Leerproces - Meta-leren - Meta-fysica


En God zei: Laat Ons mensen maken naar ons beeld, als onze gelijkenis, opdat zij heersen over de vissen in de zee en over het gevogelte aan de hemel en over het vee en over de gehele aarde en over al het kruipende gedierte dat op de aardbodem kruipt. En God schiep de mens naar zijn beeld; naar Gods beeld schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen. (Genesis 1:26; vergelijk 9:6)
Socrates: Ik weet dat ik niets weet.
Nadine Gordimer The tension between standing apart and being fully involved, maakt je tot schrijver.
Frits Bernard Hotz: Bij schrijven is de essentie vorm, de vorm komt van binnenuit - daarom kun je schrijven niet leren - en al het andere is bijkomstig.
G.W.F. Hegel: De geschiedenis leert ons uiteindelijk alleen dit, dat de mensen niets uit haar willen leren.
Vrij ben ik, wanneer ik bij mezelf ben.
De moed tot de waarheid is de eerste voorwaarde voor de studie der filosofie.
Emil Cioran: Het is echter een heldere, cionareske paradox dat de mens juist vanwege de wil tot slagen een eindeloze reeks catastrofen achter zich laat: je manifesteren betekent je door een of andere vorm van volmaaktheid laten verblinden. Denken leidt tot niet-handelen. De utopie houdt volkeren jong en vitaal. Wijsheid maakt hem oud en futloos. Dat zag je al bij de Romeinen. Toen ze ten langen leste door contact met de Grieken beschaafd werden, sloeg de vermoeidheid toe en waren ze een gemakkelijke prooi voor de utopisch gedreven barbaren.
Freek de Jonge: Het vak van cabaretier kun je niet leren op een school. Je kunt niets leren, je kunt nergens les in geven.
Toon Hermans: Wat ik doe heb ik niet geleerd, niet nagestreefd, het is me overkomen. Maar toen het ging rollen, heb ik niets gedaan om het rollen te stoppen.
Dr. C. (Kees) le Pair: Why be a scientist if you can be his boss?
Afrikaans spreekwoord: Een boom kan nog zo lang in het water liggen, een krokodil wordt hij nooit.

Echt een ander zul je nooit worden. De meeste platitudes zijn heel waar: Wat er niet in zit, zal er nooit uitkomen.

Grenzen doorbreken (‘Theorie en Praktijk’, Non-lokaal bewustzijn, Zonder grenzen, Gebroken symmetrie, Zelfreflectie, Wederkerigheid)

Een nieuwe bestuurscultuur?
In de machinekamer van de openbaarheid (Coen van de Ven De Groene Amsterdammer 5 juli 2023):
Nederland kent op papier een groot recht op openbaarmaking van overheidsstukken, maar transparantie blijkt moeilijk. De Groene liep mee met ambtenaren die de
nieuw beloofde bestuurscultuur moeten vormgeven.
Eens in de twee weken komen de
Woo-juristen van verschillende ministeries bij elkaar in een interdepartementaal overleg, georganiseerd door Binnenlandse Zaken. Ze bespreken dan jurisprudentie, horen van elkaars probleemgevallen. Zo is er bij Financiën nu een stapel Woo-verzoeken binnengekomen van één wetenschapper die zo hoog is dat er belastinginspecteurs zijn die ten minste een half jaar hun werk niet kunnen doen. Een van hen diende acuut zijn ontslag in. Anderen beklagen zich dat vragen van burgers die ook belangrijk zijn onder aan de stapel belanden. ‘Ik heb ambtenaren die al jarenlang zoeken naar een memo waarvan betrokkenen zeggen oprecht niet te weten of het wel bestaat’, zegt Jacqueline Rutjens, directeur Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding bij Sociale Zaken, tijdens een bijeenkomst van ambtenaren eind vorig jaar.
‘Je wil zo veel mogelijk openbaarmaking’, zegt
De Jong. ‘Maar soms loop je tegen diplomatieke verhoudingen of culturele gevoeligheden aan, ook met de landen. Tegelijkertijd wil je niet alles gelakt terugsturen. Dan voed je juist wantrouwen.’ Ook doemde dat andere bekende probleem op: interdepartementale samenwerking. Het had een paar keer even geknetterd tussen dit ministerie en Defensie en Justitie en Veiligheid. ‘Het ging over fundamentele details en dat leverde wat irritatie op’, herinnert Pollemans zich. ‘Moet dat allemaal openbaar worden?’ Die gevoeligheden werden weggelakt met verwijzing naar de weigergrond ‘eenheid van kabinetsbeleid’.

Grondige renovatie openbaar bestuur onontkoombaar
Keer het eens om: naar een nieuwe bestuurscultuur (2) (Geert Jan Hamilton, Peter van Lieshout en Gerard van Pijkeren De Groene Amsterdammer 19 september 2022):
Het waren twee decennia zonder grote lijnen, van
doormodderen en kleine aanpassingen en steeds weer terugkomen op een eerder ingezette koers. Of het nu gaat over Groningen, jeugdzorg, asielbeleid, studiefinanciering, rechtsbescherming, participatie, belastingen of de toeslagenaffaire: het oplossingsvermogen van de overheid lijkt tot op het nulpunt gedaald. Hoe komt Den Haag weer toe aan waar het om draait: de grote vragen?
Een
interdepartementale werkgroep ‘excuses’ formeren is wel het summum van een in zichzelf gekeerde organisatie en maakt de verontschuldigingen – inmiddels aan de lopende band – tot een cliché. Het beeld dat het parlement bij de meeste Nederlanders heeft, is dat van een betrekkelijk machteloos orgaan dat zich vooral bezighoudt met eindeloos geruzie over trivialiteiten – met dank aan de media die altijd bereid zijn om een klein vuurtje op te blazen tot een uitslaande brand. Berichten in de ochtendkrant bepalen in hoge mate de agenda van de Tweede Kamer, terwijl de tijd vooral besteed moet worden aan goede wetgeving en controle op de wijze waarop de regering de aanvaarde wetgeving uitvoert. Het wantrouwen is zeker gevoed door de geruchtmakende schandalen en het gebrek aan openheid dat de overheid daarbij tentoongespreid heeft.

OntHaagsen
Hoe kan de Haagse bestuurscultuur daadwerkelijk veranderen? (Geert Jan Hamilton, Peter van Lieshout en Gerard van Pijkeren De Groene Amsterdammer 5 januari 2022):
Worden er serieuze lessen getrokken uit bijvoorbeeld de
toeslagenaffaire? En zo ja: leiden die lessen ook tot concrete veranderingen? Drie voormalige topambtenaren hebben hun twijfels. Hoe zou de Haagse bestuurscultuur wél kunnen veranderen?
Beleid dat ‘
geregeld’ moet worden, behoeft een integrale benadering in het primair proces en niet – zoals nu vaak het geval is – een ketenbenadering, waarin eerst het beleid en vervolgens de staffuncties aan zet zijn met als gevolg concurrentie tussen beleid en staf. Concurrentie die manifest wordt in veel overleg, en na het departementale circuit volgt dan nog de interdepartementale afstemming. De tijd die dat kost had beter besteed kunnen worden. Door de juridische functie in een departement te bundelen in één directie kan de kwaliteit worden verbeterd.

Beleid: waarheen, waarvoor? (Erwin van de Pol Civis Mundi Digitaal #99, juni 2020):
Deltaplan Beleidsbestrijding
Het is tijd voor
onconventionele acties. Laten we allereerst terugkeren naar de eerder genoemde eenvoudige wijsheid van voor de jaren zeventig dat beleid een ratio voor acties is. Dat betekent ook dat alle beleid tijdelijk is en niet meer dan een kader voor dat waar het echt om gaat, namelijk uitvoering van dat wat het bestuur wil. Dat betekent dat elke beleidsvorming een begin en een eind heeft. Het maken van beleid is dan dus een project, of althans iets dat projectmatig aangepakt wordt (tussen projecten en projectmatig werken zit een belangrijk, maar vaak veronachtzaamd verschil[x]). Op die manier hoeven de talloze beleidsafdelingen niet tot in lengte van jaren te bestaan, maar gaat de overheid aan de slag met beleidsprojectgroepen die bij gemeenten en provincies afdelingen en directies overstijgen en bij de Rijksoverheid echt interdepartementaal zijn. Ook kun je een afdeling of team beleid, ontwikkeling of strategie of hoe je het maar noemen wilt in het leven roepen, waar ambtenaren als het ware in en uit vliegen voor de beleidsontwikkeling.
[x]
Projectmanagement gaat op voor het specifiek werken in projecten, dus dat betekent dat het zaken betreft die uniek, eindig, multidisciplinair, niet-routinematig en onzeker zijn en waarbij het resultaat is geformuleerd, gefaseerd wordt bereikt en de sturing vanuit één punt beheersbaar is. Projectmatig werken kent iets andere wetmatigheden en is vooral niet uniek en eenmalig, maar een cyclische aangelegenheid, zie o.m. G. Wijnen, W. Renes (1999). Projectmatig werken. Utrecht: Het Spectrum.

Dichters & Denkers
Wie zijn de anderen, en wie zijn wij? (Jan Postma De Groene Amsterdammer 19 december 2019 p. 124-127):
Het werk van
Natalia Ginzburg beleeft niet voor niets een herwaardering. Ze verheft het hoogstpersoonlijke moeiteloos tot het universele. Met een onweerstaanbare helderheid.
We kunnen alleen het goede voorbeeld geven door ons eigen leven te laten vullen met betekenis, dat ‘is misschien de enige echte kans die we hebben om hen bij te staan in hun zoektocht naar een roeping – zelf een roeping te hebben, het te weten, ervan te houden en haar hartstochtelijk te dienen; omdat liefde voor het leven liefde voor het leven voortbrengt’.

Weg met Schnabeltjeskrant of Voorstellen van de commissie-Schnabel zijn verzameling holle retoriek (Ton van Haperen de Volkskrant 29 januari 2016, p. 20):
Met de commissie-Schnabel gaat het van meet af aan mis. Volgens de staatssecretaris leidt het onderwijs van vandaag op voor banen van vroeger. Vanuit die stelling formuleert hij de opdracht voor de commissie: wat heeft een leerling in 2032 nodig? Gevolgd door een bijzondere procedure: Iedereen die zich aangesproken voelt, mag een antwoord insturen. Schnabel en zijn 'platform 2032' zetten de inzendingen om in een advies.
Dat is vreemd. Een nieuw curriculum voor leerplichtige kinderen is geen kwestie van 'u vraagt en wij draaien', maar een halszaak van de democratische rechtsstaat. Een politieke kwestie. Algemene vorming leidt niet op tot banen voor later, maar voedt op tot burger van nu. Aan de hand van relevante kennis van dat moment. Denk aan de stelling van Pythagoras, de Franse Revolutie, literatuur uit Nederland en de rest van de wereld, dat soort zaken. Een gedisciplineerde omgang daarmee resulteert in leerbaarheid tot aan de dood.
Tot slot is ook de
keuzevrijheid voor scholen in 'wat' zij onderwijzen niet handig. Alle kinderen in Nederland horen ongeveer hetzelfde te leren. Vanwege de maatschappelijke cohesie. Burgers kunnen alleen beschaafd met elkaar omgaan als ze elkaar verstaan. En je verstaat elkaar als je een referentiekader deelt. Het is de taak van de algemene vorming dat referentiekader aan te brengen. Zo leer je burgerschap. Op school.

Friedrich Nietzsche in "Aldus sprak Zarathoestra", voorrede 4,25.
De mens is een koord, geknoopt tussen dier en een toekomstige, hogere mens,- een koord boven de afgrond. Een gevaarlijk over-lopen, een gevaarlijk op-weg-zijn, een gevaarlijk terug-schouwen, een gevaarlijk huiveren en staanblijven. Het grote in de mens is: dat hij een brug is en geen doel; wat bemind kan worden in de mens, is dat hij een overgang is...

Er bestaat 'leraar en leerling', 'psychoanalyse en psychosynthese', 'onderzoek en ontwerp', ‘dharma en karma’, 'wijsheid of dwaasheid', ‘hyperindividualisme en depressie’. Het gaat echter om de wisselwerking tussen beide. Waar kiezen we, bewust of onbewust, voor in het leven? De vier oorzaken-leer van Aristoteles biedt daarvoor een kader. Aristoteles verenigt ‘theorie en praktijk, 'metafysica en fysica', 'idealisme en materialisme'.

Wim van den Dungen: Metafysisch kunnen we speculeren over de mogelijkheid van een 'force active' (Leibniz), of 'entelechie' (Driesch), 'élan vital (Bergson), 'vitaal principe' (Hahnemann), 'creativity' (Whitehead), 'morfogenetisch veld' (Sheldrake), 'etherisch dubbel' (theosofie), 'ch'i' (taoïsme), 'prâ a' (yoga) of 'vitale kracht'.
Henri Bergson: De wetenschap van de materie dient dan ook een onderdeel te zijn van de wetenschap van het leven, en niet omgekeerd.
Chaos-in-orde & orde-in-chaos zijn de relatieve, verbindende termen die in het denken over chaos zeer vaak gemist worden. Door orde te statisch te denken (beweging eraan ondergeschikt te maken) bleef de chaospool verdrongen. Door chaos te dynamisch te denken, kon de quasi-coherentie van proto, quasi-, & volstrekte chaos niet aan de oppervlakte komen. Het was noodzakelijk om het materiebegrip te herzien.

Het lijkt al bijna gewoon: een ‘doorlopende dalende trend’ in de leerprestaties (Aleid Truijens de Volkskrant 5 december 2023, p. 19):
Sinds het begin van deze eeuw gaan kennis en vaardigheden steil achteruit in het Nederlandse onderwijs. Al lang vóór corona. Het was de periode waarin de mode van het zelfsturende of ontdekkend leren onstuitbaar bloeide en door schoolbesturen gretig werd ingevoerd, ook in mbo en hbo. Leerlingen en studenten moesten achter hun laptop hun eigen nieuwsgierigheid volgen en via Google antwoorden op vragen vinden. De leraar werd een coach. Kennis lekte weg. Dat bleek vooral nadelig voor kinderen uit minder kansrijke gezinnen. Maarten Huygen beschrijft deze plaag, en de oorsprong ervan, mooi in zijn boek Nog wat geleerd vandaag?, een pleidooi om leerlingen kennis aan te reiken.

Een bevlogen lastpak (Aleid Truijens de Volkskrant 22 oktober 2022, Boeken p. 14-15):
Geen aangenaam mens was hij, maar wel een veelzijdige, gedreven en ook tragische figuur. De biografen van Theo van Doesburg weten de kunstenaar en drijvende kracht achter De Stijl op waarde te schatten in een leesbaar, levendig portret.

Ionica Smeets en Jasper van Kuijk laten zien hoe op basis van het 'en-en'/'of-of'-mechanisme (Kwadranten Daniel Ofman en Ken Wilber), de neergang van het onderwijs kan worden verklaard. Aleid Truijens voert in Nederland de kopgroep aan, die het Nederlandse onderwijs kritisch volgen. Wouter van Oorschot (Volkskrant 14 januari 2020, p. 22-23) en de historicus Batiaan Bommeljé (Volkskrant 15 januari 2020, p. 20) vatten de status quo in het Nederlandse onderwijs bondig samen. Aleid Truijens heeft weer het stokje van Jaap Dronkers overgenomen.

Drie delen (Ionica Smeets de Volkskrant 18 januari 2020]] Wetenschap p. 21):
Om de
eindeloze ellende bij de Belastingdienst op te lossen, heeft minister Hoekstra besloten de dienst in drie delen op te splitsen. Naast de Belastingdienst zijn straks Douane en Toeslagen aparte, zelfstandige diensten.
De
drie zelfstandige onderdelen van de Belastingdienst zullen bijvoorbeeld wel moeten samenwerken, hoe zorgen ze dat alles op elkaar aansluit? Daarnaast zal de overhead toenemen, bijvoorbeeld omdat elk onderdeel zelf zal moeten beslissen over computersystemen (gelukkig verlopen ict-projecten bij de overheid doorgaans vlekkeloos).
Chef van de wetenschapsredactie
Tonie Mudde opperde dat dit misschien domweg een variant is van hoe het gras altijd groener lijkt aan de overkant. Zit je in een kleine organisatie, dan mopper je over de inefficiëntie van allemaal clubjes die steeds het wiel moeten uitvinden en fantaseer je over hoe een fusie alles beter zou maken. Maar dan vergeet je dat een fusie zorgt voor een organisatie die lastiger te overzien en te besturen is. En dan begin je te dromen over splitsen. Enzovoorts tot in het oneindige. Het is als bij die brownies: je kunt niet alles tegelijk hebben en je zult moeten kiezen tussen zo veel mogelijk knapperige óf smeuïge randjes.
Ach, was er maar een wiskundig model dat bepaalde wanneer je iets wel of niet moet splitsen. Maar ik vrees dat dat
even hopeloos is als met thermodynamica voorspellen wanneer er een wereldoorlog komt.

Beginnersles (Jasper van Kuijk Volkskrant 18 januari 2020 Wetenschap p. 26):
Denkfouten in het hedendaags ontwerp gefileerd door innovatie-expert (en cabaretier) Jasper van Kuijk. Deze week: leren leren.
De prestaties van Nederlandse scholieren blijven dalen. In het meest recente rapport met de in Nederland beruchte internationale Pisa-scores zie je sinds 2006 gestaag dalende lijnen in alle drie de getoetste domeinen (taal, wiskunde, wetenschap). Dan zou je je af kunnen vragen of het misschien iets minder moet met dat ‘leren leren’-mantra dat de laatste decennia zo dominant is geworden in het Nederlandse onderwijs, zoals Volkskrantredacteur Hans Wansink deed. Misschien moeten kinderen gewoon weer dingen leren.
En onlangs zetten vier onderwijswetenschappers op Scienceguide, een website voor hoger onderwijs, uiteen dat
‘beginners’ – wat de meeste leerlingen en studenten zijn – vooral gebaat zijn bij goede uitleg, begeleid oefenen en daar feedback op krijgen. En dus níét bij onderwijsvormen als vraaggestuurd of probleemgestuurd leren, met minimale begeleiding van een docent.
Onderwijsexperts ontwerpen het onderwijs dat ze zelf graag zouden krijgen, in plaats van wat past bij de overgrote meerderheid van de leerlingen en studenten.
Misschien is het een idee om onderwijskundigen een vakje te geven over gebruiksgericht ontwerpen. Daarin is een van de belangrijkste uitgangspunten: geen ego-design. Ontwerp niet voor jezelf, maar voor de eindgebruiker.
En dan beginnen we de cursus met gewoon dingen leren, want ze zijn tenslotte beginners op dit vlak. Maar als ze wat verder zijn, zal zeker ook de coachende vraag langskomen: ‘Hoe vind je zelf dat het gaat?’

De wereld in 2020 - (FD Magazine 7 december 2019 p. 72-75):
Essay 2019 was het Jaar van het Protest (en in 2020 voegen we de daad bij het woord)
Nog nooit sinds de jaren zestig en tachtig gingen zo veel mensen de straat op om hun ongenoegen te laten horen.
Ook cultuurhistoricus en essayist Eva Rovers roept ook de laatste heimelijke rebellen en bankzitters op in actie te komen voor een betere wereld. Want die begint met woord en daad.
Burgerberaad
Ook in Nederland zullen we anders moeten omgaan met netelige onderwerpen die iedereen aangaan.
Een burgerberaad geeft een dwarsdoorsnede van de bevolking de tijd en de mogelijkheid zich met hulp van experts en belanghebbenden te informeren over bijvoorbeeld stikstof, Zwarte Piet of kernenergie, en laat mensen daar met elkaar over delibereren om uiteindelijk tot consensus te komen. Dit zal de grond in Nederland vruchtbaar houden zonder ontwrichtende branden.
Een betere wereld begint namelijk niet bij jezelf. Maar bij ons.
Eva Rovers is cultuurhistoricus en schreef biografieën over kunstverzamelaar Helene Kröller-Müller en Boudewijn Büch. In 2018 publiceerde ze
Practivisme: Een handboek voor heimelijke rebellen.

Eva Rovers Het verzameld leven van Boudewijn Büch (1948-2002) (Arjan Peters interviewt Eva Rovers Volkskrant 12 november 2016)
Boudewijn Büch was niet louter een fantast
Fabuleren kon schrijver en tv-maker Boudewijn Büch als de beste. Zelfs zijn dagboeken zijn onbetrouwbaar, zag zijn biografe Eva Rovers. En toch, vindt ze, is er te hard met hem afgerekend.
Men zou Büchs vrijmoedige omgang met de waarheid een romantisch-decadente trek kunnen noemen. Rovers knikt. 'Veel van wat hij heeft verzonnen, ook over zijn eigen biografie, wortelt altijd ergens in de werkelijkheid. Hij plukte het nooit helemaal uit de lucht. Maar hij heeft de feiten zo uitvergroot, al vanaf zijn tienerjaren, dat hij een doorsnee leven omtoverde in een tragisch kunstenaarschap: de dichter-schrijver wiens vader zelfmoord had gepleegd, die joods was, die een kind had gehad dat in 1976 op zijn vijfde was gestorven aan een hersentumor, die pedofiel was, in zijn jeugd in een inrichting zou hebben gezeten, en later in een linkse commune, die twee universitaire titels had en na de aanstaande voltooiing van zijn proefschrift - over drugsgebruik onder schrijvers - in Utrecht tot hoogleraar zou worden benoemd, en die op latere leeftijd een geheimzinnige keelkanker kreeg.
'Alles niet waar. Al was de dood van zijn vader traumatisch voor hem, overtrof zijn belezenheid die van menig academicus en kende hij een jongetje dat gevoelsmatig een zoon voor hem was.
Rovers' vorige biografie, De eeuwigheid verzameld (2010), zojuist in de Duitse vertaling verschenen, ging over kunstverzamelaarster Helene Kröller-Müller (1869-1939). Die leidde geen gemakkelijk leven, maar slaagde er wel in om in Otterlo op de Veluwe een museum in te richten en dat voor publiek open te stellen, een jaar voordat ze stierf. Is verzameldrift een overeenkomst tussen Büch en haar?
'Je omringen door spullen, een kunstwereld om je heen bouwen die je wél aan kunt, en daarmee tegelijk een muur tussen jezelf en de wereld plaatsen. Dat zie je inderdaad bij beiden. Maar Kröller-Müllers ideaal was dat museum, de hele wereld moest er kennis van kunnen nemen. Büch wilde zich van de wereld afkeren en zijn verzameling voor zichzelf houden. Aan een Büchmuseum of openstelling van zijn huis zou hij niet moeten denken.'
Nee, antwoordt Eva Rovers stellig op de voor de hand liggende vervolgvraag. Enige drang tot verzamelen is haar vreemd. Het klinkt bijna als haar redding.

Waar trek je de planetaire grens? (Hidde Boersma Volkskrant 16 december 2017 Sir Edmund p. 40-43):
Tot hier en niet verder, met onder meer CO2-uitstoot en watervervuiling, anders is de planeet niet meer te redden. Het idee van planetaire grenzen maakt furore op de Nederlandse televisie en in de VN. Maar niet iedereen denkt dat zulke waarden nut hebben - als je ze al kunt vaststellen.
Zo apocalyptisch zal de Zweedse milieukundige Johan Rockstrom de toekomst niet beschrijven, maar dat we de aarde de laatste decennia overvragen, daarvan is hij heilig overtuigd. Volgens de aan het Stockholm Resilience Centre verbonden hoogleraar destabiliseren we de planeet met onze zucht naar welvaart en wordt het tijd voor grenzen aan de groei. In 2009 publiceerde hij samen met 28 andere onderzoekers een wetenschappelijk artikel in Nature waarin hij negen belangrijke ecologische grenzen optekent, die de mensheid niet kan overschrijden zonder negatieve gevolgen voor de planeet en voor ons welbevinden.
Een globale grens is betekenisloos als de problemen zo verschillen per gebied, zeggen Rockstroms critici.
Toch is Arjen Hoekstra, hoogleraar watermanagement aan de Universiteit van Twente, blij met de pogingen om een globale grens vast te stellen.
'95 procent van het water dat we in Nederland gebruiken komt ergens anders vandaan. Bijvoorbeeld doordat we soja en granen importeren om aan ons vee te geven. Wij mogen zelf dan geen waterprobleem hebben, we kunnen het wel elders veroorzaken. Globale planetaire grenzen helpen bij het bewustzijn hierover.'
Waar Ellis het hele idee van grenzen verwerpt, vinden Hoekstra en De Vries ze wel degelijk van belang. Volgens hen liggen de grenswaarden nog niet vast, en vormde het artikel uit 2009 het startpunt van een wetenschappelijke discussie, met als doel de grenzen steeds accurater te maken. Eigenlijk precies wat Rockstrom en zijn collega's destijds leken te beogen:
'Onze grenzen zijn ruige, eerste schattingen, omgeven door grote onzekerheden en kennislacunes', staat er in het Nature-artikel te lezen. Die nuance ging verloren in de flitsende lezingen van Rockstrom, waarin hij spreekt van 'overvloedig' bewijs voor de grenzen. Het valt Kate Raworth, en in haar kielzog een waaier aan ngo's, nauwelijks kwalijk te nemen dat ze vervolgens met de grenzen aan de haal gingen, alsof ze een wetenschappelijke consensus betroffen.

Het begrip planetaire grenzen werd in 2009 geïntroduceerd door Johan Rockström en 28 collega-wetenschappers, waaronder de Nederlandse Nobelprijswinnaar Paul Crutzen en de Nederlandse ecoloog Marten Scheffer, in een artikel in het wetenschappelijk tijdschrift Nature.[1] De auteurs stellen 9 planetaire grenzen vast waarbinnen de mensheid moet navigeren om duurzaam gebruik te kunnen blijven maken van de hulpbronnen van de planeet aarde.
De eerste drie grenzen zijn reeds overschreden (rood), terwijl de planetaire grenzen 3b, 5, 6, en 7 (blauw) spoedig hun grenzen zullen overschrijden. NB: de grenzen staan niet los van elkaar, ze beïnvloeden elkaar. Zo kan een grote verandering van landgebruik in de Amazone nadelige invloed hebben op zoetwater hulpbronnen in Tibet. De grenzen 8 en 9 zijn nog niet gekwantificeerd.

Ecoloog Marten Scheffer: 'We poken het beest wakker' (26 september 2009)
In die Nature-publicatie laat Scheffer zien dat er voor grote omwentelingen in heel uiteenlopende systemen gelijkaardige waarschuwingssignalen zijn. Een wetenschappelijke Nostradamus die klimaatomslagen en beurscrises feilloos kan voorspellen, is hij daarmee nog niet: 'De daadwerkelijke toepassing staat nog in de kinderschoenen, maar het is wel een fascinerende gedachte dat in de buurt van een kantelpunt universele wetten gelden. Of dat nu in een bootje is, in het klimaat of in de hersenen voor een epileptische aanval, er zijn bepaalde dingen die altijd gebeuren.'
Welke rode lampjes kondigen dan precies de nabijheid van een omwenteling aan? De Wageningse wetenschapper ziet patronen die zich prachtig in wiskundige vergelijkingen laten vangen, maar iets moeilijker in alledaagse taal zijn uit te drukken. Een belangrijk waarschuwingssignaal is de zogeheten autocorrelatie. 'Als een systeem een omslagpunt nadert, worden de veranderingen trager en gaat vandaag meer op gisteren lijken. Dat is autocorrelatie,' licht Scheffer eenvoudig toe. 'Het heeft te maken met een soort besluiteloosheid.

De verslagen van Peter de Waard in de Volkskrant van 1 maart 2016 laten zien dat het minder zonnig is dan Jeroen Dijsselbloem weergeeft. Structurele hervormingen zijn zeker nodig. In het kader van Structure follows Strategy van Alfred Chandler is het van belang te weten welke strategie aan de structurele hervormingen van Dijsselbloem ten grondslag liggen. Na het interview in het programma Buitenhof 14 februari 2016 met Arnoud Boot, hoogleraar Financiële Markten aan de Universiteit van Amsterdam blijft de vraag hangen waarom Jeroen Dijsselbloem coco's heeft goedgekeurd om de vermogenspositie van banken te versterken.

Te veel politici en hun beleidsmedewerkers hebben door de verantwoordelijkheid voor het rentmeesterschap aan het grootkapitaal over te dragen het paard achter de wagen gespannen. Het probleem is nu dat door het gebrek aan tegenwicht het grootkapitaal in zijn eigen spelletjes, lees sprookjes is gaan geloven en geleidelijk het casinokapitalisme centraal is komen te staan.

Marcel van Dam Klimaatramp is niet meer tegen te houden
Amsterdam, 13 november 2014 - Volgens Barack Obama zal één kwestie de contouren van deze eeuw dramatischer dan elke andere bepalen: de urgente en groeiende dreiging van een veranderend klimaat. Daarom gaat presentator Marcel van Dam in het VARA-programma De Achterkant van het Gelijk op zoek naar antwoorden op vragen over klimaatverandering. Zijn conclusie: Wie gelooft dat de democratie het klimaatprobleem tijdig kan oplossen gelooft in sprookjes.
Marcel van Dam: "De meeste deskundigen zeggen dat de urgentie om het probleem echt aan te pakken veel te laag is. Er is een ramp nodig om kiezers en gekozenen in beweging te krijgen. Helaas: als in dit geval de nood het hoogst is, is de kans op redding al voorbij. Veel wetenschappers die bang zijn voor spot en erger van klimaatsceptici en collega's verschuilen zich achter 'waardevrije wetenschap' om maar geen politiek of moreel oordeel te hoeven vellen. Hoe is het mogelijk dat, op enkele uitzonderingen na, de Nederlandse academische wereld, eertijds een bolwerk van maatschappijkritiek, nu zwijgt als het graf als het gaat om een probleem dat alle andere problemen in de schaduw stelt?"

Het taoïsme, dat op vernieuwing en verjonging is gericht, kreeg altijd invloed in de perioden dat de gevestigde orde van een keizerrijk in verval raakte. Als de nood het hoogst is, is de redding nabij.
Waar de gulden middenweg loopt is bekend. Het is niet nodig het wiel opnieuw uit te vinden. Er is niets nieuws onder de zon.

