1.1 Conclusies en Aanbevelingen

Emil Cioran: Het is echter een heldere, cionareske paradox dat de mens juist vanwege de wil tot slagen een eindeloze reeks catastrofen achter zich laat: je manifesteren betekent je door een of andere vorm van volmaaktheid laten verblinden. Denken leidt tot niet-handelen. De utopie houdt volkeren jong en vitaal. Wijsheid maakt hem oud en futloos. Dat zag je al bij de Romeinen. Toen ze ten langen leste door contact met de Grieken beschaafd werden, sloeg de vermoeidheid toe en waren ze een gemakkelijke prooi voor de utopisch gedreven barbaren.

Probleem van het ego (Homo sapiens, Perceptie, Zevenvoudige samenstelling van de mens)

Johannes: Dan zal ik de Vader vragen jullie een andere pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn: de Geest van de waarheid. De wereld kan hem niet ontvangen, want ze ziet hem niet en kent hem niet. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven (14:17-20)
Baruch Spinoza: Toch kan de natuur niet worden weerstreefd en behoudt ze haar vaste en onveranderlijke orde.
George Bernard Shaw: Science never solves a problem without creating ten more.
George Bernard Shaw: Als jij een appel hebt en ik heb er een, en we ruilen die met elkaar, dan hebben we nog steeds allebei een appel. Maar als jij een idee hebt en ik heb er een en die ruilen we met elkaar, dan hebben we allebei twee ideeën.
Winston Churchill: The first lesson that you must learn is, when I call for statistics about the rate of infant mortality, what I want is proof that fewer babies died when I was Prime Minister than when anyone else was Prime Minister.
Stelling: Het informele circuit, de achterkamertjes politiek en sociale -, diplomatieke - en lobbynetwerken van het grootkapitaal regeren voor een belangrijk deel de Westerse wereld.
Stelling: Door veel politici wordt, om hun ‘new boys netwerk’ uit te breiden, hard achter het creëren van extra kleilagen van managers en directeuren aangelopen. Door de wetenschap wordt dit niet onderbouwd.
Stelling: De Vierde, Vijfde (Vijfde colonne) en Zesde macht (Media) in Nederland en Brussel zorgen voor de feedforward besturing, de groepsdynamiek in de samenleving en de 1e, 2e en 3e macht in Nederland voor feedback. Door het technocratische beleid, met een sterke focus op het marktmechanisme is zowel in Den Haag als in Brussel, de politieke deugd een liefde voor allen, de geest van gelijkheid van Montesquieu voor een belangrijk deel door het fêteren van het grootkapitaal vervangen.

De wagenmenner van Plato komt ter sprake in het boek Het mysterie van het Zelf Upanishaden (p. 52, 1455, 151 en 152) van Dr. W.H. Vledder, De Upanishads (p. 195,196) van Wim van de Laar en De Anugita Een vervolg op de Bhagavad Gita (p. 89, 111) van Kashinath Trimbak Telang.
Het '
dat ben jij' in het boek (p. 21,126,129-132) van Vledder komt met het Tat Tvam Asi in het boek (p. 110, 111, 112, 113 en 114) van Wim van de Laar overeen.

DIT is DAT (Wim van de Laar tijdschrift InZicht 1 - 2016):
Identificatie is niets anders dan een vernauwing die je het zicht op het werkelijke Zelf ogenschijnlijk ontneemt. In die zin is identificatie misschien wel de meest voorkomende vorm van onwetendheid. “De onwetendheid en de daaruit voortvloeiende verwarring vormen de oergrond van ons lijden. We verblinden onszelf met onszelf, door een onjuist, ik-gericht denken. Dat houdt ons gevangen en doet ons ‘wenen om ons onvermogen’.”

Dit zien we vaker in het Nieuwe Testament, (Openbaring 16:15). Jezus zelf zegt in de Evangeliën dat Zijn komst zal zijn zoals de komst van een dief in de nacht. Hij gebruikt dit beeld om ons op te roepen om voorbereidt te zijn. Als je zou weten dat er vanavond een dief in je huis zou inbreken, dan zou je waarschijnlijk niet gaan slapen. Je zou wakker blijven, zodat je hem tegen kunt houden als hij komt. Je zou voorzorgsmaatregelen treffen om hem buiten te houden. Je zorgt dat je voorbereidt bent en klaar bent voor zijn komst. Je zou niet in slaap vallen maar wachten tot hij komt.

Academicus voert actie. Mag dat? (Stan van Pelt de Volkskrant 5 november 2022, Wetenschap p. 19-21);
Verenigd in
Scientist Rebellion, verwant aan Extinction Rebellion, gaan wetenschappers de straat op voor het klimaat. Hoe verhoudt idealisme zich tot het wetenschappelijke werk?

Mijn ego en ik (en de anderen) - (Lisette Thooft 14 april 2021):
Freudiaanse ego
Het freudiaanse ego is een ander concept: dat heb je nodig om te bemiddelen in het spanningsveld tussen je geweten, het superego, en je basale overlevingsdriften, het id. Het superego kun je niet missen want dan word je een gewetenloze schurk, en het id wil je ook niet kwijt want dan ga je in een hoekje liggen sterven. Die twee zitten je hele leven als een soort duiveltje en een engeltje op je schouders en fluisteren je in: pak lekker wat je wilt! Nee, nee, gedraag je! En het ego moet daartussen schipperen en bepalen wat je uiteindelijk doet.
Antroposofie
Ook in de antroposofie heeft het ‘ik’ een gunstige betekenis, als het element dat mensen onderscheidt van dieren. Het is onze geestelijke kern, dat wat ons in staat stelt lief te hebben, idealen te koesteren, en een levenslange leerweg te gaan van innerlijke ontwikkeling en spirituele groei.
Barry Long
Mijn westerse spirituele leraar Barry Long sprak van my beautiful ego – dat is de impuls die mij doet drinken als ik dorst heb, legde hij uit, die mij in leven houdt zolang mij leven is gegeven. Voor Long is de boosdoener het ‘zelf’ of preciezer zelfzucht, meer willen hebben dan je nodig hebt. Maar diep in meditatie gaan noemde hij going into me.

Heel democratisch en met koffie en chocola (Tom Roggen 28 oktober 2020):
Terwijl
Lucas Winnips een persbericht laat uitgaan over de volgende actie van Extincion Rebellion, halen twee andere 'rebellen' uit hun rugzak een meterslang spandoek met daarop de tekst: ‘4,5 miljard in rook op’. De beveiliging van het Ministerie van Economische Zaken heeft al snel in de gaten dat dit geen gewone werkdag gaat worden.

‘Jongens pik het niet meer. want het is jullie toekomst’ (Nathalie Huigsloot interviewt Jan Terlouw Volkskrant Magazine 16 mei 2020 p. 14-21):
‘Wat fijn dat er een overheid is die een beslissing neemt. Want dan weten we wat we moeten doen.’ En dat zie je nu ook weer. Maar natuurlijk zijn er ook tal van problemen, vooral omdat we zo weinig weten over hoe het verder zou kunnen gaan en hoe het verder zou moeten gaan. We moeten stap voor stap, tastenderwijs, door deze tijd heen. Of, zoals Rutte zei:
‘Varen in de mist.’
U heeft het er vaak over dat kapitalisme de baas is. Dat het alleen nog maar gaat over geld en economische groei in de wereld. Denkt u dat hebzucht af te leren is?
In de Bijbel staat het al:
‘Eerder gaat een kameel door het oog van de naald, dan dat een rijke het koninkrijk der hemelen in gaat.’ Dus dat moet de politiek doen, dat is zo belangrijk. En dat is zo makkelijk als wat.’
Hoe dan?
Veel hogere belastingen in die richting. Rutte begint dat in te zien, hoor.
Waarom is daar moed voor nodig?
‘De eerste neiging van mensen is om nu veilig te zijn, om nu te eten, om je nu te kunnen voortplanten. Mensen verlangen niet direct naar dingen die pas over dertig jaar nuttig zijn. We hebben geen langetermijn-gen. En dus is dit lastig om te veranderen. Zoals Nietzsche al schreef: ‘Uw vruchten zijn wel rijp, maar gij zijt niet rijp voor uw vruchten.’ De nood moet eerst zichtbaar zijn. En het punt van het klimaatprobleem is dat mensen niet weten hoe ernstig het is.
‘Ik denk het wel ja. De Amerikaanse socioloog Robert Putnam, die het boek
Bowling Alone heeft geschreven, komt op grond van onderzoek tot de conclusie dat mensen die niet ergens bij horen, bij een gemeenschap, een vakbond, familie, een twee keer zo grote kans hebben om volgend jaar dood te gaan dan mensen die wel ergens bij horen.’

Geert Wilders en Martin Bosma stellen in hun column Islam is het probleem, niet de moslims (Volkskrant 22 maart 2008). Het is daarentegen juist andersom heilige boeken als de Bijbel, de Koran of de Talmoet zijn het probleem niet. De denkfout van Wilders is dat er zonder moslims er geen Islamvraagstuk is. Het zijn de onbenullen zowel bij de PVV als in de radicale moslimwereld die de boeken als stok gebruiken om de hond te slaan.

Het oprekken van de vrijheid van meningsuiting door de PVV laat zien dat het echte probleem in Nederland is dat het steeds meer gaat over de vorm in plaats van over de inhoud. In plaats van de eeuwenoude beginselen als gelijkwaardigheid en sociale rechtvaardigheid te accentueren viert de afleidingsmanoeuvre van het vijandbeelddenken hoogtij. In de politiek wordt het weer van belang dat de inhoud het van de vorm gaat winnen. De machthebbers houden het spel van de illusiecultuur levendig.

Het gaat er juist om beleid te ontwikkelen hoe de polen 'ecologie en economie' optimaal kunnen samenwerken. Het is nuttiger in stabiliteit dan in instabiliteit te investeren.

De zigzag van de middenpartij
De kiezer gelooft het niet (Amber Davis De Groene Amsterdammer 1 augustus 2012):
Van verkiezing tot verkiezing slingeren Nederlandse middenpartijen heen en weer tussen
progressieve en restrictieve immigratieposities. Is die spagaat te overwinnen? Er zijn mogelijkheden, maar vooral problemen.
Middenpartij CDA, en met haar PVDA en VVD, zijn de
ene dag hardliners, de volgende dag weer brave multiculti’s. Deze zigzagbeweging heeft een logische basis in kiezersvoorkeuren. Maar een logische beweging is niet noodzakelijkerwijs een effectieve. De kiezer wantrouwt middenpartijen op terreinen als immigratie, maar ook Europa, die niet makkelijk in een links-rechts-tegenstelling passen, waardoor ze gedoemd zijn de strijd te verliezen van partijen op de flanken.
De
zigzagbeweging komt voort uit twee tegengestelde krachten. De eerste is de roep van de kiezer om een meer restrictieve opstelling van partijen. Zowel de achterban van de PVDA als die van het CDA vindt dat hun partij zich permanent te slap opstelt op het immigratiedossier. Dit is het gat waar de anti-immigratiepartij in springt om ontevreden kiezers weg te kapen.

Wetenschapsfilosofie
De wetenschapsfilosofie is nauw verwant met de epistemologie en de ontologie. Het poogt tot een beschrijving te komen van zaken als:
• het karakter van wetenschappelijke uitspraken en concepten;
• de wijze waarop ze worden ontwikkeld;
• hoe de wetenschap de natuur verklaart, voorspelt en beïnvloedt;
• methoden om de juistheid van informatie te bepalen;
• de beschrijving en de toepassing van de wetenschappelijke methode;
• de wijze van redeneren om tot gevolgtrekkingen te komen;
• en de implicaties van wetenschappelijke methoden en modellen voor wetenschap en voor de maatschappij als geheel.
Er wordt in de wetenschapsfilosofie onderscheid gemaakt naar:
• ontologische kenmerken: hoe het is
• epistemologische kenmerken: hoe is het te kennen
• methodologische kenmerken: hoe is het te onderzoeken
• sociaal-filosofische kenmerken: hoe beïnvloeden het onderzoek en de omgeving elkaar

Internationale Vrouwendag (Jacobine Geel op 2 - 13 maart 2022 NPO2):
Waarvoor gaan zij de barricade op?
Internationale Vrouwendag was voor voor Jacobine Geel aanleiding om drie bijzondere vrouwen met een diverse culturele achtergrond uit te nodigen. Genderwetenschapper Kaouthar Darmoni doet een duidelijke oproep aan alle vrouwen: omarm je vrouwelijkheid. Psychiater en schrijver Forugh Karimi vertelt over haar vlucht vanuit Afghanistan naar Nederland en welke lessen ze leerde. Ook komt pionier Joyce Sylvester aan het woord. Zij was de eerste zwarte burgemeester in Nederland.

Dichters & Denkers Hoe oprecht is het merk Pfeijffer? (Joost de Vries De Groene Amsterdammer 9 maart 2016):
In principe hoef je helemaal geen recensie te schrijven van Brieven uit Genua; Ilja Leonard Pfeijffer doet dat namelijk zelf al.
Herhaaldelijk eigenlijk, hij kan niet ophouden over zijn eigen boek-in-wording te schrijven aan verschillende van zijn geadresseerden: Het boek zal ‘een centrale plaats innemen in mijn oeuvre. (…) Het is ook in zekere zin het ultieme vervolg van een zoektocht, die al met mijn debuut is begonnen, naar de verhouding tussen fantasie en werkelijkheid, feit en fictie, wens en waarheid, schrijven en leven en naar de manier waarop die domeinen in elkaar overvloeien. (…)
Ik wilde zeggen dat ik Pfeijffer na het lezen van dit boek sympathieker ben gaan vinden,
oprechter, menselijker – maar dan heeft hij me precies waar hij me wil hebben, dan ben ik erin getrapt, dan heeft hij me gevangen in zijn spiegelpaleis van zelfreflecties, waar hij zich juist heeft laten zien zoals hij wilde.

Het veranderende virus en het vaccin (Ronald Veldhuizen Volkskrant 22 augustus 2020 Wetenschap p. 22-23):
Bijna wekelijks constateren onderzoekers dat het nieuwe coronavirus muteert. Zit er een gedaanteverwisseling bij waarmee het virus zich straks niets aantrekt van vaccin of medicatie?
Dát het coronavirus continu muteert, is doodnormaal, zegt Snijder. Telkens als het virus een mens infecteert, maakt het miljoenen keren kopieerfoutjes. Niemand weet wat die mutaties allemaal doen, al zullen de meeste niet veel uitmaken, zegt Snijder.

Eenheid en cohesie zijn cruciaal bij het pareren van een crisis. Hoe weerbaar is Nederland dan? Marcia Luyten de Volkskrant 30 maart 2022 p. 29):
Cyberaanvallen, campagnes van desinformatie en fake news, het financieren van groepen en politici die zich tegen westerse democratieën keren, het Kremlin heeft net als China een rijk gevulde gereedschapskist om westerse samenlevingen te destabiliseren om zo hun macht te breken. Ook
verdekt imperialisme hoort daarbij. Rusland breidde zijn controle en invloedssfeer uit door in Syrië te vechten voor Assad.
Scandinavische landen kunnen rekenen op hun burgers omdat Scandinavische burgers kunnen rekenen op hun staat. Minouche Shafik, directeur van de London School of Economics, laat in haar net verschenen boek
Samen Een nieuw sociaal contract voor de 21e eeuw zien hoe de Scandinaviërs hun burgers meer gelijkheid en meer zekerheid bieden, zonder in te boeten op innovatie of flexibiliteit van de arbeidsmarkt.

Van ‘de nieuwe bestuurscultuur’ geen spoor bij De Jonges rol in Sywerts deal (Sheila Sitalsing de Volkskrant 29 maart 2022 p. 2):
Van Pieter Winsemius – tweemaal minister geweest, gepokt en gemazeld in het openbaar bestuur – komt het
leerstuk van het bestuurlijke uitstellen. Hij doceerde het in talloze openbare optredens en hij schreef het op in een geestig boekje ^vol opgedane Haagse managementwijsheden: als je iets een half jaar wilt uitstellen stel je een commissie in, als je de boel tweeënhalf jaar wilt traineren een stuurgroep en als je vier jaar uitstel wenst een taskforce.

Hij slaagt er in te doen waar Trump zo naar verlangde’(Iñaki Oñorbe Genovesi de Volkskrant 29 maart 2022 p. 27):
Wereldwijd zijn commentatoren en deskundigen enthousiast over de communicatie van de Oekraïense president Zelenski. ‘
Als Zelenski spreekt, zijn we allemaal Oekraïens!

Onderzoek Staatsverzekeraar Atradius dekt controversiële Russische deals
‘De overheid had
principiëler moeten zijn’ (Daphné Dupont-Nivet en Emiel Woutersen De Groene Amsterdammer 29 maart 2022):
De Nederlandse staat stond via staatsverzekeraar Atradius garant voor deals tussen Nederlandse ondernemers en vertrouwelingen van Poetin. die voorkwamen op Amerikaanse sanctielijsten. Volgens experts ondermijnt Atradius zo de
Amerikaanse sancties en overtreedt het zijn eigen corruptiebeleid.
Sinds het neerhalen van de MH17 spreekt de regering zich in
toenemende felheid uit over het Russische regime, zegt ze.
Sinds de Russische inval van de Krim in 2014 stond Atradius volgens de openbare verzekeringspolissen garant voor 27 contracten van Nederlandse bedrijven in Rusland. Zeker
drie deals waren met Russische vertrouwelingen van Poetin, blijkt uit onderzoek van Investico voor Trouw en De Groene Amsterdammer. De drie projecten hebben een gezamenlijke verzekerde waarde van ruim dertig miljoen euro en zijn gesloten met bedrijven die (deels) eigendom zijn van de prominente oligarch Gennadi Timchenko.
Maar op de achtergrond bleef het belang van de
BV Nederland toch groter. Ook na het neerhalen van de MH17, na de annexatie van de Krim en na de oorlog in Oost-Oekraïne in 2014 bleef de deur wagenwijd open staan voor Russisch gas en bleven Nederlandse bedrijven bijdragen aan de Russische fossiele sector. En de overheid bleef dus ook verzekeringen afgeven aan Nederlandse bedrijven voor overeenkomsten met een boezemvriend van Poetin. Over de Linden is er kort over: ‘Dit is meten met twee maten.

Steenrijke Rus Abramovitsj en Oekraïners mogelijk vergiftigd tijdens vredesoverleg (Chris van Mersbergen AD 28 maart 2022):
De steenrijke Russische zakenman Roman Abramovitsj en Oekraïense vredesonderhandelaars zijn mogelijk vergiftigd rond een vredesoverleg op 3 maart in de Oekraïense hoofdstad Kiev. Volgens de Amerikaanse krant
The Wall Street Journal en het journalistieke onderzoekscollectief Bellingcat geven de schuld aan leden van het Russische regime, die de onderhandelingen zouden willen saboteren.

Oprichter van Open Russia (Michail Chodorkovski Buitenhof 27 maart 2022 NPO1), kent Poetin nog vanuit het begin van deze eeuw. 'Toen was hij de leider van een bandietengroep. Nu is hij een bandiet met een missie en dat is veel enger, want er hangt bloed aan die missie', vertelt de Rus. Ook vergelijkt hij de Russische president met Hitler. 'Wat Poetin nu doet lijkt op datgene wat Hitler destijds heeft gedaan. Zelfs de manier waarop hij oorlog voert', stelt hij. Ook verwacht hij niet snel terug te keren naar Rusland: 'Ik kan pas terug naar mijn vaderland als Poetin daar weg is.'
Michail Chodorkovski heeft gelijk wanneer hij zijn betoog met het
stockholm syndroom onderbouwd.

Oostblokmemoires (Saraberkeljon interviewt Nausica Marbe de Volkskrant van 28 maart 2022 p. V4-6):
De
angst die schrijver en columnist Nausicaa Marbe (58) voelde bij het uitbreken van de coronapandemie, riep herinneringen op aan haar jeugd in communistisch Roemenië. Daar kwam een boek met memoires uit voort, Wachten op het Westen. En wanneer begon je je echt onvrij te voelen?
Zo langzamerhand realiseerde ik me dat ik me begaf in een web van leugens, dat je de waarheid niet mocht denken en zeggen. Mijn ouders waren tegenstanders van het regime, maar geen revolutionairen die de straat op gingen en ‘dood aan Ceausescu’ stonden te roepen. En als je het alleen binnenskamers zegt, verander je een land niet. Hoe ouder ik werd, hoe meer vragen ik begon te stellen. We leven in een shitzooi, wanneer gaat dat veranderen? Mijn ouders zeiden: nooit. We dachten dat het communisme voor eeuwig zou zijn. Het Oostblok was in onze ogen een eiland dat buiten de tijd viel.’

Nausicaa Marbe Wachten op het Westen
Het begin van de coronacrisis, toen het leven radicaal veranderde, onzeker en benauwend werd, voelde voor Nausicaa Marbe akelig vertrouwd aan. Het gevoel opgesloten te zijn, de gedachte dat de tijd stilstaat, dat het echte leven zich later zal afspelen, in een betere wereld, had ze eerder meegemaakt. De lockdown voerde haar direct terug naar haar jeugd in communistisch Roemenië. Die ervoer ze als een negentien jaar durende quarantaine in een dictatuur waar schaarste en onderdrukking heersten.

‘Mensen waren zo bang voor elektra, dat ze geen gloeilamp durfden in te draaien’ (Marjon Bolwijn de Volkskrant van 28 maart 2022 p. 16-17):
Hoe leerde u uw kinderen flink te zijn?
‘Een keer gingen we met het hele gezin kamperen in Zuid-Frankrijk. We waren aan zee en het weer was zo slecht, dat we besloten naar Parijs te gaan. Onze oudste dochter had net haar rijbewijs. Mijn man zei tegen haar: ‘Ans, jij mag ons naar Parijs rijden.’
Hij gaf haar het vertrouwen. Ze is er een goede chauffeur van geworden.’
Ik ben moe’ mocht je nooit zeggen, vertelde uw jongste dochter.
‘Nee, van vermoeidheid wil ik niks weten, tenzij er iets heel ernstigs is. Je moet altijd volhouden, doorgaan, niet opgeven. Denken ‘ik kan niet meer’ helpt niet. De geest beheerst het lichaam, daarom moet je nooit triest in een hoekje gaan zitten.’

‘We hebben allemaal een talent om ons compleet in iets te verliezen’ (Ianthe Sahadat de Volkskrant 23 maart 2021):
Opeens waren ze daar, zeven jaar geleden: de speurneuzen van Bellingcat, internetdetectives die met digitale kruimels en een ongekend talent voor online-onderzoek de waarheid achter grote internationale misstanden (de MH17-ramp, chemische aanvallen in Syrië) opdoken. Nu zijn hun
avonturen samengebracht in een boek van de Engelse oprichter Eliot Higgins.

Tegen de stroom oproeien is een familie-eigenschap (Ianthe Sahadat de Volkskrant 18 december 2021 Zaterdag p. 2-5):
Kleinzoon Antoine en achterkleinzoon Vincent de Kom spreken over hun bijzondere voorvader Anton de Kom, de
activist en schrijver uit Suriname die is uitgegroeid tot een icoon van de antiracismestrijd. De Tweede kamer en het kabinet hebben zich een jaar geleden uitgesproken voor eerherstel, hoe kijkt de familie daar tegen aan?

De vorming van deeltjes, sterren, de menselijke geest en Teilhards punt-Omega (Freek van Leeuwen GAMMADELTA januari 2018 p. 41-66):
De veldentheorie
Tot de klassieke natuurkunde behoort de
veldentheorie, opgesteld door Faraday. Het natuurkundige begrip ‘veld’ beschrijft een toestand van de ruimte, waarin voorwerpen een kracht ondervinden, doordat er in die ruimte een kracht werkzaam is; daardoor is er in die ruimte sprake van een ‘krachtveld’. Iedere natuurkundige kracht wordt in de veldentheorie beschreven door het erbij behorende veld: zo is er bijvoorbeeld een zwaartekrachtveld en een elektrisch en magnetisch veld (het woord ‘veld’ is in feite niet goed gekozen, want het gaat om een ruimte).
De kwantumveldentheorie
Nadat in de moderne natuurkunde de ‘kwantummechanica’ (de leer van ‘deeltjesbeweging’) tot ontwikkeling was gekomen, ontstond er ook een
kwantumveldentheorie (de veldentheorie van een ‘kwantum’: een ‘hoeveelheidje’ of ‘deeltje’): alle in de deeltjesfysica bekende deeltjes ontstaan vanuit de ‘aangeslagen toestand’ van hun veld (bijvoorbeeld elektronen uit een elektronenveld, fotonen uit een elektromagnetisch veld).
46: Voorlopige samenvatting
Van de eerste gebeurtenissen in de ruimte van het jonge heelal is door natuurkundigen de voorstelling gemaakt van een ‘veld’ uit de kwantumveldentheorie en van deeltjes, die verdichtingen van krachtlijnen in zo’n kwantumveld zijn (deze vorm van verdichting beschrijft het ontstaan van de
microkosmos). Dit beeld komt overeen met het beeld van de ruimte van het latere heelal, dat gevuld is met waterstofgas en daarna met sterren die door verdichtingen van waterstofgas zijn ontstaan: de sterren als de verdichte hemellichamen in de ruimte van het heelal (deze vorm van verdichting beschrijft het ontstaan van de macrokosmos).
58: 3. De geestelijke ontwikkeling
In het bestaan op aarde gaat het volgens Teilhard om
‘transfiguratie’ en ‘metamorfose’, waarvan de betekenis echter slaat op: gedaanteverwisseling, terwijl geestelijke ‘omvorming’ zijn bedoeling zal zijn geweest. Het leenwoord daarvoor is het Griekse metanoia, van meta: anders en noos: de denkende geest. Dus: anders leren denken, in de Bijbel meestal vertaald met ‘bekering’.
59: “Het gaat om het waardig maken, de verheffing en
transfiguratie in God van de menselijke plicht, het zoeken naar de natuurlijke waarheid en de ontwikkeling van het menselijke handelen. … Leg in uw handelen de wonderbaarlijke kracht van de goede wil. Zuiver uw intentie en de geringste van uw handelingen zal van God vervuld blijken.” (21)

Top der onmisbaren (Tegenlicht 13 september 2020 NPO2):
Tijdens de coronacrisis werden mensen met een vitaal beroep uitgeroepen tot helden. Nu de wereld weer op gang komt, lijken zij in een rap tempo hun
heldenstatus te verliezen. Hoe zou de wereld eruit zien als 'de onmisbaren' het voor het zeggen hadden?
We stonden allemaal voor ze te klappen, voor de mensen uit de beroepsgroepen die we tijdens de crisis het hardst nodig hadden.
De meeste van hen komen uit sectoren die al jarenlang stelselmatig worden ondergewaardeerd, zoals de zorg. Nu werden ze ineens uitgeroepen tot onze helden.
Hoe hebben zij de afgelopen maanden ervaren? En wat hebben zij nodig om ons bij de volgende crisis niet in de steek te laten?
VPRO Tegenlicht presenteert de
'Top der onmisbaren’: een burgerraad gevormd door onze verpleegkundige, leerkrachten, pakketjesbezorgers en vuilinismannen. Gedurende drie dagen komen zij bijeen in een luxe kasteel om oplossingen te bedenken voor de problemen waar zij dagelijks tegenaan lopen.
Hoe ziet onze samenleving er op politiek niveau uit als de onmisbaren het beleid mogen bepalen?

Portret Natuurbeheer Het grote gevecht om grond, geld en gerechtigheid (Emiel Hakkenes interviewt Oene Gorter Trouw 12 september 2020):
Meer dan tien jaar procedeerde hij tegen
natuurorganisaties en de Nederlandse staat. Omdat hij gerechtigheid wilde, zegt de Gelderse landgoedeigenaar Oene Gorter. ‘De natuurmaffia speelt onder een hoedje met de overheid.’
Vriendjespolitiek
Al lopend over het landgoed komt Oene Gorter als vanzelf weer te spreken over de juridische strijd van de afgelopen jaren. Wat hij er precies mee gewonnen heeft?
“Gerechtigheid”, zegt de 80-jarige met ogen vol vuur. “Is je opgevallen dat de natuurorganisaties en de staat werden bijgestaan door een en dezelfde advocaat? Dat zegt alles over de verhoudingen. Ik noem dat de natuurmaffia. Vriendjespolitiek. Onder een hoedje spelen.”
Frank: “Ik zou liever andere woorden gebruiken”.
Oene:
“De manier waarop de overheid en de natuurorganisaties met elkaar verweven zijn, zie ik als de restanten van corporatistisch Nederland. Ik wil dat doorbreken, opkomen voor de vrije markt.”
Frank: “Natuurmonumenten wordt ook gewoon geleid door mensen met de Balkenendenorm. Waarom moeten zij zo duur betaald worden? Blijkbaar zijn ze nogal goed in het binnenhalen van geld. Je zou willen dat hun lobby eens wat minder wordt. Zij zitten als een broedende kip op hun met overheidsgeld verkregen gronden, terwijl wij als particuliere eigenaren evengoed een visie op de natuur hebben.
“Het verenigen van economie en ecologie is een urgente uitdaging. Die kun je op vele manieren aangaan, het kan en hoeft niet via grote natuurorganisaties. Kijk, hier op Welna is de economische en de ecologische kwaliteit nu niet heel hoog. We hebben grotendeels een monocultuur van sparren die 15 euro per kuub opbrengen. Ik zou heel graag een groot voedselbos aanleggen om bij te dragen aan de transitie van de landbouw en de natuurkwaliteit te verbeteren. Dan helpt het als je ook voor subsidie in aanmerking komt.”
Frank:
“Mijn vader heeft het lef om op te staan voor het goede”.
Oene Gorter houdt stil. Hij wijst. “We hebben hier een singel van acacia’s aangelegd, met rododendrons ervoor. Die bloeien tegelijk. Mijn broer hield daarvan, en zo houd ik de herinnering aan hem levend.” Hij kijkt in de verte.
“Zo’n touch, dat doet een natuurorganisatie niet hoor.”

De rechtspraak heeft een onmachtprobleem (Maurits Barendrecht en Maurits Chabot Volkskrant 12 september 2020 Opinie p. 24-25):
Te vaak biedt een juridisch proces geen oplossing voor een conflict. Rechtvaardigheid vergt meer dan een vonnis. Tijd voor een hervorming van de rechtspleging.
In de rechtszaal komt een kopstuk na vele jaren in het beklaagdenbankje. Een voor een leggen de bendeleden verantwoording af. Ze kunnen zich verschuilen achter hun zwijgrecht en hun advocaat twijfel laten zaaien over de betrouwbaarheid van getuigen. Ze hoeven niet te vertellen hoe het wel zit. Onschuld is een belangrijk uitgangspunt.
Bij een spoortje twijfel volgt vrijspraak, krijgen strafrechters ingepeperd. Is dat terecht als een verdachte voortdurend betrokken lijkt bij conflicten en leed?

Kantelpunt in geopolitiek (Buitenhof 6 maart 2022 NPO1):
Oekraïne wordt voor het oog van de wereld onder voet gelopen door Rusland, een gesprek met minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra. 'De situatie in Marioepol is ronduit dramatisch. Het is een
middeleeuwse beschieting', aldus Hoekstra. Het is voor het Westen lastig te lezen wat exact Poetins psychologie is', zegt de minister. 'Anders dan in het verleden zijn de repercussies voor Rusland groot, 'Hoe kan je het gesprek aan gaan, hoe kan je deëscaleren?'. Deze situatie aan de Europese oostgrens laat zien dat 'heel Europa moet veel meer in staat zijn om zelf dit continent te verdedigen. We ontwaken ruw uit een strategische defensieve winterslaap' stelt minister 'De samenwerking tussen de NAVO en de EU moet je aanmerkelijk versterken'. We zijn te afhankelijk van Rusland. Wat we anders hadden moeten aanpakken? Hoekstra noemt energie, de reactie op de annexatie van de Krim in 2014 en de inrichting van ons financiële systeem, waar de Zuidas gebruikt wordt om miljarden weg te sluizen.

Europa moet zich herbewapenen, vooral moreel (Sander Schimmelpennick de Volkskrant 21 maart 2022 p. 2):
Bij het woord herbewapening denk ik automatisch aan mijn 95-jarige grootmoeder. Ze groeide op in een Amsterdamse bankiersfamilie en vertelde mij vroeger over oudooms en -tantes die deel uitmaakten van de
Morele Herbewapening.
Aanhangers waren voornamelijk te vinden onder de gegoede burgerij en
grootindustriëlen als Frits Philips. Vooral in de jaren dertig, onder de fascistische en communistische dreiging, kreeg de beweging duizenden volgelingen. Na de oorlog was de Morele Herbewapening aanjager van de Frans-Duitse verzoening en de Europese Unie.
Sleutelbegrip van de
Morele Herbewapening is het begrip ‘stille tijd’, dat betekent dat je door te luisteren naar je innerlijke stem zowel correctie als directie kan horen.

In oorlogstijd wordt de lichtheid van het fenomeen opiniemaker pijnlijk duidelijk (Sander Schimmelpennick de Volkskrant 7 maart 2022 p. 2):
Wat ik wél denk te weten, is dat Nederland net als met corona weer zo’n beetje het
slechtst voorbereide land van Europa is. Roekeloos, radeloos en reddeloos. Ik zou niet één schuilkelder in Amsterdam kunnen aanwijzen en voor de dienstplicht hoef je de Nederlander niet te bellen. Het is hopen op een goede afloop en je voorbereiden op het ergste, zoals de Zweden doen. Méér heeft deze columnist u momenteel niet te bieden.

De andere kant van Wopke Hoekstra (Kruispunt 20 maart 2022 NPO2):
Wopke Hoekstra is nog maar net twee maanden minister van Buitenlandse Zaken en wordt nu al geconfronteerd met de
grootste internationale crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. Een portret van de man die Nederland vertegenwoordigt nu vrijheid en vrede op het spel staan, de grote belofte van het CDA, een briljante jongen met een rechtsliberaal corpsimago. Zijn ideeën zijn lenig, zijn ideologisch profiel weinig uitgesproken. Vrienden, collega's, een dominee en een politiek duider werpen licht op deze boomlange minister. Zijn carrièrepad kent tot nu toe geen diepe dalen, maar in zijn privéleven kreeg hij het nodige voor zijn kiezen.

Wat is Poetins plan? (Mark Galeotti historicus en Ruslandkenner - Buitenhof 20 maart 2022 NPO1):
· Ondanks diplomatiek overleg gaan de bombardementen door, zijn er miljoenen op de vlucht en vallen er dodelijke slachtoffers. Wat is Poetins plan? Een analyse van historicus en Rusland-expert Mark Galeotti, auteur van standaardwerken als
Een kleine geschiedenis van Rusland en We moeten het even over Poetin hebben.
· Het Westen lijkt de jacht op de Russische oligarchen om Poetin heen te hebben geopend. De Britse premier Boris Johnson beloofde dat de oligarchen zich niet langer meer zouden kunnen verstoppen, in de Verenigde Staten wordt al ingezet op het
afpakken van de bevroren Russische tegoeden en ook België blokkeerde reeds 10 miljard aan tegoeden. Dit terwijl Nederland blijft haken op 200 miljoen euro. Hoe kan dat? En is wat er in Nederland wordt gedaan genoeg? Hierover aan tafel oud-politica en directeur van Transparency International Nederland, Lousewies van der Laan.

We moeten het even over Poetin hebben (Redactie de Volkskrant 28 juni 2019) heet het boek van Ruslandkenner Mark Galeotti. Helder zet hij uiteen wat president Poetin beweegt. Poetin is geen geweldig strateeg: geen schaker, meer een judoka die de zwakheden van zijn vijanden uitbuit. Poetin beseft dat het Westen vele malen rijker en sterker is dan Rusland, dus loert hij op ieder teken van verdeeldheid in het westerse kamp. Hij is niet uit op het herstel van de Sovjet-Unie, wél op respect. Hij wil dat zijn land als een grootmacht wordt gezien en is bereid daarvoor beheersbare risico’s te nemen, zoals de annexatie van de Krim. Volgens Galeotti is Poetin schatrijk, maar jaagt hij geen geld na. Het geld zit achter Poetin aan: zijn vroegere judomaatjes en andere vriendjes die hij steenrijk heeft gemaakt, zorgen goed voor hun beschermheer en diens familie.

Kokette schaamte (Désanne van Brederode De Groene Amsterdammer 17 maart 2022 p. 24-27):
Van indringende mediabeelden tot geel-blauwe tompouces: de oorlog in Oekraïne is
alomtegenwoordig. Maar is niet wegkijken hetzelfde als betrokken zijn?
Niet om de oorlog te relativeren, maar om rechtop te blijven tussen twee werelden die onverzoenlijk zijn en niettemin samen de realiteit vormen.
Nog zoiets: om het goed te doen, er diep in te duiken, koos ik bewust voor één oorlog tegelijk. Maar dat is iets anders dan wanneer politiek en media deze keuze voor je maken.
Betrokkenheid, duurzaam, is bovenal handwerk; improviseren, prutsen, luisteren, lezen en vooral niet ingaan op o zo wijze opmerkingen als: ‘Ik wil al die negatieve energie liever niet binnenlaten, want ik trek het me allemaal zo aan… Dus doe ik liever iets goeds voor mijn zieke buurvrouw, of voor het milieu… Zo’n oorlog, ver weg, is zo complex en daarin valt toch geen verandering te brengen.’

Europese afhankelijkheid (Buitenhof 13 maart 2022 NPO1):
Zeventien dagen na de Russische inval in Oekraïne worden er steeds meer steden gebombardeerd, vallen er meer en meer doden en gewonden en zijn
miljoenen mensen uit Oekraïne gevlucht. Tegelijkertijd is de EU erg afhankelijk van gas uit Rusland. Hoe komen we daar zo snel mogelijk vanaf? In Buitenhof: Diederik Samsom, kabinetschef van Eurocommissaris Timmermans.

Een versplinterd landschap
Bijdragen over geschiedenis en actualiteit van Nederlandse politieke partijen
Friso Wielenga, Carla van Baalen en Markus Wilp (red.)
De periode Rutte: de vvd wordt de
grootste partij van Nederland (p. 240):
Dat de vvd ruim een jaar later in de Tweede Kamerverkiezingen voor het eerst in haar bestaan de grootste partij werd, met overigens niet meer dan 20,5 procent van de stemmen, was deels te danken aan geluk en deels aan het hervinden van
een duidelijke, onderscheidende liberale koers. Het geluk was dat het imago van de christendemocratische premier Balkenende, die de voorgaande drie jaar in een coalitie met de pvda had geregeerd, afbrokkelde en zich in zijn partij geen opvolger aandiende. vvd-leider Rutte had inhoudelijk in 2008 een herziening van de beginselverklaring weten door te voeren, waardoor de liberale beginselen beter uit de verf kwamen. Begin 2008 had Rutte vanuit de oppositie voorts gewaarschuwd voor naderend economisch zwaar weer. Hij was toen weggelachen, maar kreeg met het uitbreken van de kredietcrisis in september van dat jaar gelijk. In plaats dat de coalitie cda-pvda-cu orde op zaken stelde, liet dit kabinet de staatsuitgaven en daarmee ook het beslag van de collectieve uitgaven op het bruto binnenlands product fors oplopen. De vvd koppelde in haar programma sanering van de overheidsfinanciën aan een stringente immigratie- en integratiepolitiek en aan een stevige aanpak van de criminaliteit.

Diederik Samsom (Volkskrant 20 februari 2008): Ik ken de harde werkelijkheid helaas. Eind 2006 stuurde de top van het Nederlandse bedrijfsleven een brief naar het kabinet met de oproep duurzaamheid meer prioriteit te geven. Maar elke keer dat we dat doen, wordt het door diezelfde bedrijven keihard kapot gelobbyd. Shell, een van de ondertekenaars van de bewuste brief, heeft onlangs dankzij een brief van topman Van der Veer geregeld dat de grootste energieverslinders voorlopig niet hoeven te betalen voor hun CO2-emissierechten.

Een nieuwe orde (Tegenlicht 7 maart 2022 NPO2):
Het is urgenter dan ooit dat
Europa zelfvoorzienend wordt op het gebied van energie. Dat gaat gepaard met grote machtsverschuivingen, zowel binnen als buiten de EU. Wat gaat de energietransitie betekenen voor de geopolitieke verhoudingen?
Maar ook de EU kijkt met interesse naar de Servische grondstoffen. En dan vooral naar lithium. Dat mineraal zit in de Jadarvallei in de grond. De plannen van mijnbouwer Rio Tinto zijn door de regering op een laag pitje gezet, vanwege een massale volksopstand tegen de komst van de mijn. Veel Serviërs zitten niet te wachten op komst van de
lithium-economie in hun land.

Ontsnappen is geen optie (Femke Essink De Groene Amsterdammer 29 april 2021 p. 60-61):
Met haar tweede roman
Kraaien in het paradijs lijkt Ellen de Bruin de lezer te willen waarschuwen voor een onleefbare toekomst.
Naturel reflecteert ze op
schijnbare tegenstellingen als rijk versus arm, wetenschap versus geloof en west versus oost, of zoals ze het een kwartslag draait, noord versus zuid. Een van de sterkste kanten van de roman is het scherpe oog dat De Bruin heeft voor machtsrelaties tussen mannen en vrouwen, voor wat er zou kunnen gebeuren wanneer feministische verworvenheden worden teruggedraaid.
De meeste ellende in
Kraaien in het paradijs wordt veroorzaakt door het ego van nare mannen. Invoelend (inlevingsvermogen) laat De Bruin zien hoe het seksueel misbruik waar Lipa op de middelbare school slachtoffer van werd, doorwerkt in de keuzes die ze maakt en in haar relaties met andere mannen.

Bij planten zit je altijd goed (Casper Thomas interviewt Peter Singer De Groene Amsterdammer 9 juli 2011):
Ethicus Peter Singer geldt sinds decennia als de meest vooraanstaande - en controversiële -
pleitbezorger van dierenwelzijn. Een gesprek over biologisch vlees, ritueel slachten en obesitas.
Ik las het bijna tien jaar geleden toen het uitkwam:
The Life You Can Save, geschreven door Peter Singer. Later werd het wat onbeholpen vertaald als Het kan wel! – Armoede hoeft niet.
Wie kennis wil maken met Singers radicale gezicht, moet zijn boek
The Life You Can Save Acting Now to End World Poverty lezen. De portee: het is moreel laakbaar om meer geld voor jezelf te houden dan strikt noodzakelijk is voor een behoorlijk bestaan.
Moet niet iedereen gewoon meer Singer lezen?
‘Uiteindelijk gaat het om de
juiste afweging bij dagelijkse beslissingen. Je moet mensen confronteren met de feiten en hopen dat hun basale morele antenne wordt geactiveerd. Niet iedereen hoeft filosoof te worden om te bedenken dat het verkeerd is als jouw voedselkeuzes anderen schade toebrengen. En anderen, daar horen dieren bij.’

Klimaat en het grote geld
Stijgende koersen of een stijgende zeespiegel? (Diederik Baazil De Groene Amsterdammer 17 maart 2022 p. 34-39):
Winstcijfers zijn niet langer immuun voor de opwarming van de aarde en risicomanagers worden aan het werk gezet om financiële instellingen hiertegen te wapenen. Hoe ver zij over de horizon van hun eigen organisatie kunnen kijken, zal de toekomst van de planeet bepalen.
‘Mijn god’, zegt Verdegaal, die memoreert wat ze dacht tijdens dat gesprek van vier jaar geleden: ‘
Jullie adviseren over honderden miljarden maar nergens in het model zit klimaatverandering verwerkt! Dit gaat systematisch mis!’ Het was 2017, zo’n twee jaar na de wake-upcall van het klimaatakkoord van Parijs, maar er was nog lang niet doordacht wat dit betekende voor individuele organisaties. Ook niet bij Ortec Finance. ‘Ontzettend belangrijke beslissingen werden alleen gebaseerd op historische data’, zegt Verdegaal. Zo ga je er impliciet vanuit dat klimaatverandering niet bestaat.
Ortec opereert in een technische en specialistische niche van de financiële wereld. ‘Er lopen hier echt
rocket scientists rond’, zegt Verdegaal, en hun internationale soortgenoten zijn op één hand te tellen. Voor zover ze kan achterhalen was Ortec Finance in 2017 de eerste die een poging waagde om klimaatverandering te verwerken in haar modellen. ‘Ortec is een koploper en een erg belangrijke speler in die wereld’, bevestigt Rens van Tilburg, directeur van het Sustainable Finance Lab. Hij onderstreept de sleutelpositie die Ortec Finance heeft in de financiële chain of command.\\ Voor wie er nog aan twijfelde, de klimaattop van dit jaar in Sharm-el-Sheik wordt andermaal de belangrijkste aller tijden.
Dit is puur op persoonlijke titel’, zegt Verdegaal, ‘maar soms denk ik wel eens: heel mooi dat er in Nederland geïnvesteerd wordt in
duurzame energie, maar gaan we het hier droog genoeg houden om het de moeite waard te laten zijn?’ De fysieke gevolgen blijven voorlopig abstracte en hypothetische gevaren waardoor wegkijken verleidelijk is, merkt Verdegaal ook zelf. ‘Ik moet zelf ook in de spiegel kijken. Ik woon in het putje van Nederland, Rotterdam! Wij hebben wel een tijdje rondgekeken in het oosten van het land, maar uiteindelijk ben ik ook een moeder met kinderen die blij zijn op hun school. Mijn man en ik gokken erop dat we het nog wel even droog houden. Daarna zien we wel verder.’

Tijd voor een koele blik op de energietransitie (Marco Visscher de Volkskrant 10 november 2018 Opinie p. 2-3):
Het klimaatbeleid is ambitieus, maar is het ook effectief? Volgens Marco Visscher moeten we doelgerichter zijn als we de CO2-uitstoot willen terugdringen.
Met zijn boek droeg Singer sterk bij aan de opkomst van een beweging van zogeheten ‘
effectieve altruïsten’. Zij proberen maximaal bij te dragen aan een betere wereld en nemen liefdadigheid serieus. Ze slaan de jaarrapporten van charitatieve instellingen erop na om zeker te zijn dat er niet te veel aan de strijkstok blijft hangen, maar ook dat er echt resultaat wordt geboekt. Effectieve altruïsten willen simpelweg dat hun euro’s de grootst mogelijke positieve impact hebben. Het zijn filantropen met een warm hart, een open geest en gezond verstand.
Dezelfde fouten
Wat heeft
effectief altruïsme nu te maken met het klimaatbeleid? Op het eerste gezicht niet zo veel. Maar nu ik me heb verdiept in de hele energietransitie zie ik dat de opstellers van het klimaatbeleid dezelfde fouten dreigen te maken als wij wanneer we iets goeds willen doen voor onze medemens. Het gaat vooral om maatregelen die goed zichtbaar zijn, die een prettig gevoel geven en die boven alles de indruk wekken dat we goed bezig zijn.
Klimaatverandering vond ik al langer een zorg, maar over het klimaatbeleid begin ik me zo langzamerhand minstens zo veel zorgen te maken. Wellicht moeten we dit vraagstuk benaderen met het
warme hart, de open geest en het blackred%effectief altruïst. Hoe ziet dat eruit?
En met gezond verstand laten we ons niet meeslepen door . Geen moreel beroep op onze zorg voor de aarde, maar een koele, rationele blik om een reëel probleem op de juiste manier te pareren. Geen naïef geloof in een magische oplossing voor de vele technische hobbels rondom energie uit zon en wind, maar een beleid dat stuurt op resultaat. Geen symboolpolitiek, maar werken aan concrete maatregelen in internationaal verband.
Uiteindelijk, zo leren de effectieve altruïsten ons, moeten we ook goede bedoelingen – misschien wel: juist goede bedoelingen – beoordelen op hun doeltreffendheid.

Buitenhof 4 oktober 2020 NPO1
Frans Muller, bestuursvoorzitter Ahold Delhaize
Waar veel ondernemingen lijden onder de coronacrisis, weet Ahold Delhaize, het moederbedrijf van onder andere Albert Heijn, de Etos en bol.com, juist te profiteren. Het hamsteren, thuis koken in plaats van het eten bij restaurants en het vaker online bestellen stuwden de winst het afgelopen half jaar flink omhoog. Een gesprek met bestuursvoorzitter van Ahold Delhaize, Frans Muller.
Anja Schreijer & Michel Dückers
Als we ons niet beter aan de Coronaregels houden, dan dreigt binnen een paar weken een tweede lockdown. Die stevige waarschuwing komt van het kabinet. Is het de burger die geen zin heeft zich aan de regels te houden? Of is het de overheid die onduidelijk communiceert? Een gesprek met OMT-lid en voorzitter Landelijk Overleg Infectieziekten Anja Schrijer en gedragswetenschapper, deskundig op het gebied van rampen en trauma's, Michel Dückers van zorgkennis-instituut Nivel.
Rutger Groot Wassink
De betrokkenheid van de stad Amsterdam bij slavernij was “direct, wereldwijd, grootschalig, veelzijdig, langdurig en werkt nog steeds door.” Dat is de conclusie van De slavernij is Oost en West, een groot onderzoek naar de rol van de stad Amsterdam dat deze week gepresenteerd werd. Aan tafel zit Rutger Groot Wassink, wethouder Sociale Zaken en Diversiteit van Amsterdam.

Excuses moeten ook echt betekenis krijgen (Iantha Sahadat en Sander van Walsum de Volkskrant 30 september 2020 p. 14-15):
Het stadsbestuur van Amsterdam heeft laten uitzoeken in welke mate hun verre voorgangers betrokken waren bij
. Veertig onderzoekers stelden vast: ze zaten er tot hun nek in. ‘Staatsbelang, compagniebelang en privébelang liepen vaak naadloos in elkaar over.’

Dapper, schaamteloos en loyaal (Sacha Kester Volkskrant 25 augustus 2020 p. 13):
Kellyanne Conway, een van de trouwste steunpilaren van Donald Trump, gaat het Witte Huis over een week verlaten om zich op haar gezin te concentreren. ‘Op dit moment wordt het, ook voor mijn geliefde kinderen, minder drama, en meer mama’, schrijft ze in een verklaring.
Er gaan weliswaar geruchten dat ze Trump eigenlijk niet mag − Conway zou met haar ogen rollen wanneer hij privé ter sprake kwam, zei Michael Wolf in een interview over zijn boek Vuur en woede − maar ze is altijd voor de president door het vuur gegaan. Conway muntte ook het begrip ‘alternatieve feiten’ nadat het Witte Huis stelde dat ‘het grootste toeschouwersaantal aller tijden’ aanwezig was bij de inauguratie van Trump, terwijl uit foto’s bleek dat dat niet zo was.
‘Echtgenoot uit de hel’
Opmerkelijk genoeg is echtgenoot George Conway
een grote tegenstander van Trump, en een van de oprichters van de anti-Trumpbeweging, The Lincoln Project. De president noemde George ooit een ‘echtgenoot uit de hel’ en ‘een totale mislukkeling’, en zelfs toen verdedigde Kellyanne haar baas: ‘Mag hij geen weerwoord geven als iemand zonder enige medische opleiding hem ervan beschuldigt dat hij geestelijk gestoord is?’

