de historische betekenis van 9/11.
Was dat een keerpunt in de wereldgeschiedenis? In meerdere commentaren is dat ontkend. [1] En daar sluit ik mij bij aan. Zo’n keerpunt was wel 11/9, dat wil zeggen 9 november 1989, toen de Berlijnse muur viel en daarmee het einde van de Koude Oorlog inluidde. Dat was een historisch keerpunt, want het begin van een nieuwe ontwikkelingsfase in de politieke geschiedenis van de moderniteit waarvan Europa de bakermat is geweest. 11/9 markeerde het einde van de grote ideologische strijd over de grondslagen van de moderniteit die in Europa begon met de Franse Revolutie van 1789 en culmineerde in de Koude Oorlog.
Botsing met nieuwe antiliberale tegenkrachten
Aan die triomf ontleent de westers-liberale wereld onder leiding van Amerika een versterkte ambitie de waarden van dat triomferende liberale concept wereldwijd te verbreiden als universeel model voor de rest (niet westerse deel) van de wereld. Wat 9/11 betreft, dat duidt mijns inziens op een belangrijke eigentijdse breuklijn binnen het post Koude Oorlogstijdperk. De moderniteit in liberale zin komt dan op mondiaal niveau op spectaculaire wijze in botsing met nieuwe antiliberale tegenkrachten. Dat sluimerende conflict is in de jaren ’90 al in zekere mate gesignaleerd in het geruchtmakende boek van Benjamin R. Barber Jihad vs. McWorld (1996) en door A. Margalit en I. Buruma nader geanalyseerd in hun boek Occidentalism (2004), met daarin een reconstructie van wat zij in oosterse bronnen aantroffen aan vijandbeelden tegen het Westen en daarmee samenhangende antiwesterse kritiek. Alle uitingen daarvan gaan gepaard met een oproep tot een heilige oorlog tegen het kwaad dat men in de westerse-liberale geest en levensstijl belichaamd ziet. Het is een stellingname op basis van tradities, waarden en maatschappelijke verhoudingen die herinneren aan de premoderne ontwikkelingsfase, die ook in Europa voorafging aan de moderniteit als nieuw beschavingstype. Die antiwesterse houding uit zich tevens in een verzet tegen de idee van de universaliteit van de mensenrechten, zoals die van westerse zijde, zoals gezegd, in en door een actief mensenrechtenbeleid beleden en tot gelding gebracht wordt.

Burgemeesters onder elkaar of Beste Ahmed, doe het niet (Martin Sommer de Volkskrant 16 juli 2016, p. 25):
De Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber schreef het boek If mayors ruled the world. Dat was onder burgemeesters een hit, en vooral onder Nederlandse burgemeesters. Het idee is dat politici zich schuldig maken aan vieze voze spelletjes. Burgemeesters niet. Die ruimen de rommel op, zorgen dat de misdaad binnen de perken blijft. Ze doen gewoon wat moet gebeuren. Met burgemeesters aan de knoppen zou alles beter gaan.
Burgemeesters die betere bestuurders zijn omdat ze geen ruzie maken - die droom bestaat alleen in een wereld zonder tegenspraak.
Ook Ahmed Aboutaleb is een fan van Benjamin Barber. 'De stadsregio's worden in tegenstelling tot de rijksoverheid niet gehinderd door ideologische strijd', zei hij vorig jaar in de H.J. Schoo-lezing. Graag geld erbij dus, en bevoegdheden. Aboutalebs roem als burgemeester van Rotterdam is hem gegund. Hij is de populairste PvdA'er en het is begrijpelijk dat men met hem de meubels tracht te redden. Hij denkt vast dat hij geschikt is als premier, zoals Job Cohen dat ook dacht. Yes we Cohen werd een pijnlijke afgang. Hij bleek geen idee te hebben en kan alleen hebben gedacht dat hij de juiste man was door het geknipmes om zich heen.

Benjamin Barber: Jihad vs. McWorld 2015
Grenzen verdwijnen en tegelijkertijd worden ze overal opgeworpen. Visionair publicist en politicoloog Benjamin Barber schreef er twintig jaar geleden een boek over dat dit jaar uitgangspunt vormt voor het themaprogramma Benjamin Barber: Jihad vs. McWorld 2015.
In Jihad vs. McWorld beschrijft Barber de elkaar versterkende tendensen van globalisering en tribalisering. Ook voorspelde de Amerikaanse auteur al een aantal ingrijpende gebeurtenissen. Dit jaar wordt, ter ere van de twintigste verjaardag van het boek, een nieuwe editie uitgegeven, met als subtitel ISIS on the Internet.
Twee jaar geleden verscheen van zijn hand If Mayors Ruled the World, waarin hij in de nabije toekomst een belangrijke rol voor steden en burgemeesters ziet bij het besturen van de wereld. Vanwege zijn scherpe blik op de wereld is Barber een veel geraadpleegd man. Hij was onder andere politiek adviseur van president Bill Clinton. Nu werkt hij met verschillende burgemeesters wereldwijd aan The Global Parliament of Mayors Project.

Filosofisch Kwintet 17 juli 2016
Deze vijfde aflevering gaat over de onafhankelijkheid van de rechter. De rechtspraak is per definitie onafhankelijk. Maar hoe borg je die onafhankelijkheid? Bestaat pure onafhankelijkheid wel? Met het nieuwe Wilders-proces in aantocht onderzoekt het kwintet hoe de onafhankelijkheid van rechters onder druk staat.
Ybo Buruma, Anne Ruth Mackor en Bastiaan Rijpkema debatteren onder leiding van journalist Clairy Polak en filosoof Ad Verbruggen over de onafhankelijkheid van de rechter.

Een thema dat niet werd besproken was Corruptie en politieke moraal. Voor het begrijpen van de tijdgeest draait het niet om de Trias Politica, de 1e, 2e en 3e macht maar om de 4e, 5e en 6e macht en dient het vraagstuk De verdwijnende burger, de infantiele consument en civiele schizofrenie, dat Eva Nieuwenhuys in Civis Mundi bespreekt centraal te staan.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen en civiele schizofrenie in een consumentensamenleving (Eva Nieuwenhuys Civis Mundi 31 augustus 2011):
Een nieuw soort ondernemerschap of een privatisering van politieke rechten?
Recht is in een democratische rechtsstaat een stelsel van democratisch uitgevaardigde regels waarvan de naleving door democratisch vastgestelde sancties kan worden afgedwongen
Consumenten zijn, al dan niet onder invloed van marketingstrategieën, zeer manipuleerbaar en bovendien lijden zij aan ‘civiele schizofrenie’, zoals de Amerikaanse politicoloog Benjamin Barber het noemt.[18]
4. De verdwijnende burger, de infantiele consument en civiele schizofrenie
Behalve dat samenlevingen zijn veranderd in ondernemingssamenlevingen zijn ze ook veranderd in consumentensamenlevingen. Op productie gerichte vraageconomieën die produceerden voor redelijke behoeften veranderden in op consumptie gerichte aanbodeconomieën die veel meer produceren dan nodig is en die daarom met agressieve marketingstrategieën koopkrachtige mensen tot eindeloos consumeren trachten aan te zetten.[19] De markt in een ondernemingssamenleving tracht mensen verslaafd te maken aan consumeren. In zijn boek ‘De infantiele consument’ beschrijft Barber hoe de geprivatiseerde en gecommercialiseerde ondernemingssamenleving een infantiliserend ethos propageert dat verantwoordelijke burgers reduceert tot egoïstische, hebzuchtige consumenten met oneindige behoeften.[20]

Opening Zijlstra Center (4 juni 2009):
Het centrum heeft tot doel om door middel van onderwijs en onderzoek bij te dragen aan het debat over de verbetering van de bedrijfsvoering van de overheid en de non-profitsectoren.
Vanzelfsprekend moeten evidente weeffouten in een systeem - zoals bij de financiële markten - worden hersteld. Dan hebben we het over de wijziging van de structuur. Maar niet minder belangrijk, zo niet belangrijker, is de herijking van de cultuur.
In mijn ogen zijn de problemen die we momenteel tegenkomen in de economie, maar ook in de burgersamenleving en bij de overheid onder meer veroorzaakt door het verwateren van de individuele verantwoordelijkheid van mensen. Morele inbedding ontstaat via mensen. Dus als mensen in de markt, in de samenleving, bij de overheid hun eigen verantwoordelijkheid niet meer inzetten of in kunnen zetten, dan loopt het systeem vast. Dan ontstaan excessen, verruwing en respectloosheid.

Over het Zijlstra Center Ontmoetingsplaats voor wetenschap en praktijk
De onderzoek- en onderwijsactiviteiten van het Zijlstra Center richten zich op de praktijken van decentrale overheden en (semi-)publieke organisaties. Het Zijlstra center kiest dan ook voor een transdisciplinaire aanpak waarbij diverse academische disciplines samenwerken met de decentrale overheden en de (semi-)publieke organisaties.
Fundamentele transitie
De publieke sector bevindt zich in een fundamentele transitie. We zien een trend waarbij (semi-)publieke organisaties zich ontwikkelen tot open netwerken waarin sturing vanuit waarden en horizontale relaties belangrijker wordt. Tegelijkertijd verwachten we van deze organisaties dat ze meer en meer ‘in control’ komen. Dit leidt tot een paradox: enerzijds verdere flexibilisering en hybridisering van organisaties en anderzijds meer ‘control’ en institutionalisering.

Bedrog of Brexiteers sluipen weg van de honingpot (Sheila Sitalsing Volkskrant 27 juni 2016 p. 2):
Je kunt het cynisme in zijn zuiverste vorm noemen en politiek op zijn gruwelijkst. Verkiezingsbeloften - wat heet: garanties - die nog sneller worden ingeslikt dan Geert Wilders deed met zijn verzekering dat hij nimmer zou instemmen met versobering van de AOW. De mensen belazeren en bedonderen nadat je ze maandenlang achter je fluit aan hebt laten huppelen, zo zou je het ook kunnen noemen.
Toch is het niet uniek. Het gebeurt aan de lopende band. Dat hele volksstammen hun politici zulke volksverlakkerij zelden langdurig nadragen, wordt weleens geweten aan de kwaliteit van het onderwijs en aan de tekortkomingen van het langetermijngeheugen. Niet uit te sluiten valt dat de mensen het bedrog simpelweg hebben ingecalculeerd: hij zegt wel duizend euro per persoon, geen cent meer naar de Grieken en handen af van de hypotheekrenteaftrek, maar dat is natuurlijk kul. Niettemin stemmen we op hem, omdat hij ons laat dromen.
Eenmaal wist hier bij ons een politicus in korte tijd waanzinnig groot te worden door te beloven dat hij niets te bieden had, slechts desillusies en meedogenloze compromissen. Hij noemde het 'het eerlijke verhaal' en het scheelde een paar procentpunten of hij was het Torentje in gestemd. Maar toen bleek dat hij precies deed wat hij beloofd had, keerden de mensen zich walgend van hem af.
Bedrog, dat willen ze.

Het eerlijke verhaal
Samsom’s PvdA heeft de verkiezingen gewonnen met de vage belofte dat de PvdA het eerlijke verhaal uitdraagt. Een jaar verder is er van die belofte niks meer over. Net als vrijwel alle andere partijen opteert de PvdA het mantra dat het geld op is. De financiële kaders dicteren daardoor het beleid. Je daaraan willen conformeren is weliswaar een legitieme ideologische keuze maar het is niet het eerlijke verhaal; het is het neoliberale verhaal.
Het eerlijke verhaal is extreem, niet gematigd. De realiteit is niet dat het geld op is, de realiteit is dat geld enorm oneerlijk verdeeld is. Recent nieuws over het sluiten van een paar Bijenkorf-vestigingen die worden omgebouwd tot Primark’s illustreert dat. Zowel Bijenkorf als Primark zijn eigendom van Selfridges en Selfridges is grotendeels in handen van de überrijke familie Weston. Het nettovermogen van die familie is met 8 miljard ongeveer evenveel als dat van 32.000 Nederlandse huishoudens tezamen. En als die scheefgroei u niet als extreem in de oren klinkt, kijk dan eens naar de erfgenamen van Walmart. Walmart is een megabedrijf dat adverteert met de slogan save money, live better. Terwijl hun personeel overleeft op voedselbonnen, zijn de erfgenamen evenveel waard als 40% van de Amerikaanse huishoudens.

70 jaar PvdA: het eerlijke verhaal werd een nachtmerrie
Het zeventigjarig jubileum van de PvdA is het dieptepunt van de sociaal-democratie. Van de 38 zetels in de Tweede Kamer houdt de PvdA nog een schamele negen over in de jongste peilingen. Dat krijg je als je een ‘eerlijk verhaal’ vertelt dat bij nader inzien dus niet zo eerlijk is.
Wat is dat toch met de Partij van de Arbeid? Waarom doen ze altijd de verkeerde dingen en vervreemden ze zich van hun traditionele achterban? De vraag is simpel te beantwoorden: de PvdA is een club van salonsocialisten en regenten geworden die de partij gebruiken ter meerdere eer en glorie van henzelf. Als opstapje voor het pluche of andere mooie baantjes. De belangen van het gewone volk zijn daaraan ondergeschikt. Klinkt dit populistisch? Ja, maar het is wel de keiharde waarheid.
Verloochenen van idealen door Wim Kok en Wouter Bos
Na Willem Drees (1886-1988) was Joop den Uyl (1919-1987) de laatste echte sociaal-democraat. Een man die stond voor zijn principes. Na het tijdperk den Uyl is het eigenlijk nooit meer goed gekomen met de PvdA. Incidentele verkiezingswinsten, zoals in 1998 toen de PvdA onder leiding van Wim Kok nog 45 zetels behaalde, konden niet verhullen dat de partij langzaam maar zeker het contact met de traditionele achterban aan het verliezen was. De ideologische veren moesten immers worden afgeschud.

Brexit, dat zijn we zelf of Stop met fictie van eenwording Europa (René Cuperus Volkskrant 27 juni 2016 p. 19):
Het Verenigd Koninkrijk is een verhevigde uitvoering van onszelf. Ga maar na. Wat de Brexit overduidelijk heeft laten zien, is een tot op het bot verdeelde samenleving. Ongeveer 50 procent om 50 procent. Fifty-fifty. Dat is de zogenaamde globaliseringskloof die hedendaagse samenlevingen uit elkaar scheurt. We zagen die onlangs ook al bij de Oostenrijkse presidentsverkiezingen en bij ons eigen Oekraïne-referendum. En gisteren nog bij het opinieonderzoek van Maurice de Hond, waar het gaat om de steun voor een Nexit-referendum. 64 procent van de Nederlandse laagopgeleiden zou voor een Nexit stemmen, tegenover 28 procent van de hoger opgeleiden.
De globaliseringskloof verdeelt de samenleving grofweg in twee helften: een pro-establishment kamp en een anti-establishment kamp. Hoger opgeleide, internationaal georiënteerde jongeren staan tegenover sterk aan tradities hechtende lager opgeleide ouderen. Vrouwen tegenover mannen. Bestuurspartijen tegenover protestpartijen.
Het Verenigd Koninkrijk is vermoedelijk het meest geglobaliseerde land van Europa. Zeker Londen is als metropool mondialer dan Berlijn, Parijs en Amsterdam bij elkaar. Het maakt dat de clash tussen globaliseringswinnaars en globaliseringsverliezers in het VK nog vele malen scherper is dan in een land als Nederland. De globaliseringskloof tussen Londen (massaal anti-Brexit) en de oude, afgedankte industriesteden in Noord-Engeland (massaal pro-Brexit), tussen centrum en periferie, is zo goed als onoverbrugbaar. Het VK is ook sterker dan landen als Frankrijk of Duitsland een postindustriële samenleving geworden. Alle ballen op de financiële sector, op de City of Londen, met een politieke klasse die zich uitleverde aan de belangen van de City. Ook die belangenkongsi van financiële en politieke elite heeft de Brexit als volksopstand over zich afgeroepen.
De 'Brexit-globaliseringskloof' vraagt nationaal en Europees om dwingende actie, willen we niet in maatschappelijk conflict en onbestuurbare chaos verzeild raken. De uiteindelijke verzoening tussen hoger- en lager opgeleiden, jongeren en ouderen, migranten en niet-migranten, zal vooral lokaal en nationaal moeten gebeuren. Maar de manier waarop de EU nu werkt en is ingericht, helpt daarbij niet. Integendeel.
De Eurocratie in Brussel heeft een Europese Unie tegen de nationale lidstaten ontworpen. Men heeft geen wijze balans nagestreefd tussen nationale democratieën en Europese samenwerking. Dat is fataal gebleken. We moeten stoppen met de fictie van de eenwording van Europa. Geen ever closer Union. Om een Brexit-domino-effect te voorkomen, is een reset van het Europees Project nodig. Terug naar de kern: leve de Europese Raad van Regeringsleiders!
Misschien heeft de SP wel gelijk, en moet de Europese Commissie worden afgeschaft, naast andere instituties (Europees Parlement?) die dogmatisch de Europese Verdragen door de strot van de lidstaten duwen. Liever een Europees leger, dan een Europese Minister van Financiën.

Illustratief is de oproep van Ilco van der Linde in het programma De Nieuwe Wereld 19 juni 2016.
‘Het belangrijkste is: gewoon doen’ ( Annemiek Huijerman OneWorld 17 september 2015 ):
Het Mandelahuisje, huis voor verzoening en verbinding, is het nieuwste initiatief van Ilco van der Linde. En hij schreef Be a Nelson, over het ontstaan van Bevrijdingspop, dance4life en MasterPeace. Het boek is vooral een oproep om je ideaal te verwezenlijken – net als Mandela deed.

Opvang vluchtelingen splijt het land of ‘Hoe meer polarisatie, des te verder weg de oplossing’ (Ria Cats FD 9 oktober 2015):
Voorts worstelen bijna alle politieke partijen met hun achterban, waarvan een deel vindt dat het rijke Nederland ruimhartig oorlogsslachtoffers kan opvangen en een ander deel spreekt van 'gelukzoekers' die uit zijn op onze huizen, banen en vrouwen. Die tweedeling is er ook tussen gewone burgers: sommigen verzamelen knuffels en kleiding voor de asielzoekers in, anderen bekladden opvangcentra met 'eigen volk eerst' en velen vragen zich angstig af of de islamitische nieuwkomers geen korte metten willen maken met vrouwen- en homorechten en andere westerse waarden.
In de bijstand
Ook de integratie van onder meer de Marokkaanse en Turkse Nederlanders is al decennia bepaald geen daverend succes te noemen, net als die van de eerdere stromen asielzoekers uit onder meer Irak en Somalië. Een flink percentage zit in de bijstand en dat roept de vraag op of het de Syriërs niet eender zal vergaan. Oppositiepartij PVV spint stevig garen bij deze angst en kaapt in de peilingen flink wat zetels weg op rechts, bij de VVD.
Elkaar de maat nemen
Dit alles draagt niet bij aan het gevoel dat politiek Den Haag de situatie onder controle heeft. Coalitie noch oppositie heeft een eenduidig verhaal en is vooral druk elkaar de maat te nemen. Deze kwestie vraagt echter niet om verdere polarisatie, maar om met zijn allen de schouders eronder te zetten. Denis Mukwege]]https://en.wiki2.org/wiki/Denis_Mukwege| Denis Mukwege]] United Nations speech
In September 2012, Mukwege gave a speech at the United Nations where he condemned impunity for mass rape in the Democratic Republic of the Congo,[7] and criticized the Congolese government and other countries "for not doing enough to stop what he called 'an unjust war that has used violence against women and rape as a strategy of war.'"

H.P. Blavatsky De SLEUTEL tot de THEOSOFIE (p. 213):
Th: Plicht is dat wat we aan de mensheid, onze medemensen, buren, familie, verschuldigd zijn en vooral wat wij verschuldigd zijn aan allen die armer en hulpelozer zijn dan wijzelf. Als die schuld in het leven niet wordt betaald, leidt dat in onze volgende incarnatie tot geestelijk onvermogen en een moreel bankroet. Theosofie is de kwintessens van plicht.

In het rapport 'E i V' staan niet de organisatieadviseurs centraal, maar het Ken uzelve. De overheid daarentegen beoogt het moreel kompas met behulp van nudging op te krikken of te manipuleren. In de kern gaat het om een cultuuromslag, die het evenwicht, de harmonie herstelt. Of met andere woorden het draait om inspirerend, het morele leiderschap. Gelukkig zijn er inspirerende leiders als de gynaecoloog Denis Mukwege (College tour 9 oktober 2015) en de Zweedse arts en professor Internationale Gezondheid Hans Rosling (Volkskrant 10 oktober 2015 - katern Vonk p. 14-15).

Het brein maakt zich veel te druk (Margreet Vermeulen Volkskrant 16 juni 2016 bijlage Sir Edmund p. 42-44):
U schrijft dat de intelligentste spreker meestal niet als winnaar uit het debat komt. Hoezo? 'Het brein vertrouwt graag op een zelfverzekerde spreker die overtuigd is van zijn gelijk en zijn boodschap kalm uitdraagt. Politici doen tegenwoordig niet anders, die hebben het trucje door.
'Echt intelligente mensen weten ook wat ze níét weten. Daarom komen ze minder overtuigend over. Er zijn natuurlijk ook wel slimme mensen die denken dat ze het middelpunt van de wereld zijn, maar dat zijn de uitzonderingen. Weet je wat Albert Einstein vlak voor zijn dood zei? 'Ik voel me erg ongemakkelijk bij de overdreven achting die men voor mijn levenswerk heeft. Ik ben geneigd om mezelf meer te zien als een onvrijwillige zwendelaar.''
Groepsvorming en extremisme gaan volgens u hand in hand.
'Zodra je lid bent van een groep wordt de onderlinge harmonie een belangrijke drijfveer. Je wilt elkaar niet voor het hoofd stoten of beledigen. Je past je aan. Je wilt ook aardig gevonden worden en de beste vertegenwoordiger worden van de groepsgedachte.
'Dan begint het tegen elkaar opbieden. Dus in de Star Wars-fanclub zal je al snel geluiden horen als: 'Ik ben een echte Star Wars-fan, want ik heb een lichtzwaard.' 'Ik heb álle Star Wars-speeltjes.' 'Ik heb een Star Wars-tattoo. Ik heb vijf tattoos. Ik heb, net als in de film, mijn arm afgehakt!' Naarmate je de opinie van de groep beter over het voetlicht brengt, stijgt je status.'
U stoort zich aan het gejubel over het brein. Waarom?
'Ik ben ook een fan van ons brein, maar het wordt zo overdreven. (Zet een diepe stem op:) 'Het brein is briljant, verbijsterend, onvoorstelbaar complex.' Ik snap het wel. Het is de zetel van ons bewustzijn. Het brein gaat ons verstand te boven. Maar het gejubel is niet productief, want het brein heeft ook gebreken, functioneert niet altijd logisch. Je moet er ook kritisch naar kunnen kijken. Het is ook maar gewoon een ding. En weet je? Waar komt die verering van het brein vandaan? Juist ja. Van het brein zelf. Het brein heeft zijn pr goed op orde.'

Eduard Jan Dijksterhuis De mechanisering van het wereldbeeld
Wat het boek tot een eenheid maakt is, dat wij lezers pas aan het eind begrijpen wat Dijksterhuis onder mechanisering verstaat: de mathematische beschrijving zoals die in de mechanica het eerst zo succesvol is toegepast.
Het zal nog lang duren voor een soortgelijk boek over de ontwikkeling van de wetenschap van de levende wereld kan worden geschreven. We horen dagelijks over genen, hersenen, hormonen en klonen, maar wie Dijksterhuis heeft gelezen, beseft dat wij hoogstens in het verwarrende tijdperk van Pascal en Descartes zijn en dat we op de biologische Newton wachten, waarna wij pas op De mechanisering van het levensbeeld mogen hopen.

Premier Medvedevs zit met zijn beste wensen vanuit Moskou waarschijnlijk dichter bij de waarheid dan de retoriek van Jeroen Dijssselbloem vanuit Brussel. Dirk-Jan van Baar heeft gelijk dat het probleem in de kern schuilt in het 'neoliberale' keurslijf, het marktfundamentalisme (superkapitalisten) uit Brussel.

Met hun domme arrogantie bewijzen de Grieken Europa een dienst (Dirk-Jan van Baar Volkskrant 15 maart 2015):
Hoe dom kun je zijn? Héél dom als je de nieuwe Griekse regering ziet. Die domheid zit vooral in de arrogantie waarmee de Grieken de rest van Europa een lesje denken te leren en hun waardigheid menen te herwinnen. Eigenlijk een belediging van de intelligentie van het Griekse volk, dat in zijn mythische geschiedenis wel vaker door eigen overmoed op de klippen is gestuurd. Daarbij ontbrak het de Grieken niet eens aan sympathie in de rest van Europa, dat ook genoeg heeft van de door de Duitsers opgelegde spaarkoers en het 'neoliberale' keurslijf uit Brussel.

Mark Verheijen Harm van Riel een rechtse provo (recensie Jan Tromp Volkskrant 28 mei 2016 bijlage Sir Edmund p. 26-27):
Harm van Riel was een bezienswaardigheid in de politiek. Dat Hans Wiegel als tovenaarsleerling zich graag spiegelde en de ensceneringen zorgvuldig bestudeerde blijkt bijvoorbeeld uit de wijze waarop de sigaar in het hoofd geplaatst dient te worden, namelijk in het midden van de mond, in de ronding die ontstaat als men de lippen tuit. Precies zoals Van Riel dat deed. Poseren is het halve werk.
Voor de andere helft wees Van Riel zijn jonge kompaan de weg naar de 'nieuwe arbeiders die zich steeds meer luxe konden veroorloven'. Die hadden bij de PvdA niets meer te zoeken en des te meer bij de VVD. 'Een belangrijk deel van de arbeiders', aldus Van Riel, 'is politiek apatisch en in wezen uitsluitend in het eigen levenspeil geïnteresseerd.' Daar lag de winst.

Het getuigt van hypocrisie van Guy Verhofstadt om Griekenland van cliëntelisme te betichten. Het cliëntelisme viert in België hoogtij. De burgemeester kan geen feestje missen (Leonoor Kuijk Trouw 9 oktober 2012):
De Belgische politiek is net een familiebedrijf. Zo gaat de prominente politicus Louis Tobback (74) op voor een nieuwe termijn als burgemeester van Leuven, maar iedereen gaat ervan uit dat zoon Bruno hem halverwege vervangt. Politieke dynastieën, cliëntelisme en geheime voorakkoorden zijn vaste onderdelen van de Belgische politiek. "Het wordt wel minder, maar zolang ik leef zal dit niet veranderen", denkt journalist Erik Raspoet (46). Hij schreef een boek over burgemeesters, dat vorige week in Mechelen werd gepresenteerd.

Verhofstadt en Van Baalen bewijzen in Kiev het gelijk van Moskou (Robbert de Witt Elsevier 22 feb 2014):
Rusland zegt al weken dat Oekraïne wordt opgehitst door Europa. Uitgerekend twee liberale europarlementariërs toonden op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev het gelijk van Rusland.
Visumplicht afschaffen?
Guy Verhofstadt en Hans van Baalen schreeuwden donderdag de betogers op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev toe dat Europa hen niet in de steek zal laten. Verhofstadt hield de betogers voor dat hun land financiële hulp moet krijgen en dat de visumplicht moet worden afgeschaft. Nou, daar zullen de meeste EU-burgers heel anders over denken.

'Wij zijn het land van Freud. De verdringing' (Arie Elshout interviewt Anneliese Rohrer Volkskrant 24 mei 2016 p. 5):
Begrijpt u de grote buitenlandse belangstelling?
'Het heeft te maken de verkiezing in 1986 van Kurt Waldheim tot president. Hij had zijn naziverleden verzwegen, toch werd hij gekozen. Het bevestigde dat Oostenrijk niet wilde weten van dat omstreden verleden. Ten tweede was er de coalitie die de christen-democratische ÖVP in 2000 aanging met Haiders FPÖ. Nu, zestien jaar later, dreigden we opnieuw de fout in te gaan. Het buitenland dacht: daar heb je die Oostenrijkers weer.' Is dat niet overdreven?
'Je ziet in films al snel de bekende Oostenrijkse stereotypen: de nazi's, het typisch Oostenrijkse kostuum. Je zou willen dat er beter naar de feiten werd gekeken, maar we hebben nooit echt, zoals Duitsland, ons naziverleden onder ogen willen zien. Dan krijg je dit. Het komt door onszelf. We zijn het land van Freud. De verdringing.'

'De Amerikanen noemen dit gewoon conservatieven' (Arie Elshout Volkskrant 24 mei 2016 p. 5):
Kan Europa er dan helemaal niets van leren?
'Men zal moeten accepteren dat rechtse partijen onderdeel van het spel zijn. Waarom zouden we geen rechtse partijen mogen hebben, er zijn toch ook linkse?'
Maar de FPÖ is een extreem-rechtse partij.
'Extreem wil zeggen: aan het uiteinde van het politieke spectrum. Dat ben je niet meer als je boven de 30 procent zit. De Amerikanen noemen dit gewoon conservatieven.'
Wel ziet Höbelt nog wel een andere les van de vele stemmen voor een partij als de FPÖ.
'Neem de zorgen over immigratie serieus. The Economist schreef pas dat als in een Amerikaans appartementencomplex het aantal zwarten tot boven de 8 procent stijgt, de blanke vlucht begint.
'Dat is niet mogelijk in Oostenrijk door het systeem van gecontroleerde huren. Wie wil verhuizen, loopt de kans veel meer huur te moeten gaan betalen. Doorgaans gaan Oostenrijkers met lage inkomens ervan uit dat ze tot het eind van hun leven op dezelfde plaats blijven wonen. Amerikanen verhuizen meer. Hier is geen segregatie mogelijk. Dat veroorzaakt spanningen. De kwestie is voor een deel een klassenstrijd.'

Top tegen cynisme of VN-top is 'historische kans' om cynisme rond noodhulp te bestrijden (Fokke Obbema Volkskrant 24 mei 2016 p. 19):
De Humanitarian Summit wordt 'een historische kans' genoemd. Maar er moet nog heel veel geld bij.
De 'Humanitarian Summit' in Istanbul is een te waarderen poging van de VN alsnog een gevoel van urgentie op te wekken. De organisatoren spreken over 'een historische kans' en hun hoop is gevestigd op de deelnemers uit 125 landen, onder wie vijftig staatshoofden. Bondskanselier Merkel en premier Rutte namen de moeite af te reizen.
Met de aanwezigheid van juist die twee regeringsleiders valt een kernprobleem te illustreren: politici en hun kiezers voelen zich bovenal betrokken bij door hen zelf gevoelde noden. De vluchtelingencrisis wordt als dringender ervaren dan de taaie problemen die eraan ten grondslag liggen. Dus waren Merkel en Rutte wel in Istanbul, waar ze met de Turkse president Erdogan over hun vluchtelingendeal konden spreken. Op het appèl ontbraken onder meer de presidenten van de VS, China, Rusland en Frankrijk die een dergelijk motief ontbeerden. Hun afwezigheid deed afbreuk aan het belang van de top. Dat het achter de schermen vooral over het vluchtelingenprobleem op korte termijn ging, was veelzeggend.

PvdA wil ja-knikkers als Kamerlid (Selcuk Öztürk Volkskrant 24 mei 2016 p. 20):
Contraproductief
De PvdA als discussiepartij is vorige week definitief ten grave gedragen. De allergie van de PvdA-top voor onafhankelijke en principe gedreven volksvertegenwoordigers bleek haarfijn uit het uitgelekte bericht waarin het partijbestuur Kamerleden maande terughoudend te zijn met interne partijdiscussies.
De PvdA valt het hardst door de mand. Door te fungeren als linker zijspan van de VVD heeft ze veel steun verloren. Het is eigenlijk een kunst dat een partij van 38 zetels bij de verkiezingen van 2012 naar 8 zetels in de peilingen duikelt. Als we dit in het achterhoofd houden en dan een blik werpen op de nieuwe verplichting voor kandidaat-Kamerleden van de PvdA, mogen we gerust stellen dat ze contraproductief te werk gaat. Want in plaats van het electoraat serieus te gaan nemen en Kamerleden méér de wil van de achterban te laten vertolken, kiest de PvdA voor het selecteren van partijvertegenwoordigers in plaats van volksvertegenwoordigers.