Mijn laatste oorlog (Remco Andersen Volkskrant 20 februari 2016 katern Vonk p. 2-3):
Balans
Nu ik afzwaai als correspondent, is het tijd om de balans op te maken. En om een voorzichtige schatting te geven van wat de komende jaren gaan brengen in het verscheurde Midden-Oosten en voor ons in Europa, de gedroomde toevlucht van miljoenen slachtoffers die de hoop op een leven in eigen land hebben opgegeven. Maar ondertussen rammelen de spoken van de afgelopen vijf jaar aan de deur van mijn gedachten en eisen eerst hun deel van de aandacht op, een laatste keer om gehoord te worden, een vaarwel. Identiteit
De spoken blijven rondwaren omdat het niet voorbij is. Verre van. Maar ook omdat ik me afvraag of hun offers - vaak onvrijwillig - enige positieve verandering zullen brengen. Ik vrees van niet. Het bloedvergieten gebeurt in een regio die bezig is opnieuw haar identiteit te vinden. Nu staatsstructuren verdwijnen of onder druk staan, vallen veel mensen terug op wat in de Arabische wereld kernidentiteiten zijn: religie, etniciteit, soms zelfs stam. Soenniet, sjiiet, christen, alawiet, Arabier, Koerd, Turkmeen - dat is wat telt. Allemaal vechten ze voor hun gemeenschap, en allemaal wantrouwen of haten ze de ander - ook al heeft die net als zij een Iraaks of Syrisch paspoort. Het Midden-Oosten ontrafelt langs oude lijnen, nu het voortbestaan van de fragiele, jonge staten onzeker is.
Na de Eerste Wereldoorlog trokken de westerse koloniale machten grenzen door het Midden-Oosten zonder rekening te houden met religieuze, tribale, en etnische banden. Rechte lijnen in het zand, dwars door gemeenschappen waarvan onderdelen ineens staatsburger werden van verschillende landen, onder nieuw opgelegde identiteiten.
Daarmee creëerde het Westen staten waar geen naties waren. Brute dictatoren hielden de boel decennialang bij elkaar door hun geheime diensten iedere vlaag van onvrede te laten wegmartelen of executeren, maar faalden erin natiestaten op te bouwen. Sinds de generatie van Saddam Hussein, Moammar Kadhafi, Hosni Mubarak en Bashar al-Assad van hun sokkels werd getrokken, vechten al die groepen voor wat zij zien als de historische rechten van hun gemeenschap. En het is tijd voor wraak. Wraak op het regime, wraak op andersgelovigen, wraak op rivaliserende gemeenschappen.
Recept
Het recept voor stabiliteit is samenwerking, maar wie houden we voor de gek? Met grof geweld kan misschien de geest weer in de fles geduwd worden, maar dan? Waar gaan al die kwade IS-aanhangers heen? Ondergronds. Een deel eindigt in de martelkamers van Damascus en Bagdad, een deel zet de strijd voort met bomaanslagen, een deel gaat stennis schoppen in andere staten in de regio. 'Dit is een recept voor constante oorlog in de nabije toekomst,' zegt Landis, de pessimistische Amerikaanse Midden-Oostenkenner. 'Ik zie geen oplossing, er is geen model voor het delen van de macht in het Midden-Oosten dat voor alle partijen acceptabel is.' En: 'een hoop zullen er naar Europa trekken. Geen goed nieuws: ik verwacht veel meer terrorisme, decennialang.'

Zodra de troepen weg zijn stort het Westerse bouwsel in (Bert Lanting Volkskrant 28 mei 2015):
Afghanistan is een nieuw bewijs dat interveniëren een lastig bedrijf is. Het geloof dat vrijheid automatisch tot vrede leidt, ligt aan diggelen.
Verwarrend
Na de Arabische Lente ligt het geloof dat vrijheid automatisch tot welvaart en vrede leidt, definitief aan diggelen. Syrië, Jemen en Libië zijn weggezonken in geweld. De onaangename conclusie is dat onvrijheid in die regio in de praktijk vaak meer vrede heeft gebracht.
Als er lessen kunnen worden getrokken uit de recente westerse bemoeienis met het Midden-Oosten, zijn die uiterst verwarrend. Aanhangers van de Realpolitik betogen dat het ingrijpen in Libië heeft aangetoond dat humanitaire interventies meer risico's dan voordeel opleveren: sinds de val van de Libische leider Moammar Kadhafi is het land in een chaos beland. Maar pleitbezorgers van het ingrijpen betogen dat het juist aan de nazorg ontbrak. Als het Westen de Libiërs na de val van Kadhafi had geholpen een democratie op te bouwen, was het land niet ten prooi gevallen aan rivaliserende milities. Of die aanpak zou hebben gewerkt, valt niet te bewijzen. In ieder geval zou het Westen dan troepen hebben moeten sturen om de Libische milities te ontwapenen. Kortom, ingrijpen in een wespennest.

Kadhafi: het hele volk houdt van mij, zou voor me sterven (ANP, AFP en Reuters 28 februari 2011):
WASHINGTON - Het hele Libische volk houdt van Moammar Kadhafi. Dit denkt de Libische leider althans zelf: hij stelde dit in een interview met de Amerikaanse zender ABC.
'Zij zouden sterven om mij te beschermen', aldus Kadhafi volgens sterverslaggeefster Christiane Amanpour, die het interview vandaag heeft afgenomen.
Geblokkeerd
De Verenigde Staten hebben Libische tegoeden ter waarde van
circa 30 miljard dollar geblokkeerd. Dit heeft David Cohen, de waarnemend onderminister voor Terrorisme en Financiële Inlichtingen, vandaag gezegd. Volgens hem gaat het om het grootste bedrag waarop Washington ooit beslag heeft gelegd.

De exodus en ons geweten (24 oktober 2015):
Zelden bleek een essay zo voorspellend als ‘Het multiculturele drama’ van Paul Scheffer uit 2000. Nu, tijdens de vluchtelingencrisis, komt de hoogleraar Europese Studies met een betoog van hetzelfde kaliber: ‘De exodus en ons geweten’. Hij weegt de vier belangrijkste argumenten voor grenzeloze opvang. En vindt ze slecht doordacht. Genereuze opvang vraagt om grenzen. Etc.
We moeten terug naar Webers beroemde onderscheid tussen overtuigingsethiek en verantwoordelijkheidsethiek: in het ene geval gaat het om een handelen dat zich niet bekommert om de gevolgen, terwijl een verantwoordelijkheidsethiek juist wil nadenken over de voorzienbare gevolgen van keuzes die men maakt. Zo’n moraal zegt dat de voorzienbare gevolgen van zo’n grenzeloze opvang toenemende spanningen en agressie in de samenleving zullen zijn. Aan het onmogelijke is niemand gehouden. Als mensen met een liberale houding niet over grenzen willen nadenken, dan trekken uiteindelijk mensen met een autoritaire inslag die grenzen. Dat staat op het spel, en daarom is een moraal die de eigen gewetensnood tot uitgangspunt neemt, geen duurzame moraal.

Hongarije en Turkije (Jan Otter Volkskrant 19 oktober 2015 p. 19):
Geconfronteerd met de enorme toestroom aan vluchtelingen hebben diverse Nederlandse politici, in nationaal dan wel Europees verband, er op gewezen dat 'het sluiten van de grenzen' moreel niet juist zou zijn en daarnaast de vluchtelingenstroom niet zou doen ophouden. Hongarije, dat zijn grens streng bewaakt, wordt in dat verband als slecht voorbeeld aangemerkt.
In de krant van zaterdag wordt melding gemaakt van de deal met Turkije, hetgeen in het commentaar onder meer als realisme wordt aangemerkt. Naar mijn mening is eerder sprake van hypocrisie. Immers: het valt niet te rijmen hoe voornoemde politici de Hongaarse maatregelen verguizen en gelijktijdig de Turkse staat miljarden betalen en diverse andere voordelen aanbieden, teneinde de Turkse grenzen dicht te houden.
We betalen dus de Turken om hetzelfde te doen wat we de Hongaren verwijten. Kennelijk is het sluiten van grenzen wel degelijk een effectieve maatregel maar laten we dat uit politieke correctheid (?) graag over aan anderen.

Hoe creëer je een gouden eeuw? (Peter de Waard Volkskrant 25 augustus 2015 p. 23):
In hun boek Winnaars en verliezers constateerden de historici Jan en Leo Lucassen dat elke gouden eeuw wordt voorafgegaan door grootschalige immigratie. Als premier Rutte de Gouden Eeuw wil doen herleven, zoals hij zaterdag zei op het Nationale Sail Debat in het Amsterdamse Scheepvaartmuseum, moet de regering de hele Sailvloot naar Macedonië en Kos sturen om er alle vluchtelingen op te halen. Etc.
Dat betekent dat Schengen niet zou moeten worden opgeheven, zoals Wilders wil, maar dat dezelfde grenzeloze wereld wordt gecreëerd als in de tijd van Jan van Riebeeck. Daar zou Rutte nu internationaal een vuist voor moeten maken.
In 2006 riep premier Balkenende in de Tweede Kamer al op tot een hernieuwde VOC-mentaliteit in Nederland. 'Laten we zeggen: Nederland kan het weer. Die VOC-mentaliteit: over de grenzen heen kijken.'
Kijken alleen volstond niet. Er moeten ook spijkers met koppen worden geslagen. Maar dat zal na de Sail Out wel weer worden vergeten, zoals bij verliezers gebeurt.

Individueel leren versus collectief leren
Leren is veranderen en die veranderingen kunnen houding, kennis en vaardigheden betreffen. Daarnaast vormt ook het vermogen van mensen om te leren een belangrijke uitkomst van leren. Door te leren kunnen mensen leren te leren.

Willem Schulte Nordholt: laat in zijn boek Mens tussen hemel en aarde zien dat de mens nog niet zo gemakkelijk van de geschiedenis leert. Maar is het wetenschappelijk bezien interessant dat door trial and error bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden? Alleen de dialoog waarbij |de ander respectvol wordt bejegend en hen de ruimte wordt gegeven hun eigen rol te kiezen, brengt de beschaving een stapje verder. Het gaat er om het zelfbeschikkingsrecht van de ander niet te beperken. In essentie betekent dat in een democratische, emancipatorische cultuur dat in plaats van schuttingen bruggen worden gebouwd. Het gaat er dan met name om de waarden en normen, die de verschillende culturen met elkaar verbinden te benadrukken.

Het aantal wetenschappers neemt wereldwijd explosief toe. Daarentegen is de veiligheid in de wereld door toenemende spanningen afgenomen. Dit dilemma is alleen te doorbreken wanneer meer wetenschappers zich niet volledig tot hun eigen vakgebied beperken, maar hun discipline in een breder perspectief plaatsen. Het interdisciplinaire wetenschappelijke onderzoek verdient meer aandacht. De ontwikkelingen binnen het eigen vakgebied zijn zeker niet onbelangrijk, maar het interdisciplinaire kader is even belangrijk. Het zijn met name wetenschappers als Ervin Laszlo, Kenneth Galbraith, John Gray, Manfred Eigen, Ilya Prigogine, Stuart Kauffman en Joseph Stiglitz enz., die geleidelijk meer gehoor vinden. Het is wenselijk dat de discrepantie die er over de begrippen ruimte en tijd is ontstaan wordt opgeheven. Er treedt een paradigmawisseling op wanneer de grens die tussen beide domeinen is ontstaan wordt doorbroken. Het dilemma waar de wereld voor staat is al eerder door Jan Willem Schulte Nordholt verwoord: ‘Want het lijkt waar te blijven dat pas dringende noodzaak de eenwording kan stimuleren’.

Bij het meta-leren gaat het er om de gemeenschappelijke bindingen tussen collectiviteiten en individuen onderling te benadrukken. Bij het leren leren draait het er om dat juist de kandidaat of groep die in eerste instantie minder kansen heeft sterker in het leven komt te staan. De moraal van het verhaal draait uiteindelijk om Ken u zelf, de mens op het snijvlak van het individuele en algemene belang. Het snijvlak, het 5D-concept vat samen dat het feitelijk maar om een hoofdroute gaat.

Aurelius Augustinus geeft een ingenieuze definitie van de Triade:
Heilige Drie-eenheid kan men misschien beter de ene God noemen, uit Wie, door Wie, in Wie alle dingen zijn. Vader, Zoon en Heilige Geest zijn elk afzonderlijk God en vormen samen één God. Elk van hun is een volledige substantie en samen zijn ze één substantie. De Vader is noch de Zoon noch de Heilige Geest, de Zoon noch de Vader noch de Heilige Geest, de Heilige Geest is noch de Vader noch de Zoon, maar de Vader is alleen Vader, en de Zoon alleen Zoon en de Heilige Geest alleen Heilige Geest. Alle drie hebben ze dezelfde eeuwigheid, dezelfde onveranderlijkheid, dezelfde majesteit, dezelfde macht. In de Vader is de eenheid, in de Zoon de gelijkheid, in de Heilige Geest het harmonieuze samengaan van eenheid en gelijkheid. Alle drie zijn één door toedoen van de Vader, gelijk door toedoen van de Zoon, verbonden door toedoen van de Heilige Geest.

In Book 11 of his Confessions, St. Augustine of Hippo ruminates on the nature of time, asking, "What then is time? If no one asks me, I know: if I wish to explain it to one that asketh, I know not." He begins to define time by what it is not than what it is, an approach similar to that taken in other negative definitions. However, Augustine ends up calling time a “distention” of the mind (Confessions 11.26) by which we simultaneously grasp the past in memory, the present by attention, and the future by expectation.

Het dualisme kan aan de hand van het Yang/Yin-symbool worden verklaard. Het Yang/Yin-symbool toont twee tegengestelde, maar ook elkaar aanvullende krachten, de aantrekking en afstoting. Het Yang/Yin-symbool brengt de plus-min-spanning tussen twee polen in de schepping tot uitdrukking. Door het verbreken van de eenheid, de Monade ontstaat de polariteit, een spanning.

Geert Mak (Volkskrant 20 november 2004): ‘Omdat de mentaliteit van topmanagers en topbestuurders langzaam maar zeker die van de hele samenleving wordt.’ Door zijn positie zet de manager de toon, stelt Mak. Hij bepaalt de richting die de samenleving opgaat. ‘En dat is nu totaal de verkeerde kant uit.’ Mentaliteit is volgens Mak allesbepalend.
‘Kijk naar de topambtenaren op het ministerie van Onderwijs. Daar is geen enkel besef meer van good-taxpayers’ money. Het is als in de nadagen van de Gouden Eeuw: de staatskas is een ruif waar je uit eet. Wie kan, die graait.’

In de huidige consensus politiek staat niet de moraal, maar het belonen en bestraffen, het zondebokmechanisme centraal. Wanneer je je niet aan de regels van het spel houdt dan word je buitengesloten of opgesloten. Recent stond in de Volkskrant dat het aantal gevangenen in Nederland sinds 1985 is verviervoudigd. Marcel van Dam scheef er een aardige column over. Gaan we alleen voor de worst? Uitgangspunt van veel politici is dat de wetenschap, de technologie in staat is alle problemen wel op te lossen. In de politieke machtsspelletjes verschuift het accent steeds meer naar de vorm, niet naar de inhoud. Holle retoriek en het willen scoren met schijnoplossingen komen centraal te staan.

De rechtelijke macht dient in plaats van vooroordelen te bevestigen, vooroordelen te bestrijden. Het maskeren van de ondeskundigheid van een groep medici, leden van het OM, politiemensen, deskundigen en rechters heeft tot een collectieve psychose geleid. De vraag kan worden gesteld in hoeverre bij deze gerechtelijke dwalingen betrokkenen, die met hun waandenkbeelden van destijds onjuiste verklaringen hebben afgelegd, van een 'zondebokmechanisme' sprake is geweest. Het 'zondebokmechanisme' fungeert dan als containerbegrip voor scoringsdrift, tunnelvisie, superioriteitsgevoel, schizofrenie en visioenen.

In hoeverre is de in de afgelopen decennia door de overheid breed ondersteunde marktwerking mede debet aan de malaise?

De moraal van het verhaal is dat ethiek zowel de oorzaak van het probleem als de oplossing ervan laat zien. Het gaat volledig mis, er ontstaat een breuk wanneer extremen van het kapitalisme gaan overheersen, de moraal, de regulerende principes buiten het verkoopverhaal worden gehouden, het gedrag wordt amoreel. Het zijn juist de waarden en normen, die mensen met elkaar verbinden. Of anders gezegd de onzichtbare muren tussen 'Wij en Zij', waardoor we de ander uitsluiten, dienen we af te breken. In plaats van dat een dialoog twee partijen nader tot elkaar brengt, kunnen de meningen ook verharden en ontstaat er een loopgraven oorlog.

Zowel de programma's van CDA als van PvdA zijn de afgelopen decennia naar rechts opgeschoven. Het neoliberalisme is geen panacee om mismanagement, bestuurlijk wanbeheer te verkleinen. Falende managers worden op vette vertrekbonussen getracteerd. Het heeft eerder de bestuurlijke chaos vergroot. Het gaat er om van de motieven van onze politici, de bestuurlijke elite een helder beeld te krijgen, het zelfbedrog, het egoïsme dat er aan ten grondslag kan liggen te ont-maskeren (ont-sluieren). Wanneer je als land de home market niet op orde hebt mag je niet verwachten dat je als gidsland op de wereldmarkt meer succes zal hebben. Biologen hebben zeker gelijk wanneer ze culturen vergelijken met plantaardige organismen, die opbloeien, rijpen, verwelken en tenslotte afsterven. De fase waarin Nederland zich bevindt begint al duidelijk minder fris te ruiken.

De PvdA plaatst in het beginselprogramma vrijheid boven gelijkheid en solidariteit. Een typisch liberaal beginsel is de vrijheid van het individu. Daarentegen verklaart links zich van oorsprong solidair met de zwakkere groepen in de samenleving. Gelijkheid, emancipatie vaak via spreiding van ’Geld, Kennis en Macht’ brengt de relatie, het spanningsveld tussen het individuele en het collectieve tot uitdrukking. Door vrijheid boven gelijkheid en solidariteit te stellen positioneert de PvdA zich als centrum rechtse middenpartij.

In de woorden van ex-premier Wim Kok: De essentie van het 'poldermodel is dialoog en evenwicht. Bij dialoog hoort tegenspraak en bij evenwicht tegenwicht. Het belangrijkste voor het goed functioneren van de overheid is tegenspraak, tegenwicht. Daarentegen was er juist bij de PvdA onder Ad Melkert sprake van een communistische kadaverdiscipline. In hoeverre is er van het peterprincipe of het sprookje De nieuwe kleren van de keizer van Hans Christian Andersen c.q. de 4e macht sprake?

Wouter Bos pleit in de Volkskrant van 1 en 8 maart 2008 om niet langer te zeuren over de toon van het debat, het debat niet langer door de PVV van Wilders te laten toonzetten, zelf autonoom te opereren en zelf te laten zien hoe het beter, preciezer, evenwichtiger en uiteindelijk effectiever kan. Jan Pronk vindt echter dat 'Bos komt net kijken' en wordt 'moe van politici die zich afzetten tegen een vorige generatie en niet weten waar ze het over hebben.'

Een punt van de PVV dat aandacht verdient is dat niet de schaalgrootte van de onderwijsinstelling, maar de kwaliteit centraal dient te staan.
Harm Beertema Disciplineer het hbo met objectief landelijk examen (Volkskrant 17 mei 2011)
Want als we iets geleerd hebben van het hbo-drama, is het dat ondernemen in een quasimarkt, want dat is de publieke sector nu eenmaal, altijd leidt tot ongelukken.

Het is naïef van de overheid te veronderstellen dat marktwerking de vraagstukken wel oplost. Door het stuur te veel uit handen te geven los je geen problemen op. Marktdenken berust op het principe van belonen en straffen. Het verdeelt de wereld in winners en losers. Wanneer je bereid bent het spel mee te spelen krijg je een beloning. Het heeft het probleem Ieder voor zich en God voor ons allen alleen maar versterkt. Marktwerking is een eenzijdig door geld gestuurd mechanisme. Het mechanisme werkt ten koste van de geestelijke gezondheid. Een ommekeer in het denken is nodig. Als we de zaken werkelijk willen veranderen dienen we aan het geestelijke kapitaal meer aandacht te besteden.

Eric van Damme Speltheorie, Volkskrant 11 december 2010, Gammacanon (50): Prisoner’s dilemma
De vraag ‘Wat maakt sommige samenlevingen welvarend en andere arm?’ fascineerde Adam Smith en staat ook nu nog op de agenda. Het vermogen van mensen om samen te werken maakt een belangrijk verschil. Het prisoners’ dilemma laat zien dat samenwerking geen vanzelfsprekendheid is. De juiste instituties kunnen effectieve samenwerking bewerkstelligen. De zoektocht daarnaar is nog in volle gang en de schat kan vermoedelijk alleen door een multidisciplinair team van sociale wetenschappers gevonden worden.

Het ultieme punt van de vrijheid van meningsuiting staat diametraal tegenover de vrijheid van godsdienst. Fundamentalisten denken zwart/wit, 'of-of'. Alleen het 'en-en' denken biedt voor dit dilemma een uitweg. De crux is dat het voor het oplossen van een dilemma loont om samen te werken (Prisoner's dilemma).

Jan Börger: De Basis van alle cultuur is de ether, d.w.z. de eenheden voor zich gedacht en de eenheden in-een gedacht en dat tegelijkertijd. Dit verschijnsel, het ‘en-en’/‘of-of’-mechanisme (Alles divergeert en moet ook weer convergeren) ligt ook aan het prisoner’s dilemma dat Eric van Damme aanhaalt ten grondslag.
De lemniscaat van Daniel Ofman toont het creatieproces, het laat zien hoe de Tetrade met de Triade, de ‘natuurlijke selectie’ wordt verbonden. Het heelal bestaat omdat we het kunnen waarnemen. Er moet een tegenstelling zijn tussen subject en object, anders kan niet van bewustwording worden gesproken. In de kern draait het om de vraag welke 'spirituele leraar of carrièrepoliticus' geeft je echt inspiratie?

De drift der vernietiging (Stephen Sanders Volkskrant 15 december 2016 p. 26):
Als gymnasiast schreef ik dit citaat breeduit in mijn schoolagenda: 'De kracht der vernietiging is een scheppende drift.' Was getekend: Michail Bakoenin (1814-1876), ook wel bekend als de grondlegger van het anarchisme.
Afgrondelijke paniek
Kind met het badwater, weg met Europa, dwarsliggen en beuken; het is formidabel om te zien dat wat is opgebouwd ook met één haal neergehaald kan worden. Elke peuter kent de triomf van de zelfgebouwde toren die pats-boem tegen de grond gaat.
Maar de zekerheid van Bakoenin dat met de afbraak ook 'de scheppende drift' vrij spel krijgt, is er niet. Integendeel: een van de meer memorabele momenten van het afgelopen jaar was de afgrondelijke paniek bij de Brexiteers nadat ze hadden gekregen wat ze wilden: hun zin.
De kiezer mag volgens een eerbiedwaardig idee altijd gelijk hebben, de som van die kiezers kan een rare uitkomst opleveren.
Je moet die zin van Bakoenin herschrijven:
'De drift der vernietiging is een drift.'

Wim de Lobel, boek De Eeuwige Generatie, De Unio Mystica (p. 91):
Börger was beïnvloed door de kritische bijbelstudies vanuit de Hollandsche Radicale School. In het bijzonder benadrukten zij de Nieuw-Testamentische Evangeliën die in verhaalvorm een verdichting zijn van de oude en steeds weer nieuwe waarheid. Vanuit hun bevindingen ontkenden zij de historiciteit van de Jezusfiguur. Naar hun inzichten stoelde de Christusgedachte in de Unio Mystica, dat is de verborgen inherente universele waarheid omtrent de werkelijkheid. Waarheid in deze zin dienen we dan te verstaan als het zijn van de universele werkelijkheid zoals zij is.

Wim de Lobel, De eeuwige generatie, hoofdstuk Blauwdruk (p. 28): Paul Davies, de Engelse hoogleraar in de theoretisch natuurkunde: ”Materie en Energie van nature een neiging hebben tot zelforganisatie.” Hoewel hij in abstracto het bestaan van God niet ontkent constateert hij wel, dat het creatieve heelal zijn eigen zelfbewustzijn organiseert.
Hoofdstuk Het innerlijke en het uiterlijke (p. 47): De mens als bewustzijnswezen beweegt zich zowel in een innerlijke als in een uiterlijke wereld van het bestaan. Ether gedacht als oergegeven het andere is van het electro-magnetisch veld, dat zich omzet tot spiraalnevel, tot sterrenhoop, tot zonnestelsel. In het zonnestelsel bevinden zich de planeten waarop mogelijkerwijs de organische evolutie van het plantenrijk, dierenrijk en mensenrijk plaatsvindt. De mens als laatste verschijnsel verheft zich van natuurwezen tot cultuurwezen. Hij voegt aan zijn natuurlijke levensgang een dimensie toe.

Wim de Lobel publicatie Spiritueel anarchisme paragraaf Opvoeding en onderwijs: In het manuscript God en de Staat licht Michail Bakoenin zijn vrijheidsopvatting toe. (Nagelaten werken pag.331). Vrijheid berust op solidariteit en respect voor de ander, want: "Ik ben zelf alleen vrij, voorzover ik de vrijheid en de menselijkheid erken van alle mensen die mij omringen." Deze uitspraak geeft wel aan, dat Bakounin de nadruk legt op de menselijkheid. Een menseneter noemt hij een dier en een slavenhouder een meester: dat zijn onmensen en verdienen geen respect. Daarbij doet Bakoenin nog een opmerkelijke uitspraak aangaande verstandelijke en zedelijk bevrijding. Hij zegt namelijk: "Zich verlossen van het juk van zijn eigen aard, - dat wil zeggen de neigingen en bewegingen van zijn lichaam ondergeschikt maken aan de leiding van zijn meer en meer ontwikkelde geest - is hem niet mogelijk zonder opvoeding en onderwijs." Hoewel Bakoenin wel afstand had genomen van het hegeliaanse denken, blijft hij er toch dichbij staan. Want ook voor Hegel betekent bewustzijn de ontwikkeling van de menselijke geest, en is het uitgangspunt van zijn filosofie. In zijn Encyclopedie stelt Hegel: "Het rijk van de geest, dat is het rijk van de vrijheid." Dat wil zeggen: alleen het logische denken maakt vrij. Zelfbewustzijn ligt dus ten grondslag aan zelfbevrijding, en niet door het accent leggen op de driftmatige aard. Tevens wil Hegel zijn filosofie wetenschappelijk onderbouwen. In zijn Fenomenologie maakt hij in de inleiding de stellige opmerking, dat de mening uit de filosofie dient te verdwijnen. Alleen het logisch en redelijke denken is maatgevend. Een interessant kenmerk van de logica is dat die onpersoonlijk is. Natuurwetten of de fysica hebben voor iedereen dezelfde geldigheid en zijn onder andere de norm voor het wetenschappelijk onderwijs. Het logische denken heeft dus gezien haar algemene geldigheid een onpersoonlijk karakter, dat zich desalniettemin in individuen realiseert.

Vyâsadeva (Vyasa) Bhagavad Gita
Hoofdstuk 2 De zaken op een rijtje zetten - vers 20:
(20) Derhalve, om het maar eens duidelijk te stellen: feitelijk begon je nooit met leven noch zal je er ooit mee ophouden te leven; je werd nimmer geboren, noch zal je ooit echt sterven. Evenzo reïncarneer je ook niet in dat opzicht; de ziel zoals die is, wordt nooit geboren, is eeuwig en constant. Hij is er vanaf de eerste dag van de schepping en hij houdt nooit op te bestaan als het lichaam zijn einde vindt.
Hoofdstuk 4 Het bewustzijn verenigen in het brengen van offers en in filognosie:
(7)
O zoon van Bharata, waar en wanneer er ook maar een afname is van de rechtschapenheid en het onrecht overweegt, manifesteer ik mezelf op dat moment.
(8) Opdat zij die dorsten naar de waarheid een leven mogen hebben en de onverlaten een halt wordt toegeroepen, verschijn ik generatie na generatie ten tonele met de bedoeling de weg van de menselijke principes van de waarheid, de zuiverheid, de boete en het geweldloze mededogen opnieuw te vestigen.

De sleutel tot zelfbewust leven berust op het inzicht te beseffen dat beelden slechts ideeën zijn die zich in elkaar spiegelen en in feite een eenheid vormen. De ‘of-of’ (theïst en atheïst, Vrijheid en Onvrijheid en goed en kwaad) discussies zijn interessant om het ‘of-of’ te kunnen overstijgen en het ‘en – en’ te benadrukken. Het maakt het Meta-leren mogelijk.
De Sleuel tot de Theosofie,
Hoofdstuk II -
Waarom vindt de Theosofie erkenning? p. 31):
Vr.: Moeten we theosofie zien als een soort
openbaring?
HPB: Helemaal niet – zelfs niet in de zin van een nieuwe en rechtstreekse onthulling door hogere, bovennatuurlijke, of in ieder geval bovenmenselijke, wezens; maar alleen in de zin van een onthulling van oude, heel oude waarheden aan mensen die daar tot nu toe niets van wisten, en zelfs niet dat die oude kennis bestond en bewaard is gebleven. 1 1) Toch is bekend dat een lange reeks hiërofanten in Egypte, India, Chaldea, en Arabië, en de grootste filosofen en wijzen uit Griekenland en het Westen, alle kennis aanduidden als ‘wijsheid en goddelijke wetenschap’, want ze beschouwden de basis en oorsprong van elke kunst en wetenschap als in wezen goddelijk. Plato beschouwde de mysteriën als heel heilig, en Clemens van Alexandrië, die zelf in de Eleusinische mysteriën was ingewijd, verklaarde ‘dat de daar onderwezen leringen voor de mens het laatste woord van kennis bevatten’. Waren Plato en Clemens dan twee bedriegers of dwazen, vragen we ons af – of beide?
Hoofdstuk V -
Is bidden noodzakelijk? p. 57):
Vr.:
David bad tot de Heer van de hemelse machten om hem te helpen de Filistijnen te verslaan en de Syriërs en Moabieten te doden; ‘de Heer behoedde David, waarheen hij ook ging.’ Daarmee volgen we slechts het voorbeeld dat we in de Bijbel vinden.
HPB: Natuurlijk doet u dat. Maar waarom volgt u dan niet liever op wat Christus zegt, als u zich graag christenen noemt en, voor zover we weten, niet israëlieten of joden? Hij gebiedt u duidelijk niet ‘hen van vroeger’, of de mozaïsche wet, te volgen, maar te doen wat hij u zegt, en hij waarschuwt hen die willen doden met het zwaard dat ook zij door het zwaard zullen omkomen. Christus heeft u één gebed gegeven waarvan u een lippengebed heeft gemaakt en waarop u zich beroemt, en dat niemand begrijpt, behalve de echte occultist.