‘Toen Boris Johnson een yogapose deed, dacht ik: je bent genezen’ (Patrick van IJzendoorn interviewt Annemarie Plas Volkskrant 24 augustus 2020 p. 14-15):
De Amsterdamse Annemarie Plas kreeg Groot-Brittannië tijdens de lockdown massaal aan het klappen voor zorgverleners en andere coronahelden. Hoe kreeg ze dat voor elkaar? En wat zegt het over de Britten?
Na tien applausavonden stopte u. Waarom?
‘Tien was een mooi getal en de lockdown werd afgebouwd. Maar de voornaamste reden was dat het steeds politieker beladen werd. Mijn mening werd opeens gevraagd over politieke zaken, bijvoorbeeld over Cummings. Het positieve gevoel begon te verdwijnen, en daar was het mij om begonnen. Ik heb wel het plan om het volgend jaar weer te doen, eenmalig, een jaarlijks applaus.’

Jan Terlouw is binnen D66 een roepende in de woestijn. Feitelijk toont Rob Jette een Janus-gezicht. Hij volgt de derde weg van Boris Johnson en Dominic Cummings (Patrick van IJzendoorn de Volkskrant 27 mei 2020 p. 9). De derde weg, de extreme vorm van het kapitalisme gaat overheersen, wanneer de moraal buiten het verkoopverhaal ('fact free-politics' ‘blije klimaatontkenner’ Donald Trump) wordt gehouden.

‘Goede leefstijl geeft geen voorrang in de reddingsboot’ (Margreet Vermeulen interviewt Inez de Beaufort Volkskrant 22 augustus 2020 Wetenschap p. 24-25):
Door de coronacrisis staat medische ethiek volop in de belangstelling. Inez de Beaufort verdiepte zich er een loopbaan lang in en buigt zich over vijf medisch-ethische dilemma’s bij haar afscheid als hoogleraar.
Ik ben er – vanuit mijn liberale perspectief – uiteindelijk voor om ouders de mogelijkheid te geven tot
PGD, oftewel pre-implantatie diagnostiek. In een pluralistische samenleving moet je mensen zo veel mogelijk ruimte geven om hun eigen visie en overtuigingen in de praktijk te brengen.’
U bekijkt vraagstukken vanuit een liberaal standpunt, u wil mensen zo veel mogelijk ruimte geven. Is dat niet hetzelfde als: alles moet kunnen?
‘Nee, dat is een misverstand. Je vrijheid wordt uiteraard beperkt door de rechten en belangen van andere mensen. Daarom heb ik zo’n moeite met de antivaxxers. Verplicht vaccineren gaat me net te ver, maar ergens moeten we kinderen toch beschermen. Als de vaccinatiegraad te ver daalt, brengt dat risico’s met zich mee voor andere kinderen. Een andere grens is dat je niet zomaar elke behandeling kunt opeisen. Als individu niet en als familie niet. Het is niet duidelijk waar de grenzen liggen, maar de zorg is begrensd.
Waar ik de laatste jaren steeds meer last van heb, is dat hier en in andere westerse rijke landen steeds meer mogelijk is, terwijl er zoveel landen zijn waar ouders niet eens een behandeling voor hun kind kunnen betalen die eenmalig 1 dollar kost. Ik heb geen oplossing. Het is misschien naïef te denken dat die er is. Maar daar kan ik wel wakker van liggen.’

Mijn vaders hart was groot genoeg om de hele wereld in liefde vast te houden’ (Maaike van Houten Trouw 27 december 2021):
Dochter Mpho is Anglicaans priester, de kerk waarvoor ook haar vader diende. Ze woont met haar vrouw in Amstelveen en is sinds kort acht uur in de week predikant in de remonstrantse, vrijzinnige kerk in Amsterdam. Juist op Tweede Kerstdag verzorgde ze samen met dominee Joost Röselaers een - eerder opgenomen - dienst, Mpho Tutu deed de overdenking.

Koning roept op tot verbinding (Yvonne Hofs de Volkskrant 27 december 2021 p. 8):
‘De invloed van ieder van ons is groter dan we vaak denken’
Koning Willem-Alexander heeft de Nederlanders in zijn kersttoespraak op het
hart gedrukt te blijven zoeken naar gemeenschappelijke waarden in een steeds meer gefragmenteerde maatschappij.
Urbi et Orbi
Paus Franciscus sneed in zijn traditionele Urbi et Orbi-kerstboodschap aan de wereld een soortgelijk thema als Willem-Alexander aan. De kerkvorst sprak over het gevaar dat mensen zich tijdens de pandemie afzonderen van anderen. ‘
Ons vermogen sociale relaties aan te gaan wordt ernstig op de proef gesteld’, zei hij tegen het publiek op een regenachtig Sint-Pietersplein in Rome. Franciscus vroeg speciale aandacht voor het toegenomen huiselijk geweld dat een gevolg is van de pandemie.

Coronadagboek De eerste golf
Hoe Nederland werd overvallen door het virus (Rutger van der Hoeven en Irene van der Linde De Groene Amsterdammer 20 augustus 2020 p.26-37):
Al vrij snel na de uitbraak van het coronavirus besefte de redactie van
De Groene Amsterdammer dat er geschiedenis gemaakt zou worden. Vanaf februari volgden we autoriteiten, wetenschappers en medici in hun pogingen de crisis te beheersen. Nu de tweede coronagolf aanstaande lijkt, en we kennelijk zijn vergeten hoe heftig de eerste was, publiceren we dit dagboek van de eerste maanden van de coronacrisis.

Van wat leven, levenskracht is houdt net als het thema vrije wil de gemoederen al millennia bezig. De Morfogenetische Velden hypothese van Rupert Sheldrake biedt houvast om het ontstaan van leven beter te begrijpen.

Essay De Nederlandse Historikerstreit over de grijze oorlog Iedereen een beetje slachtoffer, iedereen een beetje dader (Evelien Gans De Groene Amsterdammer 27 januari 2010):
Het ‘grijze’ geschiedbeeld van Chris van der Heijden krijgt in Nederland veel instemming en navolging. De hoogste tijd om uit zijn nivelleringsdrift en de relativering van het joods slachtofferschap het
patroon te ontrafelen van secundair antisemitisme.
Intussen is Van der Heijden al lang geen buitenstaander meer. Zijn ‘grijze’ geschiedbeeld heeft in Nederland veel instemming en navolging gekregen. Het is echter de hoogste tijd zijn werk te relateren aan revisionistische tendensen in de (Duitse) geschiedschrijving, en de codes van het secundair antisemitisme te kraken.

Meriel Pontier is een groot tegenstander van de doodstraf (Sander van der Werff Gelderlander 14 oktober 2021):
Tijdens haar studie strafrecht aan de Erasmus Universiteit, werkt ze bij advocatenkantoren in New York en New Orleans. Ze maakt kennis met een rechtssysteem dat zich kenmerkt door extreme straffen. Terug in Nederland wordt ze gegrepen door een
documentaire over death row.
Clinton Young (38) zit bijna twintig jaar op death row voor twee moorden die hij altijd heeft ontkend. Zijn executie leek onvermijdelijk, maar mede dankzij de inspanningen van de Rotterdamse advocaat Merel Pontier (29) is de Amerikaan nog steeds in leven. Er komt zelfs een nieuw proces. ,,
Dit is ook voor Amerikaanse begrippen ongekend.’’ (Buitenhof 25 december 2021 NPO1)

Hoe nu verder: Politicoloog John Keane ‘Het Amerika van nummer 45 is een fantoomdemocratie’ (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 18 juni 2020 p. 20-23):
Het verval van de VS onder Donald Trump verbaast politicoloog John Keane niet. Een machthebber die met repressie reageert op elke tegenspraak wordt vanzelf dom en gaat stuntelen. Dat gebeurt overal waar een despoot aan de macht komt.
Met de democratie is het als met een bergwandeling: omhoog is de wandeling zwaarder en de wil op je schreden terug te keren groter dan bergafwaarts. Met deze parafrase van een oude wijsheid van Machiavelli beschrijft de Australische politicoloog John Keane in zijn nieuwe boek The New Despotism het lot van de democratie in de recente geschiedenis.

Buitenhof op zondag 24 mei 2020 NPO1
Oud-voorzitter Eurogroep Jeroen Dijsselbloem, hoogleraar financiële markten Mary Pieterse-Bloem, Telegraaf columnist Martin Visser, schrijver en filosoof David van Reybrouck en de nieuwsfoto is van Ahmet Polat. Door uitkeringen plots stop te zetten en met torenhoge vorderingen en boetes zijn levens verwoest. De aangifte is ernaar: discriminatie en ‘knevelarij’. Klinkt grappig, komt neer op roof.

Frank Kalshoven toont in zijn column (de Volkskrant 30 mei 2020 p. 19 ) dat bestuurders in het onderwijs een centrale rol vervullen. In een direct contact tussen leraar, leerlingen en studenten ontstaat een goed debat.
Liefst negen lessen trok deze krant gisteren over
‘onderwijs in crisistijd’, en deze zullen in de sector door velen met warmte zijn gelezen. Naar mijn idee, echter, zijn er nog wel steviger lessen te leren, want het gedrag in het primair en voortgezet onderwijs liet én laat veel te wensen over.
Vier op de tien scholen heeft zittenblijven zelfs afgeschaft:
alle kids gaan over. Dit klinkt misschien sympathiek en empathisch, maar getuigt toch vooral van gemakzucht. Scholen die hun vak serieus nemen hadden gezegd: we hebben tot eind augustus om alle leerlingen te helpen met vlag en wimpel over te gaan naar de volgende klas en we gaan er deze zomer alles aan doen om dat mogelijk te maken.

‘Pas op mijn 26ste wist ik het zeker: ik kies voor mezelf’ (Evelien van Veen interviewt Boris Dittrich Volkskrant Magazine 30 mei 2020 p. 58-63):
Land: Suriname
‘Een heerlijk land. Om de mensen, die zo hartelijk en vrolijk zijn, om het prachtige binnenland, het oerwoud, de natuur. Ik ben er een paar keer geweest voor Human Rights Watch om er over mensenrechten te praten vanwege die vreselijke Bouterse die er aan de macht is. Een tijdje terug mocht ik een toespraak houden in de synagoge van Paramaribo. Er zaten joden, moslims en christenen in het publiek. Ze discussieerden met elkaar; die diversiteit gaat daar heel goed samen. Dat vind ik zo bijzonder aan Suriname, hoe de bevolking – dus duidelijk níét de regering – er in harmonie met elkaar om weet te gaan. En het eten! Dat is zo lekker. Vooral pom, dat is mijn lievelingsgerecht. Mijn man maakt de lekkerste veganistische pom die er is.’

De schok bij de Belastingdienst kan niet groot genoeg zijn (Kustaw Bessems de Volkskrant 30 mei 2020 Opinie p. 16):
Door uitkeringen plots stop te zetten en met torenhoge vorderingen en boetes zijn levens verwoest. De aangifte is ernaar: discriminatie en ‘knevelarij’. Klinkt grappig, komt neer op roof.
Piet Hein Donner heeft dankzij zijn stamboom, plechtstatig taalgebruik en driedelig pak het imago van een steile jurist, maar is een van de meest politieke dieren die ooit aan de Hofvijver zijn gespot.
Tien jaar terug was hij een van de krachtpatsers die zijn CDA een coalitie met de PVV insleurde, onder andere door Kamerleden onder druk te zetten die met de hetzes van die beweging wat meer moeite hadden.\\ De huidige staatssecretaris Van Huffelen lijkt al meer slachtoffers te willen compenseren dan Donner. Zelfs als we zijn zuinige lijn volgen, toonden ambtenaren in duizenden zaken een vooringenomenheid en botheid die geen wet van hen eiste. Waarvan zij de onredelijkheid en rampzalige gevolgen hadden moeten inzien. En dat exact op het punt waar je juist hoopt dat het geweten en de weigerachtigheid van een ambtenaar opspelen: daar waar burgers worden uitgezonderd op grond van hun afkomst en vervolgens door een machtig staatsapparaat worden vermalen. Laat de aangifte voor alle ambtenaren een moeilijk te vergeten waarschuwing zijn.

De samenleving schreeuwt om gemeenschapszin (Peter Giesen interviewt Gabriёl van den Brink de Volkskrant 30 mei 2020 Opinie p. 20-21):
Voor de crisis ging het goed met Nederland, en toch was er veel onvrede. Reden om niet terug te keren naar het
neoliberale ‘normaal’, zegt filosoof Gabriël van den Brink. Maar hoe moet het dan wel?
U gelooft dat de behoefte aan samenwerking en gemeenschap biologisch in de mens is verankerd.
‘Waar het eigenlijk over gaat, is de vraag: %bluewat hebben we nog met elkaar?
Kennen wij elkaar, vertrouwen wij elkaar, spreken wij dezelfde taal? Dat verhaal, dat een samenleving bepaalde dingen met elkaar deelt, is de afgelopen dertig jaar systematisch miskend en ondermijnd. We waren allemaal individualisten, het was allemaal diversiteit, we hadden niets gemeenschappelijks en als je iets gemeenschappelijks wilde dan zat je meteen aan de foute kant, want dan wilde je terug naar de jaren dertig. Allemaal onzin. Gemeenschappen bestaan en willen ook bestaan. Als ze zich bedreigd voelen, reageren ze heel heftig.’

Het CDA is nog niet klaar met het debat over barmhartigheid (Martin Sommer de Volkskrant 30 mei 2020 Opinie p. 23):
Toen het vliegtuig aankwam, bleek aan geen van de voorwaarden voldaan. De meisjes bleken jongens, aangezien er op de Griekse eilanden bijna geen meisjes zonder familiebegeleiding aankomen.
De jongens waren ouder dan 15, mogelijk flink ouder, aangezien leeftijd moeilijk is vast te stellen. Er waren Syriërs bij, maar het overgrote deel kwam uit
Afghanistan, Pakistan en de Noord-Afrikaanse veilige landen, die stuk voor stuk geen recht op verblijf geven.

Waarom een cultuur van gelijkheid innovatie stimuleert (8 maart 2019):
In bedrijven waar de factoren die een gelijkheidscultuur stimuleren het meest gangbaar zijn, is de innovatiemindset van medewerkers bijna vijf keer zo groot als in bedrijven waarin deze factoren het minst gangbaar zijn.

Groeiende twijfel
Politiek Daniel Mügge versus beperkt economisch denken
‘We moeten leren ontcijferen’ (Yvonne Zonderop Groene Amsterdammer 27 januari 2022 p. 18-21):
Volgens
politiek wetenschapper Daniel Mügge is de manier waarop wij economische groei meten hopeloos verouderd. Voor werkelijk brede welvaart, waarin het klimaat een grote rol speelt, moeten we afkicken van ons respect voor cijfers.
Brede welvaart stelt vragen als: voelen we ons veilig, zijn we duurzaam voor volgende generaties? Is er
voldoende gelijkheid? Is er ruimte voor culturele ontplooiing? Maar het wordt allemaal richting overheid geschoven. Er wordt een technisch bestuurlijk probleem van gemaakt dat er zo’n scheefgroei is ontstaan.
En misschien kan de overheid een deel daarvan aanpakken. Maar er is ook een
andere dimensie, op het persoonlijke vlak. Dat wij als individuen in ons dagelijks leven verantwoordelijkheid moeten nemen voor dat wijzelf ons steentje bijdragen aan het verwezenlijken van die doelen. Dat we leven in een maatschappij waar deugden als rechtvaardigheid, empathie, bescheidenheid, moed en de zorg voor anderen gelden als wenselijke waarden. Dat hoort voor mij net zo goed bij het begrip van brede welvaart, ook al laat het zich niet meten.’

Economie #CETA (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 21 mei 2020 p. 9):
Iets wat voor met name Nederland – Europa’s duurzaamheidshekkensluiter – desastreus zou zijn.
In antwoord op vragen van de Eerste Kamer komt het kabinet niet verder dan bezwerende formules en boterzachte beloftes. Wie daarop moet toezien, hoe een en ander kan worden afgedwongen en welke garanties er zijn voor behoud van het primaat van de democratische rechtsstaat is ongewis. En de hamvraag wordt niet gesteld:
waarom is er bij een handelsverdrag tussen twee redelijk functionerende rechtsstaten überhaupt een arbitragehof nodig? Een ding is zeker: zo wordt het met dat herstel van de progressieve reputatie van de PvdA nooit wat.

Merkel en Macron overvallen Rutte met EU-herstelfonds (Marc Peeperkorn Volkskrant 20 mei 2020 p. 12):
De meerjarenbegroting (goed voor zeker 1.000 miljard euro) maakt ‘het bord echter veel groter’, zoals dat in Brussel heet. De EU-top in juni belooft één grote uitruil te worden van bedragen, plafonds, verdeelsleutels, extra belastingen en kortingen, dat is de leiders toevertrouwd. Ook hier hebben alle leiders een veto en ligt een kans voor Rutte een en ander bij te buigen.
Let wel: Madrid en Rome zullen inzetten op een
veel groter herstelfonds (1.500 miljard euro), op de achtergrond gesteund door het Europees Parlement, dat 2.000 miljard eist. ‘Het is nu een politiek drama’, zegt een noordelijke diplomaat. ‘Straks komt daar het theater bij.’

De oplossing ligt in de natuur (Ben van Raaij Volkskrant 20 mei 2020 p. 20-21):
Grootschalig herstel van Europese bossen, veengebieden, graslanden en wetlands kan een cruciale bijdrage leveren aan het aanpakken van de ecologische en de klimaatcrisis.
De Europese Commissie presenteert deze benadering woensdag als onderdeel van haar Green Deal.
Komende maanden zal blijken in hoeverre de
natuurherstelplannen in Europese wetgeving worden omgezet. Verzet valt zeker te verwachten van de boerenlobby, vooral over de besteding van 59 miljard euro aan landbouw- subsidies per jaar. Die zijn volgens Schepers nu volstrekt natuur- en klimaatvijandig. ‘De vraag is: geven we publiek geld om veenweide te ontwateren, of om natuur te herstellen en CO2 in de grond te houden?’

Schrap de renteaftrek voor bedrijven (Heleen Mees Volkskrant 20 mei 2020 p. 27):
Grote bedrijven profiteren in Nederland van zo veel aftrekposten en andere fiscale voordelen, dat ze niet of nauwelijks belasting betalen. Dat leidt niet alleen tot concurrentievervalsing ten opzichte kleine ondernemingen in Nederland, maar ook ten opzichte van andere landen, waaronder Italië. Autofabrikant Fiat/Chrysler heeft zijn statutaire hoofdkantoor naar Nederland verplaatst om geen belasting in Italië te hoeven te betalen, maar klopt nu wel bij de Italiaanse overheid aan voor 6,3 miljard euro steun. Vind je het gek dat de Italianen woedend op ons zijn?
Premier Rutte (VVD) zal tegensputteren dat het afschaffen van de renteaftrek voor bedrijven slecht is voor het internationale vestigingsklimaat van Nederland.
Maar onderzoek van De Nederlandsche Bank laat juist zien dat een goed vestigingsklimaat Nederland bitter weinig oplevert in termen van economische groei en dat Nederlandse huishoudens er flink voor moeten bloeden. De enigen die profiteren zijn de bedrijven en aandeelhouders die ­Nederland gebruiken om hun winsten weg te sluizen naar belasting­paradijzen.

‘Belastingbox2’, maakt rijker wie toch al rijk is (Yvonne Hofs Volkskrant 19 mei 2020 p. 17):
Ze lenen geld van zichzelf, schuiven met aandelen, en stellen het betalen van belasting eindeloos uit. Ons belastingsysteem bevoordeelt de rijksten, terwijl de modale werknemer alleen maar meer moet betalen.
Aan die ongelijkheid zou eigenlijk iets gedaan moeten worden, schrijven ambtenaren maandag in een breed onderzoek naar mogelijke verbeteringen van het Nederlandse belastingstelsel. Het onderzoek is vorig jaar op verzoek van de Tweede Kamer ‘besteld’ door voormalig staatssecretaris Menno Snel (Fiscale Zaken). De aanbevelingen kunnen door politieke partijen worden gebruikt bij het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s.
Eigen schuldeiser
In plaats daarvan lenen ze geld van hun eigen bedrijf om hun privé-uitgaven (zoals de aankoop van een woning) te betalen.
Dat lenen van de eigen bv neemt de laatste jaren een hoge vlucht. Inmiddels hebben grootaandeelhouders al zo’n 58 miljard euro van hun bedrijven geleend. Die leningen zijn voor grootaandeelhouders een vorm van belastingvrij inkomen. Bovendien hoeven ze die leningen in de praktijk nooit af te lossen, want als dga zijn ze in feite hun eigen schuldeiser. In hun rapport suggereren de ambtenaren daarom deze fiscale sluiproute in box 2 te sluiten.

Buitenhof 17 mei 2020 NPO1
In Buitenhof is zondag de directeur van het RIVM Hans Brug te gast. Hoe kijkt hij naar Nederland in de tweede fase van de coronacrisis? Wat gaat er goed en wat kan beter? Het Financieele Dagblad journalisten Ivo Bökkerink en Pieter Couwenbergh, schrijvers van De Staatsbank, ABN AMRO klem tussen ambtenaren en bankiers, over het reilen en zeilen bij de bank de afgelopen jaren en het recente kwartaalverlies van 400 miljoen.
Wim Pijbes, directeur Stichting Droom en Daad, met een pleidooi voor meer groen.
De nieuwsfoto is van Ilvy Njiokiktjien.

Heeft ABN Amro als krimpbank wel toekomst? (Peter de Waard Volkskrant 15 mei 2020 p. 21):
De transformatie van reus naar lilliputter is zuur voor de vele beleggers, waaronder de Nederlandse staat (i.c. de Nederlandse belastingbetalers) die het aandeel hebben zien dalen van ruim 28 euro in januari 2018 tot 6 euro nu.
Tussen de beursgang in 2016 en eind 2017 verkocht de staat 44 procent van de aandelen. Daarna geen enkel aandeel meer, zodat hij nog met een belang van 56 procent (528 miljoen aandelen) in de maag zit dat nog maar
3 miljard waard is. In januari 2018 had de staat er nog 15 miljard voor kunnen krijgen. Die 12 miljard aan gemiste inkomsten had minister Hoekstra in deze tijd goed kunnen gebruiken.
Of ABN Amro een bestaansrecht heeft als krimpbank is de vraag.
Mikromanie is een even gevaarlijke strategie als megalomanie.

‘De ramp na de ramp komt nog’ |22 coronabesmettingen in azc Sneek (Red. Volkskrant 8 mei 2020):
Met Groenteman in quarantaine #22: Marieke Lucas Rijneveld, schrijver
Vanuit quarantaine, niet vanuit de Volkskrant archiefkast.
Gijs Groenteman belt met mensen om te vragen hoe het met hen gaat in deze bizarre tijd. Schrijver Marieke Lucas Rijneveld wilde nog een dagboek schrijven, maar de dagen zijn teveel hetzelfde. Toch schrijft ze veel, hoewel dat - als altijd - gepaard gaat met veel twijfelen en schipperen. Gelukkig heeft ze nog de nominatie voor de Booker Prize op zak.

Naai de mensen niet en andere tips tegen autoritair populisme (Kustaw Bessens Volkskrant 16 mei 2020 Opinie p. 16):
s het niet heerlijk wegdromen bij alle visioenen van een schone, eerlijke wereld ‘voorbij de crisis’? Jammer dat er nog wat hobbeltjes te nemen zijn. De pandemie uiteraard. De recessie. En ook moet nog even de verdere opkomst worden voorkomen van wat socioloog Abram de Swaan ‘autoritair-populistische partijen’ noemt. Een ‘drietrapsraket die met verwoestende kracht kan inslaan’, schrijft hij in De Groene Amsterdammer.
De Nationale Ombudsman, die voor het zoveelste jaar op rij waarschuwt dat de overheid de burger eerder in het nauw drijft dan ondersteunt, tekent daarbij ditmaal aan dat in alle lagen van die overheid etnisch wordt geprofileerd, bijvoorbeeld.
Voor het hele establishment: reken je niet rijk.
Nationale crisismanager Rutte is nu populair, maar zijn partij is een lege huls: geen ideeën, nauwelijks mensen. Dat is niet genoeg tot aan de verkiezingen in maart, laat staan daarna, aangezien het chagrijn nog goed moet toeslaan. Want de economische neergang zal hoe dan ook meer dan genoeg ressentiment kweken. Maar laat de kleine belastingbetaler ook nog opdraaien voor de grote belastingontduiker, zoals Rutte nu, en het vermenigvuldigt zich. Laatste tip daarom: naai de mensen niet.

Alleen samen komen we hier ook mentaal doorheen ( Redactie Volkskrant 16 mei 2020 Opinie p. 18-19):
Nu de eerste coronagolf enigszins onder controle lijkt, is het van belang dat ook onze mentale gezondheid de aandacht krijgt die ze verdient, stelt de
Denktank Mentale Vooruitgang. Daarvoor is een brede beweging van denkers en doeners nodig.
Onze mentale krachten
Mentale kracht? Dat begrip verdient toelichting. Met
‘mentaal’ doelen we op de niet-materiële vermogens, die bestaan uit psychologische en sociale structuren en gewoonten. Met ‘kracht’ bedoelen we meer dan alleen individuele mentale vermogens. De Denktank Mentale Vooruitgang, waarmee we in november 2019 zijn begonnen, definieert mentale kracht ook op relationeel, collectief en maatschappelijk niveau. Ieder mens wordt, behalve door materiële factoren, gevormd en bepaald door niet-materiële zaken. Denk aan relaties, gedragspatronen, overtuigingen, emoties en cultuur. Mentale kracht bestaat uit het geheel van deze vermogens, van individuele personen, en van ‘structuren’ zoals gezinnen, organisaties én de maatschappij als geheel. Sociale structuren die in elkaar passen als matroesjka’s.
Wat is de Denktank Mentale Vooruitgang?
De Denktank Mentale Vooruitgang is in november 2019 begonnen vanuit de wens vorm te geven aan een samenleving waarin mensen mentaal kunnen floreren. De denktank denkt na over hoe mentale vooruitgang eruit kan zien en wat de mentale kracht van mensen, gezinnen, bedrijven en maatschappij vergroot. Hij wordt gevormd door een groep gemotiveerde deskundigen en bestuurders van onder meer AON, CZ, Dimence, Erasmus Universiteit, GGZ Nederland, Humanistisch Verbond, Lister, Noaber Foundation, Maatschappelijke Alliantie, NIP, RV&S, SCP, TNO, Trimbos, Triodos Bank, UMCU, Universiteit Maastricht en Zilveren Kruis. De Denktank Mentale Vooruitgang is een initiatief van Joep Verbugt van GGzE en Kees Kraaijeveld van De Argumentenfabriek.

De centrale banken spelen met vuur (Yvonne Hofs interviewt Hans Hoogervorst Volkskrant 16 mei 2020 Zaterdag p. 2-4):
En die zijn
De centrale banken zijn verworden tot de
geldautomaten van overheden. Dat moet wel uitlopen op een financiële ramp, zegt oud-minister Hans Hoogervorst.
‘Minister Hoekstra heeft zich in Brussel manmoedig verzet tegen eurobonds. Dat heeft hij goed gedaan. Maar dit grootschalige opkopen van staatsschulden door de ECB staat gelijk aan eurobonds via de achterdeur.
Eurobonds bestáán dus feitelijk al. Ze staan op de balans van de ECB. Dat wordt de Nederlandse bevolking niet goed uitgelegd, daar praat men niet over.’
Deze economen komen met creatieve oplossingen. Vraagt deze unieke crisis daar niet om?
‘Het kabinet moet beter uitleggen wat de risico’s voor Nederland zijn. Dat zal de mensen in Nederland ongerust maken, maar dan kunnen Hoekstra en Rutte met nog meer kracht in Brussel zeggen:
‘Jullie willen eurobonds, maar dat krijgen we in eigen land niet verkocht. Als we hiermee instemmen, komen de Nederlandse kiezers in opstand.’ Zolang je dingen tegenover de burgers een beetje vaag houdt, kun je als politicus op korte termijn weer instemmen met bepaalde zaken zonder dat je er last mee krijgt. Maar uiteindelijk loopt het toch een keer fout. Het is voor een politicus nooit goed als men achteraf zegt: ‘Waar was ú toen dit allemaal gebeurde?’’
Maar wat is nou úw oplossing voor deze crisis? In plaats van alleen maar kritiek te leveren…
‘Dit monetair en budgettair nihilisme leidt op zijn best tot
langdurige economische stagnatie. Op zijn bést. Maar ik vrees dat… Uiteindelijk gaat er iets onvoorspelbaars gebeuren. Ik weet niet of dat hoge inflatie of een grote depressie is, maar dit kan gewoon niet goed aflopen. Gratis geld bestaat niet, er is altijd een prijs.‘

Westerse mens overschat zichzelf (Ben van Raaij interviewt Paul Kingsnorth Volkskrant 16 mei 2020 Opinie p. 22-23):
Schrijver Paul Kingsnorth denkt al jaren na over de ecologische ineenstorting waarop de industriële beschaving afstevent. Maar de coronacrisis was ook voor hem een schok. ‘Onze cultuur heeft een korte houdbaarheidsdatum.’ Niet terug naar business as usual, geen activisme. Wat dan?
‘Mahatma Gandhi wist hoe je moet leven. ‘Er is genoeg voor ieders behoeften’, schreef hij, ‘maar niet genoeg voor ieders hebzucht.’ Henry David Thoreau wist het ook, net als veel inheemse volkeren en traditionele samenlevingen. Eenvoud, bescheidenheid, respect voor niet-menselijk leven, wederkerigheid. Neem niet meer dan je geeft, behandel het leven met eerbied. Het feit dat dit bijna klinkt als luchtfietserij, geeft al aan hoezeer we de weg kwijt zijn.’

Alleen wat erger (Michel Houllebecq Volkskrant 15 mei 2020 p. 26):
Hoe te schrijven over een pandemie die ‘banaal, oersaai en niet eens seksueel overdraagbaar’ is? De Franse schrijver Michel Houellebecq doet een poging in antwoord op e-mails van collega-schrijvers.
Leeftijd
Al die tendenzen bestonden zoals gezegd al vóór het coronavirus; ze hebben zich alleen maar duidelijker gemanifesteerd. We zullen na de lockdown niet in een andere wereld wakker worden; het zal dezelfde wereld zijn, alleen wat erger.

Eisen!(Dirk Bezemer De Groene Amsterdammer 14 mei 2020 p. 9):
Er woedt een heuse controverse in economenland. Aanleiding is een brief in de Volkskrant door Ewald Engelen, Marcia Luyten en Jeroen Smit. Ze betogen dat overheidssteun voor grote beursgenoteerde bedrijven die niet sociaal rechtvaardig en duurzaam opereren, een lening moet zijn, geen gift.
Hun mening werd goed verwoord in
een Vrij Nederland-column door macro-econoom Bas Jacobs. ‘Welkom in deze nieuwe wereld zonder inkomen, zonder aandeelhouders, zonder werk, zonder belastingopbrengsten en zonder milieuschade’, schrijft hij.
Vorig jaar werd er zeven procent méér kleine plastic flessen in het zwerfafval gevonden. Nu komt er dan eindelijk statiegeld op, iets waar milieuorganisaties al jaren om vragen omdat het bewezen werkt.
Maar de eerste twee kabinetten Rutte wilden zelfs helemaal van het statiegeld af.
With such friends, who needs enemies? Die brief is dan ook een hoognodig publiek drukmiddel op de regering, om nu eindelijk eens consequenties aan hun woorden te verbinden. Ik hoop dat hun ex-collega’s die nu grote bedrijven leiden goed meelezen, want ook schaamte kan tot actie aanzetten. De petitie kan trouwens nog steeds getekend worden.

Essay Frictie: Ethiek in tijden van dataïsme (Miriam Rasch De Groene Amsterdammer 14 mei 2020 p. 40-43):
Want als alles in de wereld met behulp van data in kaart is gebracht, zal de lange weg naar dominantie over de natuur voltooid zijn. De oude mens (wij) ontkomt er als onderdeel van de natuur niet aan zelf ook onderworpen te worden. Hij zal plaats moeten maken voor zijn opvolger, een wezen dat, min of meer
alwetend, godgelijk is. Niet voor niets heet de bestseller van de historicus Yuval Noah Harari – het boek dat het dataïsme definitief op de kaart zette – Homo deus Een kleine geschiedenis van de toekomst'.
Over het algemeen wordt dataïsme niet als religie gepresenteerd, ook niet, zoals Brooks deed, als filosofie, maar als de volgende stap in de ontwikkeling van de wetenschap. Dat geldt ook voor Harari. Aan zijn futurologische speculaties ligt een welbepaalde interpretatie van de wetenschapsgeschiedenis ten grondslag. Ingewikkeld is die interpretatie niet. Volgens Harari is honderdvijftig jaar wetenschappelijk onderzoek in drie woorden samen te vatten: ‘organismes zijn algoritmes’.

Samen (Sheila Sitalsing Volkskrant 14 mei 2020 p. 2):
Misschien is de totaalverwarring eerder begonnen, die ene keer, een paar jaar geleden, toen Klaas Dijkhoff namens de VVD over ‘wederkerigheid’ begon, en iedereen verrast rechtop ging zitten. Totdat bleek dat hij ermee bedoelde dat hij de bijstandsuitkering standaard wilde verlagen om pas naar het oorspronkelijke niveau op te krikken wanneer iemand zich aantoonbaar ‘nuttig’ had gemaakt. Ook dat heette ‘solidariteit’, met 'de mensen die de uitkeringen betalen’.
Opvang in de regio: juíst solidair.

Vernieuw het Nederlandse Wonder (Marcia Luyten Volkskrant 13 mei 2020 p. 27):
Corona zagen we niet aankomen. De klimaatcrisis zien we van ver en haar gevolgen doen covid-19 verbleken tot een lentebries. Gezien de grootte van de opdracht en onze politieke onverschilligheid, is een nieuw wonder nodig. Dat wonder moeten we opnieuw met eigen handen scheppen. Maak het overlegmodel van rem weer motor voor de toekomst, met een richtinggevende visie. Onze te verduurzamen economie schreeuwt om een 21ste-eeuws Nieuw Akkoord van Wassenaar.

Diversiteit, inclusiviteit en safe spaces (Lotte Jensen de Volkskrant 29 december 2020 p. 29):
Was het een pluspunt als je Christen was of kon je toch beter atheïstisch zijn? Zou het in ons voordeel uitpakken als iemand uit onze groep biseksueel of homo was? Wat had dit nog met ons voorstel over historische dijkdoorbraken te maken?
Pas enkele weken later, toen ik naar het
Bilderdijk-journaal keek, wist ik wat ik achter mijn naam had moeten invullen: neerlandicus.
Dat neerlandici bescherming verdienen, is nu trouwens ook
officieel erkend door de Tweede Kamer, die 1,5 miljoen euro uittrekt om de opleidingen neerlandistiek in stand te houden en te versterken. Een verrassend eindejaarsgeschenk!
Intussen is diversiteit natuurlijk wel belangrijk. Alleen een Bilderdijk-journaal is ongehoord.
Ook de tegenpool van Bilderdijk verdient een eigen uitzending, Maria Aletta Hulshoff (1781-1846). Zij was voor democratie, tegen de monarchie en voor vaccinatie. Ze schreef in 1827 een vlammend pamflet, waarin ze Amsterdamse moeders aanmoedigde hun kinderen te laten inenten tegen koepokken. Bilderdijk vond haar maar een ‘hysterische dweepster’. Wij weten wel beter.

Miljarden voor KLM, hoger onderwijs kan wel inleveren (Lotte Jensen Volkskrant 13 mei 2020 p. 29):
De overheid ziet liever dat we weer zo snel mogelijk naar Ibiza afreizen dan dat we ons hoger onderwijs op peil houden. Ik chargeer, ik weet het, maar ga maar na: de overheid trekt miljarden uit om de KLM (35 duizend werknemers) als cruciale sector overeind te houden, maar vindt tegelijkertijd dat het hoger onderwijs (meer dan 100 duizend werknemers) wel 5 miljard kan missen.
Om voldoende afstand te houden, is het noodzakelijk in kleinere werkgroepen les te geven. Dat betekent dat er meer docenten en dus extra investeringen nodig zijn. Toch brengt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen juist nu 5 miljard aan mogelijke bezuinigingen in kaart. Ze zijn te vinden in het lijvige rapport Ongekend talent. Opleidingen met een slecht arbeidsmarktperspectief moeten daarom een numerus fixus krijgen. Maar wie gaat bepalen welke studies overbodig zijn? Gaan we filosofie, religiewetenschappen, natuurkunde en culturele antropologie aan banden leggen, omdat we niet op voorhand kunnen voorspellen waar studenten terechtkomen?
Rutte III besloot in 2017 om het collegegeld voor de eerste twee jaar van de lerarenopleiding te halveren om meer studenten die kant uit te lokken. Dit wordt teruggedraaid, wat een besparing van 170 miljoen euro oplevert. Ongekend talent: misschien was de titel van het rapport wel letterlijk bedoeld. Want als we deze bezuinigingen doorvoeren, weten we zeker dat veel talent onbenut zal blijven.

Minister van Goede Bedoelingen (Aleid Truijens Volkskrant 12 mei 2020 p. 6):
Dat premier Rutte in zijn toespraak in het midden liet hoe dat ‘halve’ lesprogramma eruit moest zien, was niet handig, maar Arie Slob, de verantwoordelijke onderwijsminister, had toen moeten zeggen: zó doen we het. Hele dagen, geen halve. En pas als er sluitende afspraken zijn met de kinderopvang, en er voor werknemers die dat willen een perspex masker klaarligt. Dat deed de vriendelijke, goedbedoelende Slob niet.
Hij schoof, zoals gewoonlijk, de problemen en de verantwoordelijkheid door naar de schoolbesturen.
Onderwijs en opvang in één ministerie. Met een onderwijsminister die echt bestuurt; die voorschrijft en ingrijpt wanneer het moet, en vrijlaat waar het kan. Toegankelijke kinderopvang, bij de scholen, zodat ouders zorgeloos kunnen werken. Je kunt er tijdens lange quarantainedagen weleens over mijmeren. We blijken nu tot snelle veranderingen in staat. Waarom deze niet?

Gesteggel over armoede toen en luxe nu helpt niemand (Peter Giesen Volkskrant 12 mei 2020 p. 26):
Ouderen en jongeren vliegen elkaar in de haren over hun coronasolidariteit. Maar, beste ouderen, u heeft de buit al binnen. En jongeren, stop met , kom eens vaker in actie.
Volgens een recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau maken jonge kiezers zich minder druk om
inkomensverschillen dan ouderen. Jongeren zijn sterker geïnteresseerd in culturele thema’s: ze maken zich zorgen om het klimaat en staan positiever ten opzichte van de multiculturele samenleving.
Maar de wereld na corona vraagt om een sterker besef van onrechtvaardigheid, een beetje meer woede, een hardere klop op de deur van de macht.

Zo makkelijk is herbebossen niet (Jean-Pierre Geelen Volkskrant 12 mei 2020 p. 29):
Onderzoek aan jaarringen van bomen leert ons veel over klimaatverandering door de eeuwen heen. De Vlaamse wetenschapper Valerie Trouet schreef er een boek over.
In haar net verschenen boek
Wat bomen ons vertellen beschrijft de Vlaamse dendroklimatoloog Valerie Trouet, werkzaam aan de universiteit van Arizona, glashelder hoe jaarringonderzoek bijdraagt aan kennis van klimaatverandering.
U pleit in uw boek voor meer samenwerking tussen dendrochronologen, boswachters, ecologen, geografen, antropologen, biochemici, atmosfeerwetenschappers, hydrologen en beleidsmakers. Hoe moet die eruit zien?
‘Momenteel ligt een groot deel van het luchtverkeer stil, we beperken vele activiteiten. Zelfs dan blijken we nog maar 8 procent van onze CO2- uitstoot te verminderen. Dit zouden we eigenlijk jaar na jaar zo moeten doen om die gewenste 1,5 graad minder te halen.
Dat vergt structurele keuzes als investeringen in hernieuwbare energie en de-investeringen in fossiele brandstoffen. De aanpak schiet nu nog tekort. Niet vanwege gebrek aan kennis, maar aan politieke moed.’

‘Moeilijkste deel van de crisis moet nog komen’ (Mac van Dinther en Peter de Graaf interviewen Hubert Bruls Volkskrant 7 mei 2020 p. 8-9):
Door sommigen wordt nu gefilosofeerd over een nieuwe samenleving na de coronacrisis waarin we minder gaan vliegen, meer videovergaderen. Hoe kijkt u daar tegenaan?
‘Als het vaccin er is, denk ik dat we en masse weer teruggaan naar de situatie van vóór de crisis. Mensen zijn conservatief in hun gewoonten. Ik denk dat we teruggaan naar de oude orde die we samen hebben opgebouwd. Neem al die mensen die nu beeldvergaderen. Dat is toch dodelijk vermoeiend. Ik ga na de crisis weer lekker handen schudden en knuffelen. Kom op zeg, ons leven vóór de coronacrisis was toch fantastisch!’

Woorden (Sheila Sitalsing Volkskrant 7 mei 2020 p. 2):
De premier gebruikte het woord ‘winstwaarschuwing’ toen hij woensdagavond brokjes vrijheid uitdeelde aan het volk dat zich de afgelopen weken zo goed heeft gedragen: kappers, terrasjes, de film, op reservering naar het museum, zwemmen en mogelijk heel voorzichtig op bezoek in het verpleeghuis.
‘Winstwaarschuwing’: misschien zegt het iets over dit kabinet, of over deze tijd, dat een term die het beursgenoteerde bedrijfsleven gebruikt om aandeelhouders voor te bereiden op tegenvallers in de bedrijfsvoering, door de minister-president van het land wordt ingezet om een politieke keuze met maatschappelijke gevolgen in te kleden.
Verder zijn er vooral onzekerheden die worden uitgedrukt in metaforen waar vermoedelijk over is vergaderd: we varen op zicht, we sturen in de achteruitkijkspiegel. ‘Verspreid het woord en niet het virus', gooide Hugo de Jonge er nog snel uit op de slotklap van de persconferentie, in reactie op een vraag namens de gelovigen die graag weer met z'n velen naar de kerk willen. ‘Je kan zien dat hij de hele avond heeft gewacht tot hij dit kon zeggen’, snoof een 11-jarig kind naast me op de bank.

Eerste raming EU: coronadreun economisch nog jaren voelbaar (Mark Peeperkorn Volkskrant 7 mei 2020 p. 21):
De ongekende economische krimp die eurolanden dit jaar meemaken zal nog jarenlang voelbaar zijn. Dat blijkt uit de eerste raming van de Europese Commissie waarin de gevolgen van de coronapandemie – voor zover mogelijk – in beeld zijn gebracht.
Staatsschuld
Om de economische recessie te verzachten, sleutelt de Commissie momenteel aan een
‘herstelinitiatief’. Dat zal bestaan uit een nieuwe, grotere meerjarenbegroting voor de EU (2021-2027) en een nieuw herstelfonds van mogelijk 1.500 miljard euro. De Commissie presenteert dat plan deze maand. Diplomaten voorzien een harde strijd tussen de regeringsleiders over de omvang van het herstelplan, de vorm van de steun (giften of leningen) en de verdeling ervan over de lidstaten.

Moet Klaas Knot nu steeds bij de ChristenUnie te biecht? (Peter de Waard Volkskrant 7 mei 2020 p. 22):
De weeffout breekt de eurozone elke keer weer op. Die zou kunnen worden hersteld door er dertig jaar na het Verdrag van Maastricht alsnog een politieke unie van te maken, maar daar lijkt zelfs in de coronacrisis geen steun voor te zijn.
En omdat ook niemand de
monetaire unie de nek om wil draaien, zal er een creatieve oplossing moeten worden gevonden om het oordeel van de rechters te omzeilen en ervoor te zorgen dat de ECB op eigen houtje onbeperkt staatsobligaties kan blijven opkopen.
Mooi dat de EU en de ECB daar altijd beregoed in zijn.

Economie Kletsers (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 7 mei 2020 p. 9):
Er is iets vreemds aan de hand met de kletsende klasse die de kranten en weekbladen vult en op radio en tv is te horen en te zien. Haar maatschappelijke aanzien dankt zij aan zichzelf toegeschreven taken als controleur van de macht, hoeder van de democratie en beschermheilige van de tegenspraak. Het heeft al jaren niet zoveel om het lijf, maar sinds corona is het hek van de dam.
De uitlatingen van virologen worden opgetekend als waren zij het Woord Gods. Premier Rutte kan wegkomen met maatregelen waarvan de proportionaliteit met de dag twijfelachtiger wordt. De ‘lockdown’ wordt zonder blikken of blozen ‘intelligent’ genoemd, terwijl de economische ravage historisch groot wordt.
En het
‘nieuwe normaal’ van digitaal werken, mondkapjes, apps en afstand houden wordt omarmd met een wellust die op zijn best massahysterie en op zijn slechtst collectief masochisme doet vermoeden. Alsof wij moeten boeten voor veertig jaar neoliberaal individualisme en Rutte plotseling de Joshua is die ons het beloofde land van de zelfopofferende gezamenlijkheid gaat binnen loodsen.
En op radio en tv trekt nu al zeven weken lang een onafzienbare stoet hoogwaardigheidsbekleders langs, die ons avond na avond komen vertellen dat dit virus zo ongeveer het ergste is dat ons kan overkomen, dat de buitengewone inperkingen van onze burgerlijke vrijheden dus terecht zijn, en dat we vooral niet moeten denken dat het dagelijks leven ooit
normaal zal worden.
Ronduit verbijsterend is het nagenoeg totale onvermogen van de
kletsende klasse om voorbij de symptomen te kijken. Het nieuwe normaal wordt als voldongen feit gepresenteerd, maar is op de keeper beschouwd een variabele. Epidemieën zijn weliswaar een constante in de menselijke geschiedenis, maar pandemieën niet.
Wranger is dat het virus ook buitenproportioneel huishoudt onder de slachtoffers van het kapitalisme. Via de band van stress door armoede en onzekerheid en obesitas door de suikers, zouten en vetten van McDonald’s valt de strijd tegen corona samen met de strijd tegen ongelijkheid en de strijd tegen de bio-industrie. Thomas Piketty meets Marianne Thieme, zeg maar.

Reizen in het Antropoceen Mutaties in onze geest (Jos de Mul De Groene Amsterdammer 7 mei 2020 p. 24-29):
Filosoof Jos de Mul reisde voorafgaand aan de coronacrisis naar onder meer Bali, Hongkong en Sydney. Het Covid-19-virus greep ondertussen snel om zich heen. Maar, zo ontdekte hij, de ergste virussen zitten in ons hoofd.
Van een inheemse boom als de kauri, die meer dan vijftig meter hoog en 2500 jaar oud kan worden, is zelfs al ruim 95 procent verdwenen. En over de angst voor exoten kunnen de Maori, de eerste bewoners van Nieuw-Zeeland, meespreken. Niet alleen sneuvelde een groot deel van hen in een reeks oorlogen met Europeanen die het land sinds de eerste helft van de achttiende eeuw koloniseerden, maar ook stierf volgens sommige schattingen tot vijftig procent van de Maori aan door Europeanen meegebrachte griep-, pokken- en mazelenvirussen. Het Antropoceen is ook een Colonialcene en Microbiocene.
Het idee dat een app ons smetvrij zou kunnen houden lijkt me net zo’n
reductionistische illusie als de gedachte dat een vaccin tegen Covid-19 toekomstige pandemieën een halt zou kunnen toeroepen.
De afgelopen weken hebben we
Pandemics bekeken, de in januari door Netflix gelanceerde documentaireserie. Die laat overtuigend zien dat hoe succesvol de medische strijd tegen infectieziekten de afgelopen honderd jaar ook mag zijn geweest, pandemieën het ‘nieuwe normaal’ worden wanneer niet ook de sociale en economische condities worden aangepakt die de virale storm over onze planeet hebben veroorzaakt. Dat is geen geringe opgave. Het zou mooi zijn als de huidige pandemie daartoe ook wat nuttige mutaties zou veroorzaken in onze geest.

Essay 10 mei 1940 – 10 mei 2020
Vóór de catastrofe (Abram de Swaan De Groene Amsterdammer 7 mei 2020 p. 40-43):
De huidige pandemie is weliswaar ellendig, maar nog niet catastrofaal. Samen met de mondiale recessie en het rechtsisme kan het daar wel op uitlopen. Verkijk je niet op politici die zich presenteren als malloten. Hitler werd ook uitgemaakt voor krankzinnige huisschilder.
Met een heel ruwe kansberekening is aannemelijk te maken dat de
drieslag van pandemie, recessie en verrechtsing waarschijnlijk tot een catastrofe leidt. Daar kan niemand afzonderlijk aan ontkomen en kan geen mens in zijn eentje iets tegen uitrichten. De leiderloze golfbewegingen van menigten zonder program of structuur die kortstondig opflakkeren in de media met hesjes, liedjes en leuzen vervluchtigen weer zonder blijvend resultaat te behalen. Tegen de opkomst van extreem-rechts helpt alleen collectieve actie in stevige organisaties, zoals politieke partijen. Dat moet dan maar.

De socioloog Abraham de Swaan wijst op het mechanisme identificatie en ‘desidentificatie’. Als mensen zich als groep aaneensluiten, sluiten ze anderen uit. Dat zijn twee kanten van eenzelfde proces (medaille). Volgens het identificatie mechanisme van de gesloten lus in de sociologie leidt insluiting automatisch tot uitsluiting en maakt daarmee een wereldsamenleving onmogelijk.

Kunst & Cultuur Kijken Schoon (Rudi Fuchs De Groene Amsterdammer 7 mei 2020 p. 55):
Dat eenvoud uitnodigt tot creativiteit zien we in het werk van
William Wordsworth en Piet Mondriaan.
We kwamen te spreken over waar ik was: het
geheim van Wordsworth ontdekken, de dichter die een gedicht meestal bij iets eenvoudigs begint. Narcissen aan het water. Of gewoon een vlinder tegen wie hij begint te spreken: Stay near me – do not take thy flight!/ A little longer stay in sight!Zo legt de dichter meteen al vast wat hij ziet. Dan gaat het denken verder. Met welke schilder, vroeg mijn vriend, zou je Wordsworth vergelijken? Nooit was die vraag mij gesteld maar ik wist het zeker: Mondriaan, zonder twijfel. De vormen eenvoudig en schoon. Je ziet een formulering die vorm wordt. De gele lijnen in de vier hoeken van de ruit zijn verschillend breed. Even lijken ze te trillen – maar dan komen ze roerloos stil te liggen. Het kijken ernaar houdt ons bezig.