'Populistisch-rechtse partij is de dronken gast op feestje' (Janita Naaijer interviewt Kristof Jacobs Volkskrant 24 mei 2016 p. 21):
Op het nippertje greep de FPÖ naast de overwinning. Maar wat leert hun succes ons?
Media kregen dit weekeinde behoorlijk kritiek. Ze zouden FPÖ het verdomhoekje in schrijven.
'Tja, over het algemeen kun je stellen dat politicologen positiever zijn over rechts-populistische partijen dan journalisten. Als rechtse populisten zich gematigd voordoen en stellen dat ze voorstander van democratie zijn, wordt dat door media mogelijk gezien als een acteerprestatie. Politicologen zien populistisch-rechtse partijen als de dronken gasten op een feestje. Ze verkondigen de ongemakkelijke waarheden die niemand wil horen, en zetten die op de politieke agenda.'
Dat verkleint de veelbesproken kloof tussen burger en politiek?
'Dat kan, maar paradoxaal genoeg kunnen rechtse populisten door de vinger op de zere plekken van de samenleving te leggen, die kloof ook weer vergroten doordat het bewustzijn van de burger over zijn eigen onvrede toeneemt.

Partij is achterhaald vehikel democratie (Geerten Waling Volkskrant 24 mei 2016 p. 21):
Het jaar 1848 kan ons inspireren bij het zoeken naar een vorm van democratie zonder partijen.
'Het volk'
Hoewel deze uitzonderlijke situatie nog geen jaar voortduurde en vrijwel overal leidde tot een reactionaire machtsgreep die elke vorm van politieke burgerparticipatie angstvallig tegenging, is 1848 een scharniermoment geweest in de ontwikkeling van een democratische politieke cultuur op het Europese continent. Revolutionairen geloofden dat de tijd rijp was voor een democratie waarin elke burger zou kunnen participeren. Via politieke clubs zou de 'stem van het volk' kenbaar worden gemaakt, zouden de juiste kandidaten worden geselecteerd voor de nationale parlementen en zouden de regeringen aan hun beloften worden gehouden.
Wie 'het volk' precies was, en hoe de ideale staatsvorm eruitzag, dat leek in het revolutionaire moment evident. Maar spoedig ebde de euforie weg en botsten de verwachtingen met een weerbarstige realiteit van persoonlijke belangen, verschillende visies en de verkozen volksvertegenwoordigingen die na enkele maanden het primaat van de politiek naar zich toetrokken.

Roethenen of Echte democratie vindt plaats in zaaltjes (Toine Heijmans Volkskrant 5 april 2016 p. 19):
Entree Sid Lukkassen, nog geen dertig maar nu al gemeenteraadslid, historicus, filosoof, humanist en liberaal en auteur van het werk Avondland en identiteit, die met Baudettiaanse branie zijn verhandeling begint: 'De Rus heeft pas ontzag voor grenzen als die worden afgebakend met macht en kracht.' Sid spreekt over 'mother Russia', het 'revolteren tegen culturele capitulatie' en 'de niet-onproblematische Duitse Russofobie' en hij zegt: 'West-Europa is een avondland dat lijkt op een zestigjarige die hunkert naar vervroegde uittreding'. Waarop hij daadwerkelijk afdaalt in de 'Russische ziel' en 'de afschaffing van het lijfeigenschap' - kortom: Sid is tégen want 'een stem voor het verdrag is een stem voor de internetcensuur van Frans Timmermans'.

Verzetsman en vader van de Europese gedachte (Peter de Waard Volkskrant 25 maart 2016 p. 12):
Het eeuwige leven: Mom Wellenstein (1919-2016)
Met lede ogen moest Mom Wellenstein de laatste jaren van zijn leven aanzien dat de steun voor de Europese Unie afkalfde.
VERONTRUST
Dat de Britten, die hij met zoveel moeite aan boord kreeg, nu een referendum hebben uitgeschreven over de vraag of ze wel of niet in de EU blijven, trof hem diep. Meermalen - tot op hoge leeftijd - uitte hij zijn verontrusting over de aftakeling van de Europese eenheid en uitte scherpe kritiek op de eurosceptici. Als oorzaak voor het euroscepticisme zag hij het gebrek aan leiderschap, waardoor Europa een soort van luxeprobleem was geworden. Hij ergerde zich aan dit verschijnsel, dat afgelopen jaren escaleerde met de eurocrisis, de vluchtelingencrisis en Brexit.

Angst of Een vluchtige schedellichting van de patiënt Nederland (Jean-Pierre Geelen Volkskrant 31 augustus 2015 katern V2):
Nederland is veranderd, volgens Zomergast Damiaan Denys: 'We zijn bang geworden voor het abnormale.'
Een Amerikaans reclamefilmpje voor een vezelproduct - waarvan Denys de overduidelijke ironie negeerde - was aanleiding voor een tirade tegen het 'absurde universum' dat de marktwerking in de geestelijke gezondheidszorg heeft gecreëerd. Dat werkt niet: 'Het aanbod groeit omdat de vraag naar zorg almaar groeit. Onbetaalbaarheid is het gevolg van marktwerking, niet de oorzaak.'
Hij ziet in zijn praktijk 'schrijnende toestanden', waarin een anorexia-patiënte niet mag worden behandeld omdat ze nog geen 18 is.\\ Typisch weer die Nederlandse regeldwang, waaraan Denys zich stoort, zoals de regels over het oplaten van wensballonnen illustreert dat de angst regeert, en niet 'het nieuwsgierige, of de trots'. De psychiater ziet het in de houding tegenover vluchtelingen: ook die wordt gestuurd door angst, niemand vraagt zich af of de vluchtelingenstroom ook iets positiefs kan opleveren, bijvoorbeeld voor de pensioenen. 'In dat opzicht is Nederland veranderd.' De wetenschapper is ontgoocheld door de wetenschap, die volgens hem 'niet altijd meer op zoek is naar de waarheid, maar een bedrijf is geworden dat zichzelf in stand houdt.'
In de wetenschap voelt hij 'een onvermogen de waarheid te zeggen'. Daarom vluchtte hij ook naar het theater: 'Daar kan ik een waarheid kwijt die ik niet in de wetenschap kwijt kan.' Wat die waarheid precies behelst, werd uit zijn uitleg helaas niet helemaal duidelijk. Het was aardig geweest wanneer Zomergasten de ultrakorte fragmenten had aangevuld met een klein stukje van een optreden van Denys. Rond zijn vakgebied rekende hij af met een 'misverstand' in onze huidige samenleving: dat psychiatrie bedoeld zou zijn om mensen gelukkig te maken. 'Dat het een soort basisrecht zou zijn: maak mij blij, gelukkig.' Daar gaat het dus niet om: een psychiater moet volgens Denys zorgen dat iemand is zoals hij zou moeten zijn.
'Voor een goed mens moet je bij de pastoor zijn.' Angst en fobieën zijn aangeleerd, toonde hij aan. Dat valt dus ook af te leren, doceerde hij in fraaie oneliners. Zoals: 'Angst zit niet in de wereld, maar in jezelf'. En: 'Zolang je geen angst ervaart, ben je nooit in contact gekomen met wat je echt vrij maakt.'

Een vecht-of-vluchtreactie, of vlucht-of-vechtreactie, is een verdedigingsmechanisme dat bij mensen en dieren optreedt als er acuut gevaar dreigt. De reactie begint met acute hevige angst en stress. Damiaan Denys heeft blijkbaar nog niet van dit mechanisme kennis genomen. De vraag komt nu naar voren of Deep Brain Stimulation (DBS), net als elektroshocktherapie en de leugendetector eerder een hype dan een effectieve behandelmethode is.

Je zult zo'n Lacan-adept aan je bed hebben of Zomergast Denys bedierf veel van mijn appetijt door fragment van Lacan (Max Pam Volkskrant 2 september 2015 p. 24):
De werkelijkheid is dat Lacan niet alleen in Nederland, maar in de hele academische wereld wordt beschouwd als een oplichter. Chomsky, die hem een paar keer van dichtbij meemaakte, noemt hem expliciet een charlatan. En hij is beslist niet de enige. Lévi-Strauss, die college bij Lacan volgde, heeft gezegd dat het leek alsof iedereen rond hem in tran-ce verkeerde en dat hij de enige was die niets begreep van al die abracadabra. Als eerste, maar niet als enige, omschreef hij Lacan als een keizer zonder kleren.
Zijn oedipale psychiatrie, of wat daarvoor door moet gaan, heeft Lacan geen windeieren gelegd. Net als veel televisiedominees en andersoortige goeroes was hij multimiljonair toen hij stierf, niet het minst omdat hij zijn therapeutische sessies terugbracht tot tien minuten en later - toen hij helemaal gaga was - tot één minuut. Maar wel een heel uur declareren. Logisch dat Lacan op zijn sterfbed gezegd schijnt te hebben: 'Misschien klopt er helemaal niks van wat ik heb beweerd, maar dan hebben wij in elk geval enorm gelachen.'
Aan Wilfried de Jong ging dit allemaal voorbij. Hij vond die Lacan wel een interessante kerel en hij wekte niet de indruk zich ergens in verdiept te hebben. Ach, waarom zou je je voorbereiden als je ook in de zon kunt liggen? En verder wensen wij de psychiatrische patiënten van het AMC veel beterschap toe.

Liegen dat het gescand staat (Volkskrant 7 maart 2011 p. 23)
De hersenscanner is een betrouwbare leugendetector, stelt een Amerikaans bedrijf. Wetenschappers tonen het tegendeel aan.
Roger Kievit van de Universiteit van Amsterdam: Om die reden moet je hersenscans wat ons betreft niet in rechtszaken gebruiken: te onbetrouwbaar. Terecht is de hersenscan in verschillende Amerikaanse staten sinds kort verboden als bewijsmateriaal.

Het boek Kijken in het brein wat hersenonderzoek ons wel en vooral ook niet kan vertellen van Sandra van Aalderen-Smeets, Nienke van Atteveldt & Meike Grol dat besproken wordt in Sir Edmund 30 mei 2015 (p. 34-37) sluit op dit thema aan. Het is opvallend dat deze vrouwen op basis van de zelfde soort plaatjes een veel genuanceerder beeld geven dan hun mannelijke collega's Dick Swaab en Victor Lamme.

'Het kwaad zie je niet op een hersenscan' (Margreet Vermeulen interviewt Felix Schirmann Volkskrant 14 oktober 2014)
De speurtocht naar de biologische wortels van immoreel gedrag is volgens psycholoog Felix Schirmann niet zonder gevaar.
Hersenwetenschappers die goed en kwaad definiëren als doodgewone hersenfuncties, moeten een toontje lager zingen. 'De neurowetenschap begrijpt steeds meer van sensorische en motorische hersenfuncties. Maar het morele brein heeft zich tot nog toe aan niemand geopenbaard.' Dat zegt psycholoog Felix Schirmann (1984), die eind vorige week promoveerde aan de Universiteit van Groningen op het proefschrift The good, the bad and the brain.
De speurtocht naar de fysieke herkomst van moraliteit is volgens Schirmann niet zonder gevaar.
'Als we criminelen gaan zien als willoos werktuig van hun zieke brein, heeft dat consequenties voor hoe we met ze omgaan', zegt Schirmann.

Etnisch profileren of Toch blijft het akelig dat kleur kennelijk verdacht maakt (Peter Middendorp Volkskrant 29 augustus 2015 katern V2):
Wilders zegt: 'Niet elke moslim is terrorist, maar ongeveer alle terroristen zijn moslim.' Het is goed gezegd. Een belangrijke nuance. Een mooie vorm ook - hij werkt ook als je er 'PVV'ers' en 'halve nazi's' in giet. Als je de hele wereldgeschiedenis van alle terrorisme mee laat tellen, is de uitspraak niet helemaal meer waar, maar goed - je kunt statistiek ook zo verbreden dat je helemaal niets meer ziet. Daarvoor hebben we geen opsporingsapparaat.
Etnisch profileren werkt uitstekend. Als je een winkel hebt, en die hadden we thuis, en je wil diefstal beperken, is het bijvoorbeeld verstandig om groepjes asielzoekers extra in de gaten te houden, al moet je dan wel uitkijken dat het personeel niet achter je rug de kassa leeghaalt. Of de zoon des huizes. Etc.
Ik kan wel zeggen: als ik 18 was in de Schilderswijk zat ik allang in de gevangenis. Ja, opgroeien in een slechte wijk, tussen de vijandige culturen, zonder veel richting of kansen, onder voortdurende discriminatie - ik zou alles doen wat niet mocht. Als het maar niet mocht. Vooral dingen afpakken en kapotmaken, schat ik in.
Zo bezien is het discriminerende etnisch profileren een gevolg van discriminatie die eerder heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt. Etnisch profileren is dan het einde van een proces, deel van een vicieuze cirkel. Om daar uit te komen, zouden we eigenlijk allemaal precies tegelijk met discrimineren moeten ophouden. Als we niet meer zouden discrimineren, was het ook niet langer nodig.

John Welwood Psychotherapie oost en west (theosofia juni 2002):
Het westerse begrip van individualisering heeft betrekking op het ontdekken van je eigen unieke roeping, het verkrijgen van eigen inzicht, het vinden van je eigen pad, en dit tot uitdrukking doen komen in je levenswijze. Jezelf te worden in deze zin impliceert verandering, geëxperimenteer, en het in twijfel trekken van als waar aangenomen kennis. Zoals de boeddhistische geleerde Anne Klein opmerkt: ‘Zoals bij vele Aziaten die zonder de invloed van het westen zijn opgegroeid, ontwikkelen Tibetanen niet dit besef van individualiteit.’ In het traditionele Azië waren de leringen over verlossing afgestemd op mensen die juist te gehecht waren aan aardse zaken, te verwikkeld in familiepatronen en te gebonden aan sociale verplichtingen. De meest verheven, niet dualistische leringen van boeddhisme en Hindoeïsme – die aantonen dat dat wat je werkelijk bent de absolute realiteit is, die het jou overstijgt wijzen een uitweg om uit de sociale doolhof te komen, en helpen mensen het trans-humane absolute te ontdekken dat voorbij alle wereldse kommer en kwel ligt.
In het moderne westen is het heel gewoon om je vervreemd te voelen van het grotere sociale verband: de openbare ruimten en de architectuur, de festiviteiten, de gevestigde gewoonten, het gezinsleven en zelfs het voedsel ontbreekt het aan het voeden van zielkwaliteiten die mensen in staat stellen zich intens verbonden te voelen met zowel deze facetten van het leven als met elkaar. Niettemin is het goede nieuws dat het ontbreken van ziel in onze cultuur ons noodzaakt om een nieuw bewustzijn te ontwikkelen voor het smeden van een geïndividualiseerde ziel – een authentieke innerlijke bron van persoonlijke visie, van zingeving en van vastberadenheid. Een belangrijk resultaat hiervan is een verfijnd en ontwikkeld vermogen voor een genuanceerd persoonlijk gewaarzijn, voor een persoonlijke gevoeligheid en voor individueel aanwezig zijn.

Mathieu Weggeman Graag wat minder arrogantie in het debat over God (de Volkskrant 8 januari 2015, p. 30):
Onze verstandelijke vermogens zijn wellicht te beperkt om een betrouwbaar en valide antwoord op de vraag naar het bestaan van God te kunnen geven.
Ook de filosoof William James (1842-1910) komt tot de bevinding dat geloven in iets met een perspectief uiteindelijk voordelen biedt. Zijn pragmatische opvatting is dat het zinvol is te geloven in hypothesen, mogelijkheden en fantasieën, zo lang die beantwoorden aan reële behoeften. Het is niet de bedoeling van James om op die manier allerlei flauwekul te legitimeren. Hij vraagt zich gewoon rustig af wat er op tegen is om te geloven in'het bestaan van een of andere ongeziene orde waarin raadsels van de natuurlijke orde kunnen worden verklaard'.
Het voordeel van het geloof in zo'n hogere orde is dat daardoor de energie kan ontstaan waardoor dat geloof - althans ten dele - werkelijkheid wordt. James noemt dat het 'zelf-verifiërende geloven'. Zo werkt ook de tweede suggestie: door te kiezen voor het geloof in God, wordt een persoonlijke realiteit besteld waar je veel plezier van kunt hebben. En 'als het werkt, is het goed', zei Richard Rorty, de filosoof van het neo-pragmatisme.

'Staat moet intelligenter' (Interview Jean Paul Fitoussi Volkskrant 2 januari 2010)
China wordt verweten dat het een akkoord heeft verhinderd. Maar de Chinese leiders hadden gelijk. De levensstandaard daar is voorlopig vele malen lager. De Chinezen zeggen: het Westen heeft zich ontwikkeld toen het kon. Verhinder ons niet hetzelfde te doen.
Volgens Fitoussi staan in de economie van nu twee kernvragen centraal: ongelijkheid en ecologie. Ongelijkheid noemt hij de voornaamste oorzaak van de economische crisis. Alle maatregelen – sociaal, economisch, politiek moeten er op gericht zijn die te verminderen. Ecologie moet het leidend beginsel zijn voor investeringen om uit de crisis te komen.
Is ongelijkheid voor u een morele of een praktische kwestie?
Morele gevolgen zijn er ook: als de ongelijkheid toeneemt, functioneert de democratie slechter.
De hands off-houding van de overheid leidde ertoe dat fiscale en sociale concurrentie de echte productieconcurrentie ging vervangen.
Belastingen en sociale maatregelen zijn de enige middelen die de overheid nog resten.
Frankrijk gaat investeren in onderwijs, onderzoek, milieu en digitale technologie. Dan weet je zeker dat er rendement is.

'Crisis versnelt proces van 100 jaar' (Interview Niall Ferguson Volkskrant 31 december 2009)
Eerst was voor 2040 voorzien dat China de VS zouden overtreffen, nu is dat door de crisis al in 2027. Over twintig jaar zullen we zeggen dat deze crisis het einde van vijf eeuwen westerse dominantie heeft versneld.
Bewijst dat succes van China het gelijk van Keynes? De Chinezen hebben hun economie immers enorm gestimuleerd.
Keynes schreef dat zijn Algemene Theorie veel beter werkt in een totalitaire economie, want dan is er geen weglek-effect: stimuleringsmaatregelen zoals in de bouw en infrastructuur komen alleen ten goede aan je eigen economie. Dan heb je een echt versterkend effect. De Algemene Theorie van Keynes is alleen toepasbaar op een speciaal geval. Daarom zou het de Speciale Theorie moeten heten. Dat speciale geval is China.
In een gesloten systeem zoals China werken overheidsstimuli geweldig. Amerika is daarentegen een groot lek: je staatssteun gaat net zozeer naar General Motors als naar Toyota.
Alle reden voor pessimisme, dus?
Wel als je hier leeft, maar niet als je in China of India woont. Dan kun je zeggen dat het na vijfhonderd jaar jouw beurt is. We hebben nu het monetaire beleid als tijdens een wereldoorlog. Maar we lossen het probleem van de enorme hefboom op met een nog grotere hefboom. Er is nog nooit zoveel schuld geweest. Economische modellen voldoen daarvoor niet meer.
Alles wat ons rest, is geschiedenis en de wetenschap dat de gebeurtenissen zich herhalen. Alleen niet in dezelfde volgorde.

In 2008 kelderden de effectenbeurzen wereldwijd door de gevolgen van de kredietcrisis.

Het evenwicht door tegenwicht, het balansmechanisme, dat Wim Kok en Tjeenk Willink van de PvdA hanteren was al in de Bijbel bekend. In de woorden van ex-premier Wim Kok: De essentie van het 'poldermodel' is dialoog en evenwicht. Bij dialoog hoort tegenspraak en bij evenwicht tegenwicht. Het belangrijkste voor het goed functioneren van de overheid is tegenspraak, tegenwicht. Dit geldt ook de passieve houding van de overheid voor wat betreft de toekomst. Voor een doeltreffende aanpak van maatschappelijke vraagstukken is een actievere, van het private domein onafhankelijker opstelling van de overheid gewenst. Met onafhankelijk wordt bedoeld dat de overheid zich minder door politieke machtspelletjes moet laten beïnvloeden.

The Ascent of Money
Niall Ferguson komt ons te hulp met de door hem geschreven en gepresenteerde documentaire ‘The Ascent of Money' (‘Het succes van geld'). In deze serie probeert Ferguson te verklaren hoe het toch komt dat een kwestie over huizenhypotheken in Amerika een wereldwijde financiële crisis veroorzaakte. En in de nasleep daarvan leek de hele westerse financiële wereld op zijn gat te liggen. Interessant aan Fergusons aanpak is dat hij de belangrijkste zaken uit de tegenwoordige tijd (obligaties, hedgefondsen, hypotheekleningen etcetera) behandelt vanuit een historisch perspectief. Volgens Ferguson is dit zeker niet de eerste keer dat een crisis op zulke schaal plaatsvindt. De geschiedenis van de financiële instituties, ja, het gehele financiële systeem is er een van vallen en opstaan. Niet alleen de beurskrach van 1929 wordt uiteraard genoemd maar bijvoorbeeld ook de desastreuze invloed van obligatiehandel in de 17e, 18e en 19e eeuw op de Napoleontische oorlogen en de Amerikaanse burgeroorlog. De afkeer tegen Joodse geldleners, de opkomst van beroemde families uit de financiële geschiedenis zoals de De Medici en de Rothschilds. Maar ook financiële crises in Zuid-Amerika en Japan worden tegen het licht van de geschiedenis bekeken. Deze vogelvlucht presentatie van de financiële geschiedenis van de wereld moet bepaalde ontwikkelingen in het heden verduidelijken. De werking van de huidige financiële wereld en haar instituties is gegroeid uit een evolutionair proces van honderden jaren. Nog meer is deze insteek een onderschrijven van een van de belangrijkste conclusies die Ferguson trekt in zijn documentaire: mensen leren niet van de geschiedenis.

Niall Ferguson zag hoe het financiële drama, dat als ‘kredietcrisis’ al maanden de krantenpagina’s domineert, zich de laatste jaren langzaam ontvouwde en deed daarvan erudiet verslag. De Schot, onder meer hoogleraar aan de prestigieuze Harvard Business School en biograaf van de Rothschild-bankiers, is een vermaard historicus. Geld is zijn specialiteit. Zijn recent verschenen boek heet Het succes van geld .
Geef niet de boodschapper de schuld. Geef niet geld de schuld. Geld is voor de mens net zo belangrijk als de uitvinding van het wiel of de arbeidsdeling. De financiële markten zijn dan ook niet ‘een monster dat op zijn plaats moet worden gezet’, maar een spiegel van de mensheid. Die spiegel kun je het niet kwalijk nemen dat mensen zijn zoals ze zijn. Hebzuchtig. Maar vooral kuddedieren, die geneigd zich door anderen mee te laten slepen in hun euforie en in hun wanhoop.
Dat is kort gezegd het verhaal dat de Britse historicus Niall Ferguson vertelt in zijn jongste boek Het succes van geld . Voor hem is de financiële chaos van de afgelopen tijd geen incident, maar hij plaatst de huidige kredietcrisis in een historische traditie. Klassiekers als de windhandel in aandelen rondom de Franse Mississippi Compagnie vinden bij hem vrijwel naadloos hun evenknie in de kredietbel voor de Amerikaanse huizenmarkt, gefinancierd door de besparingen van China.
Nadat hij eerst de opkomst van het geld heeft geschetst en de daarbij behorende perioden van uitzinnige groei en peilloos diepe wanhoop, komt hij in de hoofdstukken vijf en zes tot de kern van de huidige crisis.
Die ligt in de wonderlijke cohabitatie van Chinezen en Amerikanen in een nieuw land, dat door Ferguson Chimerika wordt genoemd. Chimerika beslaat dertien procent van het aardoppervlak, herbergt een kwart van de wereldbevolking en produceert een derde van het Bruto Product. Een tijdlang was er een goede samenwerking binnen Chimerika, een soortement arbeidsverdeling.
De ene helft zorgde voor de besparingen, de andere voor de bestedingen. In Amerika daalde de spaarquote van ongeveer vijf procent midden jaren tachtig tot nul. In China liep hij in die periode juist op van dertig tot vijfenveertig procent. Zo werd Chimerika de motor achter de wereldwijde economisch groei: de laatste zes jaar kwam meer dan de helft daarvan voor rekening van dit nieuwe land.
Het goedkope geld was brandstof voor een hausse op de Amerikaanse vastgoedmarkt. Met steeds meer kopers en huizenprijzen die alleen maar verder leken te kunnen stijgen, ontstond er een gevaarlijke staat van euforie. Zoals zo vaak in de geschiedenis, meenden schuldenaren en kredietverstrekkers dat het dit keer echt anders dan anders was en dat de bomen tot in de hemel zouden groeien. Maar niks hoor. Het manisch-depressieve karakter van de economie is aangeboren, het valt niet te behandelen. Met geen enkel medicijn. Want toen er zich steeds meer wanbetalers aandienden, maakte de euforie als vanouds plaats voor wanhoop.
Wie een overzicht wil van de gebeurtenissen die volgden op het faillissement van Lehman Brothers in september 2008, kan daarvoor nu nog niet bij Ferguson terecht. Hij legde in mei 2008 de laatste hand aan zijn manuscript en zijn boek verscheen min of meer tegelijk met de ‘meltdown’ van Wall Street. Maar wie wil lezen hoe het drama zich bijna onafwendbaar ontwikkelde en wat de fundamentele krachten achter een financiële ineenstorting zijn, heeft met Het succes van geld een schitterend boek in handen.
Als het stof van de huidige financiële chaos eindelijk is neergedaald, zal dat voor Ferguson ongetwijfeld materiaal opleveren voor een nieuw boek. Hopelijk opnieuw een boek waarin, net als in Het succes van geld duidelijke voorbeelden en een scherpe analyse hand in hand gaan.

Ian Buruma & Avishai Margalit, ‘Occidentalism – The West in the Eyes of its Enemies’ (de Volkskrant 21 april 2004):
Kenmerkend voor het occidentalisme is voorts de manicheïstische denkwijze, dat wil zeggen, het denken in absolute termen van goed en kwaad, licht en duister.
Hier ligt de grote politieke betekenis van Occidentalism. Buruma en Margalit beschouwen het islamistische occidentalisme als een zeer serieus te nemen gevaar, waartegen krachtige afweer geboden is, maar waarschuwen tegelijkertijd indringend tegen het verketteren van de islam en islamitische gelovigen. Door dat wel te doen zouden we in het Westen zelf in de val van het occidentalisme trappen.De auteurs van dit kleine, hopelijk binnenkort ook in het Nederlands vertaalde meesterwerk waarschuwen tegen 'de verleiding om vuur met vuur te bestrijden, het islamisme met onze eigen vormen van intolerantie. (. . .) We kunnen het ons niet veroorloven onze samenleving af te sluiten bij wijze van verdediging tegen degenen die de hunne hebben afgesloten. Want dan zouden we allemaal occidentalisten worden en zou er niets meer over zijn om te verdedigen.

Nexus-lezing (20 juni 2004) Avishai Margalit Occidentalism. The West in the Eyes of its Enemies
Avishai Margalit werd in 1939 geboren in Jeruzalem, nadat zijn ouders begin jaren dertig uit de Poolse sjtetl naar Palestina waren geëmigreerd. Margalit groeide op in een seculier politiek geëngageerd milieu. Hij studeerde economie en filosofie aan de Hebrew University in zijn geboortestad, is sinds 1970 aan diezelfde universiteit verbonden als hoogleraar wijsbegeerte en verzorgde gasthoogleraarschappen aan onder andere de universiteiten van Oxford, Berlijn, Praag, Florence, Harvard en Princeton. De afgelopen decennia is Avishai Margalit uitgegroeid tot een van de meest vermaarde denkers over sociale en ethische vraagstukken van onze maatschappij. Niet voor niets kreeg hij in 2001 de Spinoza-prijs voor zijn bijdrage aan het debat over de ethische grondslagen van de samenleving. Zijn eigen ervaringen in Israël en zijn politieke betrokkenheid liggen ten grondslag aan de vragen waar hij als filosoof over wil nadenken: Wat is afgoderij? Wat is een fatsoenlijke samenleving? Is de holocaust uniek? Hebben we een morele plicht om bepaalde gebeurtenissen te onthouden? Wat kun je vergeven en wat niet? De inzichten die Margalit verwierf, heeft hij in een glasheldere stijl uiteengezet in zijn boeken: Idolatry, The Decent Society, Ethics of Memory. In 1978 was hij een van de medeoprichters van de Vrede Nu-beweging en regelmatig laat hij in de New York Review of Books zijn kritisch licht schijnen over de gebeurtenissen in het Midden-Oosten. Onlangs publiceerde Avishai Margalit samen met Ian Buruma het uitvoerige essay Occidentalism. Het Nexus Instituut publiceerde bijdragen van Avishai Margalit in Nexus 14, 15 en 24.

Avishai Margalit: Een man van het compromis (Peter Giesen de Volkskrant 4 april 2009)
Margalit doceerde ooit in Oxford, waar hij sterk werd beïnvloed door de filosoof Isaiah Berlin. Nobele doelen komen vaak met elkaar in conflict, was Berlins stokpaardje. Gelijkheid gaat ten koste van vrijheid, en omgekeerd.
Zo staan ook rechtvaardigheid en vrede op gespannen voet met elkaar, stelt Margalit. Wie rechtvaardigheid nastreeft, zal doorgaans geen vrede vinden. En wie vrede wil sluiten, moet veelal onrechtvaardigheid op de koop toenemen. Na de Tweede Wereldoorlog offerde het Westen Oost-Europa aan de Sovjet-Unie. Dat was onrechtvaardig, zoals de inwoners van Boedapest in 1956 merkten. Toch zullen slechts weinig westerlingen dit compromis hebben betreurd.
‘Het compromis wordt vaak te zoet en te gemakkelijk voorgesteld’, zegt Margalit, in een raspend Engels dat aan Shimon Peres doet denken (‘zér ar srieoptions’). ‘Maar het is helemaal niet zo vanzelfsprekend. Waarom moet ik me aanpassen aan jouw overtuigingen die volgens mij verkeerd zijn? Waarom moet ik iets opgeven waarvan ik geloof dat het waar is? Waarom moet ik een compromis sluiten als ik geloof dat ik gelijk heb?’ Het antwoord ligt voor de hand: vrede. Niet alleen voor de oorlog, maar ook voor de vrede moeten we offers brengen, zegt Margalit. ‘Voor vrede moeten we veel opgeven. Maar niet alles. Dat is het hele punt’, stelt hij. Compromises and Rotten Compromises zal niet alleen een pleidooi voor het compromis zijn, maar ook een poging om de grens vast te leggen. Wanneer is een compromis verrot?
Boek Compromise and rotten compromise
Met zijn nieuwe werk Compromise and Rotten Compromise betoogt Avishai Margalit dat we in de politiek niet zonder compromissen kunnen, maar dat niet ieder compromis acceptabel is. Met een onfatsoenlijke regering, een regime van extreme wreedheid en vernedering, zouden we nooit een compromis moeten sluiten. Margalit behandelt in zijn nieuwe boek verschillende historische compromissen.

Naomi Klein Schone Schijn Woord vooraf
Wat inderdaad pijnlijk duidelijk wordt uit dit belangrijke boek, is dat het niet de inhoud van de kritiek is die deze enorme bedrijven zo mateloos irriteert, maar het feit dat ze überhaupt bekritiseerd worden. Door middel van case-studies en analyse legt Schone schijn een mentaliteit bloot van verontrustende intolerantie die door het bedrijfsleven waart: intolerantie jegens kritiek en discussie, alsmede een diepe weerzin tegen een kritische blik van buitenaf en tegen het afleggen van verantwoording.
Het is zeer ironisch dat na 11 september veel van diezelfde bedrijven zich haastig achter de 'oorlog tegen het terrorisme', achter de vlag van de VS hebben geschaard en beweren dat hun logo's symbolen van vrijheid en democratie zijn die zich keren tegen tirannie en censuur. Bepaalde lobbyisten uit de zakenwereld en politici die tegen het bedrijfsleven aanschurken, hebben de symboliek van de aanval op het World Trade Centre zelfs aangegrepen om te beweren dat deze terreurdaden een extreme uiting zijn van de ideeën die vreedzame en redelijke critici van wangedrag van bedrijven erop nahouden.