Het samenbundelende principe de grens van een grens dat door Amanda Gefter op p. 349 of de grens van de grens p. 506 wordt verwoord komt verdacht veel met de drie manifestaties van fohat - eenheid van alle eenheden DGL Deel I p. 467) of eenheid van eenheden DGL Deel I p. 698) of eenheid weerspiegeld in alle eenheden en elke eenheid DGL Deel II p. 668) - overeen. Amanda Gefter onderbouwt als ontisch structureel-realist (p. 171, 322, 437) het literaire meesterwerk van Blavatsky.

H.P. Blavatsky De Sleutel tot de THEOSOFIE
Hoofdstuk VI -
Over de verschillende toestanden na de dood:
Over eeuwige beloning en straf; en over
nirvåña (p. 101,102, nieuwe versie p. 88)
Vr.: Ik denk dat ik niet hoef te vragen of u in de christelijke
dogma’s van een paradijs en hel gelooft, of in toekomstige beloningen en straffen, zoals de orthodoxe kerken die leren?
HPB: Zoals ze in uw
catechismussen worden beschreven, wijzen we ze volstrekt af; dat ze eeuwigdurend zouden zijn is totaal onaanvaardbaar. Maar we geloven beslist in wat we de wet van vergelding noemen en ook in de absolute rechtvaardigheid en wijsheid waardoor deze wet, of karma, wordt geleid. Daarom weigeren we resoluut het wrede en onfilosofische geloof in eeuwige beloning of eeuwige straf aan te nemen.

H.P. Blavatsky Isis ontsluierd Een sleutel tot de mysteries van oude en moderne wetenschap en religie (Deel 2)
11. Een vergelijking van de resultaten van boeddhisme en christendom (p. 646):
Natuurlijk vond Eusebius daar de verhalen die hij omwerkte tot het verhaal van Abgarus, en het verhaal van het op een doek afgedrukte heilige portret, zoals koning Vimbisåra dat van Bhagavat, of de gezegende Tathagata (Boeddha)3, verkreeg.4 De koning bracht de doek, en Bhagavat wierp zijn schaduw erop. 5 Dit stukje ‘wonderbaarlijke stof’ met zijn schaduw wordt volgens de boeddhisten nog bewaard, ‘alleen ziet men zelden de schaduw zelf’.6
3)
Tathagata is Boeddha, ‘hij die wandelt in de voetstappen van zijn voorgangers’; als Bhagavat is hij de Heer.
4) We hebben als tegenhanger dezelfde legende over de heilige Veronica.
5) E. Burnouf, Introduction à l’histoire du bouddhisme indien, blz. 341.
6) Zie hetzelfde verhaal in de Tibetaanse Kanjur, Dulvå, 5, fol. 30. Vgl. Alexander Csoma de Körös, On the Kanjur, blz. 164.

De Geheime Leer Deel I, Stanza 5 Fohat: kind van zevenvoudige hiërachieën (p. 160):
Vandaar de allegorie. De lipika’s scheiden de wereld (of het gebied) van de zuivere geest van die van de stof. Zij die ‘afdalen en opklimmen’ – de incarnerende monaden en de mensen die streven naar loutering en die ‘opstijgen’, maar het doel nog niet geheel hebben bereikt – kunnen de ‘cirkel van het verder niet’ pas overschrijden op de dag ‘wees-met-ons’; op de dag waarop de mens zich bevrijdt van de boeien van de onwetendheid en volledig de niet-afgescheidenheid inziet van het ego binnen zijn persoonlijkheid – die hij ten onrechte als zijn eigendom beschouwt – van het UNIVERSELE EGO (anima supra-mundi) en daardoor opgaat in de Ene Essentie om niet alleen één ‘met ons’ te worden (de gemanifesteerde universele levens, die ‘EEN’ LEVEN zijn), maar juist dat leven zelf.
De pelgrimstocht van de ziel en haar ‘rust’ (p. 164/165)
De ‘grote dag WEES-MET-ONS’ is dus een uitdrukking, waarvan de enige verdienste ligt in de letterlijke vertaling ervan. Haar betekenis wordt niet zo gemakkelijk onthuld aan een publiek, dat onbekend is met de mystieke leringen van het occultisme, of liever van de esoterische wijsheid of ‘boedhisme’. Genoemde uitdrukking is eigen aan het laatstgenoemde, en even vaag voor de niet-ingewijde als die van de Egyptenaren, die deze de ‘dag KOM-TOT-ONS’31 noemden, wat identiek is met de eerste uitdrukking, hoewel het woord ‘wees’ in deze betekenis beter kan worden vervangen door ‘blijf’ of ‘rust-met-ons’, omdat het betrekking heeft op die lange periode van RUST, die paranirvana wordt genoemd. In de exoterische interpretatie van de Egyptische riten werd de ziel van iedere gestorvene – van de hiërofant tot de heilige stier Apis – een Osiris, zij werd ‘geosirifieerd’, hoewel de Geheime Leer altijd had gezegd, dat de werkelijke Osirificatie bij iedere monade pas na 3000 bestaanscyclussen plaatshad. Dit geldt ook hier. De ‘monade’, geboren uit de natuur en de essentie zelf van de ‘zeven’ (haar hoogste beginsel wordt onmiddellijk opgenomen in het zevende kosmische element), moet haar zevenvoudige omloop volbrengen door de Kringloop van het Bestaan en van de vormen, van de hoogste tot de laagste, en weer van mens tot god. Bij de drempel van paranirvana neemt zij haar oorspronkelijke essentie weer aan en wordt opnieuw het Absolute.

Geheime Leer Deel II, Stanza 1 Het begin van bewust leven (p. 46):
De grenzeloze en oneindige EENHEID bleef bij elk volk een maagdelijk verboden terrein, onbetreden door het denken van de mens, onberoerd door vruchteloze speculaties. De enige verwijzing ernaar was de vereenvoudigde voorstelling van haar eigenschap van uitzetting en samentrekking, van haar periodieke expansie of verwijding en contractie. In het Heelal met al zijn onberekenbaar vele myriaden van stelsels en werelden, die in de eeuwigheid verdwijnen en weer verschijnen, moesten de vermenselijkte machten of goden, hun zielen, tegelijk met hun lichamen uit het gezicht verdwijnen: ‘De adem die terugkeert in de eeuwige schoot, die ze uitademt en inademt’, zegt onze catechismus.
In iedere kosmogonie is er achter en boven de scheppende godheid een hogere godheid, een ontwerper, een architect, van wie de schepper slechts de uitvoerder is. En nog hoger, boven en rondom, op innerlijke en uiterlijke gebieden, is er het ONKENBARE en het onbekende, de bron en oorzaak van al deze emanaties . . .

H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Proloog (p. 46):1.5 De blauwdruk van het leerproces:
(1.) Het ABSOLUTE, het Parabrahm van de Vedantaleer of de ene Werkelijkheid, SAT1. En-soph, Blauwdruk (11e dimensie)
(2.) De eerste manifestatie, de onpersoonlijke en in de filosofie de ongemanifesteerde logos2. Collectief leerproces en Reciprociteit
(3.) Geest-stof, LEVEN, de ‘geest van het Heelal’, purusha en prakriti3. Symmetrie en Eeuwige wederkeer
(4.) Kosmische verbeeldingskracht, MAHAT of intelligentie, de universele wereldziel4. Individueel leerproces en Ken Uzelve
De ENE WERKELIJKHEID; haar tweevoudige aspecten in het voorwaardelijke Heelal.

Het getal negenenveertig symboliseert de verstrengelde hiërarchie, de wederkerigheid tussen de Microkosmos en Macrokosmos. Door de hiërarchische verstrengeling verleent het aan het bewustzijnsbeginsel negenenveertig aspecten van manifestatie.

Het uitgangspunt van 5D is dat elke medaille twee kanten heeft, die niet los van elkaar staan maar innig met elkaar zijn verbonden, elkaar completeren. Zo bestaat er 'subjectieve kennis en objectieve kennis', 'geesteswetenschappen en natuurwetenschappen', 'Intelligent Design en Evolutietheorie', 'Kerk en Staat', 'metafysica en fysica', 'cultuur en natuur', 'nurture en nature', 'psychosociale en biologische processen', 'elitecultuur en massacultuur' (sentiment van de massa), 'geest en lichaam', 'hart en ziel', 'gevoel en begrip', 'actie en reactie', 'orde en chaos', 'schepping en vernietiging', 'hemel en aarde', 'Apollo en Dionysus', 'binnenwereld en buitenwereld', 'innerlijke universum en universum', 'microkosmos en macrokosmos', 'verstrooiingsindustrie en oorlogsindustrie', 'eigenlijkheid en oneigenlijkheid' (Heidegger), 'verleden en toekomst', 'zaaien en oogsten'.
Elke levenscyclus toont één opgaande en één neergaande lijn. Het leven bestaat uit allebei. Alle dingen op aarde maken de ontwikkelingstrappen geboorte, rijpheid, ouderdom en dood, een levenscyclus door. In de natuur komt het door de vier seizoenen Lente, Zomer, Herfst en Winter tot uitdrukking.

De Geheime Leer Deel II hoofdstuk Mogelijke bezwaren tegen het voorafgaande (p. 213):
Wij herhalen wat wij in Isis Ontsluierd (p. 222) hebben gezegd:
‘. . . . Alle dingen hadden hun oorsprong in de geest – de evolutie is oorspronkelijk van bovenaf begonnen en naar beneden voortgegaan, in plaats van omgekeerd, zoals volgens de theorie van Darwin.

De evolutietheorie van Darwin beschrijft de evolutie van de materiële, gemanifesteerde wereld. Het 5D-concept beoogt een steentje bij te dragen aan de immateriële, ongemanifesteerde wereld die aan de materiële wereld ten grondslag ligt. De evolutietheorie is het probleem niet. Het laat juist zien hoe belangrijk de ecosystemen zijn voor de natuurlijke selectie, het leven op aarde. Door de opwarming van de aarde veranderen de ecosystemen wel degelijk. Het kan tot gevolg hebben dat sneller dan nu het geval is soorten uitsterven en dat door de hongersnood wild wordt overbejaagd. Voor de mens geldt nog steeds de opdracht tot rentmeesterschap.

John P. Van Mater De evolutie van de mensheid en haar beschavingen
William Q. Judge schrijft dat ‘de natuur voor geen ander doel bestaat dan de ervaring van de ziel’, woorden die het kosmische proces in het kort weergeven. Temidden van de opkomst en het verval van rassen is de gemeenschappelijke basis dat alle wezens zielen zijn op het pad van ontplooiing. De grootste en meest permanente bijdragen van de moderne tijd zouden wel eens kunnen zijn de wereldwijde poging de individuele mensenrechten uit te breiden en de gehele mensheid samen te brengen in een broederschap van weloverwogen wederkerigheid. Van alle beschavingen die we kennen en die hun licht langs de horizon van de tijd hebben doen stralen, is de onze wellicht uniek in haar algemene besef van wat iedere mensenziel toekomt. De strijd zelf die zich voordoet, weerspiegelt het geestelijk ontwaken dat bij alle mensen plaatsvindt; en deze druk van onderaf doorbreekt de belemmerende korst van tirannie, formalisme en orthodoxie, zoals ontkiemende zaden zich een weg banen door de aarde.

In hindoegeschriften wordt grote waarde gehecht aan deze wederkerigheid van het omhoogreiken van de mens en het omlaagreiken van de goden. Ze beschrijven hoe de goden er vreugde in vinden het geopenbaarde leven te scheppen, te onderhouden en er deel aan te hebben en dat hun deelname vreugde betekent voor allen die meedoen met het ‘spel’.

Het is mogelijk oude inzichten aan nieuwe inzichten te toetsen. Uiteindelijk blijkt dat er niets nieuws is onder de zon.

De overlevingsstrategie, survival of the fittest heeft op goed en kwaad, de grondbeginselen van de ethiek die nooit veranderen betrekking. Binnen de zeer lange tijdperken van de mensheid zijn er voortdurend opkomende en neerdalende perioden van 'wijsheid'.

====

De Ander centraal (Analogie, Zo Boven zo Beneden, Bezieling)

Rumi: Wij zijn zowel de spiegel als het gezicht dat we er inzien.
Emmanuel Levinas: Pas in de ontmoeting met de Ander kunnen we het bestaan als rechtvaardig ervaren. De Ander raakt een dimensie in het bestaan van het subject die dieper ligt dan het autonome bewustzijn en roept daarmee een verantwoordelijkheid op die het subject niet zelf kan begrenzen.

De quintessens van het verhaal is dat om een duurzame samenleving te creëren er maar een pedagogische 'Hoofdroute' is, er een ommekeer in het denken, de alteriteit van Emmanuel Lévinas nodig is. Met het inzicht dat ether biedt is het wel mogelijk de levenscycli op aarde beter te beheersen. Voor dit inzicht wordt ook de term 5Ddenkraam (5D-concept) gebruikt. Het geeft aan op welke wijze synthese kan worden bereikt. Het accent licht in het rapport ‘E i V’ niet specifiek op het systeemdenken, de levenscycli op aarde, maar op het 5e element, de blauwdruk achter de levenscycli. De teloorgang van de materiële wereld kan door de geestelijke wereld worden opgelost. De 5e dimensie maakt et zelf-bewustzijn, het bewustzijn van het bewustzijn, het meta-bewustzijn, het kosmisch bewustzijn, het non-lokaal bewustzijn zichtbaar.

De filosoof Emmanuel Lévinas noemt de ontmoeting met de Ander “een gebeurtenis”, zelfs “een fundamentele gebeurtenis”; het is het belangrijkste, het hoogst mogelijke wat kan worden beleefd. Lévinas laat zien dat het Ik niet zonder De Ander kan bestaan. Alleen als we De Ander leren kennen kunnen we onszelf leren kennen.

Wim van de Schee doet in zijn publicatie Het kennisbegrip van de pedagogiek , aan de hand van het oeuvre van Emmanuel Lévinas: een voorzet op grond waarvan pedagogisch werk en onderzoek een duidelijker eigen signatuur kunnen krijgen. Bij Philip Kohnstamm waren pedagogiek en psychologie nog met elkaar verweven. Emmanuel Lévinas ontkent dat de psychische behoefte (iets wat ‘is’) de aandrijfkracht is van het verlangen er voor de ander te zijn. Het tot wasdom komen van de subjectiviteit is dus niet (alleen) een ontwikkelingspsychologisch gebeuren. Een begrip als ‘zelfbewustzijn’, dat zowel in de psychologie als in de pedagogiek gebruikt wordt, heeft naast een psychologische een andere invulling. Levinas: ‘Zelfbewustzijn is niet de schuldeloze constatering waarmee een ik zich van zijn bestaan vergewist, maar het is onafscheidelijk verbonden met het bewustzijn van rechtvaardigheid en onrechtvaardigheid. Het bewustzijn van mijn natuurlijke onrechtvaardigheid, van de schade, toegebracht aan de ander door mijn structuur van ego is gelijktijdig met mijn bewustzijn als mens. Mijn vrijheid ontdekt zich als willekeurig’ (geciteerd bij Van Rhijn & Meulink-Korf, 1997, p. 195).1 De maatstaf van het waarmaken ligt in de bevestiging die moeder en kind elkaar over en weer geven dat zij van waarde zijn (geweest). Vanuit Levinas’ opvatting: zij hebben elkaars verlangen vervuld.

Dialoog vanuit het denken van Levinas

Dirk Hutsebaut staat in zijn publicatie Interreligieus leren ook bij het begrip alteriteit van Emmanuel Lévinas stil.

Mijn ego en ik (en de anderen) - (Lisette Thooft 14 april 2021):
Freudiaanse ego
Het freudiaanse ego is een ander concept: dat heb je nodig om te bemiddelen in het spanningsveld tussen je geweten, het superego, en je basale overlevingsdriften, het id. Het superego kun je niet missen want dan word je een gewetenloze schurk, en het id wil je ook niet kwijt want dan ga je in een hoekje liggen sterven. Die twee zitten je hele leven als een soort duiveltje en een engeltje op je schouders en fluisteren je in: pak lekker wat je wilt! Nee, nee, gedraag je! En het ego moet daartussen schipperen en bepalen wat je uiteindelijk doet.
Antroposofie
Ook in de antroposofie heeft het ‘ik’ een gunstige betekenis, als het element dat mensen onderscheidt van dieren. Het is onze
geestelijke kern, dat wat ons in staat stelt lief te hebben, idealen te koesteren, en een levenslange leerweg te gaan van innerlijke ontwikkeling en spirituele groei.
Barry Long
Mijn westerse spirituele leraar Barry Long sprak van my beautiful ego – dat is de impuls die mij doet drinken als ik dorst heb, legde hij uit, die mij in leven houdt zolang mij leven is gegeven. Voor Long is de boosdoener het ‘zelf’ of preciezer zelfzucht, meer willen hebben dan je nodig hebt. Maar diep in meditatie gaan noemde hij going into me.

Paula Hawkins (Rob van Scheers interviewt Paula Hawkins Volkskrant Magazine 28 augustus 2021 p. 60-65):
Non-fictie: Ryszard Kapuściński
‘Door mijn studie heb ik veel non-fictie gelezen. Ik was zeer geïnteresseerd in de ontwikkelingen in Afrika. De Poolse schrijver en journalist Ryszard Kapuściński doet daar bijvoorbeeld verslag van in The Shadow of the Sun. Hij bereisde twintig jaar het continent. Reportages die lezen als literatuur. Zijn The Soccer War (De voetbaloorlog) over Midden-Amerika vond ik ook heel goed. Nu weet ik dat hij op papier de werkelijkheid weleens een draai gaf, het is nooit helemaal duidelijk, maar ik hou er wel van: dat wazige terrein tussen fictie en non-fictie. Bij Truman Capote, een andere held van mij, moest je ook niet alles letterlijk nemen.’

Kapuscinsky's rijke erfenis (Jenne Jan Holtland de Volkskrant 9 december 2017 Sir Edmund p. 18-21):
Tien jaar geleden overleed de Poolse journalist
Ryszard Kapuscinski, 'reporter van de eeuw', die in 2010 enigszins van zijn voetstuk tuimelde na onthullingen over verzinsels; in het Westen althans, want in Polen is Kapuscinski nog altijd een held.
Mysticus
Iemand die zich voorstelt als een kenner van de Franse psychoanalyticus
Lacan oppert dat Kapuscinski mogelijk mysticus was. 'Misschien keek hij heel anders naar het concept waarheid.'
In Polen, net als in de meeste Europese landen, moet de
eerste fulltime fact checker zich nog melden. 'Ik heb geen enkel respect voor de reportage in dit land', zegt Ziomecki, waarna hij twee auteurs noemt die volgens hem aan één stuk door 'liegen, fabuleren, de waarheid oprekken'.
En, voegt hij er in één adem aan toe, er is zoveel meer dat
Kapuscinski's werk wél de moeite waard maakt. 'Zijn immense kennis. Zijn ongelooflijke gevoel voor historische processen. Hij had het over massamigratie van Afrika naar Europa, toen al, in de jaren zeventig. Die historische trends voorzag hij feilloos. In India kocht hij lokale kleren en verdween hij voor drie maanden. Dan dompelde hij zich volledig onder. Dat was zijn materiaal. Hij kon een verhaal zo vertellen dat het een hele beschaving in één keer typeerde.'
'Slechts een journalist'
Feiten, geen feiten, verdichting versus waarheid: ontwar de kluwen en je houdt het tragische gegeven over dat
Kapuscinski helemaal geen journalist wilde zijn. Hij wilde schrijver zijn, man van de letteren, naar het voorbeeld van García Márquez. In NON-FICTIE zegt hij tegen een collega-schrijver: 'Jij bent een dichter die lid is van de Poolse Schrijversbond, ik ben slechts een journalist.' Ziomecki: 'De journalistiek was een middel. In zekere zin verschool hij zich achter het etiket 'reportage'. Dat voelde veilig. Hij had niet het zelfvertrouwen om daar achter vandaan te komen.'

Door religie bij het huisvuil te zetten is daarmee niet automatisch ook het kwaad uit de wereld verdwenen. De aarde is wat het is, we zijn zodanig geschapen dat we ook geneigd zijn tot het kwade. De manicheeër Aurelius Augustinus heeft zich tot het christendom bekeerd en heeft met zijn erfzondeleer voor verwarring gezorgd. De Rooms-katholieke Kerk heeft zijn standpunt herzien. Overgenomen uit dit artikel Hoe vrij zijn wij onder Gods genade?:

Op verscheidene concilies heeft de Kerk dit extreme standpunt veroordeeld. Het concilie van Orange, in 529, veroordeelde de leer van de dubbele predestinatie: dat God zowel de rechtvaardigen als de verdoemden zou hebben voorbestemd. Dit concilie leert twee belangrijke dingen:

  1. Niemand kan God beminnen, in Hem geloven en het goede doen, indien God zelf hem daartoe de genade niet geeft: "Een mens kan zich niets toeëigenen, tenzij het hem vanuit de hemel gegeven is" (Joh. 3,27).
  2. Als iemand zondigt, dan is hij het zelf die dat doet; alles wat slecht is, komt louter en alleen van de mens. Doet hij iets goeds, dan is het Gods genade die het in hem bewerkt, maar zó dat het tegelijk ook menselijke wil is. Want de genade respecteert de menselijke vrijheid volkomen.

Augustinus maakte, ruim tweehonderd jaar na Irenaeus, niet Gods liefde, maar de zondigheid van de mens tot kern van de verzoeningsleer. Het concilie van Orange, in 529, rehabiliteert min of meer Irenaeus. Zijn hoofdwerk Ontmaskering en weerlegging van de valselijk dusgenaamde gnosis (gewoonlijk geciteerd onder de Latijnse titel Adversus haereses) geeft inhoud en strekking van de toenmaals bloeiende gnostieke stelsels op objectieve wijze weer, zoals opnieuw gebleken is uit de vondst van gnostieke geschriften te Nag Hammadi in Egypte.

Jos de Mul stelt in zijn publicatie Maak de wereld tot een kunstwerk (Volkskrant van 5 januari 2008) dat de radicale romantiek wel eens een inspirerender model voor onze cultuur zou kunnen zijn. In een seculiere, postreligieuze cultuur kan alleen de kunst de bezieling en gemeenschapszin schenken die voorheen de religie bood. Jos de Mul vindt de radicale romantiek een inspirerend model voor de Europese cultuur. Wat we vandaag de dag van de radicale romantiek kunnen leren is dat we als koorddansers het precaire evenwicht moeten zien te bewaren tussen enthousiasme en ironie. Zeker in een multiculturele samenleving waarin het ene enthousiasme al snel een radicaal tegengesteld enthousiasme oproept. In die zin lijkt het verlichtingsfundamentalisme onheilspellend veel op het moslimfundamentalisme dat zij bestrijdt. Als de geschiedenis ons iets leert, dan is het wel dat een dergelijke radicalisering een geheid recept is voor uitslaande branden.

Het artikel van Jos de Mul is geënt op zijn boek Het romantische verlangen in (post)moderne kunst en filosofie.

====

Vier edele waarheden (Tetraktys, Tetrade, Verbeeldingskracht, Steen der wijzen, Perceptie)

Octavio Paz: Het is aan de creatieve verbeelding van onze filosofen, kunstenaars en wetenschappers om niet het meest verafliggende maar het meest nabije en dagelijkse te herontdekken: het mysterie dat ieder van ons is.

John Algeo laat net als Hans Christian Andersen (De nieuwe kleren van de keizer) zien dat het mogelijk is de éne werkelijkheid aan de hand van sprookjes te duiden. Sprookjes, zei Tolkien, helpen ons bij het hervinden van de frisheid van de reactie van een kind op wat nieuw is.

Er bestaat maar één pedagogische hoofdroute, maar er zijn vele wegen die naar Rome leiden. Elk mens gaat door een leerproces (internalisering), ervaart in het leven op zijn manier ‘lijden’. Elke levenssituatie is uniek. Met de vier edele waarheden geeft Boeddha een pad naar het beëindigen van het ‘lijden’ aan.

De vierde Nobele Waarheid van de Boeddha is dat er een manier is om een eind te maken aan het lijden, de pijn en de frustratie. Die manier is zijn Nobele Achtvoudige Pad, dat zich uitstrekt van een ‘juiste opvatting’ van de dingen (hetgeen betekent erkennen ‘dat het nu eenmaal zo is’) tot ‘juiste samadhi. Samadhi is etymologisch een ‘samenstellen’ of een yoga. Tolkiens yoga is het beoefenen van fantasie. Door fantasie te beoefenen kunnen wij allemaal scheppers zijn, scheppers van ons eigen sprookje.
Het leven en de leringen van de Boeddha zijn een verhaal over ontsnapping aan de frustraties van onwetendheid, haat en hebzucht. Ze vormen een verhaal over de herontdekking van bewustzijn over de oorzaak van dingen. Zij zijn een verhaal met de troost van een eucatastrofe die leidt tot de verlichting van het nirvana. Zij zijn een model en door dat te volgen kunnen wij een wereld scheppen die wij niet op een andere manier ervaren hebben. In de wereld van onze ervaring is die wereld een fantasie. Maar voor het Ene Zelf van het universum is het de enige Realiteit.

De 5e Dimensie komt in de vierde Anti-Dühring wet naar voren.
Jasper Schaaf geeft in zijn boek Boeddhisme en betrokkenheid (p. 53) een vierde Anti-Dühring wet, de 'wet' van de Spirale Form der Entwicklung, oftewel de spiraalvorm van de ontwikkeling. Wanneer door tegenspraak iets nieuws ontstaat is er sprake van een ontwikkeling, één met een richting.
Zo kan bijvoorbeeld in de economie een spiraalvormige keten van interacties gedurende langere tijd de richting bepalen naar hoogconjunctuur of naar crisis. Geen eeuwige richting, wel een van langere duur.

Het pedagogische denkmodel geeft niet een correct plaatje van de éne werkelijkheid, de absolute waarheid maar beoogt wel, door de hoofdroute aan te geven en de verborgen 5e Dimensie, de kwintessens te belichten, een tipje van de sluier op te lichten. Een kaart is, zoals zo mooi gezegd is door Alfred Korzybski, niet het terrein. What's in a name? De éne werkelijkheid verandert niet door er een fraaier etiket op te plakken.
Synthese ontstaat door these + antithese. Net als de drie-eenheid kunnen ruimte - tijd - materie wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden.
Om de werkelijkheid te duiden biedt de chaostheorie een interessant perspectief. Ook fractals vertonen drie eigenschappen tegelijkertijd: iteratie, gebroken dimensie en zelfgelijkvormigheid.

Het Kompaskwadrant is net als de M-theorie van Edward Witten een multidimensionaal verklaringsmodel en gaat ook van de hypothese van de eenheid van tegendelen uit.
Het principe van de antagonistische harmonie (-paren) is de allesomvattende basiswet en als zodanig te vatten onder het - uit de oud Griekse filosofie voortkomende - woord Logos. In de huidige wetenschapsterminologie is het de allesomvattende theorie, ook wel de M-theorie.

Gottfried de Purucker: Drie stadia van het zien van Waarheid.

G. de Purucker De vier heilige jaargetijden De ware betekenis van inwijding
Hoofdstuk 1. Winterzonnestilstand
Wat de zevende inwijding betreft, deze vindt plaats in een cyclus die ongeveer 2160 aardse jaren duurt, de tijd die een teken van de dierenriem nodig heeft om van het ene sterrenbeeld naar het volgende te komen in teruggaande beweging; met andere woorden wat onder de mystici in het Westen de messiaanse cyclus wordt genoemd. Wanneer de planeten Mercurius en Venus en de zon, de maan en de aarde in syzygy staan, kan de bevrijde monade van de verheven neofiet het magnetische pad door deze lichamen volgen en rechtstreeks doorgaan naar het hart van de zon. Veertien dagen lang verkeert de op aarde achtergebleven mens als in een trance of leeft hij in een toestand van verdoving, in een soort bedwelming; want het innerlijk deel van hem, het werkelijke deel van hem, reist door de sferen.

Het principe dat al door Heraclitus naar voren is gebracht heeft op de ‘eenheid der tegendelen’ ('These + Antithese = Synthese', Trimurti) het overbruggen van tegenstellingen en op de relatie 'Energie en Materie', de tijdsymmetrie betrekking.

Volledige synthese (Bevrijding) drukt volmaaktheid uit. Het Christendom spreekt over de wijsheid voor de volmaakten, het Boeddhisme heeft het over volmaakte geestelijke gezondheid, het Taoïsme over spirituele volmaaktheid en de Islam spreekt over de volmaakte mens. De onvolmaaktheid van de mens op aarde staat in contrast (Nous) met de volmaaktheid van God in de hemel. We kunnen ook zeggen de schijntegenstellingen op aarde staan tegenover de harmonie in de hemel of de imperfecte mens staat tegenover de perfectie in de natuur.
Het brengt de éne eeuwige en absolute waarheid tot uitdrukking. De aardse ziel staat tegenover de hemelse geest, het innerlijke bewustzijn tegenover het non-lokale, universele bewustzijn, het Akasha-veld.

Het verslag van Frank Visser van de manifestatie “Klaar om te wenden?” bij het afscheid van ex-SER voorzitter Herman Wijffels op vrijdag 31 maart 2006 laat zien dat er wel degelijk een verband ligt. Om met het veranderen van de structuur een begin te maken is de strategie “Klaar om te wenden?” nog steeds hoogst actueel.
Spiral Dynamics is kort gezegd een theorie over de ontwikkeling van waardepatronen in de mens en de samenleving, die door de Amerikaanse psycholoog Clare Graves – een tijdgenoot en geestverwant van Maslow -- is ontwikkeld.
Don Beck is net terug van een bezoek aan het Midden-Oosten, waarvan hij op de hem eigen wijze verslag deed. Hij poneerde de uitdagende stelling dat het in het huidige Midden-Oosten niet om religie gaat, zoals het in het toenmalige Zuid-Afrika niet om ras ging, wat betreft de kern van het conflict. Veeleer zijn er
botsende waardepatronen, die aan het licht gebracht moeten worden voordat aan een oplossing kan worden gedacht.
Op basis van Spiral dynamics is het mogelijk integrale, gemeenschappelijke visies, een
gemeenschappelijk verhaal te ontwikkelen.