Winstziek bedrijf heeft geen bestaansrecht (Ewald Engelen, Marcia Luyten en Jeroen Smit e.a. Volkskrant 25 april 2020 Opinie p. 24-25):
Ook grote, beursgenoteerde bedrijven kloppen aan voor staatssteun. Die steun mag niet onvoorwaardelijk zijn. Wie het algemeen belang schaadt, zoals Booking.com, moet worden verplicht tot terugbetaling. Want dit is het moment om de economie duurzaam en sociaal te maken.
Voor die voorwaarden stellen wij drie richtlijnen voor.
1. Bedrijven moeten de afgelopen tien jaar (sinds de vorige crisis) in binnen- en buitenland hun aandeel hebben bijgedragen als het gaat om het betalen van belastingen.
2. Bedrijven geven blijk van sociale rechtvaardigheid, richten zich op langetermijnduurzame economische groei en begrijpen dat ze daarvoor de belangen van alle stakeholders moeten dienen.
3. De producten en diensten van het bedrijf dragen in toenemende mate bij aan een veilige en duurzame toekomst.
De basisgedachte van deze richtlijnen is dat bedrijven die zich rekenschap geven van alle belanghebbenden, mogen rekenen op de steun en solidariteit van de Nederlandse belastingbetaler.

Wie de wereld niet begrijpt, riskeert oorlog (Natalie Righton en Martin Sommer interviewen Ko Colijn Volkskrant 29 december 2018 Zaterdag p. 14-17):
Heeft het aanzien van Nederland schade opgelopen door Zijlstra?
‘Eerder al. Dat is begonnen met de beruchte uitspraak van Uri Rosenthal, minister in Rutte I, dat diplomatie een rustiek tijdverdrijf was. Sindsdien is de meest gestelde vraag bij BZ: waartoe zijn wij nog op aarde?
Daar hebben ze toch gelijk in?
‘Geen wonder dat ze zich op het departement afvragen of hun bestaan nog wel zin heeft. Docters van Leeuwen zei: nog zo’n bezuinigingsronde en jullie zijn weggespeeld. Dan worden jullie bij de volgende bezuinigingen opgeheven. Want Rutte interesseerde zich traditioneel helemaal niet voor buitenlandse politiek. En tot voor kort ook niet voor Europa.
Ik vind het een gotspe dat Rutte president van Europa kan worden, dat zijn naam zelfs maar genoemd wordt. In kabinetsformaties wordt BZ gewoon als sluitpost beschouwd.
Hoe weet u dat Rutte zich niet interesseert voor Europa?
Het eind van zijn binnenlandse carrière is in zicht, dus hij ziet wel perspectief in zo’n Europese baan. Hij zal geen nee zeggen. Maar na alle scepsis uit het verleden zal hij moeite hebben om er openlijk enthousiast over te zijn.
Is Stef Blok dan de man om dit proces te leiden?
‘Blok is natuurlijk niet gekozen omdat hij een specialist is.
Een nuttige hoveling van Rutte, laten we het daarop houden.

Diversiteitsstreven is valkuil voor vrouwen (Jolanda Withuis Volkskrant 26 oktober 2017 p. 25):
Eis niet 'meer vrouwen' omdat vrouwen verschillen van mannen, maar omdat ze hun gelijken zijn.
Leden van het kabinet worden geacht te denken voor en namens iedereen. Zij behoren geen politiek te bedrijven als zwarte, vrouw, man, invalide, homo of wat voor groepen zichzelf nog meer in een bepaalde historische periode als achtergesteld ervaren. Als we op dergelijke gronden gaan selecteren, moeten we over een paar jaar wellicht ook zorgen voor representanten van oud en jong, dik en dun, mooi en lelijk, dom en slim. Allemaal kenmerken immers die voor onze kansen in het leven veel verschil maken.
Natuurlijk is dit universalistische ideaal een utopie en vergeten mannen in de praktijk vaak de belangen van vrouwen, zoals ook jongeren zich zelden echt inleven in de situatie van bejaarden. Toch moet dat wel ons streven blijven. Laten we kortzichtigheid en gebrek aan inlevingsvermogen niet voor eeuwig vastleggen door mensen te reduceren tot hun stam, kleur, sekse of welk kenmerk dan ook.

Kim van Keken en Eric Smit kregen op 27 juni 2018 uit handen van oud-minister Jet Bussemaker de Anne Vondelingprijs 2017 uitgereikt – 'de prijs voor heldere politieke journalistiek’ – voor hun serie over voormalig VVD-coryfee Henry Keizer. Bijgaand het opruiende dankwoord van Kim en Eric.
Keizer had bij de bewuste transactie bovendien dubbele petten op. Een kwestie van ‘rücksichtslose zelfverrijking’, zo stelde een financieel expert. De feiten logen er niet om en waren allemaal controleerbaar. En wat had Keizer eigenlijk allemaal in zijn loopbaan gepresteerd? Niemand rond het Binnenhof die het wist. De timing van onze publicaties leek ons ideaal: precies in een periode dat er een pauze was ingelast in de formatiegesprekken. Onze collega’s in Den Haag zouden na wekenlang dringen om schamele nieuwskruimels vast wel trek hebben in een onthullend verhaal over de voorzitter van de partij die ruim een maand eerder de verkiezingen had gewonnen.
Dat bleek niet zo te zijn. Integendeel.

Het probleem van goed en kwaad
Contrasten en tegenstellingen vinden we overal. Dat zijn noodzakelijke voorwaarden voor groei en ervaring. Het kwaad is. wel gedefinieerd als de schaduw van God. Pogingen om goed en kwaad filosofisch te definiëren houden weinig verband met gedrag en plichtsbetrachting en doen vaak niet veel anders dan de mensen in verwarring brengen. In het gewone leven is het verschil tussen goed en kwaad duidelijk genoeg. Iedereen bezit het vermogen onderscheid te maken. De woorden goed en kwaad zijn zeer vaag en omdat ze in verschillende zin worden gebruikt wekken ze verwarring. Men kan zeggen dat ze betekenen, plezierig en onplezierig, maar dat houdt kennelijk verband met onze smaak, die als criterium onbetrouwbaar is. Wat onplezierig is kan wel goed voor ons zijn; en wat plezierig is misschien verkeerd. Men kan zeggen dat ze goed en verkeerd betekenen, maar ook hier komen we dan terecht bij de morele, maatschappelijke of burgerlijke wet.

Het universalistische ideaal van Jolanda Withuis is geen utopie. Antropogenese, hominisatie, het universalistische ideaal (Unificatietheorie), het eeuwig 'Goede - Ware - Schone' van Plato geeft een aanwijzing voor de oplossing van het lastige vraagstuk van de oorsprong van het kwaad, en laat zien dat de mens zelf het ENE scheidt in verschillende tegengestelde aspecten (De Geheime Leer Deel II p. 309).

Groene stroom vaak façade voor grijze bulk (Loethe Olthuis Volkskrant 25 oktober 2017 p. 28-29):
De vergroening van de energiemarkt is deels een wassen neus. Particulieren denken stroom te kopen bij een groene partij, maar achter veel van die bedrijven schuilt een grijze energiereus.
Kun je de energieleveranciers eigenlijk wel de schuld geven van de stagnerende markt voor groene energie? Niet helemaal, geeft ook Greenpeace toe. 'Maar wij vinden dat de consument recht heeft om te weten wat er zich achter al die groene façades verbergt: een ingewikkeld doolhof van met elkaar verbonden bedrijven die niet altijd zo duurzaam zijn als ze de consument willen laten geloven', zegt de woordvoerder. 'Daarnaast zouden bedrijven veel meer om groene stroom moeten vragen dan ze nu doen. Er zijn gelukkig ook uitzonderingen zoals de NS, die uitsluitend groene stroom afneemt. Áls bedrijven die omslag gaan maken, ligt het balletje wel weer bij de energiebedrijven. Dan moeten uiteindelijk ook die grijze energieleveranciers in beweging komen en meer hun best doen om te vergroenen. En dan liever niet door meer certificaten te kopen om de grijze stroom groen te wassen: dat verandert niks aan de totale energieproductie, die wordt niet groener.'

Christen Democratische Verkenningen Lessen in marktwerking (Herfst 2007):
Ter introductie (p. 9):
De bundel bevat een opmerkelijk interview met van Eric van Damme, de vooraanstaande specialist in marktwerking in Nederland. Hij stelt dat veel marktwerkingsbeleid ‘op ideologie en niet op feiten is gestoeld’ en hekelt de gebrekkige benutting van wetenschappelijke kennis door beleidsmakers. Ook laat hij zich kritisch uit over de uitvoeringspraktijk van de Wmo.
Tegelijkertijd stelt hij vast dat er geen goede alternatieven zijn dan al doende te leren van de ervaringen die worden opgedaan en intussen de verzamelde wetenschappelijke en praktische kennis (bij de toezichthouders) beter te benutten, om al te grote fouten te voorkomen.
Het is namelijk een illusie te denken dat via overheidsvoorziening de burger op betere maatschappelijke dienstverlening kan rekenen.
De relatie tussen markt en vertrouwen (Robert Mosch p. 56):
Markten en vertrouwen zijn niet los van elkaar te denken. Het verbindende element is onzekerheid. Alle transacties die op markten plaatsvinden, gaan met onzekerheid gepaard.1 Door een transactie (of in brede zin een samenwerking) aan te gaan met een wederpartij, maak je je voor een deel van je welvaart of geluk afhankelijk van het gedrag van een ander. Het toekomstige gedrag van andere mensen is echter inherent onzeker. Wanneer mensen andere mensen vertrouwen, gedragen zij zich dus alsof zij de toekomst kennen. Zo transformeert vertrouwen onzekerheid in risico.2 Anders gezegd, vertrouwende mensen nemen het risico voor lief dat met het onvoorspelbare gedrag van anderen gepaard gaat.

Trust en antitrust Beschouwingen over 10 jaar Mededingingswet en 10 jaar NMa (p. 9,10):
De aard van de spelers in een markteconomie maakt dat vertrouwen in de ‘goede wil’ van deze actoren vraagt om een voortdurende gezonde dosis antitrust van een toezichthouder, die oog heeft voor een goede balans in de concurrentieverhoudingen en bereid is handhavend op te treden indien sprake is van overtreding van de mededingingsregels. Vertrouwen in en op elkaar is prima en fundamenteel voor de marktwerking, maar controle maakt het mededingingsbeleid echter pas concreet. Producenten moeten kunnen vertrouwen op faire concurrentie en op een toezichthouder die een optimale naleving van de Mededingingswet nastreeft. De consumenten moeten er op kunnen rekenen dat het sectorale toezicht hun belangen maximeert. De overheid moet er zorg voor dragen dat de administratieve lasten binnen de perken gehouden worden en dat bij beleidsbeslissingen de effecten van de beleidskeuzes op de mededinging en het mededingingstoezicht mede in beschouwing worden betrokken. De verhouding trust-antitrust is niet slechts kenmerkend voor het werk van de NMa, die vermoedens van inbreuken toetst en beoordeelt, respectievelijk haar missie ‘markten laten werken’ tot uitvoering brengt, die in één formulering zowel het ingrijpen als het juist niet-ingrijpen omvat. These en antithese karakteriseren óók het krachtenveld waarin opvattingen over mededinging sinds het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn ontstaan en zich vervolgens gedurende twee decennia hebben ontwikkeld. De discussie over marktwerking en mededinging is een goed voorbeeld van de golfbeweging die de geschiedenis van het economisch denken karakteriseert. Het moderne op marktwerking gestoelde beleid is immers een antwoord op starheden die in de jaren tachtig van de vorige eeuw tot stagflatie en een volstrekt gederangeerde Nederlandse economie hebben geleid.

Is ons systeem van de democratie het beste antwoord? (Fokke Obbema Volkskrant 15 maart 2017 p. 19):
Europese antwoorden op rechts-populisme stemmen niet bij voorbaat somber
Een rondgang door Europa heeft geleerd dat er geen wondermiddel bestaat tegen het oprukkende populisme. Ieder land maakt zijn eigen worsteling door. Toch stemmen veel 'Europese antwoorden', rijp en groen, niet bij voorbaat somber.
Stem van het volk
Het tegenwoordig zo vaak bekritiseerde politiek systeem in Nederland werpt vooralsnog de voornaamste dam op. Want dat is gebaseerd op evenredige vertegenwoordiging. Populisten kunnen daardoor betrekkelijk eenvoudig in de volksvertegenwoordiging komen, maar echte macht uitoefenen is veel lastiger. Want dat vereist in dit coalitieland dat er compromissen kunnen worden gesloten. Dat minimaliseert de kans op beleid dat strijdig is met de Grondwet, zoals het PVV-partijprogramma nu voorstelt. Dat andere partijen daarin meegaan, is onvoorstelbaar. Anders ligt het in landen als de VS, Groot-Brittannië of Frankrijk, waar het politieke systeem is gebaseerd op het 'winner takes all'-principe. Daar kunnen rechts-populistische stromingen veel langer uit het parlement worden geweerd. Maar lukt dat niet meer en worden zij grootste partij, dan zijn de gevolgen in die landen niet meer te overzien.

Democratie onder druk (De Groene Amsterdammer 2010-2017):
Het populisme heeft de wind in de zeilen, de roep om alternatieven voor de vertegenwoordigende democratie groeit, nieuwe politieke leiders beloven de kloof met de kiezers te dichten.

Muziek volgens van Gijssel of Popsterprotest tegen Trump werkt juist averechts (Robert Gijssel Volkskrant 25 november 2016 katern Vonk . 7):
Stelling: de popster kan beter even zwijgen over Trump.
Begin deze week verscheen een stuk in The New York Times van de cultuurjournalist Amanda Hess. Het was een oproep aan popsterren en artiesten de anti-Trump-acties te staken. Ze hebben volgens Hess een averechts effect en zijn pure Trump-propaganda, want de Trumpianen zien er al hun vooroordelen in bevestigd. Zij zien een culturele elite in het nauw, en sterren die plotseling uit hun luchtbel van zelfgenoegzaamheid spatten. Uit potsierlijke acties als die van Gaga spreekt volgens de Trump-aanhang vooral de paniek van de verliezer.
Niet meer doen, zegt Amanda Hess. 'Al die boze tweets, therapeutische Instagramgetuigenissen en bevlogen speeches op het podium troosten misschien de fans, maar ze zijn onbedoeld brandstof voor de tegenpartij.' Die vindt het gehuil van de culturele en links georiënteerde bovenlaag van Amerika prachtig, en
ziet er alleen maar een nieuwe maatschappelijke waarheid in. Het is de popsterren (van Beyoncé tot Lady Gaga en topacteurs van Robert Downey Jr. tot Scarlett Johansson) ondanks hun enorme podium en bereik kennelijk niet gelukt het publiek te bespelen en de meningsvorming te sturen. De elite is uitgeregeerd, het volk is aan de macht.

Onze vrije wil (Monika Borger Sunrise sep/okt 2001):
Wilskracht, zelf kleurloos en neutraal, wordt door het denken opwaarts of neerwaarts gericht. Het ligt voor de hand dat er wilskracht voor nodig is om de kant van de geest uit te gaan; maar we realiseren ons misschien niet dat het verkeerde gebruik van onze wilskracht ons telkens weer terugvoert naar de aarde, en ons verhindert ons ware potentieel te benutten. We zijn geneigd onszelf eenvoudig te zien als mensen die zijn verstrikt in onze persoonlijke omstandigheden, waarvoor we maar al te vaak geen verantwoordelijkheid aanvaarden. Toch is dit onjuist, zoals James Long duidelijk maakt:
de mens komt in het leven ‘gepredestineerd’ door zichzelf en door niemand anders, met het doel datgene te ontplooien en te ontwikkelen wat hij in zijn eigen zielenleven heeft vergaard; en daar bevindt zich ook zijn eigen individuele vrije wil, die hij kan gebruiken om van zichzelf te maken wat hij wenst. Zienerschap is daarom gebaseerd op wilskracht.

James Long boek Mens, vonk der eeuwigheid
Hoofdsuk Steenkool of diamant?(p. 158,159):
Als de goddelijke intelligentie inderdaad elk deeltje van de oneindigheid doordringt, dan heeft ieder mens de beschikking over alle kracht en elk scheppend initiatief om met die goddelijke intelligentie en haar constructieve elementen in de natuur te werken. We mogen dan veel steenkool en ruwe olie in onze samenstelling hebben, maar we hebben ook de potentie van een diamant. Daarom spraken de boeddhisten, vooral in Tibet, over de Heer Boeddha als ‘het diamanten hart’, hij van wie het hele wezen door de druk van de eeuwen en de intensiteit van zijn ervaringen was omgezet in de zuiverheid en kracht van de diamant. Door het vuur van de beproeving veranderde de aard van Gautama van heel ondoorzichtig in een die heel doorschijnend was; een even volmaakte weerspiegeling van het licht in hem als van het leed van de mensheid buiten hem. Inderdaad een voorbeeld van mededogen, want hij was wat wilskracht en vastberadenheid betreft hard als diamant, en tegelijk geheel en al oor voor de hartenkreet van de wereld, zodat hij afstand deed van de zegening van de alwetendheid om terug te keren naar de aarde en de hele mensheid te laten delen in de glorie van zijn triomf. De zes verheven deugden van het boeddhisme – II (p. 173,174):
Vraag — Ik ontving kort geleden een brief van een vriendin die in de particuliere verpleging werkt. Ze schreef hoe ‘treurig het leven was’ – ze had haar uiterste best gedaan en toch was haar patiënt, van wie ze veel was gaan houden, gestorven. ‘En zo gaat het maar door’, schreef ze, ‘de ene patiënt na de andere: sommigen worden beter, anderen slepen hun leven in ellende voort, en weer anderen ‘halen’ het niet en sterven’. Het lijkt gemakkelijk de beginselen te begrijpen als we hier erover spreken, maar als je ze dag in dag uit onder vrij moeilijke omstandigheden moet toepassen, komen er heel andere dingen kijken.\\ Commentaar — Hieruit blijkt duidelijk het fijne onderscheid tussen louter theorie en praktijk. Het zou het toppunt van huichelarij zijn als we niet zowel het verdriet als het geluk van anderen zouden meevoelen. We moeten voor hun vreugde en hun smart steeds gevoeliger worden, en in dezelfde mate ongevoeliger voor de onze. Dat is een eerste vereiste.

Elke wetenschap heeft een onderliggende filosofie, ook al wordt over die wetenschap het tegendeel beweerd. In de woorden van Daniel Dennett: Filosofie-vrije wetenschap bestaat niet; er is hooguit wetenschap waarvan de filosofische bagage zonder nadere inspectie aan boord wordt genomen.

Baas over brein of 'De vrije wil is een sociale constructie' (Margreet Vermeulen Volkskrant 10 maart 2016 katern Vonk p. 12-13):
Bestaat de vrije wil? Filosoof Daniel Dennett meent van wel. Hij kruist de degens met de Nederlandse hersenwetenschappers Dick Swaab en Victor Lamme die hij in 2012 voor schurken uitmaakte omdat ze zeggen dat de vrije wil een illusie is. 'Ik wil het publiek waarschuwen dat ze Swaab en Lamme niet moeten geloven. Dat ze onverantwoord bezig zijn.'
Dennett is een van de grote filosofen van deze tijd en een expert als het gaat om bewustzijn, vrije wil en
kunstmatige intelligentie. Hij werd in Nederland bekend door zijn optredens in de tv-series De Beagle en Een schitterend ongeluk. Onder de vrije wil verstaat Dennett het vermogen van gezonde volwassenen om autonoom en doordacht beslissingen te kunnen nemen. De mens is niet de knecht van zijn brein, maar heeft wel degelijk controle over zijn daden en gedrag.
Vochtige robot
De Amerikaanse filosoof Daniel Dennett is militant atheïst en materialist. Dat laatste wil zeggen dat hij niets wil weten van een menselijke ziel. Ons bewustzijn komt voort uit een serie chemische processen. Hij noemt de mens weleens gekscherend een 'vochtige robot'. Volgens The New York Times is Dennett Amerika's meest gelezen en bediscussieerde levende filosoof.

Het onderscheidt tussen software en hardware is een goede metafoor voor de zichtbare en onzichtbare wereld. Een spreadsheet toont de zichtbare wereld. Wat achter het beeldscherm gebeurt blijft onzichtbaar.

Victor Lamme baseert zich in zijn boek De Vrije wil bestaat niet op informatietechnologie. Een beeldscherm toont echter niet meer dan een informaticus er in heeft gestopt. Hoe dom kan een wetenschapper zijn.

Bij autisten is de ontwikkeling van de spiegelneuronen (spiegelsymmetrie, mimese) vertraagd (Volkskrant 3 mei 2011).

Of je nu theïst of atheïst bent is voor de integrale denktrant het 5Ddenkraam niet echt interessant. De evolutie komt ook volgens de atheïst Daniel C. Dennett alleen een stapje verder wanneer aan de kwaliteit van het bestaan meer aandacht wordt beteed. In een interview in de Volkskrant van 3 mei 2008 stelt Daniel C. Dennett dat we moeten aandringen op kwaliteit. Hoewel je naar echte kwaliteit altijd moet zoeken. Dat is de Wet van Sturgeon: '90 procent van alles is gelul.'

Deepak Chopra: Instead of thinking outside the box, get rid of the box.

SPIEGELBEELD (juni 2018):
In juni stappen we uit de schaduw en gaan we vol in het licht staan. Kijken we goed naar onszelf, durven we te reflecteren en schoonheid te etaleren. Hechten we waarde aan zowel het origineel als de kopie en aanschouwen we om niet alleen te kijken, maar ook werkelijk te zien. Verwonderen we ons over de weerspiegeling van de lucht in een wateroppervlak en vergelijken we appels met appels.

Les is more of De leukste les in het donker (Renate Beense Volkskrant 28 juni 2018 p. V4-5):
Scholieren krijgen dagelijks een tsunami van beelden te verduren. Toch staat filmonderwijs nog in de kinderschoenen. Filmredacteur Kevin Toma ziet juist nu het belang van een kritische blik.

Het bewijzen van het Higgsdeeltje heeft vele miljarden gekost en nu ligt er de uitdaging aan de metafysica, de keerzijde van de medaille, de onderliggende eenheid in verscheidenheid, de diepere samenhang te ontcijferen. Hoe richten we onze levensenergie, de oplossingsrichting, die aan het Higgsdeeltje ten grondslag ligt wordt door de esoterie gratis aangeboden. Anders gezegd de oplossingsrichting, de eenheidsvisie, de ‘E i V’ weerspiegelt het Higgsdeeltje, het Godsdeeltje. Maar wat het Higgsdeeltje is voor de Natuurkunde is het Tibetaanse dodenboek, de Derde weg voor de Geestkunde. Onze levensenergie, het Bodhisattvapad maakt het mogelijk te verenigen dat wat het Higgsdeeltje, de vier bij vier matrix, de symmetrie van het standaardmodel heeft doorbroken.

P.H. Smolders: HET BEWUSTZIJN VERKLAARD??? - een kritische bespreking van 'Consciousness Explained', Daniel C. Dennett, 1991.
In andere woorden: Dennett veronderstelt dat het mogelijk is dat een neuron niet bij een, maar bij meerdere processen tegelijk betrokken kan zijn. Een van die processen is het programma (de software) dat hij de seriële virtuele Von Neumanneske machine noemt.

In het laatste gedeelte bespreekt Dawkins met de filosoof Daniel Dennett de zingeving van het leven zonder een God, zonder een immateriële en onsterfelijke ziel of hoop op een leven na de dood. Volgens Dennett is een onsterfelijke ziel niet nodig voor zingeving: de ziel bestaat volgens hem uit de samenwerking van de neuronen in de hersenen. Het besef dat men deel uitmaakt van allerlei creatieve activiteit over de gehele planeet is volgens beiden een bron van zingeving.

David Pratt John Eccles over het denkvermogen en de hersenen
Eccles noemt de fundamentele neurale eenheden van de cerebrale cortex [de hersenschors] dendronen, en stelt dat elk van de 40 miljoen dendronen is verbonden met een mentale eenheid of psychon, die een één geheel vormende bewuste ervaring vertegenwoordigt. Bij bewuste handelingen en gedachten werken psychonen in op dendronen en doen voor een ogenblik de waarschijnlijkheid toenemen van het ‘vuren’ van geselecteerde neuronen, terwijl bij waarneming het omgekeerde proces plaatsvindt. Interactie tussen de psychonen zelf zou de eenheid van onze waarnemingen en van de innerlijke wereld van ons denkvermogen kunnen verklaren.

P.H. Smolders: HET BEWUSTZIJN VERKLAARD??? - een kritische bespreking van “Consciousness explained”, Daniel C. Dennett, 1991.
In andere woorden: Dennett veronderstelt dat het mogelijk is dat een neuron niet bij een, maar bij meerdere processen tegelijk betrokken kan zijn. Een van die processen is het programma (de software) dat hij de seriële virtuele Von Neumanneske machine noemt.

Het 5Ddenkraam leert dat er van evidence-based practice dus van wetenschappelijke falsificeerbaarheid, het 'zelf-verifiërende geloven' van William James sprake is.

Voetnoot Artificiële intelligentie of Kunstmatige intelligentie als vervanger van democratie (Arnon Grunberg Volkskrant 25 november 2016):
'Wat als we democratische verkiezingen vervangen door een systeem van kunstmatige intelligentie?', vroeg Louise Fresco zich in NRC af.
Ze constateert dat een van de redenen dat democratie matig werkt is dat veel mensen wel geëngageerd zijn maar niet stemmen. Als voorbeeld noemde ze jongeren die tegen Trump protesteerden. De ironie van het Amerikaanse kiessysteem echter is dat het er in veel staten nauwelijks toe doet of je stemt, het gaat om een paar swing states.
Fresco ziet big data niet uitsluitend als een gevaar, wat verfrissend is. Op basis van uw data weten we wat u zou stemmen en hoeft u het niet meer zelf te doen.
Ook pleit ze voor de vervanging van politieke leiders door artificiële intelligentie. Waarom niet? Erger dan de mens kan het niet worden. We moeten er alleen voor zorgen dat de artificiële intelligentie die ons gaat regeren niet door stervelingen wordt misbruikt.

Voetnoot Wapens of Mensen zijn het probleem, niet wapens of de islam (Arnon Grunberg Volkskrant 7 december 2015):
Voor het eerst sinds 1920 drukte The New York Times zaterdag een redactioneel commentaar op de voorpagina af.
Over wapens en het tweede amendement van de Amerikaanse grondwet, waarin het recht om wapens te dragen is vastgelegd.
Het zal moeilijk zijn om de verkoop van wapens te reguleren. De krant pleit dan ook alleen voor een verbod op bepaalde automatische wapens. Gezien de macht van de wapenlobby zal zelfs dat verbod er vermoedelijk niet komen.
Ach, de een zegt: wapens zijn het probleem. De ander zegt: de islam. Een derde roept: kapitalisme. Ik zou zeggen: mensen zijn het probleem, ze zouden verboden moeten worden. Maar in de praktijk is dat lastig en het heeft ook onaangename neveneffecten.

Ook Le Pen kan worden gestopt (Dominique Moïsi Volkskrant 22 december 2015 p. 22):
Zelfs geconfronteerd met economische stagnatie en hoge werkloosheid - vooral onder jongeren - zijn de Fransen niet klaar om drastische actie te ondernemen zoals het verlaten van de euro of de Europese Unie. Opeenvolgende Franse regeringen mogen er dan niet in geslaagd zijn adequaat te reageren op de economische problemen van het land, het betekent niet dat de kiezers bereid zijn een sprong in het duister te wagen door hun vertrouwen te plaatsen in een stelletje demagogen dat surft op de golven van ontevredenheid en angst.
Want angst was de dominante factor in deze verkiezingen.
In de eerste ronde pakte dat gunstig uit voor het Front National, wiens bestaansreden angst is voor migranten, terroristen, mondialisering en openheid naar de rest van de wereld. Maar in de tweede ronde deed angst Le Pen de das om. Kiezers waren niet alleen bang echt invloedrijke posities over te dragen aan ongekwalificeerde tegen-elites; ze waren ook bang het imago van hun land in gevaar te brengen en daarmee Frankrijks invloed in Europa en daarbuiten.
Tenslotte is Frankrijks internationale identiteit een integraal onderdeel van haar nationale identiteit. De trots van het land en het gevoel dat Frankrijk een missie heeft, die is geërfd van het Ancien Régime en versterkt door de Franse Revolutie, heeft weliswaar niet de samenwerking met nazi-Duitsland tegengehouden onder de Vichy-regering. Maar er was een verpletterende nederlaag voor nodig om Frankrijk door de knieën te laten gaan voor extreem-rechts.
De situatie vandaag is veel minder ernstig. Le Pen mag proberen zichzelf als een moderne Charles de Gaulle af te schilderen, die het verzet leidt tegen het establishment. Maar het grote publiek blijft het Front National zien als een ideologische erfgenaam van Frankrijk onder Vichy - een partij die nauwelijks zijn op collaboratie ingestelde karakter heeft afgeschud.
De uitkomst van Frankrijks regionale verkiezingen is niet alleen relevant in Europa, maar ook aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Franse kiezers hebben laten zien dat de Europese Unie niet gedoemd is te worden vernietigd door aanvallen op haar legitimiteit en dat het populisme niet hoeft te zegevieren.
Als democratische leiders - in Europa en de Verenigde Staten - die boodschap begrijpen en hun verantwoordelijkheden serieus nemen, kunnen en zullen politici als Le Pen worden verslagen.

Willem Schulte Nordholt laat in zijn boek Mens tussen hemel en aarde zien dat de mens nog niet zo gemakkelijk van de geschiedenis leert. Maar is het wetenschappelijk bezien interessant dat door ‘trial and error’ bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden? Het rapport 'E i V' wil aantonen dat het wiel al is uitgevonden en dat het wel nuttig kan zijn van de geschiedenis te leren. Cultuuroverdracht, gedragsverandering, de wenselijk geachte mentaliteitsverandering kan alleen wat worden als we fouten durven maken, ze ruiterlijk toegeven en ervan leren. Solide, sterke ego’s durven hun fouten toe te geven. Grote ego’s geven externe omstandigheden de schuld. Dit geldt top down en bottom up, dus zowel voor de bestuurlijke elite als voor de man en vrouw in de straat. Of met andere woorden we hebben nog steeds zondebokken nodig.

Maak een einde aan de wapenepidemie of New York Times neemt stelling in wapendebat: laten we ons fatsoen tonen (Volkskrant 7 december 2015 p. 18):
Met een hoofdredactioneel commentaar op de voorpagina heeft de Amerikaanse krant The New York Times zaterdag stelling genomen in het wapendebat in de Verenigde Staten. 'Het is een morele verontwaardiging en nationale schande dat burgers legaal wapens kunnen kopen die zijn ontwikkeld om mensen te doden met brute snelheid en precisie', schrijft de krant.
Dat het invloedrijke dagblad een commentaar plaats op de voorpagina is zeldzaam. Ruim 95 jaar geleden gebeurde dat voor de laatste keer. Toen waarschuwde de krant in juni 1920 op de voorpagina voor de nominatie van Warren Harding als Republikeinse presidentskandidaat. Harding zou volgens de krant een 'respectabele' politicus zijn, maar niet genoeg ervaring hebben om het land te leiden.
De krant plaatste daar in chocoladeletters bij: 'God zal dit niet oplossen'. Met name de Republikeinen zijn tegen het aanpassen van wapenregels in de VS en zien het bezitten van een vuurwapen als een grondrecht in de VS.

Weegmoment of 'Gamechangers' maken nieuw weegmoment noodzakelijk (Bert Wagendorp Volkskrant 5 december 2015 p. 2):
'Gamechanger' is een plotseling populaire term waarmee je een draai kunt verantwoorden. 'Parijs' is er zo eentje.
De Franse journalist Nicolas Hénin was tot april vorig jaar tien maanden in handen van IS en na afloop van dat avontuur zat zijn hoofd zowaar nog op zijn lijf. Hij liet gisteren via YouTube weten bombarderen een slecht idee te vinden en een valstrik. 'De winnaar van deze oorlog zal niet de partij zijn met het mooiste, duurste of meest geavanceerde wapentuig, wel de partij die erin slaagt het volk aan zijn kant te scharen.'
Daar is het aloude gevecht om de 'hearts and minds' weer. In Vietnam slaagde Amerika er destijds niet in díé strijd te winnen en verloor het de oorlog. Volgens Hénin is de sleutel in Syrië de mensen 'te engageren'. 'Zodra de mensen hoop krijgen op een politieke oplossing, zal IS instorten.'
Dat is natuurlijk een voorspelling onder voorbehoud. Maar ook de hoop dat bommen het probleem IS kunnen oplossen is met grote onzekerheid omgeven - eigenlijk weten we heel goed dat dat níét het geval zal zijn. Nog één keer Hénin: 'We geven onze vijanden munitie en voeden de ellende van de mensen ter plekke.'
Bommen doden terroristen, maar baren ook nieuwe.
We hebben meer gezond verstand dan F-16's en geleide bommen - het lijkt me aan te bevelen in te zetten op het eerste. Ik wens het kabinet veel wijsheid tijdens het weegmoment en bij het nemen van een 'eigenstandig' besluit.

Verkiezingen leiden in Syrië slechts tot chaos (Thomas von der Dunk Volkskrant 2 december 2015 p. 24):
In Syrië zouden verkiezingen er slechts toe leiden dat de winnende partij de verliezers onderdrukt. Het inddoel van de militaire interventie in Syrië moet volgens het Westen bestaan uit eerlijke verkiezingen, zodat de Syriërs zelf democratisch over hun toekomst kunnen beslissen. Alleen op basis daarvan kan de stabiliteit terugkeren. Zou men het zelf geloven? De buitenlandse machten die daartoe volgens het Commentaar (O&D, 26 november) om de tafel moeten gaan, zijn namelijk zelf deel van het probleem. Zo'n stabiele oplossing zou vergen dat zij allemaal bereid zijn hun eigen belangen aan de uitkomst van dergelijke verkiezingen ondergeschikt te maken. Maar ongeacht wat die uitkomst dan wordt, zullen daarbij altijd bepaalde landen meer voordeel hebben dan andere. De verliezers zullen een onwelgevallige uitkomst niet voetstoots accepteren. Etc.
Maar zelfs als alle buitenlandse partijen zich plots aan totale onbaatzuchtigheid overgeven en de eigen belangen opzijzetten, is de situatie in Syrië en Irak tamelijk uitzichtloos. Dat zou een gegronde reden moeten zijn om terughoudend met militaire interventie te zijn, temeer omdat ginds oorlog voeren ook direct gewelddadige gevolgen thuis heeft. Beide landen zijn geen geslaagde natiestaten, want het zijn geen naties. Het alternatief voor dictatuur is hier niet democratie, maar burgeroorlog of anarchie, als gevolg van de etnische en religieuze verdeeldheid en de daarmee samenhangende radicaliteit en onverdraagzaamheid van grote delen van de bevolking.
Revanche
Zolang voor vrijwel alle geestelijke (en politieke) leiders in het Midden-Oosten het eigen absolute gelijk centraal staat en de meeste gelovigen hen daarin uiteindelijk volgen, zullen de nu bepleite 'democratische verkiezingen' zonder basale rechtszekerheid voor minderheden niet in stabiliteit maar slechts in nog meer chaos resulteren.

In het onderzoeksrapport Eenheid in Verscheidenheid ('E i V') wordt de schuldencrisis tegen de achtergrond van de illusiecultuur geplaatst. Relatief staat tegenover absoluut. Het creëren van dichotomieën blijft uiteindelijk allemaal mensenwerk:
- Verkoper en Koper ('aanbodzijde en vraagzijde', 'crediteur- en debiteurlanden')
- Leraar en Leerling ('Werkgever en Werknemer',
principaal-agentproblematiek, 'Opdrachtgever en Opdrachtnemer', ’Heer en Slaaf’)
- Politicals & Professionals (Managementstijl)
- Toezichthouders en Directie
- Man en Vrouw (Anima en Animus)
- Luisteraar en Spreker
- Machthebbers bedrijfsleven en - overheid (amoreel, bonuscultuur, Luxleaks: belastingvlucht bedrijven onthuld)
- Gewetensvolle – en Gewetenloze machthebbers
- Spiritualiteit en Godsdienstwaanzin
- Neoliberalisme (marktfundamentalisten, superkapitalisme van het geseculariseerde Westen) en IS (moslimfundamentalisten van het geïsmaliseerde Oosten)
- Marktfundamentalisten en Moslimfundamentalisten (Market fundamentalism & Islamic fundamentalism)
- 'Waarnemer en Waargenomene'

Tussen beide partijen zit de stem van het geweten. Of met andere woorden tussen elke relatie tussen twee mensen, 'Heer en Knecht' Hegeliaanse dialectiek of 'Heer en Slaaf' Nietzsche draait het om de menselijke natuur.
Prof. Hofstede: De menselijke natuur is wat alle menselijke wezens met elkaar gemeen hebben.
Er bestaat een mer à boire aan gedachtengoed. We hebben allemaal meer of minder de neiging daaruit selectief te winkelen, geestverwanten te omarmen en onze ogen en oren te sluiten voor ideeën die minder in het door ons gewenste plaatje passen. Het rapport ‘E i V’biedt een handvat om de eigen geest, het ken uzelve beter te leren kennen. Uiteindelijk gaat het er om, de ’bv-Ego’, het egocentrische perspectief los te laten. In de kern draait het om een structureel en goed vormgegeven ‘een-tweetje’ tussen twee polen (leraar en leerling). Met zijn opmerking ‘Ik ben geen trainer. Ik ben een raadgever van de trainers, wat een heel andere functie is.’ brengt Peter Sloterdijk de relatie, het Meta-leren tussen ‘Leraar en Leerling’ in beeld.

Nieuwe generaties raken gewend aan een Amorele overheid, die een amorele samenleving laat ontstaan (Marcel van Dam 26 mei 2011). Timmermans pleit voor realpolitik. Principeloos in harde wereld van realpolitik.

‘Geprofessionaliseerd’ waar Plasterk het in het begin van zijn artikel over heeft is een eufemisme voor het immorele gedrag van bestuurders in de publieke sector (semioverheid) volgens de commissie-Halsema. Volgens de darwinist Plasterk levert deze vorm van ‘professionalisering’ (emancipatie in solidariteit) een evolutionair voordeel op. Het gaat er dan om hoe wordt de Derde weg emancipatie in solidariteit naar de praktijk vertaald. De austerity driven aanpak waar Plasterk voor gaat staat diametraal tegenover de route van het Ken uzelve, de moraal van het verhaal in het rapport ‘E i V’. Plasterk is duidelijk een marionet van het systeem geworden, oftewel er zijn nog steeds politici die hun handen in onschuld wassen. Al blijft het natuurlijk een kwestie van perceptie.

Het is allemaal niet meer uit te leggen (Aad Verbaast op 28 juni 2013):
Zorg: grootste post op de begroting. Loopt helemaal uit de klauwen en wordt onbetaalbaar zo krijgen we keer op keer te horen. Wordt? Is al lang het geval zo blijkt.
Zorgfraude is minstens 3-4 miljard per jaar! De ziekenhuizen maken dikke winsten. Net als de zorgverzekeraars. Net als de medische industrie. Vele miljarden. Geld rolt, maar vooral naar de verkeerde kant. Hun oplossing: basisverzekering uitkleden, eigen risico verhogen. Extra mantelzorg inzetten.
Heb ik het nog niet eens gehad over de onnodige behandelingen om de winst te maximaliseren.
Over sjoemelen in de verpleeghuizen met indicaties om nog meer geld binnen te slepen.
Hun oplossing: 800 verzorgingshuizen sluiten. Om vervolgens op thuiszorg te gaan bezuinigen. Je moet het allemaal maar durven bedenken.
Van Linschoten (nog wel van ‘mastodont’ van de VVD, en zelf ook niet geheel ongeschonden) gooit er nog een schepje bovenop: in de zorg kan makkelijk 20 miljard bezuinigd worden als men de eigen organisaties eens op orde zou krijgen. Nu eens met hem. Wie kent niet de vele voorbeelden uit eigen praktijk?

Door mismanagement met de mantel der liefde te bedekken wordt de meerwaarde, die politici kunnen creëeren tot het nulpunt gereduceerd. Het probleem is dat politici niet de moed hebben gehad hun kiezers de waarheid te vertellen.

Problemen in een organisatie kunnen ontstaan door:
- Formeel en Informeel
- Pas op voor uw incompetentie!
- Reactieve houding facility managers
- Public administration
- Technocratie
- Financieel-politiek complex (zeepbel(casino)kapitalisme, finance capitalism)
- Technocratie
- Achterkamertjes politiek

Het is nuttig om de bestuurlijke 'onderwereld', de achterkamertjes politiek van de 4e, 5e en 6e macht van de bestuurlijke 'bovenwereld', de 1e, 2e en 3e macht duidelijk te onderscheiden.

Het rapport ‘E i V’ verdedigt de Stelling: De Vierde , Vijfde en Zesde macht (Media) in Nederland en Brussel zorgen voor de feedforward besturing, de groepsdynamiek in de samenleving en de 1e, 2e en 3e macht in Nederland voor feedback. EU-voorzitter verwerpt achterkamertjes politiek en achterkamertjes politiek is vaak broodnodig.
De verborgen oerbron in de hemel staat tegenover de verborgen agenda van de achterkamertjes politiek op aarde.

Volgens Heinrich Heine leverde Spinoza met zijn panentheïsme de oplossing voor de tegenstelling tussen geest en lichaam.

Stelling: Binnen de context van de groepsdynamiek dient om te overleven, elke organisatie niet alleen als een lerend systeem, maar vooral als een levend systeem te worden benaderd.

O'Hanlon spreekt in Artis over biodiversiteit (Het Parool 22 november 2010):
Redmond O'Hanlon was vijftien jaar redacteur bij The Times Literary Supplement op het gebied van natuurlijke historie. In 2009 voer hij mee op het schip dat de historische reis van Charles Darwin met de Beagle herdacht door deze te herhalen. O'Haylon is bekend geworden van zijn reisverslagen waarin hij zijn zoektochten beschrijft naar dieren en gewoonten die al uitgestorven leken.
Het congres 'Biodiversiteit, kansen voor een nieuwe economie' wordt georganiseerd in samenwerking met het
interdepartementale programma Biodiversiteit, het Nederlands Comité van International Union for Conservation of Nature (IUCN NL), Netherlands Ecological Research Network (NERN) en Natura Artis Magistra.

Marianne Thieme De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, niet voor ieders hebzucht (Volkskrant 1 maart 2013)
Economische groei vormt niet de oplossing, maar het probleem. Het is de logica van een piramidespel om te stellen dat alleen groei ervoor kan zorgen dat we niet krimpen.
Earth Overshoot Day (Ecological Debt Day), de dag waarop we de natuurlijke reproductiecapaciteit van de aarde overschrijden viel in 1980 op 14 december, dat was de dag waarop de reproduceerbare grondstoffen voor dat jaar op waren. Inmiddels is EOD verschoven naar 22 augustus.
We weten dat de biodiversiteit ernstig gevaar loopt en dat 30% van de achteruitgang wordt veroorzaakt door de veehouderij. Zonder biodiversiteit geen landbouw en dus geen voedsel. Zonder natuur en biodiversteit stopt de stroom van grondstoffen voor ons dagelijks leven. Econoom Pavan Sukhdev van Deutsche Bank berekende dat de kredietcrisis eenmalig €700 mrd kost, terwijl het kappen van het tropisch regenwoud leidt tot een jaarlijks terugkerende kostenpost tussen de €1500 mrd en €4000 mrd .

Het korte termijn denken prevaleert bij politici en bedrijven. Bij marktdenken gaat het niet om collectieve, maar om deeloplossingen. Het op de korte termijn gefixeerde marktdenken bevordert de graaicultuur. Het wordt tijd om het dilemma markt versus moraal te doorbreken. Er is niets nieuws onder de zon. Door alle eeuwen heeft de ontkenning van de waarheid tot lijden en dood geleid. Het zijn in hoofdzaak de onschuldigen die van menselijk falen de prijs betalen. Zaken lopen mis wanneer in de politiek de moraliteit, de moraal buiten het verkoopverhaal wordt gehouden.

Het gaat er om dat politici de voordelen van samenwerking en marktwerking, de Eenheid in Verscheidenheid in de samenleving optimaal combineren.

De rationele en de irrationele benadering, rede en religie zullen elkaar blijvend nodig hebben om elkaar aan te vullen en te corrigeren. Sinds 2008 moeten bankdirecteuren er aan wennen dat hun marktmodellen, niet alleen rationeel gedrag, maar ook irrationeel gedrag kunnen vertonen. Geleidelijk groeit het inzicht dat met beide zijden van de medaille rekening dient te worden gehouden.
Elke medaille heeft twee complementaire kanten, die door de spiegelsymmetrie, het projectiemechanisme tot uitdrukking wordt gebracht. De eenheid der tegendelen is het basisingrediënt in het onderzoeksrapport Eenheid in Verscheidenheid (‘E i V’). De eenheid der tegendelen brengt echter ook een tegenstelling tussen twee polen, de keerzijde tot uitdrukking.

De basis voor het rapport ‘E i V’ is in 1993/1994 gelegd tijdens het door Hoogovens aangeboden traject Ondernemen met talenten bij het outplacementbureau Van Ede & Partners onder leiding van Hans Leewens. Het boek Oosterse wijsheid en westerse renaissance dat Hans Leewens heeft vertaald en van commentaar heeft voorzien reikt de oplossing aan voor het probleem waar ik bij Hoogovens tegen aan ben gelopen. Hans Leewens spreekt in dit boek de verwachting uit dat in de 21ste eeuw, een paradigmawisseling plaats vindt, namelijk de Westerse Renaissance onderbouwd door Oosterse wijsheid. Of met andere woorden mijn werkervaring staat symbool voor een groter verhaal, namelijk hoe de levensbeschouwing, het moreel kompas tussen professionals & politicals in Nederland en Europa, maar ook tussen Oost en West zich doet gelden.

Op onze levensweg kunnen we kiezen voor het aangaan van een dialoog (en-en denken), de ander onverschillig laten (het parochiale denken) of de ander echt links laten liggen (of-of denken, fundamentalistisch denken). In het verhaal van De Barmhartige Samaritaan komen deze drie soorten van denken tot uitdrukking. Het was een priester die voor de overkant van de weg koos (fundamentalistisch of-of denken).

Het is wenselijk de vicieuze cirkel van het kip-en-eiprobleem (Lichaam-geestprobleem), het Hoe of Wat (of-of) denken te doorbreken.
Twee van de grote denkstromingen die pogen het mind-body probleem op te lossen zijn het dualisme en het monisme. De derde stroming is het kosmisch dualisme dat zich bezighoudt met de tegenstellingen tussen geest en materie, eindigheid en oneindigheid, tijdelijkheid en eeuwigheid. Het Chinese begrip Yin Yang is hier ook een goed voorbeeld van: het hele universum bestaat uit twee tegengestelde elementen.
Een middenweg (en-en) tussen fysisch en psychisch monisme vormt neutraal monisme. Spinoza's Deus sive natura lijkt op een neutraal monisme.

Het eigenlijke denken vindt plaats op het snijvlak, de schakel tussen verleden en toekomst in het nu, tussen de binnenwereld en de buitenwereld, tussen het individuele en het universele, dialectische bewustzijn, in de psyche de schakel tussen lichaam en geest.

In het leven gaat het niet alleen om lichamelijke gezondheid, maar ook om geestelijke gezondheid, het goed onderhouden van de neurale netwerken. Bij Johannes Schultz ligt het accent op het mentale vlak en bij Wim Hof (Iceman) op de fysieke kant. Zowel Johannes Schultz als Wim Hof gebruiken trainingsmethoden die van invloed zijn op het autonoom zenuwstelsel.
Autogenic Training restores the balance between the activity of the sympathetic (flight or fight) and the parasympathetic (rest and digest) branches of the autonomic nervous system. This has important health benefits, as the parasympathetic activity promotes digestion and bowel movements, lowers the blood pressure, slows the heart rate, and promotes the functions of the immune system.

G. de Purucker boek Wind van de Geest, hoofdstuk Beschermengel
Maar wat is deze beschermengel? Is hij buiten de mens? Hij maakt deel uit van de geest van de mens, heeft betrekking op zijn geestelijke staat, niet het menselijke deel, maar een deel van zijn geestelijke wezen. Men kan het het hogere zelf noemen, maar ik noem het bij voorkeur het geestelijke zelf, omdat aan de uitdrukking ‘hogere zelf’ in de theosofie een bepaalde betekenis wordt toegekend. Het meest innerlijke wezen van de mens, de beschermengel, dit geestelijke zelf is als een god vergeleken met de lichamelijke mens, de verstandelijke mens. Vergeleken met zijn kennis bezit het alwetendheid; vergeleken met zijn visie heeft het de visie van het verleden, het heden en de toekomst, en deze drie zijn in werkelijkheid één eeuwig nu in het altijddurende heden.

Net als een persoon kent een cultuur ups & downs. De huidige in mineur stemming kan niet los van de graaicultuur worden gezien. Uit naam van persoonlijke vrijheid en autonomie zijn de op de christelijke normen en waarden gebaseerde oude tradities verloren gegaan. Er ontstaat in de samenleving een duidelijk probleem wanneer we ons niet aan universele morele waarden conformeren.

De éne werkelijkheid heeft betrekking op de wederkerigheid tussen Zo binnen, zo buiten en Zo boven, zo beneden, die op basis van het zelfbewustzijn, het Reflexief Bewustzijn met behulp van de lemniscaat tot uitdrukking kan worden gebracht. Om de éne werkelijkheid te duiden maakt Ken Wilber van het "Wilber-Combs-rooster" gebruik.

Ken Wilber boek Een beknopte geschiedenis van alles (p. 301): We hebben dus: Wijsheid ziet dat het Vele het Ene is, en Mededogen ziet dat het Ene het Vele is. Of in het Oosten: Prajna (wijsheid) ziet dat Vorm Leegte is, en Karuna (Mededogen, Compassie) ziet dat Leegte Vorm is. Mededogen gaat naar alle levende wezens, zonder onderscheid. Het komt voort uit de verlichtingservaring van eenheid met alle leven. Karuna moet samengaan met wijsheid (prajna) om zijn juiste funktie te vervullen.

Ken Wilber, boek Zonder grenzen:
Aristoteles klassificeerde vrijwel elk verschijnsel en voorwerp in de natuur met zoveel precisie en overtuiging dat het de Europese mens eeuwen zou kosten eer hij zelfs maar aan de geldigheid van die grenzen durfde te twijfelen. Aristoteles definiëerde een 1e en fundamentele grens.

De supersymmetrie (Opposites., See TWO, Twee) in het universum, het heelal berekent Pythagoras niet alleen met de verhouding a : b : c = 3 : 4 : 5, met de stelling a2 + b2 + c2, maar ook met de lichaamsdiagonaal Ld (space diagonaal), van een balk, rechthoekig blok of een kubus. Ld wordt volgens het theorema van Pythagoras berekend met de wortel uit L2 + B2 + H2 (a2 + b2 + c2). We leven in een universum waarin de balk een oneindige lengte heeft. Pythagoras ontdekte dat hij verschillende klassen of groepen kon tellen. Het bijzondere aan deze telling van Pythagoras is dat het ook de eeuwige perpetuum mobile, de wederkerigheid tussen twee polen ('Mannelijke en Vrouwelijke' energie, 'Yin en Yang', 'Eicel en Zaadcel') weergeeft.