'Klimaatverdrag Kopenhagen december is oprichting wereldregering'
Co2/Global Warming hoax voorwendsel voor overdragen soevereiniteit en welvaart landen aan VN
Volgens de voormalige wetenschappelijke adviseur van de Britse premier Margaret Thatcher, Lord Christopher Monckton, staat er in de tekst van het VN-Klimaatverdrag dat in december in Kopenhagen door de meeste landen zal worden getekend, letterlijk dat er een wereldregering zal worden opgericht, die toezicht zal houden op het overhevelen van de welvaart in het Westen naar de Derde Wereldlanden.
Geoffrey Lean, The Independent's environment editor, was critical of the programme. He noted that Dominic Lawson is the son and brother-in-law, respectively, of two prominent global warming sceptics (Nigel Lawson, who is featured in the programme, and Christopher Monckton), implying that Lawson was not a neutral observer.

Evangelie komt van het Griekse woord euangelion (εὐαγγέλιον) dat 'goede (blijde) boodschap' betekent.
De blijde boodschap. Jezus Christus is gestorven voor onze zonden, is begraven, en is opgewekt op de derde dag (1 Korintiërs 15 : 3 - 4). Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gestuurd om een oordeel over haar te vellen, maar om de wereld door hem te redden. Over wie in hem gelooft wordt geen oordeel uitgesproken, maar wie niet in hem gelooft is al veroordeeld, omdat hij niet wilde geloven in de naam van Gods enige Zoon (Johannes 3 : 16 - 18).
Sceptische visie
Sinds de tijd van de Verlichting hebben Bijbelwetenschappers veel historisch-kritisch onderzoek verricht naar de evangeliën. Bijbelexegeet professor Peter Schmidt van de faculteit Godgeleerdheid van de Katholieke Universiteit Leuven concludeert in een overzichtsartikel op de website van SKEPP dat gedurende de laatste twee eeuwen de nieuwtestamentische exegese een aantal inzichten heeft ontwikkeld:
- alle evangeliën werden in het Grieks geschreven, tussen ca. 70 en ca. 100;
- geen van de vier canonische evangelisten was een ooggetuige van de feiten;
- de evangeliën bevatten een zekere hoeveelheid aan biografisch en historisch materiaal, maar kunnen niet beschouwd worden als verslaggeving, biografie of memoires;
- evangeliën zijn boeken van geloofsverkondiging. Zij vormen een literair genre sui generis, een complexe mengeling van overgeleverde herinneringen, symbolisch-religieuze interpretatie en literair-theologische constructie.
Volgens Schmidt kunnen deze gegevens vandaag bogen op een grote consensus onder 'de auteurs van de hedendaagse queeste'.

Het rapport 'E i V' betoogt dat er tussen twee extremen per definitie altijd een derde weg is. Het wil nog niet zeggen dat de meerderheid de wijsheid in pacht heeft. De besturende elite die ‘de wil van het volk’ tot leidraad van het politieke handelen maakt trouwens ook niet. Wellicht is er een democratische meerderheid, de helft + 1, die zegt dat iedereen in een pick-up truck mag rijden. Het is juist wanneer Bolkestein zegt dat in het Oosten er ook een sterke behoeften is aan koelkasten en auto’s. Bolkestein besluit zijn polemiek met: dat we zullen moeten toegeven dat als historische kracht tegen terreur en dictatuur het consumentisme onze sterkste bondgenoot is. Is het niet effectiever om het welzijn van de mensheid centraal te stellen? Respect voor het leven, solidariteit, medeleven en ontwikkelingssamenwerking in plaats van de vrije markt doctrine ‘live now pay later’.

AEX afgelopen 10 jaar gehalveerd (Volkskrant 23 december 2009): Ondanks de eindejaarsrally op de Amsterdamse beurs is de Nederlandse aandelenmarkt deze eeuw met afstand de slechtst presterende van Europa.

Spanningen bemoeilijken toezicht (Volkskrant 17 december 2009): Doordat toezichthouders zoals de De Nederlandsche Bank (DNB) vooral naar individuele financiële instellingen kijken, ontbreekt hun het zicht op het geheel. Juist dat wereldwijde onvermogen om ‘macrotoezicht’ te houden op het hele systeem was een van de oorzaken van de financiële crisis, stelt de Algemene Rekenkamer in een onderzoek naar het toezicht op banken en andere financiële instellingen.
Codes zijn geen panacee voor beter bestuur, stelt de De Algemene Rekenkamer in haar rapport over financieel toezicht. ‘Zelfregulering betekent ook dat het niet of onvolledig naleven van de codebepalingen wel gesignaleerd, maar niet gesanctioneerd kan worden.’ Minister Bos van Financiën is het daar volstrekt niet mee eens. De bankencode ‘is juist een goede combinatie van het nemen van eigen verantwoordelijkheid met wettelijke ondersteuning.’

Econoom Jan Pen (Jaap Stam en Rob Hornstra de Volkskrant 24 december 2009):
‘Mijn opinie is minder stellig. Ik formuleer het allemaal niet zo hard meer. Ik heb wel een harde stem als het moet.’
Hij schraapt zijn keel en declameert de eerste twee strofen van Die grenadiere van Heinrich Heine.
‘Dan blijkt het grote verschil: de een wil naar zijn vrouw en zijn kind, de ander niet. Die wil soldaat blijven.'
‘Het is het meest pacifistische gedicht dat ik ken.’
Tiesse (zijn zoon): ‘Maar die ene wil blijven vechten voor de keizer.’
Jan: ‘Ja, ja, ja, het gaat om het verschil tussen die twee.’
Er valt een stilte. Niet voor het eerst, maar deze duurt langer.
Uiteindelijk zegt Jan: ‘ik herken er een ideaal in. Het ideaal van het pacifisme. Nou, hup, het is mooi geweest.’

Volgens Heinrich Heine leverde Spinoza met zijn panentheïsme de oplossing voor de tegenstelling tussen geest en lichaam.

Willem Schulte Nordholt laat in zijn boek Mens tussen hemel en aarde zien dat de mens nog niet zo gemakkelijk van de geschiedenis leert. Maar is het wetenschappelijk bezien interessant dat door ‘trial and error’ bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden?
De geschiedenis leert dat het mis gaat wanneer we niet bereid zijn tijdig aan de zandloper een slinger te geven. De evolutie is geen blind proces zonder zin, de mensheid geeft zelf bewust of onbewust een richting aan de evolutie.
Het historische raamwerk, de geschiedenis van de mensheid laat belangrijke innovaties zien die onze huidige maatschappij in sterke mate hebben gevormd. Zonder een duidelijke koers uit te zetten is het niet mogelijk om het schip ook op de langere termijn drijvende te houden. Door ons te veel op een kant van de medaille te oriënteren dreigt bij een licht briesje het bootje nu al om te slaan. Bij regeren gaat het nog steeds om vooruitzien.

Bij een compromis kan het wenselijk zijn de kool en de geit te sparen. Het gedoogbeleid laat zien dat daardoor de problemen eerder groter dan kleiner zijn geworden. Gedogen leidt dus uiteindelijk tot een averechts effect.

Jan Salie mentaliteit, Column van Ronald Plasterk zondag 8 oktober 2006
Al dat rondpompen en netwerken en gedwongen uitwisselen helpt niets. Het is die spruitjesgeest, Jan Salie mentaliteit, Zeeuws meisje-houding van boter bij de vis, die maakt dat we er in Nederland en in Europa niet uithalen wat erin zit.
Het onderzoek dat deze week de Nobelprijzen won was fundamenteel onderzoek over wormen, en op het moment dat het werd gedaan leidde het totaal niet tot uitwisseling met bedrijven. Dit Nobelprijwinnend onderzoek, daar had ons Nederlands innovatieplatform nooit geld in gestoken. Dat is een grote reden tot zorg.

De middelmatigheid regeert. De zesjescultuur in Nederland is een afspiegeling van het regeringsbeleid. Je krijgt het management dat je verdient.

Hoe komen we tot een juiste beslissing in de complexe keuzemaatschappij? Ethische vraagstukken zijn keuzevraagstukken, welke beslissing nemen we in situatie A en welke in situatie B? Waardoor laten we ons bij specifieke levensvragen leiden en in hoeverre zijn we er van bewust wanneer we met twee maten meten? In het onderwijs dient aan de besluitvorming over ethische vraagstukken meer aandacht te worden besteed. Het rapport ‘E i V’ bevat hoofdlijnen hoe probleem en oplossing met elkaar zijn verbonden en biedt daarmee achtergrondinformatie voor het creëren van pasklare oplossingen.

Aris Otzen Filosofische grondslagen
Vierhonderd jaar van Descartes, materialisme, rationalisme en Verlichting hebben, wetenschappelijk én filosofisch, nog niet de geringste helderheid weten te verschaffen over zo goed als alle grote levensvragen. Over leven en dood, bewustzijn, het ego, de aard van materie en rede en de betekenis van droom en slaap, om maar eens wat te noemen, hebben die vier eeuwen moderne wetenschap geen enkel definitief inzicht gegeven. Over buitenzintuiglijke waarnemingen of bijv. het optreden van heiligen is de houding al te vaak: daar hebben we het niet over, ze bestaan niet. Zo menen sommigen het probleem op te lossen door het te ontkennen.
Ik doe een greep uit de kennis van Oost en West, waar die elkaar raken. Met respect en dankbaarheid voor de ontdekkers daarvan. Hier zijn de hoofdthema’s waar u naar verder kunt klikken.
In het boek ‘De evolutie, een stroom van liefde’ zijn deze uiteraard veel grondiger uitgewerkt.
1. Evolutie: met o.a. darwinisme, vitalisme
2. De ziel, reïncarnatie en karma
3. Het goede, het ware en het schone
4. Liefde en vrijheidsdrang
5. De elementen
6. De drie lichamen en de vijf omhulsels
7. De yama’s en niyama’s: de ethiek van de yoga

Vyâsadeva boek S'rîmad Bhâgavatam, Canto 7, Hoofdstuk 15:
(57) Er altijd voor alle levende wezens zowel innerlijk als uiterlijk zijnd van het begin tot het einde, is deze Heer er in eigen persoon, ontstegen aan het grove, als de kennis en de kenner, als de uitdrukking en het uitgedrukte en als het duister en het licht.
Tekst 57:
Hij die zowel binnen als buiten alles bestaat, aan het begin en aan het eind van alles en van alle levende wezens, als datgene waarvan genoten kan worden en als de genieter van alles, zowel op hoog niveau als op laag niveau, is de Allerhoogste Waarheid. Hij is immer aanwezig als kennis en het object van kennis, als uitdrukking en het object van het bevattingsvermogen, als duisternis en licht. Zodoende is Hij, de Allerhoogste Heer, alles.

(58) Alhoewel zeker een enkele reflectie wordt afgewezen als zijnde een werkelijke gedaante, wordt die niettemin aanvaard; dienovereenkomstig accepteert men ook de zaak der bedoeling alhoewel het moeilijk is die te bewijzen vanuit speculaties op de zintuiglijke informatie.
Tekst 58:
Hoewel men de weerkaatsing van de zon in een spiegel als onecht zou kunnen beschouwen, heeft ze toch een werkelijk bestaan. Daarom is het bijzonder moeilijk om door middel van speculatieve kennis te bewijzen dat er geen werkelijkheid bestaat.

(59) In deze wereld van de vijf elementen is men van hen noch de tegenhanger, de reflectie, die men lijkt te zijn, noch bestaat men uit een combinatie of transformatie van hen; men moet er geen geloof aan hechten dat men als een ziel een afzonderlijk bestaan heeft, noch dat men met de elementen in eenheid verkeert [zie ook B.G. 18: 16].
Tekst 59:
In deze wereld zijn er vijf elementen - aarde, water, vuur, lucht en ether - maar het lichaam is daar geen weerspiegeling van, noch een combinatie of transformatie. Omdat het lichaam en zijn bestanddelen noch los van elkaar staan noch met elkaar vermengd zijn, zijn al dergelijke theorieën ongefundeerd.

(60) De vijf elementen als de oorzaak van het lichamelijk begrip en de zinsobjecten hebben geen bestaan zonder hun subtiele [tegen-]delen; het onware is gelegen in de gefixeerde vorm van een lichaam, die, net zoals dat wat er deel van uitmaakt [het zinsobject], uiteindelijk maar een tijdverschijnsel blijkt te zijn.
Tekst 60:
Omdat het lichaam is samengesteld uit de vijf elementen, kan het niet bestaan zonder de subtiele zinsobjecten. Aangezien het lichaam illusoir is, zijn de zinsobjecten natuurlijk eveneens illusoir of tijdelijk.

(61) Men kan het vergelijken met wat men in een droom heeft: men is wakker terwijl men slaapt, men kan [het slapen als] een deel van de werkelijkheid niet loszien van het geheel [van de droom] zonder zich te vergissen, en zo ook kan men wat er schriftuurlijk verboden is [yama] niet loszien van wat er voorgeschreven staat [niyama].
Tekst 61:
Wanneer een substantie en de elementen ervan gescheiden zijn, noemt men het vinden van overeenkomst tussen het een en het ander illusie. Terwijl men droomt creëert men een scheiding tussen de toestand van het zogenaamde waken en het slapen. Voor een dergelijke geestesgesteldheid worden de regels die in de geschriften zijn neergelegd en die bestaan uit geboden en verboden, aanbevolen.

A.S. van der Lugt 3. Het gaat om de ziel - een Christen leest de Bhagavad Gita 3
De Indische filosofie zoekt naar een manier om de mens te stimuleren tot recht en waarheid, volgens de kosmische orde (dharma). Een weg daarheen is het benadrukken van de onsterfelijkheid van de ziel. De veranderlijkheden en toevalligheden van de wereld zijn te zwak om zekerheden en imperatieven aan te ontlenen. Vandaar de zoektocht naar 'de eeuwigheden'. Volgens de Bhagvadad Gita is uiteindelijk de ziel (de purusha) het eeuwige dat motiveren kan. En die purusha, dat ben jij.
Nee, zegt de Bijbel: eeuwig is alleen God en de mens, ook z'n ziel, is niet aan God gelijk. De menselijke ziel kan onsterfelijkheid ontvangen, maar alleen als daad van God en dan tot een bestemming volgens zijn (laatste) oordeel. Motiverend is de eeuwige God, die mens werd in Christus. Dat Hij in onze werkelijkheid met zoveel plichtsverzaking en blijvende opdrachten mens is geworden en verzoening heeft gebracht, dat zet de menselijke plicht in een ander licht en beïnvloedt de mentaliteit van ieder, die door waar geloof met Hem verbonden is.
A.S. van der Lugt 5. Krishna in ware gedaante - een Christen leest de Bhagavad Gita 5
Het valt op dat de openbaring van God aan Mozes verschilt van die van Krishna aan Arjuna. In de eerste plaats wat Arjuna inderdaad de ware goddelijke gestalte te zien krijgt, terwijl Mozes alleen de naam hoort. En ten tweede dat Krishna het kosmisch universum toont, met daarin ook de hele geschiedenis; Mozes daarentegen kan vanuit de naam begrijpen dat God genadig is, maar verder moet hij het doen met de belofte voor de onbekende toekomst.
Het verschil is dus ook dat Arjuna te maken krijgt met een werkelijkheid die al van eeuwigheid vast ligt. Terwijl de God van de Bijbel Mozes de toekomst niet laat zien en dus de verantwoordelijkheid van zijn volk blijft activeren door vertrouwen te vragen. Arjuna moet gehoorzamen, maar hij weet de afloop al. Mozes weet niet hoe het verder zal gaan, alleen dat God mee gaat en dat hij Hem vertrouwen moet, dat Hij genadig zal zijn.
Bij Arjuna komen wij dus een vorm van fatalisme tegen. Zonder de wil van God kan geen mens ook maar iets aan de loop van de gebeurtenissen veranderen. Er is een kosmische ordening, waaraan niemand zich kan onttrekken. Dat blijkt ook aan het slot van de Gita. Daar zegt Krishna:
Zou je - door je over te geven aan zelfzucht - denken:
Ik zal niet vechten, dan zal je besluit niet baten; want de natuur zal je dwingen.
en
De Heer woont in de harten van de schepselen. Door zijn begoocheling (maya) bestuurt Hij hen alsof ze aan een rad zijn vastgebonden (18,59 en 61).
Arjuna reageert daarop met:
Ik heb geen twijfels meer en ik zal handelen naar Uw Woord (18,73).
De God van de Bijbel is ook alwetend. God kent de harten van de mensen en Hij weet wat de toekomst zal brengen. Toch gebruikt Hij nooit deze voorkennis om de mensen tot actie te stimuleren. Hij gebruikt altijd zijn gebod en de belofte. Net als bij Mozes.

Lama Anagarika Govinda (Lama Anagarika Govinda) De visionaire nalatenschap van de grote middelaar tussen Oost en West
Uit de verandering van vormen en interpretaties van leerstukken, een proces waaraan alle grote religies in hun bestaansgeschiedenis onderhevig zijn geweest, is daarentegen duidelijk en onmiskenbaar een consequente ontwikkelingsrichting te onderscheiden. Alle veranderingen die zich aan een religie voltrekken, worden steeds gekenmerkt door het verleggen van de nadruk op een van de er al in aanwezige tendensen. Zo'n accentverschuiving kan noodzakelijk worden doordat de desbetreffende religie doordringt in een anders gestructureerde cultuur of beschaving. De eigen religieuze en maatschappelijke achtergronden van zo'n andere cultuur of beschaving leiden tot aanpassingen in het kader van het assimilatieproces. Aan de andere kant leiden bepaalde veranderingen in de maatschappelijke structuren van een cultuur waarin een religie wortel heeft geschoten tot het ontstaan van karakteristieke varianten in de religie. Dat kan ook het gevolg zijn van veranderingen in het wereldbeeld op grond van nieuwe wetenschappelijk ontdekkingen en inzichten.
Waarachtige religiositeit berust echter op een uit toewijding geboren, zich openstellende religieuze ervaring die alle kenmerken van spontaniteit bezit en gedragen wordt door het fundamentele streven van de mens om boven zichzelf uit te groeien. Een religieus mens is daarom niet iemand die in bepaalde dogma's gelooft, overtuigd is van de waarheid van bepaalde leringen of zich strikt aan bepaalde zedelijke en morele voorschriften houdt. Het is veeleer iemand die is toegerust met de kracht, het vermogen en de wil tot het wegcijferen van zichzelf - het tegendeel van onze natuurlijke, ingeschapen neiging tot egoïsme. Religie is daarom geen 'middel', maar bezit net als het leven een inherente zin en betekenis. Het is een spirituele vorm van leven, een individuele intensivering van bewustzijn op supra-individuele grondslag. Want het maakt deel uit van de essentie van een religie dat zij het individu opheft uit zijn staat van afzondering en hem of haar - door middel van verdere spirituele vooruitgang - tot een kosmisch wezen transformeert...

Het transformatieproces, het '5D-concept en Ether-paradigma' wordt door de lemniscaat gesymboliseerd. Het creërend vermogen berust op dynamische, universele krachten. Het zijn de universele krachten die voor balans zorgen.

Publicaties van Hans Wansink en Thomas von der Dunk laten zien dat Nederland een probleem heeft. De hamvraag is of de door ons gekozen politici deze signalen opvangen?

Het rapport ‘E i V’ is de weerslag van een onderzoek naar de relatie tussen individueel en collectief (sociaal) gedrag.

Het Kwadrant wordt als denkmodel gebruikt. Het kwadrant biedt een kader voor psychologische, sociologische en filosofische inzichten. Het universum bevat net als water een zelfreinigend vermogen. Is de mensheid bereid met de grenzen van het zelfreinigend vermogen rekening te houden, that’s the question? Daarvoor is het juist nodig dat grenzen in het denken (groupthink) worden doorbroken.

====

Vrede en Veiligheid ('Alpha Point en Religie', Moraal van het Bijbelverhaal, Waarden en Normen, Absoluut en Relatief, Veiligheidsperceptie)

Rauw randje (Gijs Beukers interviewt Eelco Bosch van Rosenthal de Volkskrant 19 januari 2024, p. V10-11):
Journalist en Nieuwsuur-presentator Eelco Bosch van Rosenthal gaat in het NTR-programma De slag om Florida'' in gesprek met Gen Z'ers over de vraag wat vrijheid is.
Napels of Washington?
‘Napels. Ik ben een enorme liefhebber van Italië, en Napels is Rome, wat ik ook geweldig vind, maar dan zonder de toeristen. Het is een stad met een flink rauw randje, en rauwe randjes zijn altijd fijn. Niet alleen voor journalisten, maar ook voor mensen die met vrienden op stap willen. In Napels kun je gemakkelijk in het nachtleven verdwalen.

Bestuurscultuur (Buitenhof 14 januari 2024, NPO1):
Koert Debeuf over de ontwikkelingen in Jemen, Geert-Jan Knoops en Liesbeth Zegveld over de genocideaanklacht tegen Israël, Wouter Kolff en Roland van Kessel over de spreidingswet en Garrie van Pinxteren over de verkiezingen in Taiwan.

Bestuurscultuur (Buitenhof 7 januari 2024, NPO1):
Caroline de Gruyter, Step Vaessen en Wilma Borgman blikken vooruit op 2024, David Petraeus bespreekt conflict en oorlogsvoering, Arnon Grunberg sluit aan om te praten over schrijven in tijd van veranderlng en Ahmet Polat met de nieuwsfoto.

Iraanse activiste Narges Mohammadi wint Nobelprijs voor de Vrede VRT-NWS (Nils Schillewaert 6 oktober 2023):
"Zelfs vanuit de gevangenis zet ze haar strijd verder"
De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar de Iraanse activiste Narges Mohammadi voor haar strijd voor vrouwenrechten in Iran en mensenrechten en vrijheid wereldwijd. Mohammadi wordt door het Iraanse regime beschuldigd voor "propaganda tegen de staat" en zit op dit moment opgesloten in de beruchte Evin-gevangenis. "Maar zelfs vanuit de gevangenis blijft ze de kracht vinden om haar strijd verder te zetten", roemt het Vlaams Vredesinstituut de Iraanse activiste.

Het 'Echte' verhaal (Medialogica 26 november 2022 NPO2):
Afgelopen zomer maakte premier Rutte excuses aan Dutchbat, het Nederlandse VN-bataljon dat in 1995 betrokken was bij de val van Srebrenica. Bosnische Serven vermoordden daarbij 8000 mannen, en na afloop kregen de Nederlandse soldaten het verwijt dat zij te weinig hadden gedaan om deze genocide te voorkomen. Behalve excuses krijgen alle Dutchbat-veteranen ook 5000 euro. Onder meer voor de onterechte kritiek en negatieve media-aandacht.
Waarom compenseert de Nederlandse Staat de blauwhelmen voor de negatieve beeldvorming rond Dutchbat? En wie bepaalde de beeldvorming: de media, het ministerie van Defensie of de Dutchbatters zelf? Medialogica zoekt het uit, samen met Twan Huys, Coen Verbraak, Joris Verhoeven en Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten Boudewijn Boots.
Het blijken profetische woorden. Als op 6 juli 1995 de Bosnisch-Servische aanval begint vraagt overste Karremans meerdere malen luchtsteun aan. Maar Dutchbat krijgt die niet, alleen de Nederlandse F-16-piloot Manja Blok gooit enkele dagen later vier bommen af op Servische tanks. Maar te laat, want op 11 juli hebben de Serven de enclave Srebrenica al bijna in handen. De Dutchbatters voelen zich in de steek gelaten en verraden.
“Ik heb toen het hele bataljon op het hart gedrukt: jongens, denk er goed aan dat je tegen de journalisten alleen maar vertelt wat je zelf gezien hebt, meegemaakt hebt. Vertel alleen maar de feiten. En ga niet in op suggestieve vragen. Ik moest mezelf natuurlijk ook aan die spelregel houden, ik moest een voorbeeld voor ze zijn. Toen ik daar in Zagreb geconfronteerd werd met de uitspraak van minister Voorhoeve dat er in Srebrenica sprake was geweest van genocide, heb ik gezegd dat ik dat niet kon bevestigen. Ik kon mij alleen maar baseren op wat de militairen van Dutchbat hadden gezien. En dat wettigde niet het etiket genocide. Later is dat uit z'n verband gerukt. Met een repeteerwekker zag je dat steeds weer in kranten terugkomen: 'Couzy ontkent genocide'. Zo was het dus níet.” (Huib Goudriaan; Co Welgraveng Trouw 6 juli 1996)
Al vóór de val van Srebrenica luidden twee Dutchbat-officieren de noodklok, blijkt nu. Joris Voorhoeve moet eindelijk hand in eigen boezem steken (Lenneke Sprik Dagblad van het Noorden 29 januari 2021)

Politicologica
Wat bereik je in de politiek met framing? Wat beschadig je? Welke frames zijn leugens, welke zijn uitvergrotingen van de waarheid? Hoe kan de kiezer het herkennen? De redacteuren van 'Medialogica' hebben een speciale vierdelige serie onder de titel 'Politicologica' gemaakt. Waar 'Medialogica' zich bezighoudt met de publieke opinievorming, die het resultaat is van de dynamiek tussen media, politiek, commercie en publiek, richt 'Politicologica' zich aan de vooravond van de Tweede Kamerverkiezingen op de beeldvorming in en rondom de politiek.
Hoe werkt framing? Hoe framen partijen – vanuit de Kamer, de media en de zalen in het land? En hoe laten partijen zich framen door hun concurrenten, door het publiek, door belangengroepen. In 'Politicologica' onderzoekt Human het spel dat de publieke opinie rond de verkiezingen bepaalt. Met als onderliggende ambitie dat de kijker, voor hij naar de stembus gaat de regels van dat spel (iets beter) doorziet.

Paus kritisch op Navo: ‘provoceerde wellicht’ de oorlog (Rosa van Gooi de Volkskrant 15 juni 2022 p. 4):
Paus Franciscus veroordeelt de Russische invasie in Oekraïne, maar is tegelijk zeer kritisch op de Navo: ‘Ze staan te blaffen aan de deur van Rusland.’
De kerkleider prijst het heroïsche verzet van het Oekraïense volk, maar hekelt de ‘complexe wortels en belangen’ die volgens hem achter de oorlog schuilgaan. Daarmee doelt hij vooral op de wapenindustrie. ‘In mijn ogen is de Derde Wereldoorlog begonnen. Drie wereldoorlogen in één eeuw: denk eens aan alle wapenhandel die daarachter zit.’
Volgens de Vaticaanse leider zijn er ‘op abstract niveau’ geen goeden en slechten aan te wijzen, omdat het gaat om ‘iets wereldwijds, met elementen die in elkaar verstrikt zijn’.

Alicja Gescinska boek De verovering van de vrijheid Van luie mensen, de dingen die voorbijgaan Ontdek de verborgen schat van de levenskunst (recensie Dirk Verhofstadt)
En zo moet de overheid de banksector reguleren, monopolies voorkomen en machtsmisbruik bestrijden. In die zin is de vrijheid zoals Gescinska stelt altijd ‘een begrensde vrijheid’.
Elk leven is risicovol en geen enkele overheid kan ervoor zorgen dat die risico’s verdwijnen (risicobeheersing). Hier is de uitspraak van de Oostenrijks-Britse filosoof Karl Popper relevant: De poging om de hemel op aarde te verwezenlijken, brengt steeds de hel voort.
De vrijheid van de ooievaar is de dood van de kikker. Wie kwetsbare mensen niet weerbaar maakt, niet opvoedt, geen kansen biedt, niet verzorgt, geen bescherming biedt, zorgt voor een duale samenleving met een kleine groep ‘vrijen’ en een hele grote groep ‘onvrijen’. In dat geval zouden de vrijen een voorrecht genieten. En voorrechten kunnen nooit de basis zijn van een morele samenleving. In die zin zijn we inderdaad verplicht om onze vrijheid te veroveren op diegenen die hun macht misbruiken om anderen in onvrijheid te houden.

Profiel: Curzio Malaparte en de ongemakkelijke waarheid
Anderen wel, ik niet (Joost de Vries De Groene Amsterdammer 9 juni 2022 p. 42-47):
In 1941 viel Curzio Malaparte (1898-1957) met de Duitse soldaten Oekraïne binnen – en hij merkte wat Poetin nu ook merkt. Malaparte problematiseert in zijn boeken de aantrekkingskracht van geweld.
Politiek was voor hem geen analyse van de wereld – iets exoterisch. Het was esoterisch: hij had een dieper gevoel en zocht daar politieke stromingen bij. Dat gevoel leek telkens een tegengevoel, hij zocht steeds verzet, non-conformisme, de behoefte een soort levens- of eergevoel tentoon te spreiden dat verheven was, of gewaagder dan dat van zijn tijdgenoten. Daar kwam zijn pseudoniem ook vandaan, Malaparte: ‘aan de slechte kant’.

Oekraïne en vrede (K.J. Brouwer de Volkskrant 1 juni 2022 p. 29):
Lezing van het opinieartikel van Sander van Walsum en van de column van Arie Elshout (O&D, 30 mei) brengt me in opperste verwarring. Moeten we de 'Realpolitik' van de Franse president Macron richting de Russische president Poetin omarmen of, in navolging van Ivo Daalder, daar juist stelling tegen nemen? Beiden nemen ervaringen uit het verleden als uitgangspunt voor hun visie.
Wellicht moeten de twee journalisten er onderling over in gesprek gaan, na het aanhoren van elkaars standpunten trachten tot een gedeelde visie te komen en daarvan in een volgend artikel verslag uitbrengen aan de lezer.
Lukt dat, dan creëren ze een bruikbaar sjabloon voor de op termijn onvermijdelijke vredesonderhandelingen. Lukt het niet, dan mag daaruit worden afgeleid dat, na afloop van de huidige oorlog in Oekraïne, ook de onderhandelingen daarna langdurig en zwaar zullen zijn.

Raken we onze argeloosheid in de omgang met wrede dictators en kwaadaardige tsaren dan nooit kwijt? (Sander van Walsum de Volkskrant 3 maart 2022 p. 27):
Appeasement – de neiging om agressors te behagen om de vrede te bewaren – zit het Westen in de genen. Fatsoenlijke leiders willen zich nu eenmaal niet gedragen als hun autoritaire tegenstrevers.
Oorlog geoogst door vrede te koesteren
Appeasement geeft uitdrukking aan de onwil en het onvermogen van fatsoenlijke leiders om zich te voegen naar de redeloosheid van minder fatsoenlijke leiders. Appeasers kunnen in die zin zelfs heel onbuigzaam zijn: ze willen zich niet gedragen als hun autoritaire tegenstrevers. Ze willen zich niet uitsluitend door argwaan en wantrouwen laten leiden, en koesteren – soms tegen beter weten in – de illusie dat vredeswensen ook voor hun autoritaire tegenstanders nog enige betekenis hebben.

Op wie schoot het Kazachse leger? (Tom Vennink de Volkskrant 19 januari 2022 p. 13-15):
De protesten in Kazachstan eindigden in het grootste bloedbad uit de geschiedenis van het land. Het Kazachse leger doodde in Almati zeker 225 mensen. Allemaal ‘in het buitenland getrainde bandieten en terroristen’, volgens de regering. Ooggetuigen vertellen een ander verhaal.

Poetin ziet zijn kans schoon in Kazachstan (Bert Lanting de Volkskrant 7 januari 2022 p. 13-15):
De president van Kazachstan voelt zich zo in het nauw gedreven dat hij hulp van buiten heeft ingeroepen. Maar dat heeft een prijs. Hij levert zich uit aan de grote buur Poetin en zijn militaire bondgenootschap CSTO.

De bijzondere politieke opgang van Poetin (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #60 juni 2018):
Nieuw oost-west conflict
Opvallend is dat media die tijdens de Koude Oorlog meer links georiënteerd waren, en als zodanig voor toenadering en dialoog met de Sovjetunie, zoals onder meer de Volkskrant en de Groende Amsterdammer, nu blijk geven van weinig begrip voor de problematiek van Rusland onder Poetin, en weinig openstaan voor toenadering en dialoog met dat Rusland, nu het niet zo links meer is als zijn voorganger, de Sovjetunie.