Wijffels gaf als eerste zijn visie over het nieuwe tijdperk, aan de vooravond waarvan we ons bevinden. Het industriële tijdperk, oude manieren van doen lijken niet langer te werken. Dat schept de huidige situatie van verwarring in de samenleving. Dat is eigen aan een overgangsperiode. Wijffels ziet omkeringen, nieuwe opkomende waarden:

. we leren anders naar onszelf te kijken. Met Descartes´ "ik denk dus ik ben" hebben we het fysieke aspect van onszelf buitengesloten. Nu beginnen we onszelf weer meer als onderdeel van de natuur te zien
. in de wetenschap weten we steeds meer over steeds kleinere deelgebieden, met als resultaat verbrokkeling. Langzaam zien we een integrale vorm van wetenschap opkomen.
. hoe we onszelf organiseren, was in het industriële tijdperk top down, organisaties werden mechanistisch ingericht. Nu zien we langzamerhand vormen waarbij bottom up wordt georganiseerd, minder hiërarchisch, meer organisch.
. het systeem bepaalt de mens. Nu zoeken we hoe we onze innerlijke bronnen leidend kunnen laten zijn. De tijd nemen om naar je innerlijke stem te luisteren, dat is desgevraagd zelfs Wijffels belangrijkste ´call for action´.
. uniformiteit is in het industriële tijdperk de norm. Nu leren we diversiteit te accepteren en te accommoderen
. de verzorgingsstaat kijkt hoe ze mensen kan verzorgen; we gaan naar een tijdperk waarin we zoeken hoe we mensen in hun kracht kunnen krijgen en houden (empowerment)
. van dominant masculiene waarden gaan we naar een tijdperk van nog meer feminiene waarden. Er is een opkomend nieuw bewustzijn.

Don Beck doet het meest expliciet van alle sprekers een beroep op ons Nederlanders om onze rol op te pakken in het nieuwe tijdperk, om ons hoofd boven het maaiveld uit te steken. We moeten naar een herdefinitie van ons Nederlanderschap, met cultureel pluralisme maar ook verantwoordelijkheid.

Ervin Laszlo en Jude Currivan KOSMOS een integrale visie op de wereld, hoofdstuk 4 Akasha en de hele-wereld, Hoever zijn we nu? (p. 66):

  • De lichtsnelheid binnen de ruimtetijd, in combinatie met de realiteit van non-lokale connectie buiten ruimtetijd, stelt de hele-wereld in staat haar eigen innerlijke relaties te verkennen en haar eigen processen te genereren.

Hoofdstuk 10 De doorbraak op gang brengen, Spiraaldynamiek (p. 147):
In hun baanbrekende boek Spiral Dynamics beschrijven Don Beck en Christopher Cowan een model van de bewustzijnsevolutie van complete culturen.
Ons pad naar heelheid (p. 150):
Als uiterlijke rijkdom innerlijke armoede moet maskeren, zal geen enkele hoeveelheid bezit deze leegte kunnen vullen.
'Affluenza' genezen
In 2005 lieten de co-auteurs John de Graaf, David Wann & Thomas H. Naylor de tweede editie van een boek verschijnen dat de titel draagt van de door hen bedachte naam voor de ziekte van extreme overconsumptie, affluenza.

Fred Matser boek Net als jij ben ik EEN VAN DE MILJARDEN expressies van de schepping op deze aarde, Ervin Laszlo (p. 348):
Het geëvolueerde bewustzijn van één individu kan zich op die manier verbreiden en groeien; en als het weerklank vindt in het denken van een geheel nieuwe cultuur, kan het heel de beschaving naar een hoger plan tillen. Dit moet een wereldomvattende verheffing zijn, want de (over)heersende beschaving – de mechanistische, manipulerende en versplinterende beschaving van het industriële tijdperk – is al wereld omvattend. Toch behoeft de nieuwe beschaving - anders dan de huidige – niet monolithisch te zijn. Zij kan streven naar eenheid, onder het aanmoedigen van verscheidenheid, en zo organisch en ‘systematisch’ tegelijk zijn. Dit zijn de principiële inzichten die de grondslag vormen waarop de Club van Boedapest steunt. Zij komen tot uiting in het tweeling motto van de Club ‘Je kunt de wereld veranderen’ en ‘Op naar een wereldomvattende beschaving’.

De beschavingstransformatie die in het holos tijdperk plaats vindt bouwt op eerdere transformaties voort:

Morele kompas:Culturele evolutie (filosofie)Reciprociteit:Blauwdruk:Principes:Ethiek:Arie Bos:
4. LemniscaatZo beneden, Zo bovenWatUnificatieMoraal van het verhaalSophia perennis4. Het ik
3. Verticale asMorele kompasHoeDuurzaamheidBroederschapIntegratie3. Bewustzijnslichaam
2. Kwalitatieve as7. Filosofie en 8. EthiekWatKerk en StaatVrijheidVrijheid2. Levenslichaam
1. Kwantitatieve as5. Psychologie en 6. SociologieHoeDemocratieGelijkheidRechtvaardigheid1. Fysieke lichaam

Het rapport Eenheid in Verscheidenheid verklaart het meta-leren, aan de hand van het reflexief bewustzijn en beoogt de visie van Ervin Laszlo te complementeren. Het permanente leerproces legt de nadruk op het Ken uzelve.

Het kompaskwadrant is een methodiek waarmee het mogelijk is de hokjesgeest, het groepsdenken te doorbreken. Het gezichtspunt is echter niet nieuw, het was al bij Pythagoras bekend. In de hermeneutiek komen de verschillende redenering bij elkaar, worden ze een geheel. Pythagoras heeft veel reizen naar het Oosten gemaakt. De oosterse tradities laten metterdaad zien dat de wijsheid, in de zin van de oudste ervaring van de kennis, uit het oosten komt. Het Sanskriet b.v. is immers de oudste taal die we kennen. Het wiel is in feite al uitgevonden. De filognost is een ontdekkingsreiziger.

Evolutiebioloog Richard Dawkins bestempelt religie als een culturele virusinfectie, die met man en macht dient te worden bestreden.
Dawkins gooit echter het kind met het badwater weg en ziet niet in dat spiritualiteit juist de sleutel voor de oplossing is. De 'natuurlijke selectie', datgene dat in het collectieve onbewuste plaatsvindt veroorzaakt het irrationele gedrag. Voor de mens is het mogelijk de onzichtbare creatieve beeldkracht (actieve imaginatie) op de zes gezichtspunten (darshana’s) af te stemmen en daarmee de 'natuurlijke selectie' zichtbaar te maken.

Naar men aanneemt spelen spiegelneuronen een rol bij het begrijpen en interpreteren van de acties van anderen en het leren van nieuwe vaardigheden door imitatie.
Marco Iacoboni Het spiegelende brein: spiegelneuronen zijn cellen in ons brein (preciezer: in de frontaalkwab en in de pariëtaalkwab erachter) die een voorwaarde vormen voor sociaal gedrag, omdat ze aan de basis liggen van imitatie en inlevingsvermogen. Ze zorgen ervoor dat we snel andere mensen begrijpen. Maar ze zijn geen ‘moreel goede’ neuronen. Ze staan ook aan de basis van verslaving en geweld.
Graag sluit ik aan bij de slotopmerking van
Marco Iacoboni in zijn boek Het spiegelende brein (p. 224):
Volgens mij zijn we op een punt aangeland waarop de resultaten van neurowetenschappelijk onderzoek een belangrijke en sterke invloed kunnen uitoefenen op onze samenleving en ons begrip van onszelf. Het wordt hoog tijd dat we deze optie serieus in overweging nemen. Onze kennis van de krachtige neurobiologische mechanismen die ten grondslag liggen aan de menselijke gemeenschapszin is een waardevol middel om ons te helpen bepalen hoe we gewelddadig gedrag kunnen beperken, empathie vergroten en ons openstellen voor andere culturen zonder onze eigen cultuur te vergeten. Het is een gevolg van onze evolutie dat wij op een diep niveau met andere mensen verbonden zijn. Ons bewustzijn van dit feit kan en moet ons nog dichter bij elkaar brengen.

Wij kunnen alleen dingen kennen zoals het verstand ze modelleert. Buiten het verstand bevinden zich de dingen zoals ze op zichzelf zijn. Kant spreekt in dit verband over het Ding an sich.

Sri Aurobindo keek daarop vooruit toen hij in 1916 schreef: Het belangrijkste vraagstuk van deze tijd is of de toekomstige vooruitgang van de mensheid zal worden beheerst door de moderne economische en materialistische geest van het Westen, danwel door een nobeler pragmatisme, geleid, verheven en verlicht door spirituele cultuur en kennis…etc.

Na bijna honderd jaar is er in het westen nog niet veel veranderd. Het slijk der aarde speelt nog steeds een te belangrijke rol. De ziel van veel mensen is voor geld te koop. Welke belangen laten we zwaarder wegen?

Gnostiek Leo van den Haak
Want de zwakzinnige elite maakt een grote fout in denken. In het causale menselijke denken wordt gewerkt met tegenstellingen hoog laag, links rechts, koud warm, rijk arm enz.
Alleen de zwakzinnige politicus en de wetenschapper werkt al tijden met het idee dat hij toch “de oplossing” heeft.

De hoofdroute is eerder door Pythagoras en later opnieuw door bijvoorbeeld Spinoza onderkend. Spinoza: Maar vóór alles is het nodig een middel te ontdekken om het verstand gezond te maken en het, voor zover dit aanvankelijk gaat, te zuiveren, opdat het de dingen op gelukkige wijze zonder dwaling en zo goed mogelijk kan begrijpen. Hieruit kan iedereen reeds zien, dat ik alle wetenschappen (de wetenschappen hebben maar één doel, waarop zij alle moeten worden gericht) op een doeleinde wil richten, te weten om, zoals ik reeds zei, de hoogste menselijke volmaaktheid te bereiken.
'Survival of the fittest' wordt vaak verward met 'het recht van de sterkste'. Een organisme hoeft echter niet de 'sterkste' te zijn om betere overlevingskansen te hebben dan anderen. Een betere camouflage of beter vluchtgedrag kunnen overlevingskansen vergroten en er voor zorgen dat een organisme 'the fittest' is. Het dier dat het best is aangepast aan diens omgeving en daardoor de beste overlevingskansen heeft, is de 'fittest'.
Het betekent al helemaal niet dat de 'sterkste' het morele recht heeft te doen wat hij wil met de 'zwakkere' met de motivatie dat dat nu eenmaal zo werkt in de natuur.
We moeten er net als het antropisch principe van uitgaan dat de dingen zijn zoals ze zijn, het leven, het ontwerp is zoals het is. In dit kader is het interessant te verwijzen naar de 'De vier wie-vragen' Genen zijn niet belangrijker dan organismen (Richard Dawkins, NRC Handelsblad 22 mei 2004). De vierde vraag gaat over de zin van het leven, de waarde van ons gedrag om te overleven. Om de continuïteit van het leven op aarde voor de mensheid te waarborgen gaat het primair om de eenheid der tegendelen (kwalitatieve as), de hemelse triade en de natuurlijke selectie ('Survival of the fittest'). Het ‘ieder voor zich’ is een doodlopend spoor.

====

'Waarnemingsvermogen en Onderscheidingsvermogen' ('Cultuuroverdracht en Individueel leerproces', Zaaien - Oogsten, 5Ddenkraam, 'Hoofdroute')

Gaetano Mosca: De maatschappij is een afspiegeling van de heersende klasse (The Ruling Class)
Søren Kierkegaard: Zoals eertijds de filosofie de theologie verdrongen heeft, zo maakt thans de natuurwetenschap korte metten met de ethiek; maar al dat moderne statistiekengedoe met het ethische zal ons lijnrecht in het onmenselijke voeren.
Albert Einstein: Je kunt een probleem niet oplossen vanuit hetzelfde soort denken dat tot het probleem heeft geleid.
Ruimte en tijd zijn niet omstandigheden waarin wij leven, maar manieren waarop wij denken.
Ik wil weten hoe God de aarde heeft geschapen. Ik ben niet geïnteresseerd in dit of dat fenomeen,... Ik wil Zijn gedachten kennen, de rest zijn details.
Albert Einstein, bezocht het Spinozahuis op 2 november 1920. Kort daarna schreef hij een gedicht,
‘Zu Spinoza’s Ethik’, dat begint met de strofe:
Wie lieb ich diesen edlen Mann
Mehr als ich mit Worten sagen kann.
Doch fuercht ich, dass er bleibt allein
Mit seinem strahlenden Heiligenschein.
Albert Einstein: The world as we see it, is only the world as we see it. Others may see it differently.
Ik heb mijn begrip van de fundamentele wetten van het universum niet bereikt door middel van mijn rationele denkvermogen.
Als u wilt dat uw kinderen geniaal worden, vertel ze dan sprookjes. Als u wilt dat uw kinderen nog genialer worden, vertel ze dan nog meer sprookjes. Het prachtigste wat we kunnen ervaren is het mysterieuze. Het is de bron van alle ware kunst en wetenschap. Degene voor wie deze emotie vreemd is, die niet meer kan stilstaan en zich ergens over kan verwonderen en sprakeloos van ontzag staan, is zo goed als dood, zijn ogen zijn gesloten.
Léon Hanssen, ‘Want alle verlies is winst’ (biografie over Menno ter Braak):
Ter Braak maakte met een verwijzing naar het boek Prometheus, dat heel dit proces van zelfbevrijding voor hem had ingeluid, de balans op en hij noteerde met één enkele regel in zijn agenda deze Heraclitische gedachte:
Want alle verlies is winst, alle nedergang opgang.
In een gezonde bedrijfscultuur draait het om het ‘overleven van de geschiktsten’, daarentegen geldt bij een ongezonde bedrijfscultuur als het casinokapitalisme ('marktfundamentalisten') de wet van eten en gegeten worden en leidt tot een slechte bedrijfsreputatie. (’Liborgate’ - Libor maakt opnieuw duidelijk dat in de bankensector van zelfregulering geen sprake is. Voor een cultuuromslag zijn structurele hervormingen en fundamentele ingrepen in het toezicht nodig.)
Piet Hein Donner: Wie tegen polarisatie en buitensluiten wil vechten, moet vooral niet zelf polariseren en buitensluiten. (Volkskrant 8 januari 2011)
Arnon Grunberg: De problemen beginnen als men zijn tegenpolen niet meer speels tegemoet treedt. Bittere ernst is de doodsteek van de democratie. (n.a.v. uitspraak Piet Hein Donner 8 januari 2011 in de Volkskrant)
Gabriël van den Brink Het vermogen van politici om publiekelijk in te gaan op morele en sociale vragen, dat ontbreekt totaal.

Meta-leren, een helicopterview, dus door boven de gebeurtenissen te gaan staan, afstand te nemen verander je het perspectief. Om de schepping te vervolmaken wijzigt afhankelijk van de tijdgeest de perceptie. Meta-leren maakt het mogelijk 'Marktfalen en Overheidsfalen', de twee kanten van een medaille, te doorbreken. In de kern draait het om de vraag welke 'spirituele leraar of carrièrepoliticus' vertelt het meest geloofwaardige verhaal, geeft je echt inspiratie?

Waar stilte had moeten heersen, was er herrie en haat. In het licht van grootste misdaad uit de historie was dat triest (Arie Elshout de Volkskrant 18 maart 2024, P. 21):
Stilte, het betrachten van een deemoedige stilte is het enige wat je rest nadat
Grossman je heeft meegenomen op de tocht van de vrouw en het kind naar die wijd openstaande deuren, de poort naar de dood. Door zijn verbeeldingskracht is het een fysieke ervaring. Hij kruipt in het hoofd van de verdoemden, laat je met hen meelopen, meekijken, meevoelen. Met elke stap waarmee het onafwendbare einde dichterbij komt, wordt het verhaal drukkender en benauwender. Dit was, dit is de Holocaust. Hier past slechts een eerbiedig zwijgen.

Essay De holocaust herdenken
Onze zon is klein, onze liefde is wreed (Arnon Grunberg 14 maart 2024 De Groene Amsterdammer 2024, p. 44-47):
Of iemand het verleden
nu afsluit of levend houdt, hij wekt de suggestie dat hij erover kan beschikken. Hij vergeet dat hij hooguit beschikt over zijn relatie tot het verleden, en zelfs dat is twijfelachtig.
Het mag duidelijk zijn wat er in het geïnstitutionaliseerde herdenken op het spel staat, namelijk de bakens van , toen en nu, en dan eigenlijk vooral het nu. Ik raakte al eerder aan de intrinsieke tegenstelling waar iedere geïnstitutionaliseerde herinneringscultuur naar neigt. Aan de ene kant erkent men dat er sprake is van een specifieke misdaad gepleegd door de Duitsers dan wel de nazi’s tegen een specifieke groep, primair het joodse volk dan wel de joodse bevolking in Europa. Aan de andere kant moeten uit deze specifieke misdaad universele lessen worden getrokken over goed en kwaad, en dit blijft een twistpunt, een reden voor Streit, voornamelijk een woordenstrijd waarin het woord schijnheiligheid op ieders lippen ligt, ook op de mijne.

Wij op de Zuidas zijn zijn best idealistisch. Zij het op een individualistische wijze (Noor Broeders en Atze Lourens de Volkskrant 14 maart 2024, p. 27):
Hebben
jonge professionals te weinig morele ambitie, zoals schrijver Rurger Bregman betoogt? Twee consultants menen dat sociale druk, resultaatgerichtheid én bestaansonzekerheid leiden tot meer individualistische dromen.
Met zijn nieuwe boek
Morele Ambitie wil Bregman iets doen tegen de verspilling van talent. Hiervoor wijst hij naar de Zuidas, het strategisch gelegen zakengebied met veel grote (inter)nationale bedrijven, in zijn ogen hét bolwerk van verspild jong talent. Op deze plek wordt talent immers niet ingezet om een maatschappelijke bijdrage te leveren, maar voor het winstbejag van grote bedrijven. Dat getalenteerde jongeren voor een baan op de Zuidas kiezen, komt volgens Bregman door hun gebrek aan morele ambitie, dat weer een gevolg is van een gebrek aan idealisme.

Terwijl buiten antisemitische leuzen te horen waren, hield president Herzog een bedroevend slechte toespraak (Max Pam de Volkskrant 13 maart 2024, p. 15):
Als er
twee strijdende partijen zijn die goede public relations kunnen gebruiken, dan zijn het wel de Joden en de Palestijnen. Afhankelijk van de kant die je kiest, kun je ook spreken van de Israëliërs en zionisten, of van Hamas en andere terreurgroepen.
Heldendom en lafheid in een inktzwarte wereld, zij bevredigen niet mijn eerste behoeften om daar thuis op de bank weer eens kennis van te nemen. Na de oorlog is mijn familie nooit erg zionistisch geweest. Israël was niet ons land, zelfs niet om er op vakantie te gaan. ‘Maar nu het eenmaal bestaat, moet het blijven bestaan’, zei mijn vader. Daar had hij natuurlijk gelijk in.
In deze krant heb ik eerder geschreven dat het langer gaat duren dan de
Tachtigjarige Oorlog. Ik was nog veel te optimistisch.

Berichten van planeet Auschwitz (Sander van Walzum de Volkskrant 9 maart 2024, katern Boeken & Wetenschap p. 23):
Vrijwel elke zin in
Het koude crematorium heeft de uitwerking van een hamerslag József Debreczeni’s verslag van zijn onbevattelijke ervaringen in de nazikampen zijn nu eindelijk vertaald. De getuigenis leest als een dagboek, zonder dat de constructie gekunsteld wordt.

De Joodse Raad (Mark Moorman V’s favorieten de Volkskrant 9 maart 2024, Boeken & Wetenschap p. 26):
In het vijfdelige dramaserie
De Joodse Raad, vaardig geregisseerd door Paula van der Oest, weet de gruwelijke dilemma's waar de Raad voor stond overtuigend invoelbaar te maken.
In een interview met de Volkskrant zei scenarioschrijver
Roos Ouwehand dat het verhaal van de Joodse Raad ‘met zo veel pijnlijkheden en verdriet’ is omgeven.
Vader-dochterdrama
De complexe geschiedenis van de Joodse Raad, in elk naoorlogs tijdperk weer opnieuw en anders beoordeeld, wordt door
Paula van der Oest, voortreffelijk in balans gehouden met het vader-dochterdrama in het hart van het verhaal.

Verdeeld verleden (Angela Wals de Volkskrant 4 maart 2024, p. V4-5):
Een serie over de Joodse Raad:
Roos Ouwehand wilde haar handen er niet aan branden. Toch ging ze overstag, en hoopte een scenario vrij van aanklacht en oordeel te maken. ‘Het zou kunnen dat mensen mij de nuance kwalijk nemen.’

Wie zorgen over immigratie negeert, speelt met vuur. Het kan gevaarlijke volksinstincten losmaken (Arie Elshout de Volkskrant 4 maart 2024, p. 21):
Als ik Nederland er uitlicht, krijg ik de indruk dat soms
bijna verlekkerd wordt gekeken naar welke traditie of heilig huisje er nu weer omver gekegeld kan worden. Zwarte Piet en de benaming Gouden Eeuw zijn al in de ban gedaan, de historische steun aan de joodse staat Israël is het volgende item op de hitlist.

Het zware lot van Dilan Yesilgöz, of hoe schud je Caroline van der Plas in godsnaam af? (Sheila Sitalsing de Volkskrant 2 maart 2024, katern Zaterdag p. 16):
GroenLinks-PvdA-Kamerlid
Laura Bromet vroeg of ze stond te kijken naar ‘een openbare ruzie’ tussen beoogde coalitiepartners.
Dat heeft
Yesilgöz allemaal te torsen. En zie Van der Plas nu nog maar af te schudden. Geloofwaardig vluchten naar Frans Timmermans had gekund als ze niet een campagne lang de man had afgeschilderd als Beëlzebub, als erger dan Wilders, als een ramp voor het land.
Daar ligt ze, met haar
hoofd op het hakblok.

De maatschappelijke relevantie van meditatiepraktijken (Toon van Eijk Civis Mundi Digitaal #143, februari 2024):
Commentaar op:
Thomas Metzinget Bewustzijnscultuur
In
''Bewustijnscultuur zoekt Thomas Metzinger naar een ethiek voor onze huidige tijd van crises. Hij doet een krachtig pleidooi voor een radicaal nieuwe bewustzijnscultuur, geworteld in eerlijkheid, compassie en creativiteit. Het traditionele model van onverzadigbare economische groei, gedreven door hebzucht, jaloezie en dominantie, is onhoudbaar gebleken en leidt ons rechtstreeks naar een mondiale catastrofe. We staan voor de uitdaging om onszelf opnieuw uit te vinden, om een duurzame toekomst te waarborgen voor zowel onszelf als voor de generaties die nog komen.
13. Een
innerlijke neiging om het goede te doen
Metzinger: “Er bestaat een ouderwets filosofisch begrip voor het vermogen en de innerlijke houding die ons in staat stellen om wat we als het goede hebben leren kennen, niet alleen op een effectievere manier, maar wellicht zelfs vanuit een innerlijke neiging en met plezier te doen. Dit ouderwetse begrip heet ‘deugd’” (128).

Deze VN-gezant rept al tijden over in Israëls ‘genocidale stemming’ (Daan van Acht de Volkskrant 1 maart 2024, p. 27):
Francesca Albanese (47) is mensenrechtenrapporteur van de Verenigde Naties, en ontfermt zich specifiek over de Palestijnse gebieden. Over de Israëlische aanvallen op de Gazastrook is ze stellig: die noemt ze ‘pure waanzin’.
Francesca Albanese onderbouwt met haar visie het standpunt van Anna Lemkow. Anna Lemkow heeft als ontwikkelingseconoom dertig jaar lang bij de Verenigde Naties gewerkt.

Is het normaal om te zien wat er in Gaza gebeurt en er níét tegen op te staan? (Asha ten Broeke de Volkskrant 1 maart 2024, p. 25):
‘Ik sta op het punt om een extreme daad van protest te plegen’, zei
Bushnell, terwijl hij zijn dood tegemoet liep, ‘maar vergeleken met wat mensen in Palestina hebben meegemaakt door toedoen van hun kolonisator, is het helemaal niet extreem. Dit is wat onze heersende klasse normaal heeft gemaakt.’

‘De bible belt telt telt veel piekbelasters’ (Fokke Obbema de Volkskrant 1 maart 2024, p. 16-17):
Poppe Braam (66) strijdt zijn leven lang al voor de biologische landbouw. Het leverde hem vrienden voor het leven op in een land dat je niet met biologische landbouw in verband brengt: China.
‘De twee Chinezen die de leiding over de coöperatie hadden, zijn
vrienden voor het leven geworden. In totaal zijn we wel dertig producten voor de Europese markt gaan maken, met name zonnebloem- en pompoenpitten, lijnzaad, boekweit, gierst en soja. Tegenwoordig gaan die ook naar de Chinese bevolking, in de grote steden groeit de markt voor bioproducten. Voor mijn bedrijf behoorde China jarenlang tot de topvijf van leveranciers, samen met producenten in Brazilië, Afrika en vooral in landen rond de Middellandse Zee. Ik was dus voortdurend op pad.’
Wat hoopt u nog mee te maken?
‘De Nederlandse overheid zou ik willen zien opkomen voor
alles wat zichzelf niet kan beschermen: ons water, onze lucht, de dieren. Dat is niet links of rechts, het milieu is toch ons gedeelde belang? Biologische landbouw helpt dat te beseffen en vormt de oplossing. Ik hoop dat de overheid die gaat stimuleren, in het belang van de mensen en de natuur.’

Best punk (Siem Buijsse interviewt Joris Linssen de Volkskrant 1 maart 2024, V10-11):
Voor zijn nieuwe programma
Out of Office volgt Joris Linssen mensen met een burnout die hebben ingecheckt op een zorgboerderij. Zelf blijft de voormalige anarchist makkelijk in balans – met dank aan zijn roze bril.
Tegendraads of meegaand?
‘Als televisiepresentator moet je zowel
tegendraads als meegaand zijn. Je moet kunnen luisteren naar een regisseur of een cameraman, en tegelijk ook eigenwijs en origineel blijven. Ik zie mezelf als bamboe: ik buig wel, maar ik breek niet. Diezelfde eigenschap zorgt ervoor dat ik het al zo lang volhoud in de Hilversumse slangenkuil.

Eenvoudig leven maakt ook gelukkig(Joris Linssen NPO1, 5 maart 2024, NPO1) - (1/8):
In Nederland hebben meer dan een
miljoen mensen last van burn-outklachten. In de nieuwe serie Out of Office volgt Joris Linssen vijf mensen die hiermee kampen en herstellen op een zorgboerderij. Geeft het hen nieuwe inzichten?

Laat jongeren op school als buddy's met elkaar in gesprek gaan over hun wederzijdse hekel, (voor)oordelen en angst (Sieb de Haan de Volkskrant 29 februari 2024, p. 28):
Jongeren zijn vaak
conservatiever dan ouderen denken, zo ondervond ook burgemeester Halsema onlangs bij een bezoek aan Amsterdamse middelbare scholen. Hoe nu verder in dit weinig tolerante klimaat?

De val van Srebrenica, de gijzeling bij De Punt – hoe spannend het ook werd, generaal ‘MacDuffy’ bleef altijd rustig (Bart Jugman de volkskrant 29 februari 2024, p. 30):
Frame of reference
Van Kappen herinnert zich een bezoek aan New York. Hij was op dat moment bij de Verenigde Naties gestationeerd als militair adviseur. Van den Breemen, inmiddels commandant der strijdkrachten, kwam op bezoek. ‘Henk wilde dolgraag het beroemde orgel van de Saint Patrick’s Cathedral bespelen. Moest ik hemel en aarde voor bewegen, maar het is gelukt.’

Ouder worden is ook een proces van persoonlijke groei, innerlijke kracht en bezinning (Danka Stuijver de Volkskrant 29 februari 2024, p. 29):
‘Ze zeggen dat
verdriet met de jaren slijt, maar hem’, ze knikt naar een foto van haar twaalf jaar geleden overleden man, ‘mis ik elke dag een beetje meer.’ Ze vertelt over hoe hij was. Over een verregende, maar zo gezellige kampeervakantie met haar gezin op de Veluwe. Terwijl ik naar haar luister, lijkt het alsof ze voorleest uit een roman. Uit een dagboek gevuld met herinneringen uit haar leven. Op jonge leeftijd heeft ze waarschijnlijk met een jeugdige haast de bladzijden volgeschreven en omgeslagen. Wilde ze snel door naar het volgende doel en het volgende hoofdstuk in haar leven. Onderwijl haar vingers snijdend aan de scherpe randen van haar eigen ambities.
Later zou ze bladeren door de vergeelde pagina’s en tot de
conclusie komen dat wat er echt toe deed alleen tussen de regels door kan worden gelezen.

Interview Democratie onder druk: Cas Mudde
We hebben het nu over Wilders en zijn kat’ (Or Goldenberg interviewt Cas Mudde De Groene Amsterdammer 29 februari 2029, p. 14-17):
De radicaal-rechtse ‘bezorgde burger’ domineert het publieke debat, en de politiek loopt erachteraan. Zo verdwijnen belangrijkere onderwerpen van de agenda, waarschuwt politiek wetenschapper Cas Mudde.

Het is een wat narrige middag.
En dan begint de herdenking van Van Agt (Aaf Brandt Corstius de Volkskrant 28 februari 2024, p. 12):
Zowel
Bosma als Mark Rutte geven in hun toespraken aandacht aan het feit dat Van Agt zich inzette voor de Palestijnse zaak. Rutte citeert Van Agt, die het woord ‘zwaartillend’ gebruikte voor dingen die hem heel erg bezighielden.

Baboegebruikers hebben niets aan nep-excuses voor brekende bakfietsen (David van der Meulen de Volkskrant 28 februari 2024, p. 28):
Een jaartje terug alweer rijd ik rustig op mijn ­bakfiets door de stad. Kids in het bakkie, wind in de rug, wat kan het Amsterdamse leven mooi zijn. Tot ik denk: ligt het nou aan mij, of fietst mijn fiets nu lager dan daarnet? Ik kijk naar mijn zadel en stuur, maar die staan nog even hoog. En dan zie ik het: het
frame van mijn Babboe bakfiets buigt langzaam door en is doormidden aan het breken.
Daarom kijk ik deze week extra uit naar de
excuses van de directeur van Babboe, in een video op Youtube. Want inmiddels weet heel Nederland hoe medewerkers werden ­gedrild in het voorliegen van ­klanten. Maar in de korte clip lukt het de beste man niet om ‘sorry’ te zeggen. Ja, hij biedt wel zijn excuses aan. Maar dat is niet omdat hij een fout van zijn kant ziet. Het spijt hem dat er een terugroepactie op last van de autoriteiten moest ­komen.
Wat de directeur van Babboe wel zegt: ‘We willen dat onze klanten geen enkel risico lopen’. Maar als ­directeur wilde hij omwille van de winstmaximalisatie, wél risico’s ­lopen. Simpelweg omdat de ­eigenaar achter Babboe, het
investeringsbedrijf KKR uit de Verenigde Staten, aandeelhouders heeft die winst op hun investeringen willen zien.
De directeur van Babboe staat maar één ding te doen: écht door het stof gaan. Uitspreken dat medewerkers moesten liegen en bedriegen op straffe van beboeting en ontslag. Want alleen een terugroepactie gaat het bedrijf niet redden.
Stop dus met deze nep-excuses en herstel het vertrouwen. Want alleen
eerlijk zijn, dat duurt het langst.