Hierbij moet rekening worden gehouden dat de telling van Pythagoras afwijkt van de gewone rekenkunde. De telling (1 + 2 + 3 + 4 = 10) van het pythagorisme drukt met elk cijfer ook het beginsel van de complementariteit uit. Het ordeningsprincipe van de ‘eenheid der tegendelen’ van Heraclitus of het mechanisme 'These + Antithese = Synthese' van Hegel, het 1 + 1 = 3.
Eerst de kroon; uit de kroon, wijsheid; uit de kroon en wijsheid, begripsvermogen; uit deze drie – kroon, wijsheid en begripsvermogen – komt de vierde; uit de vier tezamen komt de vijfde; uit de vijf tezamen de zesde, en zo verder omlaag tot de negende; en de negende, met alle krachten en eigenschappen van de andere daarachter brengt dit ronde wezen voort, een eivormig omhulsel, ‘drager’ of voertuig, een aurisch ei; en dit aurisch ei wordt, als de tiende, koninkrijk genoemd, of soms verblijfplaats, omdat het de uitkomst, het resultaat, de emanatie, of het werkterrein is van alle andere die zich door deze verschillende bestaansgebieden heen manifesteren.

Het rapport ‘E i V’ draait om het principe van de ‘eenheid der tegendelen’, het overbruggen van tegenstellingen, het complementariteitsprincipe dat al door Heraclitus naar voren is gebracht en heeft een 7*7 structuur (negenenveertig). Deze bestaat uit de Delen I t/m VII en de 'Triade en Tetrade' structuur van elk Deel afzonderlijk.

De 'Zevenvoudige samenstelling van de mens', ‘Het getal zeven’ is samengesteld uit een Tetrade (1 + 2 + 3 + 4) en een Triade (5 + 6 + 7). De Monade, Duade, Triade en Tetrade geven 'Ruimte en Tijd', het ruimte-tijd continuüm van het scheppingsverhaal, de Tetrade, de heilige Tetraktys van Pythagoras weer. De Monade, Duade en Triade samen geven de Logos, de Triade weer. Op het snijvlak van de Triade en de Tetrade (Trivium en Quadrivium) bevindt zich de wederkerigheid, de Kwintessens en deze wordt door de evolutionaire 'Bewustzijnsschil', de 5 bij 5 matrixstructuur weergegeven.

Étienne de La Boétie was een geestverwant en boezemvriend van Michel de Montaigne. Hij wilde zichzelf leren kennen zoals zijn boezemvriend hem gekend had (p. 131 Anton Blok De vernieuwers de zegeningen van tegenslag in wetenschap en kunst, 1500-2000). Het mechanisme tussen micro en marcro, dat door Étienne de La Boétie is onderkend, is nog steeds actueel. De self-medication van Geert Wilders waar Arnon Grunberg over schrijft (de Volkskrant 7 maart 2017) heeft op het zondebokmechanisme betrekking. Om tekortkomingen, het markt- en overheidsfalen zijn incompetentie als politicus te camoufleren past hij het oeroude zondebokmechanisme toe. ‘Wereldverbeteraars’ vormen een bedreiging voor de machthebbers. Leiders, die zijn vermoord, maar zich met hart en ziel voor de mensheid hebben ingezet, zijn Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Olaf Palma, Anwar Sadat, Itzhak Rabin en Daphne Caruana Galizia. Het zijn ‘wereldverbeteraars’ en wellicht op hun manier ‘klokkenluiders’, die op imposante wijze de andere kant van een zaak lieten zien. Het maakt deze personen tot een natuurlijke vijand van ééndimensionale denkers en dogmatici. Je behoeft geen econoom te zijn om te kunnen constateren dat de liberalisering van de financiële sector, het zeepbel(casino)kapitalisme geen gezond fundament heeft. Het creatieve boekhouden van de overheidsbureaucratie, de vierde macht is topsport geworden.

In het onderstaande overzicht zijn drie kwadranten weergegeven. Het middelste 'dubbelkwadrant' illustreert de 'Zevenvoudige samenstelling van de mens'. Het mysterie van de gebroken symmetrie, van de 7 gemanifesteerde 'missing links', van de oerbron.

Joodse KabbalahTheosofie en Antroposofie Antroposofie Holistische fysiotherapie
Shekinah (Schechinah)     Mensenrijk Plantenrijk
Neshama Nephesh Tussenliggende   viertal:   4. Hogere wereld 2. Etherische wereld
4. Geest-2. Dierlijk-astrale Ziel5. Manas<7. Âtma  7./1.-5./3.
| || | Fysiek drietal :  | |
1. Voertuig-3. Ziel6. Buddhi>4. Kama>2. Linga-sarira4.-6./2.
Guf Ruah  | |1. Fysieke wereld 3. Astrale wereld 
     1. Sthûla-sarira<3. PrânaMineralenrijk Dierenrijk

Het speelveld van de ziel manifesteert zich door het zelf-bewustzijn. De ultieme blauwdruk van het leerproces (‘Avatar’, de oerbron) blijft in de schepping verborgen. Wel wordt persoonlijke informatie in het BOEK VAN HET LEVEN, de Akasha-kronieken opgeslagen.

Het Akasha-veld (morfogenetische veld, collectieve onbewuste, noösfeer, eonische matrix) bestaat voor de mens uit het samenspel van de domeinen genetica (genen), Weltstoff (memen) en celbiologie (spiegelneuronen). Voor het zelfbewustzijn speelt het spiegelneuron een cruciale rol. Het zelfbewustzijn, dat meta-leren mogelijk maakt, kan als een recursiefproces worden opgevat.

Reïncarnatie een (te) moeilijk onderwerp? Ja en nee (Frans Wuijts Civis Mundi 31 maart 2011):
De architect en timmerman in onszelf
‘Mensen die ontslag in hun leven aan den lijve recent hebben meegemaakt, vertellen erover met een grote betrokkenheid. Over de pijn die ze eraan hebben ervaren, de schok, het verdriet, de eenzaamheid en de hulpeloosheid, de onmacht. Maar ook over de verrassend positieve gevolgen na verloop van tijd. Sommigen spreken van een nieuwe geboorte. Anderen voelen na het verdwijnen van hun boosheid en alle andere onlustgevoelens nieuwe energie en zijn er uiteindelijk heel gelukkig mee dat hen het ontslag is overkomen. Ze hebben het gevoel dat ze zichzelf veel beter hebben leren kennen en dat hun zelfinzicht belangrijk is toegenomen. De innerlijke verandering brengt dan ook soms een onverwachte wending in het leven. Alsof er ruimte is ontstaan voor het nu in vervulling kunnen laten gaan van een droom, die lang in stilte diepweg is gekoesterd.
Er kan een lange reis worden gemaakt, een boek worden geschreven, een nieuwe relatie worden begonnen. Of de keuze worden gemaakt voor het zelfstandige ondernemerschap.
Opvallend is dat bij onverwacht ontslag de directe omgeving waarin men verkeert, meestal onbedoeld de eigenlijke aanstichter lijkt van de innerlijke en uiterlijke ommekeer. Niet elke leidinggevende die een medewerker ontslaat, heeft daarbij die transformaties voor ogen gehad en als bewust motief gehanteerd.

Pietro Archiati, boek Wat is karma en reïncarnatie:
Bij de aanvang van een nieuwe eeuw hebben we de mogelijkheid van een
nieuw keerpunt, door de bezinning op wedergeboorte en karma, een wereldomvattende cultuur in te leiden waarin we een beroep doen op de andere kant van onze menselijkheid. Door na de veruiterlijking en toename van materieel bezit en oppervlakkigheid, nu een cultuur van verdieping en verinnelijking te scheppen. Naarmate het besef dat alle mensen één zijn overal op aarde sterker wordt, krijgt het gesprek tussen oost en west steeds meer diepgang. Tegenwoordig ontstaat echter steeds meer het verlangen om wat zij in het verleden met het hart benaderen nu ook vanuit het denkvermogen met inzicht te doordringen. Karma staat voor onverwerkte ervaringen, die in het onderbewuste een belangrijke rol blijven spelen totdat zij door bijvoorbeeld een catharsis zijn verwerkt. Karma heeft betrekking op oorzaak en gevolg. Elke actie roept een ractie op. Wat we zaaien zullen we oogsten.

Een catharsis is onvermijdelijk om de zaak weer op orde te krijgen.
Inwijding. In oude tijden waren er zeven - en zelfs tien - graden van inwijding. Van deze zeven graden bestonden er drie alleen uit leringen, die de geestelijke, mentale, psychische en fysieke voorbereiding en training vormden - wat de Grieken de catharsis of loutering noemden. Wanneer de discipel geacht werd voldoende gelouterd, gezuiverd en getraind, mentaal rustig en geestelijk kalm te zijn, werd hij tot de vierde graad toegelaten die eveneens ten dele uit leringen bestond, maar deels ook uit een directe persoonlijke aanraking, via oude mystieke processen, met de structuur en werkingen van het heelal, en op deze wijze werd waarheid verworven uit eerstehands persoonlijke ervaringen. Anders en in eenvoudige woorden gezegd, zijn geestziel, zijn individuele bewustzijn, werd geholpen naar andere bestaansgebieden over te gaan en alleen door deze te worden, kennis en inzicht te verkrijgen. Een mens, een ziel, het verstand, kan alleen die dingen zien, begrijpen en dus kennen, die de individuele entiteit zelf is.

Het historische raamwerk, de geschiedenis van de mensheid laat belangrijke innovaties zien die onze huidige maatschappij in sterke mate hebben gevormd. Zonder een duidelijke koers uit te zetten is het niet mogelijk om het schip ook op de langere termijn drijvende te houden. Door ons te veel op een kant van de medaille te oriënteren dreigt bij een licht briesje het bootje nu al om te slaan. Bij regeren gaat het nog steeds om vooruitzien.

Uit het onderzoek ‘E i V’ is duidelijk naar voren gekomen dat de bij het thema gebroken symmetrie besproken debacle’s uit de Wet van Karma, de Wet van 'Zaaien en Oogsten' voortvloeien. De besproken debacle’s hangen duidelijk met de illusiecultuur samen.

Het boek Spetters uit de Oerknal van Gerrit Teule werkt het speelveld van de menselijke ziel aan de hand van de eonische matrix uit. Hij stoelt zijn hypothese op de quantum-elektrodynamica (QED).

Gerrit Teule stelt in zijn boek Wat Darwin niet kon weten (p. 48):
Hoe werkt dat dan, welke (natuur)wetten liggen hieraan ten grondslag? Hoe verloopt de interactie tussen het oerbewustzijn - als grondslag van al het bestaande – en de andere lagen (Energie en Materie?).
p. 315: De bewustzijnsevolutie die in de theorie van Darwin ontbreekt, is nog lang niet ten einde. De mens is nog maar net tot zelfbewustzijn gekomen, en we hebben nog miljarden jaren voor de boeg.

De Theorie van alles heeft op de evolutie van onze zielen, die uiteindelijk in het omegapunt, het Koninkrijk van God zullen convergeren, betrekking. Het probleem van het ego (twéé kanten van een medaille), de Unificatietheorie omvat al de Theorie van alles, oplossingsrichting, de Hoofdroute (Axis mundi), die in De Geheime Leer van Blavatsky wordt uitgewerkt.

De bewustzijnsevolutie, het tot zelfbewustzijn (paren van tegenstellingen zoals ‘Adam en Eva’ en ‘Abel en Kaïn’) komen is het specialisme van de esoterie. Het is met name Blavatsky, die in de De Geheime Leer dit vakgebied ontsluit. Dat veranderingen in het bewustzijn moeilijk zijn te meten wil nog niet zeggen dat ze er niet zijn. De evolutie van het bewustzijn rekent in millennia, zo niet miljarden jaren.

‘Het getal zeven’, zegt de Kabbala, ‘is het grote getal van de goddelijke Mysteriën’; het getal tien is dat van alle menselijke kennis (de decade van Pythagoras); 1000 is het getal tien tot de derde macht en daarom is het getal 7000 ook symbolisch.

De Geheime Leer Deel II, hoofdstuk 25 De mysteriën van het zevental (p. 697):
Ruimte en tijd zijn één. Ruimte en tijd zijn naamloos, want ze zijn het onkenbare DAT, wat alleen kan worden gevoeld door middel van zijn zeven stralen – die de zeven scheppingen, de zeven werelden, de zeven wetten zijn’, enz. . . . De Geheime Leer Deel III, Dat en Dit:
491: TAT (of DAT), een naam voor de onkenbare, wortelloze wortel. Het Eeuwige Volstrekte is DAT. De Kosmos is ontstaan door DAT.
724: Dat (Dit), de ongeopenbaarde oorzaak van geest en stof, het Ene Leven de grondslag van alles.

De wijsheidssleutels 1, 2 en 3 dragen een macro en de sleutels 5, 6 en 7 een micro karakter. De schakel tussen micro en macro, de ziel brengt de reflexieve dynamiek 'zo binnen, zo buiten; zo buiten, zo binnen' tot uitdrukking. Sleutel 1 kan in samenhang worden gezien met sleutel 7, sleutel 2 met 6, en sleutel 3 met 5. De sleutels weerspiegelen (bewustzijn van bewustzijn) zich in elkaar waardoor de macrokosmos en de microkosmos met elkaar worden verbonden. De 'supersymmetrie in het universum wordt daarmee (1 + 7, 2 + 6 en 3 + 5 = 8) tot uitdrukking gebracht en wordt met behulp van een lemniscaat gesymboliseerd. In het rapport ‘E i V’ wordt de bewustzijnsevolutie aan de hand van zeven zintuigen (zeven eigenschappen) beschreven.

De Geheime Leer III, p. 547: Metafysisch en wijsgerig is de mens als volledige eenheid samengesteld uit vier eeuwige grondbeginselen (wijsheidssleutels 1 t/m 4) en door de beginselen voortgebrachte tijdelijke drie aanzichten (wijsheidssleutels 5, 6 en 7) op deze aarde.

Het laatste of het 7e juweel, naar boven geteld, wordt atmavidya genoemd, dat letterlijk ‘kennis van het zelf’ betekent.

DE GROTE BEWUSTZIJNS VERANDERING Science Fiction Bijlage Deel 2 HET BOEK DER VERWARRING Conclusies (p. 16/17):
Vanuit de eenheid creëerd u uw gepolariseerde universele spel. Iedere keer wanneer u kiest voor een onderbewuste (-) OF hogerbewuste (+) ervaring neemt uw eigen schepping in omvang ofwel ruimte en tijd toe. Het zijn dus altijd de tegengestelde keuzes die een schepping doen ontstaan en groeien in het zelf en nooit de eenheidsgerichte ofwel EN ervaring welke niet schept maar alleen is. Oorzaak en gevolg kunnen net zoals begin en einde dus alleen maar bestaan in een wereld waar voor en tegen ofwel plussen en minnen bestaan. Wanneer een schepper op een zeker moment alle extremiteiten van zijn eigen schepping c.q. tegengestelde keuzes heeft ervaren kan hij besluiten deze ervaringen (on)bewust te blijven herhalen of wederom op te lossen in zichzelf dus in plaats van OF weer EN te zijn.
In het eerste geval zal herhaling na verloop van tijd lijden tot blokkering in de vorm van onverwerkt c.q herhaalt verleden, waardoor het bewustzijn langzaam veranderd in onbewustzijn. In deze fase trekt de schepper zich over het algemeen terug in het meest extreme verdichte +/-3D of verlichte +/-4D deel van zijn schepping waarbij hij de tegengestelde pool van zijn eigen schepping begint te ontkennen. In deze scheppingsfase herhaalt c.q. ervaart de schepper vaak niet meer dan 0,01% van zijn totale schepping en ziet de rest van zijn schepping (99,9%) als iets dat buiten hem staat. Deze schijnbare afscheiding ofwel gevecht tegen het ander deel van zichzelf blijft bestaan totdat de schepper wederom de wens uit weer heel ofwel een te worden met zijn oude volledige zelf.

Het is mogelijk ons weer met de oerbron te verbinden. Een voorwaarde voor de holos-beschaving is om de artificiële illusionaire geschapen twee-eenheid (Dualiteit), Religie en Wetenschap opnieuw met elkaar te verenigen. Biologen hebben zeker gelijk wanneer ze culturen vergelijken met plantaardige organismen, die opbloeien, rijpen, verwelken en tenslotte afsterven. De fase waarin Nederland zich bevindt begint al duidelijk minder fris te ruiken.

Bij de natuurwetten, de levensprocessen gaat het om de Weltstoff van Teilhard de Chardin, de geest-substantie svabhavat (Akasha) in de esoterie en om de willekeurige mutatie en natuurlijke selectie. Het is mogelijk geest en materie, de twee kanten van een medaille met behulp van het 5D-concept (Ether-paradigma) te verbinden. We verwaarlozen de immateriële kant van de medaille in de mate waarin we ons met de materiële kant bezig houden. Dit wordt door de wetmatigheid van zaaien en oogsten tot uidrukking gebracht. De chaostheorie, de zelfgelijkvormigheid (de dialectiek, de wereld van de bipolariteit) en het onzegbare van communicatie staan centraal. Het gaat om het aan Hermes Trismegistus toegeschreven inzicht “Zo boven, zo beneden”; “Zo beneden, zo boven.” Waandenkbeelden blijven bestaan zolang geesteswetenschappers en natuurwetenschappers los van elkaar blijven functioneren. Voor wat betreft ruimte en tijd kan er maar een waarheid zijn, die voor beide domeinen van de éne werkelijkheid moet gelden.

De holos-beschaving krijgt duidelijker vorm wanneer bewust voor het met de natuurlijke kringloop verbonden lemniscaatdenken wordt gekozen. De op het kompaskwadrant gebaseerde 'bewustzijnsschil' toont de ommekeer naar de oerbron van de mens. Dit gebeurt via het mysterie van de gebroken symmetrie, van de 7 gemanifesteerde 'missing links'.

De unificatietheorie impliceert dat er maar een 'Hoofdroute' is. Deze route sluit op het evolutionair ontwikkelingsmodel en op de nieuwe levensrichting van Spinoza aan. De 'Hoofdroute', het hoe, wordt aan de hand van de 'bewustzijnsschil' geïllustreerd. Hoe deze schil tot stand is gekomen wordt in de bijlage Unificatietheorie, hoofdstuk 6. Integrale visie toegelicht. De unificatietheorie bevat het kader voor de 'Hoofdroute'.
Hoofdstuk 1.2 bevat een samenvatting van de opbouw van de bewustzijnsschil.

Het zelfbewustzijn (innerlijke universum) en het non-lokale bewustzijn (universele bewustzijn) zijn complementair. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met het het gezegde: als je een stap richting de Ene (God) zet, doet de Ene tien stappen richting jou.

Het Ether-paradigma en het 5D-concept worden met behulp van het kompaskwadrant toegelicht. Bij het Ether-paradigma wordt gebruik gemaakt van het inductieve, causale inzicht en bij het 5D-concept van het deductieve, acausale inzicht van het kompaskwadrant. Of met andere woorden bij het Ether-paradigma bottom up en bij het 5D-concept top down.

De ‘Law of One’ heeft op het verschijnsel karma ‘Er is niets nieuws onder de zon’ (Zaaien en Oogsten, Geven en Ontvangen), de 2e grondstelling betrekking. Het gaat in het kwantumvacuüm om de virtuele scheidslijn tussen twee polen (syzygieën), het aardse en het hemelse, tussen dharma en karma, waarvan Dharma buiten de bestaanssfeer van de wereld der tegenstellingen ligt, de Éne werkelijkheid . Het draait primair om de geestelijke wederhelft of Syzygos.

J.Krishnamurti: "De maatschappij is niet anders dan jij - jij bent de maatschappij. De maatschappelijke structuur is de structuur van jouzelf. Dus als je begint jezelf te begrijpen, dan begin je de maatschappij te begrijpen waar je in leeft. Die twee zijn niet elkaars tegengestelde. Voor een religieus mens gaat het er dus om een nieuwe manier van leven te ontdekken, van in deze wereld te leven, en een transformatie teweeg te brengen in de maatschappij waarin hij leeft. Want door zichzelf te veranderen verandert hij de maatschappij" (Bombay, 10 februari 1965)

Krishnamurti zegt dan dat de mens de waarheid moet ontdekken in de spiegel van zijn omgang met anderen, door inzicht te krijgen in zijn eigen bewustzijnsinhoud, door zuiver waar te nemen, niet door verstandelijke of zelfbeschouwend analyseren. Wanneer de mens gaat beseffen hoe zijn denken werkt zal hij zien hoe het de denker onderscheidt van de gedachte, de waarnemer van het waargenomene, de ervarende van de ervaring. Hij zal dan ontdekken dat dit onderscheid een illusie is. Dan blijft alleen het zuivere waarnemen over, dat inzicht is, zonder een spoor van het verleden of van tijd. Dat tijdloze inzicht veroorzaakt een diep ingrijpende verandering in de menselijke geest.

De Axis Mundi symboliseert de wederkerigheid tussen hemel en aarde.

Het model van Ruth Cohn brengt de Axis mundi in het boek Een vorm van beschaving van Klaas van Egmond tot uitdrukking. De Axis mundis beeldt de complementariteit tussen Idealisme en Materialisme (Immateriële- en Materiële wereld, Geestkunde en Natuurkunde), de Lichtzijde en Schaduwzijde, Alfa en Omega, de twee kanten van één medaille uit. In navolging van Leo Apostel beoogt het onderzoeksrapport 'E i V' een steentje bij te dragen aan interdisciplinair onderzoek en het overbruggen van de kloof tussen de exacte en de humane wetenschappen. Voor de mens gaat het om geestelijke - en lichamelijke gezondheid.

De vraag van Ervin Laszlo blijft actueel hoe heeft het universum zich kunnen ontwikkelen tot een toestand waarin de biologische evolutie überhaupt kon plaatsvinden? Het lijkt mogelijk een verband te leggen tussen het standaardmodel en de driehoek van Pythagoras. Het is een aanzet, niet om vanuit de natuurkunde, maar met name vanuit de geestkunde verschillende disciplines in één model samen te brengen. Het ontstaan en de eerste ontwikkeling van de mensheid heeft zich niet op aarde maar in de geestelijke wereld afgespeeld. De relatie, de ziel tussen geest (ongemanifesteerde, hogere Zelf) en lichaam staat nog steeds centraal.

Het antwoord op de vraag van Ervin Laszlo ligt in de Zelf-ontplooiing (Swabhâva) besloten. De godheid En Soph , zonder eigenschappen, in het universum zal er eeuwig zijn. De tegenwoordigheid van God in de schepping wordt wel pleroma (Sjechinah) genoemd. Om de continuïteit van het leven op aarde voor de mensheid te waarborgen gaat het primair om de eenheid der tegendelen (kwalitatieve as) van Heraclitus, de hemelse triade, de natuurlijke selectie.

Bij het kernkwadrant, de levensboom, het enneagram en Transactionele Analyse staat het thema Ken Uzelve centraal. Het artikel Kernkwadrant, enneagram en TA van Henk Trimp geeft fraaie plaatjes van het kernkwadrant. Het artikel legt een link tussen het kernkwadrant, het enneagram en concepten uit de TA.

Met behulp van het kompaskwadrant laten we zien hoe het mogelijk is ons weer met de natuurlijke kringloop te verbinden. De link die er tussen de levensboom en het enneagram bestaat wordt belicht.

De volatiliteit, de W is al een werkelijkheid. De koersstijgingen en de koersdalingen volgen elkaar sneller op. De beurs in Amsterdam is beweeglijker dan die in andere landen. Het zal duidelijk zijn dat de patiënt van de toezichthouder extra aandacht verdient.
Het bijgeloof van de elite in het Angelsaksische model is grenzeloos. In ondernemersland is het een duidelijke groeimarkt. De sterke nadruk op consumentisme (Engelse versie) uit Amerika overgewaaid. Het is al zo ver dat de financieel analisten meeliften op de sentimenten in Amerika en de AEX de Dow Jones index weerspiegelt. Als het in Amerika goed gaat dan gaat het bij ons ook goed. De euforie was zelfs zo groot dat er een luchtbel van 50% van de AEX-index was ontstaan. Om weer naar het oude niveau te stijgen is eind 2002 al een groei van 100% vereist. Eind vorige eeuw werden de koersen eerder bepaald door sentimenten, de wet van vraag en aanbod, dan door een reële waardestijging van bedrijven en andere economische factoren .

Het artikel Nu woorden omzetten in wetten (Volkskrant 14 december 2013) van Arie Elshout laat zien dat zowel Amerika als Nederland met hetzelfde probleem worstelt. Tot slot stelt hij:
Belangrijk is tot welke compromissen Obama bereid is. Hij aarzelt vaak tussen voorzichtigheid en stoutmoedigheid, tussen ideologie en pragmatisme. Hij is geen vijand van de vrije markt, zegt geen grote overheid te willen maar een ‘slimme overheid’. Het wordt interessant, het ideologische gevecht om de ziel van Amerika.

Een bevlogen lastpak (Aleid Truijens de Volkskrant 22 oktober 2022, Boeken p. 14-15):
Geen aangenaam mens was hij, maar wel een veelzijdige, gedreven en ook tragische figuur. De biografen van Theo van Doesburg weten de kunstenaar en drijvende kracht achter De Stijl op waarde te schatten in een leesbaar, levendig portret.

Is Obama een evenwichtskunstenaar, een Professional & Political? Een ding is wel duidelijk het accent verschuift van de buitenlandse politiek, het terugtrekken van de troepen uit Irak en Afghanistan naar het oplossen van binnenlandse vraagstukken.

Machiavelli (1469 - 1527) speelt in zijn tijd de rol van 'Professional & Political'.

Het is wenselijk de krachten, die aan de aanslag op 11 september 2001 op het World Trade Center ten grondslag hebben gelegen diepgaander te onderzoeken. Of met andere woorden welke zogenaamde denktanks, die de maatschappelijke randvoorwaarden van de aarde creëren trekken in de informele wereld aan de touwtjes? Jaas van der Meer noemt in zijn boek De kosmische aard van onze werkelijkheid onder andere het Military–industrial complex, de Bilderberggroep, Multinationale ondernemingen, de Trilaterale Commissie, de Counsel on Foreign Relations, Skulls and Bones, de Bohemian club, Geheime diensten en de Illuminatie.

De overheid heeft sinds de tachtiger jaren daadkrachtig aan het stimuleren van een schijnmarkt meegewerkt. De overheid is blijkbaar niet op de hoogte dat een manager iets anders is dan een ondernemer. Het gaat er om het lot weer in eigen hand te nemen. Dus niet te reageren op het verleden, maar de eigen toekomst te creëren. Het gaat om het natuurlijke principe van karma, de intentie, levensbeschouwing die de actie motiveert.

Kleine cycli spelen zich binnen het kernkwadrant af en een grote cyclus binnen het maskerkwadrant (‘eigen volk eerst’). Uitgangspunt is dat een conjunctuurcyclus zich binnen de marges van het ‘kernkwadrant’ beweegt, daarentegen een grote schommeling zoals de kredietcrisis speelt zich binnen het ‘maskerkwadrant’ af. Het marktmechanisme faalt wanneer de individuele verantwoordelijkheid, de ethische drijfveren van zowel verkopers als kopers, van zowel overheid als burgers uit beeld verdwijnt. In hoeverre is de overheid zowel de oorzaak als de oplossing van het probleem? Een ding is zeker de overheid is te veel gefocussed op de korte in plaats van op de lange termijn. In hoeverre zijn we bereid van de ervaringen uit het verleden te leren?

In het universum is de gebroken symmetrie een gegeven. De mensheid wordt daardoor op aarde uitgedaagd voor zijn "survival of the fittest" slimme 'en-en' oplossingen te bedenken.

Grote leraren zijn ’leiders’ die de mens in het centrum plaatsen, de dubbelzinnigheden, dubbele agenda’s doorzien en ontmaskeren. De geschiedenis leert dat grote leiders en denkers naar eenheid streven. Het zijn evenwichtskunstenaars, die de Gulden middenweg bewandelen en contrasterende eigenschappen verenigen. Grote leiders kijken naar een verschijnsel van verschillende kanten, denken grenzeloos, interdisciplinair en willen dingen aan de mensen geven die nopen tot nadenken.

Benjamin Adamah Aristoteles’ Wiedergutmachungsfilosofie over de verwekking en bestrijding van het Orwelliaanse ‘ding’…
Pragmatisme blijft de empowerment van het moderne denken, dat de mystieke correlatief dialectische “wiskunde” van de natuurlijke balans tussen oorzaak 1+3 en 2+4 van Aristoteles structureel verstoort en daarmee de synergie tussen macro en microkosmos vervangt door ‘the American way of life’. Hiermee ontkoppelt het pragmatisme de ‘ik’ van de mens duurzaam van zijn hoger zelf of Amakua, de interface tussen bewustzijn van bewustzijn en de interactie involutie-evolutie. Dit proces verkankert zich in elk samenlevingsfacet, zelfs in de meest goedbedoelde toekomstgerichte initiatieven en vrijwel altijd vind de uitzaaiing plaats via een veel te grote invloed van industrie en bedrijfsleven op de overheid met de glamourterm ‘innovatie’ als ziekmaker.

Het rapport 'E i V' laat zien dat het wiel, de unificatietheorie van Eenheid in Verscheidenheid al is uitgevonden. In essentie draait het nog steeds om de metafysica van Plato en de fysica, de oorzakenleer van Aristoteles. Voor een adequate kennis van de werkelijkheid moeten de begrippen in hun samenhang met de werkelijkheid overeenkomen. In de leefwereld van de mens staat het concrete tegenover het abstracte, het rationele tegenover het irrationele, het ideale tegenover het reële, het universele tegenover het bijzondere. Door de juiste verbindingen te leggen komen we dichter bij de éne werkelijkheid, de eeuwige wisselwerking tussen binnen en buiten. Met zijn deductieve methode heeft Plato zich gericht op de binnenwereld, Aristoteles daarentegen met zijn inductieve methode op de buitenwereld. Het eindpunt voor Aristoteles was echter dat de eendracht in de Staat op innerlijke gezindheid berust.

De M van de M-theorie staat voor Magic, Mystery of Matrix. Het rapport ‘E i V’ heeft het liever over White Magic, over Occultisme.
De ex-theosofe Alice Bailey en haar geestelijke leraar 'de Tibetaan' hebben in een zeer veelzijdige reeks van geschriften het geestelijk leven uitvoerig onder de loep genomen. In het boek Een verhandeling over witte magie geeft Bailey haar visie weer over wat zij beschouwt als de quintessence van esoterie. Deze visie omvat veel, gaat diep (spiritueel), maar staat haaks op de traditionele én moderne opvattingen over dit onderwerp, zoals deze b.v. door Eliphas Levi, Aleister Crowley en Isræl Regardie verwoord zijn. Baileys 'Witte Magie' heeft veel meer te maken met gedachten over en aanwijzingen voor mystiek - in de praktijk - dan met magie, dat van oudsher langs een geheel andere weg meer mundane doelen tracht te bereiken. Ondanks dit principiële bezwaar, een eerlijk maar moeilijk boek, dat de trouwe aanhang van Alice Bailey zeker zal bijven aanspreken.

Wanneer de stelling wordt geaccepteerd dat de mens zelf voor de kringlopen, de ‘eeuwige terugkeer’ verantwoordelijk is dan betekent dat automatisch dat aan beide kanten van de medaille aandacht dient te worden besteed. Het kompaskwadrant brengt slechts contrasterende aspecten in beeld. Het is een hulpmiddel om bespiegelingen, de wisselwerking, de verstrengeling tussen contrasten, de werking van het reflecterend bewustzijn te tonen. De kwantitatieve as verwijst naar veelheid, het ieder voor zich, het ééndimensionale denken en de kwalitatieve as naar eenheid, het multidimensionale denken.

Het gaat in de maatschappij mis wanneer we relatief eenvoudige vraagstukken onnodig ingewikkeld maken en voor complexe vraagstukken zoals het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs eenvoudige oplossingen, zoals het ontwerpen van mammoetscholen, onderwijsfabrieken gaan bedenken.

De overheid moet zich er van bewust worden dat het mogelijk is dat door haar ingrijpen, maatschappelijk gezien, de problemen eerder zijn toe dan afgenomen. Het gedoogbeleid, prostitutie uit het strafrecht en het invoeren van de kamerbrede marktwerking zijn daar voorbeelden van. De uitvoering van het beleid berust te vaak op een beperkte visie. Maatschappelijke vraagstukken zijn complexer dan aanvankelijk gedacht. Het betekent dat er aan slimmere, integrale oplossingen behoefte is waarbij meer departementen zijn betrokken. Een harmonischer groei ontstaat door multidimensionale modellen te gebruiken, die probleem en oplossing dichter bij elkaar brengen.

De vraag die gesteld kan worden is in hoeverre hangen de veel besproken debacle’s Enron, Parmalat, Ahold, Shell, Betuwelijn en HSL, de vernieuwingen in het onderwijs (Het Nieuwe Leren) en de kredietcrisis met de illusiecultuur samen? Elk probleem heeft specifieke kenmerken, maar er kan ook van een generiek patroon worden gesproken. In bedrijven waar het misgaat wordt vaak het spel van de 'dubbele’, de verborgen politieke agenda gespeeld.

De kredietcrisis toont een ding de risicospreiding(beheersing) is volledig (vol en ledig/leeg). De cultuurfilosoof Peter Sloterdijk hanteert in zijn boek Sferen voortdurend het oxymoron. Een oxymoron is een speciaal geval van de paradox: daar is wel een zekere tegenspraak aanwezig, maar bij nadere beschouwing lost die tegenspraak zich op. Bij de oxymoron blijft de spanning van het betekenisverschil echter in stand.

De kredietcrisis is een significant voorbeeld dat de winst van de een, het verlies van de ander betekent. Het sprookje van de geldmachine, de verkoop van het nieuwe financieel product kredietderivaten is vastgelopen. De handelaren in kredietderivaten hebben goud verdient. Nu zijn het de aandeelhouders van de banken en de overheid, lees belastingbetaler die het gelach mogen betalen.

Er is een cultuuromslag nodig om een nieuwe manier van samenwerken te creëren, die niet alleen op het marktmechanisme van produceren en consumeren is geënt. Religies hebben in Nederland hun greep voor een belangrijk deel verloren. Volgens een in de systeemleer bekende regel ‘Garbage in - garbage out’ is het voor het verkrijgen van de gewenste uitvoer nodig eerst de invoer te veranderen. Het leven bestaat niet alleen uit consumeren, de Stof, maar zoals de wijsheidsboeken ons eerder hebben laten zien ook uit de Geest. Ons voortbestaan is sterk afhankelijk of we bereid zijn een nieuw paradigma, een andere geesteshouding te accepteren.

Het aantal wetenschappers neemt wereldwijd explosief toe. Daarentegen is de veiligheid in de wereld door toenemende spanningen afgenomen. Dit dilemma is alleen te doorbreken wanneer meer wetenschappers zich niet volledig tot hun eigen vakgebied beperken, maar hun discipline in een breder perspectief plaatsen. Het interdisciplinaire wetenschappelijke onderzoek verdient meer aandacht. De ontwikkelingen binnen het eigen vakgebied zijn zeker niet onbelangrijk, maar het multidisciplinaire kader verdient meer aandacht. Het zijn met name wetenschappers als Ervin Laszlo, Kenneth Galbraith, John Gray, Manfred Eigen, Ilya Prigogine, Stuart Kauffman en Joseph Stiglitz enz., die geleidelijk meer gehoor vinden. Het is wenselijk dat de discrepantie die er over de begrippen ruimte en tijd is ontstaan wordt opgeheven. Er treedt een paradigmawisseling op wanneer de grens die tussen de menswetenschappen en de natuurwetenschappen is ontstaan wordt doorbroken.

Op vrijdag 20 maart 2009 is in de Jaarbeurs Utrecht een congres met de titel “Samen genezen, een gezonde zaak” gehouden. Prof. dr. Ervin László is een van de sprekers. László rekent af met de strijd tussen wetenschap en religie, en beschrijft hoe oorlog, ziekten, milieuvervuiling en armoede kunnen worden verbannen. Laszlo werd onderscheiden met vier eredoctoraten en drie vredesprijzen. Tot twee maal toe was hij genomineerd voor de Nobelprijs voor de vrede.

Het is nuttig meer bewust te worden van de achtergronden van noodzakelijke lange termijn veranderingen en niet alleen ad hoc korte termijn vraagstukken op te lossen. De begripsverwarring ontstaat hoofdzakelijk doordat we ons met halve waarheden bezig houden. Binnen de traditionele hiërarchische structuren zijn de huidige complexe vraagstukken niet meer op te lossen. In plaats van dat we de systemen steeds complexer en ondoorzichtiger maken moeten we terug naar wat al in 1973 door de econoom E.F. Schumacher: in zijn boek Small Is Beautiful is aangegeven.

Waar is het pacifisme in Nederland gebleven
De vredespijp is uitgerookt (Or Goldenberg, Marieke de Haas & Evert de Vos De Groene Amsterdammer 26 januari 2023, p. 34-37):
Bijna een jaar na de Russische inval in Oekraïne is de strijd
bloediger dan ooit. In het Westen kijkt de ooit breed gesteunde vredesbeweging nu machteloos toe. ‘Vind je dat je een ander mens kunt doden? Mijn antwoord is nee.’

Nobelprijs met Nederlandsrandje (Rob Vreeken de Volkskrant 7 oktober 2017 p. 13):
Bij de
Nederlandse vredesbeweging PAX (voorheen Pax Christi) voelt het alsof ze de Nobelprijs zelf hebben gewonnen. Want zonder PAX geen ICAN. Nu de nucleaire retoriek toeneemt, geeft het Nobelcomité een helder signaal af.
De negen staten die kernwapens bezitten, peinzen er niet over hun handtekening te zetten. De Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië verklaarden in juli in New York nadrukkelijk dat zij niet van plan zijn '
ooit toe te treden tot het verdrag'.
In de Algemene Vergadering van de VN stemden %122 lidstaten voor de tekst
. Als enige stemde Nederland tegen. Een land onthield zich (Singapore), 69 landen namen niet deel aan de stemming, waaronder alle lidstaten van de NAVO (behalve Nederland).
Minister
Koenders van Buitenlandse Zaken vond dat het verdrag niet strookt met de Nederlandse NAVO-verplichtingen, maar benadrukte dat Nederland als enige NAVO-lidstaat actief had deelgenomen aan de onderhandelingen, 'omdat elk initiatief dat kan bijdragen aan kernontwapening onze inzet verdient'.

====

Microkosmos en Macrokosmos (Bewustzijnsevolutie - Evolutietheorie, Levensbeschouwing)

Het citaat Tatha Pinde, Yatha Brahmanda, Yatha Brahmanda, Tatha Pinde - Zoals het lichaam is (Microkosmos), is ook de Schepping (Macrokosmos), zoals de Schepping is, is ook het Lichaam.
Thomas Carlyle: Zie diep genoeg en je zult muziek zien: het hart van alle dingen is altijd muziek.(“If you look deep enough you will see music; the heart of nature being everywhere music.”)

G. de Purucker Wind van de Geest
Hoofdstuk Het wegen van het hart (p. 98)
ONS LEVEN, ONZE BESTEMMING als mens, worden ons niet door een grillig noodlot toebedeeld; alles wat we denken, alles wat we voelen en alles wat we doen wordt gewogen op de
weegschaal van het lot, zoals in de Egyptische ceremonie of rite van het Wegen van het Hart van de overledene symbolisch wordt voorgesteld. Die weegschaal weegt twee dingen, zoals dit Egyptische ritueel zo knap demonstreert: op de ene schaal bevindt zich het levenscentrum, het hart van de mens die leefde, maar nu dood is; en op de andere schaal ligt de veer van de waarheid, van de werkelijkheid, die niet kan worden omgekocht, die zich door niets laat afleiden, die zich door niets laat overhalen of beïnvloeden. Dit symbolische ritueel geeft dus een prachtige verklaring van de leer van karma, het onontkoombare lot dat door niets en niemand ooit kan worden veranderd, want het is de goddelijke wet zelf, die we vergelding noemen als het de gevolgen van onze verkeerde daden betreft, en beloning als het om de gevolgen van het goede in ons of van onze goede werken gaat.

Het Aquarius Evangelie van Jezus de Christus 7:25-26
Het Aquarius Evangelie, dat gedeeltelijk aansluit bij de vier officiële en geschreven is door Levi Dowling, is bijzonder belangwekkend; niet alleen omdat het esoterische begrippen hanteert die vrijwel gemeengoed in onze samenleving zijn geworden, maar bovendien minutieus die voorvallen uit het leven van Jezus beschrijft, waarover de Evangeliën van het Nieuwe Testament van de Bijbel zwijgen. De bron van deze gegevens zijn volgens de auteur de Akasha Kronieken, het oer-geheugen, over de betekenis en werking waarvan Eliphas Levi, Helena Blavatsky en Rudolf Steiner (fakkeldrager van het Rozenkruis 16) uitvoerig hebben geschreven. Het boek Spirituele Kerst en het gelijknamige online-programma is gebaseerd op hoofdstukken uit het Aquarius Evangelie.

Herbert van Erkelens, Ascensie:
Als het huidige DNA-model uit de wetenschap uitgaat van twee strengen die spiegelbeeldig om elkaar wentelen, dan ligt hierin de polaire dynamiek van Dualiteit gecodeerd. Dualiteit is het omgaan met de tegenstellingen, met het mannelijke yang en het vrouwelijke yin, met de Adam en met de Eva in ons, met het actieve beginsel van elektriciteit en het passieve beginsel van magnetisme.

Evenwicht tussen verdraagzaamheid en onverdraagzaamheid. Maar hoe dan? (Toon van Eijk Civis Mundi Digitaal #41 november 2016):
Vraagstelling
Momenteel zijn we in het westen getuige van een
‘zichzelf waarmakende voorspelling’ met betrekking tot het aanwakkeren van wantrouwen tussen populistische politici en jihadisten. Het geschetste beeld wordt belangrijker dan de feiten. Hoe kunnen we deze onzinnige wedloop doorbreken? Hoe kan een balans tussen vertrouwen en wantrouwen, en tussen verdraagzaamheid en onverdraagzaamheid, bewerkstelligd worden? Hoe kan brede maatschappelijke cohesie worden bevorderd? Dialectische integratie
De tegenpolen in paren van tegengestelden kunnen onderscheiden maar niet gescheiden worden. Het zijn paradoxen (schijnbare tegenstellingen) die uiteindelijk de twee kanten van één medaille vormen, een eenheid-in-verscheidenheid. Met betrekking tot bijvoorbeeld de man-vrouw polariteit zijn mannen en vrouwen de twee kanten van één medaille en bestaan éénzijdige medailles gewoonweg niet.\\ Integrerend vermogen
De paradox'eenheid-in-verscheidenheid kan niet intellectueel opgelost worden, maar dient simpelweg geleefd te worden op hogere niveaus van bewustzijn. Vooral in een multiculturele samenleving is het belangrijk te beseffen dat eenheid niet afhankelijk is van gelijkheid maar van integrerend vermogen. Hoe groter de verschillen, hoe groter het integrerend vermogen moet zijn. Ook ons woord ‘uni-versiteit’ verwijst naar eenheid-in-verscheidenheid, maar wordt daar het vermogen om tegenstellingen te verenigen onderwezen? Uiteindelijk is de vraag hoe we de tegenpolen verdraagzaamheid en onverdraagzaamheid integreren een kwestie van eeuwenoude wijsheid. Net zoals trouwens het gezegde ‘als je de wereld wilt veranderen, begin bij jezelf’. Het figuurlijk intellectueel ‘oplossen’ en doen ‘smelten’ van de paradox eenheid-in-verscheidenheid vraagt om bewustzijnsontwikkeling, te beginnen bij een ieder van ons. Dan verdwijnt deze paradox letterlijk als sneeuw voor de zon.

Maud Vanhauwaert (Hans Kellerhuis Volkskrant 22 september 2020 p. 24):
Maud Vanhauwaert constateert dat taal en realiteit soms los van elkaar staan. Dat taal vast zit aan structuren zoals man/vrouw of zwart/wit. Ik denk dat het niet aan de taal vastzit, maar aan de mens. Ons brein is niet geïnteresseerd in de volledige waarheid maar gebruikt high-resolution-structuren om te kunnen voorspellen, om uiteindelijk een doel te kunnen bereiken. De menselijke nieuwsgierigheid is op zoek naar nieuw land om het vervolgens in kaart te brengen. Verwacht er niet te veel van Maud.

Nieuwe wereldorde of totale armoede (Erdal Balci Volkskrant 22 september 2020 p. 24):
Pandemieën hebben de mensheid altijd naar een nieuwe wereldorde geduwd. De huidige generatie zal ook naar de omstandigheden van nu moeten handelen en een nieuwe wereldorde moeten stichten. Een nieuw systeem waarin de landen, die dankzij hun democratie, moderniteit en vrijheid welvarend zijn geworden, in de ontwikkelingswereld nieuwe vrienden uitzoeken.
Het is de hoogste tijd om het
opportunisme en het kortetermijndenken los te laten en om de mensen in de derde wereld, die strijden voor de idealen van democratie, moderniteit en vrijheid, nooit meer aan hun lot over te laten.

‘Na de moord op Els Borst werd ik voorzichtig’ ( Gijs Herderscheê interviewt Pia Dijkstra Volkskrant 22 september 2020 p. 3):
Wederkerig
Daarna heeft het nog drie jaar geduurd voordat ze het wetsvoorstel indiende. D66 belandde in het derde kabinet Rutte en ondervond in de coalitie interne weerstand van CDA en ChristenUnie. Het heeft Dijkstra niet kunnen ontmoedigen. ‘Als ik kijk hoe de Euthanasiewet en de Donorwet tot stand zijn gekomen, dat heeft ook twintig, dertig jaar geduurd. Dit kan ook nog tijd kosten. Dat laat ik met gerust hart over aan een nieuwe generatie bij D66.’
Intussen hoopt zij op iets meer wederzijds begrip, meer bereidheid om naar elkaar te luisteren. Juist als het om zulke gevoelige kwesties gaat van leven en dood. ‘Het schuurt als een partij als de ChristenUnie dan zegt ‘laten we elkaar geen pijn doen’.

Adieu God? (Ferd Grapperhaus 14 september 2020 NPO2):
De van huis uit katholieke minister van Veiligheid en Justitie, Ferdinand Grapperhaus, ging als kind elke zondag met zijn ouders naar de kerk. Maar van de preken heeft hij weinig onthouden. Net als zijn vader las hij tijdens de dienst namelijk de Bijbel. Omdat die vol prachtige verhalen en metaforen staat.
Boeddhisme
Ook toen zijn vrouw vier jaar geleden plotseling ernstig ziek bleek te zijn, zocht hij zijn heil niet in de kerk. Hij ondervond toen wel steun aan het Boeddhisme, het geloof van zijn vrouw. ‘Zij zei: ‘Accepteer het nou, neem het tot je. Laat de klappen van het lot je leven niet bepalen. Ik vond dat heel erg moeilijk.’
Minister van Eredienst
De afgelopen maanden woonde Grapperhaus, die ook minister van Eredienst is, wel weer regelmatig een kerkdienst bij. En dat ontroerde hem soms, vanwege de manier waarop de kerkgangers omgingen met de beperkingen die werden opgelegd vanwege corona.
Hiernamaals
Hoewel Grapperhaus niet gelooft in een hiernamaals, zou hij toch
‘hevig teleurgesteld’ zijn als Petrus hem niet zou binnenlaten. ‘Natuurlijk ben ik wel eens ijdel en heb ik wel eens gelogen. Maar als hij mij een slecht mens zou vinden, zou ik echt verbouwereerd zijn.’

Economie Groen noch sociaal (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 17 september 2020 p. 9):
Goed is het dat Hoekstra en Wiebes er überhaupt in zijn geslaagd steun te vinden voor een groeifonds. En dan ook nog twee keer zo groot als het fonds dat vorig jaar werd genoemd: niet tien miljard maar twintig miljard euro.
Helaas laten de bestedingen waar het voor is geoormerkt vanuit een duurzaamheidsperspectief nogal wat te wensen over.
Afgaand op de samenstelling van de ‘onafhankelijke’ commissie die over de subsidieaanvragen moet beslissen gaat met dit fonds hetzelfde gebeuren. Ook daarin zitten uitsluitend academisch geschoolden die bij kennis en onderzoek aan high- tech en laboratoria denken en niet aan dakbedekkers, timmerlieden, verpleegkundigen of koks – om een viertal professies te noemen die laag in aanzien staan, maar zeer complexe handelingen vereisen.
Oftewel, het wordt het duurste banenplan voor academici ooit. Waar laagopgeleiden het merendeel van de kosten voor mogen ophoesten. Het is groen noch sociaal. Dat moet anders.

Hoe nu verder? Robert Skidelsky ‘De ethiek moet terug in de economie’ (Diederik Baazil De Groene Amsterdammer 17 september 2020 p. 14-16):
Op Prinsjesdag gaf het kabinet gevolg aan wat het al eerder aankondigde: het wil Nederland ‘uit de crisis investeren’. Koren op de molen van de Britse Keynes-kenner Robert Skidelsky. ‘De overheid is geschikter voor een sturende rol dan de markt.’
Hoekstra zal bij zijn aantreden niet verwacht hebben de geschiedenisboeken in te gaan als het gezicht van dieprode cijfers, maar hij staat geenszins alleen. De Amerikaanse overheid kwam met een steunpakket van 2200 miljard dollar – ruim twee keer groter dan de interventie van president Obama tijdens de crisis van 2008 (827 miljard dollar) – en ook Europa hield de hand niet op de knip.\\ Het laatste boek dat Skidelsky publiceerde over Keynes had de treffende titel The Return of the Master. Het verscheen in 2009 en zal afgelopen tijd weer veelvuldig zijn herlezen. Nog sneller dan tijdens de crisis van 2008 wendden de regeringsleiders zich deze maanden tot Keynes voor oplossingen. Toen destijds de ergste storm leek overgewaaid en de economie weer enigszins opkrabbelde, verdwenen de ideeën van de Britse econoom echter weer snel op de plank, om weg te stoffen tot de volgende crisis. Wat volgde was een bezuinigingsbeleid dat resulteerde in een onnodig langzaam herstel van de Europese economieën, terwijl Amerika juist niet aan de handrem trok.
‘Vorig jaar ontmoette ik de paus in Rome’, vertelt Skidelsky, terwijl hij wijst naar een foto van hun tweeën boven zijn bureau.
‘Paus Franciscus is veel bezig met de economie en vecht tegen wat hij “rampant consumerism” noemt; de economie moet humanistische waarden omarmen en niet efficiëntie als einddoel nemen. De schoonheid van het leven ligt juist in de inefficiënte zaken. Dit is helemaal in lijn met Keynes, die ook vond dat economie een middel is om een goed leven te leiden en geen doel op zich, want anders doe je niets anders dan rondjes rennen in een rad.