Voetnoot White privilege of Je kunt beter wit dan zwart ter wereld komen (Arnon Grunberg Volkskrant 20 oktober 2015):
In de Volkskrant van zaterdag stond een belangrijk stuk van Asha ten Broeke over 'white privilege'. In wezen hebben we het daarmee over de genetische loterij.
Vrijwel overal ter wereld kun je beter als wit dan als zwart ter wereld komen. Maar als je toevallig zwart bent, kun je dat beter zijn in Nederland dan in Oost-Congo. In de meeste landen is het bovendien beter als man dan als vrouw ter wereld te komen. Persoonlijk zou ik niet als mens geboren willen worden in pakweg een dorp in Kazachstan.
Boeddhisten menen dat hoe meer je je best doet in dit leven, hoe minder je hoeft te bestaan in een volgend leven. Nooit bestaan hebben is het ware privilege. Het zijn is een straf, voor sommigen meer dan voor anderen zoals gezegd.
Het paradoxale is dat als de mens eenmaal bestaat, hij doorgaans het niet-zijn meer verafschuwt dan het zijn.

Navo en Rusland: moeizaam overleg leidt tot uitnodiging en waarschuwing (Arnout Brouwer de Volkskrant 13 januari 2021 p. 4):
De Navo-landen hebben Rusland in een ‘openhartige en moeizame’ discussie in Brussel uitgenodigd voor ‘een serie besprekingen’ over onder meer conventionele en nucleaire wapenbeheersing. De Russische delegatie waarschuwde dat het terug kan vallen op militaire middelen als diplomatie faalt.
Troepenopbouw rond Oekraïne
Of het daarvan komt, of dat de Russische troepenopbouw rond Oekraïne doorgaat en de militaire situatie escaleert, hangt af van wat president Poetin besluit, zei de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Wendy Sherman woensdag. ‘We verwachten dat de Russische delegaties eerst moeten rapporteren aan president Poetin en we hopen dat hij kiest voor vrede en veiligheid.’
De Navo-chef zei dat er wel ‘onderscheid moet worden gemaakt tussen het principe en de concrete vraag of Oekraïne in de nabije toekomst lid moet worden, wat een andere vraag is’.
Rusland heeft echter duidelijk gemaakt dat dit punt cruciaal is – en dat Oekraïne, in de woorden van onderminister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov, ‘nooit, echt nooit’ lid mag worden van de Navo. Rjabkov, die maandag de besprekingen voerde met Sherman in Genève, sprak echter ook van professionele, diepgaande besprekingen die ‘optimistisch stemmen’. ‘Nu worden zaken benoemd en dat heeft op zich al een helend effect op onze relatie met het Westen.’

Hoe de invasie van Poetin de Navo weer tot leven wekte
Van Sahel tot Dnjepr (Thomas Meaney De Groene Amsterdammer 26 mei 2022 p. 40-47):
Voor het eerst in jaren is de rol van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie weer onderwerp van felle discussies. Maar waar hebben we het over als we het over de Navo hebben?
47: ʻHet idee van de strategische autonomie van Europa gaat te ver als het de illusie voedt dat we veiligheid, stabiliteit en welvaart in Europa kunnen garanderen zonder de Navo en zonder de VS’, verklaarde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken in 2020 al botweg. De macht en de relevantie van de Navo zullen de komende jaren alleen maar toenemen, en de stijging van de Europese defensie-uitgaven, die in vergelijking met die van Washington nog steeds aan de magere kant zijn, betekent alleen maar dat er meer materiaal onder de hoede van de Navo zal komen. Van de uitgestrektheid van de Sahel tot de oevers van de Dnjepr is er steeds minder speelruimte, onder het toeziend oog van Washington.
Een competent EU-leger dat in de Sahel patrouilleert, op zoek naar potentiële migranten, dat een uitgebreid repatriëringssysteem oplegt, en dat regimes in Afrika en Azië dwingt om te blijven fungeren als wingewesten voor de hulpbronnen van de EU en als opvangplaatsen voor haar afval, zou de status van ʻFort Europa’ als de voorpost van het xenofobe neoliberalisme alleen maar kunnen versterken.

EU voorlopig ‘volstrekt afhankelijk’ van de VS (Peter Giesen de Volkskrant 13 januari 2021 p. 4):
Terwijl Russen en Amerikanen praten over Oekraïne en het oosten van Europa, staat de Europese Unie aan de zijlijn. Al zitten veel lidstaten ook in de Navo, Brussel moet vooral afwachten wat eruit komt.\\ Zandee, die eerder werkte voor het ministerie van Defensie, de Navo en de EU, houdt zich al decennia bezig met versterking van de Europese defensiesamenwerking. Het gevoel van urgentie zag hij toenemen: ‘Er is niemand meer in Europa die de noodzaak van strategische autonomie betwist. De vraag is: hoe komen we daar?’
In de Oekraïnecrisis blijkt weer eens hoe afhankelijk we zijn van de Amerikanen. Zal Europa zich ooit kunnen losmaken van de VS? (Dick Zandee de Volkskrant 13 januari 2021 p. 4-5):
‘De komende tien tot twintig jaar is dat irreëel. Het ontbreekt ons aan alles wat nodig is voor grootschalige oorlogvoering. We zijn volstrekt afhankelijk van de VS in de ruimte, die cruciaal is geworden in een moderne oorlog. We hebben Amerikaanse satellieten nodig, voor inlichtingen, voor het aansturen van drones, voor het richten van precisiewapens. Als je wilt wat de Amerikanen kunnen, moet je enorme investeringen doen, in de ruimte, in nieuwe technologieën waarmee we ook mijlenver achterlopen.

Amerika’s troef om de Russen uit Oekraïne te houden (Jarl van der Ploeg de Volkskrant 13 januari 2021 p. 31):
Wendy Sherman onderhandelde namens Bill Clinton met Kim Jong-il en namens Barack Obama over de zogenoemde Iran-deal. Wat is het geheim van de Zilveren Vos, die momenteel probeert een oorlog in Oekraïne te voorkomen?

‘Ik moet getuigen omwille van alle mensen die zijn omgekomen’ (Ellen Visser interviewt Ronald Waterman de Volkskrant 4 mei 2021):
Ronald Waterman overleefde concentratiekamp Theresienstadt en werd een wereldberoemde ingenieur. Altijd zweeg hij over de oorlog. Tot een paar jaar geleden. Toen besloot Waterman dat hij de plicht had er wel over te spreken.
Het is deze week 76 jaar geleden dat Waterman als jongetje van 10 in concentratiekamp Theresienstadt door de Russen werd bevrijd. Dat kamp, gevestigd in een Tsjechische vestingstad, is bekend komen te staan als een plek met een mild regime, het was het kamp waar de nazi’s een propagandafilm lieten opnemen die de buitenwereld om de tuin moest leiden, met beelden van volkstuintjes, nepcafés en voetbalwedstrijden.

75 jaar Verenigde Naties (NOS reportage 23 oktober 2020 NPO1):
75 jaar geleden, op 24 oktober 1945, werden de Verenigde Naties (VN) opgericht met als voornaamste doel het bevorderen van vrede, veiligheid en mensenrechten in de wereld. Het juridische hoofdorgaan van de Verenigde Naties, het Internationaal Gerechtshof, zetelt in het Vredespaleis in Den Haag. Samen met diverse partners staat het Vredespaleis stil bij de verworvenheden en de idealen van de Verenigde Naties en faciliteert het discussies over vrede, gerechtigheid en multilateralisme. Het programma omvat onder andere verlichting van het Vredespaleis in de blauwe kleur van de VN, een tv-uitzending op NPO 1 en een gelivestreamd evenement, allebei vanuit het Vredespaleis.
In het Vredespaleis zijn vele nationale geschenken te vinden. De meest in het oog springende is wellicht de Russische vaas, een geschenk van de laatste tsaar, Tsaar Nicolaas II. Deze vaas werd door Rusland aangeboden na een oproep tijdens de Tweede Haagse Vredesconferentie. Vele landen gaven gehoor aan dit verzoek en schonken een kunstwerk of een grondstof om het gebouw mee aan te kleden. Rusland schonk een imposante vaas vervaardigd van jaspis marmer met vergulde ornamenten.

‘We ontdekken onszelf opnieuw’ (Rutger van der Hoeve interviewt Philipp Blom De Groene Amsterdammer 16 december 2021 p. 12-15):
Historicus Philipp Blom ziet parallellen tussen onze tijd en eerdere momenten waarop mensen beseften dat hun samenleving niet op de oude wijze verder kon. ‘We moeten homo sapiens tegen het licht houden. Ongelooflijk spannend.’
We moeten onthouden dat de aberratie misschien niet de toekomst is waar we heen gaan, maar het nu. Hoe behoudend nu over onze tijd wordt gepraat, doet me denken aan dat argument van dr. Pangloss uit Candide van Voltaire: dat wij al in de beste van alle werelden leven en daarom geen verandering moeten willen. Maar misschien is dit, ook als we voldoende geld hebben, helemaal niet het beste leven dat we kunnen hebben. Dat vind ik een spannende discussie.’
We zien een soort bronstijd-beschrijving van de wereld, die we heel goed voor onszelf hebben in+gericht, ineens in ons gezicht ontploffen. Dat laat ons achter met de noodzaak om een nieuw besef van de wereld te construeren. Een die ons ziet als een primaat, als een dier in de natuur. Dat betekent ook het einde van het theologische idee, overgenomen door de Verlichting, van de mens als een vrij en rationeel individu. Daar moeten we afscheid van nemen. We ontdekken onszelf opnieuw. Ook dat is een revolutie. Een heel opwindend moment eigenlijk, omdat het een echt nieuwe ontdekking van de mens is, na drieduizend jaar.’

Hackers en spionnen zitten vuistdiep in Nederlandse systemen (Peter Winterman AD 16 december 2021):
Onderzoeksraad voor Veiligheid: ‘Hackers en spionnen op grote schaal in Nederlandse systemen’ Tot op de dag van vandaag hebben aanvallers toegang tot digitale systemen van Nederlandse bedrijven en organisaties. Het kabinet moet ingrijpen, zegt de Onderzoeksraad voor Veiligheid in een vernietigend rapport.
De OVV - die onderzoek doet naar ongevallen en rampen - stelt vandaag dat het lek nooit helemaal is opgelost. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) waarschuwde namelijk alleen overheidsdiensten en ‘vitale organisaties’. Maar andere bedrijven en instanties kregen géén waarschuwing: dat mag het NCSC niet. En dus hebben hackers en spionnen nog altijd ‘illegale toegang tot systemen en data die zij op elk moment kunnen activeren met disruptieve effecten op bedrijfsprocessen, dienstverlening, privacy en veiligheid’, zo waarschuwt de OVV.
In het nieuwe regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie staan een paar passages over cyberveiligheid (cyberoorlog). Zo wil het nieuwe kabinet dat instanties als het NCSC ‘sneller en makkelijker informatie delen over digitale kwetsbaarheden en hacks’. Ook moet er een ‘meerjarige cybersecurity-aanpak’ komen om onder meer het plaatsen van gijzelsoftware aan te pakken.

Hoe een mondiale belasting veel armere landen treft (Peter de Waard de Volkskrant 9 oktober 2021):
Een wereldwijde belastingdeal komt dichterbij. Is dit een doorbraak? En waarom zijn ontwikkelingslanden hiermee nog verder van huis?
Is Nederland hierdoor geen belastingparadijs meer?
Nederland is geen belastingparadijs omdat er een laag tarief geldt voor de vennootschaps- of winstbelasting. Nederland is een belastingparadijs omdat internationale vennootschappen hier een juridisch hoofdkantoor – een brievenbus – kunnen oprichten en zo de winst van hun dochtermaatschappijen in andere landen kunnen drukken, waardoor ze minder winstbelasting betalen. Dat gebeurt bijvoorbeeld met royalties en intellectuele eigendomsrechten voor beeldmerken. In Nederland hoeft daarover geen of weinig belasting te worden betaald.
Toch kiezen vermogende Nederlanders op hun beurt weer voor brievenbussen in Panama, de Kanaaleilanden of de Britse Maagdeneilanden. Waarom doen ze dat?
Vaak om hun identiteit te verhullen. Ze kunnen dan inkomsten uit bepaalde activiteiten – bijvoorbeeld beleggingen – op een rekening laten vallen die onzichtbaar is voor de Nederlandse belastingdienst.

China staat welwillend tegenover de Taliban zolang die de Oeigoerse extremisten maar in toom houden (Marije Vlaskamp de Volkskrant 18 augustus 2021):
China is het westen een paar stappen voor in zijn contacten met de Taliban. Zolang die de Oeigoerse extremisten in Afghanistan beteugelen hebben ze weinig te vrezen van Beijing dat vooral zijn economische belangen wil veiligstellen. Het risico dat terroristische groeperingen vanuit Afghanistan uitwaaieren over de regio brengt China en Rusland nader tot elkaar.
In spierwitte gewaden stonden de bebaarde strijders voor precies hetzelfde schilderij waarvoor twee dagen eerder ook Wendy Sherman, de Amerikaanse plaatsvervangende minister van Buitenlandse Zaken, op de foto ging.
De stoelen, de verfrissingen en zelfs het bloemstukje: alles was hetzelfde als bij Sherman. Door de Taliban als ‘doorslaggevende militaire en politieke kracht’ met dezelfde egards te ontvangen, gaf Beijing drie weken voor de val van Kabul de Taliban een voorproefje van mogelijke erkenning door China. Mits de Taliban zich houden aan hun belofte Oeigoerse extremisten in toom te houden – in Beijing geldt: eerst zien, dan geloven.

Het Cambridge Analytica-schandaal, het algeritme SyRi dat de belastingdienst (Trouw 30 oktober 2019) heeft gebruikt, gijzelsoftware (de Volkskrant 12 juni 2020 p. 4 ) dat door criminelen wordt gebruikt, gezichtsherkenning (de Volkskrant 12 juni 2020 p. 9) en Cyberoorlog met IS (de Volkskrant 17 november 2015) illustreren dat de ICT-sector voor complexe maatschappelijke vraagstukken geen oplossing biedt. Alleen de interdisciplinaire aanpak maakt het mogelijk de paradox in het heelal te verklaren.

Onbehagen (Bas Heijne 17 april 2018 NPO 2):
Bas Heijne onderzoekt waarom de idealen van onze beschaving steeds verder onder druk komen te staan. Waarom laten mensen zich in de 'post truth'-wereld zo makkelijk om de tuin leiden?...
Digitale technologie beloofde ons vrijheid en verbroedering. Wat aanvankelijk als een aanwinst werd beschouwd, voelt nu steeds vaker als een bedreiging van de vrijheid. Dat wij gemanipuleerd worden door commercie, politiek en techbedrijven als Facebook, bleek onlangs met de onthullingen van Cambridge Analytica.
Bas Heijne verkent de grenzen van onze vrijheid. Wat is nog waar? Waarom hebben we ons geloof in individuele vrijheid zo uit handen gegeven? Hoe kunnen we ons wapenen tegen het machtsmisbruik van techbedrijven en politici?
'Doen alsof we nog steeds autonome individuen zijn in een vitale democratie. Het is de grootste leugen van deze tijd.'
Gesprekken met onder anderen historica en journaliste Anne Applebaum, bioloog en neurowetenschapper Robert Sapolsky, journalist en columnist Edward Luce, filosoof James Garvey en internationaal berucht campagnestrateeg Tal Silberstein.

Cambridge analytica (Joop van Haaften Volkskrant 22 maart 2018 p. 26):
Opeens is het databedrijf dat een manipulatieve bijdrage leverde aan de overwinning van de Trumpcampagne en het 'Leave' -kamp van Brexit opnieuw hot news. Dankzij klokkenluider Christopher Wylie.
Wanneer is nieuws nieuw genoeg om nieuws te zijn?
Actueel lijkt nu hoe boven water te krijgen hoe alert, integer en effectief Facebook zijn spelregels versus Cambridge Analytica heeft gehandhaafd.
Dat Mark Zuckerberg zo lang verstoppertje speelt, stelt niet gerust.

of Personificatie van de strijd tegen het establishment (Sheila Sitalsing de Volkskrant 27 april 2016 p. 2):
Op support-antoine.org kunnen sympathisanten hun steun betuigen aan Antoine Deltour, gruwel van de Luxemburgse autoriteiten en multinationals, held van de mensen die zeggen op te komen voor de kleine man en voor wat ze fiscale rechtvaardigheid noemen. Gisteren begon de rechtszaak die de Luxemburgse autoriteiten tegen Deltour hebben aangespannen.
Deltour overhandigde in 2012 zijn bestanden aan een Franse journaliste, wier publicatie nog niet veel losmaakte. Twee jaar tijd later stortte het internationale consortium van onderzoeksjournalisten ICIJ zich op de rest van de duizenden documenten en het Luxleaks-schandaal was geboren.
De voorloper van de PanamaPapers gaf een fraai inkijkje in hoe een EU-lidstaat een indrukwekkende trapeze had opgebouwd aan fiscale ontwijkingsmogelijkheden waardoor multinationals overal ter wereld actief kunnen zijn, maar nergens ter wereld in overdreven mate hoeven bij te dragen aan de financiering van zaken die nodig zijn om een samenleving draaiende te houden.
Deltour staat terecht in Luxemburg. Hij kan voor tien jaar de gevangenis in draaien, maar hij heeft de publieke opinie aan zijn kant, net als de Europese Commissie, de OECD en andere instanties die er ook klaar mee zijn.
Zo is Deltour de personificatie geworden van de strijd tegen 'de 1 procent', tegen het establishment, en tegen de partijen die groot en machtig genoeg zijn om zich te onttrekken aan de regels. Niet door ze te overtreden, maar door ze te omzeilen. Dat is legaal. Deltour heeft laten zien dat legaal en normaal niet per se hetzelfde zijn.

Antoine Deltour of Personificatie van de strijd tegen het establishment (Sheila Sitalsing Volkskrant 27 april 2016 p. 2):
Op support-antoine.org kunnen sympathisanten hun steun betuigen aan Antoine Deltour, gruwel van de Luxemburgse autoriteiten en multinationals, held van de mensen die zeggen op te komen voor de kleine man en voor wat ze fiscale rechtvaardigheid noemen. Gisteren begon de rechtszaak die de Luxemburgse autoriteiten tegen Deltour hebben aangespannen.
Deltour overhandigde in 2012 zijn bestanden aan een Franse journaliste, wier publicatie nog niet veel losmaakte. Twee jaar tijd later stortte het internationale consortium van onderzoeksjournalisten ICIJ zich op de rest van de duizenden documenten en het Luxleaks-schandaal was geboren.
De voorloper van de PanamaPapers gaf een fraai inkijkje in hoe een EU-lidstaat een indrukwekkende trapeze had opgebouwd aan fiscale ontwijkingsmogelijkheden waardoor multinationals overal ter wereld actief kunnen zijn, maar nergens ter wereld in overdreven mate hoeven bij te dragen aan de financiering van zaken die nodig zijn om een samenleving draaiende te houden.
Deltour staat terecht in Luxemburg. Hij kan voor tien jaar de gevangenis in draaien, maar hij heeft de publieke opinie aan zijn kant, net als de Europese Commissie, de OECD en andere instanties die er ook klaar mee zijn.
Zo is Deltour de personificatie geworden van de strijd tegen 'de 1 procent', tegen het establishment, en tegen de partijen die groot en machtig genoeg zijn om zich te onttrekken aan de regels. Niet door ze te overtreden, maar door ze te omzeilen. Dat is legaal. Deltour heeft laten zien dat legaal en normaal niet per se hetzelfde zijn.

'AMERIKA VERLOOR EERSTE CYBEROORLOG' (Edward Azadi 21 december 2014):
Al jaren waarschuwen inlichtingendiensten wereldwijd voor het gevaar van cyberaanvallen, of zelfs een heuse 'cyberoorlog'. Dat hoeft niet te verbazen. Veiligheidsdiensten willen hun budgetten veilig stellen, en moeten dus politici, en bij uitbreiding burgers, overtuigen van hun meerwaarde. 'Oorlog', roept beelden op van vernieling en menselijk leed, waarvan we ons moeilijk kunnen voorstellen dat een computer inbraak ze kan veroorzaken. Zou het werkelijk een probleem zijn van nationale veiligheid, wanneer bij een aanval monarchie.be enkele uren onbereikbaar zou zijn? Toch is cyberoorlog niet langer een sciencefiction term, en zijn de gevolgen wel degelijk reëel, ook in België.

Angst voert opnieuw de boventoon in Afghanistan, IS rukt op (Rob Vreeken de Volkskrant 23 oktober 2021 p. 6-7):
De rust was enigszins teruggekeerd, na de overwinning van de Taliban. Het voelde weer veilig, zeggen Afghanen. Maar een nieuwe strijd ontbrandt in Afghanistan. ISK, de lokale tak van IS, pleegt dag na dag meer aanslagen. Voor jongens zonder perspectief is het geld dat ISK biedt aanlokkelijk. ‘Het is geen ideologie, het is puur overleven.’
Het aantal aanslagen door ISK is volgens Lyons toegenomen van 60 vorig jaar tot 334 dit jaar. De vraag is wel of echt alle aanslagen het werk zijn van ISK. Een deel wordt door de organisatie opgeëist, een ander deel niet. Er zijn meer kapers op de kust. Wraakzuchtige cellen van het ontbonden regeringsleger kunnen een rol spelen, en Afghanistan is een vat vol tribale conflicten, zeker in het zuiden.
Bovendien is ISK, zoals gezegd, een spookachtige verschijning. Niemand weet precies wie er achter zitten of waar het geld vandaan komt. De Taliban waren bekend. Op hoog niveau werd met ze gepraat in Doha, op lager niveau maakten alle hulporganisaties afspraken met ze. Met ISK praat niemand. Duidelijk is wel dat de groepering zich, anders dan de puur nationale Taliban, ziet als onderdeel van de wereldwijde jihad.

De Amerikaanse sport wil ondanks affaire Peng het grote geld uit China nog niet missen (Koen Van Der Velden de Volkskrant 23 oktober 2021 Sport p. 8):
Vanuit New York belicht Koen van der Velden wekelijks ontwikkelingen in de Amerikaanse sport. Vandaag: hoe de banden tussen de Amerikaanse sport en China beginnen te schuren.
Een ‘brute dictator’ had Kanter Xi eerder genoemd. De wedstrijden van Boston Celtics worden in China inmiddels niet meer uitgezonden.

Europa is niet meer de mondiale speelbal (Peter Giesen interviewt Luuk van Middelaar de Volkskrant 6 november 2021 Opinie p. 24-27):
Europa is gelouterd uit de coronacrisis gekomen, schrijft historicus en filosoof Luuk van Middelaar in zijn boek Een Europees pandemonium. Ingeklemd tussen een onbetrouwbaar Amerika en een vastberaden China is een nieuw gevoel van cohesie ontstaan.
‘Ik zeg niet dat de EU het eeuwige leven heeft. Het is juist belangrijk om te zien dat je sterfelijk bent. Dat geeft je de energie om crises te overwinnen en vooruitgang te boeken. Maar het kwartje kan twee kanten op vallen. Er zijn splijtende krachten en krachten die ons samenbrengen. Ik leg vaak de nadruk op die laatste.’
Om de moed erin te houden?
‘Vooral om het evenwicht in het debat te herstellen. De splijtende krachten hebben al genoeg woordvoerders.’

Zonder kompas is het lastig varen (Arnout Brouwer de Volkskrant 30 oktober 2021 Opinie p. 20-21):
Het mislopen van de onderzeebootdeal tussen Frankrijk en Australië is het volgende bewijs dat er een nieuwe tijd is aangebroken. Ieder land wordt gedwongen na te denken over de nationale veiligheidsbelangen, ziet Arnout Brouwers. Wanneer herijkt Nederland zijn kompas?
Kort na de bekendmaking van het Aukus-pact heette het dan ook dat het streven naar ‘strategische autonomie’ voor de EU weer een boost had gekregen. Maar met evenveel recht kun je concluderen dat de deal juist de toenemende irrelevantie van de EU en de Franse dromen over strategische autonomie op het wereldtoneel laten zien. Dat blijft het probleem: de kloof tussen wat de EU ‘moet’ in dit tijdsgewricht van multipolariteit, ontwrichting en technologische revolutie, en wat de EU ‘kan’ wordt almaar groter, niet kleiner.
Boter bij de vis
Europa-expert Luuk van Middelaar schreef in NRC dat de Europeanen bij hun planning inzake de VS rekening moeten houden met ‘de zwartste scenario’s’. Terecht, want dat moet altijd als het over veiligheid gaat. Maar waarom gaat deze boodschap over Amerika erin als Gods woord in een ouderling? Getraumatiseerde atlantici hebben het gaullisme ontdekt, psychosociale hulp komt in de vorm van therapeutische sessies over strategische autonomie.
Dit is pas het begin van een ingrijpend , niet het einde. Omdat een klein land als Nederland niet kan overleven zonder allianties, moet het in dezen alle ijzers in het vuur houden. Daarbij moet het niet alleen opnieuw leren investeren in middelen, maar ook in het vereiste denkwerk voor een nieuw nationaal kompas.

In Den Haag
Nawoord (Aukje van Roussel De Groene Amsterdammer 21 oktober 2021 p. 10-11):
Is er in de afgelopen vier decennia veel veranderd in de Haagse politiek en de journalistiek? We hadden de radio en Lubbers, we hebben soundbites en socials. Politiek redacteur Aukje van Roessel maakte in haar imposante loopbaan alles mee. Nu voor de laatste keer, beziet ze, scherp en alert als altijd, de wereld ‘in Den Haag’.
Er kwamen Kamerverkiezingen aan en hij maakte zich zorgen over de grote rol die mediabekendheid was gaan spelen bij het opstellen van de kandidatenlijst. Hij vreesde dat Kamerleden met veel inhoudelijke kennis, die gericht zijn op het maken en controleren van wetten, steeds minder op de lijst zouden komen. In de media verschijnen is een graadmeter aan het worden, voor noest werkende backbenchers is steeds minder plaats. Dat was kort samengevat zijn waarschuwing.
De sloop van de verzuilde samenleving waarin je als katholiek, protestant of arbeider een bijpassende krant las, naar een bijpassende school ging, je bij een bijpassende vakbond aansloot en op een bijpassende politieke partij stemde, was al begin jaren zestig ingezet.
Maar wie had bij die afbraak kunnen bedenken dat de zuilen zouden plaatsmaken voor de waarin velen nu leven? Ook nu van gelijkgezinden, maar dan niet op basis van een geloof of levensovertuiging, maar op basis van lifestyle, complotdenken over de herkomst van het coronavirus, een verlangen naar een niet-bestaand verleden, weerzin tegen buitenlanders, voorkeur voor veganistisch eten of wat dan ook. En die bubbels van nu worden niet aangestuurd door voormannen – of een enkele voorvrouw – zoals destijds de zuilen, maar door algoritmen die de ‘bubbelleden’ steeds verder naar binnen zuigen en hen daarmee het zicht op andere meningen en invalshoeken ontnemen. Al gold toen net zoals nu geldt: mensen zijn niet willoos, al was je kritisch opstellen tegenover dominee en pastoor destijds niet makkelijk, zoals het nu niet eenvoudig is je te verzetten tegen algoritmen.

Missiedrift in Den Haag (Aukje van Roussel De Groene Amsterdammer 28 oktober 2021 p. 11):
Het overheersende beeld dat oprijst, maakt mij teleurgesteld en kwaad. Het defensie-apparaat is te missiebelust. Het kabinet weegt te veel het internationale aanzien mee en rommelt met het informeren van het parlement. Politieke voorstanders verpakken militair optreden in het buitenland met schone praatjes, zonder voldoende kennis van land, bevolking, onderlinge stammenoorlogen en cultuur. En Nederlandse politici struikelen dan wel over dit soort missies, maar de politiek leert er niet van. Een vraag aan hen: denkt u werkelijk dat u de internationale rechtsorde met deze missiedrift een dienst bewijst?

Rechtsstaat, vrijheid en democratie horen bij elkaar (Lezing Thom de Graaf 23 februari 2019):
Onderdrukking vormt de tegenpool van vrijheid. Vrijheid associëren we met licht, beweging, geluk, openheid, adem kunnen halen, geborgenheid. Die vrijheid koesteren wij, vieren we elk jaar op hoogtijdagen als 5 mei en hier in Nijmegen 20 september. Feest en vrolijkheid tegen de achtergrond van hoe het ooit anders was: donker, schraal, beperkt, afgesneden van menselijke waardigheid, verstoken van recht. Eigenlijk: verstoken van de rechtsstaat.
Dames en heren,
Vrijheid en rechtsstaat, rechtsstaat en vrijheid, ze horen bij elkaar. En allebei zijn ze waard om voor te strijden. Zonder elkaar kunnen ze niet. De Dritte im Bunde is de democratie. Wie een van deze drie verwaarloost, brengt ook de andere twee in diskrediet. Gaan alle drie teloor, dan wacht de duisternis die onze ouders en grootouders vijfenzeventig jaar geleden hier en in Nederlands-Indië zo goed hebben gekend.

Het Alpha point (chaospunt, bron, eonenhypothese) is nog lang niet uitgewerkt. De toekomst wordt beter wanneer we in het leven zelf schonere energie leveren. Wanneer je haat zaait zul je geen liefde oogsten. In essentie gaat de column Verhuizen (Max Pam Volkskrant 26 februari 2020) over de Farizeër en de Tollenaar, Lukas 18: 14 en Mattheüs 25: 29.

“Een mens heeft een plek nodig, hoe klein ook, waarvan hij kan zeggen:
Dit is van mij. Hier woon ik, hier heb ik lief, hier vind ik rust.
De kern van het vluchtelingenprobleem is heel eenvoudig: het vinden van
een plek, een huis voor mensen die vanwege vervolging gedwongen zijn
hun land te verlaten en daardoor thuisloos zijn geworden.
Vluchtelingenproblematiek heeft niets met liefdadigheid te maken.
Het is geen probleem van zielige mensen, eerder van sterke mensen die
onze waardering verdienen. Het is het probleem van mensen die ergens,
op een bepaald moment, de moed hadden hun gevoel van veiligheid op te
geven in ruil voor vrijheid. Het is het probleem van het opnieuw opbouwen
van een bestaan [...], ingewikkeld in alle aspecten, maar in essentie erg
simpel:”Der Mensch braucht ein Plätzchen.” (Van Heuven Goedhart, Nobelprijs speech 1955)

Raimund Badelt De spiritualiteit van Teilhard de Chardin ter ondersteuning bij een hedendaagse oriëntatie
[Deze tekst is de vertaling van een proefschrift, dat de auteur in december 2013 voorlegde aan de Theologische Fakultät der Universität Salzburg in Wenen ter verkrijging van de graad van Master of Advanced Studies – MAS (Spiritual Theology)]
In Het goddelijk milieu, dat al tussen 1925-1927 ontstond,49 wijst hij erop, dat men met de klassieke deugden, zoals mede met askese, afstevent op een zeer individueel beschouwd doel − het gaat om het geluk van de afzonderlijke ziel. Dat is weliswaar gewettigd, maar reikt niet ver genoeg. Onze inspanningen behoeven een aanvulling met die van alle andere mensen; bij de opbouw van het mystieke lichaam van Christus is de christelijke liefde beginsel en resultaat van iedere spirituele verbinding. De centrale geboden van het evangelie luiden dan ook communio en caritas (Caritas in Veritate), en dat is ook de kwintessens van en het praktische richtsnoer voor Teilhards spiritualiteit.
3. Teilhards ideeën in het kader van het christelijk denken (p. 38):
In 1962 organiseerde de internationale katholieke organisatie Pax Romana met Pinksteren een Teilhardcolloqium in Venetië.131 Uit negen Europese landen namen zesendertig vooral Franse theologen, filosofen, natuurwetenschappers aan het sterk filosofisch getinte discours deel, waarbij de overheersende stemming apologetisch van aard was – wat niet verwondelijk is, als men bedenkt, dat vele deelnemers Teilhard nog persoonlijk goed hadden gekend, hem deels ook in zijn gesprekken met Rome hadden bijgestaan.
De lezingen werken het verband uit, dat de visie van Teilhard heeft met de geestesgeschiedenis van het christendom en benadrukken, dat deze het tegendeel is van het manicheïsme. Meer dan eens wordt erop gewezen, dat Teilhard zelf niet als filosoof of vaktheoloog begrepen wilde worden, maar als student van verschijnselen.