In de politieke omgeving van Yesilgöz is bullshitten de norm, dáárom loog ze (Sheila Sitalsing de Volkskrant 24 februari 2024, katern Zaterdag p. 15):
Waar het nog niet genoeg over is gegaan: waaróm ze koos voor
bullshitting, zoals Harry G. Frankfurt, Amerikaans filosoof en auteur van een klassiek en wereldberoemd essay On Bullshit (1986), het fenomeen heeft gedoopt: debatteren en beargumenteren zonder je erom te bekommeren of wat je zegt wel waar is. Praten zonder je wezenlijk te interesseren voor de waarheid.

Staatsmachten hielden zich blind voor flagrant onrecht door overheden (Hessel von Piekartz de Volkskrant 27 februari 2024, p. 6-7):
Levens van mensen zijn ‘
vermorzeld’, omdat regering, parlement en rechters de gevolgen van het harde fraudebeleid voor burgers niet wilden zien. Tot die conclusies komt de parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid

Bullshit (Alex Mazereeuw de Volkskrant 26 februari 2024, p. V2):
Rutger Bregman kwam in ‘Buitenhof’ met een nieuwe openbaring: morele ambitie. Nee dan is Ivo Niehe toch fijner om te zien.
Ivo Niehe interviewt Dan Buettner over 'Blue zones' (3 maart 2013)

Is er voor Italië een nieuwe Caesar te vinden? (Peter de Waard de Volkskrant 22 juli 2022, p. 19):
Kortom, het is een land waar alleen een
goede leider ontbreekt, die niet op corruptie wordt betrapt en met geen stok is weg te krijgen. Misschien is Rutte de nieuwe Caesar. Alleen de uitspraak veni vidi vici is genoeg.

De metafoor ‘Veilig en Verdoemd’ (p. 324, 326, 337, 425, 481, 482) in het boek van Amanda Gefter is analoog aan Verlossing en Verdoemenis in de esoterie en Genadeleer en Erfzondeleer in het christendom. Het belicht de in het universum verborgen 5e Dimensie, het goddelijke bewustzijn. De eindconclusie van Amanda Gefter is dat we allen in ons eigen referentiekader leven en daardoor komt opnieuw de discussie centraal te staan vanuit welk referentiekader wordt beoogd Probleem en Oplossing ('Zaaien en Oogsten') met elkaar te verbinden. Wat Amanda Gefter zegt sluit aan op wat Jiddu Krishnamurti over waarnemer van het waargenomene al eerder naar voren heeft gebracht. De verborgen 5e Dimensie, de 5 bij 5 matrix? biedt net als het 7 schillenmodel, de boodschap van authentiek leiderschap, het antwoord op De trap naar terreur van Fathali M. Moghaddam.

‘Iedereen moet van AI kunnen profiteren’ (Fokke Obbema interviewt Ajuna Soerjadi de Volkskrant 23 februari 2024, p. 16-17):
Filosoof
Ajuna Soerjadi zet zich in voor ethisch verantwoorde toepassingen van nieuwe tech­no­lo­gieën, zoals kunstmatige intelligentie. Haar strijd tegen polarisatie en uitsluiting komt voort uit jeugdervaringen. ‘Ze zeiden bijvoorbeeld: wat een bijzondere huiskleur heb je.’

Een en ander is vergelijkbaar met de computer die door elektriciteit wordt gevoed. Het is de gebruiker, die de interactie tussen software en hardware aanstuurt en daarmee de gewenste beelden op het scherm projecteert. De metafoor over de aard van de werkelijkheid, die in een computersysteem in relatie met zijn omgeving (gebruiker, elektriciteit, handleiding) ligt besloten, is de werkelijkheid zelf. De websites, die wereldwijd op miljoenen computersystemen verspreid zitten kunnen overal ter wereld worden geraadpleegd.

Schumpeter houdt technische innovatie voor de enige werkelijke bron van economische groei. Succesvolle innovatie verschaft tijdelijke marktmacht, die de winsten en marktaandelen van op voorgaande technieken gevestigde bedrijven aantast. In een nooit-eindigend proces van opkomst en ondergang worden oude bedrijven vernietigd door nieuwe. Daar technische innovatie volgens Schumpeter de enige manier is waardoor de welvaart kan toenemen, ziet hij niets in maatregelen waarbij ongericht geld in de economie wordt gepompt om groei te bevorderen.

De instructies en mutaties die in een computer plaatsvinden simuleren besluitvormingsprocessen in de buitenwereld. Het zijn de interacties van de gebruiker met de computer die maken dat de computer een goede blue%metafoor is voor kunstmatige intelligentie. Een computer kan uitstekend simuleren, maar niet innoveren. Het is het trekkermechanisme, de "nieuwe hersenpaden" die daarvoor zorgen. De kunstige matige intelligentie van een computer is een schaduw van de intelligentie van een mens. Een computer is verre van superieur aan wat een mens kan presteren. Bij een computer gaat het om kunstmatige selectie, bij een mens om natuurlijke selectie.

De ‘nestar’ is het soort idee waarvan liefhebbers beginnen te watertanden (George van Hal de Volkskrant 22 februari 2024, p. 15):
Het is het soort spectaculaire idee waarvan liefhebbers van
speculatieve fundamentele wetenschap beginnen te watertanden, maar waarbij de rest van de wereld onherroepelijk wat glazig gaat kijken. Een nestar is namelijk een ster, gehuld in ster, gehuld in een ster, etcetera, alsof het een soort Russische matroesjka-pop is. Dat zou met gewone sterren volstrekt onmogelijk zijn – die zijn, om maar eens wat te noemen, niet hol vanbinnen –, maar dat wél mogelijk is met een ster gevuld met donkere energie.

Bestuurscultuur (Buitenhof 13 februari 2022 NPO2):
- Hij is wit, man, in Nederland geboren, hetero, gymnasiast, hoogopgeleid een heeft ouders die ook hoogopgeleid waren. Journalist Joris Luyendijk behoort daarmee tot de
kaste die nooit achtergesteld of gediscrimineerd wordt. Hij heeft zeven vinkjes en is daarmee: geslaagd. Luyendijk schreef erover in zijn nieuwe boek ‘de zeven vinkjes’.
- Fractievoorzitter Pieter Heerma loodste het CDA kabinet Rutte IV in na een zware campagne. Het CDA moet
weer profiel krijgen als echte middenpartij volgens Heerma. Hoe komt het CDA weer terug in het politieke midden in een politieke cultuur die is verhard en toch vooral draait om ruzies en rellen?
- De afgelopen weken is er een lawine aan beschuldigingen van (seksueel)
grensoverschrijdend gedrag naar buiten gekomen, naar aanleiding van de BOOS-uitzending over The Voice. #Me Too staat sinds deze week ook hoog op de politieke agenda. Daarover Sylvana Simons, fractievoorzitter van BIJ1, en oud-minister en oud-Eurocommissaris Neelie Kroes.

Een bedrieglijke matroesjka (de Volkskrant 15 december 2021):
Dat
engagement manifesteert zich niet alleen in bovengenoemde thematiek, maar ook op persoonlijk vlak. Kees Broere ontpopt zich als een ware filosoof op het gebeid van identiteit. Hij komt met het beeld van de matroesjka (een holle houten pop die onderdeel is van een reeks steeds kleinere in elkaar passende poppen). Zowel in de verhaalelementen als in de persoonlijke ontwikkeling is het steeds weer een verrassing wat er tevoorschijn komt als de buitenste pop wordt verwijderd. Niets is zeker, alles blijkt anders! En hoe zal de laatste, binnenste pop eruit zien, of is die er niet? Let ook op de telkens terugkerende woorden “schaduw van een schaduw”, zowel bij de gebeurtenissen als in Irma’s persoonlijke leven.
In het
mikadospel moet een stokje, liefst van een hoge rangorde worden verwijderd zonder dat de overige stokjes bewegen. Ook hier gebruikt Broese een intrigerend beeld. Stel je voor: Irma als mikadostokje, gemanipuleerd door boze geesten. Welnu, het eindhoofdstuk zal uitsluitsel geven hoe zich dat voltrekt.

Profiel Sylvana Simons’ BIJ1
Wij móeten die Kamer in(Warda El-Kaddouri en Rasit Elibol De Groene Amsterdammer 11 maart 2021, p. 82-87):
BIJ1 brengt een beweging naar de politiek die zich steeds
luider uitspreekt tegen ongelijkheid. Ze hebben de tijdgeest mee – met Black Lives Matter en grote schandalen rond etnisch profileren. ‘Nul zetels, dat is niet aan de orde.’
‘Het is net een
matroesjka-pop. Je pakt het probleem elke keer uit en ziet dan dat het met elkaar verbonden is’, vervolgt hij. ‘BIJ1 staat voor systeemkritiek. We moeten ons afvragen of een procentpunt hier en daar uit de begroting het gesprek is dat we moeten voeren.’ Om die reden wilde BIJ1 hun verkiezingsprogramma – net als PVV, FvD en PVDD – niet laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. In een uitgebreid betoog legt Schinkel uit: ‘De CPB-berekeningen zijn gebaseerd op modellen die niet neutraal, maar ideologisch zijn en een partij die systeemverandering wil heeft niks aan berekeningen die uitgaan van continuering van het bestaande systeem.’

Onthuld: de bizarre wereld in het binnenste van protonen, bouwstenen van alles om ons heen (George van Hal de Volkskrant 25 februari 2021):
Ze zitten in alles, van onze lichamen tot het broodje dat je bij de lunch eet: protonen.
Natuurkundigen beschrijven deze week hoe in het binnenste van die deeltjes een wereld heerst die zó bizar is dat het twintig jaar black%kostte om hem in kaart te brengen.
Of het nu je
eigen lijf is, een stukje papier of een tegel op de stoep: wat we om ons heen zien, is slechts de buitenste laag van een matroesjka-pop die fysici de afgelopen eeuwen stukje bij beetje hebben leren openen. Materie is gemaakt van moleculen, die weer gemaakt zijn van atomen, die op hun beurt onder meer bestaan uit protonen. En dat, zo blijkt deze week in vakblad Nature, is waar de wereld plotsklaps een stuk minder overzichtelijk wordt.

Pieter Kooistra: De verbindende mens - Liefde en geest in de economie door bewustwording (p. 33-39):
De
gespletenheid in de ziel van mens en mensheid blijft daardoor voortbestaan en daarmee ook de ongelijkheid in kansen en behandeling van mensen overal ter wereld. Want het proces in de mens vindt door alle tijden heen zijn weerspiegeling in de maatschappij en in de concrete verhoudingen tussen mannen en vrouwen, zowel binnen als buiten de intieme relatie.
Eenheid van voelen en denken is ervaring van de geest, van de
godsvonk in jezelf, in de medemensen en in de wereld. Je ik heeft nu zijn ware bestemming gevonden en is voortaan begeleider van de bewuste en onbewuste aspecten in de ziel naar een toestand van het bovenbewuste, het geestelijk zijn.
Het merkwaardige is dat dit onevenwichtige schommelen van het ik tussen
meer- en minderwaardigheidsgevoel ophoudt als je deze beide loslaat. Dan kom je als 't ware in je eigen ''midden' ' terecht en kun je in de ruimte tussen de tegendelen jezelf bekijken, zoals je bent als 'waarnemer', die tot twee werelden behoort, die van het ik en die van het wij, van de materie en van de geest, van het mannelijke en van het vrouwelijke.

Dank je wel, Peter de Waard, voor het beslechten van een halve eeuw durende discussie (Peter de Waard de Volkskrant 14 februari 2024, p. 28):
Mijn complimenten voor De Kwestie van
Peter de Waard in de krant van 13 februari. Het is misschien ietwat vreemd: erg verheugd zijn dat De Waard iemand als non-valeur neerzet. Maar het betreft hier een publiek persoon, een politicus, een premier zelfs. En De Waard stoelt zijn mening op feiten.
Naast de door hem in De Kwestie genoemde redenen, was er een extra argument:
Van Agt en Wiegel onthielden uit kinnesinne Nederland de kans op het enige echte meerderheidskabinet-Den Uyl na het behalen van 53 zetels. En nu roept men: de kiezer heeft gesproken en dus moet de PVV per se regeren met 37 zetels.

Dries (Arno Haijtema de Volkskrant 13 februari 2024, p. V2):
Zal hij een groots afscheid krijgen, vroeg
Pauw. ‘Dat ben ik niet waard’, antwoordde Van Agt.
De invloed van een Nederlandse landsbestuurder op het wereldtoneel was uitermate bescheiden, vertelde Van Agt.

Was Van Agt niet de slechtste naoorlogse premier? (Peter de Waard de Volkskrant 13 februari 2024, p. 21):
Ruud Lubbers en Onno Ruding zouden de hele jaren tachtig nodig hebben om de overheidsfinanciën op orde te krijgen. Dat lukte dankzij het Akkoord van Wassenaar en stringente bezuinigingen. Van Agt kreeg nog enkele mooie erebaantjes als commissaris van de koningin in Noord-Brabant en Europese Gemeenschap-ambassadeur in Tokio en Washington. Hij ontpopte zich als conservatief katholiek die de vernieuwingen van het Tweede Vaticaans Concilie wilde terugdraaien en later als pleitbezorger voor de Palestijnse zaak.
Draaitollen zijn er wel meer. Iedereen heeft recht op zijn eigen opinies, hoe sterk die ook zijn. Maar dat betekent niet dat Van Agt een groot politicus was. Integendeel, hij zou in de parlementaire geschiedenis moeten worden geboekstaafd als een
non-valeur, om zijn eigen woorden te gebruiken.

Adieu God (Tijs van den Brink interviewt Dries van Agt 11 februari 2024, NPO2, herhaling uitzending 22 oktober 2018):
Oud-premier
Dries van Agt (1931) plaatste tijdens zijn politieke loopbaan geen kanttekeningen bij zijn geloof. De katholieke ex-politicus had in die tijd wel iets anders aan zijn hoofd. Toen collega-minister Joop den Uyl hem eens vertelde dat hij na Auschwitz het christelijk geloof vaarwel had gezegd, was Van Agt dan ook niet van zijn stuk gebracht. Het mysterie Gods gaat ons verstand ver te boven, vond hij. Een gruwelijk feit als Auschwitz kon daarin niet beslissend zijn. Tegenwoordig is Dries van Agt een en al aarzeling en twijfel als het om geloofskwesties gaat. Dat heeft alles te maken met zijn favoriete hobby: de astronomie. Sinds Van Agt ervan doordrongen is dat er miljarden hemellichamen bestaan, vindt hij het onwaarschijnlijk dat God zich om dat ene planeetje aarde zou bekommeren. Om maar te zwijgen over de Zoon die Hij ons volgens de Bijbel heeft gestuurd. Toch wordt Dries van Agt nog altijd geraakt door de schoonheid van het katholieke geloof. Hij is regelmatig in de kerkbanken te vinden, al was het maar om de dienstdoende pastor niet voor een leeg godshuis te laten preken. Van Agt: 'Als ik afscheid zou nemen van het geloof, zou ik te veel verliezen.'
Tijdens het interview komt
Van Agt er achter dat Tijs, de broer is van Gijsbert van den Brink.

Herinneren en vergeten of Liever méér dan minder geschiedenis (Martin Sommer Volkskrant 21 mei 2016 p. 17):
Hoe houden we de boel bij elkaar zonder gemeenschappelijke geschiedenis?
Er komt een half jaar uitstel, dat staatssecretaris Sander Dekker 'een verdiepingsslag' noemde. Tegen die tijd zitten we midden in de verkiezingscampagne en dan zien we verder. Desondanks bleven de vragen.
Want waarom is het vak geschiedenis in dit plan in een facultatief verdomhoekje beland? Dat is raar omdat zowel staatssecretaris Sander Dekker als het Kamerlid Loes Ypma (PvdA) een warm pleidooi hield voor burgerschap, dat in het nieuwe onderwijs wél tot de kernvakken behoort.
Burgerschap is hoog nodig, aldus het tweetal, om de nieuwe tweedeling tussen hoog- en laagopgeleiden te bestrijden, de boel bij elkaar te houden en ook vanwege de verbinding.
In een diverse samenleving heeft iedereen immers zijn eigen geschiedenis, daar komt het op neer. Wie ben jij om mij Willem van Oranje op te dringen?
Dit is de stand van zaken. Straks leren ze in plaats van geschiedenis burgerschap op school. De grote vraag is waarin dat burgerschap gefundeerd moet zijn. Ze gaan leren over mensenrechten en kinderrechten, staat in Onderwijs2032. Rechten opeisen is niet zo moeilijk. Maar het recht van de een is de plicht van de ander. En die moet de bereidheid opbrengen om voor zijn medeburger op te komen. ok de nieuwe politica Sylvana Simons wil verbinden. Ik ben reuze benieuwd. De boel bij elkaar houden, lukt alleen als we het gevoel hebben bij elkaar te horen.
Dat gevoel heeft twee kanten. Ik knoop hier aan bij de beroemde Franse denker en schrijver Ernest Renan (1823 -1892), die zich in het diep verdeelde Frankrijk van de negentiende eeuw met hetzelfde vraagstuk bezighield.
De kern van het nationale gevoel is 'dat alle burgers veel gemeenschappelijk hebben en ook dat ze heel wat vergeten zijn'. Onze gezamenlijkheid is niet gebaseerd op bloedband of huidskleur, maar op de wil om samen te leven, bij Renan uitgedrukt in het gedeelde leed dat in de geschiedenis is geleden en het vieren van gezamenlijke grote daden. Ook mensen van buiten mogen meedoen, vandaar de populariteit van zijn idee.
Maar het Franse burgerschap is niet gratis bij Renan. Je moet bereid zijn erbij te willen horen. Je moet veel gemeenschappelijks wíllen hebben. Dat betekent bij Renan ook veel ellende vergeten, de bloedige Bartholomëusnacht bijvoorbeeld; of langer geleden de kruistocht tegen de Katharen. Een boeiend idee voor Nederland: de slavernij hoort heus bij de Nederlandse geschiedenis. Maar een beetje vergeten kan geen kwaad.

Boekhandel Den Hertog
In 'Onderzoek alle dingen' gaat Gijsbert van den Brink in op Bijbelgedeelten die rond het thema schepping of evolutie relevant zijn. ­In 2017 blies hij het debat daarover nieuw leven in met zijn boek En de aarde bracht voort. Hierin onderzocht hij of de biologische evolutietheorie verenigbaar is met het christelijke geloof. In 'Onderzoek alle dingen' doet hij dat in de vorm van Bijbelstudies die voor een breed publiek leesbaar zijn. Wanneer je ervan uit gaat dat de evolutietheorie min of meer klopt, lukt het dan nog om een overtuigende uitleg te geven van deze Bijbelgedeelten die een andere kant op lijken te wijzen? Daarbij wil de auteur geen antwoorden opdringen, maar de lezer aan het denken zetten.

Dries van Agt: een conservatieve rebel, 31 oktober 2023:
De katholieke politicus Dries van Agt verdeelde Nederland. Links koesterde een diepe afkeer van hem. Maar conservatieven voelden zich juist aangetrokken tot zijn oproep voor een ‘
ethisch reveil’.

Een ongrijpbare paradijsvogel (Jaap Stam de Volkskrant 10 februari 2024, p. 11-13):
blackblue%origineelste en meest omstreden politici van de vorige eeuw. Tijdens de presentatie van zijn bio­grafie ''Tour de force in 2008 richtte Van Agt het woord tot Ed van Thijn van de PvdA, met wie hij destijds meer dan een half jaar had onderhandeld. ‘Heb ik de kluit belazerd? Ik zal tot op mijn sterfbed met die vraag bezig blijven. En je moet het echt geloven, Ed: het kan zijn.’ Nooit wist je of Van Agt de waarheid vertelde of meende wat hij zei.
Wim Duisenberg, in het vorige ­kabinet minister van Financiën, was teruggekeerd in de Kamer en jende Van Agt al in het eerste debat: ‘Was u voornemens dit monetair te financieren, excellentie?’ Van Agt had geen idee.

Adieu God? (Tijs van den Brink interviewt Robert Dijkgraaf 17 augustus 2020 NPO2):
Natuurkundige Robbert Dijkgraaf groeide op zonder het geloof, maar ging natuurkunde studeren vanuit een behoefte aan houvast. Voor hem biedt wetenschap niet alleen houvast, maar ook troost.
Hoe relatief onze kennis is, ervaarde Dijkgraaf toen zijn dochter Charlotte ernstig ziek ter wereld kwam. Er werd besloten om haar niet te behandelen. Uiteindelijk werd Charlotte zonder behandeling op onverklaarbare wijze weer beter. Behoefte tot bidden voelde Dijkgraaf in de zwarte periode niet. Zijn schoonvader deed dat wel en ging zelfs op bedevaart. Dijkgraaf: 'Ik weet zeker dat hij het herstel van Charlotte ziet als ingrijpen van God. Maar de les die ik eruit heb geleerd is dat we ruimte moeten laten voor wat we niet begrijpen.'

Alles in je leven heeft te maken met het einde ervan’ (Fokke Obbema interviewt Jan Mulock Houwer de Volkskrant 27 januari 2023, p. 16-17):
Zijn bijna dertig jaar durende
Shell-carrière vat geoloog Jan Mulock Houwer (88) samen als ‘niets bijzonders’. Pas toen zijn eerste vrouw Nicole hem aanspoorde zijn ‘spirituele bladzijde’ te openen, ging hij leven. Na haar sterven pakte hij zijn zoektocht echt op.
Gaat het in het leven om groei?
‘Ja, het
lichaam en verstand gaan er in mijn levensfase op achteruit, maar de groei zit in de ziel. Je hébt je lichaam en je brein, maar wie je bént, dat is (wijst op zijn hart) je ziel. Groei is mogelijk op het waardenniveau vanwaaruit je leeft, zegt Simone Weil. Zij heeft het dan over ethische waarden als gerechtigheid, compassie en waarheid. Die bevinden zich boven de wetten en zeker boven de brute, overheersende kracht van competitie die we zien in de sport, het bedrijfsleven en in onze consumptiemaatschappij.
De filosoof
Peter Sloterdijk wijst erop dat alle godsdiensten toewerken naar ascese – het leven als oefening om aan het einde goed te kunnen sterven. Dan is het tijd om in vrede je vorm los te laten. Ik ben niet bang voor dat moment, eerder nieuwsgierig.’

In de wereld draait het om het vraagstuk van Leraar en Leerling, de ‘oplossing’ van de leugenaarsparadox. Mozes, Socrates, Plato, Aristoteles, Pythagoras, Jezus, Boeddha, Mohammed, Bahá'u'lláh, Friedrich Nietzsche, Douglas Hofstadter, Peter Sloterdijk, Hans Clevers, Robbert Dijkgraaf, Hans Achterhuis, Henk Procee, Ad Verbrugge en Pim van Lommel zijn wetenschappers, die het probleem van het ego onderkennen, maar wel op elkaars inzichten voortbouwen. Ook een zeer grote verscheidenheid kunstenaars en cabaretiers brengt in hun werk de immateriële wereld tot uitdrukking. Maar te veel politici prevaleren dwaasheid boven wijsheid.

Douglas Hofstadter belicht in zijn boek Gödel, Escher, Bach aan de hand van de onvolledigheidsstellingen van Gödel een nieuw gezichtspunt op de Principia Mathematica, het bouwwerk van Alfred North Whitehead en Bertrand Russell. Ook worden computersystemen en kunstmatige intelligentie op verschillende niveaus beschreven. In zijn nieuwe boek Ik ben een vreemde lus schrijft Douglas Hofstadter opnieuw over de zelfverwijzende structuur, een ‘vreemde lus’.
De
kwintessens in het boek Ik ben een vreemde lus (p. 252) van Douglas Hofstadter heeft op de subtiele balanceeract van Kurt Göbel betrekking, die aantoonde hoe hoger zelfverwijzende betekenissen die opduiken in een formeel wiskundig systeem, een causaal vermogen kunnen hebben dat precies even werkelijk is als dat van de strenge, verstarde, lagere deductieregels van het systeem (neerwaartse causaliteit). Aan het fenomeen van op – en neerwaartse causatie wordt ook in het boek Creatieve Evolutie van Amit Goswami uitgebreid aandacht besteed.

Willem Otterspeer boek Bolland (p. 561): Er bestaat een grote overeenkomst tussen de opvattingen van Hegel en die van Hofstadter. De ‘strange loops’ van Hofstadter vervullen dezelfde functie als bij Hegel de ‘logische Satz’, die zegt dat het negatieve tegelijk positief is. Voor beide staat de samenhang ervan met het zelfbewustzijn en de vrije wil in het het centrum van hun redenering. Maar dat was nu juist het probleem met Bolland. Hij zei dat zijn filosofie de hoogste zelfkennis verschafte. Maar hij heeft zichzelf nooit gekend.

Het boek van Hofstadter biedt mede aan de hand van koans allerlei filosofische inzichten in de keuken van de menselijke geest. De verscheidenheid aan zienswijzen van Hofstadter sluiten op het Ether-paradigma aan.
Doordat er in 1954 in Amsterdam een Internationale Wiskundige Conferentie wordt gehouden, krijgt Escher een tentoonstelling van zijn werk in het Stedelijk Museum. Hij is op slag beroemd binnen de wereld van wiskundigen. In 1958 ontmoet hij de beroemde wiskundige Coxeter, ze worden goede vrienden en Coxeter brengt hem op veel nieuwe ideeën. Escher begint door Coxeter met cirkellimieten te onderzoeken. Een andere wiskundige, Roger Penrose, laat Escher kennismaken met ‘onmogelijk figuren’, zoals de driehoek die hij gebruikt voor zijn beroemde prent Waterval, of de onmogelijke kubus waarmee een mannetje speelt in de litho Belvédère.

De Delen I t/m VII van het het rapport 'E i V' bestaan elk uit vier niveaus, die onderling met de Triade 'These + Antithese = Synthese', het '1e, 2e en 3e aanzicht' zijn verbonden. De merkwaardige lus van Douglas Hofstadter wordt op deze manier een feit.

H.P. Blavatsky De Sleutel tot de THEOSOFIE
Hoofdstuk VI -
Over de verschillende toestanden na de dood:
Over eeuwige beloning en straf; en over
nirvåña (p. 101,102, nieuwe versie p. 88)
Vr.: Ik denk dat ik niet hoef te vragen of u in de christelijke
dogma’s van een paradijs en hel gelooft, of in toekomstige beloningen en straffen, zoals de orthodoxe kerken die leren?
HPB: Zoals ze in uw
catechismussen worden beschreven, wijzen we ze volstrekt af; dat ze eeuwigdurend zouden zijn is totaal onaanvaardbaar. Maar we geloven beslist in wat we de wet van vergelding noemen en ook in de absolute rechtvaardigheid en wijsheid waardoor deze wet, of karma, wordt geleid. Daarom weigeren we resoluut het wrede en onfilosofische geloof in eeuwige beloning of eeuwige straf aan te nemen.
Hoofdstuk XII -
Wat is praktische theosofie?
Plicht (p. 212, nieuwe versie p. 185):
Vr.: Wat verstaat u in de theosofie precies onder ‘
plicht’? Toch niet de christelijke plichten die Jezus en zijn apostelen predikten, want die erkent u niet?
HPB:
U vergist zich opnieuw. Op wat u ‘christelijke plichten’ noemt, werd al eeuwen voor de christelijke jaartelling door alle grote ethische en religieuze hervormers sterk de nadruk gelegd. Alles wat groots, edelmoedig, heldhaftig was, werd in vroeger tijden niet alleen besproken en van de kansels gepredikt, zoals in onze tijd, maar er werd naar gehandeld, soms door hele volkeren. De geschiedenis van de boeddhistische hervorming staat vol met de edelste en meest heldhaftige, onbaatzuchtige daden. ‘Wees allemaal eensgezind, meedogend tegenover elkaar; heb elkaar lief als broeders, wees barmhartig, vriendelijk; vergeld kwaad niet met kwaad of laster met laster; maar integendeel met het goede’, werd door de volgelingen van Boeddha al eeuwen voor in praktijk gebracht. De van het christendom is ongetwijfeld groots; maar even zeker is het dat ze niet nieuw is, en dat ze gebaseerd is op ‘heidense’ plichten.
Viertal. (p. 344, nieuwe versie 304): De vier lagere ”beginselen in de mens”, die zijn persoonlijkheid vormen (namelijk lichaam, astraal dubbel, prana of leven, de zetel van begeerte en lagere manas of het breinverstand); onderscheiden van het hogere drietal of de hogere triade, die bestaat uit de hogere geestelijke ziel, denkvermogen en atman (hoger zelf).

H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel I Stanza 1. De nacht van heelal (p. 71):
Maya of illusie is een element dat bij alle eindige dingen optreedt, want alles wat bestaat heeft alleen maar een relatieve en geen absolute werkelijkheid, omdat de vorm waarin het verborgen noumenon voor een waarnemer verschijnt, afhangt van zijn waarnemingsvermogen.

Net als H.B. Blavatsky in haar oeuvre beschrijft Geertruida Kapteyn-Muysken in haar dagboeken het emancipatieproces (‘Hoofdroute’, Evolutionaire kringloop, onderscheidingsvermogen). Peter Noordanus signaleert het bij de Haagse bureaucratie populaire over de schutting gooien: het ministerie van Justitie wijst naar het ministerie van Financiën, Financiën wijst naar De Nederlandsche Bank, De Nederlandsche Bank wijst weer naar Justitie. Het leert ons dat mystici de éne werkelijkheid beter hebben begrepen dan politici. Of met andere woorden het bekende doorschuiven van problemen. Het retorisch foefje van Mark Rutte is dat hij het oplossen van problemen naar de toekomst verschuift.