Kan Hoekstra niet het koffertje van Okkie Trooy tonen? (Peter de Waard Volkskrant 15 september 2020 p. 20):
Alle kosten van deze crisis worden afgewenteld op toekomstige generaties. Volgend jaar zal het gat tussen inkomsten en uitgaven ongeveer 43,5 miljard euro zijn. Opgeteld bij de 68 miljard euro dit jaar stijgt de staatsschuld naar 510 miljard euro, 30 duizend euro per Nederlander.
Wie daar kritiek op uit is een misantroop en paria in economenland. De Nederlandse economen vinden dat de schuld nog best mag
verdubbelen tot boven de 1000 miljard (1 biljoen) of 120 procent van het bbp. Die ruimte is er nu de schuld door de extreem lage rente ook nog vrijwel gratis kan worden gefinancierd.
Belastingen zijn onder het motto
‘geen gezeik, iedereen rijk’ niet meer nodig.
Mythes zijn moeilijk door te prikken. De bijbelse mythe bestaat na 2000 jaar nog. En economische mythes zijn vaak doldwazer.
Misschien moet Wopke Hoekstra het maar proberen. Tenslotte was 1964 ook het jaar van Okkie Trooy (verhaspeling van Octrooi), de magiër die onbeperkt krentenbollen in zijn koffertje had. Tot verdriet van het nieuwsgierige journaille gebeurde dat alleen als hij zelf de koffer opende.
De praktijk is een harde leerschool nu Lieftincks zuinigheid een taboe is geworden.

Rutte: coronamaatregelen juist nodig voor economie (Redactie Leeuwarder Courant 7 april 2020):
De strenge maatregelen om het coronavirus een halt toe te roepen zijn juist nodig voor economisch herstel, zegt premier Mark Rutte. Wie roept om versoepeling omdat de economie daarom zou vragen, creëert volgens hem "een schijntegenstelling". "Die tegenstelling is er helemaal niet", aldus Rutte.
De economie loopt zware klappen op door de epidemie én door de maatregelen om die de kop in te drukken. Eet- en drinkgelegenheden, culturele instellingen, kappers en tal van andere ondernemers moesten hun deuren sluiten. Anderen moeten het met veel minder personeel, leveranciers of klanten stellen. Daarom klinkt de roep om versoepeling van de maatregelen, waarvan de ingrijpendste nu meer dan drie weken gelden, steeds luider.
Maar te vroege versoepeling zou de economie juist verder schaden, waarschuwt Rutte. Dan wordt niet alleen
"onze gezondheid, maar ook de economie nog harder en langer geraakt".
Discussie
Andersom kan ook geen sprake van zijn, benadrukt Rutte.
"Wat we doen voor de gezondheid, draagt bij aan de economie."
Momenteel is een discussie gaande - mede aangezwengeld door presentator Jort Kelder, een vriend van Rutte - in hoeverre oude en kwetsbare mensen die ziek worden door het virus 'gered' moeten worden als dat de economie veel geld gaat kosten. Kelder stelde voor ouderen af te zonderen en de economie vervolgens te 'herstarten'.

Volgens Rutte een schijntegenstelling: gezondheidszorg tegen economie (Hans van Soest AD 24 april 2020):
De publieke opinie in een crisis volgt vaak eenzelfde patroon. In het begin is er veel begrip voor maatregelen om een crisis te beteugelen. Maar na verloop van tijd zwelt onherroepelijk de kritiek aan: doen we wel genoeg, waren we wel op tijd en – in het geval van de coronacrisis – slaan we inmiddels niet door?
Versoepelen
In een dichtbevolkt land als het onze is ruimte schaars. Als scholen opengaan, als we minder thuiswerken, als pretparken weer de deuren openen, wordt het niet alleen drukker op plekken waar we anderhalve meter afstand van elkaar kunnen houden. Maar het wordt óók drukker op de straten en in het openbaar vervoer. Dan kan het virus makkelijk weer overspringen.
Maar hoewel Rutte erop blijft hameren dat het niet gaat om een keus tussen het een of het ander, voelt hij de druk vanuit de samenleving om toch een snellere keuze te maken om te versoepelen. Het ontlokte hem de zuinige toezegging dat kappers dan heel misschien toch al voor 20 mei weer open mogen. Mits het veilig kan. ,,Maar geen garanties.’’

Economie Rechts kaapt Keynes (Dirk Bezemer De Groene Amsterdammer 27 februari 2020 p. 9):
Keynes-biograaf Lord Robert Skidelsky is een van de bekendste progressieve economen in het Verenigd Koninkrijk. Hij schreef afgelopen week op economenforum Project Syndicate over de balans tussen monetair en fiscaal beleid, een balans die volgens hem aan het verschuiven is. Als hij gelijk krijgt, is dat het einde van een tijdperk, maar anders dan hij zou wensen.
Daarna kwam Rutte en was het snel afgelopen. De overheidsuitgaven daalden in ieder jaar van 2010 tot 2016. Sindsdien nemen ze weer toe, maar de belastinginkomsten nog meer, zodat de overheid per saldo al weer jaren netto geld uit de economie trekt. President Trump is al een big spender, premier Johnson wil dat snel worden, getuige zijn plannen – een van de (vele) redenen waarom zijn minister van Financiën Sajid Javid opstapte.
Historisch onderzoek toont aan dat rechtse partijen profiteren van een financiële crisis. Een reden in onze tijd is dat gematigd links zich vereenzelvigde met globalisering en marktwerking, en blind was voor de ravage die dat aanrichtte in de samenleving – totdat Trump het gewoon benoemde. Een andere reden kon wel eens gaan worden dat populistisch rechts als eerste de knop van effectief keynesiaans beleid weet te vinden en zich niets meer aantrekt van achterhaalde dogma’s in het economisch discours.

Essay In de grootsheid van Japan
Een vroege ochtend in Kyoto (Cees Nooteboom Groene Amsterdammer 10 september 2020 p. 42-45):
De essentie van het reizen is dat je je overgeeft aan wat je overkomt. In Kyoto, op een ochtend, balt de geschiedenis zich samen. In het geluid van de ahornbladeren die boven een vijver bewegen is een oeroud gesprek hoorbaar dat hier in Japan nog steeds plaatsvindt.
Over waarheid en leugen, geloof en ongeloof.
We hebben een lange reis door het Noorden achter de rug, een uitgebreide
pelgrimstocht die Saigoku heet, 33 tempels soms hoog in de bergen. De tempel die wij nu willen bezoeken hoort daar niet bij, een vriend die Japan goed kent heeft ons dit aangeraden. Kozan-ji, heel intiem, heeft hij erbij gezegd, na alle grote tempels trok me dat aan.
Eeuwen opzij duwen, heb ik hierboven geschreven.
Kobo Daishi, die de woorden hierboven schreef voor zijn dood in 835, refereert aan een mythische Chinese keizer die vijfduizend jaar geleden leefde, de Hertog van Chou was een zoon van de ook al zo vroege Chinese koning Wen, die met de mysteries van de I Ching te maken had, het systeem van hexagrammen waar mensen hun lot in konden lezen. Kukai leefde van 774 tot 835 en was monnik, heilige en filosoof die leerde dat de kosmos een taal is, een tekst die gelezen moet worden om de wereld te begrijpen.

Hollandse bodem (Ibtihal Jadib Volkskrant Magazine 12 september 2020 p. 21):
In het tijdschrift Religie, recht en beleid verscheen onlangs een artikel waarin de aardverschuiving wordt beschreven die heeft plaatsgevonden toen op 14 maart het Marokkaanse luchtruim werd gesloten. Binnen een paar weken tijd werden er in Nederland tussen de 300 tot 350 Marokkaanse Nederlanders begraven. Ook las ik het verhaal van ene heer Amrino die al 14 jaar tevergeefs bezig was om een islamitische begraafplaats te realiseren; hij kreeg nergens de handen op elkaar. Door de coronacrisis kreeg hij de wind in de zeilen, want binnen een week was het ineens rond.

‘Ik vrees dat dat geluk een teken is voor de dood die komt’ (Fokke Obbema interviewt Lucas van der Rhee Volkskrant 14 september p. 12-13):
Leven met een genetische hartafwijking: ‘Er niet over praten maakt de dood alleen maar angstaanjagender’
Hoe staat u nu tegenover het geloof?
‘Tegelijkertijd ben ik nog altijd bang voor een teken van God dat mijn tijd is gekomen. Dat heeft te maken met het verhaal over mijn oom Bas. De avond voor hij stierf, heeft hij tegen zijn vrouw gezegd: het zit goed tussen God en mij. Die uitspraak haalt mijn moeder vaak aan, voor haar is dat de kern van het geloof: haar broer voelde de liefde van God en kon naar de hemel. Mij heeft die uitspraak altijd beangstigd. Daardoor denk ik altijd aan de dood, zodra ik me gelukkig met David en de mensen om me heen voel. Dan vrees ik dat dat geluk een teken is.’
Denkt u dat echt?
‘Ik kan het ook anders zien. Laatst zei een dominee me dat God niet zulke signalen geeft. Hij noemde dat een God van ‘eigen huis en tuin’, die je kunt bedanken en verwijten kan maken, wanneer hij je wensen niet vervult. Dat beeld van God biedt mensen houvast, maar als er al een God bestaat, moet hij toch groter zijn dan dat. Het valt ook niet te rijmen met alle ellende in de wereld, die kan hij onmogelijk hebben gewild.’

Eigen koers (Jasper van Kuijk Volkskrant 7 september 2020 p. V6):
In veel beschouwingen over de coronacriris in Zweden werd ’s lands cultuur beschreven als volgzaam en conformistisch. Het is een overdreven stereotypering, maar er zit wel degelijk een kern van waarheid in.
Ik denk dat al die jaren van
relatieve onafhankelijkheid Zweden leerden een eigen koers te varen. Op individueel niveau zou je Zweden conformistisch kunnen noemen, maar collectief gezien is het land aanzienlijk eigenzinniger dan de verzameling zelfbenoemde rebellen die Nederland is.

Een slagveld van ongefilterde emoties (Robert van de Griend Volkskrant 29 augustus 2020 Zaterdag p. 2):
Goh, hadden we dat maar eerder geweten, dat het met die vluchtelingen allemaal niet zo zwart-wit ligt. Wie weet waren we dan wel wat dichter tot elkaar gekomen en wat eerder bij het begin van een constructieve oplossing.
Het goede en tevens slechte nieuws:
we krijgen nog genoeg kansen om het beter te doen. Want als we het over één ding snel eens kunnen worden, is het dat deze vluchtelingencrisis zeker niet de laatste zal zijn.

Groene groei, gelooft u er werkelijk in? (Eelco Biersteker Volkskrant 29 augustus 2020 Opinie p. 29):
Wat voert nu de boventoon in aandeelhoudersvergaderingen? Zijn dit de rode cijfers en hoe die zo snel mogelijk na de coronacrisis kunnen worden gecompenseerd? Of zijn de meeste aandeelhouders in deze periode van ‘stilstand’ en ‘bezinning’ plots tot het besef gekomen dat duurzaamheid meer aandacht verdient dan ze het tot voor kort gegeven hebben?
Zolang we achter onze eigen staart blijven aanhollen en niet in staat zijn ons sociaal-economische systeem en onze rol in het ecosysteem radicaal te herzien, milieuproblematiek slechts een links thema blijft en ‘groene groei’ de te varen koers blijft, zie ik de wezenlijke verandering die nodig is somber in. Aan de andere kant: het is ooit gelukt de ideologie van de vrijemarkteconomie te depolitiseren, dan zou dat toch ook moeten lukken met het klimaat? It’s the climate, stupid!

Vertrek van Loekasjenko zal niet einde problemen zijn (Andriy Kornlychuk Volkskrant 28 augustus 2020 p. 27):
De dappere protesten in Belarus doen denken aan eerdere revoluties. Het vervolg was vaak moeilijk, schrijft Andriy Korniychuk van vredesorganisatie Pax.
De transitie naar een goed werkende democratie is er nog niet van gekomen. Nieuwe politieke elites vormen blijkt heel moeilijk en het kost de grootste moeite om weerstand te bieden aan de inmenging door Rusland.
Hobbelige weg
Democratie is geen bestemming, maar een lange, hobbelige weg. Kijk naar wat er in Oekraïne is gebeurd. Activisten zijn politici geworden maar hebben moeite om op te staan tegen de oude, doorgewinterde elites. Om nog maar te zwijgen over het onvermogen van oppositieleiders om hun krachten te bundelen en te werken aan een gemeenschappelijk doel.
De EU is vaak bereid om volksbewegingen die opkomen voor meer democratie
toe te juichen, maar onthoudt al te vaak echte steun. Vraag een Syriër maar eens hoe nuttig de verklaringen van de EU zijn geweest ter ondersteuning van wat begon als een geweldloze beweging tegen een dictatoriale leider. Deze keer moet de EU er alles aan doen om burgers te beschermen.
Ze riskeren hun
levendoor het op te nemen tegen een meedogenloze dictator. En daarna verdienen ze steun bij het werken aan echte democratie.

Reed Hastings No Rules Rule Waarom Netflix zo succesvol is
Met meer dan 167 miljoen geabonneerden in 190 landen heeft Netflix de manier waarop wij toegang hebben tot films en series voor altijd veranderd. Van een dvd-service transformeerde het bedrijf naar een online streamingsdienst en een van de meest onorthodoxe, creatieve en succesvolle techbedrijven in Silicon Valley. Maar hoe is Netflix in staat constant te blijven innoveren en groeien?
Het begint allemaal met één man: Reed Hastings. Van meet af aan zette hij zich in voor
innovatie en ontwikkelde hij een revolutionaire bedrijfscultuur waarmee Netflix uitgroeide tot een ware mediagigant. Dit betekende dat er gebroken moest worden met gangbare geschreven én ongeschreven managementregels. Zo is hard werken bij Netflix niet het belangrijkste en gaat het niet om het tevreden houden van je baas, maar staat radicale openheid juist centraal. Toen Hastings zijn plan opstelde waren de gevolgen van zijn ideeën niet te voorspellen, maar het bleek een ongekende succesformule: flexibiliteit, snelheid en durf zijn de kernwaarden waarmee deze nieuwe techreus de wereld verovert.

Een baas die ja zegt (Menno van Dongen interviewt Reed Hastings Volkskrant 28 augustus 2020 p. V12-14):
In zijn boek No Rules Rule onthult Netflix-directeur Reed Hastings de sleutel tot zijn succes: alles anders doen dan anderen.
Aanleiding voor het interview is zijn boek No Rules Rules, over de bijzondere bedrijfscultuur van Netflix, die volgens hem cruciaal is geweest voor het succes van de streamingdienst.
Schrap zo veel mogelijk regels
De hoofdlijnen van de
Netflix-bedrijfscultuur zijn bekend sinds 2009. Toen openbaarde Hastings een 127 pagina’s tellende presentatie die oorspronkelijk voor intern gebruik was: het Culture Deck. De publicatie maakte veel los in Silicon Valley, Californië, waar veel technologiebedrijven gevestigd zijn.
Wat erin staat, zie je nu terug bij meer bedrijven, maar Netflix was hun voorloper. Dat blijkt onder meer uit een uitspraak van Facebook-topvrouw Sheryl Sandberg. Ze zei in 2013 dat het
Culture Deck ‘wel eens het belangrijkste document kan zijn dat ooit in Silicon Valley is verschenen’.
Neem een voorbeeld aan Nederlanders
Netflix is actief in bijna 200 landen, het heeft regionale kantoren in onder andere Amsterdam (sinds 2015), Tokio, Singapore, São Paulo en Manilla. Hastings doet zijn best de
bedrijfscultuur te exporteren naar al die werkplekken, maar in de praktijk is dat lastig: bijna overal vinden personeelsleden het moeilijk te zeggen wat ze denken van collega’s, laat staan van de baas.

De pacificator (Koen Kleijn De Groene Amsterdammer 27 augustus 2020 p. 58-59):
Vilan van de Loo schreef met Uit naam van de majesteit een biografie van Jo van Heutsz, de generaal die de guerrilla in Atjeh bestreed. Nette conventies golden daar niet.
In het soepele verhaal ontglipt het de lezer misschien nét dat het hier toch echt gaat om
oorlogsmisdadigers, en dat is geen laf achteraf gepraat: Van Heutsz en Van Daalen beseften dat hun bloedige praktijk volkomen tegen het geldend oorlogsrecht inging. Nette conventies golden niet in Atjeh, zeiden ze, het was guerrilla, je kon geen onderscheid zien tussen burgers en rebellen et cetera. Het is opvallend dat de belangrijkste critici, ‘Wekker’ en Thomson, beiden oud-militair, de excessen zagen als het gevolg van onvoldoende inzet door de regering. Dat is een oude klacht, een rode draad in de Nederlandse militaire geschiedenis van De Ruyter tot Karremans: er zijn te weinig troepen, ze zijn slecht bewapend, ze worden door de overheid met onvoldoende middelen en onduidelijk mandaat de jungle ingestuurd, en de wreedheden zijn daar het ongelukkige gevolg van.

Dichters & Denkers De koloniale leeslijst ‘Ik’ is verdeeld (Maaike Meijer De Groene Amsterdammer 27 augustus p. 60-61):
In het oeuvre van Marion Bloem speelt ‘het Indische’ een grote rol. Geen gewoon Indisch meisje, haar debuut over de gespleten Sonja/Zon, was een eclatant succes.
Marion Bloem bouwde een indrukwekkend literair en autobiografisch oeuvre op, waarin
‘het Indische’ vaak terugkeert. Het recente sluitstuk daarvan is het vuistdikke Indo: Een persoonlijke geschiedenis over identiteit (2020), dat pakkend begint, met pregnant beschreven jeugdherinneringen, maar verzandt in speurtochten, uitweidingen, anekdotes en losse gedachten over het onderwerp ‘identiteit’.

Coronabeleid stuit op infantiele consument Lammert Waslander Volkskrant 27 augustus 2020 p. 27):
Het liberalisme heeft volwassenen kinderlijk gemaakt. Nu moeten ze verantwoordelijkheid nemen.
De recent overleden socioloog Benjamin Barber stelt in zijn boek
De infantiele consument dat burgers in de westerse samenleving tot consumenten gemaakt worden. Consumenten hebben volgens hem eigenschappen die bij kinderen passen. Een onderdeel van de ‘infantilisering’ zijn de begrippen gemakkelijk, eenvoudig en snel. Door die factoren zijn volwassenen kinderlijk gedrag gaan vertonen. Het verschil tussen volwassenen en jongeren in eten (fastfood), films (amuserend en eenvoudig), videospellen, internetgebruik (appen, chatten), kleding en shoppen is klein geworden.
Rutte kampt nu met het probleem dat het liberalisme de afgelopen dertig jaar mensen succesvol tot consumenten heeft gemaakt.
Elke docent in Nederland weet dat
inconsequent gedrag voor de klas ervoor zorgt dat men het eigen gezag en de eigen orde kwijtraakt. Wil Rutte succesvol een beroep doen op verantwoord gedrag, dan dient hij excuses te maken voor zijn eerdere neerbuigende uitlatingen over het mondkapje (laten we het woord mondkapje daarbij veranderen in het serieuzere en toepasselijker woord gezichtsmasker, zoals dat in alle andere landen ook wordt gebruikt). Ten tweede moet iedereen en alles zich aan de anderhalve meter afstand houden, dus ook de vliegindustrie.

Economie Het volk, nee (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 27 augustus 2020 p. 9):
Tegen de achtergrond van de rol die de faux pas van Hillary Clinton, die laagopgeleide witte mensen ‘deplorableshad genoemd in de verkiezingsstrijd met Trump, speelde, was het een profetisch boek.
En nu ligt er
The People, No.
Ook voor Nederland is Franks boek relevant. Ook hier werden linkse emancipatiepartijen vooral partijen van, voor en door academisch geschoolde professionals. En ook hier worstelen linkse partijen met de spanning tussen democratie en technocratie; zie de sacralisering van het OMT in coronatijden door ook de linkse oppositie. Zie de gewilligheid waarmee ook linkse oppositiepartijen hun programma’s laten doorrekenen door het CPB.
Met het afscheid van directe democratie, gekozen burgemeester en referendum door D66 en de steun van zowel D66, GroenLinks en PvdA voor verdere, ontdemocratiserende Europese integratie, geven zij er blijk van zich er terdege van bewust te zijn dat de eigen achterban in een land waar maar vijftien procent van de bevolking een universitaire graad heeft per definitie een minderheid is en beperkingen op de volkswil van de meerderheid dus nodig zijn om de eigen privileges te beschermen.
Dat is de kern van Franks boek: het elitaire anti-populisme van links is ten diepste ondemocratisch.

Staatsbomenbedrijf (Macia Luyten Volkskrant 2 september 2020 p. 23):
Dat verloochenen ze door de natuur te verpatsen. Om in de bijbelse vergelijking te blijven: de schepping wordt geofferd aan het gouden kalf. Op een wraakengel met een mes zit niemand te wachten, wel op een moment van verlichting. Laat het woud zijn wat het is. Van zichzelf. En blijf met uw kettingzaag bij gezonde bomen vandaan.
Henk Bleker, toen staatssecretaris Landbouw, legde
Staatsbosbeheer zware bezuinigingen op en sommeerde ‘meer geld uit de markt’ te halen. De onderliggende moraliteit bleek uit de Haagse verschuiving van het dossier ‘bos’. Natuurbeleid ging naar Economische Zaken. Wie hoopte dat het voortijdig einde van het kabinet VVD-CDA-met-PVV redding bracht voor het bos, kwam bedrogen uit.
Ten Hooven zocht uit:
in het volgende kabinet draaide PvdA-staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma de klem nog strakker. Ze bestempelde Staatsbosbeheer tot een ‘maatschappelijke onderneming’ die elk jaar een groter deel van zijn inkomsten ‘uit de markt’ moet halen. Onder minister Carola Schouten van Landbouw (dat als ministerie terugkeerde) verdwenen de ‘oogstvlaktes’, maar houtkap als economische activiteit gaat door. In 2019 werd met de verkoop van hout 25 miljoen euro verdiend.

Het bos in de uitverkoop ‘Dit is landbouw met bomen’ (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 27 augustus 2020):
Kaalkap, platgereden bosgrond: tien jaar nadat Henk Bleker besloot dat Staatsbosbeheer zijn bossen moest exploiteren als bron van hout en vermaak zijn op de Utrechtse Heuvelrug de gevolgen te zien.
Er zat een niet mis te verstane symboliek in een ander besluit van Rutte I: het natuurbeleid zou voortaan een verantwoordelijkheid zijn van het ministerie van Economische Zaken. Dat kabinet rustte op een politiek verbond van VVD en CDA met de PVV, de groepering rond Geert Wilders, en deed elk beleid in de sfeer van natuur of milieu smalend af als een afwijking van ‘milieugekkies’. Volgens Arjen Buijs, onderzoeker aan de universiteit van Wageningen, was het natuurbeleid tot dan toe redelijk gevrijwaard gebleven van populistische aandriften, mede dankzij de publiekrechtelijke bescherming die de Europese regelgeving bood. Met het aantreden van Bleker, eerder als CDA-voorzitter een van de wegbereiders van de coalitie met Wilders, veranderde dat op slag.
‘Populistische frames en oneliners deden hun intrede in het debat, niet in het minst gevoed door de staatssecretaris zelf’, zegt Buijs, die met enkele collega’s in het wetenschappelijke tijdschrift Land Use Policy een uitvoerige analyse van Blekers beleidsmatige erfenis schreef.

Voetnoot Superioriteit of Superioriteit afleiden uit machtsverhouding is dwaasheid (Arnon Grunberg Volkskrant 10 september 2016):
In zijn boek Moeder was niet thuis voor haar begrafenis schrijft M.S. Arnoni dat wie zelf niets heeft gedaan om trots op te zijn altijd nog trots kan zijn op zijn vaderland. Nationalisme als gemankeerd narcisme, het is hier eerder aan de orde gekomen.
Iets soortgelijks doet zich voor bij de superioriteit van de 'eigen' cultuur. Waarom de superioriteit van cultuur benadrukken? Uit onzekerheid dat er iets mis is met die cultuur? Een minderwaardigheidscomplex? Of om zieltjes te winnen? 'Kom bij ons, wij zijn superieur. De God van de vooruitgang is echt de allerbeste.'

7.777 plus 7 dagen naar de eenzaamheid (Jan Tromp 26 augustus 2020 p. 12, 13):
Decennialang hield Ruud Lubbers de publicatie tegen van zijn politieke memoires over zijn jaren in Den Haag. Te vroeg, te gevoelig. Maar 1,5 jaar na zijn overlijden heeft zijn familie groen licht gegeven. Lubbers maakt van zijn hart geen moordkuil. Hij doet een boekje open over Joop den Uyl, Elco Brinkman en Helmut Kohl.
‘Het is te vroeg’
Lubbers was spelverdeler in de Nederlandse politiek gedurende 7777 plus 7 dagen, in zijn eigen telling. Van 1973, als CDA-minister van Economische Zaken in het linkse kabinet-Den Uyl, tot 1994 toen zijn derde periode als premier in een debacle eindigde en het CDA een zware verkiezingsnederlaag leed. In 1986 zat hij op het toppunt van zijn macht. Hij won de verkiezingen, het CDA haalde 54 zetels. Het was de grootste Kamerfractie ooit.
Na toestemming van de familie Lubbers kan het boek ten langen leste verschijnen. De hitte is ervan af, maar als politieke geschiedenis is het meeslepend, omdat de man die jarenlang de Nederlandse politiek domineerde van zijn hart geen moordkuil meer maakt. Een paar hoogtepunten uit Lubbers’ Haagse jaren.
Lubbers spreekt in rancuneuze woorden over de Duitse bondskanselier:
‘Van iemand met een charmant minderwaardigheidscomplex is hij uitgegroeid tot een man met een irritant superioriteitsgevoel.’ Het tijdperk-Lubbers was voorbij.

Ik hoop dat er iets is losgemaakt (Ben Lerner Volkskrant 26 augustus 2020 p. 25):
Wat voor Amerika gaat naar de stembus in november? Een Amerika dat op een keerpunt is beland, ziet de Amerikaanse dichter en schrijver Ben Lerner. En waar ondanks de recente dieptepunten, of misschien wel juist daardoor, de verbeeldingskracht opleeft.
Circus
Hoe stuurloos Amerika is, blijkt ook uit het feit dat de toekomst voor een groot deel afhangt van het kanaliseren van deze energie, opdat het treurige toonbeeld van relatief fatsoen, Joe Biden, gekozen wordt – de (veel) betere van twee slechte vaders, het symbool van neoliberale nostalgie. Op dit moment is het intellectueel gezien gênant om ook maar enig vertrouwen te hebben in een electoraal of democratisch proces hier, omdat Amerikaanse verkiezingen altijd een circus zijn geweest waarin met het kiesrecht wordt gesold. Maar zonder een massale afwijzing van het trumpisme door de kiezers, gevolgd door een machtsoverdracht, zullen de Verenigde Staten domweg openlijk een fascistische, op etniciteit gebaseerde staat zijn.
Trumps poëzie wordt met de dag meer absurdistisch en ontwrichtend. (Terwijl ik dit schrijf, speel ik in een ander venster de video af waarin hij in flarden van zinnen opschept over zijn
hoge score op een cognitietest die wordt gebruikt bij het vaststellen van dementie. Het klinkt als een tekst van Beckett.)

‘Een arts met begrip kan het verschil maken’ (Mieke Zijlmans interviewt Liesbeth van Vliet Volkskrant 26 augustus 2020 p. 29):
Ongeneeslijk zieke patiënten die worden behandeld door dokters met inlevingsvermogen voelen zich beter dan die van niet-empathische artsen: minder angstig, minder onzeker en tevredener. Dat concludeert psycholoog Liesbeth van Vliet van de Universiteit Leiden uit haar onderzoek naar communicatie tussen artsen en patiënten met uitgezaaide borstkanker.

Ilja Leonard Pfeijffer Zomergasten 23 augustus 2020 NPO2
Ilja Leonard Pfeijffer schrijft boeken, columns, essays, poëzie en toneelstukken. Hij maakte faam met zijn romans La Superba, waarmee hij de Libris Literatuurprijs won, en met Grand Hotel Europa, dat met 250.000 exemplaren de best verkochte roman was in 2019. De afgelopen maanden schreef Pfeijffer een dagelijkse column in NRC Handelsblad over de impact van de coronacrisis op Europa, Italië, de stad Genua en zijn eigen leven.

De nieuwe Pfeijffer is een gezellig boek over Europa, liefde en toerisme (Persis Bekkering Volkskrant 14 december 2018):
Naast een beschouwing over een continent in verval is de nieuwe Pfeijffer ook gewoon een gezellig boek met leuke reisjes en fonkelende dialogen.
Wie de achterflap heeft gemist, waarop staat dat Pfeijffer ‘de tijdgeest diagnosticeert in een kolossale roman met Europa als speelveld’, hoeft gelukkig niet lang in verwarring rond te zwemmen. De goedmoedige Pfeijffer legt het allemaal uitgebreid uit. Opdat er geen misverstand over bestaat wat het thema is van deze roman: Europa, een illuster continent dat zijn voorsprong op de wereld verloren heeft en worstelt met zichzelf; Europa dat vastzit aan het verleden en alleen nog maar verleden te bieden heeft. Nostalgie is product geworden.

Kabinet raakt ernstig in tijdnood met coronawet (Dion Mebius Volkskrant 18 juni 2020 p. 4):
De grootste inhoudelijke zorgen betreffen de duur (een jaar) en de reikwijdte van de wet, die ministers de macht geeft zonder toestemming vooraf van het parlement verregaande maatregelen te treffen. Vragen zijn er ook over het opduiken in de wet van de corona-app. Die moet de GGD’en helpen in het bron- en contactonderzoek, maar heeft de harten van de partijen nog niet weten te veroveren.
Corona-app
Maandag liet de Raad voor de Rechtspraak zich kritisch uit over het concept-wetsvoorstel, dat te ruim geformuleerd zou zijn. Daardoor is voor burgers niet duidelijk aan welke regels zij zich moeten houden. Eerder werd kritiek geuit door onder meer de Nationale Ombudsman, de Nederlandse Orde van Advocaten en diverse staatsgeleerden.

Mildere toon kabinet over Europa (Arnout Brouwers Volkskrant 18 juni 2020 p. 15):
Nederland blijft harde eisen stellen aan een herstelplan voor EU-landen, maar premier Mark Rutte benadrukt tegenover de Tweede Kamer voor het eerst het belang van een compromis. ‘Uiteindelijk is er het belang dat de EU als belangrijke borger van veiligheid en stabiliteit in dit deel van de wereld, er niet verzwakt uitkomt.’
Hulpontvanger polen
Dat er wel degelijk iets is veranderd, wordt duidelijk als premier Rutte het woord neemt. Hij verbindt het herstelplan ook aan de bredere politieke context, iets waarin veel Europese leiders hem al voorgingen. Hij waarschuwt voor ‘scheefgroei’ binnen de interne markt en voor het geopolitieke risico dat Europa ‘speelveld wordt in plaats van speler’.
‘Feestvierende Italianen’
Rutte geeft hem gelijk. ‘Maar die mogelijkheid is natuurlijk weg als je niet bereid bent vanuit een spirit van compromis te kijken hoe je landen in de problemen kunt helpen. Die lage rente verdwijnt dan onmiddellijk als sneeuw voor de zon en zal leiden tot stijgende rentes.’ Want de markten kijken ook mee.
Ingebed Nederland
Dan maakt hij een fundamenteler punt. ‘De heer Wilders denkt echt dat Nederland alleen, zoekend naar bilaterale relaties met andere landen, beter af is dan ingebed in sterke multilaterale organisaties zoals de EU en de Navo.
redblue%Voor de 17de economie ter wereld, op zo’n klein stukje grond, is het in zo’n instabiele wereld een illusie te denken dat we het kunnen redden zonder ingebed te zitten in sterke multilaterale organisaties als de EU. Dat geopolitieke belang in een instabiele wereld, daarover verschillen we totaal van mening.’

Draaiboek ‘code zwart’ deugt niet (Fleur Jongepier Volkskrant 18 juni 2020 p. 26):
Dat jongeren op de ic voorrang moeten krijgen op ouderen, is onhoudbaar op morele gronden.

China zet ‘grote stap’ naar quantuminternet (George van Hal Volkskrant 17 juni 2020 p. 29):
Chinese natuurkundigen zijn erin geslaagd om een onkraakbare verbinding te leggen tussen twee steden, zo’n 1.120 kilometer uit elkaar. Het is voor het eerst dat een praktisch bruikbare versie van het toekomstig quantuminternet zo’n grote afstand overbrugt.

Profiel Max Weber
Ruimtestof geeft hoop op leven (George van Hal Volkskrant 15 juni 2020 p. 27):
Gloeiend hete planeten worden er koeler van en steenkoude werelden warmer. Volgens nieuw onderzoek kan een flinke toef
atmosferisch stof (sterrenstof) een planeet leefbaarder maken. Het nadeel: de stofwolken maken het ook lastiger dat leven te vinden.
In een artikel in vakblad
Nature Communications schrijven astronomen dat atmosferisch stof een planeet mogelijk leefbaarder kan maken.

Het begint met goed luisteren (Greta Riemersma - interview Natacha Harlequin en Akwasi Volkskrant 13 juni 2020 Zaterdag p. 2-5):
Na de demonstratie op de Dam in Amsterdam bleken Akwasi en Natacha Harlequin aan tafel bij talkshow M verschillend te denken over de aanpak van racisme. Nu gaan ze nogmaals het gesprek aan.
Zou het ook zo traag met de antiracismestrijd gaan, omdat het nogal nauw steekt met de antiracistische leer? Als je de verkeerde woorden gebruikt, ben je al snel verdacht.
Harlequin: ‘In mijn optiek mogen er verschillende meningen zijn. Ik wil tegen iedereen zeggen: wees niet bang om iets verkeerds te zeggen. Ik vergeef je en dan gaan we door. Ik vraag je alleen mee te gaan in de beweging die nu is ontstaan. Praat met elkaar, stel elkaar vragen.’
Akwasi: ‘Blijf niet stil als wit persoon. Hoe ongemakkelijk het ook kan zijn, je bent nodig.’

Laten we vasthouden aan hoor en wederhoor (Martin Sommer Volkskrant 16 juni 2020 p. 23):
Hoe moeilijk het ook is, journalisten moeten bereid blijven om van hun eigen oordeel af te stappen en zo evenwichtig mogelijk verslag doen, betoogt Martin Sommer. Ook over gevoelige zaken als racisme.
Veel wezenlijker is het debat over de verslaggeving. In een groot stuk, ook in The New York Times, komt een verslaggever aan het woord die zes jaar geleden schreef over de rellen in de stad Ferguson. Hij kreeg klappen van de politie, moest een nacht de cel in en was zijn schoenveters kwijt.
Zijn slotsom was dat de berichtgeving over witte politiemannen en zwarte betogers tot dan toe veel te slap was, en dat dat kwam door het voorschrift van hoor en wederhoor. ‘Onze kernwaarde moet de waarheid zijn, en niet de perceptie van objectiviteit.’ Het is een opvatting die volgens The New York Times veld wint, ook in de mainstream media, en onomkeerbaar is: ‘Journalistiek wordt persoonlijker, en verslaggevers schrijven op wat zij als de waarheid zien, zonder zich te bekommeren om eventuele conservatieve lezers.’ Dat is ook het standpunt van de zwarte journalist die Michael Persson aanhaalt. Zij zegt:
‘Het vasthouden aan evenwicht, bothsidism'', de blik van nergens, werkt niet meer onder de huidige politieke omstandigheden.’ Dat is geen zuinig oordeel. Hoor en wederhoor is niet langer een middel om tot kennis te komen, maar een ideologie geworden. Daar kunnen wij van de oude stempel het mee doen.
Ooit was
de Volkskrant'' een strijdblad voor de goede katholieke zaak. Het nieuws moest in het juiste, rooms-katholieke licht worden bezien. Daarom heette het hoofdartikel Ten Geleide, omdat het nieuws niet onbegeleid kon worden geconsumeerd. Dat is lang geleden, en sinds jaar en dag zijn wij blij met lezers die zelf mans genoeg zijn om hun standpunt te bepalen.

Bothsidism van hoor en wederhoor & guillotinisme (Max Pam Volkskrant 17 juni 2020 p. 24):
Bennet is een gerespecteerd journalist en hij was kandidaat voor het hoofdredacteurschap, maar aan zijn ambities kwam plotseling een einde toen hij een artikel plaatste van de Republikeinse senator Tom Cotton. Die had onder de brute kop Send in the Troops bepleit om law & order in de Amerikaanse steden te herstellen door het leger erop af te sturen. Dat plan sneuvelde, omdat de generaals weinig enthousiast waren.
Na publicatie werd Bennet op de sociale media onderuit gehaald, niet alleen door veel lezers, maar ook door verschillende collega’s die kennelijk geen geduld hadden hem hierop eerst binnenkamers aan te spreken. Opnieuw werkten de sociale media als een guillotine, de eigenaar van The New York Times liet zijn opiniechef alras vallen en voorlopig zal Bennet niet gauw meer aan de slag komen. Het geval doet denken aan dat van Ian Buruma, die bij de New York Review of Books werd ontslagen, omdat hij in de kolommen een mannelijke scribent aan het woord had gelaten die zich onheus bejegend voelde door de #MeToo-beweging.

Wederhoor (Bert Vuijsje Volkskrant 17 juni 2020 p. 27):
Leuk dat Martin Sommer mij aanhaalt in zijn beschouwing over hoor en wederhoor in tijden van anti-racisme (O&D, 16 juni). Ik ben alleen bang dat hij mij destijds niet helemaal goed heeft begrepen. Ik haalde de Amerikaanse reporter David Halberstam aan, die zich achteraf diep schaamde voor het verplichte ‘insert denial’ (ontkenning invoegen) in de reguliere verslaggeving van de Vietnam-oorlog: ‘The second paragraph is always a lie’ (de tweede alinea is altijd een leugen).
Halberstam zag het klakkeloos doorgeven van onwaarheden uit de mond van politieke en militaire leiders in het kader van wederhoor dus allerminst als ‘iets van een ritueel’ dat toch ‘van het grootste belang (was) om het zo te houden’.
Hij pleitte daarentegen voor onverschrokken waarheidsvinding op basis van eigen onderzoek.
Dit lijkt mij ook in 2020 het enig juiste journalistieke uitgangspunt bij de verslaggeving van incidenten tussen politie en zwarte betogers: niet het automatische ‘insert denial’ van de politieautoriteiten, maar eigen observaties ter plaatse. Wanneer je als journalist wilt melden of het regent, bel je niet het KNMI maar ga je zelf de deur uit.
Woordkunstenaar (Luuk Spruit Volkskrant 17 juni 2020 p. 27):
Akwasi wil niet meer praten, maar blijkbaar wel vechten (Zaterdag, 13 juni) Dat is jammer. Als woordkunstenaar zou hij toch moeten weten dat de pen machtiger is dan het zwaard.
Subjectief (Patrick Berends Volkskrant 17 juni 2020 p. 27):
Als oud-docent geschiedenis kan ik me goed vinden in het stuk van Arie Wilschut (O&D, 16 juni). In mijn lessen heb ik twee zaken altijd benadrukt. In de eerste plaats wees ik naar de spreuk in de schepenzaal van het stadhuis in Zwolle: 
Audi et alteram partem, luister ook naar de andere kant. De historie moet vanuit verschillende perspectieven belicht worden.
Feiten zijn waarheden, verklaringen en oordelen over gebeurtenissen zijn altijd subjectief. Zo maakte ik laatst bij een lezing aan mijn oud-leerlingen duidelijk dat ik als leraar al subjectief was in de manier waarop ik les gaf, en de hoeveelheid aandacht die ik per onderwerp besteedde. Het tweede uitgangspunt was dat je in de geschiedenis het principe van standplaatsgebondenheid moet toepassen. Dat kaart Wilschut terecht aan. In de huidige discussie over het verleden en de standbeelden, wordt het boven gestelde genegeerd.

O God der hygiёne (Marjan Slob Volkskrant 15 juni 2020 p. 25):
Struikelend leren we bij. Dat kan ik allemaal accepteren, en ik vind dat onze regering eigenlijk behoorlijk fatsoenlijk opereert.
Het is een subgroep van medeburgers die me de stuipen op het lijf jaagt.
Angst verstart, heet het, en het is precies dat wat ik bij hen voel. Fixatie. Alles, álles draaide om dat stomme virus. In een ‘Ikje’ onlangs in de NRC vertelt een vrouw dat ze bij de gemeente het overlijden van haar man kwam aangeven. ‘Was het corona?’, vroeg de ambtenaar. De weduwe ontkende, waarop de ambtenaar zei: ‘O, gelukkig!’ Dat bedoel ik. Blikvernauwing.
Die
angst gaat gepaard met een totalitaire inzet op niet-besmet-raken, een inzet die geen kritische noot meer toelaat, omdat je dan ‘niet solidair’ zou zijn, en met je koude hart het leed van andere mensen zou bagatelliseren.
Het is gevaarlijk om laks op het virus te reageren. Maar het is evengoed gevaarlijk om maatregelen te overdrijven; als je die te strak en te ver doorvoert, zullen elders nieuwe problemen ontstaan. Zo werkt dat in een vibrerend, levend web waarin alles met alles samenhangt. Over mijn eigen kleine leed in het zwembad kan ik heus mijn schouders nog wel ophalen, maar daar slaag ik minder in als ik denk aan gedeprimeerde jongeren en uitvoerend kunstenaars die nu massaal en serieus van perspectief zijn beroofd. ‘Better safe than sorry’ is een domme strategie in een levend web, want de gevolgen van overtrokken maatregelen zijn nooit alleen voor je eigen rekening. Het komt aan op een juiste maatvoering (metrologie)– alleen weet niemand momenteel precies wat de juiste maat is.
Zelf zou ik deze crisis eerder ecologisch duiden
dan medisch. Persoonlijk vind ik het zoeken naar evenwicht een zinniger ‘nieuw normaal’ dan inzetten op een strikt hygiënisch regime.

Pensioenakkoord zwijgt over roofkapitalisten (Cees Grimbergen Volkskrant 16 juni 2020 p. 22):
Met het pensioengeld van miljoenen Nederlanders wordt een bizar gokspel gespeeld.
Financiële sprinkhanen worden ze genoemd. Of Engelse aasgieren. In de berichtgeving over de Hema wordt gewezen op de langdurige kwalijke rol van buitenlandse investeerders, ook wel ‘private equity’ genoemd. Zo ook Bert Wagendorp die over
‘buitenlandse roofkapitalisten’ schreef toen hij de Hema vorige week tegen het licht hield.
In de beschrijving van deze gang van zaken blijft onbelicht dat Nederlandse pensioenfondsen de ware aasgieren zijn. Alle grote Nederlandse pensioenfondsen zien
‘de klauwen van angelsaksische opkoopfondsen’ (typering Peter de Waard) als verdienmodel. De pensioenbeleggers beschouwen deze ‘private equity’-investeerders zonder moraal als een rendabele manier om pensioenkapitalen weg te zetten.
De komende zes jaar moet het extreem gecompliceerde, onuitvoerbare en voor gewone premiebetalers onbegrijpelijke Pensioenakkoord worden uitgewerkt. Koolmees, de pensioenindustrie en ‘de polder’ houden de onuitvoerbaarheid ervan stil. Zoals ze discreet zwijgen over de profiterende rol van pensioenfondsen in de trucs van ‘de sprinkhanen’.
De pensioenwereld, waarin de vakbonden machtig zijn, houdt niet van
kritische vragen. En al helemaal niet van het onder ogen zien van de pijnlijke feiten.

Hyena's (Marjan Slob Volkskrant 13 maart 2017 p. 10):
Pak die financiële hyena's nu eens echt aan
Verbaasd constateren politieke analisten na elk verkiezingsdebat dat de kiezer maar blijft zweven. Die debatten zetten kennelijk weinig zoden aan de dijk. Hoe zou dat nou toch komen? Hier een simpele suggestie: omdat de debatten teveel over tutonderwerpen gaan. Moet ik nu echt opveren van een uitvoeringsvraag als de precieze hoogte van de eigen bijdrage in de zorg? Of van wat partijen denken over het zingen van het Wilhelmus?
PvdA-minister Jeroen Dijsselbloem schoot weliswaar niet in de Wilhelmusstand, maar raadde Unilever aan om zich te beschermen tegen 'de hyena's die je bedrijf proberen kapot te maken'. "Durf je kortetermijnaandeelhouders te weerstaan. Durf tegen hen te zeggen: ik ga niet dat langetermijnperspectief loslaten", aldus Dijsselbloem.
Durf zelf eens wat!, zou ik onze politici willen toeschreeuwen. Pak die financiële hyena's nu eens echt aan, zodat goedwillende bedrijven die voor een doorbraak kunnen zorgen minder kwetsbaar zijn! Als de verkiezingsdebatten daarover zouden gaan, zou ik ophouden met zweven en opgelucht landen op het hoofd van de politicus met het sterkste voorstel. Om daar dan woensdag mijn poepje op doen.

Four laws of Barry Commoner:
1.
Everything is connected to everything else. There is one ecosphere for all living organisms and what affects one, affects all.
2.
Everything must go somewhere. There is no "waste" in nature and there is no "away" to which things can be thrown.
3.
Nature knows best. Humankind has fashioned technology to improve upon nature, but such change in a natural system is, says Commoner, "likely to be detrimental to that system"
4.
There is no such thing as a free lunch. Exploitation of nature will inevitably involve the conversion of resources from useful to useless forms.

Ecomysticism stretches humankind to be all-inclusive and recognize our mutually enhancing relationships with the natural world and with all its component members. Everything is a part of the All that makes up reality – the total cosmos. As Barry Commoner’s law of ecology states: “Everything is connected to everything else” (Commoner 1971:33). Everything that exists contains the spark of universal consciousness. When we understand that we share this eternal spark with every other creature in the universe we know it is time to go beyond the visible realms to experience our true spiritual nature. Everything composes the whole. The cosmic soul is whole and complete; and the individual soul is also whole and complete but encircled by a veil of illusion and ignorance. Selftranscendence removes the veil of ignorance. Transcendentalism is a regulating element of mystical experience. Mystic experiences are generally considered to be advanced states of self-transcendence. The self is to be transcended as it is believed to hinder the mystic from the divine influx and poses difficulty in achieving the objective of union with the divine. Self-transcendence is a pure personal journey of self-discovery; it is moving beyond the orbit of our ego into our soul.

Een visionaire horzel, die zag dat alles samenhangt met alles (Jonathan Witteman de Volkskrant 5 oktober 2012, p. 25):
Deze week overleed
Barry Commoner (95), de man die milieuvervuiling op de politieke agenda wist te krijgen.
Als
Jolande Sap over Diederik Samsom foetert dat hij 'voor wat kralen en spiegeltjes' zijn groene idealen inlevert, of als Herman Wijffels zegt dat de economische crisis onlosmakelijk verbonden is met de ecologische crisis, staan ze op Commoners schouders. De bioloog met de borstelige wenkbrauwen wist met boeken als The Closing Circle als een van de eersten milieuvervuiling op de politieke agenda te krijgen.
De zelfbenoemde
'visionaire horzel' was niet bang zijn ideeën voor een vijandig publiek te verduidelijken. Arbeiders uit autofabrieken hield hij voor dat ze geldelijk gewin boven de volksgezondheid plaatsten. Ook ambtenaren van het milieuagentschap van de Amerikaanse overheid kregen ervan langs.
Maar zijn beroemdste polemiek vocht Commoner uit met de bioloog
Paul Ehrlich, schrijver van het invloedrijke boek The Population Bomb. Daarin waarschuwde Ehrlich, geïnspireerd door de Britse econoom Thomas Malthus (1766-1834), voor de gevaren van overbevolking voor het milieu en de toegang tot voedsel. Hij stelde onder meer voor mannen belastingvoordelen te gunnen als ze zich lieten steriliseren. Maar volgens Commoner was technologie de belangrijkste veroorzaker van vervuiling, niet overbevolking. De bevolking willen terugschroeven, schreef Commoner, was zoiets als een lekkend schip willen redden door de passagiers overboord te duwen. |Een visionaire horzel, die zag dat alles samenhangt met alles]] (Jonathan Witteman de Volkskrant 5 oktober 2012, p. 25):
Deze week overleed
Barry Commoner (95), de man die milieuvervuiling op de politieke agenda wist te krijgen.
Als
Jolande Sap over Diederik Samsom foetert dat hij 'voor wat kralen en spiegeltjes' zijn groene idealen inlevert, of als Herman Wijffels zegt dat de economische crisis onlosmakelijk verbonden is met de ecologische crisis, staan ze op Commoners schouders. De bioloog met de borstelige wenkbrauwen wist met boeken als The Closing Circle als een van de eersten milieuvervuiling op de politieke agenda te krijgen.
De zelfbenoemde
'visionaire horzel' was niet bang zijn ideeën voor een vijandig publiek te verduidelijken. Arbeiders uit autofabrieken hield hij voor dat ze geldelijk gewin boven de volksgezondheid plaatsten. Ook ambtenaren van het milieuagentschap van de Amerikaanse overheid kregen ervan langs.
Maar zijn beroemdste polemiek vocht Commoner uit met de bioloog
Paul Ehrlich, schrijver van het invloedrijke boek The Population Bomb. Daarin waarschuwde Ehrlich, geïnspireerd door de Britse econoom Thomas Malthus (1766-1834), voor de gevaren van overbevolking voor het milieu en de toegang tot voedsel. Hij stelde onder meer voor mannen belastingvoordelen te gunnen als ze zich lieten steriliseren. Maar volgens Commoner was technologie de belangrijkste veroorzaker van vervuiling, niet overbevolking. De bevolking willen terugschroeven, schreef Commoner, was zoiets als een lekkend schip willen redden door de passagiers overboord te duwen.

Klimaat krijgt eindelijk minister met hamer (Peter van Ammelrooy Volkskrant 19 oktober 2017 p. 6):
Het klimaat krijgt in politiek Den Haag 'eindelijk een timmerman met een hamer'. Zo klinkt bijna eensgezind de reactie van de grote milieuorganisaties op de komst volgens Haagse kringen van een minister van Economische Zaken én Klimaat.
Eric Wiebes, nu nog demissionair staatssecretaris van Financiën, krijgt het voordeel van de twijfel. 'Het is een slimme, pragmatische man. Het is iemand die een probleem van alle kanten kan bekijken en dan bereid is afstand te doen van ideologische dogma's', aldus de woordvoerder van Greenpeace.