Demasqué
Het doel van de workshop is aan de hand van het Maskeradespel het samenspel tussen mensen als een maskerade te zien en de vreemde ander (in jezelf) te ontmaskeren. Kennismaking met de filosofische, begeleidingskundige en creatieve benadering van Mens, ken je Zelf! en Wat is de Questie?

Paul Ferrini Omarm je ware zelf
Pijn hoort nu eenmaal bij het leven. Of het nu bij de geboorte is, als kind of in je puberteit, als volwassene of oudere, gekwetst worden overkomt ons allemaal. De vraag is wat we ermee doen: gaan we de pijn helen of geven we die door aan anderen?
We kunnen de pijn voelen en helen of we kunnen deze uit de weg gaan, de keuze is aan ons. Als we kiezen voor genezing, betekent dat ook hoop voor talloze anderen. Verdringen we de pijn, dan wordt de wereld een beetje troostelozer.
Heel jezelf en ontdek wie je bent.

Mary T. Browne Beelden van de andere kant Een visie op het Leven na dit leven\\ Een aaneenschakeling van paranormale verschijnselen, anekdotes en ervaringen van cliënten vormt het raamwerk van dit boek. De auteur, werkzaam als paragnoste en spiritueel genezer, wil op deze wijze inzicht geven in het leven na de dood. Aan de hand van korte schetsen van haar cliënten legt de auteur uit hoe zij met haar paranormale gaven mensen begeleidt die ernstig ziek zijn, sterven of overleden zijn. Daarnaast geeft zij haar visie op karma, reïncarnatie, bijna-dood ervaringen, zelfmoord, alcoholisme en de invloed van denkvormen. Op gezag van paranormale ervaringen en spirituele gidsen worden een mensvisie, denkbeelden over karma, de dood en het leven neergezet.

Hans Feddema ‘Een Keizer Zonder Kleren. Ken jeZelf, God als Kracht en het Dogma Voorbij’
Bijlage 1 Cultuuromslag naar ander denken c.q. bewustzijn
174,175: Evenals Marianne Williamson, die als bekend een grote invloed op Mandela had, ook in diens gevleugelde woord: 'dat onze grote kracht helaas nog vaak juist onze grote angst is '. Van deze Marianne is het citaat: 'Er raast een spirituele renaissance over de wereld. Een revolutie in de manier waarop we denken.De meeste mensen voelen het, sommigen maken het belachelijk, velen omarmen het en niemand kan het tot staan brengen.'
Bijlage 2 Renaissance als oogst op de innerlijke weg (p. 180):
Als we vast blijven hangen in het denken dat geest en lichaam niets met elkaar te maken hebben, zal zelfs de meest gevreesde ziektes ons er niet toe brengen onze overlevingspatronen te wijzigen.
Met Boeddha, die ooit zei: 'Wat je vandaag denkt, is morgen je persoonlijke werkelijkheid' geloof ik in de kracht van de geest. Waar je op focust, word je. Je wordt zoals je denkt.

Vereren of Ervaren? Nieuwe Spiritualiteit als Derde Weg (Hans Feddema):
Recent schreef ik het essay De Nieuwe Spiritualiteit als Derde Weg tussen het Materialistisch Paradigma en de Kerkelijke Dogmatiek. Anders dan Bodar ontdekte ik daarin een authentieke religiositeit en tevens grote aandacht voor emotionele heling en innerlijke groei. Ik acht dat positief. Mede ook omdat de kerk zichzelf vaak belangrijker vond dan de innerlijke reis van haar gelovigen. Ik heb in m’n boekenkast De weg van het hart. Heling van de mens in emotionele bewustwording van Johanna C. Van Moosel van 1979 liggen, waarin zij van haar (katholieke) kerk ideologisch weinig heel laat. Ze schetst die kerk als exponent van een rationeel, autoritair, vervreemdend christendom en manlijk geloof’ waarin de kern van zelfwording via ‘voelend bewustzijn’ ontbrak. Restauratie als oplossing?

Relativeerders en crisisontkenners doen de feiten en daarmee de burgers geweld aan (Marcia Luyten| de Volkskrant 18 augustus 2021 p. 25):
Christiane Amanpour wist wat ze deed toen ze in 2016 een geloofsartikel van de journalistiek afschreef. Toen CNN’s anchor en belangrijkste oorlogsverslaggever de International Press Freedom Award kreeg, verraste ze met de oproep om ‘neutraliteit’ als beginsel te laten varen: ‘I believe in being truthful, not neutral.’
Christiane Amanpour besloot haar toespraak met de oproep truthful te zijn en niet neutral, en dat ook toe te passen op het klimaatdebat. Relativeerders en crisisontkenners doen de feiten en daarmee de burgers geweld aan. Daar mag geen ruimte voor zijn. Wel voor een premier die zegt: ‘Het wordt zwaar, maar samen kunnen wij dit. Want dit prachtige land moet behouden blijven.’

Verbeter de wereld en begin in Afghanistan (Max Pam de Volkskrant 18 augustus 2021 p. 17):
Als student heb ik nog les gehad van de politicoloog Lucas van der Land (1923-1984), een kleurrijke figuur. Hij was lector en geen professor, maar misschien is hij dat nog geworden toen alle lectoren ineens tot professor werden benoemd.
Zoals iedereen bij politicologie was Van der Land links. Over zijn verblijf op Cuba schreef hij een gematigd positief boekje, maar van hem zijn ook de legendarische woorden: ‘Ik zou willen dat ik in dit land zou willen leven.’
Volgens Van der Land hadden de Verenigde Staten de Vietnamoorlog niet verloren door een gebrek aan ethisch besef, maar juist door een overmatige drang om de wereld te verbeteren. Als een door-en-door christelijke natie voelden de Amerikanen het als hun taak overal de democratie te brengen, ook in landen die daar helemaal geen zin in hadden of daar helemaal niet klaar voor waren. De gevolgen van die politiek zijn rampzalig geweest. Beelden van overhaast vluchtende Amerikaanse militairen uit Saigon keren dezer dagen weer terug op ons netvlies.
In het Westen wil men het liever niet zien, maar voor de Taliban is het zonder meer duidelijk dat vooral ook een strijd wordt gestreden tussen twee bekeringsgodsdiensten.
Sinds het begin van de oorlog in 2001 zijn er 3.284 westerse militairen gesneuveld, onder wie 25 Nederlandse soldaten, onder wie de zoon van Peter van Uhm, de generaal die stad en land is afgereisd om te vertellen dat zijn zoon niet voor niets is gesneuveld.
Herodotus: ‘In vredestijd begraven de zonen hun vaders, in oorlogstijd de vaders hun zonen’
Die aantallen vallen in het niet bij de 62.000 Afghaanse militairen die zijn gedood – velen nadat ze eerst door ‘onze troepen’ waren getraind. Dat zijn dan nog de officiële cijfers uit 2019. Het aantal burgerdoden kent geen exacte cijfers, slechts schattingen. Die lopen uiteen van 38.000 tot 170.000.

In zijn boek De Ander probeert Ryszard Kapuscinski de betekenis van de ontmoeting te doorgronden, en zoekt hij een antwoord op de vraag hoe je je tegenover anderen moet opstellen in deze tijd van globalisering, grootscheepse emigratie en vluchtelingenstromen. Herodotus inspireerde Kapuscinski er toe De Ander te beschouwen als de spiegel waarin we onszelf bekijken.

De klimaattop is ook een vredesconferentie (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 2 december 2015):
De Democratische presidentskandidaat Bernie Sanders hield voet bij stuk toen hem in een debat, een dag na de aanslagen in Parijs, werd gevraagd of hij klimaatverandering nog altijd beschouwt als de grootste bedreiging voor de nationale veiligheid.
Niemand zal ook beweren dat IS het resultaat is van hoge CO2-waarden in de atmosfeer, maar dat de opwarming van de aarde heeft bijgedragen aan de escalerende chaos in Syrië blijkt uit verschillende onderzoeken. Dit is niet zomaar een wild hersenspinsel van een stel wetenschappers: ook het Pentagon waarschuwt dat klimaatverandering een threat multiplier is. Vooral in staten die al kwetsbaar zijn kunnen de gevolgen funest zijn.

De 'self-fulfilling prophecy' van de klinisch psycholoog prof. Dr. J.J.L. Derksen hangt in het boek ‘Een Keizer Zonder Kleren. Ken jeZelf, God als Kracht en het Dogma Voorbij’ van Hans Feddema met de relatie tussen geest en lichaam samen.

Met Trump maken we een grote fout (Jan Derksen Volkskrant 22 november 2016 p. 24):
Met betrekking tot Donald Trump maken we niet alleen in Nederland, maar ook in Europa en zelfs wereldwijd een grote fout. We zijn met ons allen bezig datgene te creëren wat we in de psychologie een 'self-fulfilling prophecy' noemen. Op alle niveaus wordt druk gespeculeerd, tot op het theatrale af, over hoe de nieuwe Amerikaanse president straks zal reageren en over wat zijn beleid zal zijn.
Menselijk gedrag wordt veel meer bepaald door wat ze niet zeggen en niet in de gaten hebben. Het gedrag van een president wordt veel meer bepaald door de plaats en positie die deze inneemt in het sociale veld dan door de loze woorden in een verkiezingscampagne. Indien we deze basiskennis willen toepassen, moeten we er op alle niveaus gewoon vanuit gaan dat Trump zich netjes zal gedragen, een evenwichtig binnen- en buitenlands beleid zal voeren en zich zal aansluiten bij hoe zijn voorganger het heeft aangepakt.

Onderzoek Internationale wapenhandel
De financiële draaischijf (Gidi Pols en Jochem van Staalduine De Groene Amsterdammer 1 juli 2021 p. 14-16):
Grote wapenproducenten zijn – ten minste op papier – in Nederland gevestigd en gebruiken het als tussenstation of doorsluisland voor militaire activiteiten. Hoe verantwoordelijk maakt dat ons voor wapenleveranties aan dubieuze regimes?
Nederland speelt een belangrijke rol als financiële draaischijf in de internationale wapenhandel, blijkt uit onderzoek van The Investigative Desk voor De Groene Amsterdammer. We onderzochten de vijftig grootste wapenbedrijven van de wereld, op zoek naar kunstmatige constructies en geldstromen met opvallende bestemmingen, zoals belastingparadijzen.
De Nederlandse activiteiten van grote wapenproducenten roepen een belangrijke vraag op: is het erg dat Nederland wordt gebruikt als doorsluisland voor militaire activiteiten? Doorgaans leggen politici en activisten de verantwoordelijkheid voor de verkoop bij het land waar de wapens zijn gefabriceerd. Maar deelt Nederland als financiële draaischijf niet in de verantwoordelijkheid voor het slijten van wapens aan dubieuze regimes?

Welke status schurk gaat Poetin bereiken? (Max Pam Volkskrant 27 januari 2021 p. 17):
Toen Khashoggi in opdracht van de Saoedische kroonprins onder de neus van de wereld werd gewurgd, zei Trump ook: ‘Jammer, maar America first’. En de Nederlandse regering liet Maxima gezellig kouten met de kroonprins, de moordenaar.
Voor Poetin worden het lastige, maar ook mooie tijden. Welke status als Russische schurk gaat hij bereiken?

Lotgenoot Poetin, help het atomair conflict oplossen (Albert Gietelink Volkskrant 25 januari 2021 p. 21):
Ik ben er trots op dat ik, naast een ridderorde van ons koningshuis, in 2019 een Russische onderscheiding mocht ontvangen. De laatste wegens mijn pogingen om tot betere betrekkingen te komen tussen Oost en West.
U bent geen wonderdokter, maar behoort tot de zeer weinige internationale politici met kansen om de kwaal te bestrijden. Die kansen liggen in het verlengde van de woorden waarmee u onlangs de nieuwe president van het grote NAVO-land , de Verenigde Staten, hebt gefeliciteerd: ‘Rusland en de V.S. die samen verantwoordelijkheid dragen voor wereldwijde veiligheid en stabiliteit, kunnen ondanks hun verschillen de problemen en uitdagingen van de wereld oplossen’.
Het zou een zegen zijn voor de wereld als u de geschiedenis zou ingaan als een Russisch staatsman, die naast zijn verdiensten voor het saneren van een chaotische binnenlandse periode, ook de buitenlandse betrekkingen gaandeweg had weten te verbeteren. Daartoe zijn concessies onvermijdelijk. Maar uw sterke binnenlandse positie maakt compromissen mogelijk. Het Westen zal water bij de wijn moeten doen en u water bij de wodka! Laten wij drinken op een beter 2021. Proost!

Kop op, jongens en meisjes, droog jullie traantjes (Max Pam Volkskrant 23 november 2016 p. 26):
Gisteren stond in de Volkskrant een ingezonden brief van Jan Derksen, hoogleraar klinische psychologie. Hij wees op het mechanisme van de self-fulfilling prophecy. De socioloog Robert Merton was de ontdekker van de zelfbevestigende voorspelling. Het verschijnsel treedt op wanneer een voorspelling, die op verkeerde veronderstellingen berust, dusdanig gedrag veroorzaakt dat de voorspelling alsnog uitkomt.
Dat is volgens Derksen precies wat er momenteel met Trump gebeurt. Wat mensen zeggen, is niet bepalend voor hun gedrag. Veel belangrijker dan de loze beloften die Trump tijdens de campagne heeft gedaan, is de functie die hij bekleedt en de houding van de functionarissen die hem omringen. Door van tevoren op Trump af te geven, bereik je precies wat je wilt vermijden, namelijk dat Trump zich gaat gedragen naar zijn vijandbeeld. Dat moeten wij dus niet doen en dan komt alles goed.

Recensie Revolusie Geen detail is te klein (Michel Maas Volkskrant Boeken 28 november 2020 p. 14-15):
Voor even een voorbeeld
Het was mooi zolang het duurde. Helaas was dat niet lang. ‘Het is allemaal niks geworden, natuurlijk’, zegt Cisca Pattipilohy – tolk en journalist in die glorieuze periode – aan het eind van het boek. In 1965 werd Soekarno afgezet en met goedkeuring van de Amerikaanse CIA vervangen door de rechtse militair Soeharto. Het was de eerste door de CIA gesteunde machtswisseling in de Koude Oorlog. Soeharto – die ruim dertig jaar als een dictator zou regeren – maakte een einde aan de intellectuele en politieke vrijheid in zijn land, en aan de geest van de revolutie. Na alle strijd en bloedvergieten noteert Van Reybrouck Pattipilohy’s treurige conclusie: ‘Eigenlijk zijn we nooit onafhankelijk geworden.’

Wat moet Joe Biden aan met Trumps ‘vriend’ Kim Jong-un? (Bert Lanting Volkskrant 2 december 2020):
President Trumps dreigementen met ‘vuur en woede’, noch zijn ‘historische’ topontmoetingen met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un hebben bereikt dat deze zijn kernarsenaal opgaf. Aankomend president Joe Biden krijgt nu het advies te kiezen voor een realistischer aanpak: wapenbeheersing.
Ook Trumps pogingen zijn ‘vriend’ Kim Jong-un te verleiden tot een 'historisch akkoord’ hebben volgens Sico van der Meer, kernwapenexpert bij Instituut Clingendael, maar weinig concreets opgeleverd.
Net als bij de wapenbeheersingsakkoorden met de Sovjet-Unie en Rusland zou het dan moeten gaan over wederzijdse inspecties en het openen van hotlines, zodat beide partijen voortdurend met elkaar in contact staan en zich kunnen vergewissen van elkaars intenties. ‘Ik denk dat er op dat gebied veel te halen valt, aangezien er in Noord-Korea onredelijk veel angst leeft voor een mogelijke Amerikaanse kernaanval. Dat kan gevaarlijke misverstanden opleveren.’
Geen topprioriteit'''
Of Biden ook daadwerkelijk voor een dergelijke vorm van wapenbeheersing zal kiezen, is volgens Van der Meer nog onduidelijk. ‘Strategisch geduld’ was het motto van het beleid dat president Obama en vicepresident Biden voerden ten opzichte van Noord-Korea. Het kwam erop neer de druk van de internationale sancties zo hoog op te voeren dat het Noord-Koreaanse bewind uiteindelijk door de knieën zou gaan. Maar ook dat leverde niets op.

Het grootste gevaar voor de NAVO komt nu uit China (Arnout Brouwers Volkskrant 2 december 2020 p. 14):
Het Navo-bondgenootschap moet het vizier veel meer dan voorheen op China gaan richten. Dat schrijven tien gezaghebbende experts in een advies over de veranderende rol van de alliantie.
Geopolitieke wedijver
Tweespalt in de alliantie is ook gevaarlijk ‘omdat dit externe spelers, en vooral Rusland en China, in staat stelt dit uit te buiten en te profiteren van de opstelling van individuele bondgenoten op manieren die de collectieve belangen en de veiligheid in gevaar brengen’.
Het is geen toeval dat het rapport verwijst naar een illustere voorganger, het zogeheten Harmel-rapport uit 1967, toen de Navo ook in een crisis was beland.

Voor Beijing is de microscip een nieuw mondiaal wapen (Leen Vervaeke Volkskrant 1 december 2020 p. 12-13):
In de handelsoorlog met Amerika gebruikt Beijing de Chinese chipsector als politiek wapen: miljarden worden geïnvesteerd om eigen microchips te ontwikkelen. Die moeten China's technologische opmars verzekeren. Gaat dat lukken?
De chipmakers op de beurs lijken het erover eens: het zal tijd vragen, het zal moeilijk zijn, maar uiteindelijk komen ze er wel. 'Tussen alle obstakels kun je ook kansen vinden', zegt Sam Wu. 'De beperkingen zijn een stimulans om de binnenlandse ontwikkeling te versnellen. Ik denk niet dat we over vijf jaar al op het niveau van Silicon Valley zitten, maar er zal vooruitgang zijn. Op korte termijn is dit een grote klap, maar op lange termijn brengt het nieuwe mogelijkheden.

Partijkartel (Armand Leenaers Volkskrant 27 november 2020 p. 27):
Door de chaos bij Forum voor Democratie overweeg ik een hartstochtelijk aanhanger van het partijkartel te worden, de favoriete steen des aanstoots van Thierry Baudet. Niemand zou er meer profijt van hebben gehad dan hij. In een politieke partij worden kandidaten geselecteerd op opleiding, ervaring, netwerk en persoonlijkheid alvorens te worden klaargestoomd voor het echte werk. De soap van afgelopen week laat zien dat ook grote talenten door het ijs kunnen zakken in het ingewikkelde construct dat we parlementaire democratie noemen.
Hierin schuilt het grote verschil met Geert Wilders, ontdekt en opgeleid door Frits Bolkestein en Mark Rutte. De PVV-voorman snapt hoe op het Binnenhof de hazen lopen en weet dat in een vereniging de leden de baas zijn. Als je geen partij-apparaat met doorgewinterde vertrouwelingen hebt, moet je dat niet doen.
Wilders is een van de langst zittende parlementariërs. Daardoor kent hij de mores als geen ander. Zijn huzarenstukje is dat hij er in slaagt zich voor te doen als buitenstaander die de mond wordt gesnoerd. Baudet maakt ook theater, maar is en blijft een outsider die het politieke klasje heeft overgeslagen. Dat kost hem nu de kop.

Steen (Arno Haijtema Volkskrant 27 november 2020 p. V2):
Skies above Hebron schetst een inktzwart beeld van de toekomst van de Palestijnse en Israëlische jeugd.
De documentaire Skies above Hebron van Esther Hertog en Paul King, woensdag uitgezonden door de EO, toont gedurende vijf jaar hoe de broers Amer en Anas opgroeien op het vlijmscherpe snijvlak van het Palestijns-Israëlische conflict.
Natuurlijk wekt de docu woede op, vooral over de bezettingspolitiek, waardoor de haat van de jeugd tegen ‘de Joden’ met de borrelende waterpijp wordt opgezogen. Tegelijk is het jammer dat de filmers nergens tornen aan het begrijpelijk rabiate vijandbeeld van Palestijnse zijde.
In een scène waarin de kinderen les krijgen in filmen, om Israëlische wetsovertredingen te kunnen vastleggen, worden ze met keitjes belaagd door een groep Joodse leeftijdsgenoten. De docu had meer reliëf gekregen als ook hun kennelijke haat, hun leven een stem en een gezicht hadden gekregen. De kinderen van Hebron zijn tot dezelfde toekomst veroordeeld. Een toekomst waaraan je, na Skies above Hebron, met een steen op de maag denkt.

Om tekortkomingen, het markt- en overheidsfalen te camoufleren maakt het Westen van het oeroude zondebokmechanisme gebruik. De self-medication van Geert Wilders waar Arnon Grunberg over schrijft (Volkskrant 7 maart 2017) heeft op het zondebokmechanisme betrekking. Om zijn incompetentie als politicus te camoufleren past hij het zondebokmechanisme toe. ‘Wereldverbeteraars’ vormen een bedreiging voor de machthebbers. Leiders, die zijn vermoord, maar zich met hart en ziel voor de mensheid hebben ingezet, zijn Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Olaf Palma, Anwar Sadat, Itzhak Rabin en Daphne Caruana Galizia. Het zijn ‘wereldverbeteraars’ en wellicht op hun manier ‘klokkenluiders’, die op imposante wijze de andere kant van een zaak lieten zien. Het maakt deze personen tot een natuurlijke vijand van ééndimensionale denkers en dogmatici. Je behoeft geen econoom te zijn om te kunnen constateren dat de liberalisering van de financiële sector, het zeepbel(casino)kapitalisme geen gezond fundament heeft. Het creatieve boekhouden van de overheidsbureaucratie, de vierde macht is topsport geworden.

De psychologische zienswijze van Maslow brengt met zijn 'behoeften-hiërarchie' in kaart dat de mens eerst uit is op voedsel en veiligheid, vervolgens streeft naar zelfverwerkelijking en zich uiteindelijk richt op het spiritueel begrijpen van de werkelijkheid. Het consumentisme vormt zeker een verbindende schakel. Maar we kennen ook de dictatuur van de markt, consumentisme is zeker niet alles zalig makend. Er is meer tussen hemel en aarde dan economische groei en beurskoersen. De sterke nadruk op consumentisme is uit Amerika overgewaaid. Het is al zo ver dat de financieel analisten meeliften op de sentimenten in Amerika en de AEX de Dow Jones index weerspiegelt. Als het in Amerika goed gaat dan gaat het bij ons ook goed. Een aantal jaren voor de eeuwwisseling werden de koersen eerder bepaald door sentimenten, de wet van vraag en aanbod, dan door een reële waardestijging van bedrijven en andere economische factoren. De euforie was zelfs zo groot dat er een luchtbel van 50% van de AEX-index was ontstaan. Om weer naar het oude niveau te stijgen is eind 2002 al een groei van 100% vereist.

Feitenvrije politiek heeft op justitie al gewonnen (Sydney Smeets Volkskrant 10 juli 2019 p. 20):
Uit scoringsdrift perkt minister Dekker de voorwaardelijke invrijheidstelling van gedetineerden in, betoogt de Amsterdamse advocaat Sydney Smeets.
Op het ministerie van Veiligheid en Justitie waart het spook van het populisme rond. Keer op keer worden maatregelen genomen die dwars ingaan tegen de adviezen van hoge colleges van Staat, vakorganisaties en rechtsgeleerden. Minister Sander Dekker is smalend al eens de minister tégen rechtsbescherming genoemd, maar Dekker heeft de wind mee. Feitenvrije politiek is hip en er zijn maar weinigen die zich zo weinig gehinderd voelen door een compleet gebrek aan kennis en inzicht als minister Dekker.
En, zo lijkt de boodschap, denk vooral niet aan wat deskundigen zeggen. De feitenvrije politiek heeft gewonnen en de rechtsstaat is het kind van de rekening.

Nobelprijs met Nederlandsrandje (Rob Vreeken de Volkskrant 7 oktober 2017 p. 13):
Bij de Nederlandse vredesbeweging PAX (voorheen Pax Christi) voelt het alsof ze de Nobelprijs zelf hebben gewonnen. Want zonder PAX geen ICAN. Nu de nucleaire retoriek toeneemt, geeft het Nobelcomité een helder signaal af.
De negen staten die kernwapens bezitten, peinzen er niet over hun handtekening te zetten. De Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië verklaarden in juli in New York nadrukkelijk dat zij niet van plan zijn 'ooit toe te treden tot het verdrag'.
In de Algemene Vergadering van de VN stemden %122 lidstaten voor de tekst. Als enige stemde Nederland tegen. Een land onthield zich (Singapore), 69 landen namen niet deel aan de stemming, waaronder alle lidstaten van de NAVO (behalve Nederland).
Minister Koenders van Buitenlandse Zaken vond dat het verdrag niet strookt met de Nederlandse NAVO-verplichtingen, maar benadrukte dat Nederland als enige NAVO-lidstaat actief had deelgenomen aan de onderhandelingen, 'omdat elk initiatief dat kan bijdragen aan kernontwapening onze inzet verdient'.

EU zint op militaire hoofdrol in de wereld of EU wil naast economische ook militaire hoofdrol op wereldtoneel (Marc Peeperkorn Volkskrant 15 november 2016 p. 1):
Eerste grote stap naar Europese Defensie Unie
De EU wil niet alleen economisch maar ook militair een hoofdrol in de wereld spelen. De Europese ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie legden zich maandag vast op vergaande militaire samenwerking, inclusief, voor het eerst, de inzet van Europese gevechtstroepen in brandhaarden buiten Europa.
'Een kwantumsprong voorwaarts naar een Europees veiligheids- en defensiebeleid', zei EU-buitenlandchef Mogherini maandagavond na afloop van het overleg met de Europese ministers. Volgens de Duitse minister Von der Leyen tonen de lidstaten 'hun politieke wil' om de EU uit te breiden tot een Europese Defensie Unie. De Luxemburgse minister Asselborn meent dat de EU geen andere keuze heeft: 'Als we ons gewicht niet gezamenlijk in de schaal gooien, wordt de EU gemangeld tussen Rusland, China en de VS.'

Historische onthouding VS in VN over Israël (Buitenlandredactie Volkskrant 24 december 2016 p. 5):
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft vrijdag door een onthouding van de Verenigde Staten een resolutie aangenomen die Israël opdraagt te stoppen met het bouwen van nederzettingen in bezet Palestijns gebied. De onthouding is een breuk met het tientallen jaren oude beleid van de VS om Israël in de VN via een Amerikaans veto in bescherming te nemen.
Historische terechtwijzing
Waarnemers zien de Amerikaanse weigering om zoals gebruikelijk het vetomiddel in te zetten als een historische terechtwijzing van de VS aan oude bondgenoot Israël. Het is een afscheidssalvo van president Obama, die een slechte verstandhouding had met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Obama heeft lang geprobeerd het Israëlische nederzettingebeleid bij te stellen als opmaat voor nieuwe vredesbesprekingen.
Schandalig
Premier Netanyahu stelde in een verklaring dat de regering-Obama achter de schermen heeft 'samengespannen' met de tegenstanders van Israël in de Veiligheidsraad. Israël kijkt ernaar uit om samen te werken met president-elect Trump en met haar vrienden in het Congres, aldus Netanyahu, 'teneinde de schadelijke gevolgen van deze absurde resolutie teniet te doen'.

Ontwikkeling en problematiek mensenrechtenbeleid (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #35 februari 2016):
In art. 2 lid 7 van het Handvest der VN is al uitdrukkelijk bepaald dat het interventieverbod niet geldt als de Veiligheidsraad van oordeel is dat er sprake is van een bedreiging van de internationale vrede en veiligheid die noopt tot bepaalde dwangmaatregelen. In de jaren zeventig is het discriminerende apartheidsregime in Zuid Afrika als zodanig aangemerkt en is op grond daarvan in internationaal en nationaal verband een aantal dwangmaatregelen tegen dat land in werking getreden.
Mensenrechten en de oorlog tegen terrorisme
Onder invloed van de zogenaamde oorlog tegen terrorisme is de strijd voor eerbiediging van mensenrechten inmiddels voorbijgestreefd door een hernieuwde sterke nadruk op nationale en internationale veiligheid. Wereldwijd staat die eerbiediging daardoor onder druk.[9] Was die eerbiediging tijdens de Koude Oorlog een belangrijk westers ideologisch wapen tegen de communistische vijand[10], in de oorlog tegen het terrorisme staat dat wapen zelf onder druk en wordt het veel meer dan tijdens de Koude Oorlog ondergeschikt gemaakt aan de belangen van interne en externe veiligheid. Amerika loopt daarin voorop.

Nooit meer oorlog? Het verhaal en de roeping van een katholieke vredesactivist. (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #19 juni 2013):
Bespreking van: Jan Gruiters, Nooit meer oorlog. Thijmessay. Uitgeverij Valkhof Pers, Nijmegen, 2012.
Nationale veiligheid als nieuw primaat
Het morele ijkpunt van de Tweede Wereldoorlog lijkt sinds het einde van de Koude Oorlog te verschuiven naar een nieuw zwaartepunt, het primaat van nationale veiligheid als reactie op de globalisering van het terrorisme, zoals in dit essay terecht wordt opgemerkt. In vorige nummers van Civis Mundi is al gereageerd op het toenemende gebruik van dodelijke robots (drones) in de strijd tegen het terrorisme. Militaire strategen verwachten dat drones de komende jaren steeds meer centraal te komen te staan in de Amerikaanse oorlogvoering. Voor een oorlog met echte soldaten is er eenvoudigweg geen draagvlak meer na de oorlogservaringen in Irak en Afghanistan. Wel valt in het Amerikaanse Senaat groeiende onvrede te bespeuren rond de geheimzinnigheid rond de oorlogen die president Obama voert met drones als nieuw wapen.

Is de 20ste eeuw een barbaarse eeuw? Een meer genuanceerde terugblik op die eeuw (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #18 mei 2013):
Overwinning liberale waarden als uitkomst van de 20ste eeuw
De Koude Oorlog werd ook gekenmerkt door de opdeling van de wereld in twee tot de tanden bewapende vijandige kampen, de daardoor gestimuleerde bewapeningswedloop en de verlamming van de besluitvorming van de VN als hoeder van vrede en veiligheid. Maar die bipolaire machtsstructuur met daarmee samenhangende nucleaire veiligheidsproblematiek had ook een positieve keerzijde. Zij schiep in politiek- en militair-strategisch opzicht een overzichtelijke situatie. En daardoor was de kans op politieke misrekening en het uitbreken van onbedoelde gewapende conflicten veel geringer dan in een multipolaire machtsstructuur. Regionale conflicten bleven zodoende beter onder controle van beide supermachten. En het exces van de bewapeningswedloop is tenslotte in zekere mate bezworen door de ontwikkeling van een via verdragen gereguleerde wapenbeheersing.

Welvaart en Welzijn (Reflexief bewustzijn, Leraar en Leerling, Zo Boven zo Beneden; zo Binnen zo Buiten, Zaaien en Oogsten, Professionals & Politicals)

‘Platte staatssteun’ (Luuk Sengers & Evert de Vos De Groene Amsterdammer 19 augustus 2021 p. 10-11):
Industriële reuzen als Tata Steel en ExxonMobil die jarenlang aan hun gratis CO2-rechten hebben verdiend, krijgen ook nog subsidie voor hun elektriciteitsrekening. ‘Elke prikkel om de uitstoot van CO2 te verminderen is zo verdwenen.’
Tijdens het notaoverleg Klimaat en Energie in de Tweede Kamer op 7 juli heeft staatssecretaris Yeşilgöz echter aangekondigd dat de Subsidieregeling indirecte emissiekosten ETS met een jaar wordt verlengd. De vaderlandse industrielobby heeft dus de eerste overwinning bij de gloednieuwe milieustaatssecretaris al behaald. In de kabinetsformatie valt het besluit over een eventuele verdere voorzetting van de regeling.