Frits de Lange TOTALE BESCHIKBAARHEID. Het ethos van Simone Weil
En toch: Simone Weil spreekt ook van liefde en van het Goede, even indringend en onophoudelijk als van macht en nécessité. Hoe is dat mogelijk? Door de laatsten als natuurlijk, en de eersten als bovennatuurlijk te beschouwen. Het bovennatuurlijke is als 'infiniment petit'in onze werkelijkheid aanwezig. Zo klein en krachteloos dat het door de mazen van ons natuurlijke denken heenschiet. We moeten daarom anders leren kijken, willen we het zien; de blik van de objectieve waarnemer voldoet niet meer. Maar wie het eenmaal heeft gezien kijkt anders naar dezelfde werkelijkheid: hij ontdekt dat dit universum een dubbele orde kent, die van de nécessité en die van het Goede, het natuurlijke en het bovennatuurlijke; dat wij tegelijkertijd totaal onderworpen zijn aan het eerste, maar ook oneindig verlangen naar het tweede. En daarin, in dat verlangen is het transcendente Goede, hoewel afwezig in het natuurlijke, werkelijk onder ons present.
Met elkaar maken beide de ene werkelijkheid uit. Hoe het komt dat zij in twee sferen uiteenvalt, is volgens Simone Weil niet meer in discursief denken uit te zeggen. Alleen een religieuze scheppingsleer kan nog antwoord geven op de vraag waarom het Goede transcendent is en afwezig: God heeft de wereld geschapen door zich er uit terug te trekken. En alleen God kan met zichzelf de garantie zijn dat de nécessité en het Goede uiteindelijk een eenheid (zullen) vormen.
Zo maakt Simone Weil op een oorspronkelijke manier gebruik van de erfenis van de groten uit de geschiedenis van het Westerse denken. Maar - en dat in de tweede plaats - de combinatie die zij van hun nalatenschap maakt en het kader waarin zij haar plaatst is niet minder origineel te noemen. Simone Weil vermengt bovenstaande intuïties in een grote heroriëntatie op de aanvangen van het Westerse denken. Haar filosofie is één groot 'terug naar de Grieken', maar dan in de context van de 20e eeuw. Het magnum opus van Plato speelt daarbij duidelijk een hoofdrol, maar ook de geschiedgeschrijving van
Thucydides, de geometrie van Pythagoras en de tragedies van Aeschylus, Sophocles en Euripides behoren tot de constante referenties. Meer echter dan deze afzonderlijke namen is het een hele stroming in de Griekse filosofie, waardoor Simone Weil zich met overgave laat meevoeren.

Luisteraar (Hassan Bahara de Volkskrant 12 januari 2024, p. V10-11):
Een nieuw jaar, een
nieuwe job, voor presentator Andrew Makkinga: twee keer per week interviewt hij een gast in het NPO-radiopropamma Kunststof. Daar gaat hij op zoek naar wat onuitgesproken blijft.

Katja Tolstoj Theoloog des Vaderlands 26 oktober 2023, NPO2):
Theoloog des Vaderlands
Katja Tolstoj is afkomstig uit Rusland. Ze vangt thuis in Kampen vluchtelingen op en vraagt tegelijkertijd als hoogleraar Theologie aandacht voor maatschappelijke trauma's. Hoe houdt ze dat vol?

Katja Tolstoj, (Theoloog des Vaderlands):
Door haar werk als hoogleraar aan de Vrije Universiteit, haar geschiedenis met Rusland en haar
persoonlijke betrokkenheid kan ze als geen ander de huidige politieke en religieuze ontwikkelingen in Europa duiden.
"Als hoogleraar Theologie en Religie in
post-traumatische samenlevingen wil ik simplistische discoursen nuanceren. Wat zijn historische, theologische en politieke lijnen die conflicten -ook de huidige oorlog in Oekraïne- bepalen?"

Ook op school is de oorlog voelbaar (Irene de Zwaan de Volkskrant 26 oktober 2023, p. 3):
De spanning die de oorlog tussen
Israël en Hamas oproept, sijpelt ook de klas in. Hoe ga je hier als docent mee om? ‘Jongeren krijgen de meest verschrikkelijke beelden in één keer ongefilterd binnen op hun telefoon, zonder enige context en uitleg.’
De ‘
as van verzet’ houdt het vooralsnog bij speldeprikken (Jenne Jan Holtland de Volkskrant 26 oktober 2023, p. 6-7):
Afgezien van het beschieten van Amerikaanse militaire doelen in het Midden-Oosten, houden de buurlanden van Israël en de bondgenoten van Hamas zich in -
nog wel. Ook ‘grote broer’ Iran is opvallend stil. Alleen Israël haalde fel uit naar VN-secretaris Gutteres.

Blijf jezelf in elke discussie voorhouden: stel dat die ander voor 1 procent gelijk heeft. Wat zou dat dan betekenen?’ (Petter Wieringa interviewt Lammert Kamphuis de Volkskrant 26 oktober 2023, p. 28):
Met de verkiezingen op komst en de oorlog in Gaza dreigt de
polarisatie in de samenleving toe te nemen. Filosoof Lammert Kamphuis, die pleit voor ‘perspectivistische lenigheid’, komt met een remedie.
Het is bewezen dat er dan dopamine vrijkomt in de hersenen, een stofje dat een fijn geluksgevoel oplevert. Vandaar ook de titel van mijn laatste boek:
Verslaafd aan ons eigen gelijk. Dat is dus letterlijk het geval.

‘Dankzij de Bijbel eindigde mijn zoektocht naar geluk’ Wie ben ik eigenlijk en wie wil ik zijn?
Psycholoog en theoloog Claartje Kruijff is sinds 23 september “Theoloog des Vaderlands”. Dat sprak beslist niet vanzelf, want lange tijd wist ze niets van de Bijbel. Toch wil ze het “boek der boeken” niet meer kwijt.

De Geheime Leer Deel II, Edens, slangen en draken (p. 230):
Maar dit is niet het Eden uit Genesis; en ook niet de kabbalistische Hof van Eden. Want het eerstgenoemde – Eden Illa-ah – is in één betekenis wijsheid, een toestand zoals die van nirvana, een paradijs van gelukzaligheid; terwijl het in een andere betekenis betrekking heeft op de verstandelijke mens zelf, die het Eden bevat waarin de boom van de kennis van goed en kwaad groeit: op de mens als kenner (knower, knowing, and known) daarvan.

Sat (Sanskriet): Een woord dat het werkelijke betekent, de blijvende fundamentele essentie van de wereld. In de oude brahmaanse leringen werden de termen sat, chit en ananda gebruikt om de toestand aan te duiden van wat men het absolute kan noemen: sat betekent ‘zuiver zijn’; chit, ‘zuiver denken’; ananda, ‘gelukzaligheid’; en deze drie woorden werden samengevoegd tot sachchidananda. (Zie ook asat.)

H.P. Blavatsky De Stem van de Stilte
Dat wat ongeschapen is, discipel, woont in u, zoals het in die hal woont. Als u het wilt bereiken en de twee één laten worden, dan moet u zich van uw donkere gewaden van illusie ontdoen. Breng de stem van het vlees tot zwijgen, sta niet toe dat een beeld van de zintuigen zich tussen het licht van het ongeschapene en uw licht plaatst, opdat de twee kunnen samensmelten. En heeft u uw eigen ajñana21 leren inzien, vlucht dan uit de Hal van Lering. Deze hal is gevaarlijk in haar verraderlijke schoonheid, en is alleen nodig om u te beproeven. Pas op, lanoe, dat uw ziel, verblind door een glans van illusie, er niet blijft hangen en gevangen raakt in het bedrieglijke licht ervan.
21) Ajñana is onwetendheid of niet-wijsheid, het tegenovergestelde van ‘kennis’, jñana.
Het zelf van de stof en het ZELF van de geest kunnen nooit samenkomen. Een van de twee moet verdwijnen; er is geen plaats voor beide.
Laat uw ziel het oor lenen aan elke kreet van smart, zoals de lotus zijn hart opent om het morgenlicht in te drinken.
Laat niet de felle zon één traan van smart drogen vóór u die zelf van het gezicht van iemand die lijdt heeft afgewist.
Maar laat elke brandende menselijke traan uw hart raken en daar blijven bestaan en wis hem nooit af voordat het leed dat hem deed vloeien is weggenomen.
Dan zal ze u de middelen en de weg tonen, de eerste poort en de tweede, de derde, zelfs tot aan de zevende. En dan, het doel – waarachter, badend in het zonlicht van de geest, onuitsprekelijke heerlijkheden liggen, door niemand gezien behalve door het oog van de ziel.
II. De Twee Paden
Wie zal het eerst de lering horen over
twee paden in één, de ontsluierde waarheid over het verborgen hart3? De wet die, geleerdheid vermijdend, wijsheid onderricht en een verhaal van ellende vertelt.
Leven voor het welzijn van de mensheid is de eerste stap. De zes verheven deugden23 in praktijk brengen is de tweede.
(23) De ‘praktijk van het paramita-pad’ betekent: een yogi worden met als doel asceet te worden.
Het PAD is één, discipel, maar aan het eind tweevoudig. De stadia ervan worden aangegeven door vier en zeven poorten. Aan het ene einde – onmiddellijke
gelukzaligheid, en aan het andere – uitgestelde gelukzaligheid. Beide zijn de beloning voor verdienste: de keus is aan u.
Het
ene wordt twee, het open en het verborgen35 pad. Het eerste leidt naar het doel, het tweede naar zelfopoffering.
Aldus is het eerste pad BEVRIJDING.
Maar het tweede pad is – ZELFVERLOOCHENING, en wordt daarom het ‘pad van smart’ genoemd.
U heeft nu kennis van de twee wegen. Uw tijd om te kiezen zal komen, geestdriftige ziel, wanneer u het eindpunt heeft bereikt en door de zeven poorten bent gegaan. Uw denken is helder. U bent niet langer verstrikt in misleidende gedachten, want u heeft alles geleerd. Ongesluierd staat de waarheid en kijkt u ernstig in het gelaat. Ze zegt:
‘Zoet zijn de vruchten van rust en bevrijding ten behoeve van het zelf; maar nog zoeter de vruchten van langdurige en bittere plicht: inderdaad, zelfverloochening ten dienste van anderen, van lijdende medemensen.’
III. De Zeven Poorten
Voordat u aan het begin van het pad staat, vóór u door de eerste poort gaat, moet u de
twee in het ene doen opgaan en het persoonlijke opofferen aan het onpersoonlijke ZELF, en zo het ‘pad’ tussen de twee – het antaskarana9 – vernietigen.

Richard Gerber, M.D. heeft in het boek Handboek Energetische Geneeskunde diverse geneeswijzen op een rijtje gezet waarbij hij als rode draad heeft gekozen: de energie. Dit kan zijn licht, geluid, elektriciteit, magnetisme, straling e.d.: allerlei vormen van energie die in diverse geneeswijzen worden gebruikt. Na een inleidende uitleg over energie in het algemeen komt hij als vanzelf op de homeopathie, kruidengeneeskunde, helderziendheid, accupunctuur en kristaltherapie. Bij al deze geneeswijzen onderzoekt hij de rol van de energie.
Al lezende kom je tot de conclusie dat het eigenlijk dus geen verschillende geneeswijzen zijn, alleen de interpretaties van energie verschillen.

Verandering is mogelijk, luister maar naar Bernie Sanders (Avinah Bhikhie de Volkskrant 12 oktober 2023, p. 11):
In een
speciaal belegde bijeenkomst luisterde GroenLinks-PvdA woensdag de verkiezingscampagne op met de komst van de populaire Amerikaanse senator Bernie Sanders. Samen met Frans Timmermans riep hij linkse sympathisanten op zich te verenigen om de uitwassen van het kapitalisme uit te bannen.
Sanders is in Nederland voor de promotie van zijn nieuwe boek Het is oké om kwaad te zijn op het kapitalisme. De in Amerika razend populaire Democratische senator was decennialang een roepende in de woestijn, maar de afgelopen jaren is zijn kritiek op het kapitalisme en de invloed van een kleine groep ultrarijke individuen en megabedrijven op de Amerikaanse politiek salonfähiger geworden binnen de Democratische Partij.

Grensoverschrijdend gedrag (Pointer 1 oktober 2023 KRO-NCRV, NPO2):
Klassieke muziek heeft voor veel mensen het imago van fatsoenlijk, keurig en misschien een beetje saai. In eeuwenoude concertzalen worden meesterwerken gespeeld door de beste orkesten. Van jongs af aan zetten musici alles opzij voor de muziek. Het concertpodium is het hoogste doel en een orkestbaan gewild. De concurrentie is groot: Nederland telt negen symfonische orkesten en evenveel conservatoria.
Hoe veilig is die sector voor (jonge) musici? Hoe vullen orkesten en conservatoria hun verantwoordelijkheid op dat vlak in? Pointer deed onderzoek naar seksueel grensoverschrijdend gedrag en sprak tientallen musici uit Nederland en daarbuiten.

Het bestuurdersgelul komt in het rapport 'E i V' met de kwalificatie struisvogelpolitiek overeen. Of met andere woorden zoals Peter de Waard het in zijn column Deelt Zuckerberg ook dimes uit? (Volkskrant 4 december 2015 p. 19) stelt:
Nu heeft angst voor de duivel in het hiernamaals plaatsgemaakt voor status in het huidige leven. Eigenlijk is filantropie de ultieme vorm van narcisme. Nexus-conferentie 2018 heeft als thema The Battle Between Good and Evil.

Ronald Plasterk (De Groene Amsterdammer 16 februari 2023, p. 71):
In de rubriek ‘
In Den Haag’ in De Groene van 25 januari stelt Merijn Oudenampsen dat populisten als Ronald Plasterk precies doen wat zij de ‘linkse elite’ verwijten: in naam van een minderheid continu mensen lastigvallen over wat ‘correcte’ meningen zijn. Het doel van Plasterk met zijn wonderlijke columns in De Telegraaf is polariseren en dat lukt hem wonderwel. Ze hebben mij in ieder geval een jarenlange vriendschap gekost.
Jammer en
slecht voor je gezondheid, al dat gepolariseer, je zou er kanker van krijgen. Maar gelukkig werkt de heer Plasterk aan een kankervaccin. Je zou het een verdienmodel kunnen noemen. Geen verdienmodel voor De Telegraaf overigens, want mijn abonnement heb ik opgezegd. Dat zal ze leren die Plasterk eens aan te pakken.

Het moet en kan samen op links (Ronald Plasterk Volkskrant 20 maart 2017 p. 18):
Dit is het beste moment voor een samengang op links. Dan moet de PvdA een toontje lager zingen, schrijft Ronald Plasterk.
Resteert de derde: samengaan op links. Dat is wat links in Italië er bovenop heeft gebracht; na slechts een paar jaar is daar de samengang compleet. Als de PvdA daarvoor voelt zal men zich moeten realiseren dat we een toontje lager moeten zingen, dat GL nu groter is dan de PvdA.
De fractievoorzitter van een gecombineerde fractie in de Tweede Kamer zou dan Klaver zijn (dat is dan ineens de tweede partij van het land). Bij de formatie zouden de linkse partijen elkaar vast moeten houden; dat zou kunnen betekenen dat er een vrij minimale rechtse meerderheidsregering (of minderheidsregering) komt rond de rechtse motorblokpartijen VVD, CDA en D66. Het zou overigens ook uitzicht kunnen bieden op regeringsdeelname van links, waarbij de ene bloedgroep de vice-premier en de andere de fractievoorzitter levert.

Hopelijk gaat Jesse Klaver niet serieus op het vaderlijke advies van de voorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit Frank de Grave in. Frank de Grave acteert het fundamentalisme van het VVD-foefje. De verwarring die de VVD rond het populisme zaait zal alleen maar toenemen. Volgens Mark Rutte is het verkeerde populisme verslagen. Is het populisme nu echt verslagen? (Jacobine Geel 19 maart 2017 NPO2) of met andere woorden betekent het dat het goede populisme nu heeft gewonnen? Nu de sociaal-democratie volgens het PvdA-recept vrijwel ter ziele is is Ronald Plasterk nog wel zo verstandig het advies een les voor Nederland van hoogleraar sociologie Charles Derber over te nemen.

'Ik heb een vak geleerd en kom wel ergens terecht' (Frank Hendrickx en Remco Meijer interviewen Ronald Plasterk Volkskrant 27 december 2016 p. 14-15):
Minister Ronald Plasterk blikt terug op zijn politieke loopbaan
Met de finish van zijn politieke loopbaan in zicht blikt Ronald Plasterk (59) openhartig terug op een decennium in Den Haag.
Bèta
'Toen ik net in het kabinet kwam, zei Frans Timmermans tegen mij: 'Jij bent een echte problem solver.' Dat bedoelde hij kritisch. Ik had de houding van een bèta: we hebben een probleem, we maken het zo klein mogelijk en lossen het op. Maar in de politiek, als je op metaniveau kijkt, kun je ook zeggen: wees blij, koester dat probleem! Maak het groter. Dan kun je er nog jaren plezier van hebben!
'Neem die bestuurlijke hervormingsagenda van D66. Die gaat nu al vijftig jaar mee. En als puntje bij paaltje komt, zegt Thom de Graaf: 'Ja nee, dat referendum moet natuurlijk niet in verkeerde handen vallen.' Zo heeft D66 al vijftig jaar lol van een probleem.'
Timmermans
'Frans Timmermans kan het snoeihard spelen. Toen we in 2010 in de oppositie belandden, was hij net staatssecretaris van Europese Zaken geweest. Timmermans zei eenmaal terug in de Kamer: 'Ik wil de buitenlandportefeuille.' Maar daar zat al iemand op. Bovendien is het een beetje not done. Je komt uit een kabinet, je kent iedereen op het departement.
'Maar Timmermans heeft net zo lang zijn adem ingehouden totdat hij dat woordvoerderschap had. Hij zei:
'Nou, dan doe ik gewoon niks.' Echt, die heeft een half jaar niks gedaan. Ik vond het een rare vertoning. Iedereen was bezig. De één met platvisserij en de ander met weet ik wat voor portefeuille. Maar Timmermans zei: 'Ik hoor het wel als ik wat kan doen met Buitenlandse Zaken.' Uiteindelijk heeft hij dat woordvoerderschap gekregen.'
Bosma
'Er zijn natuurlijk ook bij links bepaalde elementen in geslopen. Linkse politici die kakkineus zijn geworden en gemakzuchtig. Dat kunnen we niet ontkennen. Maar om dan de hele linkse beweging zo af te schrijven, dat vind ik echt fout. En in dat haatdenken tegen de islam kan ik hem totaal niet volgen. Dat is on-Nederlands.

Commissie Stiekem en ‘het lek’. Selectieve verontwaardiging en narcisme van de politiek
In de hype loopt iedereen als een kip zonder kop achter de hype aan. Met de focus op de rugnummers en de namen. Is er een staatsgeheim gelekt uit die commissie met die rare naam: Stiekem? Welnee. Het is allemaal een kwestie van perspectief.
Een oude waarheid leert dat de overheid zelf overvloedig lekt als het zo uitkomt.
Lekken is nooit het probleem als het gelekte in lijn is met wat de regering naar buiten wil brengen. Lekken is pas een probleem als het daarmee strijdig is.
Zoals nu. Gaat het om de leugens van minister Ronald Plasterk (PvdA) die doorgeprikt werden door een artikel in NRC, maar niet doorgeprikt mochten worden? Leugens die door het nu ingestelde onderzoek niet vergeten worden, maar door de fractieleider van de VVD Halbe Zijlstra comfortabel in de lucht worden gehouden. Dit gaat werkelijk nergens over. Waarom gaan de politieke partijen niet aan het werk om de vluchtelingencrisis te beteugelen of het land beter te maken? Waarom laten partijen zich steeds maar weer afleiden door hun eigen functioneren? Als een narcist die in de spiegel blijft staren.

Bij de presentatie van het boek Omhoog kijken in platland van Cees Dekker c.s. liet Plasterk blijken het grondig oneens te zijn dat het christelijk geloof uitstekend kan samengaan met de evolutietheorie door uit te gaan van een ‘intelligente ontwerper’. Wetenschap heeft geen argumenten voor of tegen het geloof; ze hebben niets met elkaar te maken, zei Plasterk tegen de verzamelde pers.
Daar zouden de oude wijsgeren als Pythagoras en Plato het zeker mee oneens zijn. De vraag is dan natuurlijk waarom weet Plasterk dit zo zeker? Wetenschap gaat juist over het zoeken naar antwoorden (Evolutie en Involutie, Theïst en Atheïst). De Geheime Leer beschrijft Werk-hypothesen (axioma's), geen dogma’s.

Helaas kiest Ronald Plasterk voor platland, die Cees Dekker c.s. juist beogen te voorkomen. Ronald Plasterk zit niet in de evolutionaire kringloop flow, maar in de loop van het Pontius Pilatus-syndroom gevangen. Het zal duidelijk zijn dat Ronald van Plasterk van Thermodynamica weinig heeft begrepen.

Voetnoot Strafexpeditie of Doet Griekenland vrijwillig aan masochisme? (Arnon Grunberg Volkskrant 17 juli 2015):
Ruwweg zijn dit de twee posities aangaande Griekenland: Griekenland is ziek en heeft zo weinig inzicht in de eigen ziekte dat dwangverpleging de enige uitweg is.
De andere positie: die dwangverpleging is een strafexpeditie.
Griekenland kent inderdaad allerlei problemen, zo is in vergelijking met andere landen in de eurozone het verschil tussen de belasting die zou kunnen worden geïnd en de belasting die daadwerkelijk wordt geïnd groot. Deze problemen verdwijnen echter niet door Griekenland te dwingen al zijn schulden af te betalen. Zelfs het IMF, niet bepaald een revolutionaire organisatie, stelt dat kwijtschelding de enige manier is om Griekenland uit het moeras te trekken.
Dat Dijsselbloem de strafexpeditie 'perspectief bieden' noemt, weerspiegelt de dynamiek van het sadomasochisme. Elk pak slaag biedt de masochist meer perspectief, maar doet Griekenland vrijwillig aan masochisme? Of is de sadist zo narcistisch te denken dat al zijn slaafjes zijn sadisme lekker en gezond vinden?

IMF legt bom onder Grieks noodplan (Yvonne Hofs Volkskrant 17 juli 2015 p. 4-5):
Europa moet de Grieken veel meer schuldverlichting geven, anders doet het IMF niet meer mee.
Voet bij stuk
Bondskanselier Merkel heeft nóg een motivatie om het IMF erbij te houden. Van de drie 'instituties' die erop moeten toezien dat Griekenland zich aan de afspraken houdt, is het IMF veruit het objectiefst en het deskundigst in het weer op de rit krijgen van failliete landen. De andere twee, de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie, willen vooral de eurozone bij elkaar houden. En dat tegen vrijwel elke (Duitse) prijs.
Consequent
De Europese Commissie (EC) is de afgelopen jaren consequent op de hand van Griekenland geweest en wordt door Duitsland diep gewantrouwd. Een regeringsfunctionaris uit een van de haviklanden zei eind mei tegen persbureau Reuters dat EC-president Juncker de Grieken aanmoedigde in hun verzet tegen de Duitse eisen. Juncker zou medeverantwoordelijk zijn voor het tijdrekken van de regering-Tsipras. In het getouwtrek tussen Athene en Berlijn koos de Commissie bijna altijd de kant van Griekenland. Omdat Juncker maar bleef benadrukken dat hij een Grexit nooit zou toestaan, dachten de Grieken dat ze va-banque konden spelen.
De ECB is niet zozeer pro-Grieks, als wel pro-euro. Die houding geeft hetzelfde resultaat. Het instituut heeft Griekenland de afgelopen maanden zeer coulant behandeld. Kritische Duitse en Nederlandse ECB-bestuurders (Klaas Knot) konden niet verhinderen dat de ECB de steun aan de Griekse banken keer op keer verruimde. Die steun stelde de Griekse banken in staat de Griekse overheid maandenlang te financieren, waardoor premier Tsipras het onderhandelingsspel langer kon volhouden.
Als de Duitsers nu al instemmen met kwijtschelding (volgens IMF-methode drie: uitstel van terugbetaling totdat de tand des tijds de Griekse schulden tot gruis heeft gereduceerd), zijn ze de stok achter de deur kwijt die de Grieken bij de les moet houden. Houden ze vast aan hun oorspronkelijke opstelling (schuldenverlichting is pas bespreekbaar als Griekenland heeft laten zien dat het niet alleen wetten kan aannemen, maar die ook kan implementeren), dan riskeren ze dat het IMF het voor gezien houdt en er straks alleen een good cop in Athene op wacht staat. De Duitsers zullen dus vurig moeten hopen dat het IMF bijdraait.

Ook Rutte wil terug in de tijd of Rutte wil sfeer van de Gouden Eeuw terug (Wilco Dekker Volkskrant 24 augustus 2015 p. 21):
Nederland moet terug naar de sfeer van de Gouden Eeuw. Die oproep deed premier Mark Rutte afgelopen zaterdag bij Het Nationale Sail Debat in het Scheepvaartmuseum.
VVD-premier benadrukte de pijlers waar ondernemend Nederland op kan voortborduren. 'We zijn als land het beste in het managen van de zeespiegelstijging. Ook hebben wij de beste oplossingen om straks 7, 9 of zelfs 10 miljard monden te voeden', sprak hij. Ook benadrukte Rutte de vergrijzing. 'Ook daarin heeft Nederland een hele sector die daar het beste mee kan omgaan.' Verder wees hij op de mogelijkheden voor de zogeheten circulaire (duurzame) economie. 'Laten we geld verdienen aan het oplossen van milieuproblemen.'
De oproep van Rutte deed denken aan een vergelijkbaar pleidooi voor de 'VOC-mentaliteit' van toenmalig premier Jan Peter Balkenende. 'Laten we blij zijn met elkaar! Laten wij optimistisch zijn! Laten we zeggen: Nederland kan het weer! Die VOC-mentaliteit, over grenzen heen kijken, dynamiek! Toch?', zei de CDA-premier tijdens de Algemene beschouwingen van 2006 tegen GroenLinks-leider Femke Halsema. Dat kwam Balkenende op kritiek te staan vanwege de minder fraaie kanten van de VOC. Ook Rutte kreeg dit weekeinde (op de sociale media) kritiek. 'Misschien hangt de lucht uit die tijd nog in dat Torentje', aldus een van de reacties. Ook zou de premier beter hebben kunnen pleiten voor een 'Groene Eeuw'.

Oud Hollands of Rutte wil sfeer van de Gouden Eeuw terug (Bert Wagendorp Volkskrant 25 augustus 2015 p. 2):
Ik was nog maar net terug van een tijdje op de rug liggen en sloom wijn drinken in de Provence, een periode die tragisch genoeg werd gekenmerkt door een totaal gebrek aan oud-Hollandse ondernemingszin, of onze premier schetste de contouren van een nieuwe Gouden Eeuw vol bedrijvigheid. Ik schrok me wezenloos, de vakantie was nu echt voorbij. Ik begon meteen na te denken over een kansrijke start-up, want je wilt graag een bijdrage leveren.
Een kleine tien jaar geleden kwam Ruttes voorganger Balkenende al aanzetten met z'n nieuwe VOC-mentaliteit. Onze premiers wijzen graag naar het veronderstelde glorieuze verleden. Een bekende truc die door politici wereldwijd wordt toegepast als ze niks beters hebben te melden. Als start-up heb je, vermoed ik, meer behoefte aan investeerders.
De Gouden Eeuw was trouwens vooral een Wrede Eeuw, een crepeer-eeuw, een oorlogseeuw en een roofeeuw.
En die speech van Mark Rutte was gewoon gezellige oud-Hollandse leuterpraat.

De binnenwereld van het Binnenhof (Hans Wansink Volkskrant 14 november 2015 bijlage Sir Edmund p. 30):
Tom-Jan Meeus geeft een kijkje in de binnenwereld van de Nederlandse politiek.
Hij typeert de politiek in zijn boek Haagse invloeden als een bedrijfstak, 'een wereld van professionals die moeiteloos van functie wisselen - dan politicus, dan adviseur, dan lobbyist - met als voornaamste constante dat hun inkomen stijgt.'
Hij sprak daarover ooit met Loek Hermans, de VVD-senator met meer dan veertig jaar ervaring in de Haagse politiek. De essentie van het Binnenhof was volgens Hermans dat de meeste politici niet sturen, zoals ze zelf denken, maar gestuurd worden. 'Je kunt in Den Haag zomaar omvallen, zonder dat je het ziet aankomen'. Profetische woorden, die ook op Hermans zelf van toepassing bleken.
Ontluisterend relaas
Bij wijze van uitsmijter presenteert Meeus een ontluisterend relaas van het opereren van Ronald Plasterk als politieke baas van de geheime dienst AIVD. Die schiep met kortzichtige bezuinigingen een volkomen verziekte sfeer onder de medewerkers, van wie de besten een goed heenkomen zochten. Van welke methoden de dienst zich bediende, wist Plasterk niet - en dat kwam pijnlijk aan het licht. Hij schrapte kritische passages die toezichthouders op de AIVD wilden publiceren, met de smoes dat niet bekend mocht worden hoe de dienst zijn werk deed. De Rekenkamer kwam met een vernietigende evaluatie. Plasterk kon niet aantonen of het budget van de AIVD nuttig werd besteed. Het ging fantastisch met de dienst en met Plasterk zelf, bezwoer Plasterk desondanks. Meeus: 'Hij is er nog mee weggekomen ook.'

Commissie stiekem (Frank Hendrickx Volkskrant 13 november 2015 p. 4-5):
Uit de brief ('vanavond nog gekregen van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA') blijkt volgens Plasterk dat de Amerikanen 1,8 miljoen belgegevens hebben onderschept in Nederland. 'Het wordt eigenlijk bevestigd.'
Het is het begin van een affaire die nu, ruim twee jaar later, het politieke leven van een fractievoorzitter bedreigt. Om een uitdrukking van Plasterk te gebruiken: het optreden bij Nieuwsuur was the original sin.
Alles was nu anders geweest als Plasterk die middag had geluisterd naar het hoofd van de inlichtingendienst AIVD. Diens advies: ga niet naar Hilversum. Er valt niks te melden. We weten niet hoe het zit.
Vergeefs. Plasterk, die als minister verantwoordelijk is voor de AIVD, wilde zo graag de zorgen wegnemen bij burgers. Ongebreideld aftappen? 'Dat doen onze diensten niet.'
De blunder van Plasterk ligt op straat.
In een summiere Kamerbrief moet hij toegeven dat niet de NSA, maar de Nederlandse diensten zelf de 1,8 miljoen belgegevens hebben verzameld.
Waarom nu, ruim drie maanden na zijn optreden bij Nieuwsuur? Het antwoord: toeval. Of, vanuit het perspectief van Plasterk: domme pech.
De bodem valt onder Plasterk vandaan als de landsadvocaat in dat proces beslist dat de informatie over de verzamelde 1,8 miljoen belgegevens naar buiten mag. Plasterk wordt zo gedwongen om zijn fout te erkennen: Niet de Amerikanen, maar de Nederlandse diensten waren verantwoordelijk.
De oppositie is verbijsterd. 'Er klopt niks van wat hij heeft gezegd', meent CDA-leider Sybrand Buma.
'Plasterk heeft een strop om zijn eigen hals gelegd', oordeelt PVV-Kamerlid Martin Bosma. Etc.
In de uren daarna staat de deur van de CIVD wagenwijd open. Vanuit de oppositie wordt gesuggereerd dat de informatie over het aftappen van de belgegevens alleen tussen neus en lippen door werd gemeld.
Plasterk zou zijn blunder hebben weggemoffeld in de commissie stiekem.