Waar de debatten over hadden moeten gaan (Michiel Hulshof en Menno van der Veen Volkskrant 11 maart 2017 katern Vonk p. 6-7):
Welke prangende kwesties kwamen niet aan bod?
Over 25 jaar slaan we ons voor het hoofd. We hadden de lijstrekkers moeten dwingen dit jaar deze onderwerpen wél te behandelen.
Terwijl politici elkaar op tv de tent uitvechten over de stemming in het land, worden in achterafzaaltjes de echte vraagstukken in goede harmonie en op niveau bediscussieerd.
WERKGELEGENHEID
Robotisering en automatisering hebben nu al enorme gevolgen voor de levens van honderdduizenden Nederlanders. Niet alleen havenarbeiders, maar ook tienduizenden bankmedewerkers verloren de afgelopen jaren hun baan aan computers.
KLIMAAT
Deze week berichtten de samenwerkende hulporganisaties over een 'ongekende hongersnood' in Afrika als gevolg van klimaatverandering - een nieuwe kiem voor oorlog en vluchtelingen. De verschillen tussen de grote steden en de rest van Nederland blijven groeien. Terwijl de economie van Amsterdam en Utrecht aantrekt, blijven Oost-Groningen en Limburg achter. Deze trend wordt nog versterkt door de decentralisatie van overheidstaken.
STAD EN PLATTELAND
De verschillen tussen de grote steden en de rest van Nederland blijven groeien. Terwijl de economie van Amsterdam en Utrecht aantrekt, blijven Oost-Groningen en Limburg achter. Deze trend wordt nog versterkt door de decentralisatie van overheidstaken.
ENERGIE
De overgang van fossiele naar duurzame energie kost niet alleen veel geld, maar creëert ook een nieuwe kloof: mensen die zich hebben voorbereid door hun woning te isoleren en zonnepanelen te plaatsen, zijn over een paar jaar beter uit dan degenen die dat dan nog niet hebben gedaan.
PRIVACY
Uit een wereldwijde enquête van chipfabrikant Intel bleek in 2014 dat liefst 70 procent van de mensen hun persoonlijke data uit een smarttoilet zouden delen als ze in ruil daarvoor korting zouden krijgen op hun verzekeringspremie.
DEFENSIE
Deze verkiezingen gaan niet over de vettax. Maar, belangrijker: ook het Europees defensiebeleid is vrijwel afwezig in de lijsttrekkersdebatten. En dat terwijl het onderwerp juist nu aandacht verdient. Wij noemen een Trump, Poetin, Erdogan en Assad.

Eén laspak minder maakt Europa niet beter (Marc Peeperkorn Volkskrant 11 maart 2017 p. 12):
Verdeeldheid
Maar ronkende verklaringen kunnen de verdeeldheid over de EU niet maskeren. Premier Rutte wil 'een Europa van de kerntaken, geen federalistische dromen en geen ever closer Union'. Zijn Belgische collega Michel ziet ook graag een sociaal Europa. Duitsland wil per se het migratiebeleid meer harmoniseren, iets waarvan de Oost-Europese en Baltische landen gruwen. De zuidelijke lidstaten, te beginnen met Frankrijk, dromen over een diep geïntegreerde eurozone, met een Europese minister van Financiën die Europees schuldpapier uitgeeft om schulden van de eurolanden mee te dekken. Een optie waar Den Haag, Berlijn, Wenen, Helsinki en Bratislava acuut een hartverzakking van krijgen. Romeproces
Eigenlijk had de Rome-top een afgeronde toekomstvisie moeten opleveren, maar de onenigheid dwingt tot een korte verklaring en uitstel: ofwel het Romeproces. De EU is goed in 'processen' bij lastige of te ambitieuze ideeën. Zo was er het Lissabonproces om de EU in 2010 tot het meest concurrerende continent ter wereld te maken; het Barcelonaproces voor meer welvaart in de landen rond de Middellandse Zee; het Keulenproces voor een uniformer economisch beleid; het Bolognaproces dat tot betere opleidingen moet leiden; en het Berlijnproces om de kans op EU-lidmaatschap voor Balkanlanden te behouden.
Het Romeproces levert de 27 regeringsleiders uitstel tot december op. Dan moeten ze hun keuze maken. Na de Nederlandse, Franse en Duitse verkiezingen gaat dat misschien ook iets makkelijker. EU-ambtenaren waarschuwen alvast voor te hoge verwachtingen. Je kunt het Romeproces misschien beter met een processie van Echternach vergelijken. Twee stappen vooruit, een achteruit.

Stop Donald Trump (Volkskrant 18 maart 2016 p. 21):
Washington Post: Verdedig democratie
We bepleiten niet dat de regels worden geschonden, maar dat ze maximaal worden gebruikt om een 'brokered convention' te forceren en een conservatieve kandidaat te nomineren die de grondwet respecteert - of om de heer Trump op een andere manier te stoppen.
Woensdag bood de heer Trump een argument voor zijn nominatie. Als hij de conventie bereikt zonder absolute meerderheid, en dan niet wint, 'denk ik dat er rellen zouden uitbreken', zei Trump. 'Ik denk dat je problemen zou zien als nooit tevoren. Ik denk dat er slechte dingen zouden gebeuren.' Een democraat wijst geweld af, een demagoog zet het in als wapen. De Republikeinse Partij moet het verschil inzien en optreden voor het te laat is.

Geen deal met Turkije Volkskrant 18 maart 2016 p. 21):
Behalve juridische vragen roept de deal ook serieuze morele vragen op. Het is een steunbetuiging aan president Erdogan, die zich heeft afgekeerd van democratie en de fundamentale waarden van de EU. Hij heeft de oorlog met Koerdische separatisten nieuw leven ingeblazen. De bomaanslag in Ankara van zondag en het bombarderen van Koerdische rebellen in Noord-Irak op maandag zouden meer dan genoeg reden moeten zijn voor Europese leiders om een pauze in te lassen.
De vluchtelingencrisis moet dringend worden aangepakt. Er dreigt een humanitaire ramp in Europa en burgers zijn verontrust: ruim een miljoen vluchtelingen vorig jaar, en dit jaar tot nu maar liefst 150 duizend. Maar de EU zou een grote fout maken als die factoren leiden tot een twijfelachtige overeenkomst. Europese leiders moeten ervoor zorgen dat de deal zowel voldoet aan de eisen van Europees en internationaal recht als aan de morele waarden van de EU.

Onderhandel niet over EU-lidmaatschap Turkije (Rieneke van Santen Volkskrant 17 maart 2016 p. 23):
Turkije heeft de persvrijheid zo sterk aangetast dat het EU-lidmaatschap ondenkbaar zou moeten zijn.
Om tot oplossingen te kunnen komen voor het drama van de vluchtelingencrisis is een open dialoog en internationale samenwerking van groot belang. Maar in die dialoog moeten de rechten van de mens wel centraal staan, ook in Turkije. Zonder vrije pers, vrijheid van meningsuiting en een fatsoenlijk opererende waakhond van de democratie zouden Europese politici er niet eens over moeten peinzen om met Erdogan te spreken over toetreding van Turkije tot de Europese Unie.
Geavanceerde technieken
Het steunen van een vrije pers en internetvrijheid is cruciaal voor het brengen van een onafhankelijk geluid, voor het informeren van een maatschappij die beroofd wordt van een transparante informatievoorziening, het faciliteren van vrijheid van meningsuiting en voor de algemene bevordering van mensenrechten en democratie. Allemaal waarden die de grondvesten van Europa vormen.
Maar als onafhankelijke media niet meer in Turkije kunnen opereren en als journalisten het land moeten ontvluchten om vervolgens bijvoorbeeld in Nederland asiel aan te vragen, gaan we dan rustig verder onderhandelen over een Europees lidmaatschap voor Turkije? Europese leiders zouden er niet over mogen peinzen. Sterker nog, het tast de soevereiniteit en integriteit van Europa in sterke mate aan.

Kamer stelt harde eisen aan Turkije-deal (Joost de Vries Volkskrant 17 maart 2016 p. 14):
Vluchtelingencrisis
De EU-top die donderdag van start gaat moet leiden tot afspraken met Turkije over het indammen van de vluchtelingenstroom. De druk om tot een akkoord te komen is immens, maar de Turkse eisen vallen slecht bij veel landen. De Tweede Kamer gunt Rutte weinig speelruimte.
De premier moet er namens de Kamer op toezien dat op de Europese voorwaarden geen centimeter wordt toegegeven.
Niet toegeven
De zorgen over een eventueel EU-lidmaatschap zijn ongegrond, beweerde Rutte in de Kamer. 'Ik ben waarschijnlijk de enige die nog in actieve politieke dienst is als we Turkse toetreding gaan meemaken. U bent dan allemaal allang met pensioen.' Ook 'visumliberalisatie', iets wat volgens het principeakkoord eind juni al rond zou moeten zijn, is 'een enorme opgave'. Turkije heeft tot nu toe 19 van de 72 Europese criteria vervuld. Niet de EU, maar de Turken zijn aan zet, benadrukte Rutte. De rol van de EU: 'Wij moeten ervoor oppassen dat wij niet de vertraging zijn.'

De opinie van Rieneke van Santen staat haaks op die van onze premier Mark Rutte. Rutte maakt met de uitspraak 'Ik ben waarschijnlijk de enige die nog in actieve politieke dienst is als we Turkse toetreding gaan meemaken van zijn hart geen moordkuil.

In de bijlage Wat is tijd? worden punten uit het boek KOSMOS een integrale visie op de wereld van Ervin Laszlo en Jude Currivan aangestipt, die op het rapport ‘E i V’ aansluiten. In hoofdstuk 4.6 is van de betreffende punten een samenvatting opgenomen.

In het boek KOSMOS een integrale visie op de wereld van Ervin Laszlo en Jude Currivan wordt op pagina 64 de vraag gesteld wat is tijd?
Niets in de relativiteitstheorie komt overeen met de manier waarop wij tijd ervaren als een ‘pijl’ die zich vanuit het verleden via het heden naar de toekomst verplaatst.
Het grote probleem is het verschijnen respectievelijk verdwijnen van het heden. De fysici hebben, zonder dat van de daken te schreeuwen, de factor tijd op zijn minst sinds de dagen van Galileo in feite geëlimineerd.
De onvermijdelijke toename van entropie veroorzaakte de vlucht van de tijdpijl.
65: Die universele symmetrie betekent dat de werkelijkheid alle ‘nu’s’ vanaf het eerste begin van het universum tot aan zijn uiteindelijke einde moet omvatten, zonder enig onderscheid tussen verleden, heden en toekomst. Het universum wordt zonder onderbreking herschapen in het fractale ‘nu’ van de Planck-tijd, gelijk aan het nagenoeg onvoorstelbaar korte moment van 10 tot de macht -44 seconde.

De stelling lijkt gerechtvaardigd voor wat betreft tijd er van uit te gaan dat er maar een natuurlijke tijd bestaat, het eeuwige nu, het durée van Henri Bergson.

Nietzsche’s gedachte over de eeuwige wederkeer heeft op de blauwdruk van het leven, het metacybernetische leerproces betrekking. We kunnen ons lot niet ontlopen (Amor fati), wel is het mogelijk bewust richting te geven aan ons leven. De mens wikt en God beschikt. Het reflexieve bewustzijn zorgt voor de eeuwige wederkeer, de feedback. Het maakt leven mogelijk. Spinoza wees er al op dat de natuur is zoals ze is. De zin van leven is te aanvaarden, er bewust voor te kiezen dat de dingen zijn zoals ze zijn, de wereld is zoals ze is. De stelling wordt in dit rapport verdedigd dat een duurzame samenleving mogelijk is door met beide zijde van de medaille rekening te houden. Synthese ontstaat door these + antithese.

IIya Prigogine: wordt wel als vader van de chaostheorie aangeduid. Ilya Prigogine toonde aan dat tijd onomkeerbaar is. Dit betekent niet dat de tijdsymmetrie een onjuiste aanname is, maar op het verleden, nu en toekomst betrekking heeft.

Al is dan volgens Ilya Prigogine de evolutie onomkeerbaar uitgangspunt is dat het mogelijk moet zijn door creativethink, de zelfordening positief te beïnvloeden en de evolutie daarmee op een hoger plan te brengen.

Ervin Laszlo en Jude Currivan boek KOSMOS een integrale visie op de wereld (p. 44):
Het verschijnsel van symmetriebrekingen wordt overal in de natuur aangetroffen.
Om de geheimen in de natuur af te leiden uit de kennis van de relaties in de symmetrieën staat bekend als de gauge theory (ijktheorie).

Geest en lichaam zijn de twee complementaire kanten van een medaille, die beide de kwintessens van de éne werkelijkheid, de relatie tussen de microkosmos en macrokosmos tot uitdrukking brengen. Deze relatie heeft betrekking op Zo boven, Zo beneden, top down en bottom up, hemel en aarde, deductief en inductief. Een organisatie, een multiculturele maatschappij bestaat uit een verzameling mensen. Het rapport ‘E i V’ gaat er daarom van uit dat de eigenschappen van een persoon in de kenmerken van een organisatie worden weerspiegeld. Dit geldt ook vice versa. Een persoon heeft een persoonlijkheid, terwijl bij een organisatie over een organisatiecultuur wordt gesproken. De problemen die we veroorzaken en de oplossingen die we bedenken blijven uiteindelijk allemaal mensenwerk.

Een organisatie is een verzameling individuen met gemeenschappelijke overtuigingen en opvattingen, met een collectief bewustzijn, ofwel organisatiecultuur. Het betekent dat de eigenschappen van de organisatie door die van de individuen die er deel van uitmaken worden bepaald. Of met andere woorden de managementstijl komt in de organisatiecultuur tot uitdrukking.

Van alle tegenstellingen zijn we geneigd één kant meer waarde toe te kennen dan de andere. De verliezer gaat deel uitmaken van onze schaduw. In elk werkpaard schuilt een luiaard; het onderstaande linker model is opgesteld door Prof. Oscar Ichazo, geven je de sleutels in handen voor een verlicht begrip van de schaduwen van je geest.

Prof. Oscar Ichazo:  De werkelijkheid lichten schaduw, in allesligt het tegendeel besloten:
In elke winnaarschuilt eenverliezerClowns en komiekenhebben eendroevige cynische kant
In elke perfectionistschuiltimperfectieAardige mensen onaardige schaduw
In elke puriteinschuilt eenhedonistIn elke pessimistschuilt eenhoopvolle optimist
In elk werkpaardschuilt eenluiaardPuriteinlaag afkrabbenontdek je ongeremde hedonist
In elke allemansvriendschuilt eeneenzame wolfHoogsteheb je, maar ooklaagste
In elke deskundigeschuilt eenblufferHeiligeen je bentzondaar
In elke teamspelerschuilt eenopstandelingGewetensvolengewetenloos
In elke horkschuilt iemandmet een klein hartjeGod Duivel
In elke goedgelovigeschuilt eenongelovigeWetenschapper Mysticus
   Politiek links Politiek rechts
   Rijk Arm
   Man Vrouw
   Pragmaticus Idealist

Het model rechts laat zien dat je schaduw in feite ook potentieel positieve eigenschappen bevat.

Mede door het werk van Ervin Laszlo is de kiem gelegd voor een holos-tijdperk waarin elk mens medeschepper (Scheppingsdriehoek 9 - 6 - 3) wordt van een gezonde en gelukkiger toekomst. Het 'Goede, Ware en Schone' ligt binnen handbereik. Waar kiezen we voor in het leven?

G. Barborka geeft in zijn boek Het Goddelijke plan - Menswording en Evolutie op pagina 596 een lijst van met Akasha gelijkwaardige termen:
Universele denkvermogen, Chaos, Gaea, Eros, Fohat en Drie Logoi.
610: In deze vroegste drieëenheid zijn dus Chaos (of veeleer Chaino), Chaia en Eros gelijk in betekenis aan Parabrahman (Ain-Soph), Mûlaprakriti en Fohat.

Door de gebroken symmetrie in het universum is het niet mogelijk een volledig sluitend plaatje van de éne werkelijkheid, een werkelijkheid (oerbron) achter de werkelijkheid, de absolute waarheid te geven. Het denkmodel beoogt wel, door de 'Hoofdroute' aan te geven en de verborgen 5e Dimensie, de kwintessens te belichten, een tipje van de sluier op te lichten. Het gaat er uiteindelijk om je eigen ruimer wordende inzichten in een universeel kader te plaatsen.

Door de werkelijkheid verkeert te interpreteren kom je niet tot goede oplossingen. Omdat de snaartheorie slechts de materiële kant behandelt mag niet worden verwacht dat deze theorie over de éne werkelijkheid uitsluitsel geeft. Door alleen beide complementaire kanten, 'Geestkunde en Natuurkunde' van de éne werkelijkheid te belichten komt de unificatietheorie, de relatie tussen de microkosmos en macrokosmos, tussen Natuur en God een stapje verder.
Het betekent wel dat het nuttig kan zijn om de drie beginselen van de theosofie in de beschouwingen te betrekken (voetnoot):
Het ‘eerste’ kan niet het absolute zijn, want het is een manifestatie. Daarom noemt het oosterse occultisme het abstracte Al de ‘oorzaakloze ene oorzaak’, de ‘wortelloze wortel’ en beperkt de ‘eerste oorzaak’ tot de logos, in de betekenis die Plato aan deze term toekent.

Dat God de mens naar zijn beeld en gelijkenis heeft geschapen komt tot uitdrukking in de microkosmos is een weerspiegeling van de macrokosmos (‘Zo boven, zo beneden; Zo beneden, zo boven’ of ‘Zo binnen, zo buiten; Zo buiten, zo binnen’).

Het referentiekader, het 5Ddenkraam van de evolutionaire 'Bewustzijnsschil' en het gezichtspunt van de Unificatietheorie hebben vrijwel dezelfde uitkomst als het boek In Einsteins achtertuin van Amanda Gefter opgeleverd. Het 5Ddenkraam is op het oeroude ether-paradigma gebaseerd. Om integratie te bereiken draait het in het bijzonder om hoofdstuk 13 in de Bhagavad Gita. Maar is het wetenschappelijk bezien interessant dat door ‘trial and error’ bestuur het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden? Het rapport 'E i V' wil aantonen dat het wiel, de Eeuwige wederkeer van Friedrich Nietzsche al is uitgevonden en dat het wel nuttig kan zijn van de geschiedenis te leren. De hamvraag is hoe lang zal het nog duren, voordat de wetenschap, de Eeuwige wederkeer, evolutionaire kringloop algemeen erkent?

De quintessens van het rapport 'E i V' is dat om een duurzame samenleving te creëren er maar een 'Hoofdroute' is. Er is een ommekeer in het denken nodig. Met het inzicht dat het 5D-concept (5Ddenkraam) biedt is het wel mogelijk de levenscycli op aarde beter te beheersen. Het geeft aan op welke wijze synthese kan worden bereikt. Het accent ligt in het rapport ‘E i V’ niet specifiek op het systeemdenken, de levenscycli op aarde, maar op het 5e element, de blauwdruk achter de levenscycli. De teloorgang van de materiële wereld kan door de geestelijke wereld, het integrale denken (lemniscaatdenken) worden opgelost. De 5e dimensie draait om het bewustzijn van het bewustzijn, het meta-bewustzijn, het universeel bewustzijn, het non-lokaal bewustzijn. Maar dat we de éne werkelijkheid volledig kunnen beheersen zal altijd een illusie blijven.

De spiegelsymmetrie brengt het complementariteitsprincipe tot uitdrukking. Er bestaat de monade – de universele eenheid – en de monaden of de gemanifesteerde eenheid, en ook de altijd-verborgen en de geopenbaarde LOGOS of het Woord.

Dit principe komt al naar voren in het aan Hermes Trismegistos toegeschreven “Zo boven, Zo beneden”; “Zo beneden, Zo boven.” Het circumplex de ‘Roos van Leary’, ‘boven-gedrag roept onder-gedrag en onder-gedrag roept boven-gedrag op is gebaseerd op een oeroud principe.

De discrepantie tussen Hegel en Engels is al eerder tussen Pythagoras en Aristoteles naar voren gekomen. De fysica en de metafysica zijn complementair. De quintessens van de éne-werkelijkheid wordt in het 5D-concept en het Ether-paradigma tot uitdrukking gebracht.
Bulwer Lytton en vrilkracht (Alan Senior TheoSofia oktober 2002 p. 182-187):
184: Nelson Stewart zegt dat de roman Zanoni een matrix verschafte voor de opbouw van moderne theosofische filosofie in de Engelse taal, en het wordt dan ook vaak aangehaald in de vroege TS literatuur, bijna als een soort tekstboek. Hier lezen wij over adepten, occulte krachten, de
Augoeides5, inwijding en de levende tegenwoordigheid van een occulte Broederschap – allemaal vóór de komst van de TS en de publicatie van Isis Ontsluierd en De Geheime Leer.
5) Lytton noemt dit het
‘Lichtgevend Zelf’ of Hoger Ego. HPB zegt dat het ‘de lichtgevende goddelijke uitstraling van het Ego (is) dat, als het geïncarneerd is, slechts een schaduw daarvan is - zuiver als zij nog is’. (Zie Theosophical Glossary - H.P. Blavatsky, Theosophical Publishing Society 1892 - pp43-44)
187: Tenslotte wordt de kritiek van H.P.B. op Lytton’s occulte kennis inderdaad geïmpliceerd in het lemma onder
‘Augoeides’ in de Theosophical Glossary.

Het idee om op basis van complementariteit fysica en meta-fysica met elkaar te verbinden is ook door Werner Heisenberg en door Fritjof Capra , in zijn boek The tao of physics, naar voren gebracht. Het boek van Capra beschrijft een onderzoek naar de parallellen tussen de moderne fysica en de oosterse mystiek. Het 5D-concept wil benadrukken dat het universele patroon van het wat vastligt. Het is zoals het is, daar kan de wetenschap weinig aan veranderen.

Ervin Laszlo boek Kwantumshift in het wereldbrein Inleiding De revolutie van de werkelijkheid (p. 10):
Wij leven in een tijdsgewricht van bifurcatie waarin zich een fundamentele verandering in onze wereld voltrekt: een macroshift.
Hoofdstuk 2 De dynamiek van de macroshift (p. 27):
Bifurcatie doet zich onveranderlijk voor waar complexe systemen een onomkeerbare verandering ondergaan.
Evolutie door bifurcatie
De evolutie van complexe biologische én maatschappelijke systemen verloopt via bifurcaties.
Hoofdstuk 12 Metafysische, theologische en ethische implicaties, Twee domeinen van de werkelijkheid (p.118).
In het nieuwe concept vormen de twee domeinen van de werkelijkheid – het domein van de actuele entiteiten (het ‘ruimtetijddomein’) en het domein van het kosmisch plenum (het ‘velddomein’).
Evolutie door energie en informatie (p. 119/120)
De in-formatie (als proces) van het ruimtetijddomein door het velddomein leidt tot een toenemende complexiteit van de entiteiten die het ruimtetijddomein stofferen, alsmede tot de structurering van het velddomein waarin entiteiten zich manifesteren en waardoor zij met elkaar verbonden zijn. Het ruimtetijddomein wordt steeds meer geordend en tegelijkertijd neemt de entropie erin toe.
De nieuwe theologie (p.120).
Uit het nieuwe concept van de werkelijkheid laat zich ook een consequente en minimaal speculatieve theologie afleiden. In de theologie is God niet gescheiden van het scheppingsproces, maar maakt God deel uit van het universum. Gods schepping is niet het universum dat wij waarnemen en bewonen: zij bestaat uit de potenties van het universum voor zijn autocreatie.

Het is mogelijk het bewustzijn aan de hand van de zeven eigenschappen van de éne werkelijkheid, lees aggregatieniveaus, bewustzijnstoestanden (bewustzijnsniveaus), de Unificatietheorie te beschrijven:

Macrokosmos en Microkosmos
Cyclussen: Raderen binnen raderen
Zon en Maan (en natuurlijke de Aarde) vormen de basis van alle kalenders, ze zijn de zichtbare wijzers van de tijd die voorbij gaat, van de ritmische veranderlijke processen van het leven.
Cycli en ritmes
De aardse cycli van waterstof, stikstof, fosfor, zwavel en koolstof.
Verdeling elektronen: Er bestaan 8 elektronenschillen.

Maarten Zweers: boek Zeven bouwstukken (p. 57): Door de wisselwerking tussen deze twee complementaire principes (Yin en Yang) is er sprake van een periodieke, cyclische beweging van uitademing en inademing, van emanatie en immanatie van het hoogst onkenbare. Een wereld, waarin het hoogst onkenbare zich in een oneindige grote differentiatie ontvouwt. Het hoogst onkenbare splitst zich in het hoogste Yang en het hoogste Yin. Zowel dit hoogste Yang als dit hoogste Yin zijn weer als principes te zien, die zich beide weer splitsen in een Yang en Yin van nog een order lager: De twee wordt tot vier. Zo ontstaat de reeks van het tweetallig stelsel, dat wiskundig weergegeven wordt met: 2 tot macht 0 = 1; 2 tot macht 1 = 2; 2 tot macht 2 = 4; 2 tot macht 3 = 8; 2 tot macht 4 = 16; 2 tot macht 5 = 32; 2 tot macht 6 = 64; 2 tot macht oneindig = de wereld der 10.000 dingen.

In het 5D-concept is God (het eerste grondbeginsel, noumenon) ook inherent in het scheppingsproces aanwezig.

In een oude Nederlandse versie van het standaardmodel stond de C-, P- en T-symmetry (of C, P, and T symmetrieën), de Symmetry and Symmetry Breaking centraal. Deze drie symmetrieën werden aanvankelijk als evident beschouwd: Materiesymmetrie (elk deeltje heeft een tegendeel dat het doet verdwijnen als het dat ontmoet), Spiegelsymmetrie of pariteit (het heelal gezien in een spiegel zou kunnen bestaan) en de Tijdsymmetrie (het heelal zou op kleine schaal andersom in de tijd kunnen verlopen). De huidige versie van het standaardmodel belicht alleen de materiesymmetrie (Energie en Materie). De Engelse Wikipedia houdt gelukkig wel rekening met de spiegelsymmetrie (Energie en Tijd) en de tijdsymmetrie (Ruimte en Tijd). Het is een rijker model, dat de werkelijkheid dichter benadert.
In een open, dynamisch systeem moet er van een gebroken symmetrie (Broken_symmetry) sprake zijn. Volledig (vol en ledig/leeg) gelijk duidt immers op een evenwichtstoestand.
Symmetry and Symmetry Breaking ('First published Thu Jul 24, 2003; substantive revision Wed Feb 13, 2008).

De unificatietheorie bevat het kader voor de 'Hoofdroute'. De volgens Hegel éne, universele werkelijkheid, het absolute Zijn en het Niet-zijn, blijft echter eeuwig onveranderlijk. Er valt te verwachten dat het debat over ‘Evolutietheorie en Intelligent design’ op 1 : 1 eindigt namelijk in het midden. Zelf heb ik het liever over Creative Design. De natuur zit vol creativiteit en vernieuwing. De trage mammoettanker waarop we ons bevinden vaart op de automatische piloot. Er is te veel intellectuele vrijblijvendheid. Het is nuttig om toch op basis van de huidige kennis en technologieën een begin te maken om de koers te veranderen. Nieuwe technologische doorbraken op het terrein van de energievoorziening laten zich moeilijk voorspellen. Anderzijds is het ook moeilijk nauwkeurig de effecten van de opwarming in te schatten.

Het wordt inmiddels wetenschappelijk onderkend dat het klimaat mede door kooldioxide uitstoot verandert. Hoe lang zal het nog duren voordat de wisselwerking tussen de geestelijke wereld en de materiële wereld, wetenschappelijk wordt onderkend? Het westerse denken heeft onvoldoende oog voor de geestelijke wereld. Grote schommelingen kunnen worden vermeden door een solide en evenwichtig ego te ontwikkelen. Voor het 5D-concept geldt dat het onderkennen van het probleem, tevens de oplossingsrichting aangeeft.

Door aan te geven wat de verschillende levensbeschouwingen in de kern gemeenschappelijk hebben is het mogelijk aan de onderlinge consensus, aan de eenheid in verscheidenheid, aan een culturele trendbreuk, aan de overlevingsstrategie op aarde een steentje bij te dragen. Door tegenstellingen te verkleinen, twee tegendelen meer in balans te brengen, te integreren ontstaat een hogere waarheid. In zijn algemeenheid gaat het om het scheppen van eenheid in verscheidenheid.

De kenniseconomie moet uiteindelijk tot duurzame ontwikkeling leiden. Om de continuïteit van het leven te waarborgen is meer aandacht voor natuurbehoud nodig. Daarvoor is het nodig dat veel schotten worden afgebroken. Probleem en oplossing nauwer met elkaar in verband worden gebracht. Het 5D-concept verdient meer wetenschappelijke aandacht.

Het is van belang op het snijvlak van cultuur en natuur beleid te ontwikkelen. Wereldwijd een breder draagvlak, een ‘kritische massa’ voor duurzame ontwikkeling te creëren. Kenmerk van de huidige cultuur is dat wetenschap, religie en kunst vrijwel volledig van elkaar zijn gescheiden. Op het snijvlak van natuur en cultuur gaat het echter niet primair om geloof versus wetenschap, maar eerder om de wisselwerking, de synthese tussen natuur - en menswetenchappen. Deze kengebieden kunnen wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden. Door beide als complementair te beschouwen ontstaat een completer zicht op de complexe werkelijkheid. Het is wenselijk de tweespalt tussen de natuurwetenschappers en geesteswetenschappers te verkleinen. Vastgeroeste denkpatronen te doorbreken.

Met oerstof of oersubstantie wordt in de filosofie de ultieme substantie aangeduid waaruit, waarin, en waardoor alles bestaat. Het is dat wat als ondeelbaar overblijft, indien men analytisch en deductief elke gekende substantie gaat opdelen tot in haar kleinste samenstelling. Omgekeerd kan men ook inductief ervan uitgaan dat aan de basis van alles een enkel oergegeven moet liggen. In de mythologie en in de religies wordt eveneens het concept oerstof in verschillende termen genoemd en mee behandeld. En ook de wetenschap blijkt er al lang naar op zoek. In al deze gevallen is wat men zoekt: de eenheid in de verscheidenheid.

Ervin Laszlo en Jude Currivan KOSMOS een integrale visie op de wereld, hoofdstuk 4 Akasha en de hele-wereld, Hoever zijn we nu? (p. 66):

  • De lichtsnelheid binnen de ruimtetijd, in combinatie met de realiteit van non-lokale connectie buiten ruimtetijd, stelt de hele-wereld in staat haar eigen innerlijke relaties te verkennen en haar eigen processen te genereren.

Hoofdstuk 10 De doorbraak op gang brengen, Spiraaldynamiek (p. 147):
In hun baanbrekende boek Spiral Dynamics beschrijven Don Beck en Christopher Cowan een model van de bewustzijnsevolutie van complete culturen.
Ons pad naar heelheid (p. 150):
Als uiterlijke rijkdom innerlijke armoede moet maskeren, zal geen enkele hoeveelheid bezit deze leegte kunnen vullen.
'Affluenza' genezen
In 2005 lieten de co-auteurs John de Graaf, David Wann & Thomas H. Naylor de tweede editie van een boek verschijnen dat de titel draagt van de door hen bedachte naam voor de ziekte van extreme overconsumptie, affluenza.

Ervin Laszlo boek Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn (p. 131):
Coherentie is het concept dat het best recht doet aan de heelheid die nu in de domeinen van het leven wordt ontdekt. Een organisch coherent systeem is geïntegreerd en dynamisch; en de talloze activiteiten van zo’n systeem worden gekenmerkt door zelfmotivatie, zelforganisatie en spontaniteit; én ze voltrekken zich tegelijkertijd op alle niveau’s, vanaf het microscopische en moleculaire niveau tot en met het macroscopische. De voortgaande communicatie tussen alle bestanddelen van het organisme creëert de mogelijkheid tot bijstellingen, reacties en veranderingen die noodzakelijk zijn voor de instandhouding van het volledige systeem in alle richtingen tegelijk.

Volgens Ervin Laszlo is het kwantumvacuüm de oerbron van geest en materie. Het concept ‘in-formatie’ van David Bohm wordt gebruikt om de structuur, de relaties tussen beide te beschrijven. Het begrip ‘in-formatie’ licht Ervin Laszlo in zijn boek Het Akasha-veld, Verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn (p. 67) toe. Sri Aurobindo: ‘Alles is bewustzijn (…). Op verschillende niveaus van zijn eigen manifestaties is dit universum een graduatie van bewustzijnsniveaus (p. 111)’.

Het Akasha-veld (Z.P.F.) is een energieniveau. Zo is ether (Ether-paradigma) het medium, de materie van Akasha (5D-concept). Het rapport ‘E i V’ maakt gebruik van het Ether-paradigma en het 5D-concept. Het rapport is gebaseerd op de oerbron (fohat) en de oerstof. Een ding is zeker deze perpetuum mobile zal op aarde niet worden uitgevonden, cq. kunnen worden gecreëerd.

De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk 8 Leven, kracht of zwaartekracht (p. 591)
De hele reeks natuurverschijnselen komt voort uit de oorsprong van de ether – akasa, evenals het tweevoudige akasa voortkomt uit de zogenaamde ongedifferentieerde Chaos. Deze laatste is het primaire aspect van Mūlaprakriti, de wortelstof en het eerste abstracte denkbeeld dat men zich van Parabrahman kan vormen. De hedendaagse wetenschap kan haar hypothetisch opgevatte ether op zoveel manieren verdelen als ze wil; de werkelijke aether van de Ruimte zal altijd blijven zoals hij is.

In het Akasha-veld, combinatie van een aantal etherische energieën (Ether-paradigma) vormen ruimte, materie en tijd één drie-eenheid, die wel onderscheiden maar niet gescheiden kan worden.
Akasha: Een plaats tussen 'tijd en ruimte', die vele namen (nulpuntveld, prana, levenskracht, Tetragrammaton, anima mundi, wereldziel, wereldgeest, eenheidsbewustzijn, De, ki, Chi, Kundalini, psi-vermogens, Zero Point Field, Aether, vril en tachyonenergie) heeft. Energie is het verbindende element tussen Ruimte, Materie en Tijd.

Het is opvallend dat Teilhard de Chardin en Carl Jung, tijdgenoten van Blavatsky, ook de mens als een microkosmos van de universele macrokosmos opvatten. H.P. Blavatsky beschrijft Kosmos en mens, respectievelijk de macrokosmos en microkosmos in de Delen I en II van De Geheime Leer. De beide boeken dragen als ondertitel: ‘De synthese van wetenschap, godsdienst en wijsbegeerte’.
In het informatie registrerende en overdragende Akasha-veld (‘In-formatie’) van het universum worden de correlaties tussen de micro - en macrokosmos tot stand gebracht. Het is de psyche van elk individu dat aan de 'Kwantumshift in het wereldbrein' kan bijdragen.

====

Eenheid in Verscheidenheid (Leraar en leerling, Enneagram, Slotconclusies)

Thomas-evangelie, ontdekt in 1948, logion 22
Wanneer u de twee één maakt,
en wanneer u het innerlijk maakt als het uiterlijk,
en het uiterlijk als het innerlijk,
en het boven als het beneden,
en wanneer u het mannelijke en het vrouwelijke één maakt,
zodat het mannelijke niet mannelijk is,
en het vrouwelijke niet vrouwelijk,
wanneer u ogen maakt in plaats van een oog,
en een hand in plaats van een hand,
en een voet in plaats van een voet,
en een beeld in plaats van een beeld,-
dan zult u binnengaan in het Koninkrijk (der Hemelen).
Heisbourg: Die eenheid in verscheidenheid is geen leugen. Tenminste, wat betreft het gedeelte over de verscheidenheid; het is eerder de verwijzing naar de eenheid die lichtelijk overdreven is.
Europees volkslied: Nu Europa verenigd is
Laat het ook verenigd blijven;
Moge de eenheid in verscheidenheid
Bijdragen tot wereldvrede
(voorstel).
Pierre Teilhard de Chardins: De evolutie die zich van zichzelf bewust wordt’ of ‘In het voltooide christelijke universum (in het 'pleroma', zoals Paulus zegt) blijft God per slot van rekening niet alleen; nee, hij is alles in allen (En pâsi panta Theos p. 75) - de eenheid in en door de verscheidenheid.

De koloniale leeslijst
Molen en palmboom(Saskia Pieterse en Lisanne Snelders De Groene Amsterdammer 17 september 2020 p. 59-61):
Met de Max Havelaar zou Multatuli Nederland van het koloniale denken hebben bevrijd. Maar met de roman was de dekolonisatie niet voltooid. Die moest nog beginnen.
Tegelijkertijd ontstaat er zo een pijnlijke scheidingswand tussen auteurs die je eigenlijk in samenhang moet lezen: hier de hooggewaardeerde Nederlandse literaire canon, daar de ‘derdewereldliteratuur’.
Naast Ananta Toer en Rizal is er een indrukwekkende lijst aan
internationaal denkende activisten, politici en cultuurcritici te noemen die een lijntje met Multatuli hebben. Lenin en Freud (die Multatuli’s noties over de erotische nieuwsgierigheid volledig onderschreef) zijn op die lijst ongetwijfeld de twee beroemdste. Zij kregen Multatuli niet toevallig in handen: allebei stonden ze in contact met een internationaal netwerk van vrijdenkers, socialisten, anarchisten, andersoortig bontgekleurde wereldverbeteraars en, last but not least, vrijheidsstrijders uit gekoloniseerde gebiedsdelen. Het was deze gemêleerde groep lezers die Multatuli’s werk vertaalden en als Geheimtipp aan elkaar doorspeelden. Ook binnen Nederland waren wereldverbeteraars de drijvende kracht achter heruitgaves en studies over zijn werk.

Philipp Blom Het grote wereldtoneel Over de kracht van de verbeelding in crisistijd (Henk Pröpper Volkskrant 29 augustus Boeken p. 12-13):
Verwarrende tijden leiden tot verwarrende commentaren. In twee uitstekende essays proberen Philipp Blom en Paul Verhaeghe de chaos te bezweren. Erudiet, genuanceerd en bescheiden. Nieuw verhaal
Uitgangspunt van Bloms reis door de geschiedenis is dat wij van verhalen zijn gemaakt, meer en sterker dan wij denken. Zowel ons familieleven als ons maatschappelijk leven wordt gedragen door collectieve verhalen, die wij elkaar vertellen en die de tot onze ‘groep’ bevatten. Waar wij goed in zijn. Wat wij vrezen. Wat wij ontvluchten. Wat wij liefhebben. Wat wij verzwijgen. In een tijd van crisis komen we in onbekend gebied en bezitten we nog niet de woorden om de nieuwe realiteit te beschrijven of ons de weg naar oplossingen, veranderingen, verbeteringen voor te stellen. Dat zorgt voor een gevoel van onzekerheid en leidt tot twisten, menselijk gemodder.
Binnen het systeem, binnen de orde die we met elkaar hebben ingericht, zal het nieuwe verhaal niet worden geboren, denkt Blom. Er is artistieke moed voor nodig om het te scheppen, buiten het systeem te denken, ver van de politieke partizanenstrijd die de toon van het hedendaags debat bepaalt. Blom gebruikt het begrip ‘poëtische resonantie’ om het effect van het nieuwe verhaal te duiden: het moet als een openbaring zijn, ons diep van binnen aanspreken en voeden. Op een gegeven moment zal het er zijn.

De sankhya is de oudste van alle Indische filosofische systemen. Het is de eerste bekende beschrijving van een compleet model van het universum, tegelijk wetenschappelijk en transcendent. Het universum wordt beschouwd als bestaande uit twee eeuwige realiteiten. Die worden purusa en prakriti genoemd. Daarmee verdedigt de sankhya een sterk dualistische visie waarin de wereld een mix van twee tegenstrijdige eenheden is (licht/donker, mannelijk/vrouwelijk) vergelijkbaar met de yin en yang-filosofie. Historisch gezien is deze filosofie geassocieerd geraakt met het hindoeïsme, echter de oorspronkelijke filosofie wordt volgens de mondelinge traditie toegeschreven aan Maharshi Kapila, die kort na het overlijden van Boeddha leefde en door het boeddhisme geïnspireerd was. De geschreven versie is de Samkhya karika en is circa 200 v.Chr. geschreven door Ishvara Krishna.

De ‘Grote Moeder’ bij Chagall (Willem L. Niemeijer Nader Bekeken 1 januari 2006 p. 14-15):
Man en vrouw, zon en maan
Op deze tekening (afb. 2) komt ook duidelijker uit hoe het hoofd van de vrouw in tweeën gedeeld is. Aan de kant van de maan is haar gelaat vrouwelijk, aan de kant van de zon mannelijk (de zwarte baard is op het schilderij rood). Het lijdt geen twijfel dat Chagall zich hier opnieuw bezighoudt met de vraag Waar komen wij vandaan? Net als in het eerder besproken schilderij Hommage à Apollinaire 2 antwoordt hij vanuit een androgyne visie: de kosmische vrouw heeft een mannelijke kant.
Waar komen wij vandaan?
Chagalls visioen is uitzonderlijk. Pas na veel speurwerk vond een onderzoeker in de westerse traditie een verwante voorstelling. Hij stuitte op een houtsnede uit de kring van de rozenkruisers (afb. 3). Op deze prent staat eveneens een vrouwelijke symboolfiguur centraal. Zij bevindt zich op een zuil tussen zon en maan. Voor haar schoot houdt ze een eivorm, met een embryonaal kind erin. De lijnen die er vanuit zon en maan naartoe lopen, getuigen van de magische opvatting dat leven gewekt wordt door kosmische krachten.
De boodschap van Chagalls Moederschap ligt in hetzelfde vlak. Maar ze draagt een nieuw element in zich. Chagall schildert in plaats van een embryo een volgroeid mannelijk kind, met open ogen (afb.1). Tussen twee stapels wolkjes zien we het ventje - in een staande houding - zweven. Dit zweven in de ruimte lijkt het mensenkind te ‘verheffen’ tot dezelfde rang als de andere kosmische verschijnselen: de eeuwige koe, de goddelijke zon, de heilige maan. In deze visie ligt de oorsprong van de mens verder terug dan de conceptie. Hier behoort de prenatale mens tot de sfeer van het oneindige. Bij zijn geboorte treedt hij de wereld van het eíndige binnen.
‘God met ons’
Het idee om een nog niet geboren maar wel volgroeid en handelend kind te tonen, ontleent Chagall aan een bekend type icoon,4 Moeder Gods van het Teken (afb. 4). Deze icoon verwijst naar het teken van Immanuël uit Jesaja 7:14. Jesaja voorzegt daar de geboorte van de Messias, in wie God mens zal worden om zijn volk te verlossen. Vandaar de naam van het kind: Immanuël, God met ons. De Maagd draagt op haar borst een medaillon met een afbeelding van de preëxistente (nog niet geboren)
Verlosser.

Tegenover de these, de algemene levensdrang (levenskracht), de geestesdrift (libido) van Carl Jung staat de antithese, de sexuele impuls van Sigmund Freud. De hamvraag is nu hoe bereik je synthese?

‘Ik zie meer het absurde van ons bestaan’ (Fokke Obbema interviewt Joyce Hes Volkskrant 7 september 2020 p. 12-13):
Haar leven lang is Joyce Hes al een strijder tegen onrecht. Maar verblind door de goede zaak heeft ze lang te weinig oog gehad voor emoties van anderen. Alles draaide om kennis en controle. ‘Ik moest leren dat los te laten.’
Bent u uw achterdocht kwijtgeraakt?
‘Wanneer (historicus en schrijver) Rutger Bregman stelt dat
‘de meeste mensen deugen’, vind ik dat schattig, maar zo sta ik er niet in. Bepalend is de context waarin mensen leven. Die moet veiligheid bieden, maar vooral ook het gevoel dat ze worden gezien. Daar draait het altijd om: bij zwarten, joden, homo’s, maar ook bij de rechtse jongeren van Forum voor Democratie – iedereen wil worden gezien. Als we ons daarvoor niet hard maken, krijg je geen gezellige wereld.
‘Ieder mens heeft
vervelende, zwarte kanten. Neem de coronatijd: ik bleek ook gevoelig voor een sfeer waarin je van het ene op het andere moment de ander als een risico gaat zien. Zo snel kan het gaan. Mensen zijn heel beïnvloedbaar, zo heeft de geschiedenis ons geleerd. Om te voorkomen dat het met mensen de verkeerde kant opgaat, moeten we onze verantwoordelijkheid nemen en betrokken blijven. In die zin ben ik een humanist: wij maken zelf onze wereld.

Waarom luisterde het Westen niet naar China? (Leen Vervaeke Volkskrant 7 september 2020 p. 7-8):
Omdat het coronavirus China als eerste raakte, had China aanvankelijk een kennisvoorsprong. Heeft het Westen daar wel voldoende gebruik van gemaakt, vraagt correspondent Leen Vervaeke zich af. ‘Politici willen nu eenmaal niet naar wetenschappers luisteren.
Wat meespeelde in de trage respons van het Westen, was de politieke vertaling van die kennis.
Veel westerse regeringen zochten een balans tussen economische schade en gevolgen voor de volksgezondheid. Daarbij benadrukten ze wetenschappelijke argumenten die hun beleid ondersteunden, maar niet noodzakelijk door feiten werden onderbouwd. De hoop op groepsimmuniteit – die inmiddels door de meeste regeringen is opgegeven, maar in Nederland tot half maart verdedigd – is daar het beruchtste voorbeeld van.
Westerse overschatting
Daarbij werd het de politici makkelijker gemaakt door de algemene perceptie van China als ‘anders’ en dus minder relevant voor het Westen.
Volgens Yu Xuejie zit in die politieke vertaling uiteindelijk het
grootste probleem. ‘Politici willen nu eenmaal niet naar wetenschappers luisteren. Als ik tegen een politicus zeg: dit gebouw zal uitbranden, dan zegt hij: nee hoor, het staat hier gewoon. Pas als het brandt, gelooft hij het, maar dan is het te laat. Mensen zijn overal hetzelfde: ze luisteren niet naar waarschuwingenblack%. Pas als de besmettingen komen en de ziekenhuizen vollopen, dan geloven ze het.’

Filosofisch kwintet 21 juni 2020 NPO1\\ Is het verdedigbaar om burgers in corona-tijd alert te houden door ze bang te maken? In één van de vele denktanks waar Daan Roovers, Denker des Vaderlands, aan deelneemt, werd deze gedachte geopperd. Het brengt het gesprek in de eerste aflevering van Het filosofisch kwintet van omroep Human op vragen als: wanneer verandert een duwtje in de goede richting in kwaadwillige manipulatie? Maakt het uit wie er manipuleert? Maakt het uit welke bedoelingen de manipulator heeft? Wat doet manipulatie met ons vertrouwen in media, politiek en rechtsstaat?
In de eerste aflevering van het tiende seizoen van Het filosofisch kwintet, onderzoeken we alle aspecten van manipulatie in politiek, media en samenleving. Met filosofen Herman de Regt en Fleur Jongepier en gedragswetenschapper Reint Jan Renes spreekt Clairy Polak over het manipuleren in het publiek belang, over autonomie en vrijheid. Daan Roovers is stamgast.

La Langue d'Ic (Hans Richter GAMMA augustus 1999 p. 51-55):
37: Ik moet ineens aan het scheppingsverhaal in de Bijbel denken en aan Plato. Jehovah, met de onuitsprekelijke en geheime naam IhVh, schept de mens als zijn evenbeeld. In de naam Jehovah of Jahweh is het mannelijke met het vrouwelijke verbonden. Dit androgyne meervoud is in sommige passages in de Bijbel nog steeds zichtbaar, zoals in het verhaal van de toren van Babel, waar Jahweh zegt: „Kom laten wij afdalen en daar beneden hun spraak in verwarring brengen, zodat ze elkanders taal niet meer verstaan“. Wie het wij slechts als pluralis majestatis verklaart, ignoreert de androgyne symbolen in de bron.
39: Niets anders heeft Lao Tse in de Tao Te Tjing aan het slot van zijn eerste passage (van 81) willen zeggen:
De bron van deze beide 6 is hetzelfde.
Toch zijn hun namen verschillend
Samen worden zij diep genoemd, diep en verborgen.
De toegang tot de Verenigde Fijnheid.
6) d.w.z. de mannelijke analyse en vrouwelijke synthese
50: WEDERGEBOORTE EN VERLICHTING - DE ANDROGYNE MENS - SEKSUALITEIT EN GODSDIENST Pieter Kooistra (1982)
Als het mannelijke en vrouwelijke in onze ziel in een open en creatief samenspel treden, dan vallen ook materie en geest in hun eenheid samen. De letterlijke geslachtsverschillen tussen partners zijn dan tevens de heilige plaatsen van eenheid, vereniging en vrede geworden.
52: Diep in ieders onbewuste zit de matriarchale oerbinding aan het leven waaraan ons patriarchale bewustzijn zich meer en meer ontworsteld heeft en waardoor ook de tegenstelling en nivellering mannelijk-vrouwelijk in ieders ziel is toegenomen. Onze gespletenheid in
haat-liefde-verhoudingen zou niet ervaren worden en ook niet bestaan indien wij mensen nog in paradijselijke onbewustheid zouden leven.
53: Een sterker bewijs voor de
haat-liefdeverhouding in de ziel der mensheid, in de wereldziel dus, is onmogelijk. We leven dan ook op de uiterste grens van desintegratie, waarin het mannelijke zich in onze ziel wanhopig tegen zijn vrouwelijke onbewustheid en het vrouwelijke zich tegen de mannelijke bewustwording verzet.

De onttovenaar van de wereld (George Blaustein De Groene Amsterdammer 18 juni 2020 p. 36-41):
Het werk van de honderd jaar geleden overleden socioloog Max Weber is nog altijd relevant. Zo zouden wij ons nu met hem kunnen afvragen waarom wij het staatsgezag aanvaarden, terwijl de staat ons een lockdown oplegt.
‘Politiek als beroep’ lijkt van toepassing op deze tijd – van de ene periode van onheil en omwentelingen naar de andere. De lezing gaat over de moderne staat en zijn immense instituties. Ze gaat over staatsmannen en epigonen, bureaucratie en alle problemen van dien, ‘leiderschap’ en politieke crises.
De band tussen geweld en de staat is momenteel wel heel nauw’, zei Weber al vrij aan het begin van zijn lezing.
‘Momenteel’ kan verwijzen naar deze week, dit decennium, deze eeuw, of deze moderne tijd. De lezing behoudt, zonder enige twijfel, een opmerkelijke kracht in tijden van rampspoed. Ik ben geneigd het een literaire kracht te noemen. Weber zorgde voor een krachtige narratieve spanning: we voelen zowel de ijselijk trage onvermijdelijkheid van de staat als de intense angst voor de ineenstorting. Zonder ‘de discipline en de zelfbeheersing van de bureaucraat, die ten diepste ethisch zijn’, merkte Weber en passant op, ‘zou het hele systeem ineenstorten’. Datzelfde zou gebeuren zonder het charisma van een leider: een horror vacui. Een eeuw later kan Webers definitie van de staat nog altijd een goed uitgangspunt zijn voor een gedachtebepaling. Zo laten de lockdowns duidelijk zien dat overheidsdwang een essentieel aspect is van de staat.
Wat de VS betreft zei Weber in 1917 dat het ‘vaak mogelijk is de dingen daar in hun meest zuivere vorm te zien’. In de eeuw na zijn dood zijn de trans-Atlantische rollen omgedraaid en zijn Amerika-studies veelal verworden tot het bestuderen van een politieke ineenstorting. In vrijwel alle commentaren over Amerika duikt de term failed state op, zowel in binnen- als buitenland, terwijl veel Amerikaanse liberalen Angela Merkel beschouwen als de belichaming van weberiaans staatsmanschap.