VS verwarren eigenbelang met universeel belang (Thomas von der Dunk de Volkskrant 30 september 2013 p. 22):
De Iraanse wens tot ontwikkeling van civiele kernenergie is volstrekt legaal, en als het om de - zeer wel denkbare, maar nog altijd onbewezen - mogelijke Iraanse ontwikkeling van kernwapens gaat, wordt er stelselmatig met twee maten gemeten en ziet Washington het illegale bezit van drie andere landen in de regio - Israël, India en Pakistan - stilzwijgend door de vingers.
Het gebrek aan inlevingsvermogen valt niet los te zien van het Amerikaanse zelfbeeld: het recent door Poetin gehekelde exceptionalisme, op grond waarvan Washington zichzelf mondiaal extra rechten en plichten toekent, omdat het slecht tussen universele beginselen en eigen belangen weet te onderscheiden, indachtig de fameuze uitspraak van Kerry's voor-gangster Condoleezza Rice dat Amerikaanse waarden gewoon universele waarden zijn.
Ook Europa loopt daar regelmatig tegenaan, en is inmiddels evengoed het slachtoffer van ongehoorde Amerikaanse spionagepraktijken gebleken, waarbij gemaakte afspraken eigenmachtig zijn opgerekt, ten koste van de basale privacy en rechtszekerheid van Europese burgers. Met dit gegeven is tot nu toe door de EU omwille van de lieve vrede met Washington bijzonder prudent omgesprongen, maar het valt te hopen dat Brussel nu eindelijk bereid is om aan het Amerikaanse misbruik paal en perk te stellen, en niet opnieuw het economische belang van rimpelloze transatlantische samenwerking boven burgerrechten te laten prevaleren.

IMF: schuldencrisis zit in kritieke fase (Redactie Tubantia 21 mei 2012):
De crisis in de eurozone zit in een kritieke fase die alleen met krachtige stappen richting een betere monetaire unie kan worden bestreden. Dat stelde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) vandaag in de eerste bevindingen van een onderzoek naar de eurozone.

IMF roept politici nogmaals op einde te maken aan crisis (Redactie Gelderlander 24 januari 2012, Laatste update 30 augustus 2016):
In het overzicht stelt het IMF dat de schuldencrisis de groei van de internationale economie schaadt en de eurozone dit jaar in een recessie drukt.

‘Er wordt absurd veel bezuinigd’ (Jan Tromp interviewt Johan Witteveen de Volkskrant 7 september 2012 p. 24,25):
Peter de Waard, redacteur van deze krant, schreef over de huidige cultuur in de financiële wereld: 'Het beest in de mens is losgekomen. Het doel is niet meer de beste bank voor de klant te zijn, maar de grootste, de meest winstgevende.'
Wat maakt het moeilijk?
'Mensen zijn materialistischer dan twintig, dertig jaar geleden, ze zijn egoïstischer. Ik denk dat het komt doordat ze het religieuze ideaal verloren hebben. Religie was een geweldige kracht die mensen wees op bepaalde morele idealen. Het is nog niet zo eenvoudig voor een overheid om regels op te stellen tegen een mentaliteit van egoïsme. De mensen die profiteren verzetten zich en zoeken sluipwegen. Maar het moet wel gebeuren, want de toestand met die bonussen mag niet meer voortduren.'

Van welvaart naar welzijn, kader en methodologie (Ruth van de Belt Rabobank 15 augustus 2013):
Een ontwikkeling kan alleen duurzaam zijn als wij onze kwaliteit van leven op een zodanige manier vormgeven, zodat het welzijn van anderen niet wordt aangetast.
Kwaliteit van leven nu
Bespreking van dimensies en indicatoren
De kwaliteit van leven hier en nu geeft een indicatie van het welzijn van de huidige generatie die hier leeft. Stiglitz et al (2009) identificeren negen kerndimensies waarmee de kwaliteit van in kaart kan worden gebracht. In dit hoofdstuk worden deze dimensies besproken en geven we aan welke indicatoren wij hebben gebruikt om een beeld van de dimensies te schetsen. Het feit dat de indicatoren zowel op provinciaal, COROP- als gemeentelijk niveau beschikbaar dienden te zijn, beperkte de keuze aanzienlijk. Toch zijn wij er ons inziens in geslaagd om een goed beeld te geven van de kwaliteit van leven hier en nu. De precieze definities van de indicatoren zijn weergegeven in bijlage I.

'Het kapitaal is nu helemaal de baas' (Jan Tromp interview met Jan Terlouw Volkskrant 20 februari 2016 bijlage Sir Edmund p. 16-18):
Zijn jeugdboek Oorlogswinter verschijnt vandaag in een enorme oplage voor de prijs van 1 euro. En deze maand komt ook de biografie van Jan Terlouw (84) uit. Politiek en samenleving houden de voormalig D66-voorman nog zeer bezig. Met zachte stem bezigt hij krachtige termen.
Al aan de telefoon, bij het maken van de afspraak, zette hij de toon: 'We gaan kapot aan het neoliberalisme. We gaan er helemaal aan kapot.' Zo'n zin blijft hangen, zeker als hij komt uit de mond van Jan Terlouw, politicus van de jaren zeventig en tachtig. Voormalig leider van D66, voormalig minister, voormalig vicepremier. Het waren gepolariseerde tijden tussen links en rechts, maar de houding van Terlouw was er bijna altijd een van matiging en verzoening. Hij werd wel 'de ideale schoonzoon' genoemd.
Ethiek is bij bankiers ver te zoeken (Naar aanleiding van boek Waardenloos Volkskrant 29 augustus 2012)
De bankwereld is verworden tot een sector waar je alles mag doen zolang er geen regel is die dat verbiedt. Volgens George Möller wordt het hoog tijd dat die verwerpelijke houding verandert.
Möller denkt dat de crisis pas kan worden bedwongen als de moraliteit terugkeert in het vak economie en opnieuw kan worden vertrouwd op het zelfreinigend vermogen van de mensen die actief zijn in de financiële sector.
Möller wil van de economie een normatieve wetenschap maken. In het najaar van 2010 kreeg hij hierover ruzie met hoogleraar Arnold Heertje . ‘Economie is een wetenschap die waardenvrij moet zijn. Vertellen hoe mensen zich moeten gedragen hoort in die wetenschap niet thuis’, zei Heertje. Möller is het daar absoluut niet mee eens. Om de daad bij het woord te voegen is hij een postdoctorale opleiding financiële ethiek aan de universiteit van Groningen begonnen. ‘De crisis in de financiële markten stopt pas als het beest in de mens is bedwongen met een laag van ethiek en zelfbeheersing.’

De economie na de pandemie (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #100 juli 2020):
Bijlage: Waar halen we het geld vandaan?
Er dient op te worden toegezien waar het steungeld terecht komt, opdat het niet in de zakken van banken en industriëlen verdwijnt. Als de machtsverdeling niet verandert en transparanter wordt, is de kans groot dat hervormingen de machtsongelijkheid bestendigen. Democratische controle op de geldstromen is daarom essentieel. Burgerparticipatie en toezicht kan daarbij een belangrijke rol kan spelen in een plattere samenleving die minder top-down wordt bestuurd en meer bottom-up. Dit om te voorkomen dat de burgers weer de rekening betalen, zoals bij de kredietcrisis, toen banken door belastingeld overeind werden gehouden, terwijl grote multinationals in Nederland geen winstbelasting betalen. Dat maakt Nederland aantrekkelijk als vestigingsplaats, ook door ons belastingsstelsel in ruimere zin. Er zijn allerlei ‘trucs’ en ‘sluiproutes’ om de belasting te omzeilen. (‘Belastingbox 2 maakt rijker wie toch al rijk is’, Volkskrant 19 mei geeft aan hoe).
De lastendruk op arbeidsinkomen vergeleken bij die op vermogen zou de laatste decennia steeds hoger zijn geworden. Dit werkt kapitaalconcentratie en ongelijkheid in de hand. Het ziet ernaar uit dat dit ook geldt voor de corona-steun, die de grote bedrijven meer steunt dan de kleine. ‘Vooral jonge flexers verliezen werk’ (NRC 9 en 10 april). “Deze uitzonderlijk zware tijd... dreigt vooral de laagste inkomens te treffen... Het risico bestaat dat de ongelijkheid stijgt tot het niveau dat het onaanvaardbaar wordt.” Dan hebben we de poppen pas goed aan het dansen.
‘Tijd voor herverdeling, of we krijgen echte problemen’ (Sander Schimmelpenninck, Volkskrant 25 mei). Het is nog niet zover dat de armen de rijkdom van de rijken komen halen, zoals de geschiedenis vaker liet zien. Ook hij merkt op dat “de belastingdruk op kapitaal en arbeid volledig scheef is geworden”. De ongelijkheid lijkt een fundamenteler probleem dan het virus. De minst draagkrachtigen worden het hardst getroffen door het virus. Daar helpt geen vaccin tegen.

Jeroen Dijsselbloem (Willie Verhoysen De Groene Amsterdammer 11 oktober 2018 p. 69):
Dijsselbloem heeft in letterlijke zin geen bloed aan zijn handen, maar hij heeft met zijn staalharde beleid wel miljoenen mensen aan de bedelstaf gebracht. Dit vanuit de optiek: ‘Ik of de wanorde.’ Elk ander economisch beleid werd door hem al bij voorbaat afgewezen. Laat staan een beleid dat meer oog had voor de desastreuze gevolgen van de Europese richtlijnen voor miljoenen mensen.

Bespreking van: Peter Hein van Mulligen, Met ons gaat het nog altijd goed 8 sombere mythes over Nederland ontrafeld. (Herman Hümmels Civis Mundi Digitaal #100 juli 2020''):
Van Mulligen laat het niet in het ongewisse: het gaat beter dan ooit in Nederland. Hij trekt deze conclusie als hoofdeconoom van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek).
Het gaat in het boek om de macro-welvaart en niet om het micro-welzijn. Van Mulligen wijst hier ook op. Daarmee is de keuze die hij maakt verdedigbaar. Voor mijn gevoel komt, mede door de focus op Nederland, het probleem van de rechtvaardigheid van de wereldwijd toenemende ongelijkheid te weinig aan bod.
Geen toekomst voor onze kinderen? Onzin. Als we willen hebben wij mensen allerlei mogelijkheden om negatieve processen om te buigen. Ons laten leiden door angst is zinloos en niet nodig. Het boek eindigt met de conclusie: “zolang een oplossing volgens de natuurwetten mogelijk is”, zal de mens in staat zijn die te vinden om “daarmee een verdere vergroting van onze welvaart en ons welzijn” mogelijk te maken.

Hoe toename en afname van ongelijkheid en welvaart in zijn werk gaat (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #33 oktober 2015):
Bespreking van het artikel van Peter Turchin, ‘Return of the Oppressed’, Aeon Magazine; zijn boek War and Peace and War: The Rise and Fall of Empires, New York, Plume Books, 2006 en de theorie van collectieve actie van Mancur Olson
Olson en Turchin hebben hun theorieën van collectieve actie, samenwerking en solidariteit uitgewerkt tot een omvattende sociaaleconomische en historisch-dynamische theorie over opkomst en verval van staten en rijken en getoetst aan kwalitatieve en kwantitatieve gegevens en statistieken. Hun werk complementeert het werk van klassieke en moderne sociologen.[2]
[2] Durkheim was de eerste socioloog die gebruik maakte van statistieken in zijn studie Le Suïcide van 1899. De cultuurhistorische en statistische studies van Sorokin in de jaren 30. De Belgische astronoom, wiskundige, statisticus Quetelet was de eerste die de ‘sociale fysica’ introduceerde met statistieken in Sur l’homme et le développement de ses facultés, ou essai de physique sociale (1835)
Is de verzorgingsstaat een meer geïntegreerd soort samenleving of een samenleving in verval?
De Swaan schreef.
De verzorgingsstaat, die nu onder druk staat, is desondanks meer geïntegreerd en georganiseerd en welvarend dan het voorafgaande maatschappelijke bestel. Dit is niet slechts een Eurocentrisch standpunt. Andere volken zoeken massaal hun heil in het welvarende Westen, met alle problemen van dien, die welvaart en welzijn nog meer onder druk zetten.
Vooral de sociaalliberale en sociaaldemocratische landen van Noordwest Europa, Scandinavië, de Benelux en Zwitserland scoren hoog op indices voor welzijn en welvaart. Het is een interessante vraag waardoor West Europa het pre-industriële ‘algemeen menselijke patroon’ heeft doorbroken, in termen van de historicus Romein. Daarover zijn vele studies verschenen in het spoor van Max Weber. [1]
[1] Zie o.m. R H Tawney, Religion and the Rise of Capitalism; David Landes, The Wealth and Poverty of Nations; Mancur Olson, The Rise and Decline of Nations: Economic Growth, Stagflation and Social Rigidities en Power and Prosperity.

Linkse politiek om in ontwikkelingssamenwerking (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #18 mei 2013):
De laatste jaren is de discussie over nut en noodzaak van die hulp opnieuw opgelaaid. En daaraan wordt nu ook deelgenomen door critici uit ontwikkelingslanden zelf, bijvoorbeeld door de Zambiaanse econoom D. Moyo. De vele miljarden ontwikkelingshulp aan Afrikaanse landen, stelt zij, werken averechts, want verslavend. Regeringen aldaar missen als gevolg daarvan iedere prikkel om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor welvaart en welzijn van hun land en zich daarvoor in te zetten. Die hulp staat de beoogde ontwikkeling derhalve in de weg. [2]
[2] D. Moyo, Dead Aid: Destroying the Biggest Global Myth of our Time, Penguin Press, 2009

In de wereld Oudere Amerikanen vergroten hun macht (Mars van Grunsven De Groene Amsterdammer 10 december 2020 p. 8):
De macht van ouderen komt ook naar voren in de inkomensverdeling. Amerikanen boven de 55 vormen minder dan een derde van de bevolking, maar ze bezitten meer dan twee derde van de rijkdom. Meer dan de helft van de leden van het Congres is miljonair. Nancy Pelosi bijvoorbeeld heeft een geschat vermogen van 115 miljoen dollar.
De oudere generatie politici beleefde haar vormende jaren in de jaren zestig en zeventig, toen het rumoerig was op straat terwijl het Congres gematigd was en bereid tot compromis. Biden en zijn generatiegenoten zouden dan ook de juiste mensen voor dit moment zijn.
‘Onderzoek toont dat cognitief verval versnelt na je zeventigste.’ Dat lijkt vooral problematisch bij ’s werelds grootste uitdaging: klimaatverandering. ‘Deze crisis heeft behoefte aan bijdragen en ideeën van de generaties die er het meest door geraakt worden. Als leiderschap voor en door ouderen niet snel verdwijnt, zou de rest van ons daaronder kunnen lijden.’

Economie Inflatie 2.0 (Dirk Bezemer De Groene Amsterdammer 10 december 2020 p. 9):
De geldhoeveelheid in Amerika is tussen februari en oktober met drie biljoen dollar toegenomen – een groei van twintig procent in zeven maanden. Op jaarbasis is dat een derde meer geld in de economie, in dollars evenveel als de toename in de voorgaande 4,5 jaar. Wie naar de grafiek kijkt, ziet sinds 2011 een glad oplopende helling, eindigend in een bijna verticale klim. Wat zit er aan de andere kant? Terug naar de normale stijging? Een plateau? Een klif?
De schulden stijgen nu zo explosief dat dit onvermijdelijk lijkt, ergens in de komende jaren. Dat veroorzaakt dan eerder deflatie dan inflatie. Volgens deze school stevent de economie inderdaad misschien wel op een klif af, net als in 2007. Maar aan de andere kant ligt niet inflatie, maar een nieuwe financiële crisis. Hogere inflatie kan dan juist helpen, want daardoor vermindert de reële waarde van schulden. Een paar ton schuld is makkelijker af te betalen als je inkomen met de inflatie mee stijgt dan wanneer het vrijwel stilstaat, zoals in de afgelopen decennia.
De komende jaren worden een test voor inflatietheorieën. Interessant voor economen maar ook voor de rest van de mensheid. Want het experiment gebeurt niet onder gecontroleerde omstandigheden, en kan niet overgedaan worden.

China en de VN De honingpotten van Beijing (Joan Veldkamp De Groene Amsterdammer 10 december 2020 p. 14-16):
Terwijl de wereld worstelt met de coronapandemie en de tumultueuze nasleep van de Amerikaanse verkiezingen, bouwt Beijing rustig verder aan zijn macht in de Verenigde Naties. Met grote gevolgen, vooral voor de mensenrechten. Kan het Westen het tij nog keren?
De Amerikaanse president Donald Trump hekelde de bureaucratie en de te hoge kosten van de VN en hij vond de organisatie partijdig, vooral in het nadeel van Israël. Uit protest verliet Amerika achtereenvolgens de VN-organisatie voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur en de Mensenrechtenraad. In diezelfde periode nam de invloed van China alleen maar toe. Critici noemden de maatregelen van Trump dan ook een onbedoeld cadeau voor Beijing.
Alle landen met respect voor mensenrechten moeten samen een coalitie vormen die meerjaren-plannen ontwikkelt en niet afhankelijk is van regeringen met een termijn van vier jaar, vindt de onderzoekster. Als tegenwicht tegen China, dat zich onaantastbaar waant en maar blijft tornen aan de inhoud van de Universele Verklaring van de rechten van Mens. ‘Dat is niet makkelijk en soms zal het gepaard gaan met sancties. Maar als dit niet gebeurt zijn de gevolgen veel erger. Dan zal de straffeloosheid van China en van dictatoriale, bevriende regimes verder toenemen. Het bekritiseren van Beijing zal dan steeds moeilijker worden, ook in academische kringen. Het is inmiddels twee milliseconden voor twaalf.’

De prijs van roekeloosheid (Marcia Luyten Volkskrant 9 december 2020 p. 27):
Hij vroeg: ‘Wat kunnen we?’ Allemaal wisten we: niet meer. En dat hebben we te wijten aan ons eigen gedrag.
De jongeren denken: ik ben er klaar mee, ik word toch nauwelijks ziek. En dus belde Van der Tuin de ene na de andere besmette vliegtuigrij na. Wat denken hun ouders? Het mocht en het kon. Zo trokken ook hordes de winkelstraten door op zoek naar koopjes. De kostprijs van dat gedrag is voor het collectief.
Het eigenbelang van enkelen werkt tegen het collectief: morgen sluiten de cafés, snel nog even naar de kroeg voor een polonaise. Zo was het individu de afgelopen vijftig jaar vooral bezig met ontremming en het (bot)vieren van zijn eigen kleine vrijheid; waar Tocqueville al voor waarschuwde: ses petits et vulgairs plaisirs. Over geweten valt moeilijk iets te zeggen, maar zelfsturing is tot nog toe geen succes.
Maar in een pandemie is niet halfslachtige zelfsturing maar duidelijk leiderschap pragmatisch. Hij en zijn kabinet zijn de enige die roekeloosheid kunnen beprijzen en de moral hazard terugbrengen.

Een hoger plan (Vincent Kouters interviewt Eline Arbo Volkskrant 9 december 2020 p. V4-5):
De overal bejubelde Eline Arbo mag je rustig de regisseur van het jaar noemen. Op het podium kan Arbo haar diepgewortelde idealisme omzetten naar activisme.
‘De brille van Arbo’, schreef NRC over de regisseur, ligt ‘in haar spelopvatting, die ver weg blijft van het rauwe realisme van dit arbeidersdrama en in al zijn kunstmatigheid toch diep doorvoelbaar blijft’. Herien Wensink schreef in de Volkskrant: ‘Arbo’s voorstellingen onderscheiden zich door kleurrijke, grote gebaren en theatraal lef.’
Onlangs ging haar Tsjechovbewerking Drie zusters in première, wederom bij de Toneelschuur. In haar bewerking vliegt ze volgens haar website ‘in vogelvlucht langs de vier feministische golven’. Naast Tsjechov gebruikt ze ook teksten van Virginia Woolf, Joke Smit, Anja Meulenbelt en ‘een heleboel statistieken van het CBS’.
Arbo: ‘Het grote verschil met het oudere activisme van bijvoorbeeld mijn ouders is dat er nu niet wordt geroepen: Fuck you, wij gaan het anders doen! Wat deze bewegingen verbindt, is het vermogen om de wereld hoger te achten dan onze eigen levens. Het draait niet om ons, maar om de anderen en om de aarde zelf.’
Een interessantere tijd voor haar doorvoelbare theater had Arbo zich niet kunnen wensen.

‘Zij die vragen zullen ontvangen’ (Radha Burnier Theosofia november 2011 p. 137):
Wat is werkelijk en wat is onwerkelijk? Het denkvermogen is verstrikt in de vele onwerkelijkheden van deze illusoire schaduwwereld die zo reëel lijkt, maar niet werkelijk reëel is, als ik het zo mag formuleren. Hoe weet men wat waarlijk reëel is? Wij moeten leren door de beoefening van bespiegeling (vichara, reflectie, self-consciousness ), waarbij wij niet tot snelle conclusies komen, of onbewust aangetrokken worden tot bepaalde ideeën of theorieën. Bespiegeling, bedachtzaamheid, stille observatie, dat alles is noodzakelijk om te ontdekken of dat wat voor ons denkvermogen reëel lijkt, dat ook is, of dat het alleen maar een aspect is van de illusie die bestaat in de vormwerelden - op het fysieke, astrale en mentale niveau, waar zoveel illusies zijn.

Sylvain Darnil & Mathieu Le Roux: Ondernemen voor de planeet - 80 wereldideeën; met een voorwoord van Anne-Marie Rakhorst (GAMMA juni 2010):
We worden meegezogen in hun enthousiasme als we lezen hoe ondernemende eenlingen vaak tegen de gevestigde opinie en politiek in oplossingen aandragen die goed zijn voor het milieu, de welvaart, het welzijn en de eigenwaarde van de bevolking. Eén voorbeeld: Massale toepassing van kunstmest, pesticiden en mechanisatie zorgde voor een 'groene revolutie' in de productie van rijst in Azië, maar blijkt fataal voor het milieu. Gemiddeld is namelijk voor één kilo rijst een frisdrankblikje (33cl) aardolie nodig. In Japan introduceerde men eenden in de rijstvelden: het begin van een milieuvriendelijke biologische rijstteelt. 'Duck rice' wordt nu al op 10.000 boerderijen in Japan verbouwd.

Het werkgelegenheidsvraagstuk (Wim Drell GAMMA september 1994 p. 5):
Bewustzijnsomslag
Gelukkig valt er in onze maatschappij waar te nemen hoe een steeds grotere groep mensen tot het inzicht komt, dat 'ons genoeg' of zelfs 'ons teveel' (mede) de oorzaak is van het tekort elders op de wereld, en wordt de druk vanuit de eigen samenleving groter om een einde te maken aan het groei- en concurrentiedenken en ons te concentreren op het leefbaar maken van onze eigen omgeving. Dit inzicht is niet zomaar ontstaan. Ook dit ontstaat door druk, druk van alles wat er van buiten op ons netvlies komt. De TV-beelden van oorlogsgebieden en hongersnoden, maar ook de berichten over massa-ontslagen door toenemende automatisering of overplaatsing van arbeid naar lageloonlanden, de kranteverslagen over drugsverslaafden en criminaliteit zetten ons aan het denken over de samenhang tussen materiële welvaart en geestelijk welzijn. Steeds meer beseffen we, dat het economisch denken ons weliswaar materieel welvarend heeft gemaakt, maar dat de prijs ervoor langzamerhand te hoog wordt, omdat de welvaart zich tegen de mens begint te keren.

Om de relatie tussen de Microwereld en Macrowereld, Micro-economie en Macro-economie beter te begrijpen verwijs ik naar het artikel van ' Piet Ransijn over Teilhard de Chardin en het nieuwe boek Ogenblik & Eeuwigheid van Joke Hermsen. Het draait dan om de vraag welke wetmatigheden liggen aan de wederkerigheid tussen Micro en Macro ten grondslag. Wing Jan Man laat in het interview met Fokke Obbema (Volkskrant 7 december 2020 p. 12-13) zien dat de bèta wetenschappen zorgen voor Welvaart, daarentegen de gewenste gedragsverandering, de alpha- en gammawetenschappen voor ons Welzijn. Wing Jan Man toont minder bekend te zijn met de Chinese getallensymboliek en de I Ching. In het interview belicht Wing Jan Man de sterke vrouwelijke kant van de medaille. De 3, de Triade staat voor yin, de vrouwelijke energie in het universum en 4, de Tetrade staat voor yang, voor de mannelijke energie in het universum.

J. Krips relativeert deschoolachterstand (Volkskrant 5 december 2020 Opnie p. 29), die door het coronavirus is versterkt. De problemen in het onderwijs zijn eerder door Jaap Dronkers en in zijn voetspoor door Aleid Truijens gesignaleerd.

De crux van 'Welzijn en Welvaart' (Kwaliteit en Kwantiteit) is hoe richten wij onze levensenergie (levensbron, astraallichaam) om de geestelijke gezondheid te bevorderen? Of anders gezegd wat bezielt ons? Of hoe voorkomen we dat onze carrièrepolitici (of banencarroussel, de blinde vlek van Rutte Martin Sommer Volkskrant 4 juni 2016 p. 17) gebakken lucht verkopen? Het betekent dat we ook met de keerzijde van de medaille rekening houden. De route die we in het leven bewandelen, dus hoe wenden we onze energie aan en het doel - zingeving van het leven - een duurzame samenleving (rentmeesterschap) bevorderen, zijn één en hetzelfde.
Maar volgens Matthew Flinders, auteur van het boek Defending Politics: Why Democracy Matters in the 21st Century ligt de fout namelijk grotendeels bij de burger, die een vertroebeld beeld heeft van politiek en politici. In het bijzonder de jongste generatie, die geen herinneringen heeft aan onderdrukking en oorlog, is cynisch en onverschillig geworden ten aanzien van de verworvenheden van de democratie. Een ‘governing paradox’ is het gevolg: politici moeten steeds meer beloven om gekozen te worden, maar kunnen die beloftes door de veranderende rol van de politiek in de samenleving steeds minder waarmaken. Generaals en presidenten veel te rooskleurig over Afganistan (Michael Persson Volkskrant 10 december 2019 p. 13):
De Amerikaanse legertop en regering had geen greep op de Afghanistan oorlog, dat blijkt uit een pakket geheime documenten waar The Washington Post de hand op heeft gelegd.
‘We hadden geen idee wat we aan het doen waren.’ ‘Elk gegeven werd zo aangepast zodat we een zo gunstig mogelijk beeld konden schetsen.’ ‘We hebben duidelijk gefaald.’
Overmoed
Boven de interviews hangt steeds de wolk van overmoed. De pogingen om door stammen gedomineerde platteland te moderniseren bleken veelal tot mislukken gedoemd. Corruptie, een incompetente politiemacht en de opiumteelt bleken onoverkomelijke structurele problemen. Ook bleek de Taliban onverslaanbaar. De regering-Trump probeert nu tot een vredesakkoord te komen.

Volgens een in de systeemleer bekende regel ‘Garbage in - garbage out’, voor de secularisatie ‘Zaaien en Oogsten’, is het voor het verkrijgen van de gewenste uitvoer nodig eerst de invoer te veranderen.
Niet de mammon, de vrije markt is het belangrijkste smeermiddel van deze wereld, maar het leven en de mensen met hun talenten en kwaliteiten. Het gaat er om een wereld te creëren waarin de kwaliteiten van mensen tot hun recht komen. Dit zal zeker aan de kwaliteit van het leven, goederen en diensten ten goede komen. Wat we zaaien zullen we oogsten. Wellicht is het nuttig dat de leiders van politieke partijen duidelijke standpunten innemen inzake welvaart en welzijn. Welzijn is complementair aan welvaart en verdient dezelfde aandacht. Bij welvaart staat centraal dat de schoorsteen moet blijven roken en in dat kader is heel veel geoorloofd. Er wordt steeds meer uitgegaan van een mensbeeld dat alleen in beweging komt als ze een worst wordt voorgehouden. Het gedrag van veel mensen zit nu eenmaal zo in elkaar dat ze geobsedeerd raken door de worst en hun werkzaamheden en hun verantwoordelijkheden daartoe beperken. Deconfitures als bij Enron, Ahold en Shell zijn daarvan het resultaat.

Sinds Al Gores ‘An Inconvenient Truth’ vecht Roger Cox voor het behoud van de aarde (Gerard Reijn en Pieter Hotse Smit de Volkskrant 8 december 2020]], p. 19):
Wie beschermt dan de armsten in de wereld?’
Dan valt hij even stil, neemt een slok water, en nog een, en ploegt zich dan met licht verstikte stem door de volgende zin: ‘En wie beschermt dan de toekomstige generaties die een aarde van ons zullen erven die ernstig beschadigd en in groot verval is achtergelaten?’
Gouden greep
Dat was een gouden greep. Cox kanaliseerde zijn zorgen door een boek te schrijven over de juridische mogelijkheden om de staat aan te pakken en deed dat vol overgave. Tegen zijn dochters zei hij: ‘We gaan dit jaar niet op vakantie, want papa schrijft een boek.’
Dat boek, dat werd Revolutie met recht (2011). ‘De grote overwinning van de Urgenda-zaak bij de rechtbank is de vertaalslag van wat hij in zijn boek voor ogen had’, zegt studievriend Bruning. ‘Het schrijven van deze richtinggevende studie deed hij naast zijn gewone werk. Het was een offer voor hem, hij werkte er dag en nacht aan.’

Indiase boeren belagen premier (Ben van Raaij Volkskrant 8 december 2020 p. 13):
Die opkoopregelingen zijn niet alleen onrechtvaardig, ze zetten boeren vanwege de garantieprijzen ook aan tot het uitsluitend telen van graan en rijst, en leiden zo tot structurele overproductie, overvolle pakhuizen en almaar stijgende subsidiekosten. De bergen graan en rijst zijn te duur voor de export en worden alleen soms ingezet voor voedselhulp. Het systeem houdt boeren ook gevangen in een afhankelijk bestaan.
Het boerenleger boekt intussen wel enig succes. Vorige week ging de regering-Modi met hen in gesprek om de boeren ervan te overtuigen dat de hervormingen op termijn goed voor hen zullen uitpakken. Vrijdag werd bekend dat de regering mogelijk een deel van de hervormingen terugdraait. Ook zou overwogen worden toch heffingen in te voeren op de commerciële markten, zodat een gelijk speelveld ontstaat.

Boerenprotest en landbouwinnovatie: een greep uit recente krantenberichten (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #90 oktober 2019 ):
‘Er komen nog meer protesten van boeren’, interview D66 kamerlid Tjeerd de Groot. (''De Volkskrant 5 oktober 2019).
“Het zal wel heel ingrijpend worden, nog ingewikkelder dan de energietransitie. We hebben in dit land 70 jaar Sicco Mansholt in de genen. Hij heeft het naoorlogse succesmodel gebouwd dat is geënt op intensivering. Dat landbouwsysteem is failliet. Iedereen moet omdenken.”

VS en China aan kop in wapenindustrie (Marc van den Eerenbeemt Volkskrant 8 december 2020 p. 21):
Voor het eerst hoort een bedrijf uit het Midden-Oosten tot de lijst van grootste leveranciers van militaire goederen en diensten. Het bedrijf Edge in de Verenigde Arabische Emiraten ontstond vorig jaar door een fusie van 25 bedrijven. Daarmee komt de onderneming op plek 22 van de lijst. De fusie laat volgens (het onafhankelijke en betrouwbaar geachte ) Sipri zien dat de wapenindustrie in het hele Midden-Oosten in opkomst is, door ‘een sterke lokale vraag en de behoefte om minder afhankelijk te zijn van buitenlandse leveranciers’.

Wapenhandel groeit, VS de grootste ((Redactie de Volkskrant 10 december 2019, p. 29):
De Verenigde Staten zijn goed voor bijna 60 procent van de wereldwijde wapenverkopen, heeft het Zweedse vredesinstituut Sipri berekend. De mondiale wapenhandel steeg vorig jaar met 4,6 procent, naar 420 miljard dollar (379 miljard euro).

Zouden alle vaccins eerst naar India moeten gaan? (Peter de Waard Volkskrant 8 december 2020 p. 21):
Eigenlijk zouden vaccins moeten worden gedistribueerd volgens twee economische principes: hoe voorkomen we wereldwijd de meeste slachtoffers en hoe dammen we de pandemie het snelst in?
Het zou niet alleen verstandig zijn om de vaccinatie te beginnen in de grootste risicogebieden in de wereld, ook per land zou het anders moeten worden aangepakt.