Ronald Plasterk Big Brother Award (de Volkskrant 22 oktober 2015):
Ronald Plasterk maakt twee keer kans op een Big Brother Award, de prijs voor de grootste privacyschender. De andere twee genomineerden zijn de korpschef van de Nationale Politie en het Van der Valk-hotel in Hengelo. Dat heeft organisator Bits of Freedom bekendgemaakt. Op 28 oktober wordt de prijs uitgereikt.
Plasterk, de minister van Binnenlandse Zaken, was al genomineerd voor de Big Brother Publieksprijs. Daar hebben de deskundigen zich nu bij aangesloten. Ze hebben Plasterk genomineerd vanwege zijn voorstel voor een uitbreiding van tapbevoegdheden voor geheime diensten, het onterecht geheim houden van tapstatistieken en het onrechtmatig tappen van advocaten.
Het Van der Valk-hotel in Hengelo is genomineerd omdat het zijn gastenlijsten systematisch deelt met de politie. De Nationale Politie maakt gebruik van big data voor 'predictive policing': voorspellen waar en wanneer iemand de fout in zal gaan nog voordat de misdaad is gepleegd. 'Afwijkend gedrag wordt dan het criterium en niet meer strafbaar gedrag. Wie niet in het gelid loopt, loopt in het vizier van de politie', aldus Bits of Freedom. (ANP, Redactie)

Een grotere loonkloof en minder sociale cohesie: het is goed cashen aan de top (Wilco Dekker de Volkskrant 13 juli 2019):
De kloof tussen de beloning van de
bazen van de multinationals, grote Nederlandse bedrijven en de (semi)publieke sector wordt groter. Vooral bij de multinationals neemt de kritiek toe.

Loonkloof tussen top en werkvloer neemt toe (Wilco Dekker en Xander van Uffelen 27 september 2017 de Volkskrant 27 september 2017):
De loonkloof tussen
directeuren en werknemers is de afgelopen twee jaar aanzienlijk opgelopen. Bij enkele grote internationale ondernemingen als Unilever, Shell, Reed Elsevier, Wolters Kluwer en Heineken verdienen directeuren al meer dan honderd keer het inkomen van een gemiddelde werknemer.

Laat minister Plasterk zijn 'Big Brother'-wet inslikken Menso Heus, 'technology officer' en expert internetveiligheid bij Free Press Unlimited (de Volkskrant 22 augustus 2015, p. 19):
Midden in de zomervakantie heeft minister Plasterk van Binnenlandse Zaken een concept-wetsvoorstel 'ter consultatie' voorgelegd waarmee de
grondrechten van elke Nederlander met voeten worden getreden: de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV). Als deze wet er komt, krijgen de inlichtingen- en veiligheidsdiensten AIVD en MIVD ongekende bevoegdheden om inbreuk te mogen maken op onze privacy.
Free Press Unlimited is niet tegen modernisering van de wetgeving op het gebied van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. We erkennen de noodzaak doelgericht en efficiënt onderzoek te kunnen doen naar personen of organisaties waarvan een ernstig vermoeden bestaat dat zij een gevaar vormen voor de samenleving. Maar overheden die massaal hun eigen burgers bespioneren, vormen zelf de grootste bedreiging voor de samenleving. Dat ervaren wij dagelijks in tientallen landen waar wij werken.
We roepen daarom de
politieke partijen op - zeker ook zij die de woorden vrijheid en democratie in hun partijnaam hebben staan - deze wet naar de minister retour te sturen. Burgers kunnen hun mening over de wet nog tot 1 september geven op www.internetconsultatie.nl/wiv.

Loonkloof tussen top en werkvloer neemt toe (Wilco Dekker de Volkskrant 20 juni 2015, p. 7 en p. 28-29) laat zien dat het kwartje bij de top van het bedrijfsleven (wat Sloterdijk 'de verschrikkelijke kinderen van de moderne tijd' noemt.) nog niet is gevallen.

Plasterk: 'Unieke talenten' moeten meer kunnen verdienen (Wilco Dekker de Volkskrant 10 juli 2015):
'Specialisten' en 'unieke talenten' in de (semi)publieke sector moeten toch meer kunnen verdienen dan de 'balkenendenorm' van 178 duizend euro. Daarbij gaat het onder andere om topwetenschappers, chef-dirigenten, luchtverkeersleiders, actuarissen, econometristen, klinisch fysici, klinisch chemici en solisten bij opera en dans.

De naïviteit van Plasterk komt opnieuw in dit artikel naar voren. Jan Hakvoort heeft met zijn reactie in de Volkskrant van 11 juli 2015 (p. 27) gelijk wanneer hij stelt:
Unieke talenten
Uitblinkers in hun vakgebied mogen van minister Plasterk meer verdienen dan de balkenendenorm (Economie, 10 juli). Gek dat alleen in topfuncties unieke talenten 'rondlopen'. Ze zijn echt veel wijder verbreid, beste minister!

De mensen in het boek Levenswerk Doorwerken met passie na je pensioen van Anna Beeftink laten zien dat het anders kan. Zij stoppen niet met werken. Hun werk is zozeer deel van hun leven dat ze daar niet aan moeten dénken. Ze kunnen er nog steeds veel passie in kwijt en ontlenen er hun gezondheid en levenslust aan.
De auteur heeft onderzocht waarom sommige mensen na hun 65ste jaar nog doorwerken, terwijl daar geen financiele noodzaak voor is. Het werk levert klaarblijkelijk nog zoveel plezier en voldoening op dat ze met werken zijn doorgegaan. Om een rode lijn in die levens te ontdekken, heeft de schrijfster negen bekende, actieve Nederlanders ouder dan 65 jaar geinterviewd, onder meer Dick Bruna, Nico ter Linden en Seth Gaaikema. In deel een heeft ze die gesprekken weergegeven. Naast het cv en een actuele foto heeft ze de invloed van de jeugd en het arbeidsverleden op de huidige werkzaamheden en mentale instelling opgetekend. Die aanpak heeft authentieke en inspirerende verhalen opgeleverd. In deel twee heeft ze informatie over arbeid en ouderen opgenomen, zoals onderzoekscitaten, voorbeeldprojecten, wetgeving, inzet van sociale partners, webadressen en interviews met een manager van een uitzendbureau en een P&O-manager. Boek over een actueel thema, bestemd voor een breed publiek. Met een voorwoord van de huidige minister van SZW, Piet Hein Donner.
Voorwoord (p.7)
Steeds meer mensen willen ook na hun vijfenzestigste doorwerken. Omdat ze dat graag willen. Omdat ze daar, geestelijk en lichamelijk ,nog uitstekend toe in staat zijn.
We kunnen niet zeggen dat vijfenzestig jaar voor iedereen het absolute eindpunt van het werkende leven is. Ik ben niet de eerste die dat zegt. Doorwerken Abraham Kuyper zei het aan het eind van de negentiende eeuw al.

The rise and fall van Ronald Plasterk (Frank Hendrikx de Volkskrant 27 juni 2015 katern Vonk p. 2-4)
Als intellectueel zwaargewicht werd Ronald Plasterk de politiek binnengehaald. Superslim, origineel, mediageniek en dan ook nog een bèta. Waar en waarom ging het mis?
23 april 2015
Drie Kamerleden zijn gekomen; dertien fracties schitteren door afwezigheid bij het overleg met minister Plasterk. Onderwerp van gesprek is ironisch genoeg 'de Doe-democratie'. Plasterk heeft al in 2013 een 65 pagina's dikke kabinetsnota met die titel naar de Kamer gestuurd. Twee jaar lang is er niet over gesproken, nu preekt Plasterk voor een verlaten parochie. Je zou het een schrobbering kunnen noemen, maar Plasterk geeft geen krimp. 'Ik vind dit een fascinerend thema', zegt hij in het lege zaaltje.
Mijn ego is te groot om gekwetst te kunnen worden, heeft hij zelf al eens geconcludeerd.
Het Kamerlidmaatschap van 2010 had de opmaat moeten zijn naar die rol als
schatkistbewaarder. Plasterk - onder Balkende IV een populair minister van Onderwijs en Cultuur - claimde plek drie op de lijst en werd woordvoerder Financiën. Een bioloog die zijn hele leven met wormen prutste? Zo ingewikkeld was die crisis niet, pochte Plasterk tegen iedereen die het wilde horen. De financiële sector, ach, het was uiteindelijk ook maar een bedrijfstak. Als je een paar simpele basisprincipes kende, praatte je op gelijk niveau met bankiers.
Een oplossing voor de twijfels over zijn geschiktheid had Plasterk ook. Hij regelde, naar nu blijkt, een onbetaald hoogleraarschap voor één dag per week aan de Universiteit van Amsterdam. Een professor in de 'Politiek-economische omgeving' als minister van Financiën, wie kon daar nog tegen zijn?
Als Plasterk al niet is verdwaald in de politiek, dan kunnen anderen hem in elk geval toch moeilijk volgen. De geneticus ontbeert volgens een ambtenaar zelf één politiek gen: hij is niet in staat draagvlak te creëren. Daarvoor is hij te eigenzinnig, te onvoorspelbaar en ook te veel op zichzelf gericht.
Oud-SP-leider
Jan Marijnissen herinnert zich hoe hij met hernia op bed lag en door Plasterk werd gebeld over de locatie van het nieuwe Nationaal Historisch Museum. Marijnissen wist dat er alleen politiek draagvlak was voor Den Haag of Amsterdam. Welke plek koos Plasterk? Arnhem. Het museum is er nooit gekomen.
En nu? Hoe verder met Dr. P?
Hij probeert de AIVD weer in rustig vaarwater te krijgen. De bezuinigingen zijn van de baan. In het Caribisch gedeelte van het Koninkrijk laat hij ook volgens critici standvastigheid zien.
Er zijn nog dingen te doen. Maar veel is het niet. Een val van het kabinet zou ook een genade kunnen zijn. De Universiteit van Amsterdam zoekt een nieuwe voorzitter van het college van bestuur. Zou uitstekend passen bij Ronald, zeggen de mensen die hem goed kennen.
Weer onder professoren.

Gelukkig is er ruimte binnen de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek voor een ander geluid dan de eenzijdige visie, die de darwinist Plasterk ons voorhoudt. Ronald Plasterk heeft een te beperkte visie op natuurlijke selectie. In de kern draait het om universeel darwinisme, een interdisciplinaire aanpak.
Er kan niet worden ontkend dat de darwinist Plasterk een meester is in het pleasen van oude machtsstructuren.

Uit het artikel 7 goedklinkende fabels van Jurre van den Berg in de Volkskrant van 21 september 2013 blijkt dat er aan de decentralisatie plannen van Plasterk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt. Het is als met de Europese integratie, die niet op emancipatie in solidariteit, maar in essentie op het marktmodel is gebaseerd.

‘Geprofessionaliseerd’ waar Plasterk het in het begin van zijn artikel over heeft is een eufemisme voor het immorele gedrag van bestuurders in de publieke sector (semioverheid) volgens de commissie-Halsema. Volgens de darwinist Plasterk levert deze vorm van ‘professionalisering’ (emancipatie in solidariteit) een evolutionair voordeel op. Het gaat er dan om hoe wordt de Derde weg emancipatie in solidariteit naar de praktijk vertaald. De austerity driven aanpak waar Plasterk voor gaat staat diametraal tegenover de route van het Ken uzelve, de moraal van het verhaal in het rapport ‘E i V’. Plasterk is duidelijk een marionet van het systeem geworden, oftewel er zijn nog steeds politici die hun handen in onschuld wassen. Al blijft het natuurlijk een kwestie van perceptie. De handen in onschuld wassen hangt met amoreel gedrag samen.

Het verslag van Robert Giebels Verliezers van fiscale eindejaarsrun Volkskrant 11 december 2014 p. 7:
Nederlanders zijn dol op de fiscale voordeeltjes waarmee de overheid zaken als economie of milieu wil stimuleren. Het probleem is alleen: elke keer trekt de schatkist aan het kortste eind.
Zowel Asschers wet berust op drijfzand (Volkskrant 11 december 2014 p. 30), de Wet werk en zekerheid berust op aannames die niet feitelijk zijn onderbouwd en op vooronderstellingen over gedrag die allang zijn achterhaald als de participatiesamenleving van Ronald Plastkerk missen wetenschappelijke onderbouwing. Uit het artikel 7 goedklinkende fabels van Jurre van den Berg in de Volkskrant van 21 september 2013 blijkt dat er aan de decentralisatie plannen van Plasterk geen enkele wetenschappelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt.
Jurre van de Berg: Wat gaat er naar de gemeenten?
- Gemeenten worden met de komst van de Jeugdwet verantwoordelijk voor alle jeugdzorg (dat gaat om 300 duizend jongeren).
- Hulp aan huis voor ouderen en chronisch zieken wordt uit de AWBZ overgeheveld naar de gemeentelijke Wet maatschappelijke ondersteuning (800 duizend mensen).
- Door de
Participatiewet krijgen gemeenten behalve de bijstand en de sociale werkvoorziening ook de Wajong (uitkering voor jonge arbeidsgehandicapten) onder hun hoede (700 duizend mensen).
- Om de regelingen uit te voeren krijgen gemeenten van het Rijk 16 miljard euro. Dat verdubbelt bijna hun budget, maar de taakoverdracht gaat gepaard met forse bezuinigingen: 450 miljoen op de jeugdzorg, 1,7 miljard op de langdurige zorg en 1,8 miljard op de taken in de
Participatiewet.
Aukje Nauta en Carsten de Dreu (Volkskrant 11 december 2014 p. 30): Dankzij de Wet flexibiliteit en zekerheid uit 1999 zitten we nu met de gebakken peren van een grote kloof tussen vast en flex. En dankzij de Wet werk en zekerheid uit 2015 zitten we over een paar jaar misschien wel met een nog grotere kloof, of met een heel andere, en met tamelijk problematische neveneffecten. Wat het precies wordt weten we helaas niet. En precies dat kan een regering noch werknemers, noch werkgevers aandoen.

Zij winnen de 'Nederlandse Nobelprijs' (Volkskrant bijlage Sir Edmund p. 42-46):
De vier topwetenschappers die dit jaar een Spinozapremie krijgen zijn bekend. We stellen ze voor, maar staan eerst stil bij de mix van eer en ongemak die winnende onderzoekers vaak hebben.
Religiewetenschapper Birgit Meyer zoekt het tastbare geloof
Mede door de aanslagen van 11 september groeide de aandacht voor haar onderzoeksterrein én het besef dat ook in de westerse wereld religie nog altijd een centrale rol speelt.
In 2000 ontving zij haar eerste grootschalige onderzoeksbeurs. Ze zette een onderzoeksgroep op die in Brazilië, West-Afrika, Zuid-Azië en het Caribische gebied de relatie tussen massamedia en religie bestudeerde. Meyer ziet religie als een brug tussen deze en een andere werkelijkheid, 'een bemiddelingspraktijk'. Ze onderzoekt vooral materiële verschijningsvormen van religie: het gebruik van media (van ringtones met de stem van een kerkleider tot televangelisten), sacrale voorwerpen en het gebruik van alle zintuigen om de verbeelding vorm te geven.
Aangezien die gemêleerde cultuur door de globalisering eerder norm dan uitzondering is, is dat ook waar Meyer haar blik op zal richten, onder de naam Dynamics of Religion in a Diversifying World. Maatschappelijke relevantie is voor haar vanzelfsprekend. 'Neem een kwestie als Charlie Hebdo. Het is niet mijn taak als wetenschapper om normatieve uitspraken te doen, maar ik heb wel de idealistische gedachte dat meer kennis en begrip tot meer verdraagzaamheid zal leiden.'
Jezelf zien in het licht van de ander is voor haar als Duitse in de Nederlandse maatschappij eigenlijk een tweede natuur, het geeft haar 'scherpte' in haar blik. Omdat zij ook in hart en nieren docent is, gaat een deel van de premie naar de ontwikkeling van lesmateriaal over religie voor middelbare scholieren. Want de schamele kennis van veel jongeren vindt zij een groot gemis.

In de in 2007 gehouden Nexus Conferentie verlangt discussieleider Rob Riemen terug naar Plato’s academia, naar het ideaal dat je door onderwijs leert hoe goed te leven. Dus uiteindelijk het goede leven van Plato deelachtig te worden. Ronald Plasterk vindt dit echter onzin, daar is de universiteit niet voor. Hoeveel boter heeft Ronald Plasterk op zijn hoofd?

Jan Salie mentaliteit, Column van Ronald Plasterk zondag 8 oktober 2006
Al dat rondpompen en netwerken en gedwongen uitwisselen helpt niets. Het is die spruitjesgeest, Jan Salie mentaliteit, Zeeuws meisje-houding van boter bij de vis, die maakt dat we er in Nederland en in Europa niet uithalen wat erin zit.
Het onderzoek dat deze week de Nobelprijzen won was fundamenteel onderzoek over wormen, en op het moment dat het werd gedaan leidde het totaal niet tot uitwisseling met bedrijven. Dit Nobelprijswinnend onderzoek, daar had ons Nederlands innovatieplatform nooit geld in gestoken. Dat is een grote reden tot zorg.

Sam Harris laat in zijn boek Het morele landschap een tegengesteld geluid horen.
De ultieme krachtmeting tussen wetenschap en religie.
Het eerste boek van Sam Harris, Van God los, was de vonk voor een wereldwijd debat over de redelijkheid van religie. In de nasleep ontdekte Harris dat de meeste mensen - van religieuze fundamentalisten tot atheïstische wetenschappers - het over één punt eens waren: wetenschap heeft niets te zeggen over 'normen en waarden'.
In dit explosieve nieuwe boek rekent Sam Harris krachtig af met dit idee. Het wordt tijd dat de wetenschap de plek inneemt die de religie eeuwenlang geclaimd heeft. Harris haalt de muur tussen harde feiten en menselijke waarden neer, en spoort ons aan te denken over goed en kwaad in meetbare termen van menselijk en dierlijk welzijn. Daarbij beschouwt hij de ervaringen van wezens met een bewustzijn als pieken en dalen in een 'moreel landschap'.

Ronald Plasterk manifesteert zich als een darwinist, die geobsedeerd is door slechts één kant van de medaille.

De vraag kan worden gesteld of het niet beter zou zijn dat de minister zich drukker maakt om de emancipatorische werking die van goed onderwijs, cultuuroverdracht uitgaat dan met een eigen boot tijdens de Gay Pride mee te varen? Is hier wel van een doordacht emancipatiebeleid sprake?
Door juist in het onderwijs het cliché denken, het navelstaren te doorbreken vangt hij twee vliegen in een klap. Een minister is er juist voor om grenzen te verleggen. Is Plasterk een marionet van het systeem, van de vierde macht geworden? Al blijft het natuurlijk een kwestie van perceptie.

Het gaat er om in deze wereld niet alleen fysieke muren, zoals de Berlijnse Muur af te breken, maar ook virtuele grenzen te verleggen.

Zowel de 32ste Van der Leeuwlezing De alwetende god van de markt bestaat niet (p. 30-31) van Tomas Sedlacek als het interview Je kunt niet alles oplossen met meer marktwerking (p. 20-21) met Thomas Piketty in de Volkskrant van 8 november 2014 hebben op hetzelfde hoofdthema, namelijk het ontstaan van een grotere tweedeling in de maatschappij betrekking.

De eerste op 23 september 1983 gehouden Van der Leeuw-Lezing Een onderzoek naar de koppige dwaasheid van regeerders door Barbara Tuchman en Bart Tromp:
Door Plato zijn er al voorzetten gedaan, een uitverkoren klasse tot beroepsbestuurders op te leiden. In een rechtvaardige maatschappij zouden dan mensen uit de heersende klasse bij de verstandigen en wijzen in de leer moeten om in de kunst van het regeren onderricht te krijgen.
Het
Meta-leren heeft op survival of the fittest, de waarden en normen betrekking.
In de op 30 oktober 2009 gehouden '
Van der Leeuw-Lezing' haalt Alain de Botton een oud paard van stal, namelijk Plato.

De economen Tomas Sedlacek en Thomas Piketty onderkennen beide hetzelfde stramien dat ook in het rapport 'E i V' naar voren komt en met de eenzijdige fixatie van politici op de marktwerking samenhangt. In plaats van collectieve belangen, de tweedeling te verkleinen kiezen veel 'carrière politici' (De dubbele petten van econoom Mishkin komen prominent aan bod in de documentaire Inside Job uit 2010.) er voor de individuele belangen van het grootkapitaal te behartigen. Gelukkig laat de voormalig (top)manager van het Centraal Bureau voor de Statistiek Henk van Tuinen in zijn reactie Reduceer ons niet tot homo economicus (Volkskrant van 11 november 2014) op de Van der Leeuwlezig een ander geluid horen. Henk van Tuinen is auteur van het boek Ons land kan menselijker.

Debat over beschavingsideaal
Straks kunnen we ook supermensen maken (Peter Giesen Volkskrant 22 mei 2010):
Michael Sandel en Nick Bostrom zijn twee van de veertien prominente sprekers op de Nexus-conferentie, vrijdag 11 juni 2010.
Met Bostrom en Sandel botsen twee mensbeelden. Bostrom gelooft in de scheppende mens, die zich van andere dieren onderscheidt door zijn meesterschap over de natuur. Sandel erkent de menselijke creativiteit, maar waarschuwt voor hubris, voor de hoogmoed van een mens die zijn beperkingen niet meer wil zien. Sandel: ‘De idee dat de mens de natuur moet beheersen om menselijk te zijn, is een valse idee van vrijheid. Meesterschap over de natuur is geen doel op zich. Meesterschap is goed om bijvoorbeeld ziekten te overwinnen. Maar het is niet noodzakelijkerwijs goed. De atoombom is ook een vorm van heerschappij over de natuur. We moeten kijken waar ons meesterschap toe leidt, of het in overeenstemming is met onze morele waarden’.

Evolutiebioloog Richard Dawkins bestempelt religie als een culturele virusinfectie, die met man en macht dient te worden bestreden.
Dawkins gooit echter het kind met het badwater weg en ziet niet in dat spiritualiteit juist de sleutel voor de oplossing is. De 'natuurlijke selectie', datgene dat in het collectieve onbewuste plaatsvindt veroorzaakt het irrationele gedrag. Voor de mens is het mogelijk de onzichtbare creatieve beeldkracht (actieve imaginatie) op de zes gezichtspunten (darshana’s) af te stemmen en daarmee de 'natuurlijke selectie' zichtbaar te maken.

Afhankelijk van het gezichtspunt kun je spreken over numen, memen, mind stuff, Weltstoff of nomen. De vraag is of dit punt voor de éne werkelijheid echt relevant is. De éne werkelijkheid is dat het universum in het menselijke bewustzijn wordt weerspiegeld. De éne werkelijkheid, de de ware spiegels van de eeuwige wijsheid’ vormen een samenhangend symmetrisch geheel. De mens als middelpunt tussen microkosmos en macrokosmos, binnenwereld en buitenwereld, op het snijpunt tussen verleden en toekomst. De éne werkelijkheid maakt het mogelijk het verschijnsel mens te verklaren.

Een kaart is, zoals zo mooi gezegd is door Alfred Korzybski, niet het terrein. Shakespeare vroeg zich al af What's in a name? De éne werkelijkheid verandert niet door er andere etiketten op te plakken.

Stelling: Is het wetenschappelijk bezien interessant dat door ‘trial and error’ bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden? Aan de hand van het geweten laten zich herhalende patronen in de geschiedenis wel degelijk verifiëren.

De geschiedenis leert dat de oplossing van de unificatietheorie al millennia bekend is. Het hangt er alleen maar vanaf hoe je het probleem formuleert. Op het snijvlak tussen geesteswetenschappers en de natuurwetenschappers ligt het gemeenschappelijke raamwerk, de Unificatietheorie.

In het 5Ddenkraam wordt de synthese van wetenschap, religie en filosofie tot uitdrukking gebracht en berust op psychologische, sociologische en filosofische (monadische) gezichtspunten. Bij dit concept gaat het om de juiste transformatie tussen binnen en buiten en vice versa. De ziel, de schakel tussen 'geest en lichaam' staat daarbij voorop. Bij de individuele kant gaat het om de zelfkennis. De grote leraren van de mensheid, zoals Christus, Boeddha, Plato en Confucius, hebben over ethiek eigenlijk hetzelfde gedacht ‘Alle dingen dan die gij wilt dat u de mensen doen, doet gij hun ook alzo; want dat is de Wet van de Profeten’.

De Nexus-conferentie 2012 had als thema How to Change the World?
Revolutie is van alle tijden. De mens in opstand, die strijdt tegen onrechtvaardige machthebbers en voor een betere wereld, is er altijd geweest. In onze wereld zien we het revolutionair elan weer oplaaien: bewegingen als Occupy, de Arabische Lente en de Zuid-Europese indignados keren zich tegen de gevestigde orde. Datzelfde geldt voor populistische politieke partijen en groeperingen als de Tea Party. Welk ideaal is het waard om voor te strijden? En waarom zou de wereld eigenlijk veranderd moeten worden? Tijdens de Nexus-conferentie 2012 gaan vooraanstaande internationale sprekers met elkaar in debat over de vraag hoe wij de wereld kunnen veranderen. Is het eigenlijk wel mogelijk, een betere wereld? Is de mens echt vrij, of laat hij zich maar al te graag door machthebbers manipuleren en door commercie corrumperen? Hoe kan verandering worden bewerkstelligd? En hoe zou onze wereld eruit moeten gaan zien?

De vraagstukken die op deze conferentie ter sprake kwamen en de oplossingen die werden aangereikt sluiten naadloos op de thema’s in het rapport ‘E i V’ aan. In Nexus 63 zijn de lezingen van Nexus-conferentie 2012 opgenomen.
John Gray hoofdstuk De keerzijde van vooruitgang (p. 21):
Het zal moeilijk zijn een zienswijze te vinden die verder afstaat van de eenentwintigste- eeuwse mentaliteit dan die van Keizer
Hadrianus in zijn gefingeerde memoires van de romancière Marguerite Yourcenar. Tegenwoordog is betekenisvol engagement op het vlak van ethiek en politiek voor vrijwel iedereen ondenkbaar, tenzij het deel uitmaakt van een groot schalige ontwikkeling naar een betere wereld.
26: Het Westen lijdt tegenwoordig aan een chronische en endemische verdringing van het verleden. In de klassieke, door Machiavelli nieuw leven ingeblazen visie vormen opkomst en verval van een beschaving een normaal historisch verschijnsel; menselijk optreden kan de neerwaartse spiraal van een zwakker wordende samenleving misschien afremmen, maar niet stoppen. Vandaag de dag is alleen al de gedachte aan verval verboden. Eventuele symptomen van verval kunnen worden gebruikt als waarschuwingssignalen, waarna de spiraal kan worden gedwongen tot een opwaartse beweging. In deze wereldvisie, een vorm van zelfbedrog, is het verval geen noodlotige gebeurtenis, maar een keuze.
30: Hoe zou Adrianus op deze situatie reageren? Om te beginnen zou hij zich niet laten verleiden door de gedachte dat ze uniek is. Vóór onze tijd hebben ook diverse andere samenlevingen het zwaar te verduren gehad. Etc.
31: Toch heb ik de indruk dat het huidige tijdsgewricht vóór alles behoefte heeft aan zoiets als
Hadrianus’ stoïcisme. Als de drang de wereld te veranderen een manier is geworden om te ontkennen dat er in veel opzichten niets aan te veranderen valt, zal de enige remedie een klassieker zijn: zelfkennis. Misschien dat dat medicijn te bitter is, misschien wil de patiënt niet worden gered. De wereld verlangt niet naar de waarheid, maar naar troost, zoals Freud, de grootste stoïcijn van de twintigste eeuw, uitstekend heeft begrepen.

Rory Sutherland hoofdstuk Vooruitgang is stoppen met miskleunen (p. 113):
Evolutionaire psychologie
Dit is een zeer rijk vakgebied. Lees hierover het werk van Geoffrey Miller, Robert H. Frank, Robert Kurzban, Robert Trivers, E. O. Wilson en anderen.
Scott Douglas hoofdstuk Zandkastelenbouwen in de regen (p. 163):
De onuitwisbare kracht van ervaringen gaat ook op voor gehele samenlevingen, zoals beschreven door Machiavelli. Hij stelt dat een bevolking die ooit van de vrijheid heeft mogen proeven, zoals de burgers van Florence en Venetië tijdens hun zelfbestuur, altijd zal proberen terug te keren naar deze ongebondenheid. Zelfs wanneer een stad met een overmacht wordt ingenomen, zal de herinnering aan vrijheid blijven smeulen en zal het verzet steeds weer oplaaien. De ervaring is een onuitwisbaar idee geworden en biedt het fundament voor herstel. De herinnering aan het zandkasteel blijft in stand, ook nadat het door de golven is weggespoeld.
Daniel Pick hoofdstuk Van het klimaatfront geen nieuws (p. 135/136):
Adorno beschouwde de volkssteun voor het fascisme als een soort bereidheid iets te geloven tegen beter weten in. De ‘gelovige’ weet ergens wel dat het niet klopt en op een leugen gebaseerd is, maar trekt zich niet terug uit de deal. Als mensen even zouden nadenken, zouden ze er de brui aan moeten geven, overpeinsde Adorno. Hij suggereerde dat er in het individu een soort intra-psychische deal, een keuze als ware, bestaat om de ogen te sluiten voor de waanzin, de wrede onmenselijkheid en uiteindelijk de onhoudbaarheid van de politieke fantasie, terwijl de feitelijkheid ervan toch wordt ondersteund.