Wat is de kern van uw verhaal? (Loes Wouterson Tijdschrift ZiN mei 2019 p. 16-23):
“Als je het helemaal afpelt tot de kern, gaat het over jezelf mogen zijn. Het boek begon met de leuke, prikkelende gedachte: stel je gaat op Second Love en je komt daar onbedoeld de liefde van je leven tegen. Wat dan? Daarmee ging ik aan de slag en al snel merkte ik dat het onderliggende thema is: jezelf kunnen zijn binnen een relatie en dat de ander je accepteert en dat ook toont. Het is triest dat er op den duur binnen een relatie te weinig aandacht voor elkaar is. Er sluipt een soort vanzelfsprekendheid in waardoor je je niet meer zo uitslooft voor de ander. In een relatie ben je thuis vaak de uitgebluste versie van jezelf. Je hebt voor elkaar gekozen en leeft samen, maar na verloop van tijd neem je de ander voor lief. Je doet meer je best op het werk, buitenshuis en bij vrienden. Eenmaal thuis ben je moe en vind je dat je eindelijk jezelf mag zijn. Terwijl thuis juist degene zit die je zo geweldig vindt en waarvoor je gekozen hebt. Zo zonde.”
Dit is Jan Brokken Tijdschrift ZiN mei 2019 p. 96-104):
Schrijver en domineeszoon Jan Brokken (1949) leeft intens. Hij nam zijn vader onomwonden de maat in het autobiografische Mijn kleine waanzin en schaaft jaren aan zijn non-fictiewerk. Maar zijn magnus opus, over het bewogen leven van zijn moeder, stelt hij uit.
‘Ik weet dat dat mijn laatste boek is. Daarna kan ik niks meer schrijven.’
Het christelijk geloof gaat om de vreemdeling aan de poorten, die je moet toelaten. En dan zie ik zo'n Buma jarenlang keihard zeggen: ‘Het kinderpardon, daar gaan we niet aan meewerken.’ Nou ja, nu zijn ze om.

Waarom Nederland volgens Jan Brokken veel minder betweterig is geworden (Laura De Jong Volkskrant 9 september 2017):
Oude opvatting
'Nederland is benauwd en benauwend. Ik kom uit een calvinistisch dorp en een calvinistisch gezin, mijn vader was dominee in Rhoon. Iedereen bemoeide zich met alles: hoe mijn vader zich gedroeg, of hij te veel uit het Oude of het Nieuwe Testament preekte, hoe vaak de kinderen van de dominee naar de kerk gingen. Toen ik voor het eerst een meisje zoende op de dijk - ik was 15 - wist mijn vader het al voor ik thuiskwam. De domineeszoon had zich niet zedig gedragen. In mijn autobiografie De kleine waanzin heb ik dat de bemoeicultuur genoemd.
Nieuwe opvatting
'Nederland is een prettiger land geworden. We zijn bescheidener geworden en hebben niet meer die bemoeizucht en bedilzucht. Ik merk ook in gesprekken met mijn Nederlandse vrienden dat ze niet meer zo zelfingenomen zijn met hun eigen mening. Het is gek genoeg gunstig voor Nederland geweest dat Wilders er is. Vanaf het moment dat hij naar voren trad en in alle kranten in Europa tentoon werd gespreid, durfden Nederlanders niet meer dat wijsvingertje op te steken en te zeggen dat wij het gidsland waren. Voorheen was het altijd foei foei over die Fransen met Le Pen of die Oostenrijkers met Haider. Het kwaad was altijd elders.

Griezelig transparant (Marjan Slob Volkskrant 12 februari 2018 p. 19):
Zodra er iets misgaat - of het nu een schimmige politieke deal is, een ondoorzichtige factuur, of een schooladvies dat slecht valt - klinkt de boze roep om meer transparantie. Geschrokken managers reageren door de processen die zij beheren nog uitvoeriger te (laten) documenteren. Hun vakmensen zuchten vervolgens onder de enorme administratielast die dit met zich meebrengt.
De schrille roep om transparantie begrijpt zichzelf niet goed.
Waar we volgens mij naar verlangen, is niet zozeer transparantie, als wel leesbaarheid.
Transparantie is een bureaucratische deugd. Ik bedoel dit niet ironisch - het is echt een deugd. Als processen niet toegankelijk worden gemaakt, kan een samenleving ook niet garanderen dat mensen in gelijke situaties gelijk behandeld worden. Dat democratisch grondprincipe mag wat mij betreft wel wat werktijd kosten.
Maar daarmee ben je er nog niet.
Willen al die dossiers, notulen en Excelsheets betekenisvol zijn, dan moeten die je ook enige grip bieden. Als niet duidelijk is welk doel die administratie dient, maakt informatie je alleen maar murw.
Dat woord leen ik uit De nieuwe politiek van Europa, het flitsende boek van politiek filosoof Luuk van Middelaar over het reilen en zeilen van de Europese Unie. Over de Europese bureaucratie wordt zoals bekend enorm geklaagd en ook hier zou meer transparantie de remedie zijn. Maar Van Middelaar merkt op dat er wat dat betreft eigenlijk niet veel op de Europese Unie aan te merken valt. Procedures zijn uitvoerig geboekstaafd, vergaderingen nauwkeurig genotuleerd, en wie tijd en geld heeft kan het allemaal vinden.
Maar dat haalt het onbehagen niet weg. 'Zicht op een kluwen spelers helpt niet te bepalen wie van hen verantwoordelijk is', merkt Van Middelaar op.
En daar draait het natuurlijk om: wie kan je aanspreken, en waarop, en op basis van welke principes?\\ Je kunt bakken met informatie over je uitgestort krijgen zonder dat dit ook maar enigszins duidelijk wordt. Transparantie en ongrijpbaarheid kunnen heel goed samengaan.
Karakterloze bestuurders zullen daarop reageren door steeds meer bureaucratie te organiseren. De informatie die dit oplevert, zetten zij op de website - 'Kijk ons eens transparant zijn!' - maar als daar geen leeswijzer bij komt, krijgen de ontevredenen nog steeds geen grip op wat er gebeurt. Zij zullen hun frustratie vertalen in een nog sterkere roep om transparantie. Enzovoort.
Een maatschappij die de eigen behoefte achter een buzzword zo verkeerd begrijpt, roept onbedoeld een transparante moloch zonder enige pit of kern in het leven. Een groot griezelig ding dat flink in de weg staat in de publieke ruimte. Dus weet waar je om vraagt.

Alex Brenninkmeijer (Buitenhof 2 december 2018 NPO1):
En we hebben een gesprek met oud-ombudsman en lid van de Europese Rekenkamer Alex Brenninkmeijer over media, politieke verruwing en leiderschap.
In het boek Moreel leiderschap ontrafelt Alex Brenninkmeijer — op basis van zijn ervaringen als rechter, Nationale ombudsman en lid van de Europese Rekenkamer, en op grond van zijn inzichten als hoogleraar — hoe moreel leiderschap als tegenovergestelde van macht kan werken. Hij doet aan de hand van concrete praktijkvoorbeelden verslag van zijn zoektocht naar de werking van moreel leiderschap. Een vorm van leiderschap die iedereen kan ontwikkelen.
Het economische verdienmodel van het neoliberalisme stuurt op marktmacht zoals van Amazon. De digitale wereld wordt beheerst door machtige partijen zoals Apple, Google en Facebook, die — vaak achter de schermen — tot vrijwel alles in staat blijken.
Is sterk leiderschap succesvol en is er geen alternatief? Veel mensen zijn op zoek naar dat alternatief, gebaseerd op waarden als eerlijkheid, oprechtheid, gematigdheid en redelijkheid. Maar hoe pas je moreel leiderschap — in het grote en in het kleine — toe en hoe ga je om met macht die anderen over je uitoefenen?
Brenninkmeijer haalt in Buitenhof aan hoe de sancties in de sociale zekerheid ontspoorde, maar wanneer hij dit thema bij de PvdA'ers Asscher en Kleinsma aankaart worden de politieke gelederen gesloten,
met het argument het is zo in het regeerakkoord afgesproken.
Een ander voorbeeld is Draghi, die nee zegt tegen de rekenkamer wanneer zij controles willen uitvoeren.

Tien jaar na de redding van Fortis (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 4 oktober 2018 p. 12-15):
De schade van de broekriempolitiek
Vanuit economisch oogpunt is er eigenlijk geen zinnige verklaring te vinden, zegt hij, dus kom je al gauw uit bij andere, culturele en politieke, redenen. ‘Mark Rutte, Jan-Kees de Jager en Jeroen Dijsselbloem hebben hun politieke kapitaal volledig geïnvesteerd in de harde handhaving van begrotingsdiscipline.’ Die laatste noemde hij in een interview met het Financieele Dagblad ‘de erfgenaam van Colijn’. ‘In de jaren dertig vond Colijn dat een begrotingstekort “onzedig” was’, legt hij uit. ‘En in zijn eerste Miljoenennota zei Dijsselbloem dat rente “zondegeld” is. In Nederland is schuld synoniem met zonde.
De koopkracht stijgt, de economie groeit – als we het kabinet mogen geloven is Nederland sterker dan voor de crisis. Maar daar valt veel op af te dingen. ‘
Waarom hebben onze politici willens en wetens de fouten herhaald uit de Grote Depressie?
Natuurlijk is een verhaal over de Nederlandse economie niet compleet zonder een hoofdstuk over de eurozone. Dat de Europese Unie zo lang worstelde om er weer bovenop te komen, heeft alles te maken met het gebrek aan een gemeenschappelijk fiscaal beleid.
Landen wezen naar elkaar met beschuldigende vingers en onderlinge solidariteit was in geen velden of wegen te bekennen. Met als gevolg dat de rentes op de staatsleningen van kwetsbare economieën alleen maar verder opliepen. Pas toen Mario Draghi in juli 2012 verklaarde dat de Europese Centrale Bank ‘whatever it takes’ zou doen om de euro overeind te houden, keerde de rust een beetje terug. Toch kon de directeur van de ECB in Nederland op weinig dankbaarheid rekenen. Tot verontwaardiging van Bas Jacobs: ‘Hier wordt Draghi in het parlement op het matje geroepen, omdat onze gepensioneerden er iets op achteruit zouden gaan – terwijl die man ervoor heeft gezorgd dat de euro nog bestaat.
Irene van Staveren had twintig jaar geleden al haar twijfels bij de euro.
Een monetaristisch project zonder politieke visie is gedoemd te mislukken, gelooft ze nog altijd. ‘Het lijkt erop dat de euro nu weer in wat rustiger vaarwater zit, maar de onderliggende problemen zijn niet opgelost. Politiek en economie zijn nog altijd niet goed op elkaar afgestemd.’ In 1997 ondertekende ze, samen met 69 collega’s, een pamflet in de Volkskrant,waarin ze waarschuwen dat de strenge budgettaire eisen in het geval van een recessie kunnen leiden tot ‘''' van bezuinigingen en oplopende werkloosheid’. ‘Zoals je ziet staan Jacobs en Teulings daar niet bij’, merkt ze fijntjes op in een nagezonden e-mail.
Het steekt haar dat hun kritiek nooit echt serieus werd genomen door collega’s van de dominante neoklassieke school. ‘Zij vonden ons geen echte economen.’ Na de crash leek er even ruimte voor een fundamentele discussie, maar tien jaar later moet ze constateren dat die nooit echt van de grond is gekomen. ‘Een gemiste kans’, zegt Van Staveren. ‘Het overgrote merendeel van de bevolking en de politici gelooft toch dat er geen alternatief bestaat voor het kapitalisme. Het is misschien geen perfect systeem, maar het is het beste wat voorhanden is, dat is de houding..’

Moorlags splinter en de balk van PvdA en FNV (Henk van der Laan 9 januari 2018):
Probleem voor de PvdA. Asscher blaast hoog van de toren over opkomen voor sociaal zwakkeren en het bevorderen van ‘eerlijk werk’. Dat is niet te rijmen met een Kamerlid dat verantwoordelijk was voor een schijnconstructie bij een sociale werkplaats.
Medaille
Maar deze medaille heeft twee kanten. Ten eerste zijn de sociale werkplaatsen de verantwoordelijkheid van het ministerie van Sociale Zaken. En wie waren daar van 2012 en 2017 minister en staatssecretaris? Juist, de PvdA’ers Asscher en Jetta Klijnsma. Onder Klijnsma is er verder bezuinigd op de sociale werkplaatsen, zoals was afgesproken in het regeerakkoord. En daar is binnen de partij nooit opstand over ontstaan. Geen wonder dat Asscher aanvankelijk achter Moorlag bleef staan. De kwestie-Moorlag gaat ook over zijn beleid als minister.

Buitenhof 11 februari 2018
De politieke arena
Vrijdagavond ontaardde het politieke debat tussen de landelijke fractievoorzitters in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezing in chaos en geschreeuw. Sybrand Buma van het CDA sprak na afloop van een blamage voor de Nederlandse politiek. De schermutselingen spitsten zich vooral toe op de uitspraken van Forum voor Democratie over ras, geaardheid en geslacht. Over het gedrag van politici vandaag de dag en de gevolgen voor de democratie in Buitenhof: Alex Brenninkmeijer, lid van de Europese Rekenkamer en Afshin Ellian, rechtsfilosoof.
Kwaliteit van universiteiten
Torenhoge
werkdruk, gekmakende bureaucratie en geen tijd voor goed onderwijs. Deze aanklacht van een Groningse universitair docent vond brede weerklank in de academische wereld. Wat is er aan de hand op de Nederlandse universiteiten? Staat de kwaliteit van het onderzoek en het onderwijs op het spel? Een debat tussen Elmer Sterken, rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen, en Ingrid Robeyns, hoogleraar ethiek aan de Universiteit Utrecht.

Politici gebruiken de oxymoron om het onverenigbare, het 'of-of' denken, de kool en de geit sparen - dichter bij elkaar te brengen. Primair draait het om emanationisme (dharma, tao, wederhelft), het 'en-en', het complementaire open systeem denken dat ook in het Westen toepassing vindt. Om het 'of-of' denken beter te begrijpen draait het niet alleen om het tweewegen-model van Miriam van Reijen, maar ook om de tweeling paradox van Albert Einstein.

De vraag kan worden opgeworpen hoe levensvatbaar is de huidige EU? Daarbij staat in het bijzonder de financiële schijnwereld (casinokapitalisme, creatieve boekhouden en helicoptergeld) binnen de EU ter discussie.
Deze vraag wordt aan de hand van het
tweewegen-model (complementaire polariteit, veritas duplex) van Miriam van Reijen in hoofdstuk 8.4.1 uitgewerkt.

Miriam van Reijen maakt in haar boeken over Spinoza van het tweewegen-model (complementaire polariteit, veritas duplex, dubbele driehoek, Twee kanten van één medaille, Tweenaturenleer, Dubbele schema) en het zogenaamde koppelingsbeginsel, de politieke variant van het tweewegen-model gebruik. De gebroken symmetrie zorgt voor het onderscheidingsvermogen van onze ziel en risicobeheersing om de crises van menselijke makelij te bezweren.

Helicoptergeld versterkt het kwaad in de wereld, het casinokapitalisme wordt geschapen. Belastingparadijzen bederven de schoonheid van elk financieel systeem en het creatieve boekhouden versluiert de waarheid.

Het algemene belang raakt steeds meer op de achtergrond, politieke partijen zijn marketingmachines geworden, scheldpartijen, hanengevecht, framing, dividendbelasting, waarheidsvinding, vertrossing in de media, tweede kamer houdt zich bezig met waan van de dag, wat is onze missie, 'de liefde voor de publieke zaak' waren onderwerpen, die in Buitenhof de revue passeerde.

Mount Everest (Hein Janssen interviewt Ola Mafaalani Volkskrant 7 oktober 2016 katern Vonk p. 12-13):
Na 8 jaar neemt Ola Mafaalani met de voorstelling All Inclusive afscheid van het Noord Nederlands Toneel. Als artistiek leider deinsde ze niet terug voor grote thema's, vernieuwende vormen en keihard werken.
Ruim een jaar later is ze opnieuw bezig met de vraag: wat te doen met de enorme stroom vluchtelingen, hoe om te gaan met migratie? Het is het hoofdthema van de voorstelling All Inclusive waarmee ze afscheid neemt van het Noord Nederlands Toneel (NNT), het Groningse gezelschap waarvan ze acht jaar artistiek leider was.
Volgens Mafaalani gaan sociologen ervan uit dat als de migratie nu zou stoppen en er niet 1,7 miljoen migranten bijkomen, onze gezondheidszorg in elkaar stort. Simpelweg omdat wij te weinig kinderen krijgen en anderen de aanwas van ons moeten overnemen. 'Migratie is voor onze economische vooruitgang en voor de grondvesten van onze normen en waarden strikt noodzakelijk. Dat vind ik dus interessant, dat je migratie niet alleen als probleem ziet maar ook als behoud van onze toekomst.'

'Bronstijd had economie van vernietiging' of Europa was in de bronstijd helemaal niet zo rationeel (Cor Speksnijder Volkskrant 17 maart 2016 p. 25):
Voorwerpen uit de bronstijd lijken te wijzen op slim gedrag van vroege Europeanen. Maar laat die zienswijze zich rijmen met de constatering dat veel brons niet werd hergebruikt?
'Er schuilt een potentieel gevaar in het gevoel van vertrouwdheid met onze voorouders. In de jaren dertig van de vorige eeuw werd het zoeken naar voorouders gebruikt om land te claimen: dat is Germaans geweest en is van ons. De archeologie kan gemakkelijk worden gebruikt voor een nationalistisch doel.
'Wat heeft je huidige identiteit te maken met mensen die heel lang geleden leefden? De sociale omgang, de taal, de cultuurzijn veel belangrijker dan het feit dat wij in onze genen iets hebben dat terugverwijst naar bepaalde voorouders. Daarmee schep je afstand tot andere voorouders. Ik maak me zorgen over de manier waarop mensen zich kunnen binden aan een bepaalde voorouder. Als je kwaad wil, kun je dit gebruiken om groepen tegen elkaar op te zetten.'

De machtsstrijd van het Nederlanderschap (Stephan Huijboom Volkskrant 21 maart 2016 p. 18):
Het onvermogen om Nederlanders met een 'andere cultuur' als Nederlanders te zien, is een machtsgebonden perceptiekwestie.
De aanval van Hans Werdmölder (O&D, 17 maart) op Willem Schinkel rammelt aan alle kanten. Zijn stuk bevat feitelijke onjuistheden, foutieve vooronderstellingen en denkfouten. Werdmölder blijft geloven dat er een 'cultureel integratieprobleem' bestaat. 'Wij-gevoel'
Het mag vooralsnog niet baten, want Werdmölder en consorten zien slechts 'etnisch-culturele segregatie' door hun culturalistisch gekleurde bril. Hun onvermogen om Nederlanders met een zogenaamd 'andere cultuur' te zien voor wat ze allang zijn - Nederlanders - leidt af van structureel, onbewust racisme op de arbeidsmarkt en van de grote sociaal-economische ongelijkheid in Nederland. Stel je voor dat racisme via een groot overheidsproject wordt aangepakt: hoe 'ideologisch'! Stel je voor dat enorme sociaal-economische (vermogens)ongelijkheid in Nederland ter discussie wordt gesteld op grond van het basale feit dat sociale mobiliteit hierdoor ernstig wordt geblokkeerd. Onderzoek naar problematische, empirisch bestaande vooronderstellingen van andere wetenschappers blijft nuttig, praktisch en onmisbaar wetenschappelijk werk.

Het failliet van de integratie heeft wel degelijk culturele oorzaken (Hans Werdmöller Volkskrant 17 maart 2016 p. 22):
De elite wil niet zien dat massa-immigratie grote problemen met zich meebrengt doordat een gedeeld wij-gevoel ontbreekt. Opvallend is dat Schinkel 'discriminatie' niet noemt, want juist deze term krijgt pas betekenis door het maken van een onderscheid tussen mensen, maar in dit geval op grond van criteria die niet relevant zijn voor de gegeven situatie.
Ook vindt Schinkel het onzin om te beweren dat er een verband bestaat tussen etniciteit en criminaliteit. Om zijn eigen gelijk meer gewicht te geven, baseert hij zich op het onlangs uitgebrachte WRR-beleidsrapport Geen tijd verliezen: van opvang naar integratie van asielmigranten. Daarin staat dat etnisch-culturele factoren een beperkte rol spelen bij de verklaring van verschillen in criminaliteit. Verregaande blindheid
Tot nu toe heeft de elite er weinig last van. Ze kijken weg, omdat ze laf zijn, middelmatig of beide. De Franse media mijden Sorel-Surrer, want haar boodschap past niet in hun politiek-linkse Latijn.
In Nederland is iets dergelijks aan de hand. Het betoog van deze marxistisch geïnspireerde semi-wetenschapper, die zonder zelf ooit empirisch onderzoek te hebben verricht zich mag tooien met de titel 'hoogleraar sociale theorie', past in de verregaande blindheid van wetenschappers en politici die willens en wetens al dertig jaar liever de andere kant op kijken. De media volgen, zij zijn evenmin kritisch. Ik vraag mij af: wat is de definitie van 'hoogleraar' nog waard?
Commentaar van MarcoBL
Wat is de definitie van 'hoogleraar' nog waard? Een interessante vraag. Ik heb met vele hoogleraren te maken gehad. Ik heb vier profielen bedacht waarin ik ze kan onderbrengen: 1) de egoïst, 2) de positivist, 3) de autist en 4) de populist. Mijn favoriet is de positivist. Wat ik mis in de wetenschap is een academische dialoog over onderzoek(sresultaten). Dat houdt de wetenschap scherp. Wetenschappers worden afgerekend op wetenschappelijke publicaties, niet op het organiseren van academische dialogen met vakgenoten die leiden tot gedeelde wetenschappelijke inzichten.

Willem Schinkel (Meindert Fennema is mens en woont met andere mensen in Aerdenhout Volkskrant 14 maart 2016 p. 19):
Willem Schinkel wil veerboten inzetten om mensen uit het Midden-Oosten naar Europa te brengen (O&D, 12 maart). Hij vindt dat we veel meer vluchtelingen kunnen opvangen. Ik denk dat hij daar gelijk in heeft. Zelf heb ik tweedehuizenbezitters in Nederland opgeroepen hun tweede huis ter beschikking van vluchtelingen te stellen. Ik kreeg verrassend weinig respons, ook niet van mensen die Schinkel als 'links' definieert. Zelfs niet van mensen zoals hijzelf, die hij als 'links van links' omschrijft.
Schinkel houdt overigens niet van definities. Op een vraag van Janita Naaijer en Chris Rutenfrans waarin verwezen wordt naar de hoge criminaliteitscijfers onder Marokkanen zegt Schinkel: 'Wat bedoel je met Marokkaans? Cultuur? Man! Er bestaan duizend definities van cultuur. Dat kun je toch niet wetenschappelijk serieus nemen? We hanteren in het integratiedebat puur statistische classificatie-concepten als 'Marokkaan' en 'allochtoon' die het CBS heeft bedacht.' 'We weten eigenlijk niet meer wat we er mee bedoelen.'
Schinkel is hoogleraar sociale theorie, lees ik, maar we weten eigenlijk niet meer wat we daarmee bedoelen. Volgens mij is het classificatie-concept van hoogleraar door de universiteiten bedacht. Dat kan geen zuivere koffie zijn.

Radha Burnier Eenheid en verscheidenheid
Het doel van de Theosofische Vereniging is niet alleen om ons de gelegenheid te geven om kennis en wijsheid te vergaren, maar ook om ons te realiseren dat wij allemaal deel uitmaken van een eenheid. Hoewel we hier op deze zomerschool niet allemaal dezelfde taal spreken, geeft het feit dat we samen bezig zijn met een gezamenlijk werk ons een gevoel van eenheid.
In het moderne denken, vooral bij hen die de “vooraanstaande wetenschappers” worden genoemd, komt men tot het besef van dit feit. Zij zeggen dat wij en het universum waarin we leven en bewegen deel uit maken van een grote zee van beweging en licht. Dit herinnert ons er aan dat mevrouw Blavatsky zei dat beweging één van de eerste beginselen is. Subatomaire deeltjes zijn niet altijd deeltjes. Het deeltje wordt een golf en de golf wordt weer een deeltje. Die deeltjes komen voortdurend tot bestaan vanuit een onuitputtelijke energiebron en verdwijnen dan weer.
Als we nadenken over eenheid en verscheidenheid, zonder tussen die woorden een “en” of een “in” te zetten, als we inzien dat eenheid eenvoudigweg verscheidenheid ís, dan brengt dit een bewustwording naar voren van de volheid en de onuitputtelijke rijkheid van het Ene Absolute.

In het boek Wat Darwin niet kon weten start Gerrit Teule zijn gezichtspunt met betrekking tot psychomaterie vanuit de hardware. Het rapport ‘E i V’ vertrekt daarentegen ook vanuit de 'mentale software' (Geert Hofstede), het 5D-concept, namelijk de doelmatige ordening van de informatievoorziening.

Pierre Teilhard de Chardin Macrokosmos:Carl Jung projectie enMikrokosmos:Onderzoeksrapport'E i V' 'Bewustzijnsschil'
5. ChristogenesisUnus Mundus 5e DimensieUnificatietheorie
4. Noogenesis (Akasha-kronieken)Collectief onbewuste4. Alchemist4e DimensieHermeneutische cirkel
3. PsychogenesisCollectief bewustzijn3. Soror3e DimensieMeta-leren
2. Biogenesis (beginning of life)Onbewuste persoonlijkheid2. Anima2e DimensieReflexief bewustzijn
1. Geogenesis (beginning of Earth)Bewuste persoonlijkheid1. Animus1e DimensieEther-paradigma

Er is sprake van een ommekeer wanneer de blauwdruk van de kosmos, de Axis mundi, de verborgen 5e Dimensie leidraad wordt voor de effectuering van de blauwdruk van het leven, dus hoe wij onze levensenergie richten in elke fase van de levenscyclus:

'E i V'   Danielle AudoinTheosofie (1 - 2 - 3 - 4): 
Pythagoras   Rudolf SteinerAntroposofie: 
Ongeman. Gemanifesteerd 1. Hogere Zelf3. Astrale lichaam (Hogere "ego", manas)
MonadeTriade4. Quantum Field Theory ----2. Relativistic M.4. Geestmens ----3. Geestzelf (omgevormd Astraallichaam)
||||||
TetradeDuade1. Classical Mechanics ----3. Quantum M.1. Fysiek lichaam ----2. Levensgeest (omgevormd Etherlichaam)
    4. Fysieke lichaam2. Lagere denken (Geestelijke ziel, buddhi)

De vier stadia voor bewustzijnsverandering (four stages of competence) volgens Maslow:

1. Niet bewust van tekorten in kennis en kunde. Voelt geen noodzaak om te leren. Geen grip op eigen automatische gedachten en gevoelens.
2. Bewust dat hij kennis en ervaring mist om functioneren te verbeteren. De fouten die men doorgaans maakt, kunnen worden blootgelegd en er
kan worden gewerkt aan het stopzetten van (dwang)gedachten en -gevoelens.
3. Is vakkundig en begrijpt hoe het werkt. Zo iemand weet hoe waardevol leren is en is doorgaans zeer gemotiveerd om te blijven leren en groeien.
4. De deskundigheid wordt een automatisme.
Micro, reflexief bewustzijn:Macro, universeel bewustzijn:
Jung: PersoonlijkonbewusteJung: Collectief onbewuste(wereld van de archetypen)
Winst/Winst (Herman Van Rompuy over Geluk)Verlies/WinstWinst/Winst (Herman Van Rompuy over Geluk)Verlies/Winst
4. Onbewust bekwaam2. Bewust onbekwaamCollectief bovenbewust bekwaamCollectief bovenbewust onbekwaam
||||
1. Onbewust onbekwaam3. Bewust bekwaamCollectief onderbewust onbekwaamCollectief onderbewust bekwaam
Verlies/Verlies (Maskerkwadrant)Winst/VerliesVerlies/Verlies (Maskerkwadrant)Winst/Verlies

Bewustzijn, wat is dat? Het bewustzijnsbegrip door de eeuwen heen in filosofie en psychologie.
Deel 5: Krishnamurti, de Soefi-meester Reshad Feild en Gurdjieff (Hans Komen Civis Mundi maart 2017):
Bewustzijn
Volgens Gurdjieff kunnen we bewustzijn alleen in onszelf kennen, maar met die beperking dat we het alleen kennen wanneer we bewustzijn hebben. Hij bedoelt daarmee dat we dan bewust zijn, dat we ons realiseren dat we bewust waarnemen in dat moment. Wanneer we dat niet zijn weten we ook niet dat we het niet hebben. Als het bewustzijn terugkomt kunnen we zien dat het er een lange tijd niet is geweest. We kunnen dit verschijnen en het verdwijnen van het bewustzijn observeren. Als we dit doen zullen we merken dat de ogenblikken van bewustzijn heel kort zijn. De lange periodes tussen bewustzijn bestaan uit onbewuste, mechanische werkzaamheid van de mechanische mens. Een mens kan dan denken, voelen, handelen, spreken en werken zonder er zich bewust van te zijn (14, p. 131). De grootste vergissing van de mens is dat hij meent altijd bewustzijn te hebben. In werkelijkheid is bewustzijn een eigenschap die voortdurend verandert. Gurdjieff onderscheidt vier verschillende niveaus van bewustzijn, ofwel bewustzijnstoestanden (14, p. 132).
1) Slaapbewustzijn.
Dat is een passieve toestand waarin de mens de helft van zijn leven doorbrengt.
2) Waakbewustzijn.
Daar brengt de mens het overige deel van zijn leven door. Hierin is hij actief en beschouwt dat als waakbewustzijn.
3) Zelfbewustzijn.
Deze toestand is zelfherinnering, dat wil zeggen bewust zijn van het eigen Zijn.
Dit is een bewustzijnstoestand die de mens niet heeft en dat hij niet zomaar tevoorschijn kan roepen.
4) Objectief bewustzijn.
In deze toestand is de mens in staat de dingen te zien zoals ze zijn. De enige weg naar dit bewustzijn gaat via zelfbewustzijn, Deze toestand is een volkomen andere Zijnstoestand.

De vier verschillende niveaus van bewustzijn, die Gurdjieff onderscheidt brengt Wim van de Laar in zijn boek Upanishads tot uitdrukking.

Geheime Leer Deel III, p. 234: Daar vinden wij dat de ware schepper van de Kosmos, evenals van de gehele zichtbare natuur – zo niet van alle onzichtbare scharen van geesten, die nog niet in de “kring der noodzakelijkheid” of ontwikkeling getrokken zijn – “de Heer” is, de “Goden” of de “arbeidende schare”, het “leger” in zijn geheel genomen, het Ene in velen.

G. de Purucker boek De Esoterische Traditie, hoofdstuk Hoe het ene het vele wordt:
Zoals Krishña het omschrijft in de Bhagavad-Gîtâ: Ik manifesteer dit heelal met delen van mijzelf en blijf er toch van gescheiden en erboven verheven.
Niettemin is de geest in de mens niet zijn lichaam; zoals Krishña zegt, de geest brengt de hele mens tot stand met delen van zichzelf, en blijft toch apart en afzonderlijk op zijn eigen gebied.

H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel II
De vier eerdere rassen (p. 350):
Manu verklaart dat hij is geschapen door Viråj2, of Vaishvånara, (de geest van de mensheid3) dit betekent dat zijn monade aan het begin van elke nieuwe kosmische activiteit emaneert uit het nooit rustende beginsel: die logos of UNIVERSELE MONADE (collectieve elohim) die uit zichzelf al die kosmische monaden uitstraalt die de centra van activiteit worden – voorouders van de talloze zonnestelsels en van de nog ongedifferentieerde menselijke monaden, van planeetketens en van elk wezen daarop.
3) Zie Manu, 1:32-3.
Vaishvånara is in een andere betekenis het levende magnetische vuur dat het gemanifesteerde zonnestelsel doordringt. Het is het meest objectieve (voor ons is het andersom) en altijd aanwezige aspect van het ENE LEVEN, want het is het levensbeginsel. (Zie The Theosophist, juli 1883, blz. 249.) Het is ook een naam van Agni.
Het mysterium magnum (p. 582,583):
Voor de niet-ingewijde kan het astrale licht dus tegelijk
god en duivel zijn – daemon est deus inversus: d.w.z. door elk punt van de oneindige ruimte trillen de magnetische en elektrische stromen van de bezielde natuur, de levenschenkende en - dodende golven, want de dood op aarde wordt leven op een ander gebied. Lucifer is goddelijk en aards licht, de ‘heilige geest’ en ‘Satan’ tegelijk, want de zichtbare ruimte is in feite onzichtbaar met de gedifferentieerde adem gevuld.
De wijsheid van het goddelijke Zelf (p. 646,647):
Dit ‘vuur’ is volgens het commentaar van Nìlakañtha hetzelfde als het ‘ik’, het
ZELF, dat het doel isvan de asceet (vaishvånara is een woord dat vaak wordt gebruikt voor het ''zelf). Vervolgens somt de brahmaan op wat met het woord ‘zevenvoudig’ wordt bedoeld, en zegt: ‘De neus [of reuk], de tong [smaak], het oog, de huid, het oor als vijfde, het denkvermogen, en het inzicht zijn de zeven tongen van het vuur van vaißvånara1 . . . dat zijn de zeven soorten brandstof voor mij2 . . . dit zijn de zeven grote dienstdoende priesters.’3
647,648: Maar ook al worden pråña en apåna als een secundair deel van het offer voorgesteld (omdat ze minder grof of zuiverder zijn), ze hebben het VUUR tussen zich:
het zelf en de geheime kennis die dat zelf bezit. Dat geldt ook voor het goede en het kwade, en voor ‘dat wat bestaat en dat wat niet bestaat’; tussen al deze ‘paren’6 is vuur, d.w.z. esoterische kennis, de wijsheid van het goddelijk ZELF. Laten degenen die tevreden zijn met de rook van het VUUR, blijven waar ze zijn, d.w.z. in de Egyptische duisternis van theologische verzinsels en letterlijke interpretaties.
1)
Vaishvånara is volgens de sterrenkundige en kosmische sleutel Agni, zoon van de zon, of Vishvånara, maar in de psychometafysische symboliek is hij het ZELF in de betekenis van het niet afgescheiden zijn, d.w.z. zowel goddelijk als menselijk.
6) Vergelijk deze ‘paren van tegengestelden’ in de Anugìtå met de ‘paren’ van eonen in het uitgewerkte stelsel van Valentinus, de geleerdste en diepzinnigste meester van de gnosis. Terwijl de ‘paren van tegengestelden’, mannelijk en vrouwelijk, alle zijn afgeleid van åkåßa (onontwikkeld en ontwikkeld, gedifferentieerd en ongedifferentieerd, of ZELF of prajåpati), emaneren de ‘paren’ van mannelijke en vrouwelijke eonen van Valentinus uit bythos, de vooraf bestaande eeuwige diepte, en in hun secundaire emanatie uit ampsiuauraan (of eeuwigdurende diepte en stilte), de tweede logos.

Vaishvanara
(Sanskriet) Vaiśvānara [van viśva al + nara mens]
Vaisvanara heeft betrekking op of behoort bij alle mensen, is alomtegenwoordig oftewel universeel. In de filosofie van de hindoes stelt die een van de vier toestanden van Brahmā voor en is dus een manifestatie van Brahmā in en door prakriti. Kosmisch gezien is het het astrale licht, of...
in een andere betekenis het levende magnetische vuur dat het gemanifesteerde zonnestelsel doordringt. Het is het meest objectieve...en altijd aanwezige aspect van het ENE LEVEN, want het is het levensbeginsel.(DGL 2:350)
In de Anugita wordt deze in de mens voorgesteld als een zevenvoudig vuur dat oplaait temidden van de vijf prana’s (levensstromen) die in het lichaam circuleren, en een toelichting op dit werk zegt dat Vaisvanara vaak wordt gebruikt in de betekenis van het ‘zelf’. Blavatsky merkt op dat:
Vaiśvānara volgens de sterrenkundige en kosmische sleutel Agni is, zoon van de zon of Viswānaras, maar in de psycho-metafysische symboliek is het het ZELF in de betekenis van niet-afgescheidenheid, dat wil zeggen zowel goddelijk als menselijk. (DGL 2:646,647)

Mandukya Upanishad: 12 verzen over AUM
Puur Bewustzijn lijkt te spelen als golven van schoonheid, en zo lijkt Atman te spelen alsof het vier aspecten heeft; Waken, Dromen, Diepe Slaap en Turiya (dit betekent “vierde”). Deze Upanishad, die geheel over AUM gaat, bestaat maar uit 12 verzen. Het laat ons de vier staten, niveaus, lagen of gebieden van Bewustzijn zien waarin Atman lijkt te spelen; Vaishvanara (of Visva), Taijasa, Prajna en Turiya in relatie tot de AUM mantra. Het presenteerd alle kanalen en instrumenten waardoor de manifestatie (maya) lijkt te bestaan en waardoor Atman de oogschijnlijke manifestatie lijkt te ervaren.
Door contemplatie en het observeren van deze lagen, niveaus, kanalen en instrumenten (zie ook Yogische
Zelf-bewustzijn Assessment) wordt het duidelijk dat dit allemaal gedeeltes zijn van het niet-zelf. Dit leidt de student naar het ware Zelf, naar Atman. Uiteindelijk komt de kennis, het weten in ervaren, dat Atman en Brahman één en hetzelfde zijn, dit wordt ook Yoga genoemd. Als men in staat is om volledig te begrijpen wat wordt aangeboden in deze Upanishad dan hoeft men niets anders te weten, want dan zou er Zelf-realisatie zijn. In de Yoga Sutras wordt AUM aangeboden als een directe route (1.23-1.29), dus deze Upanishad, die geheel over AUM gaat, is de directe route naar Zelf-realisatie.

Mandukya Upanishad
De Mandukya Upanishad bewijst dat de mens al meer dan tweeduizend jaar een bijzonder inzicht in het bewustzijn heeft. De yogi's van weleer konden lucide dromen, bewust de droomloze slaap beleven en met een ontwaakt bewustzijn (turiya) alle bewustzijnlagen omvatten.
- A = waakbewustzijn (vishva, jagrat)
- U = droombewustzijn (taijasa, svapna)
- M = droomloze slaap (prajna, sushupti)
- = vierde (turiya, Atman, Brahman)

Lo Guest De gevaren van het dogmatisme
Om uitdrukking te geven aan de identiteit van het vele met het Ene, gebruiken de oude Indiase Upanishads de uitdrukking tat tvam asi, wat betekent ‘ Dat bent u’. Deze weinige woorden erkennen dat het mysterie dat wij God noemen binnenin ons ligt, ons ware Zelf is, de vonk die nooit sterft, en dat deze vonk deel is van de atman of de universele levenskracht die alles in de kosmos doordringt. Omdat deze eenheid in het hart van alle dingen huist, is universele broederschap een feit in de natuur en niet slechts een opeenstapeling van lege woorden.

"Eenheid in verscheidenheid" (In varietate concordia) is een oud Indiaas begrip, afkomstig uit de Rig-Veda.
Acinthya-bhedâbheda-tattva: Krishna is de ondoorgrondelijke eenheid in de verscheidenheid.

Het motto van de Islam is het vers: ‘En we hebben jullie tot de ummah, Eenheid in Verscheidenheid, van de middenweg gemaakt’.

3. De spanning tussen eenheid en verscheidenheid (p. 2/3):
Medebewindsbestuur met een zekere mate van beslissingsruimte voor provincie en gemeente leidt onvermijdelijk tot verschillen; verschillen in beleidskeuzen en in aanpak en interpretatie van medebewindstaken; verschillen in omgang met burgers; verschillen in beloning en belasting en in de tarieven die voor dienstverlening aan burgers gevraagd worden. Tegelijkertijd zijn lokale en regionale verschillen in het kleine en dichtbevolkte Nederland vaak een steen des aanstoots. In de mate waarin onderlinge verschillen nu eens worden toegestaan, dan weer worden verkleind en daarna weer worden aangemoedigd, is in de loop der tijd een grote verscheidenheid te zien. Plaatselijke verschillen vormen vaak de aanleiding voor bewindslieden om "in te grijpen". Deze centrale interventies, mede op aangeven van de Tweede Kamer, komen al vlug op gespannen voet te staan met de vaak eveneens in de Kamer geuite wens gemeenten bewust beleidsvrijheid te geven om zichzelf in bepaalde keuzen te kunnen profileren. De spanning tussen eenheid en verscheidenheid leidt er in de praktijk toe dat de beleving van de eigen lokale verantwoordelijkheid permanent onder druk staat. Een duidelijke visie op de aard en de mate van aanvaardbare verscheidenheid tussen provincies en binnen provincies, tussen gemeenten en binnen gemeenten tussen wijken of burgers is noodzakelijk om in de toekomst zig-zagbeleid (van decentraal naar centraal en terug) te vermijden.

Europese democratie gaat pas leven als media het voortouw nemen (Alexander Rinnooy Kan de Volkskrant 30 januari 2024, p. 27):
De gemiddelde Europeaan heeft geen
flauw benul wat boven zijn hoofd in Brussel wordt beslist. Was er maar een Europese krant, verzucht Alexander Rinnooy Kan, of anders Europese pagina's in kranten, of een Europese Buitenhof.

Rinnooy Kan: Onze traditie van eenheid in verdeeldheid: Voor Nederland-watchers zijn het verwarrende tijden.

Wie het Ene kent, heeft alles volbracht. Wie het Ene kent, kent alles. Wie het Ene niet kent, is niet in staat om wat dan ook te kennen. De Tao openbaart zich voor alles in het Ene. Als we het kunnen bewaren, is het Ene aanwezig; als we het verwaarlozen, gaat het verloren. Er naar streven brengt geluk, het de rug toekeren ongeluk. Zij die het weten te bewaren kennen een geluk zonder grenzen, maar van hen die het verliezen verdort het leven en raken de energieën uitgeput. Heraclitus (ca.500 v.Chr.): ‘Alles stroomt en niets blijft’. Dat is een prachtig beeld van het menselijk leven.

Eenheid en verscheidenheid zijn één en hetzelfde ding. Verscheidenheid is de wijze waarop eenheid zich uitdrukt in de lagere werelden.

Pierre Teilhard de Chardins:De evolutie die zich van zichzelf bewust wordt’ of ‘In het voltooide christelijke universum (in het 'pleroma', zoals Paulus zegt) blijft God per slot van rekening niet alleen; nee, hij is alles in allen (en pâsi panta Theos ) - de eenheid in en door de verscheidenheid’.

Teksten uit klassieke oudheid worden gebruikt om hedendaagse vrouwenhaat te verdedigen’ (Esma Linnemann interviewt Donna Zuckerberg de Volkskrant 12 april 2019):
In antifeministische kringen heerst ineens een grote belangstelling voor teksten uit de klassieke oudheid, merkt classicus Donna Zuckerberg op in haar boek
Not All Dead White Men. Wat trekt hen er zo in aan?
Teksten uit de antieke oudheid zijn niet altijd even zachtaardig voor vrouwen, getuige deze passage uit de Theogonie van de Griekse dichter Hesiodus (8ste eeuw voor Christus). De ‘zij’ in deze tekst is de eerste vrouw, Pandora. Voor de komst van Pandora was de aarde vruchtbaar, en kon ‘het werk van een jaar in een week worden gedaan.’ Maar dan steelt Prometheus het vuur uit de hemel, tot woede van Zeus, die Pandora op de mensheid afstuurt, waarna alles naar de verdoemenis gaat. Och, vrouwen verpesten ook alles! In de zomer van 2015 bemerkt Zuckerberg opvallend veel aandacht voor een op Eidolon gepubliceerd stuk met als titel: ‘Waarom beleeft het stoïcisme cultureel momentum?’ Ze besluit te onderzoeken waar al dat verkeer naar haar site vandaan komt, en belandt in een uithoek van het internet. Antifeministische bloggers als Roosh Valizadeh blijken enorm enthousiast over de leer van de Stoa, geestverwanten discussiëren driftig over het werk van dichter Ovidius. Zuckerberg ontdekt een hele online gemeenschap van voornamelijk witte, en voornamelijk boze mannen met een fascinatie voor de klassieke oudheid.
Tegelijkertijd waarschuwde mijn redacteur me tijdens het schrijven van dit boek: Donna, je weet misschien meer over Ovidius, maar dat maakt dat je nog niet tot een beter mens.’ De Red Pill-mannen moet je ook niet aanspreken op hun latijn, maar op hun
politieke opvattingen, dáárover moet je in debat.’
U komt de toe-eigening van de klassieken op het spoor door een stuk over stoïcisme. Dat bleek in de Red Pill-gemeenschap te worden beschouwd als een levensfilosofie voor de ware alfaman.
‘Ja, er is zelfs een naam voor alle mannen die vallen voor de Stoa: ‘broics’, een combinatie van bro’s (broeders) en stoics (
stoïcijnen). Het gaat daarbij om een oppervlakkige lezing van een complexe filosofische stroming. Die luidt: wees jezelf, focus je op zelfverwezenlijking en laat je niet uit je evenwicht brengen door krachten van buitenaf.’

Bram Moerland Vijf bomen
Het is niet helemaal duidelijk wat er precies bedoeld wordt met 'de vijf bomen in het paradijs' in dit logion. Hoogstwaarschijnlijk gaat het hier om de vijf inwijdingsrituelen van de gnostiek. Vijf is het symbool van de volheid. In de klassieke oudheid spreekt men over de kwintessens, de vijfde essentie. Men beschouwde toen aarde, water, lucht, en vuur als de vier elementen waaruit de materiële schepping was opgebouwd. De kwintessens is daarbij nog de alles doordringende essentie van deze vier oerelementen. Aarde, water, lucht en vuur zijn expressies, vormen, van de ene quintessence.
De kwintessens is dus vergelijkbaar met het begrip Boeddhanatuur van de ganse werkelijkheid en met het Christusbewustzijn. Een ander woord daarvoor is de Logos of de Wereldziel. De ervaring en het inzicht dat alle verscheidenheid gedragen wordt door een alomvattende eenheid, kent vele namen.
Het getal vijf is in de oudheid symbolisch verbonden met de kwintessens, de vijfde essentie. Hier wordt die dragende eenheid tot uitdrukking gebracht in het beeld van de eeuwigdurende vijf bomen in het paradijs. Want deze bomen veranderen niet en de bladeren vallen er niet af. Dat wijst dus naar de Christusnatuur van de werkelijkheid.

Siddhânta: de slotconclusie van de Veda's dat realisatie van de svarûpa in relatie van dienstbaarheid tot Krishna het Krishna-bewustzijn van eenheid in verscheidenheid geeft ofwel het herkennen van de Godspersoon in de (materiële) wereld.
- Het feit van de schepping die er niet werkelijk is, van Zijn ware eenheid in de begoochelende tijdelijke werkelijkhied, van Zijn gelijktijdig één en verschillend zijn, wordt besproken in hoofdstuk 11.28 en in 12.4: 23-24.

De positieve as van het kernkwadrant, these + antithese = synthese, 1 + 1 = 3 is de trigger van het onderzoek geweest. Volledige synthese (Bevrijding) drukt volmaaktheid uit. Het Christendom spreekt over de wijsheid voor de volmaakten, het Boeddhisme heeft het over volmaakte geestelijke gezondheid, het Taoïsme over spirituele volmaaktheid en de Islam spreekt over de volmaakte mens. De onvolmaaktheid van de mens op aarde staat in contrast (Nous) met de volmaaktheid van God in de hemel.

H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel I, Stanza 2 Het denkbeeld van differentiatie (p. 76):
De Geheime Leer brengt dit denkbeeld over naar het gebied van de metafysica en gaat uit van ‘één bestaansvorm’ als de basis en de bron van alle dingen. Maar misschien is de uitdrukking ‘één bestaansvorm’ niet helemaal juist. Het Sanskrietwoord is prabhavapyaya, ‘de plaats, of liever het gebied, waaruit de oorsprong voortkomt en waarin alle dingen weer worden opgenomen’, zegt een commentator.
De Geheime Leer Deel I, Stanza 5 Fohat: kind van zevenvoudige hiërarchieën (p. 141):
Fohat staat in nauw verband met het ‘ENE LEVEN’. Uit het Onbekende Ene, het oneindige GEHEEL, komt de gemanifesteerde ENE of de periodieke manvantarische godheid voort, en deze is het universele denkvermogen dat, gescheiden van zijn bron, de demiurg of de scheppende logos van de westerse kabbalisten is, en de Brahmâ met de vier gezichten van de hindoereligie.
De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk Redenen voor het opnemen van deze aanhangsels (p. 526/527):
Dit boek zal natuurlijk, behalve de wetenschappers, ook iedere materialist tegen zich krijgen als het gaat over de ‘zeven bestuurders’, zoals Hermes de ‘zeven bouwers’ noemt. Deze ‘zeven bouwers’ zijn de geesten die de werking van de natuur leiden en waarvan de bezielde atomen in hun eigen wereld de schaduwen zijn van hun oorspronkelijke beginselen in de astrale gebieden. Maar deze tegenstand kan niet meer dan tijdelijk zijn. De mensen hebben overal om gelachen en elk impopulair idee eerst verworpen en het tenslotte toch aanvaard. Materialisme en scepticisme zijn euvels die in de wereld moeten blijven zolang de mens zijn huidige grove vorm niet heeft afgelegd om de vorm aan te nemen die hij tijdens het eerste en het tweede ras van deze Ronde had. Tenzij het scepticisme en onze tegenwoordige natuurlijke onwetendheid in evenwicht worden gebracht door intuïtie en een natuurlijke spiritualiteit, zal ieder wezen dat door zulke gevoelens wordt getroffen, in zichzelf niet meer zien dan een bundel vlees, beenderen en spieren, met daarbinnen een lege zolderkamer die dient om zijn gewaarwordingen en gevoelens op te slaan.
H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 16 Cyclische evolutie en karma (p. 708/709):
Hoe dichter de sterveling, van wie de persoonlijkheid door zijn eigen persoonlijke godheid (het zevende beginsel) als aardse verblijfplaats was gekozen, zijn oervorm ‘in de hemel’ benaderde, des te beter het voor hem was. Want bij iedere wilsinspanning tot loutering en tot vereniging met die ‘Zelf-god’, breekt een van de lagere stralen en komt de spirituele entiteit van de mens steeds hoger, aangetrokken tot de straal die de eerste vervangt, totdat de innerlijke mens, van straal tot straal gaande, in de ene en hoogste straal van de Moeder-zon wordt getrokken. Zo ‘lopen de lotgevallen van de mensheid inderdaad gelijk op met de getalvormen’, omdat de afzonderlijke eenheden van die mensheid alle voortkomen uit dezelfde bron – de centrale zon en zijn schaduw , de zichtbare zon. Want de dag- en nachteveningen en zonnestilstanden, de perioden en verschillende fasen van de baan van de zon, sterrenkundig en numeriek uitgedrukt, zijn slechts de concrete symbolen van de eeuwig levende waarheid, hoewel zij voor niet-ingewijde stervelingen toch abstracte denkbeelden schijnen. En dit verklaart de merkwaardige numerieke overeenkomsten met meetkundige verhoudingen, die door verschillende schrijvers zijn aangetoond.
710: Het is een grondbeginsel van de occulte filosofie, deze zelfde homogeniteit van de stof en onveranderlijkheid van de natuurwetten, waarop het materialisme zo sterk aandringt; maar die eenheid berust op de onscheidbaarheid van geest en stof, en als de twee zouden worden gescheiden, zou de hele Kosmos terugvallen tot chaos en niet-zijn. Het is daarom volstrekt onjuist, en slechts een bewijs te meer van de grote verwaandheid van onze tijd, om (zoals de wetenschappers) te beweren dat alle grote geologische veranderingen en omwentelingen werden teweeggebracht door gewone en bekende natuurkrachten.
714/715: Als men de wetten van harmonie overtreedt of, zoals een theosofische schrijver het uitdrukt, ‘de wetten van het leven’, moet men erop zijn voorbereid tot de chaos te vervallen die men zelf heeft voortgebracht. Want volgens dezelfde schrijver ‘is de enige conclusie waartoe men kan komen, dat deze levenswetten zichzelf wreken, en dus dat elke wrekende engel slechts een symbool van hun reactie is’.