De EU bepaalt het gedrag van onlinebedrijven en niet andersom (Margrethe Vestager Volkskrant 8 december 2020 p. 25):
Met nieuwe wetgeving wil de Europese Unie de macht van grote onlinebedrijven onder democratisch toezicht brengen, aldus Margrethe Vestager en Thierry Breton.

Laten we geschiedenisboeken niet censureren (J. Groeneveld Volkskrant 8 december 2020 p. 24):
Alfons Lammers stoort zich (O&D, 5 december) aan de aangehaalde uitspraak van Ronald Reagan, dat Margaret Thatcher de ‘enige Europese politicus met ballen’ was. Lammers stelt voor om ‘dit soort typeringen voorgoed uit de geschiedenisboeken te schrappen’. We zien tegenwoordig allergische reacties voor zaken die als onwelgevallig worden ervaren, of het nu gaat om emancipatie, politiek, religie of de voetbalclub.
Een heilloze weg van intolerantie, haat, dictatuur en onvrijheid. Lees die krant nog een keer en laat tot je doordringen wat er gaande is. Toon de ballen om daartegen op te staan.

WODC (Peter Giesen Volkskrant 15 juni 2019 Opinie p. 23):
De WODC-zaak bevestigt tevens de wanorde op het ministerie van Justitie, dat al decennia wordt geplaagd door affaires. Justitie is een departement waar veel politieke spelletjes worden gespeeld, maar waar de politieke antenne niet altijd scherp staat afgesteld. Het strafrechtelijk onderzoek in de WODC-affaire doet de reputatie van het ministerie geen goed, omdat het de indruk wekt dat kritische geluiden niet worden getolereerd. Toekomstige klokkenluiders zullen zich nog eens extra bedenken voordat zij misstanden melden. Daardoor wordt klokkenluiden als heilzaam correctiemechanisme schade toegebracht.

De glans van paars was bedrieglijk (Harrie Verbon Volkskrant 24 juni 2010):
Dat paarse beleid (Kabinet-Kok I en Kabinet-Kok II) was helemaal niet zo mooi. Zo had de paarse coalitie geen boodschap aan het welzijn van kinderen: de kinderbijslag werd beknot, weduwen die kinderen hadden opgevoed werden aangepakt, alleenstaande moeders moesten aan het werk. Onder paars begon het ongebreidelde marktdenken vorm te krijgen (vormgeving). In de zorg, in de energie, in de sociale woningbouw, in het onderwijs, bijna overal in de (semi) collectieve sector moest meer marktwerking komen. Een van de merkbare gevolgen van de marktwerking is dat de topbestuurders in die sectoren nu vrijwel overal balkenendeplus salarissen verdienen. De markt vraagt daar immers om.

Bewustzijnsevolutie (Nieuw paradigma, 'Waarden en Normen', Sri Aurobindo)

Annie Besant - Leider met veel facetten (Daniel Ross Chandler Theosofia 2001):
In haar lezing over het Hindoeïsme gaf zij uitleg over de spirituele waarheden van de Veda’s en de Upanishaden, over de exoterische kennis vervat in de Purana’s, de Ramayana en de Mahabharata, en over yoga als discipline om spirituele waarheid te begrijpen door het geleidelijk ontvouwen van innerlijke eigenschappen.

Aurobindo’s leer: mentale niveaus doorkruisen om het supra-mentale te bereiken en een vernieuwd transformerend bewustzijn te verkrijgen.
In de filosofie en in het werk van Sri Aurobindo staat het supra-mentale centraal.
Voordat de zoekende het supra-mentale kan ervaren, zal hij of zij volgens Aurobindo vijf verschillende mentale lagen of werelden moeten doorkruisen. Die vijf gebieden of niveaus corresponderen met ervaringsfeiten die duidelijk onderscheiden en toetsbaar zijn voor degenen die de capaciteiten hebben dit opstijgen bewust te ondernemen.
Aurobindo noemde deze ervaringsgebieden achtereenvolgens in stijgende lijn (voor wat betreft toenemende vibratie en verlichting) :
1. het gewone mentale
2. het hogere mentale
3. het verlichte mentale
4. het intuïtieve mentale
5. het boven-mentale (niet te verwarren met het Supra-mentale).
Werkelijke verandering van het menselijke leven is pas mogelijk als de menselijke natuur transformeert. Dat is mogelijk op basis van wat Sri Aurbindo het supra-mentale heeft genoemd. Dat is niet een niveau hoger dan het bovenmentale. Het is geen super-mentaal gebied en het heeft niet te maken met super-opstijgen. Als mens hebben we volgens Aurobindo niet primair een omvangrijker bewustzijn nodig, maar een ander, vernieuwd bewustzijn.

Sri Aurobindo De Synthese van Yoga 'Alle Leven is Yoga'
Hoofdstuk VI Zuivering – De Lagere Denkpatronen. (p. 62):
De eerste stap in het zuiveringsproces is dus prana van verlangens te ontdoen en als gevolg daarvan het normale evenwicht van onze natuur om te keren door het levensbeginsel van dominante onruststoker tot gehoorzaam werktuig van een vrij en onthecht verstand te maken. Naarmate deze deformatie van de psychische prana gecorrigeerd is, wordt de zuivering van de overige intermediaire delen van de antahkarana vergemakkelijkt en kan, zodra deze kentering voltooid is, ook hun zuivering gemakkelijk voltooid worden. Deze overige intermediaire delen, zijn het emotionele verstand, het receptieve zintuiglijke denken en het actieve zintuiglijk denken ofwel handelende denkimpuls. Ze hangen allemaal in een stevig verknoopte interactie met elkaar samen.

The Divine Mother in Sri Aurobindo's Yoga (Joan Price, Ph.D. Quest magazine november/december 2006):
The Divine is given to us in the great formula of Sachidananda, which can be translated as pure being (sat), consciousness (chit), and bliss (ananda). It has a transcendent, yet self-absorbing aspect, but also a dynamic multi-dimensional fullness. Sachidananda continuously pours forth its essence into the different worlds of existence and enters back into them as their inner substance and support.

Sat (Sanskriet): Een woord dat het werkelijke betekent, de blijvende fundamentele essentie van de wereld. In de oude brahmaanse leringen werden de termen sat, chit en ananda gebruikt om de toestand aan te duiden van wat men het absolute kan noemen: sat betekent ‘zuiver zijn’; chit, ‘zuiver denken’; ananda, ‘gelukzaligheid’; en deze drie woorden werden samengevoegd tot sachchidananda. (Zie ook asat.)

Transformatie
Nadat Sri Aurobindo in 1950 zijn lichaam had verlaten, zette Mirra Alfassa, de Moeder zijn werk van spirituele, psychologische en fysieke transformatie voort. In De Moeder's Agenda wordt gedetailleerd verslag gedaan van deze moeizame arbeid waarbij getracht wordt het hoogste, supramentale bewustzijnsniveau te manifesteren in de cellen van het fysieke lichaam en daarmee uiteindelijk in de materiële werkelijkheid van het aardse bestaan.

Aangrijpende getuigenissen ‘troostmeisjes’ openbaar: ‘Wij liepen met zelfmoordplannen rond’ (Tonny van der Mee BD 5 januari 2022):
Tienduizenden vrouwen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië als seksslavin misbruikt door Japans legerpersoneel. De aangrijpende getuigenissen van deze ‘troostmeisjes’ heeft het Nationaal Archief nu openbaar gemaakt. In één Jappenkamp kwamen heldhaftige vrouwen in verzet.

Stikstofdebat is definitief verbreed naar de samenleving als geheel, en dat is winst (Jan Douwe van der Ploeg de Volkskrant 30 augustus 2022 p. 23):
Wat zijn we dit jaar opgeschoten in het debat over stikstof? Niet zo veel, en dat komt vooral door een onmachtig landbouwministerie. Toch zijn er ook lichtpuntjes, stelt expert Jan Douwe van der Ploeg.
Zachte heelmeester
De landbouw is voor zichzelf een zachte heelmeester en maakt letterlijk stinkende wonden. Ook nu (voorjaar 2023) zal de georganiseerde landbouw zijn geharnaste zijde laten zien. Het risico dat ‘effectieve maatregelen’ andermaal worden gesaboteerd, is groot.

J.S.O. van Asseldonk De Tao van de Landbouw. II. De Natuurmystiek
Underhill was in 1911 reeds tot deze overtuiging gekomen. Zij heeft bij veel mystici getuigenissen gelezen die aantonen, dat de beschouwende natuurwaarneming van de mysticus nieuwe natuurinzichten oplevert. Zij aarzelt dan ook niet haar lezers op te roepen het zelf te proberen. "I invite those to whom these statements seem a compound of cheap psychology and cheaper metaphysics to clear their minds of prejudice and submit this matter to an experimental test. ... They will emerge from the experiment possessed of a little new knowledge as to the nature of the relation between the human mind and outer world."16
De 'new knowledge' waar het hier om gaat heeft betrekking op de godservaring in de natuur. Op zichzelf ligt het in de lijn der verwachting dat de schepping iets openbaart over haar Schepper, maar vanuit een mechanistisch natuurdenken is dit voor de hand liggende omgeslagen in haar tegendeel.
De natuurmystiek wijst ons de terugweg.

Interview met Jan Douwe van der Ploeg, WUR hoogleraar rurale sociologie
Moderne landbouwbedrijven worden gebruikt als etalage voor de export van kennis en agrarische technologie. Tegelijkertijd neemt het maatschappelijk draagvlak voor dat soort megabedrijven af omdat ze afbreuk doen aan het landschap en schade berokkenen aan het milieu en de biodiversiteit. Dat betoogt Jan Douwe van der Ploeg (66), scheidend hoogleraar rurale sociologie aan Wageningen Universiteit. In zijn afscheidsrede uitte Van der Ploeg, vaak gezien als een dissident binnen zijn eigen universiteit, scherpe kritiek op het Nederlandse landbouwbeleid en de rol die Wageningen daarin speelt. 'Er is in de Nederlandse landbouw een enorm machtsblok van verstrengelde belangen die vooral op hun eigen gelijk tamboereren.'

De natuurfilosoof Matthijs Schouten probeert aan te tonen dat alles wat wij over de natuur denken beelden zijn die te maken hebben met de cultuur waarin wij leven.
Er is niet zozeer een milieucrisis alswel een identiteitscrisis. Waar de mensen eens goed naar zouden moeten kijken is de vraag: hoe zie ik mijzelf hier op aarde, hoe zie ik mijzelf ten opzichte van mijn medeschepselen? De mens wordt in de omgang met de aarde nog het meest gedreven door hebzucht en bezitsdrang – egoïstische abstracte 7 (Volkskrant 15 december 2010).
Net zo goed als er nooit een helder openbaar debat is gevoerd over de eerdere steunverlening aan Griekenland en Ierland. Steeds werden we geconfronteerd met de uitspraak: ‘we staan met de rug tegen de muur. Als we nu niet inspringen vallen ook Nederlandse banken en pensioenfondsen om, dus we moeten wel’.
Als volksvertegenwoordiger weet ik wat mijn voorkeur heeft en doe ik een oproep aan alle politici: verbreek de stilte, en heb de moed om gezien de huidige problemen van de eurozone openlijk te debatteren over alle mogelijke alternatieven. En laat niet gijzelen door de financiële instellingen.

Kofi Annan: Eminent diplomaat die moest buigen voor de geschiedenis (Ben van Raaij de Volkskrant 20 augustus 2018 p. 9-11):
Annan, volgens Guterres ‘een kracht ten goede’, was een eminent diplomaat en internationaal staatsman die soms diep moest buigen voor de geschiedenis. Hij had grote verdiensten voor de bevordering van de mensenrechten, de strijd tegen de kloof tussen arm en rijk, en de strijd tegen verwoestende infectieziekten als aids, tbc en malaria, maar hij kon geen vrede brengen in Syrië, of het geweld beteugelen in landen als Rwanda, Bosnië, Soedan, Somalië en Irak.
Maar dat optimisme werd al snel zwaar op de proef gesteld, met de hiv/aidsepidemie in Afrika, de terroristische aanslagen van 11 september 2001, de oorlog in Irak en de strijd tegen het terrorisme.
‘Ik denk dat mijn donkerste uur de Irakoorlog was en het feit dat we die niet hebben kunnen tegenhouden’, zou Annan later zeggen, verwijzend naar maart 2003 toen de VS en Groot-Brittannië Irak binnenvielen zonder ondersteunende resolutie van de VN. En dat terwijl Annan in 1998 een oorlog nog persoonlijk had weten af te wenden toen hij de Iraakse leider Saddam Hussein wist te bewegen de VN toestemming te verlenen tot inspecties van chemische wapens.
In 2004 was er kritiek op corruptie bij het Olie-voor-Voedsel-programma in Irak. Annans zoon Kojo zou geld hebben gekregen toen zijn werkgever een lucratief contract in de wacht sleepte. Een onderzoeksrapport vond dat Annan scherper toezicht had moeten houden. En dan was er de pijnlijke kwestie van sexueel misbruik door leden van VN-vredesmissies. Die werd vooral na zijn aftreden groot.

Tegenover de these, de algemene levensdrang (levenskracht), de geestesdrift (libido) van Carl Jung staat de antithese, de sexuele impuls, sexuele drift van Sigmund Freud. De hamvraag is nu hoe bereik je synthese?

Libido: In Jungs opvatting wordt het gedrag van de mens in belangrijke mate bepaald door een algemene levensdrang die hij libido (levenskracht) noemde. Hiervoor zag hij, en daarin verschilde hij sterk van inzicht met Freud, niet in de eerste plaats een seksuele oorsprong, maar eerder een religieuze (in de ruimste zin van het woord).
Voor Jung betekent eros de religieuze hartstocht, geestesdrift (moslimfundamentalisme), voor Freud de seksuele drift, het hebben en in bezit nemen, de emotie egoïsme (marktfundamentalisme). Alles heeft zijn tegenstelling, begeerte inbegrepen.
Carl Jung legt een accent op de schaduwzijde en Roberto Assagioli op de verborgen 5e Dimensie, de keerzijde van de medaille, de lichtzijde. Primair draait het om hoe balanceren we tussen de religieuze - en sexuele energie en sturen we onze werkdrift. In het rapport ‘E i V’ wordt de synthese van vier gezichtspunten, de kwintessens uitgewerkt.

De levensboom, het boek der schepping heeft 32 paden en laat een kant van de medaille zien. De andere kant wordt door de boom van de kennis van goed en kwaad gerepresenteerd. In de voorstelling van het Boeddhistische Levensrad wordt op een iconografische manier het proces aangeduid waardoor wij voortdurend de echte werkelijkheid vervormen tot onze eigen relatieve ervaring daarvan, die gekenmerkt is door de kwaliteit van lijden (vergelijk de Eerste Edele Waarheid). Dit universele proces, volgens welke elke mentale en materiële manifestatie tot stand komt, verloopt via twaalf stadia, die tezamen ‘de Keten van Ontstaan in Voorwaardelijkheid’, of ‘de Twaalf Nidanas’ worden genoemd. Of met andere woorden het Westen maakt gebruik van de levensboom in de Bijbel, terwijl het Oosten het levenswiel van het Boeddhisme toepast.

Vyasa and Valmiki: In the 'Srimad Bhagavatam , Vyasa says that he will not describe Rama’s story because “others have done it so well”.

Anna Lemkow boek Het Heelheid Principe
Hoofdstuk 18 Naar een meer holistische economie (p. 347):
Het zal niet gemakkelijk zijn om de wereld in het gareel te krijgen, gegeven de slechte staat van het milieu en de economische verwarring die nu voorkomt. Het rapport uit 1988 van het in Washington gevestigde Worldwatch Institute State of the World (door Brown en Wolf) merkt op dat het inslaan van een begaanbare weg afhangt van een herziening van prioriteiten, een herstructurering van de wereldeconomie, en een quantumsprong op het gebied van de internationale samenwerking van de orde die plaatsvond na de Tweede Wereldoorlog. Tenzij een dergelijk doel de centrale zorg wordt van nationale regeringen zal de voortdurende verslechtering van het natuurlijke systeem, dat ten grondslag ligt aan de economie, op den duur de inspanningen om de menselijke situatie te verbeteren teniet doen.*
*) Voor bijzonderheden met betrekking tot de besparing van energie en hulpbronnen, het tegengaan van de verslechtering van het milieu, vraagstukken van gelijkheid, het hervormen van economieën, enzovoort, zie de hiervoor genoemde rapporten van het Worldwatch Institute.
Hoofdstuk 20 Orde te midden van chaos

388/389: De huidige aanblik van de planeet lijkt ordeloos en chaotisch te zijn, kenmerken die meestal als het tegendeel van orde worden beschouwd. Maar de leer van karma stelt (en de chaos-theorie veronderstelt) dat zelfs destabiliserende gebeurtenissen onderworpen zijn aan een universele wet. De dynamiek die werkzaam is in de maatschappelijke aangelegenheden van vandaag vormt een illustratie van deze leer. Er is een opvallende wanorde. Tegelijkertijd hebben de problemen een wereldwijd karakter en zijn ze op dynamische wijze onderling verbonden.
Viervoudig geluk
392: Ten vierde is er de dialectische vreugde. Het is de vreugde van het overwinnen van obstakels en van tegenstand. Door de wereld te bevestigen als creatieve zelfexpressie, een gevecht met de krachten van onwetendheid en traagheid, met de krachten van duisternis en kwaad, is alleen maar te verwachten…. De vreugde van het onder ogen zien van de oppositie, of het overwinnen van weerstanden, is de dialectische vreugde. Elke vorm van lijden die voorkomt bij een dergelijke heldhaftige benadering wordt omgevormd tot een element van de overheersende harmonie van dialectische vreugde. Haridas Chaudhuri
393: Er is nog een ander aspect aan deze beweging in het bewustzijn. Niettegenstaande het feit dat de impuls naar heelheid wordt overschaduwd door op verdeeldheid gerichte neigingen in een groot en machtig deel van de menselijke samenleving, is zij altijd aanwezig en levensvatbaar geweest. Onze eigen verwaarlozing van deze dynamiek zorgde er alleen maar voor dat we deze nog sterker zouden tegenkomen.

Volgens Ervin Laszlo is het kwantumvacuüm de oerbron van geest en materie. Het concept ‘in-formatie’ van David Bohm wordt gebruikt om de structuur, de relaties tussen beide te beschrijven. Het begrip ‘in-formatie’ licht Ervin Laszlo in zijn boek Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn (p. 67) toe. Sri Aurobindo: ‘Alles is bewustzijn (…). Op verschillende niveaus van zijn eigen manifestaties is dit universum een graduatie van bewustzijnsniveaus (p. 111)’.

Peter Heehs, Sri Aurobindo, een korte biografie, 'The life divine’:
P. 173: Wat de huidige mensheid nodig heeft, is niet de definitieve overwinning van één ideologie op alle andere, maar een gemeenschappelijke menselijke inspanning gebaseerd op de harmonie van de verschillende wereldbeschouwingen. Een belangrijke stap in die richting zou de integratie zijn van de twee voornaamste wijzen waarop het bestaan kan worden gezien: de spiritualiteit bewaard in de religieuze tradities van het Oosten, en de praktische geest, zoals vertegenwoordigd door de politieke en economische stelsels van het Westen. Sri Aurobindo keek daarop vooruit toen hij in 1916 schreef: Het belangrijkste vraagstuk van deze tijd is of de toekomstige vooruitgang van de mensheid zal worden beheerst door de moderne economische en materialistische geest van het Westen, danwel door een nobeler pragmatisme, geleid, verheven en verlicht door spirituele cultuur en kennis…etc.

Het dragende principe van alle Zijn is het Zelf of de Geest. Zijn heeft drie aspecten (Drie-eenheid): trancendent (Hoogste Zijn, boven individu en kosmos, identiek met het essentiële Goddelijke wezen, het ruimteloze en tijdloze Absolute), kosmisch (Universele Zelf, de Geest zich manifesterend in oneindige zelfuitbreiding, de inwonende Geest, in alle wezens gelijk) en individueel (het ware Individuele Zelf, het essentiële individuele bewustzijn, onveranderlijk en vrij, niet aangetast door begeerte, ego en onwetendheid). Voor de hoogste spirituele waarneming onthult de Ene niet drie, maar één, zij worden drieënig.

Brahman (eeuwige, goddelijke Werkelijkheid, Absolute werkelijkheid) bestaat uit het passieve en actieve Brahman. Passieve Brahman is het besef van een of andere enige en opperste Realiteit. Sri Aurobindo zei dat, toen hij in het passieve Brahman overging, het besef van het zelf, van het ‘ik’ totaal verdween. Maar de waarheid is een eenheid die slechts binnen een synthetische visie kan worden gevat. Er bleef een kloof tussen het passieve en het actieve Brahman. De ‘kloof’ werd gedempt door de derde fundamentele realisatie, die van de opperste Werkelijkheid, met het statische en het dynamische Brahman als de twee aspecten ervan. De spirituele verandering bereikt haar hoogtepunt in een duurzaam stijgen van het lagere bewustzijn naar het hogere, gevolgd door een doeltreffende duurzame neerdaling van de hogere natuur in de lagere. Die ontdekking en dat tweevoudige proces vormden de vierde van de vier fundamentele verwezenlijkingen van zijn yoga.

Mirra Alfassa (ook The Mother/De Moeder) incarneerde op deze wereld op 21 februari 1878 in Parijs en verliet deze dimensie opnieuw op 17 november 1973 in Pondicherry (zuid India). Haar vader was Turks en haar moeder Egyptische. Op zeer jonge leeftijd vertoonde ze al een grote interesse in spiritualiteit. Ook muziek en kunst spraken haar erg aan. Ze zou in de Parijse kunstmiddens ook bekend worden. Ze was persoonlijk bevriend met Alexandra David-Néel, die in India Sri Aurobindo had ontmoet en er haar over vertelde. In 1914 bezocht ze zelf Aurobindo in Pondicherry, dat toen een Franse kolonie was. In 1920 keerde ze er terug om er de rest van haar leven te blijven. Ze werd een leerlinge van Aurobindo en later zijn belangrijkste medewerker.

Mirra Alfassa: Maar de materiële Natuur, de fysieke Natuur is niet zo, die zit vol foefjes. Ze laat je de hele tijd bewegen, zij trekt aan de touwtjes van de marionetten: voor haar zijn jullie niet anders dan harlekijntjes, ze trekt aan de touwtjes en laat je bewegen. (Het Goddelijke binnen je bereik Gesprekken met de moeder (1953) p. 86)

Mirra Alfassa laat zien er is niets nieuws onder de zon. Het 'ziel-type' van Mirra Alfassa (p. 334) heeft op de verborgen perpetuum mobile (levensenergie), het zelf-eon van de fysicus Jean Emiel Charon betrekking. Het ziel-type komt individueel of als groep overeen met het dharma der dingen. Soms noemt men het ook de waarheid van de dingen, van ieder ding. Het wezen van Bewustzijn 'Leven - Licht - Liefde' (p 349) komt met het ‘Geest = Licht = Creativiteit’ in het boek Hebben wij een ziel? Zo ja, waar dan? (p. 43) en in hoofdstuk 16 Het gebruik van de creatieve keuze (p. 291) van Gerrit Teule overeen.
Over creativiteit geeft PRANA febr/maart 2007 nr. 159, p. 3 (Ten geleide) interessante voorbeelden.
Brahms zegt dat hij als hij componeert in contact staat met dezelfde geest als waar Jezus zo vaak naar verwees.
Richard Strauss beschrijft overweldigende visioenen ‘Dan put ik uit de bron van oneindige en eeuwige energie waaruit wij allen en alles voortkomen. In de religie noemt men dit God.
Grieg zegt: ''Wij componisten projecteren het oneindige in het eindige.’
Picasso is een ander groot kunstenaar die met zijn schilderij ‘Guernica’ toont hoe het paard aan de lans van zijn eigen ruiter ten onder gaat.

Het is wenselijk de tweespalt tussen de natuurwetenschappen en geesteswetenschappen te verkleinen. Vastgeroeste denkpatronen te doorbreken. Het domein van de materie met die van de energetische processen te combineren. Een ruimer denkmodel is nodig om op creatieve wijze (ideatie) de wereldvraagstukken op te pakken. Het zijn in het bijzonder de grenswetenschappers met een holistische visie die de samenleving een stapje verder brengen. Uiteindelijk draait het om de vraag welke leraar geeft je echt inspiratie?

Afscheidsrede Paul van Tongeren: Dankbaarheid als levenshouding (Sid Lukkassen Civis Mundi Digitaal #35, 6 februari 2016):
Op dit vlak leek Paul van Tongeren echter buiten de “massamens” te rekenen. Want precies de Spaanse filosoof Ortega y Gasset (1883 – 1955) maakte duidelijk dat de massamens “existentieel ondankbaar is” – existentiële ondankbaarheid is daarom kenmerkend voor het tijdvlak van de kosmopolitische metropool en het massaconsumentisme. “Massamens” slaat op het menstype dat een zeker naïef techniek-optimisme kent: de huidige tijd is beter en wetenschappelijker dan eerdere tijden – daarom is hij niet bereid om de lessen uit eerdere tijden serieus te nemen. Hij of zij is niet bereid om een dialoog over de tijd te voeren, om naar stemmen te luisteren uit het verleden. De massamens is klein omdat hij niet op de schouders van reuzen staat: welvaart wordt als vanzelfsprekend beleefd en men meent daar ‘recht’ op te hebben. Het leven van de massamens is makkelijk en aangenaam en in diens beleving hoort dat zo te zijn. Tegenover de massamens stelt Ortega y Gasset de excellente en selecte mens, die zichzelf voortdurend hogere uitdagingen voorlegt, en anders niet met zichzelf tevreden is. Het doet denken aan wat Oswald Spengler als de “faustische ziel van Europa” omschreef: a spirit of restless striving.
Dat betrekt ‘dankbaarheid’ slechts op het materiële vlak, maar neem ook het geestesleven. Toen Van Tongeren aantrad waren de tradities rond Aristoteles en Nietzsche levenskrachtig, terwijl er vandaag fel geknokt moet worden om dit te laten overleven. Van Tongeren zelf maar ook andere sprekers wezen hierop. We maken daaruit op dat maar weinigen de universiteiten danken voor de politieke correctheid en het managementdenken. Hun hele leven lang vielen postmodernen de begrippen ‘waarheid’, ‘goedheid’ en ‘schoonheid’ aan met sofistische technieken – zij verdienden daarmee dikbelegde boterhammen terwijl een filosoof vandaag moet bedelen om een halfjaarcontract. Onder het mom van “dekolonisatie” zijn Randstadse actiegroepen alvast in verzet gekomen tegen het Westers cultureel erfgoed omdat deze tradities minderheden zouden kwetsen. redblackred%schoonheid die we in onze nabijheid aantreffen, de duistere zijde van dit leven bedekt.

“Auroville is een universele modelstad in India met als doel menselijke eenheid te creeëren in een stad van 50.000 inwoners en te evolueren op het gebied van ecologie, economie, zorg, educatie, wonen en spiritualiteit. Onze vereniging ondersteunt dit doel.”

Savitri
Bovenstaande titel is die van een der schoonste en vermaardste bijdichten uit het groote Indisch epos, het Mahábhárata (I). De geschiedenis van Savitr's wedervaren ' komt in het derde boek des dichts voor, in het vanaparvan namelijk, d.i. het boek of de zang :des wouds (2), onder den eenigszins- verbazenden titel van Pativratdmczhátmyaparvan: « het boek der grootmoedige handelwijze van eene haren echtgenoot getrouwe gade. »

Savitri (bijeenkomst 11 oktober 2014)
In dit canto daalt Savitri af in zichzelf op zoek naar haar Ziel. Een stem zegt haar, dat zij niet voor zichzelf zoekt, maar voor de mensheid. In de diepten van haar wezen duwt zij tegen een weerspannige deur; weer maant een stem haar: “Terug, schepsel van de aarde”. Savitri trotseert echter alle bewakers: Slang, honden, trollen, gnomen, kwelgeesten; en blijft duwen. De poort opent zich en zij kan de innerlijke werelden betreden. Zo begint dit canto.