Interview Rob Riemen, directeur van het Nexus Instituut ‘Veel paralelllen PVV en fascisme’ (Volkskrant 3 november 2010):
Geert Wilders mag vooral geen fascist worden genoemd, hoewel zijn stijl en ideeën onmiskenbaar doen denken aan het vooroorlogse fascisme. Hij exploiteert het ressentiment onder de bevolking, wijst vreemdelingen aan als zondebok en keert zich tegen ‘de elite’en alles wat intelectueel, kosmopo9litisch of anderszins afwijkenk van het volk is, schrijft Riemen in zijn pamflet De eeuwige terugkeer van het fascisme.
Het is een oude techniek van het fascisme om een zondebok te kiezen: het komt altijd door hen, hen, hen!
‘Het debat over de regeringsverklaring was genant. Het ging alleen over thema’s van Wilders. Niet over problemen die veel urgenter zijn: de financiële crisis, de milieucrisis, de algehele crisis van onze beschaving.’
Riemen vindt dat de elites zich moeten oprichten, zich sterk moeten maken voor cultuur en geestelijke waarden. ‘Het streven naar verheffing is fundamenteel voor de geschiedenis van onze beschaving.Maar de elites hebben dat losgelaten.’

Rob Riemen boek Adel van de geest
Toch zal een zoektocht naar schoonheid, waarheid en rechtvaardigheid niet zozeer een gelukkiger leven maar wel een bevredigender leven ten gevolg hebben. De mens is nu vaak bezig 'het zo aangenaam mogelijk te hebben' door middel van nog grotere televisies, nog snellere computers, nog mooiere kleren of een nog schitterender uiterlijk. Afgezien van mogelijke schulden bij kredietonwaardige banken, levert zo'n levensinvulling eigenlijk alleen maar meer gemis op: er is immers altijd wel iemand nog rijker en mooier of in het bezit van een grotere televisie. Een zoektocht naar immateriele waarde levert een leven op dat menselijk ongeluk niet marginaliseert maar waar dat misschien zelfs waardevol is.
De taak van de intellectueel is volgens Riemen om door middel van nieuwe ideeën en idealen te inspireren. Niet langer de terrorist verdedigen, niet langer alles kapotrelativeren maar een standpunt innemen en dat verdedigen, desnoods tot de dood. Want als je nooit kiest, eeuwig in twijfelt leeft, zo stelt Riemen, weet je aan het einde van je leven maar één ding zeker: dat je nergens voor hebt geleefd.

De sleutel die op het slot past is al millennia bekend. Door het immorele handelen van de banken is het kapitalisme in zijn eigen valkuil gelopen. Door de moraal van het verhaal uit het oog te verliezen zijn problemen niet kleiner, maar wel complexer geworden.
Dwaasheid prevaleert boven wijsheid.

In de op 30 oktober 2009 gehouden Van der Leeuw-Lezing heeft Alain de Botton een oud paard van stal gehaald, namelijk Plato (Volkskrant 31 oktober 2009).

'SP kan onderwijsbeleid PvdA stevig hervormen' (Arnold Heertje en Jasper van Dijk Volkskrant 11 september 2012)
Voortzetting van het onderwijsbeleid volgens de opvattingen van de PvdA is onverantwoord.
De PvdA heeft er moeite mee de noodzaak van deze maatregelen breed uit te meten, niet alleen omdat nog wordt vastgehouden aan verouderde denkbeelden, maar ook omdat veel geestverwanten op basis van de achterhaalde structuren werkzaam zijn. Uit dien hoofde is de SP in een betere uitgangspositie om werk te maken van wat Joseph Schumpeter noemde creative destruction, het samengaan van afbraak van het oude en vernieuwing.
Onze slotsom is dat deze wezenlijke verschillen tussen de PvdA en de SP schuilgaan achter op zich belangrijke debatten over economie en begrotingstekort. Voortzetting van het onderwijsbeleid uit het verleden volgens de opvattingen van de PvdA is wat ons betreft onverantwoord. Het wordt tijd voor een trendbreuk.

De overtuigingen theïst en atheïst, links en rechts, kunnen naast elkaar bestaan. De ene overtuiging is niet per se beter dan de andere. Complexe maatschappelijke vraagstukken kunnen alleen dan effectief worden opgelost wanneer het krachtenspel van de verschillende politieke richtingen, dus zowel van de seculiere als van de reguliere wereld worden gemobiliseerd (eenheid der tegendelen). De discussies die nu mede in het kader van het nieuwe boek ‘God als misvatting’ van Richard Dawkins zich afspelen zijn niet echt interessant. De discussie beperkt zich tot de biologische evolutie. De manifesten van de atheïst Herman Philipse en de theïst Willem Ouweneel op Internet laten zien dat beide partijen diametraal tegenover elkaar staan. Veelzeggend is dat geen van beide al een doorslaggevend bewijs heeft gevonden. Relevanter is volgens Ervin Laszlo de vraag hoe heeft het universum zich kunnnen ontwikkelen tot een toestand waarin de biologische evolutie überhaupt heeft kunnen plaatsvinden.

Volkskrant 11 juni 2014 (p. 12) Rutte hoopt dat Pechtold en Van Ojik zijn superprovincies willen redden
Minder provincies is een VVD-wens waarmee de PvdA in de formatie heeft ingestemd. Maar de bestuurders in die partij zijn geen warme voorstanders van het plan. Via hun lijntjes naar de fracties in de Tweede en Eerste Kamer organiseren zij verzet.

De studie van de geschiedenis als bron van informatie leert dat door de eeuwen heen geschiedschrijving door machthebbers werd gemanipuleerd. Geschiedenis wordt dan het verhaal van de dominerende cultuur die ervoor kan zorgen dat de verhalen van de verslagen volkeren of die van minderheden niet aan het nageslacht worden overgeleverd. Voor bestuurders wordt het steeds moeilijker zich achter manipulatieve woordspelletjes te verbergen.

Carl Jung onderscheidt vier leiderschapstypen de Wijze, de Goddeloze, de Rechtvaardige en de Dwaas. In de overheidssfeer is in Nederland met name de louter technocratische leider, de goddeloze dwaas (goddeloos materialisme, zielloze consumptiemaatschappij) populair. Een kenmerk van personen met NPS (Narcistische persoonlijkheidsstoornis) is dat ze in grijze muizen gedrag excelleren. De cultuur in een organisatie dient zodanig te zijn dat managers met NPS op een gezonde manier, met humor worden gecorrigeerd.

Tussen de Oosterse en Westerse cultuur, aan de culturele diversiteit in de wereld ligt de lerende mens en de moraal van het verhaal ten grondslag. Op dit moment wordt het steeds duidelijker dat het naïeve geloof van politici in de mythe van de vrijemarktgedachte en het zelfregulerende vermogen van de financiële sector, onderwijs, zorg en woningcorporaties op illusies blijkt te berusten. Met behulp van het maskerkwadrant kunnen politieke machtsspelletjes worden verklaard. Te veel politici beperken zich tot het besturen van 'bv-Ego'. Mismanagement kan ook met het verschijnsel ‘schaap in wolfskleren’ worden geduid.

Marten Toonder De Bovenbazen in sociologisch perspectief (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #43 februari 2017):
De Bovenbazen bieden een vermakelijke illustratie van de kapitaalconcentratie die nu actueel is en gepaard gaat met groeiende ongelijkheid en tweedeling. Uiteraard is het een simplificatie, maar daardoor weet Toonder het treffend weer te geven zodat een kind het begrijpt, ’als je begrijpt wat ik bedoel’. Toen de kredietcrisis ’actueler was dan ooit’ werd het verhaal in 2012 opnieuw gepubliceerd in het NRC Handelsblad. Toonder drijft de spot met de Bovenbazen als een stel geslepen zielige criminelen. De werkelijkheid is echter anders en ontrekt zich aan ons bevattingsvermogen, zoals Luyendijk onthult in zijn boek Dit kan niet waar zijn: Over bankiers.
De desastreuze soliumwinning
In de Gouden Bergen ruilen NG en AWS aandelen. NG is nog boos over de DDT-spinnen, die hem de naaimachines hebben gekost. Het solium had nooit aan OBB mogen worden gegeven. Omdat AWS de zaken niet meer vertrouwt, vliegt hij per privé helikopter naar slot Bommelstein. Daar is Bommel in zijn nopjes met de futvoeder, een
perpetuum mobile: gratis energie. AWS schiet in de stress en vliegt linea recta met OBB en de futvoeder naar de Gouden Bergen.
De meest treffende passage die het boek samenvat lijkt mij de Voorschriften voor de Bovenbazen:
“Geef nooit geld weg. Zeg altijd dat je zoveel verplichtingen hebt dat er niets meer af kan. Werk slijtage in de hand, want dat bevordert de productie. Bevorder de verveling; dat schept behoefte aan nieuwe dingen. Roei de natuur uit, want natuur is onze grootste vijand. Die vernieuwt zichzelf, voel je wel? En dat soort dingen meer.” ( p 49).
Commentaar van sociologen: Marx, Wright Mills, Veblen en de 200 van Mertens
Tegenwoordig komt het meer overeen met het Financieel Industriële Complex, conform de visie van Piketty, Luyendijk en anderen. Militairen worden geleid door politici en deze zich laten leiden door industriële belangen en technici en wetenschappers afhankelijk zijn van financiering. ’Wie betaalt, die bepaalt. Het kapitaal dicteert de arbeid, kort door de bocht gezegd. Zie hierover mijn artikelen over het WTE Complex en De filosofie van eenvoud van Mariaus de Geus in nr 31 en 32.
Sympathie voor ’minvermogenden’
Zoals de minvermogende stripfiguren van Toonder woonde Veblen laatste jaren van zijn leven in een boshut in het kustgebergte, vanwege zijn hang naar de ‘savage state’ en de kleinschalige boerengemeenschap waarin hij was geboren. Hij stierf uitgeput in zijn hut, totaal verarmd, verlaten en vergeten, Maar zijn Theory of the Leisure Class werd een blijvende bestseller, die nog altijd actueel is, zij het met de nodige kritische kanttekeningen. Zie hierover mijn artikel in nr 32 over De filosofie van eenvoud.
Veblen heeft het ook over ‘absentie ownership’, de titel van zijn laatste boek over de ’nietsdoende klasse’, die niet deelneemt aan het productieproces, maar er wel veel aan verdient. Hij had toen reeds een profetisch oog voor de desastreuze en ontwrichtende invloed die woekerende geldhandelaren kunnen hebben in de ‘predatory society’, die hun prooi was en die met list en bedrog wordt bedrogen. Luyendijk geeft hierover een kijkje achter de schermen in zijn boek Dit kan niet waar zijn: Over bankiers.

Een probleem kun je alleen effectief oplossen door oorzaak en gevolg duidelijk met elkaar te verbinden en niet door wat in de politiek vaak gebeurt de kool en de geit te sparen. Topbestuurders vinden dat kritiek op hun functioneren het vertrouwen in het systeem negatief beïnvloedt. De kredietcrisis leert dat de bomen niet tot in de hemel groeien. Er is volgens Marten Toonder een schijnwelvaart gecreëerd, die laat zien dat we te lang boven onze stand hebben geleefd. Door krediet in het systeem te pompen is een implosie door de overheid afgewend, met als gevolg een explosie van schulden. De schuldencrisis kan alleen worden opgelost door weer meerwaarde aan het systeem toe te voegen. Is het juist niet zo dat de te lang volgehouden struisvogelpolitiek de problemen extra heeft versterkt?

Wetenschapsbestuurder Dr. C. (Kees) le Pair (Elsevier 2 augustus 2008):
‘Nederland verbommelt.’ Daarmee bedoelt hij te zeggen dat het praatjesmaken toeneemt, terwijl het slimme Tom Poesdenken achterblijft. Waar is de tijd gebleven dat een Nederlander de krukas uitvond, of ‘de fluit’, het superieure vrachtschip dat Nederland aan de Gouden eeuw hielp? Het slimme, op techniek gerichte onderwijs is verdwenen en komt voorlopig ook niet terug, want minister Plasterk van Onderwijs heeft wel een grote mond , maar krijgt niks voor mekaar.

Le Pair denkt Dat Toonder zag dat Nederland bewoog in de richting van loze retoriek, aan het ‘verbommelen’ was, en daarom Heer Bommel een prominentere rol gaf. ‘De waardering voor slimheid is afgenomen in Nederland. Het gewicht van de natuurwetenschappen neemt ook af.’ Jaren was hij van plan deze theorie aan Toonder voor te leggen, maar toen hij eindelijk het initiatief nam, was het enkele weken voor diens dood. ‘Hij is er niet aan toegekomen mijn brief te beantwoorden.’
Gelet op het interview van Maud Kips
met Marten Toonder zal hij vermoedelijk iets gezegd hebben in de sfeer van:
Het is zeker een rake typering, verhalen zijn echter een groeiproces en komen meer onbewust dan bewust tot stand. Achteraf kunnen we gemakkelijker bezien welke route we in het leven hebben afgelegd.

Garmt Grootgrut is een stripfiguur uit de Nederlandse stripreeks Tom Poes, ook wel bekend als de Bommelsaga, geschreven en getekend door Marten Toonder.
Hardwerkende Rommeldammer. Vooruitstrevend. Voert al snel de computer in. Is vaak de dupe van manipulaties van het grootkapitaal. De middenstand komt altijd achteraan. Gehuwd,[4] heeft een winkel in Rommeldam en bezorgt per driewielervoertuig in de buitengebieden. Houdt het contact in stand tussen Joost en het personeel van de markies bij zijn leveranties aan de achterdeur van Bommelstein. Hij is actief lid van de plaatselijke Harmonie. Hij was in zijn jonge jaren een bekend zwemmer.

Winnie Sorgdrager: 'Cultuur speelt in het regeringsbeleid geen enkele rol’ (Bob Witman Volkskrant 29 december 2005). Hoever moet de slinger doorslaan voordat echt actie wordt ondernomen? Prevaleert in Nederland bij de overheid de handelsgeest?

In het rapport ‘E i V’ wordt de stelling onderbouwd dat de politiek niet aan de marktwerking maar aan een cultuuromslag in de collectieve sector de hoogste prioriteit had moeten geven. Verlichtingsfundamentalisme (c.q. ’marktfundamentalisten’) en moslimfundamentalisme zijn de twee kanten van één medaille, het binaire 'of-of'-denken.

Er is een ommekeer in het denken nodig. Het is wenselijk dat het ‘en-en’-denken, het complementaire denken tussen Oost en West, de interdisciplinaire aanpak, de integrale denktrant meer centraal komt te staan. Zorg voor het zelf, Westerse - en Oosterse levenslessen maken het mogelijk de Westerse - en Oosterse supermachten daadwerkelijk in evenwicht te houden. Het draait niet om Westerse of Oosterse suprematie, maar om de wederkerigheid, de complementariteit. De lemniscaat symboliseert dit transformatieproces. De vraag komt centraal te staan wat kunnen we van elkaar leren? Er is behoefte aan een nieuw paradigma, een ethisch réveil.

Er is behoefte aan de wijsheid van een Salomonsoordeel. Primair draait het om de mechanismen, de wetmatigheden die aan ons gedrag ten grondslag liggen. In het bijzonder de zeven universele wetten die in het boek De Hele Olifant in Beeld van Marja de Vries worden besproken. Deze wetmatigheden kunnen we in ons voordeel, maar ook in ons nadeel aanwenden. Het is onze vrije wil die daar richting aan geeft. De kredietcrisis is mede een gevolg doordat de afgelopen decennia het publieke en het private domein volledig met elkaar verweven zijn geraakt. De marktfundamentalisten zijn als een olifant door de porseleinkast gebanjerd. Men heeft één kant van de medaille, de moraal van het verhaal volledig verwaarloosd. Een goede balans is alleen te bereiken wanneer ook met de keerzijde rekening wordt gehouden.

De vraag die gesteld kan worden is in hoeverre hangen de veel besproken debacle’s Enron, Parmalat, Ahold, Shell, Betuwelijn en HSL, de vernieuwingen in het onderwijs (Het Nieuwe Leren) en de kredietcrisis - een gevolg van de uit de hand gelopen marktwerking - met de organisatiecultuur samen? Elk probleem heeft specifieke kenmerken, maar er kan ook van een generiek patroon worden gesproken. In bedrijven waar het misgaat wordt vaak het spel van de 'dubbele’, de verborgen agenda gespeeld.

In het Westen heeft de democratische macht van de staat het christendom als credo vervangen. De paranoia (deze mentaliteit heeft dezelfde wortels Demon est deus inversus), oftewel de marktfundamentalisten in het Westen kunnen met de moslimfundamentalisten in het Oosten worden vergeleken. De wetmatigheden in het universum werken zodanig dat secularisering als het ware automatisch de tegenhanger fundamentalisme oproept.

Het rapport 'E i V' wil aantonen dat de holos-beschaving gecreëerd kan worden door de absolute waarheid, de éne werkelijkheid als vast referentiepunt te kiezen. De bij het thema gebroken symmetrie besproken debacle’s vloeien uit de Wet van Karma, de Wet van Zaaien en Oogsten voort. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig. Het artikel De Ware en de Valse vriend van het volk in Opinio 15 – 21 februari 2008 spreekt voor zich. Kinderen hebben blijkbaar nog wel de tegenwoordigheid van geest wanneer ze voor knettergek worden uitgescholden te zeggen: 'Wat je zegt ben je lekker zelf'.

De overlevingsstrategie, survival of the fittest heeft op de menselijke natuur, dat wat alle menselijke wezens met elkaar gemeen hebben, 'goed en kwaad', de grondbeginselen van de ethiek die nooit veranderen betrekking. Voortgaande beschaving is afhankelijk of we de moraal van het verhaal laten prevaleren.

De lemniscaat laat zien dat de aardse kringloop tegengesteld is aan de hemelse kringloop. Desintegratie, een gesloten lus, een loop ontstaat wanneer we bijvoorbeeld hokjesgeest laten prevaleren. De chaostheorie leert dat het gedrag van de natuur daardoor onvoorspelbaar wordt. Is het dan niet logischer om te kiezen voor integratie? We moeten de regels van het spel beter leren spelen. Integratie, het creatief bezig zijn geeft energie en desintegratie kost energie. Leren is een groeiproces, een bewustwordingsproces. De bevindingen van het onderzoeksrapport 'E i V' borduren voort op:
Erwin Schrödinger knows that this statement is open to misconception and tries to clarify it. The main principle involved with "order-from-disorder" is the second law of thermodynamics, according to which entropy only increases. Schrödinger explains that living matter evades the decay to thermodynamical equilibrium by feeding on negative entropy.

Edin Mujagic (Volkskrant 4 november 2010) ‘Ze gebruiken geldpers voor de staatsschuld’:
Er is eigenlijk niets verandert sinds de jaren zeventig. Toen zei een Amerikaans minister van Financiën tegen een aantal van zijn Europese ambtgenoten: ‘De dollar is onze munt, maar uw probleem.’

Een ding is duidelijk dat het Westen onder leiding van de VS de voorkeur geeft aan het kwaad van het marktfundamentalisme, boven het kwaad van het moslimfundamentalisme uit het Oosten.

Wordt de islam als zondebok gebruikt om het eigen falen te maskeren?

De socioloog Abraham de Swaan wijst op het mechanisme identificatie en ‘desidentificatie’. Als mensen zich als groep aaneensluiten, sluiten ze anderen uit. Dat zijn twee kanten van eenzelfde proces. Volgens dit alom bekende mechanisme in de sociologie leidt insluiting automatisch tot uitsluiting en maakt daarmee een wereldsamenleving onmogelijk.

Na de oorlog was Kurt Baschwitz werkzaam als buitengewoon hoogleraar aan de nieuwe Faculteit der Politieke en Sociale Wetenschappen van de UvA (1948), om op 1 augustus 1952 tenslotte benoemd te worden tot gewoon hoogleraar in perswetenschap en massapsychologie aan deze faculteit. In 1957 ging hij met emeritaat.
Abram de Swaan: "[...] deze Duitse denker heeft met Denkend mensch en menigte uit 1938 een prachtige verhandeling geschreven over de massapsychologie. Daarin beschrijft hij hoe mensen ten prooi kunnen vallen aan een "verlammend idee" en zich dan door een kleine groep laten meeslepen. Baschwitz was een Duitse essayist die in Amsterdam hoogleraar sociale psychologie werd. Er bestond een Baschwitz-Instituut, maar dat is plotseling verdwenen. Nu heet het anders. Dat gebrek aan liefde heeft onder andere iets te maken met het feit dat wij een cultureel gekoloniseerde samenleving zijn. Net zoals mensen die leven in een koloniale samenleving denken we dat onze baas alles veel beter weet. En onze baas, dat zal ik bij deze gelegenheid eens verklappen, is Amerika."

Aan elke crisis liggen tegenstellingen, zoals bijvoorbeeld tussen 'Politicals & Professionals', ten grondslag. Door de nauwe 'verstrengeling' tussen de 'eerste, tweede en derde macht' en de 'vierde, vijfde en zesde macht' verloopt de weg naar verbetering nu contraproductief omdat de brokkenpiloten elkaar de hand boven het hoofd houden en geen contact meer hebben met de werkvloer. De brokkenpiloten die de problemen hebben gecreëerd moeten zich nu als een ware Baron von Münchhausen aan hun eigen haren uit het moeras trekken. Door de deregulering, het privatiseren van het onderwijs, de wooncorporaties en de zorg heeft de overheid het stuur uit handen gegeven en dreigt de cash cow Nederland volledig te worden uitgemolken. Met een lose-lose situatie als gevolg. Het zelfreinigend vermogen van de parlementaire democratie gaat daardoor verloren.

In Nederland is de situatie gegroeid dat de hoogwaardigheidsbekleders die in de schaduw van de formele macht opereren, met al hun bijbanen aanzienlijk meer verdienen dan de verantwoordelijke bewindspersonen. Uiteindelijk is het de informele 'vierde, vijfde en zesde macht' die echt aan het roer zit. Michail Gorbatsjov heeft gelijk ‘We hebben een perestrojka nodig.’

Veel managers in het onderwijs gaan van meten is weten uit. Door de toenemende managersbureaucratie wordt echter zoveel tijd uitgetrokken voor het meten dat er voor het onderwijzend personeel geen tijd overblijft daadwerkelijk iets met de meetresultaten te doen. Het meten is een doel op zichzelf geworden. Het gaat er juist om dat meetresultaten worden gebruikt om zwakke leerlingen extra aandacht te geven.

Door de secularisatie en de daarmee samenhangende ontzuiling zijn de verticale bindingen tussen de maatschappelijke lagen voor een belangrijk deel verloren gegaan. Naast het thema vierde macht verdient ook het fenomeen organisatiecultuur meer wetenschappelijke aandacht. Getallen vormen het steigerwerk waar het gebouw van een cultuur tegenaan wordt gebouwd.

Cultuuroverdracht laat zien hoe we moeten leren. 'Vmbo'ers leren niet hoe ze moeten leren' (Volkskrant 7 december 2009).
Petra Tasseron: ‘Onze ervaring als ouders van twee dochters op vmbo-basis/kader is dat ze niet leren hoe ze moeten leren. Ze lopen vier jaar rond met een lege agenda en raken eraan gewend dat er geen huiswerk gemaakt wordt. Zo kweek je vanzelf hangjongeren'.
G. Verhoef: 'Het probleem is niet dat ze niet leren leren. Het probleem is dat ze niet leren, ze kunnen er onderuit, het hoeft niet per se'.
De als het maar leuk is cultuur in het onderwijs is een rem op het leveren van echte prestaties. De vraag kan worden opgeworpen in hoeverre heeft de Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen'' onder voorzitterschap van Jeroen Dijsselbloem echt een aanzet tot vernieuwing van het onderwijs gegeven?

Michaël Zeeman column De universiteit en de zin van het leven (Volkskrant 28 februari 2008): De decaan Anthony T. Kronman publiceerde zojuist een essay met een titel en een ambitie waarmee hij in Amsterdam weggehoond zou worden: Why Our Colleges and Universities Have Given Up on the Meaning of Life. Kronman betoogt dat de universiteiten een rol te spelen hebben om de weerbaarheid van een seculiere, humanistische beschaving en haar idealen te versterken. Intensieve bestudering van de klasieken uit de literatuur, het politieke denken en de wijsbegeerte, maakt de maatschappelijke elite sterker bestand tegen vrolijke nonsens en gevaarlijke nonsens. Tot slot volgt de conclusie: De kamercommissie die over ons onderwijs oordeelde, maar geen rekenschap aflegde van de ideologische verblindheid die tot de huidige gekkigheid leidde, zou gedwongen moeten worden haar eigen rapport op te eten. En daarna haar tanden te poetsen.

Michaël Zeeman column Spieken bij je buurman (Volkskrant 6 maart 2008): Hoe komt het dat wij, wel de landbouwmarkt hebben weten te organiseren, maar niet de cultuurpolitieke? Toegegeven, eerst komt het eten en pas dan de moraal – maar dat ‘pas dan’ is allang aangebroken. De nationalist Geert Wilders bewerkstelligt wat de internationalistische denkers en commentatoren, de heen en weer reizende politici en hun ambtenaren, niet voor elkaar kregen: we gaan beleven dat een van de felste tegenstanders van de Europeanisering die Europeanisering nillens willens gaat bevorderen. Dat een gemeenschappelijke vijand voor verbroedering kan zorgen, is weliswaar een vertrouwd gegeven, maar het manifesteert zich keer op keer op onverwachte plekken.

Rutger van Santen artikel Een angstige kamer mijdt debat over Wilders film (Volkskrant 7 maart 2008): Nu heeft men de perfecte aanleiding om gezamenlijk op de plenaire vloer van de Tweede Kamer een standpunt te betrekken over een zeer belangrijk statement van de regering, en men laat de gelegenheid lopen! Het is uiteraard onmogelijk om in de harten te kijken van de dames en heren woordvoerders maar een vermoeden heb ik wel: Niemand weet zeker wat voor electorale gevolgen het innemen van het ene of het andere standpunt over de Wilders-film heeft en daarom zwijgt men voorlopig liever. In dat licht worden de heftige pleidooien voor de heilige principes van de vrijheid van meningsuiting en expressie toch een tikkeltje fletser!

In navolging van Spinoza zei Einstein ooit tegen De Gaulle dat we marionetten zijn zonder dit zelf te beseffen. Een tunnelvisie, hokjesgeest houdt in dat bestuurders marionetten van het systeem kunnen worden.

Gezondheidseconoom en jurist Wim Orbons Slechte rechters moet je kunnen ontslaan (Volkskrant 14 april 2010):
Rechtspreken is mensenwerk, dus daar worden wel eens fouten gemaakt. Dat maakt het noodzakelijk de kwaliteit in de gaten te houden.
Veroordelingen in de Puttense Moordzaak, de Schiedammer Parkmoord (in beide gevallen moord en de verkeerde dader) en de eerdere veroordeling van Lucia de B. (geen moord, maar wel een ‘dader’) kennen nog een ander probleem: de procedure van herzieningsverzoeken bij de Hoge Raad. Die procedure is ongelukkig. Scoringsdrift, tunnelvisie en soms arrogantie hebben intrede gedaan in de rechtszaal, maar ook paranoia en visioenen.
Maar gelukkig is de weg naar de waarheid uiteindelijk toch gevonden.

Liegen dat het gescand staat (Volkskrant 7 maart 2011 p. 23)
De hersenscanner is een betrouwbare leugendetector, stelt een Amerikaans bedrijf. Wetenschappers tonen het tegendeel aan.
Roger Kievit van de Universiteit van Amsterdam: Om die reden moet je hersenscans wat ons betreft niet in rechtszaken gebruiken: te onbetrouwbaar. Terecht is de hersenscan in verschillende Amerikaanse staten sinds kort verboden als bewijsmateriaal.

Pieter Broertjes 'Ik heb de krant bevrijd van linkse dogma's' (Volkskrant 9 augustus 2008):
In 1998 bereikte de Volkskrant bijna 8% van de mensen jonger dan dertig, in 2007 was dat amper 5%. Dat gat zou DAG kunnen vullen.

Eindconclusie is dat Blavatsky in De Geheime Leer een visie uitwerkt, die nog voor 100% geldt, namelijk hoe kunnen we leren beter met elkaar samen te leven. Het draait dus niet om onderwijs dat primair op marktwerking is gericht, waarbij het individu centraal staat, maar om een individueel leerproces (Individualiteit), een onderwijssysteem dat zich op een betere samenleving oriënteert.

NLP voor therapeutisch gebruik: Transformationele grammatica van Noam Chomsky en daarop verder bouwende en - onder invloed van de hypothese van Alfred Korzybski en Glasersfeld - door Bandler en Grinder ontwikkelde spraakmodellen (Metamodel en Miltonmodel).
Joost van der Leij legt in zijn boek ONBEPERKT JEZELF de relatie tussen NLP en het Enneagram. Het is ook mogelijk NLP met het boek De Ether Bestaat! en het rapport 'E i V' te verbinden. Het rapport maakt gebruik van het TOTE-model, dat in het boek Essenties van NLP (p. 88, 92) van Lucas Derks & Jaap Hollander wordt besproken. De cirkel is rond.

Begrijpen is volgens Spinoza de dingen zien in hun ‘logische afhankelijkheid’.
Het begrip toeval (Amor fati: Liefde voor het lot.) wordt in verband gebracht met ‘logische afhankelijkheid’ en ‘acausale geordendheid’ (Karma-Nemesis).
Dr. Jolande Jacobi boek De psychologie van Carl G. Jung (p. 21): Jung noemde, een modaliteit die er eenvoudigweg is, zonder oorzaak, ‘acausale geordendheid’.

Het samenbundelende principe de grens van een grens dat door Amanda Gefter op p. 349 wordt verwoord komt verdacht veel met de drie manifestaties van fohat - eenheid van alle eenheden DGL Deel I p. 467) of eenheid van eenheden DGL Deel I p. 698) of eenheid weerspiegeld in alle eenheden en elke eenheid DGL Deel II p. 668) - overeen. Het trekken van een grens op aarde is mensenwerk.

De oplossing van de unificatietheorie wordt niet gevonden in het elementaire deeltje maar in de ruimte die de elementaire deeltjes van elkaar scheidt.

Deze stelling is gebaseerd op De Geheime Leer, Deel I p. 563: ‘De kracht is daarom niet in het atoom maar in de ruimte die de atomen van elkaar scheidt (neutrale centrum, eros = fohat). Evolutie vindt door emanatie plaats. In supersymmetrie heeft ieder elementair deeltje een zogenaamde supersymmetrische partner. De elektrische spanning tussen twee polen bestaat echt. De i t/m xii experimenteel (min of meer) bewezen effecten van de werkzaamheid van de ether, vormen de materiële tegenhanger van de vijf eigenschappen, de vijfde dimensie van het bewustzijn.

Het volgende hoofdstuk laat zien om van elkaar te kunnen leren, moeten we elkaar eerst leren te begrijpen (Ouspensky).

Zie ook

Boeken:

Externe Links

Categorie: Definities | Auteurs: Harry Nijhof


Deze pagina werd sedert 6 febr. 2008 keer bekeken.