Chaospunt
Simon Vinkenoog: Kies: 'WereldInBeweging' Sri Aurobindo

Zie ook:

Boeken:

• Rabindranath Tagore Sadhana – The Realisation of Life
• Ascha Mounk Het grote experiment Waarom multiculturele samenlevingen uiteenvallen en hoe ze kunnen standhouden
• Martin Bossenbroek De Zanzibardriehoek Een slavernijgeschiedenis, 1860-1900 (Leesfragment, Interview)
• Frans-Paul van der Putten De wederopstanding van China van prooi tot wereldmacht (recensie-1, recensie-2, recensie-3)
• Mirra Alfassa Het Goddelijke binnen je bereik Gesprekken met de moeder (1953)
• Ronan Farrow Oorlog tegen vrede Waarom de veranderende buitenlandpolitiek van Amerika zo gevaarlijk is
• Edith Eva Eger Het Geschenk 12 lessen die je leven kunnen redden (Jacobine Geel 24 oktober 2020 NPO2)
• Karen Armstrong Compassie
• Karen Armstrong In naam van God religie en geweld recensie Hans Achterhuis)
• Maggie_Haberman Confidence Man The Making of Donald Trump and the Breaking of America (recensie)
• Emily Jane Fox De familie TRUMP Een onthullend beeld van Amerika’s machtigste familie (recensie)
• Kysia Hekster De Poetin show en het Rusland van de Russen (recensie)
• Bill Browder Achtervolgd door de staatsmaffia het waargebeurde verhaal van Russische witwaspraktijken, louche moordaanslagen en de lange arm van Poetin (interview)
• Andrej Koerkov Majdan
• Rosemary Sullivan Het verraad van Anne Frank Het baanbrekende onderzoek van een internationaal coldcaseteam in Nederland (recensie)
• Rosemary Sullivan De dochter van Stalin Het veelbewogen leven van Svetlana Alliloejeva (recensie-1, recensie-2, recensie-3)
• Hesna Al Ghaoui De kracht van de angst Lessen van een oorlogscorrespondent voor het dagelijks leven (interview, recensie-1, recensie-2)
• Steven Lee Myers De nieuwe tsaar de weergaloze opkomst en heerschappij van Vladimir Poetin
• Tim de Wit Wankel koninkrijk Hoe ik Groot-Brittannië door Brexit heb zien veranderen (recensie)
• Manon Duintjer Zien is geloven Exacte wetenschapper over spiritualiteit (auters)
• Denis Mukwege De kracht van vrouwen
• Johan van Merriënboer Mansholt Een biografie
• Luuk van Middelaar Een Europees pandemonium Kwetsbaarheid en politieke kracht
• Menno ter Braak, Bas Heijne Het Nationaal Socialisme Als Rancuneleer
• Melanie Challenger Het dier in ons Een nieuwe geschiedenis van de mens (recensie)
• Holmes Rolsten Genes, Genesis, and God Values and their Origins in Natural and Human History
• K.D. Sethna The sprity of the future A search Apropos of R.C. Zaehner's Study in Sri Aurobindo and Teilhard de Chardin.
• R.C. Zaehner Evolution in religion a study in Sri Aurobindo and Pierre Teilhard de Chardin
• Roman Krznaric De goede voorouder Lange termijn denken voor een korte termijn wereld (recensie-1, recensie-2, recensie-3)
• Roberto Assagioli The Seven Ways to Self-Realization
• Ben Bos Vrede en Strijd psychosynthese en de Bhagavad Gita
• S.W. Couwenberg Geschiedenis als noodlot over de historiciteit van het menselijk bestaan en het machtsmotief als primaire drijfkracht (Samenvatting)
• Annelien De Dijn Vrijheid Een woelige geschiedenis (recensie)
• Tjibbe Joustra Crisis en controle
• Michael J. Sandel De Tirannie van Verdienste Over de toekomst van de democratie (recensie-1, recensie-2, recensie-3)
• Wilfred Scholten De val van een politiek talent (recensie)
• Lia van Bekhoven Land van de gespleten God Noord-Ierland en de troubles
• Ruud de Mooij e.a. Corporate Income Tax under Pressure Why Reform Is Needed and How It Could Be Designed (recensie)
• The Last Revolution Nexus-conferentie 2017
• Maarten van den Bos Mensen van goede wil (recencie-1, recencie-2)
• Jan Gruiters Nooit meer oorlog (recensie)
• Philipp Blom Het grote wereldtoneel Over de kracht van de verbeelding in crisistijd (recensie)
• Philipp Blom Wat op het spel staat (recensie)
• Philipp Blom De opstand van de natuur een geschiedenis van de Kleine IJstijd (1570-1700) en het ontstaan van het moderne Europa
• Shigehisa Kuriyama: The Expressiveness of the Body and the Divergence of Greek and Chinese Medicine (1999), a study of the different views of health and medicine held by the ancient Western civilization and Eastern civilizations
• Carel Van Schaik en Kai Michel Het oerboek van de mens de evolutie en de bijbel (recensie)
• Kemal Rijken Eigen Volk Hoe het rechts-nationalisme Europa veroverde (recensie)
• Ewald Vanvugt Roofstaat wat iedere Nederlander moet weten (recensie)
• Karen Armstrong In naam van God religie en geweld (recensie Hans Achterhuis)
• Karen Armstrong The Spiral Staircase My Climb Out of Darkness
• Marie-Thérèse ter Haar Het en Rusland en Westen de ontgoocheling
• Guy Verhofstadt De ziekte van Europa en de herontdekking van het ideaal (recensie Leo Klinkers Civis Mundi 6 februari 2016)
• Dirk Verhofstadt De geschiedenis van het liberalisme (recensie)
• Fokke Obbema China en Europa waar twee werelden elkaar raken (recensie)
• Frans Timmermans Broederschap Pleidooi voor verbondenheid
• William Grassie The New Sciences of Religion Exploring Spirituality from the Outside In and Bottom Up
• Jan van der Putten Botsende supermachten China en Amerika op ramkoers?
• Hans Leeuwens Oosterse wijsheid en westerse renaissance (bewerking van I am all - a cosmic vision of man van Sudhakar S. Dikshit)
• Sughatrie Jadnanansing Oost-West, Goed-Slecht: Culturele verschillen in emotionele complexiteit
• Mia Doornaert De ontredderde Republiek
• Jacob Needleman Money and the Meaning of Life
• Wim Couwenberg Hoe wordt de samenleving het best ingericht? (recensie Civis Mundi maart 2017)
• Wim Couwenberg Moderniteit als nieuw beschavingstype (recensie)
• Mark Heirman Beschavingen botsen niet In de tang tussen religie en cultuur (recensie)
• Paul Ferrini Omarm je ware zelf
• Ietje Lindermann Innerlijk leiderschap
• Mary T. Browne Beelden van de andere kant Een visie op het Leven na dit leven
• Twan Geurts De Nederlandse paus Adrianus van Utrecht 1459-1523
• Sri Aurobindo Licht op Yoga
• Sri Aurobindo The Philosophy of the Upanishads
• Sri Aurobindo On Translating the Upanishads
• Andries Gustav Barnard The religious philosophy of consciousness of Sri Aurobindo
• Peter Heehs, een korte biografie, Sri Aurobindo (1872 – 1950), ‘The life divine’
• Sri Aurobindo Secrets of the vedas
• Dominique Moïsi De geopolitiek van emotie hoe culturen van angst, vernedering en hoop de wereld veranderen (recensie)
• Hans Feddema ‘Een Keizer Zonder Kleren. Ken jeZelf, God als Kracht en het Dogma Voorbij’
• Marianne Williamson Terugkeer naar liefde (A Return to Love)
• Tyler Cowen The Great Stagnation: - How America Ate All the Low-Hanging Fruit of Modern History, Got Sick, and Will (Eventually) Feel Better
• Karl Polanyi The Great Transformation (pdf)
• Matthijs van Boxsel De draagbare Encyclopedie van de Domheid (interview 31 maart 2016, recensie-1, recensie-2)
• Matthijs van Boxsel De Encyclopedie Van De Domheid (recensie)
• Matthijs van Boxsel Morosofie. De encyclopedie van de domheid. Dwaze wijzen en wijze dwazen in Nederland en Vlaanderen (recensie)
• Matthijs van Boxsel De topografie van de domheid
• Matthijs van Boxsel Domheid voor beginners een stoomcursus
• Benjamin Barber If Mayors Ruled the World: Dysfunctional Nations, Rising Cities
• Benjamin Barber De Infantiele Consument hoe de markt kinderen bederft, volwassenen klein houdt en burgers vertrapt
• Benjamin Barber Jihad vs. McWorld
• Ian Buruma Hun beloofde land mijn grootouders in tijden van liefde en oorlog (recensie)
• Ian Buruma en Avishai Margalit Occidentalism. The west in the eyes of its enemies (recensie)
• Avishai Margalit De fatsoenlijke samenleving
• Ilco van der Linde Be a Nelson, over het ontstaan van Bevrijdingspop, dance4life en MasterPeace
• 'Joke Smit Het onbehagen bij de vrouw''
• Eduard Jan Dijksterhuis De mechanisering van het wereldbeeld (recensie)
• Dean Burnett Een steekje los - de werking van ons absurde brein
• Marc Chavannes Niemand Regeert De Privatisering Van De Nederlandse Politiek (recensie-1, recensie-2)
• Hans Küng Theology for the Third Millennium: An Ecumenical View (recensie-1, recensie-2, recensie-3)
• Hans Küng De islam: de toekomst van een wereldreligie (recensie-1, recensie-2)
• Bret Easton Ellis American Psycho (pdf bestand)
• Sid Lukkassen Avondland en identiteit (recensie)
• Irene van Staveren Wat wij kunnen leren van economen die (bijna) niemand meer leest
• Jan-Werner Müller Contesting Democracy Political Ideas in Twentieth Century Europe (recensie)
• Mark Verheijen Harm van Riel een rechtse provo
• Paul Verhaeghe Autoriteit
• Paul Verhaeghe De neoliberale waanzin, Efficiënt, flexibel en gestoord
• Paul Verhaeghe Identiteit (recensie)
• Edward Gibbon The History of the Decline and Fall of the Roman Empire
• Emerson Vermaat De haat mag niet overslaan naar onze straten – De terreurdreiging door Islamitische Staat
• Rudi Laermans De maatschappij van de sociologie
• Onderzoeksrapport 'De Waarde van Cultuur' (betekenisgeving)
• Betrekkelijke betrokkenheid Sociaal en Cultureel Rapport 2008
• Maarten van Rossem Kapitalisme zonder remmen Opkomst en ondergang van het marktfundamentalisme (recensie-1, recensie-2)
• Sarah Chayes Thieves of State: Why Corruption Threatens Global Security
• Sarah Chayes The Punishment of Virtue: Inside Afghanistan After the Taliban
• Giles Scott-Smith Interdoc een geheim netwerk in de Koude Oorlog (recensie-1, recensie-2)
• David P. Goldman How Civilizations Die : (And Why Islam Is Dying Too)
• Michael Pillsbury The Hundred-Year Marathon: China's Secret Strategy to Replace America as the Global Superpower
• Joris Luyendijk Dit kan niet waar zijn
• Joris Luyendijk Het zijn net mensen Beelden uit het Midden-Oosten
• Swami Vivekananda Mens, de bepaler van zijn eigen lot
• Charles Mills History of Mohammedanism
• Jan Bor & Errit Petersma De verbeelding van het denken - Geschiedenis van de westerse en oosterse filosofie
• Shami Chakrabarti On Liberty (2014)
• Richard Cassaro The Deeper Truth
• Rada Sukkar De schatkamer van Babylonië (recensie)
• Peter Mair Ruling The Void: The Hollowing Of Western Democracy
• Michael Mandelbaum The Road to Global Prosperity (2014)
• Nicholas Shaxson Treasure Islands: Tax Havens and the Men who Stole the World
• Jeffrey Sachs The Price of Civilization
• Aleida Assmann Der lange Schatten der Vergangenheit: Erinnerungskultur und Geschichtspolitik
• Larry Siedentop Inventing the Individual The Origins of Western Liberalism
• Thomas Piketty Capital in the Twenty-First Century
• Robert K. Merton Social Theory and Social Structure
• Paul Collier The Bottom Billion Why the Poorest Countries are Failing and What Can Be Done About It
• Paul Collier Exodus - hoe migratie onze wereld verandert
• Noreena Hertz De stille overname: De globalisering en het einde van de democratie (The Silent Takeover)
• Peter Giesen De weg van de meeste weerstand – pleidooi voor de betrokken burger
• Miguel Ángel Ruiz De vier inzichten
• Diverse auteurs Het Redelijke Beest
• James Allen Zoals je denkt
• Henk Stultiens & Luuk Stultiens Het fenomeen status Waarom we ons gedragen zoals we doen
• Frank van Kolfschooten Ontspoorde wetenschap
• Tim O'Brien ''The Things They Carried
• Joseph Heller Catch-22
• Baird T. Spalding De Meesters Van Het Verre Oosten (samenvatting)
• Pierre Rosanvallon & Arthur Goldhammer Counter-Democracy
• Naomi Klein Schone Schijn Woord vooraf
• Rory Stewart The Places in Between
• Niall Ferguson Het succes van geld
• G. van Vrekhem Voorbij de Mens
• Kia Windrider De poort naar de eeuwigheid
• R.A. Cornets de Groot de Open Ruimte
• Frans Smit Kroniek in Goud
• Ronald van Haasteren, Hans de Bruin, Willy Esser Het Gelijk... uitnodiging tot een debat (recensie)
• Philip E. Tetlock Expert Political Judgment: How Good Is It? How Can We Know?
• Nick Davies Gebakken lucht
• 'PI-PHI' HET BOEK DER VERHOUDINGEN
• Robert Cooper The Breaking of Nations, Order and Chaos in the Twenty-First Century
• Ole Dammegard Light on conspiracies
• Gabriele Oettingen Rethinking Positive Thinking: Inside the New Science of Motivation
• Jacob Slavenburg en John van Schaik Westerse esoterie en oosterse wijsheid De esoterische traditie door de eeuwen heen

Externe Links

• Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing
• Sociology of Rural and Urban societies
• Rural sociology
• Containment
• Boeddhisme en de wereld (Thich Nhat Hanh - 9 september 2016)
• Sunrise Movement (Sara Blazevic en Varshini Prakash Klimaatbeloften)
• Category: Judiciaries by countries
• Category:Political science terminology
• Sphere of influence
• Distribution of wealth & Income distribution
• Trickle-down effect| & Trickle-down effect
• Trickle-down economics (Matthew effect)
• Reaganomics or laissez-faire & Trickle up effect
• Countervailing power
• Separation of powers
• Fifth power (politics)
• Aurobindo, de Moeder en het supramentale
• Mirra Alfassa The Mother de conditie van Licht en waarheid
• Jay Garfield Controversy over "If Philosophy Won't Diversify"
• When Einstein Met Tagore: A Remarkable Meeting of Minds on the Edge of Science and Spirituality
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #105 decemberr 2020) Uren met Chinese denkers Deel 7: Yang Zhu en het hedonisme
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #104 november 2020) Uren met Chinese denkers Deel 6: Mo Ti
• BOLKESTEIN EN CHODORKOVSKI
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #103 september 2020) Uren met Chinese denkers Deel 5: Confucius over maatschappelijke orde en menselijk gedrag
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #102 september 2020) Uren met Chinese denkers Deel 4: Confucius als socioloog avant la lettre
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #101 augustus 2020) Uren met Chinese denkers Deel 2: Confucius (II)
• Hans Kuijper (Civis Mundi Digitaal #100 juli 2020) Uren met Chinese denkers Deel 2: Confucius (I)
• Joris Luyendijk (NRC columnist)
• Peace–industrial complex
• Category: Neoliberalism (international relations)
• Evidence Based Wisdom en Evidence-based practice
• God of Godin van de wijsheid
• Social democracy
• Pax Christi We are all Citizens
• Internationale verdragen voor wapenbeheersing en Fire-control system
• West-Indische Compagnie & Vereenigde Oostindische Compagnie
• Romantisch nationalisme
• Ubuntu-filosofie Without any Violence, Opposition or Conflict (Michael Onyebuchi Eze)
• European Association for Evolutionary Political Economy
• Uncle Tom syndrome (Stockholm syndrome - Machteld Roede, Lode Goukens)
• Political economy
• Filosofie Oost-West (FOW) is een kennisnetwerk op het gebied van wereldfilosofie
• Extractivism
• Macht, tegenmacht en tegenspraak Over het belang van een stevige rechtsstaat die de democratie in toom houdt (22 maart 2019)
• Framing
• De Stelling: fact free politics zijn zo slecht nog niet (Elize de Mul, Alicja Gescinska en Paul van Tongeren tijdschrift Filosofie nr. 3 2017)
• Minister over GroenLinks-kamerlid: ‘Fact free politics over de rug van studenten’ (HOP 16 mei 2019)
• Waarom fact free politics nog zo slecht niet is (Hans Harbers 2 december 2011)
• Fact free politics (Montesquieu instituut)
• Post-truth politics
• Realpolitik
• Israel Tachlis Spiritual awareness and idealism merged with critical analysis and realpolitik
• Arab–Israeli conflict
• Israeli–Palestinian conflict
• Israeli-Palestinian conflict (Road map for peace)
• Low intensity conflict
• Philosophy and Spiritualism of Sri Aurobindo
• Satcitananda Sri Aurobindo)
• Sri Aurobindo (Kies: WereldInBeweging)
• Integral psychology (Sri Aurobindo, Indra Sen, Haridas Chaudhuri, and Ken Wilber.)
• Sri Aurobindo, the Mother, and Sai Baba
• Sri Aurobindo' and the Mother
• Relationship between religion and science
• Dirk Verhofstadt Beschavingen botsen niet: Heirman versus Huntington (10 mei 2006)
• Zoveel macht en zoveel onbegrip (Diederik van Hoogstraten interviewt Benjamin Barber Volkskrant 27 december 2003)
• Amerikaanse filosoof Barber dringt aan op strengere overheidsregels voor multinationals; 'Macht McWorld bedreigt democratie' (Peter Giesen 13 mei 1997)
• Ian Buruma Hun beloofde land mijn grootouders in tijden van liefde en oorlog (VPRO programma boeken 19 juni 2016)
• The Extended European Paradox: What is it and why does it matter?
• Website Meer Democratie
• Solidarity
• Polarisatie
• Mark Bovens en Frank Hendriks Pacificatie én polarisatie (Volkskrant 20 oktober 2008)
• Politiek spectrum (Hoefijzermodel)
• Illiberal democracy
• Criticism of democracy
• Justice Democrats
• DeGoedeZaak
• Westerse wereld
• Hans Feddema Vereren of ervaren? Nieuwe spiritualiteit als derde weg
• 'WESTERSE ESOTERIE & OOSTERSE WIJSHEID jaarcursus Dr. John van Schaik en Drs. Jacob Slavenburg
• Religie, machtshonger en machtsmisbruik (15 augustus 2013)
• Civitas
• 'Dwarsdenken 2017: Waarom Gorbatsjov teleurgesteld is in het Westen' (Congres UT Twente 21 oktober 2017)
• Burgerschap
• Public opinion
• The National Interest
• Ulrich Libbrecht is de grondlegger van de stichting Filosofie Oost - West
• State within a state (deep state)
• Derde weg (sociaaldemocratie)
• Regime change
• Alleen een beschaving kan botsende culturen verenigen: (Mark Heirman Volkskrant 19 oktober 2006 ) - Benjamin Barber vat vele conflicten van vandaag samen als Jihad vs McWorld
• Appeasementpolitiek
• Category: Political terminology
• Post-truth politics
• Left-right political spectrum
• Political correctness
• Eastern philosophy & Western philosophy
• Political economy
• Economic policy
• Category: Politics
• Category: Cultural politics
• Failed state
• THE MAHABHARATA AND THE RAMAYANA two great epics of Asia (The "Unesco Courier" december 1967)
• VYASA VALMIKI ACADEMY OF EXCELLENCE
• de Moeder, de stichter van Auroville, Stad van de Toekomst
• Auroville Collectie Simon Vinkenoog
• De stad van de dageraad.
• Supramental
• Supermind (supramental perception)
• Savitri and Satyavan
• Anne Geûens Reiki begrijpen of met Reiki de kloof tussen Wetenschap en Spiritualiteit overbruggen.
• Eva Nieuwenhuys Superkapitalisme en democratische rechtsstaat - Onder invloed van neoliberale globaliseringsprocessen is er een vorm van superkapitalisme ontstaan die een bedreiging vormt voor onze democratie en rechtsstaat. (01 september 2010 - Zygmunt Bauman)
• De Nieuwe Spiritualiteit als Derde Weg tussen het Materialistisch Paradigma en de Kerkelijke Dogmatiek (Hans Feddema)
• Multiculturele samenleving (Mijn levensweg, van een ‘burgerlijk ingenieur – officier’ tot een ‘succes coach’…Jan Scharpé)
• Marianne Williamson Website
• Harmonisation of law
• Law of excluded middle
• Onderzoek: wie trekt er in Brussel aan de touwtjes?
• Clinton: Shimon Peres was een wijze kampioen (30 september 2016)
• Willem Drees en de PvdA
• Jong en heel betrokken (Wimar Bolhuis en Gerard Rinse Volkskrant 29 augustus 2016)
• Positief Links wil de zwijgende meerderheid activeren (Wimar Bolhuis 19 januari 2016)
• Doctrine van het Midden
• Middenweg (boeddhisme)
• Het “nieuwe Chinese staatskapitalisme” (Frank Willems op 22 augustus 2013)
• Staatskapitalisme
• Eduard Jan Dijksterhuis EEN ONBAATZUCHTIG WETENSCHAPSHISTORICUS
• Eduard Jan Dijksterhuis
• Banencarrousel in Brussel: banden tussen EU-commissarissen en bedrijven blijken erg nauw (28 oktober 2015)
• PvdA-top versterkt grip door banencarrousel (Thijs Niemantsverdriet 4 november 2015)
• Banencarrousel aan de gang bij VVD (24 maart 2015)
• Marc Chavannes Interview
• Empiricism
• Utilitarisme
• Totalitarianism & Inverted totalitarianism
• Anti-democratic thought
• Geschiedenis van de westerse - en Oosterse filosofie
• Second Great Awakening (United States)
• Culture of the United States
• The American way
• Who Are We? The Challenges to America's National Identity
• Category: American exceptionalism
• Geschiedenis van de westerse beschaving
• Category: Western philosophy
• Buddhism and Western philosophy
• Filosofie Oost-West
• Westerse cultuur & Oosterse cultuur
• Oosterse filosofie
• FOW Filosofie Oost - West
• David Loy Wei-wu-wei: Nondual action (Philosophy East and West)
• Hoogleraar Wolfgang Stroebe: ‘wetenschap heeft geen zelfreinigend vermogen’ (13 September 2012)
• Commissie-Schuyt Het zelfreinigend vermogen van de wetenschap - Nieuwe regels voor wetenschappelijke integriteit?
• Hoe het cultuurmarxisme Europa sloopt (Luc Pauwels Civis Mundi 5 augustus 2015)
• Afscheidsrede Paul van Tongeren: Dankbaarheid als levenshouding (Sid Lukkassen Civis Mundi 6 februari 2016)
• Seksueel puritanisme ondanks seksuele revolutie (Sid Lukkassen Civis Mundi 19 februari 2015)
• Op weg naar een seksueel proletariaat op de liefdesmarkt (Sid Lukkassen Civis Mundi 20 augustus 2014)
• Interfaith dialogue
• List of religious populations
• Category: Organizations by year of establishment
• Anti-establishment
• Culturele evolutie (Sociocultural evolution)
• Geschiedenis van de wereld
• Andersglobalisme (beweging voor wereldwijde rechtvaardigheid)
• Cultural assimilation of Native Americans
• Elite theory
• Category: Activism
• Yvette Jeuken DE ANDERSGLOBALISERINGSBEWEGING: ONREDELIJK RADICALISME?
• Deeleconomie, grootkapitaal en de nieuwe sociale klasse
• Over klein en groot kapitaal
• Category: Activism
• Activism
• Category: Intersectionality
• List of peace activists
• Isaiah Berlin Two concepts of liberty (negatieve en positieve vrijheid)
• Invloedssfeer
• Criticism of multiculturalism
• Multiculturalism
• Spiritualism
• Voor een transnationale sociale staking op 1 maart 2016
• Old boys' network (Volkskrant 17 december 1999)
• GATT, IHO & de TTIP: 70 jaar strijd om vrijhandel (30 december 20015)
• Verschanst in eigen kring heeft elite aan gezag ingeboet 'Je moet eerst over beeld heen: hij hoort bij de elite' (Wilco Dekker en Ben van Raaij Volkskrant 19 december 2015 p. 28-32)
• Nederlandse bestuurlijke elite (Wilco Dekker en Ben van Raaij Volkskrant 19 december 2015)
• Top 200 van invloedrijkste Nederlanders 2015 (Volkskrant 19 december 2015)
• Meindert Fennema De ‘200 van Mertens’ (25 september 2010)
• Elite groter dan Top 200 (Volkskrant 15 februari 2008)
• Types of democracy
• Representative democracy
• Representation (politics)
• Timmermans: 'Wegduiken helpt niet. Aan de slag, zou ik zeggen' (Stéphane Alonso NRC 9 december 2015)
• De Israëlisering van de vrije Westerse samenleving (Ata Kirat, 7 maart 2010)
• Netanyahu gedoogt oproep tot genocide (30 augustus 2010)
• Empire
• Category: New Imperialism
• New Imperialism
• Anti-imperialism
• Western imperialism in Asia
• Imperialism in Asia
• Military globalization
• Wolfgang Schäuble: de gevaarlijkste man van Europa
• Wim Couwenberg Export westerse democratie ter discussie met Irak-oorlog ter illustratie (Civis Mundi 2 mei 2013)
• Wim Couwenberg Darwin en het sociaal-darwinisme: moderniteit als rem op natuurlijke selectie
• Wim Couwenberg Een bijzondere en nog weinig opgemerkte geschiedenis uit de Koude Oorlog in kaart gebracht (8 maart 2013)
• S.W. Couwenberg Praktische betekenis politieke filosofie en theorie
• Wim Couwenberg NIEUWE KOERS EN REFLEXIEVE TERUGBLIK
• Civis Mundi Tijdschrift voor Politieke Filosofie en Cultuur
• Civis Mundi (2)
• Wim Couwenberg Stemmen heeft geen enkele zin (Volkskrant 26 februari 1999)
• Een eigentijds curriculum
• Stop de Vriendjespolitiek!
• A.R. Girbes Politici zijn maar gewoon mensen die grove fouten maken en ook (vaak) naïef kunnen zijn (9 December 2012)
• Fokke Obbema: 'Hardnekking misverstand: Chinezen kunnen goed plannen'
• Circular economy
• Universal grammar (Noam Chomsky)
• Harmonic Society Ludieke en onthullende verhalen over selfempowerment, liefde en vrede
• Wim Leys WAT IS WAARHEID? (Michael Rogge)
• John Welwood Psychotherapie oost en west
• Thomas More Lezing door Avishai Margalit over religieus en politiek sektarisme
• Netherlands Metabolomics Centre (Jan van der Greef)
• Falun Gong
• Chinese levensbeschouwingen
• Taoïsme, Confucianisme en Boeddhisme
• Transparency (behavior)
• New economy
• Fareed Zakaria 'Constitutional - & Plebiscitary democracy'
• Thomas von der Dunk De blinde vlek van Bolkestein
• Thomas von der Dunk Europa kan de Britten missen als kiespijn (Volkskrant 6 december 2012)
• Emerson Vermaat Iran, Al-Qaeda and the Taliban: Interesting Revelations by "Wikileaks" (Kimberley Kagan)
• Dirk-Jan van Baar De oprukkende moderniteit als creatief en destructief leerproces (Civis Mundi 19 februari 2015)
• Met hun domme arrogantie bewijzen de Grieken Europa een dienst (Dirk-Jan van Baar Volkskrant 15 maart 2015)
• Blair verdient meer waardering dan Al Gore (Dirk-Jan van Baar de Volkskrant 27 November 2007)
• World citizen
• Frank Heinen Interview met Nick Davies Niemand weet wat er gaat gebeuren, niemand
• Lebensraum Duitse versie
• Gabriël van den Brink: een fundamentalist van het midden
• Martin Sommer Intellectueel debat even chaotisch als verkeer in Parijs
• De Actualiteit van Erasmus
• Gedragsverandering als betekenisgeving
• Jeroen Both Return-To-Sender: betekenisgeving in verandertrajecten door interactie en dialoog
• Sociocultural evolution
• Rudolf Solidaire Economie
• Good cop/bad cop strategie
• Regret (decisiontheory)
• Minimax
• Lifestyle (sociology)
• Category: Political communication
• Duurzame-politiek
• TTIP
• Offshore balancing
• Pax Americana
• Inclusive capitalism (Website)
• Democratisering van de Waarheid
• Pataphysics
• Leitkultur
• Marianne van Leeuwen Politieke propaganda en geheime diensten Het Interdoc-netwerk in de Koude Oorlog.
• Mathilde Sanders Anti-communistische contrapropaganda
• Olivier Keun Niet-communistische contrapropaganda (14 januari 2013)
• P.J.G.A. Ego Interdoc
• Groei en behoud vanuit authenticiteit - De Oosterse wetenschap is voor ons westerlingen vaak een onbegrepen taal en daardoor dus onmogelijk toepasbaar binnen ons Westerse denken.
• Counterculture
• Repression
• Gregory Wilpert Integral Politics A SPIRITUAL THIRD WAY (Ken Wilber)
• Was ist Integrale Politik?
• Blue Zone (Blue Zone)
• Jan Vorstenbosch Avishai Margalit pleit in The decent society voor een ethiek van het ‘fatsoen’ als grondslag van de samenleving. Is fatsoen fundamenteler dan beschaving of rechtvaardigheid?
• Nico de Fijter en Sandra Kooke De eeuwige kloof tussen burger en politiek
• Meer gemeenten omarmen G1000
• G1000 Platform voor democratische innovatie
• G1000 Op weg naar een andere democratie
• Borne 2030
• Islamofobie
• Criticism of Islam (Swami Vivekananda)
• Jihadism
• Government failure
• Grimbert Rost van Tonningen Na banken is nu overheid toe aan mentaliteitsverandering - Shock therapie voor politici noodzakelijk
• Mental contrasting (Gabriele Oettingen)
• Contradiction
• Double standard
• Extreemrechts & Extreemlinks
• Right-wing terrorism (Anders Behring Breivik)
• Left-wing terrorism
• Legalism
• TED (Technology, Entertainment, Design)
• The Levant Foundation helped launch the Swiss based Foundation for Interreligious and Intercultural Research and Dialogue (FIIRD). The Board of Trustees includes His Royal Highness Prince El Hassan bin Talal, of the Hashemite Kingdom of Jordan.
• Mensch (Yiddish: מענטש mentsh)
• Übermensch & Untermensch
• Clientelism (Clientelism)
• Humanitaire interventie
• Federico Cingano Politicians at work. The private returns and social costs of political connections
• Parlementaire enquête Woningcorporaties (Verslagen van de openbare verhoren)
• De derde weg - De grote omwenteling
• Kees Homan Veranderende dreigingen in de 21e eeuw (Robert Cooper)
• Hindsight bias (Daniel Kahneman)
• Revisionism
• Historisch_revisionisme
• Pluralist theories of truth
• Pluralism (political theory)
• Category: Theories of truth
• Wet van de uitgesloten derde
• Tijdpeiling
• Compassion
• Charter for Compassion (Karen Armstrong)
• Heuristics in judgment and decision-making
• Crime against humanity
• Category: Scientific misconduct
• George Bernard Shaw Man and Superman (toneelstuk )
• Category: International relations theory
• Smart power combination of Hard power and Soft power
• Power (social and political)
• Social constructionism
• Ubuntu (philosophy)
• Essentialism and Non-essentialism
• Pyrrhic victory
• Prof. Dr. Dr. H.C. Aleida Assmann ‘Erinnerungskultur und Geschichtspolitik’
• Corporatocracy
• Mutual assured destruction
• Category: Presidents of Syria
• Filosofie Oost-West
• Category: I Ching
• Vijf Klassieken
• Harmonisation
• Patronage
• Democratie en rechtsstaat
• Rechtsstaat
• Democratische Rechtstaat
• Social democracy
• Liberal democracy
• Antagonist
• Shock and awe
• Apologetiek
• Satyagraha ("soul force" or "truth force")
• Nonviolent resistance
• Civil resistance
• Derde Weg
• Western mysticism
• Eastern mysticism
• Oxfam
• Finlandisering
• Kleptocracy
• Haus der Zukunft (Mehrgenerationenhaus)
• Category: Geopolitics
• Geopolitiek
• Category: Area denial weapons
• Institutional racism
• Racial segregation
• National psychology
• Hans Achterhuis Mensenrechtenlezing 2012
• John B. Taylor (Monetary policy)
• Corporate governance
• Interview Simone Heidema, CPI Governance, over leverage bij grote accountantskantoren
• Integrales Forum
• Integral Europe
• Principaal-agentproblematiek
• Up or out principe
• Information asymmetry
• Macht corrumpeert niet (of toch wel?)
• Exceptionalism
• Category: American exceptionalism
• American exceptionalism
• Geschiedenis van de Verenigde Staten
• Categorie: Oorlog van de Verenigde Staten
• Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog
• Amerikaanse Burgeroorlog
• Sufi psychology
• Hazrat Inayat Khan Universeel soefisme
• Nizamuddin Auliya
• Said Nursî
• EU-voorzitter verwerpt achterkamertjes politiek
• Achterkamertjes politiek is vaak broodnodig
• Patriarchy
• Nationalism (nationalist ethos)
• Bilderberg Group
• Europees Parlement
• Categorie: Fractie in het Europees Parlement
• Delegatie van het Europees Parlement
• Niet-ingeschrevenen in het Europees Parlement
• Mysticism
• Innerlijke eenheid (Baird T. Spalding)
• Individuele en groepswaarden, institutionele waarden
• Botsende beschavingen
• Legalism
• René Cuperus columns
• Antonio Gramsci
• Boudewijn Koole "ZEN en OOSTERS EN WESTERS DENKEN"
• OOSTERSE KERKEN
• Oosters Schisma
• Anti-intellectualism
• Populism
• Authoritarianism
• Fundamentalisme (Obscurantisme)
• Kiara Windrider Verlichting, Bhagavan (Kalki) en het Gouden Tijdperk. – Hoofdstuk I: De zoektocht.
• Engelen
• Gerard Reve De blijde boodschap
• Aanmodderen
• De waan van de dag Jaarboek Parlementaire Geschiedenis
• Speech Bolkestein: "De Veelvolkeren Unie"
• KCH Vooruitzien is regeren! of is regeren vooruitzien?
• Bas Jacobs Bos’ Begroting: Puinruimen bij Balkenende-IV
• Agnes Jongerius
• Pieter Hilhorst De filosofie van de jaren nul is mistroostig
• Diverse auteurs Regeren is vooruitzien
• De Helling Kwartaalblad voor linkse politiek
• Hans Wansink: Diplomademocratie, op alle niveaus hebben hoogopgeleiden meer politieke invloed dan mensen met weinig opleiding. Dat is niet goed.
• Politieke stromingen: christen-democratie
• Pacifisme
• Category: Tribal societies that have practiced cannibalism
• Endemic warfare (Tribal societies)
• Internetfilter en symboolpolitiek
• Hans Wansink Diploma democratie (Mark Bovens)
• Geweldloosheid
• Spiral Dynamics Integral Nederland
• Federalism
• Dominique Moisi
• Thierry Baudet Website
• Filosemitisme
• Postmodernism
• Islamisme
• De geheime geschiedenis van de Mongolen
• Genghis Khan & Timoer Lenk
• Yazidi
• Tom Pauka
• 3D security (development, diplomacy, and defense)
• Strategic Defense Initiative (biological imaging and the creation of 3D holograms of living organisms)
• Transformational Diplomacy
• Foundation for Defense
• Diaspora
• Politieke correctheid
• Disclaimer
• Al Qaida

<< vorige ||volgende >>

Deze pagina werd sedert 16 dec. 2007 keer bekeken.