H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel II Stanza 10 Vervolg (p. 309):
Het juiste begrip van de esoterische antropogenese hangt af van een goede beheersing van deze leer. Deze geeft een aanwijzing voor de oplossing van het lastige vraagstuk van de oorsprong van het kwaad, en laat zien dat de mens zelf het ENE scheidt in verschillende tegengestelde aspecten.
H.P. Blavatsky De Geheime Leer Deel II Stanza 7 Het vijfde ras, goddelijke leermeesters (p. 475):
Omdat de geestelijke evolutie niet in staat was de stoffelijke bij te houden, toen de homogeniteit ervan eenmaal door de vermenging was verbroken, werd het geschenk de belangrijkste oorzaak, zo niet de enige oorsprong, van het kwaad16.
16) De filosofische opvatting van de Indiase metafysica plaatst de wortel van het kwaad in de differentiatie van het homogene in het heterogene, van het ene in het vele.
De Geheime Leer Deel II, Hoofdstuk 24 Het kruis en het pythagorische tiental (p. 652).
Voor hen bestond het hele metafysische en stoffelijke Heelal in, en kon het worden uitgedrukt en beschreven door, de cijfers van het getal 10, het pythagorische tiental.
Dit tiental, dat het Heelal en zijn evolutie uit de stilte en de onbekende diepten van de geestelijke ziel of anima mundi voorstelde, bood de onderzoeker twee kanten of aspecten. Het kon in het begin worden gebruikt voor en toegepast op de macrokosmos en werd dit ook, waarna het afdaalde tot de microkosmos, of de mens. Er waren dus de zuiver intellectuele en metafysische, of de ‘innerlijke wetenschap’ en de even zuiver materialistische of ‘oppervlak-wetenschap’, die beide konden worden verklaard en omvat door het tiental. Kortom, het kon worden bestudeerd uit de algemene begrippen van Plato en volgens de inductieve methode van Aristoteles. De eerstgenoemde ging uit van een veelomvattende goddelijke idee, waarbij de veelheid uit de eenheid voortkwam of de cijfers van het tiental verschenen, maar alleen om tenslotte weer te worden opgenomen en verloren te gaan in de oneindige cirkel. De laatstgenoemde steunde uitsluitend op zintuiglijke waarneming, waarbij het tiental kon worden opgevat, hetzij als de eenheid die zich vermenigvuldigt, hetzij als de stof die zich differentieert, en de studie ervan beperkt bleef tot het platte vlak; tot het kruis, of de zeven die voortkomt uit de tien – of het volmaakte getal, zowel op aarde als in de hemel.
Dit tweevoudige stelsel werd samen met het tiental door Pythagoras uit India meegebracht.
De Geheime Leer Deel II hoofdstuk 4 De duur van de geologische tijdperken, rascyclussen en de oudheid van de mens - (b) Over ketens van planeten en hun veelvoudigheid (p. 795/796):
Kenden de Ouden buiten hun eigen wereld nog andere werelden? Op welke gegevens berust de bewering van de occultisten dat iedere bol een zevenvoudige keten van werelden is – waarvan er maar één zichtbaar is – en dat deze, evenals iedere zichtbare ster of planeet, door mensen wordt, werd of zal worden bewoond? Wat bedoelen zij met ‘een morele en fysieke invloed’ van de sterrenwerelden op onze bollen?
Dit zijn vragen die ons vaak worden gesteld, en men moet ze vanuit ieder gezichtspunt beschouwen. Het antwoord op de eerste van de twee vragen is: wij geloven het, omdat de eerste natuurwet eenvormigheid in verscheidenheid is, en de tweede is analogie. ‘Zo boven, zo beneden.’ De tijd is voor altijd voorbij, waarin onze vrome voorouders geloofden dat onze aarde het middelpunt van het heelal was, en de kerk en haar arrogante dienaren konden eisen dat wij de veronderstelling dat een andere planeet bewoond zou kunnen zijn, als een godslastering zouden beschouwen. Adam en Eva, de slang en de erfzonde, gevolgd door de verzoening door het bloed hebben te lang ons denken in de weg gestaan, en zo werd de universele waarheid opgeofferd aan de krankzinnige verwaandheid van ons, kleine mensen.
800/801: Wij kunnen beginnen met de bijbel, het jongste van de heilige geschriften van de wereld. In Prediker, hfst. i, lezen wij deze woorden van de koning-ingewijde: ‘Het ene geslacht gaat en het andere komt, maar de aarde blijft eeuwig bestaan’, en verder: ‘Wat is geweest, is dat wat er zal zijn; en wat is gedaan, is dat wat er zal worden gedaan, en er is niets nieuws onder de zon.’ Het is niet gemakkelijk in deze woorden een verwijzing te zien naar de opeenvolgende rampen, waardoor de mensenrassen worden weggevaagd of, als we verder teruggaan, naar de verschillende veranderingen van de bol tijdens het proces van zijn vorming. Maar indien men ons zegt dat dit alleen betrekking heeft op onze wereld zoals wij die nu zien, zullen we de lezer verwijzen naar het Nieuwe Testament, waar Paulus (Hebreeën i) spreekt over de zoon (de gemanifesteerde kracht) die (door God) is benoemd tot erfgenaam van alle dingen, door wie hij ook de werelden (meervoud) heeft gemaakt3. Deze ‘kracht’ is hokhmah (of chochmah), de wijsheid en het woord. Men zal ons waarschijnlijk zeggen dat met deze term ‘werelden’, de sterren, hemellichamen, enz., werden bedoeld. Maar afgezien van het feit dat ‘sterren’ bij de onwetende opstellers van de Brieven niet bekend waren als ‘werelden’, ook al moet Paulus, die een ingewijde (‘een meester-bouwer’) was, ze hebben gekend, kunnen we op dit punt een eminent theoloog citeren, kardinaal Wiseman. In Deel I, blz. 309 van zijn boek, dat gaat over de onbepaalde periode van de zes dagen – of moeten we zeggen de ‘al te bepaalde’ periode van de zes dagen – van de schepping en de 6000 jaar, erkent hij dat wij volstrekt in het duister tasten over de betekenis van die uitspraak van Paulus, tenzij we mogen veronderstellen dat daarin een toespeling wordt gemaakt op de periode die is verlopen tussen het eerste en het tweede vers van hoofdstuk i van Genesis – op die oorspronkelijke omwentelingen, d.w.z. het herhaalde vernietigen en weer voortbrengen (van de wereld), aangeduid in hoofdstuk i van Prediker; dan wel met zoveel anderen en in de letterlijke betekenis de passage mogen aanvaarden (Hebreeën i, 1) die spreekt over de schepping van werelden – in het meervoud. . . . Het is heel merkwaardig, voegt hij eraan toe, dat alle kosmogonieën hetzelfde denkbeeld zouden opperen, en de overlevering van een eerste reeks omwentelingen zouden bewaren, tengevolge waarvan de wereld werd vernietigd en hernieuwd.
De Geheime Leer Deel II hoofdstuk 5 Organische evolutie en scheppende centra (p. 833):
Dit is juist voorzover het de ‘oorspronkelijke kiem’ betreft, maar het is onjuist dat die ‘kiem’ slechts ‘veel verder terug’ ligt dan de mens; want zij ligt op een onmetelijke en onvoorstelbare afstand (in de tijd, maar niet in de ruimte), zelfs van de oorsprong van ons zonnestelsel. Zoals de hindoefilosofie terecht leert, kan het ‘anīyāmsam anīyasām’ slechts door valse begrippen worden gekend. Het zijn de ‘vele' die voortkomen uit het ENE – de levende geestelijke kiemen of krachtcentra – elk in een zevenvoudige vorm, die de wet van de evolutie en van de langzame geleidelijke ontwikkeling eerst tevoorschijn roepen en haar dan de oorspronkelijke impuls geven.

G. Barborka boek Het Goddelijke plan Menswording en Evolutie:

G. BarborkaHet Goddelijke plan Mahatmabrieven
 Hoofdstuk VIIDe leer van de sferen - p. 296,297Brief No. 59
1e grondstellingHoofdstuk XIIDe leer van universele kennis - 'Hoe het Ene het Vele wordt' - p. 590-595Brief No. 15 en 59
2e grondstellingHoofdstuk IDe leer van voortdurende vernieuwing
3e grondstellingHoofdstuk VDe leer van voortdurende verandering - p. 168,169Brief No. 9

Pedro Oliveira Theosofie als geestelijke praktijk
Deze grondbeginselen vormen belangrijke verklaringen over de aard van de optimale werkelijkheid, het heelal en de mens, en zij zien deze drie als een organische en onverdeelde eenheid. Alle theosofische leringen komen voort uit de fundamentele grondbeginselen die hierboven zijn aangegeven. Zij zijn de hoeksteen van theosofie als systeem, maar ook als een beschrijving van universele, natuurlijke en menselijke processen. Zij combineren een monistisch en een evolutionair overzicht van de cosmos en in hun alomvattendheid wijzen zij op mogelijke overeenkomsten in wetenschap, religie en filosofie. Misschien was het daarom dat Madame Blavatsky (HPB) besloot tot de ondertitel voor De GeheimeLeer:
‘De synthese van wetenschap,godsdienst en wijsbegeerte’.

Ook een aantal westerse filosofen, waarvan Henri Bergson wellicht de meest vooraanstaande is onder de modernen, heeft begrepen dat rechtstreekse intuïtieve waarneming, eerder dan de rede, de grootste eigenschap is van het menselijk denkvermogen.
Naar de Smaragden Tafel wordt soms verwezen als zijnde de blauwdruk, omdat het een patroon vormt dat zichzelf op alle niveaus in ieder rijk van het universum herhaalt; en omdat men, door dat te begrijpen, al het andere begrijpt. Dit is een notie waarmee een theosoof volkomen vertrouwd moet zijn, daar theosofie, net als de leer van Hermes, analoog is. Laten we daarom, gewapend met ons nog onvolmaakte begrijpen van eenheid, deze blijkbaar mystificerende tekst eens onderzoeken.

De drie vergiften (De boeddhistische blik 25 juni 2023, NPO2):
Volgens de leer van
Boeddha liggen drie negatieve emoties ten grondslag van al het menselijk en maatschappelijk lijden: woede, hebzucht en onwetendheid. Samen vormen zij het principe van de 'drie vergiften'. Hoe manifesteren deze vergiften zich in het hedendaagse leven? Alexander Oey spreekt met verschillende boeddhisten en andere deskundigen over de drie vergiften.


Krishna en Zijn vele incarnaties <br> van de Oorspronkelijke Persoon <br> waarvan Jezus er ook een is.

De geleerde zielen zeggen dat de werkelijkheid van de onverdeelde kennis bekend staat als Brahman, Paramâtma en Bhagavân (het onpersoonlijke, gelokaliseerde en persoonlijke aspect). Tegenover het onpersoonlijke niveau Brahman, het illusievrij zijn, staat het persoonlijke niveau Bhagavan.
Er wordt in de vedische benadering onderscheid gemaakt tussen paramâtma (transcendente, hoogste ziel en jivatma (dierlijke of bewuste ziel). Paramatma zit in het hart van elk individueel jiva (Monaden) in de macrokosmos.
Vandaar dat de boeddhistische, vedische en magische of zoroastrische stelsels werden onderwezen in de eclectisch theosofische school, tezamen met alle filosofieën van Griekenland.

In plaats van Bhagavan wordt in de theosofie van het begrip Ain-Soph (Parabrahm) gebruik gemaakt.
H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel I, Proloog (p. 44):
Parabrahm (de ene Werkelijkheid, het Absolute) is het gebied van het absolute bewustzijn, dat is die essentie die geen enkel verband heeft met het voorwaardelijke bestaan en waarvan het bewuste bestaan een voorwaardelijk symbool is. Maar zodra wij in gedachten afstappen van deze (voor ons) absolute ontkenning, treedt er tweevoudigheid op in de tegenstelling van geest (of bewustzijn) en stof, subject en object.
Geest (of bewustzijn) en stof moeten echter niet als onafhankelijke werkelijkheden worden beschouwd, maar als de twee facetten of aspecten van het Absolute (Parabrahm), die de basis vormen van het voorwaardelijke Zijn, hetzij subjectief of objectief.

 

De in de bijlage ‘Nu, Verleden en Toekomst’ gerubriceerde publicaties laten zien dat het definiëren van het verschijnsel tijd nog niet zo eenvoudig ligt.

====

Probleem en Oplossing (‘Theorie en Praktijk’, Driegeleding, Wederkerigheid, Complementariteit tussen 'Individueel en Collectief', Ontmaskeren)

Zhuangzi: De verstilde geest van de wijze is een spiegel voor hemel en aarde - een vergrootglas voor alle dingen.
Matteüs 7: En wat ziet gij den splinter, die in het oog uws broeders is, maar den balk, die in uw oog is, merkt gij niet?
Maak u niets wijs: God laat niet met zich spotten. Wat een mens zaait zal hij ook oogsten. Wie zaait op de akker van zijn zondige natuur, zal van die natuur verderf oogsten; wie zaait op de akker van de Geest, zal van de Geest eeuwig leven oogsten. (Galaten 6:7-8)
Hermes Trismegistos: Wie muziek begrijpt, die begrijpt de orde van de wereld.
Maarten Luther: Alle schepselen zijn maskers van God en achter die maskers speelt een verborgen God het theater van de wereld.
Marcus Aurelius Het leven van een mens is wat zijn gedachten ervan maken.
Benjamin Franklin: In free governments, the rulers are the servants and the people their superiors and sovereigns.
Jiddu Krishnamurti: Het individuele probleem is het wereldprobleem.
György Konrád: Op de vraag naar de zin van het leven antwoordt iedereen met zijn levensloop.
Albert Einstein Everything that can be counted does not necessarily count; everything that counts cannot necessarily be counted.
Robert Kennedy: Weinigen zijn bereid om de afkeuring van hun metgezellen te trotseren, de kritiek van hun kompanen, de gramschap van hun samenleving. Morele moed is een zeldzamer goed dan dapperheid op het slagveld of grote intelligentie. Terwijl juist die essentiële eigenschap nodig is voor degenen die een wereld willen veranderen, een wereld die zich slechts met veel pijn en moeite laat veranderen.
Ronald Reagan: De overheid is niet de oplossing voor onze problemen; de overheid is zelf het probleem.
Leo Stevens Op alle gebieden komt door de fixatie op de kwantiteit de kwaliteit steeds meer in de verdrukking.
Sören Kierkegaard: Ik ontdekte dat ik minder en minder te zeggen had, tot ik uiteindelijk stil werd en begon te luisteren. En in die stilte hoorde ik de stem van God.
Oek de Jong: 'Als je je ego durft los te laten, kom je in een vrede die alle verstand te boven gaat'
Charles Handy: Grote bedrijven zijn gevangenissen van de menselijke ziel.
Herman van Rompuy:
in de winter
klinkt het gekras van de kraaien
ijler dan anders (
haiku, 19 december 2010)
Angela Merkel: Terugdringen van het tekort en economische groei zijn twee kanten van dezelfde medaille. (Volkskrant 21 mei 2012)
Primair draait het echter om: Een nieuw evenwicht tussen het superkapitalisme en humanitaire waarden (Marcel van Dam Volkskrant van 19 mei 2012) of We hebben geen andere keuze dan een sterke euro en verdere integratie van Europa (Bert Wagendorp Volkskrant van 24 mei 2012).
Wim Kan: Als iedereen een ander mens gelukkig maakt, zijn we allemaal gelukkig. Tenzij we een oneven aantal mensen hebben.
Klaas van Egmond: Wat persoonlijke ontwikkeling is voor het individu, is ‘duurzame ontwikkeling’ voor de samenleving. Beide ontwikkelingen lopen langs dezelfde lijnen en worden aangedreven door dezelfde mechanismen.
Toby Tetenbaum: The most important role managers have at this time is to lead people through the transition from the industrial era to the information era, from the world of Newton to the world of chaos.
Nationaal Comité Inhuldiging: Mijn droom voor ons land, inspiratie voor onze Koning.
Shinzen Young: Psychologie vertelt ons iets over de problemen van een persoon zodat ze opgelost kunnen worden. Meditatie zegt iets over de gehele persoon zodat alle problemen verdwijnen.
Psychiater Dirk De Wachter: in de ongelukkigheid komen de grootste verbindingen tot stand. (Brainwash)
Elma Drayer Het klopt zonder meer dat de God van Nederland in vijftig jaar ingrijpend van gedaante veranderde. Maar wie meent dat Hij voorgoed uit deze contreien zal verdwijnen, is ziende blind en horende doof.
Peter Thiel: De weldenkenden nemen Trump „letterlijk maar niet serieus”, zijn aanhangers nemen hem „serieus maar niet letterlijk”. (Eelco Runia NRC 17 december 2016)
Sylvana Simons: Iedereen is een stukje van het probleem en iedereen is een stukje van de oplossing. (Nadia Ezzeroilli Volkskrant 23 december 2016 p. 8-9)
Ola Mafaalani: Dat vind ik dus interessant, dat je migratie niet alleen als probleem ziet maar ook als behoud van onze toekomst. (Hein Janssen interviewt Ola Mafaalani Volkskrant 7 oktober 2016)
Ockhams scheermes geldt voor: Cultuursociologie bevindt zich op het snijpunt (emanationisme) tussen Cultuurwetenschappen en Sociologie, Evolutiebiologie tussen Evolutie en Biologie, Culturele psychologie tussen Cultuurwetenschappen en Psychologie, Sociobiologie tussen Sociologie en Biologie, Evolutiepsychologie tussen Evolutie en Psychologie, Geofysica tussen Geologie en Fysica (met verscheidene wetenschappelijke subgebieden als Geomorfologie), Paleontologie tussen Geologie en Biologie, Astrofysica tussen Fysica en Astronomie, Astrochemie tussen Astronomie en Chemie, Kwantumchemie tussen Kantummechanica en Scheikunde, Geochemie tussen Geologie en Scheikunde en Geofysica tussen Geologie en Fysica. De homo sapiens, de relatie tussen lichaam en geest, tussen Micro-economie en Macro-economie (Ondernemerschap en Rentmeesterschap). Door de convergentie van twee disciplines ontstaat synthese. Uiteindelijk draait het om het onderzoek dat betrekking heeft op de relatie tussen Unificatietheorie en Eenheid in Verscheidenheid.
Stelling: Waar de Gulden middenweg van spirituele transformatie loopt is al millennia bekend. Het is niet nodig het wiel opnieuw uit te vinden. De middenweg geldt zowel top down als bottom up en is afhankelijk van de rollen die we bewust of onbewust in de maatschappij spelen. Er is niets nieuws onder de zon. De 'Hoofdroute' biedt in de eerste plaats een oecumenisch perspectief.
Chris van Dam:Als het ertoe doet, is je drijfveer je enige reddingsboei

De relatie tussen ‘Vergankelijk en Onvergankelijk’ berust op reciprociteit en Bijbels-complementarisme (Complementarianism) en wordt door Vyâsadeva in de Bhagavad Gita (hoofdstukken 2a,4,7,8,9,11,13,14,15,18a/b) toegelicht. Het oeuvre van H.P. Blavatsky is op deze relatie gebaseerd en wordt recent door Thich Nhat Hahn in met name zijn boek In de geest van liefde opnieuw aangehaald. In verband met de door Thich Nhat Hahn besproken soetra's, kan ook naar de Kama Sutra, een seksueel kookboek, worden verwezen. In Frankrijk zijn ook nog de gemeenschap van de boeddhistisch monnik Matthieu Ricard en van Roger Louis Schutz-Marsauche actief.

De verticale as (Axis mundi) door het midden van het Ei van Assagioli symboliseert de door Maslow genoemde zelfrealisatie, de Derde weg in de psychologie of de weg van het universele soefisme. Door dis-identificatie is het mogelijk dat we ons met de ware identiteit, het hogere zelf verbinden. De psychosynthese van Assagioli is een transformatieproces, waarbij in de mens de macht van het ego naar het hogere Zelf verschuift. Het maakt het laten oplossen van conditioneringen mogelijk. De hype rond het koloniseren van Mars is analoog aan het debat over kunstmatige intelligentie, de humanoïde robot.

De kwintessens, het mysterie van het leven zit in de ruimte, de aantrekkingskracht tussen twee mensen (De ander als spiegel; De ander centraal).
Wat daar precies gebeurt, daar begrijpen we heel weinig van, dat zijn louter vermoedens. Wat werkelijk belangrijk is, kan niet in woorden worden uitgedrukt.
Het geheim van het leven zit in eros verborgen. Echte liefde is onvoorwaardelijk, is niet voor een breezer te koop.
Het mysterie van het leven zit, net als de groei van een foetus bij de moeder, in onszelf.
Het mysterie van het leven kan in poëzie of rab voelbaar worden gemaakt. Door het leven te leven geef je zin aan het goddelijke LEVEN.

Het oplossen van de schijnbare paradox, de schijnbare tegenstelling, de eenheid der tegendelen van de oxymoron was al in de Bhagavad Gita bekend. Om probleem en oplossing met elkaar te verbinden gebruikt H.B. Blavatsky in haar oeuvre, de allegorie.

Friedrich Nietzsche in "Aldus sprak Zarathoestra", voorrede 4,25.
De mens is een koord, geknoopt tussen dier en een toekomstige, hogere mens,- een koord boven de afgrond. Een gevaarlijk over-lopen, een gevaarlijk op-weg-zijn, een gevaarlijk terug-schouwen, een gevaarlijk huiveren en staanblijven. Het grote in de mens is: dat hij een brug is en geen doel; wat bemind kan worden in de mens, is dat hij een overgang is...

Het rapport ‘E i V’ biedt een handvat (methodologie), namelijk de ‘bewustzijnsschil’ om aan een paradigmawisseling, een ommekeer in het denken, de unificatietheorie handen en voeten te geven. Of met andere woorden te laten zien hoe de 'Kwantumshift in het wereldbrein' geleidelijk plaatsvindt. Het is net als met Geest en Lichaam, hemel en aarde, Zo boven, Zo beneden, top down en bottom up, deductief en inductief. Het zijn de twee complementaire kanten van een medaille, het is de psyche (ziel), de schakel tussen geest en lichaam, 'Heer en Slaaf' (Nietzsche) waar het in de Kwantumshift, de Unificatietheorie echt om draait. In het onderzoeksrapport ‘E i V’ wordt het kosmisch bewustzijn aan de hand van de ‘bewustzijnsschil’ toegelicht.

Aldus sprak Nietzsche (Ronald van Raak de Volkskrant 10 maart 2024, katern Boeken en Wetenschap p. 22-23):
Friedrich Nietzsche is terug van nooit echt weggeweest, met een zwik nieuwe uitgaven van en over zijn werk. Heuglijk nieuws, want zijn denken blijft fascineren, ook voor lezers van nu.

In de wereld draait het om het vraagstuk van Leraar en Leerling, de ‘oplossing’ van de leugenaarsparadox. Mozes, Socrates, Plato, Aristoteles, Pythagoras, Jezus, Boeddha, Mohammed, Bahá'u'lláh, Friedrich Nietzsche, Douglas Hofstadter, Peter Sloterdijk, Hans Clevers, Robbert Dijkgraaf, Hans Achterhuis, Henk Procee, Ad Verbrugge en Pim van Lommel zijn wetenschappers, die het probleem van het ego onderkennen, maar wel op elkaars inzichten voortbouwen. Ook een zeer grote verscheidenheid kunstenaars en cabaretiers brengt in hun werk de immateriële wereld tot uitdrukking. Maar te veel politici prevaleren dwaasheid boven wijsheid.

René Meijer De Ether Bestaat!
DEEL I: Methode en Wetenschap – A Methodische Vooroefeningen
Inleiding
11: We kunnen er natuurlijk ook de filosoof
René Descartes (1596-1650) bijhalen met zijn methode die er veel op lijkt, en de filosofen I. Kant (1724- 1804) voor de dualiteit en G.W.F. Hegel (1770-1831) voor het idee van these tegenover antithese om tot een synthese te komen, we kunnen S. Freud (1856-1939) raadplegen voor de analyse en F. Nietzsche (1844-1900) voor de zelfverwerkelijking, maar dan zijn we met het bouwen van één huis met meerdere bouwmeesters bezig.

Gulden snede en getallen van Fibonacci (Spiraal).
Jan Wicherink boek
Ontheemde Zielen Ontwaken (p. 65):
Misschien wel het meest belangrijke onderwerp in de
Heilige Geometrie is de Gulden snede. De Gulden snede is een speciale verhouding die wordt aangeduid met de Griekse letter d, Phi genaamd (spreek uit als fi).
Ze voldoet aan d = ½ * 'wortel van 5' (2,236) + ½ = 1,618
66: Een variant van de
Gulden snede spiraal is de Fibonacci-spiraal.

Prachtvonds. Maar waar was het voor? (Ernst Arbouw de Volkskrant 24 februari 2024, katern Boeken & Wetenschap (p. 22-25):
Amateurarcheologen deden bij het Engelse plaatsje
Norton Disney de ‘vondst van hun leven’: een puntgaaf bronzen twaalfvlak uit de Romeinse tijd. In Nederland doken deze dodecaëders ook al eens op. Nog altijd weet niemand waarvoor ze dienden.

In het oeuvre van H.P. Blavatsky is de Dodecaëder, bekend uit de Romeinse tijd, het belangrijkste religieuze symbool en staat voor onze pelgrimage op aarde (de 'Hoofdroute').
Maar de
Dodecaëder (Frame of reference) toont ook de eerste voorloper van het Standaardmodel. Dit model geeft weer een voorzet voor het Full Standard Model of Elementary Particles.

Het menselijk tekort hangt net als het democratisch tekort slechts met een contrast in ons denken samen, zoals Theïst en Atheïst, 'Altruïsme en Egoïsme', 'Goed en Kwaad' en 'Fysica en Metafysica'. In het rapport ‘E i V’ staat niet de discussie ‘Geest of Stof’, 'Aristoteles of Descartes', what’s in a name centraal, maar de wederkerigheid (reciprociteit) tussen beide, het 'en-en'/'of-of' mechanisme (Dichotomieën, lees Complementariteit), de Kwintessens.

Het rapport ‘E i V’ beoogt de kloof tussen Probleem en Oplossing, tussen ‘Theorie en Praktijk te verkleinen’. Helaas zijn sinds de Irakoorlog in 2003 de spanningen in de wereld eerder toe – dan afgenomen. In de theosofie ligt het accent op het Ken uzelve, daarentegen beoogt de overheid het moreel kompas met behulp van nudging op te krikken of te manipuleren. In de kern gaat het om een cultuuromslag, die het evenwicht, de harmonie herstelt.

De Tafels van smaragd van Hermes Trismegistos zijn vergelijkbaar (Wet van analogie) met de 2 stenen tafels, de tien geboden waarmee Mozes van de berg af kwam. In de bijlage Triade + Tetrade worden De Tafels van smaragd aan de hand van de twee stenen tafelen en het thema prototype, lees, kwintessens of blauwdruk, toegelicht.

Het filosofische gezichtspunt wordt in het bijzonder belicht door de wetenschapsfilosofen Nick Bostrom, Ervin Laszlo en Sir Karl Popper, door de politieke filosofen John Gray en Michael Sandel, de filosofen Hans Achterhuis en Emmanuel Lévinas en de godsdienstfilosofen Karen Armstrong en Martin Buber. Voor het religieuze perspectief wordt verwezen naar de verhalen, die zijn opgeschreven in de Veda’s, de heilige boeken van het Hindoeïsme, het Boeddhisme en in het Oude - en het Nieuwe Testament.

Anna Lemkow toont in haar boek Het Heelheidprincipe de 'Hoofdroute' (diagram op blz. 145), van 'Boven naar Beneden' de verbinding (religare) tussen elementaire deeltjes en biosfeer, de Axis Mundi tussen Aarde en Hemel, de Complementariteit. In het oude India was het geslachtsdeel, de fallus, Liṅga (Sanskriet), de Staf van Hermes het symbool van abstracte schepping, namelijk vruchtbaarheid. Hoe met het ontbrekende puzzelstukje, in verbinding te komen was in de Bhagavad Gita al bekend. De inzichten van Rutger Bregman, Samuel Lee, Mathijs Bouman, Damiaan Denys en Stephen Sanders vullen elkaar aan, zijn interdisciplinair.

De energietransitie gaat goed, nu de landbouw nog (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 8 januari 2024, p. 2):
Tijdens haar studie milieukunde zag
Hannah_Ritchie de toekomst niet meer zitten. Klimaatverandering zal de wereld in chaos storten, dieren gaan massaal de weg van de dodo, dit komt nooit meer goed. Het is een gevoel dat veel mensen die zich bovengemiddeld zorgen maken om het klimaat waarschijnlijk wel herkennen. Maar toen Ritchie als onderzoeker bij de website Our World in Data allerlei cijfers begon te bestuderen moest ze haar beeld bijstellen. Er zijn namelijk genoeg ontwikkelingen die wél de goede kant op gaan. Ze schreef er een boek over waarin ze wil afrekenen met doemdenken: Niet het einde van de wereld.

Een rapport over grensoverschrijdend gedrag is geen eindpunt, maar een startschot (Ibtihal Jadib de Volkskrant 7 februari 2024, p. 2):
Maar een onderzoeksrapport naar grensoverschrijdend gedrag is geen eindpunt, eerder het startschot voor een gesprek over
heling, rehabilitatie en vertrouwen. Hoe en wanneer bereik je die dingen?
Als
mensen struikelen is het niet alleen nuttig om te wijzen naar het hoe en waarom van de val, maar is het ook belangrijk elkaar weer overeind te helpen.

Perverse geschiedenis (Arnon Grunberg de Volkskrant 6 februari 2024, p. V10-11):
The Zone of Interest, gebaseerd op een roman van Martin Amis, is een film over Auschwitz-commandant Rudolf Höss en zijn vrouw. Arnon Grunberg las het boek, zag de film en concludeert dat mensen wel lessen willen trekken uit de geschiedenis, maar dat de geschiedenis haar eigen gang gaat.

‘Mijn droomproject is een pelgrimshuis’ (Fokke Obbema interviewt Musti Önlen de Volkskrant 2 februari 2024, p. 16-17):
Tijdens een voetreis naar
Santiago de Compostela besluit Musti Önlen dat hij iets goed te maken heeft met zijn familie en met de maatschappij. Het leidt tot een project voor dakloze jongeren. ‘De Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens is mijn kompas.’

Musical Jesus Christ Superstar
‘Just watch me die!’ (Marijn van der Jagt De Groene Amsterdammer, 1 februari 2024 p. 56-57):
Als
Jezus vraagt waarom hij eigenlijk moet sterven, doet God er het zwijgen toe. In Ivo van Hove’s versie van Jesus Christ Superstar is het echter het volk dat schuldig is aan Jezus’ dood.

De verwurging van Gaza
Een Palestijnse staat voorkomen (Rutger van der hoeven & De Groene Amsterdammer 1 februari 2024, p. 12-15):
Door de huidige oorlog wordt
Gaza fysiek vernietigd, maar de economische en sociale afbreuk van het gebied begon al veel eerder.

Essay Het genie
God in de kaarten kijken (Joost de Vries & Yaghoub Sharhani De Groene Amsterdammer 31 januari 2024, p. 42-47):
Moeilijke mannen op eenzame hoogte die
ondoorgrondelijke uitvindingen doen – het genie houdt nog altijd onze aandacht vast. Nu niet meer de kunstenaar, maar de natuurkundige, de wiskundige, het computergenie.
Claire Dederer
schrijft erover in haar veelbesproken essayboek Monsters (2023): ‘Het genie is een axioma. Het is een fantasie die we collectief hebben. Het genie is niet zozeer een soort persoon als wel een status van een persoon; een persoon die alles kan doen wat hij wil.’

Waar maak ik mij toch druk om op mijn leeftijd’ (Marjon Bolwijn interviewt Jaap Fries de Volkskrant 12 juni 2023, p. 16-17):
Jaap Fries is 100 jaar. Hoe kijkt deze beroepsmuzikant terug op de eeuw die achter hem ligt? En wat vindt hij van het huidige tijdsgewricht?
En ik las deze uitspraak van de Romeinse keizer en filosoof
Marcus Aurelius: ‘Het geluk in je leven is afhankelijk van de kwaliteit van je gedachten.
‘Wat je denkt, bepaalt hoe je iets beleeft. Gedachten maken je niet gelukkig, wel gewone dagelijkse belevenissen, zoals een praatje maken met iemand. En muziek maken of luisteren, dat activeert iets positiefs in je hersenen.’

Wat zijn dit voor vragen? De tevreden pessimist (Gidi Heesakkers interviewt Stine Jensen de Volkskrant 7 juni 2019, p. V18-19):
Stine Jensen – opgegroeid met Scandinavische melancholie – verdiepte zich voor het filosofieprogramma YES ik ben! in positief denken. Wat blijkt: het hoeft dus helemaal niet.
Mediteren of hardlopen?
‘Hardlopen vind ik verschrikkelijk, maar
yoga en mediteren hebben mij doen inzien dat je werkelijk iets kunt doen waardoor je wat positiever gaat denken.’
Zoekende of gevonden?
Een leven lang zoekende, dat kan niet anders. Ik denk alleen dat een groot deel van het zoekende zijn ook acceptatie is; het onderzoeken van je verleden en het omarmen van je ongeluk, op de een of andere manier. Niet ál het ongeluk kun je omarmen, maar je zult je ertoe moeten verhouden. Dat maakt ook dat ik empathisch sta tegenover de mens die zichzelf wil verbeteren, en niet denk: wéér zo’n onuitstaanbaar type dat naar een paardencoach gaat. Er wordt geleden, dáárom gaan we op zoek.

De ultieme blauwdruk van het leerproces (‘Avatar’, oerbron) blijft in de schepping verborgen. Wel is het mogelijk voor de mensheid van kennis uit de oerbron gebruik te maken. Het is met behulp van meditatie of gebed, het Onze vader mogelijk om orde te scheppen in de chaos. Het is een illusie te geloven dat we de schepping kunnen beheersen. Het geloof in een nieuwe toren van Babel, met de huidige kredietcrisis als gevolg, is daar een duidelijk voorbeeld van.

H.P. Blavatsky De Sleutel tot de THEOSOFIE
Hoofdstuk VI -
Over de verschillende toestanden na de dood:
Over eeuwige beloning en straf; en over
nirvåña (p. 101,102, nieuwe versie p. 88)
Vr.: Ik denk dat ik niet hoef te vragen of u in de christelijke
dogma’s van een paradijs en hel gelooft, of in toekomstige beloningen en straffen, zoals de orthodoxe kerken die leren?
HPB: Zoals ze in uw
catechismussen worden beschreven, wijzen we ze volstrekt af; dat ze eeuwigdurend zouden zijn is totaal onaanvaardbaar. Maar we geloven beslist in wat we de wet van vergelding noemen en ook in de absolute rechtvaardigheid en wijsheid waardoor deze wet, of karma, wordt geleid. Daarom weigeren we resoluut het wrede en onfilosofische geloof in eeuwige beloning of eeuwige straf aan te nemen.
Hoofdstuk XII -
Wat is praktische theosofie?
Plicht (p. 212, nieuwe versie p. 185):
Vr.: Wat verstaat u in de theosofie precies onder ‘
plicht’? Toch niet de christelijke plichten die Jezus en zijn apostelen predikten, want die erkent u niet?
HPB:
U vergist zich opnieuw. Op wat u ‘christelijke plichten’ noemt, werd al eeuwen voor de christelijke jaartelling door alle grote ethische en religieuze hervormers sterk de nadruk gelegd. Alles wat groots, edelmoedig, heldhaftig was, werd in vroeger tijden niet alleen besproken en van de kansels gepredikt, zoals in onze tijd, maar er werd naar gehandeld, soms door hele volkeren. De geschiedenis van de boeddhistische hervorming staat vol met de edelste en meest heldhaftige, onbaatzuchtige daden. ‘Wees allemaal eensgezind, meedogend tegenover elkaar; heb elkaar lief als broeders, wees barmhartig, vriendelijk; vergeld kwaad niet met kwaad of laster met laster; maar integendeel met het goede’, werd door de volgelingen van Boeddha al eeuwen voor in praktijk gebracht. De van het christendom is ongetwijfeld groots; maar even zeker is het dat ze niet nieuw is, en dat ze gebaseerd is op ‘heidense’ plichten.
Viertal. (p. 344, nieuwe versie 304): De vier lagere ”beginselen in de mens”, die zijn persoonlijkheid vormen (namelijk lichaam, astraal dubbel, prana of leven, de zetel van begeerte en lagere manas of het breinverstand); onderscheiden van het hogere drietal of de hogere triade, die bestaat uit de hogere geestelijke ziel, denkvermogen en atman (hoger zelf).
Metafysica (p. 381,382, nieuwe versie 287):
Van het Griekse meta, ‘boven’, en fysica, ‘de dingen van de uiterlijke stoffelijke wereld’. Als men het woord vertaalt met ‘
boven de natuur’ of bovennatuurlijk, dan vergeet men de en houdt men zich vast aan de letter, want het betekent eerder boven het natuurlijke, zichtbare, of concrete. In de ontologie en filosofie duidt de term metafysica de wetenschap aan die zich bezighoudt met het werkelijke en blijvende zijn, in tegenstelling tot het onwerkelijke, illusoire bestaan, of de wereld van de uiterlijke verschijnselen.

In de bijlage bij dit hoofdstuk wordt het thema ontologie (ontologisch) en metafysica door H.P. Blavatsky toegelicht.

Anna Lemkow boek Het Heelheid Principe
Hoofdstuk 2
Onze kenvermogens (p. 77):
In de
Mandukya Upanishad van de hindoe-geschriften wordt over turiya gezegd dat het een vierde toestand van bewustzijn is, voorbij de toestanden die we kennen: “Het is niet de kennis van de zinnen, noch is het relatieve kennis, nog ook afgeleide kennis. Voorbij de zinnen, voorbij het begrip, voorbij alle uitdrukking is turiya (de vierde toestand van bewustzijn).”129
Hoe
buitengewoon diepzinnig is dit oude gezegde! De schrijver had kennelijk een kennis van wat we tegenwoordig epistemologie zouden noemen (de wetenschap van het kennen) en van ontologie (de wetenschap van het zijn). Is een dergelijke uitspraak niet een krachtige herinnering aan het feit dat de eeuwige wijsbegeerte inderdaad sinds mensenheugenis bestaat? Waar komt zij vandaan? Maar ja, waar komt het hele prachtige, aardse schematische proces vandaan? Het schematische proces ging ongetwijfeld vooraf aan de realisatie ervan!

Het rapport ‘E i V’ gaat uit van de natuurwet van 'zaaien en oogsten', 'in het verleden ligt de toekomst besloten' Grace F. Knoche:
En omdat we één mensheid zijn en niet los van elkaar staan, beïnvloeden we niet alleen het lot van degenen met wie we omgaan, maar ook van duizenden anderen die op onze golflengte zitten. Als onze
motieven altruïstisch zijn, zaaien we in de gebieden van de geest; dienen we onszelf, dan zaaien we op de akker van ons persoonlijke zelf. We oogsten zoals we zaaien, want de natuur reageert onpersoonlijk zonder rekening te houden met wat voor de zaaier aangenaam of onaangenaam zou zijn. De oogst zal zich automatisch aanpassen aan het zaaisel, omdat ieder mens zijn eigen oogster en optekenaar is die op de geheugencellen van zijn karakter, en in feite op elk niveau van zijn wezen, afdrukt wat hij is.

Grace F. Knoche Grace F. K Duizend Lichten Aansteken
Hoofdstuk 5 De : een poort naar het licht (p. 54,55):
We beseffen dat hoe we leven wanneer we twintig of veertig of zestig zijn invloed heeft op de kwaliteit van onze dood, op ons leven na de dood, en ook op onze toekomstige incarnaties. Als we iets van dit grotere beeld kunnen delen met de mensen van wie we houden, dan zijn ze beter in staat met hun karma om te gaan en te doen zoals
Marcus Aurelius gebood: ‘Nu zijn uw resterende jaren gering. Leef ze dan alsof u op een bergtop stond’.* Er is een waardigheid in de menselijke ziel die tot zijn recht komt in deze uren van beproeving. Zelfs als er heel moeilijke perioden moeten worden doorgemaakt, helpt het onnoemlijk om te weten dat ons leven een natuurlijk deel van het lot is dat ieder van ons heeft zitten weven sinds de dageraad van de tijd, en dat ons op juist dit moment heeft voorbereid. Het werkt voor beide partijen helend om rustig te kunnen spreken en openlijk of in stilte te kunnen communiceren met hen die sterven; niet alleen vinden ze daarin een diepe troost, maar wijzelf delen op een heel heilige manier in dat proces.
*)
Meditaties, bk. 10, §15, Eng. vert. Staniforth, blz. 157.

Stefan Carey en Andrew Rooke De zeven juwelen van wijsheid
De lijst van bekende mensen in het westen die de reïncarnatiegedachte hebben geaccepteerd is enorm, en omvat onder andere Plato, Marcus Aurelius, Paracelsus, Henry More, Alfred Lord Tennyson, Edgar Allen Poe, Herman Melville, Gustav Mahler, H.G. Wells en George Santayana.
Zoals
Benjamin Franklin zei: Als ik zie dat niets wordt vernietigd en geen druppel water wordt verspild, kan ik niet geloven in de vernietiging van de ziel, of dat [God] het zou toelaten dat dagelijks miljoenen kant en klare geesten worden verspild en Zichzelf vervolgens de moeite getroost voortdurend nieuwe aan te maken.
Ik zie de dood als iets dat even
onontbeerlijk is als de slaap. We zullen de volgende ochtend weer fris opstaan. – Ibid., blz. 271

De twee in één toont de MENS, de synthese, de eenheid die bestaat uit de ziel en de relatie tussen geest en lichaam. Bij de twee in één kan ook aan de kwadranten van Daniel Ofman worden gedacht of de definitie van Jan Börger: De Basis van alle cultuur is de ether, d.w.z. de eenheden voor zich gedacht en de eenheden in-een gedacht en dat tegelijkertijd. De tijdgeest, de Zeitgeist kunnen we beïnvloeden (BOEK VAN HET LEVEN, 'Akasha-kronieken', Noösfeer).

Het bewustwordingsproces (oplossingsrichting, Derde Weg) bestaat uit de uitwisseling tussen het vrouwelijk en het mannelijk, tussen 'Chaos, Gaia en Eros' en het 'Goede, Ware en Schone', tussen lichaam en geest (levensatoom, geestvonkatoom), tussen lagere Tetrade en hogere Triade, tussen chaos en harmonie, tussen navel (Epithumia) en hart (Thumos), tussen begin en het einde, tussen Alpha en Omega.
De Goddelijke liefde Eros (
Thumos) zorgt voor het verbinden terwijl daarentegen de keerzijde van Eros (Epithumia) voor het scheiden zorgdraagt. De negatieve betekenis van Eros staat voor wellust, driftleven, epithumia. Eros heeft een positieve en een negatieve betekenis.
Voor Jung betekent eros de
religieuze drift, voor Freud de seksuele drift. Alles heeft zijn tegenstelling, begeerte inbegrepen.

De paranoia, oftewel de marktfundamentalisten in het Westen kunnen met de moslimfundamentalisten in het Oosten worden vergeleken. Deze 'scoringsdrift', deze mentaliteit heeft dezelfde wortels Demon est deus inversus. Fundamentalisme is op haar beurt weer een reactie op het secularisme en is vermoedelijk op dezelfde onderbuikgevoelens, epithumia van Plato gebaseerd. Maar gelukkig bestaat er ook thumos. De hamvraag is nu laten onze politieke leiders hun onderbuikgevoelens door thumos of epithumia regeren?

De Geheime Leer Deel I - Inleiding (p. 29):
Maar voor het publiek in het algemeen en de lezers van De geheime leer kan ik herhalen wat ik aldoor al heb verklaard, en wat ik nu formuleer in de woorden van Montaigne: Heren, ‘IK HEB HIER ALLEEN MAAR BLOEMEN VOOR EEN BOEKET UITGEZOCHT, EN HEB ER NIETS VAN MIJZELF AAN TOEGEVOEGD DAN HET TOUWTJE DAT ZE SAMENBINDT.’1
1) Essais, boek 3, hfst. 12.

Net als de Bhagavad Gita beschrijft De Stem van de Stilte een dialoog tussen Leraar en Leerling.

H.P. Blavatsky De stem van de stilte*
*) Bij elk vers in
De Stem van de Stilte wordt ook naar het betreffende vers in Drie Wegen, Eén Pad verwezen (eerst de pagina/betreffende versnr.).
Fragment I
p 13: (38 21.):
Geef uw leven op, als u wilt leven.
p 13: (38 22.): Drie hallen,
vermoeide pelgrim, voeren naar het einde van uw zwoegen. Drie hallen, overwinnaar van Måra, zullen u door drie toestanden14 brengen naar de vierde15 en van daaruit naar de zeven werelden16, de werelden van eeuwige rust.
Fragment II
De Twee Paden
p. 39 (68 181.): Als het vergankelijke wordt opgeofferd aan het blijvende valt de prijs u ten deel: de druppel keert terug vanwaar hij kwam. Het open PAD leidt naar de onveranderlijke verandering – nirvåña, de glorierijke toestand van absoluutheid, de gelukzaligheid die menselijk denken te boven gaat.

H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Proloog (p. 46):
(1.) Het
ABSOLUTE, het Parabrahm van de Vedantaleer of de éne Werkelijkheid, SAT, dat zoals Hegel zegt, zowel het absolute Zijn als Niet-zijn is.

De drie woorden: 'luciditeit, helderheid en moed' van Dominique Moïsi staan tegenover de financiële schijnwereld (casinokapitalisme, creatieve boekhouden en helicoptergeld) van Mario Draghi. Met zijn dat de overheid niet van zijn fouten leert treedt Alex Brenninkmeyer in de voetsporen van Friedrich Hegel: De geschiedenis leert ons uiteindelijk alleen dit, dat de mensen niets uit haar willen leren.

Verlichting of Nirwana
Ga op onderzoek uit en probeer te ontdekken |wie-je-werkelijk-bent| (Ken uzelve), want de tegenpool van verlichting is onwetendheid en verwarring!
De mens leeft zo als burger van twee werelden. Naar zijn lichamelijke staat is hij gebonden aan deze materiële wereld van vergankelijkheid en dood, naar zijn geestelijke kern behoort hij tot de goddelijke wereld. De natuurlijke mens is zich zijn hoge afkomst echter niet meer bewust: hij denkt dat dit aardse leven het werkelijke leven is.
Om hem te wekken uit die
staat van onwetendheid komt vanuit de goddelijke wereld een gestalte die de mens gnosis ofwel goddelijk inzicht brengt. Alleen wie door gnosis weet vanwaar hij komt, wie hij naar zijn goddelijke kern werkelijk is, en waar hij heengaat, is verlost. Goddelijk inzicht en verlossing zijn in wezen identiek: ''verlossing is bevrijdend inzicht' en alleen de verlichtende gnosis bevrijdt! [Prof. J.van Oort - 'Het Evangelie van Thomas].

Bas van der Schot (de Volkskrant 13 april 2022 p. 29):

Wat nieuw leiderschap betreft is hij pessimistisch doch hoopvol. Een sterk individualistisch en collectief moreel kompas, die je samen afspreekt en hanteert, draagt hij aan als ingrediënt voor deze beweging. Wat is er volgens Chris van Dam nodig om echt stappen te zetten? En welke persoonlijk inzichten helpen hem zijn kompas te ijken?

In het rapport Eenheid in Verscheidenheid worden de contouren geschetst hoe 'probleem en oplossing' van de culturele evolutie (cultuuroverdracht) met elkaar samenhangen. De oplossing van het ééndimensionale marktdenken ‘u vraagt, wij draaien’ heeft een psychologische (inhoudsopgave Deel IV), een sociologische (Deel V) en een filosofische (Deel VI en VII) dimensie. Een effectieve methode om de crisis aan te pakken is door deze drie perspectieven gezamenlijk in te zetten. Het bevorderen van de geestelijke gezondheid, de Spirituele Transformatie is op het Meditatie-diagram van Blavatsky gebaseerd. In het boek Het Goddelijke plan verwijst Barborka (p. 593) naar de Mahatmabrieven, Brief No. 15 (p. 97-99), het proces waardoor ‘het Ene het Vele wordt’ en op p. 296 naar de betekenis van het Zegel van Salomo of de Davidsster Brief No. 59.

Het innerlijke kompas van Inez van Oord sluit op de innerlijke strijd in de Bhagavad Gita aan. Haar boek Als jouw leven een cirkel is, waar sta je dan? kan als een vervolg op de Bhagavad Gita worden gelezen. Net zoals het boek De Hele Olifant in Beeld van Marja de Vries. Het zijn moderne versies van het boek Het Goddelijke plan menswording en evolutie van G. Barborka. Het Goddelijke plan, Deel 1 en Deel 2 bevat een samenvatting van het oeuvre van H.P. Blavatsky.

Het leervermogen van ons brein, de neuroplasticiteit maakt het mogelijk de wereld te veranderen. Zowel politieke als geestelijke leiders beogen al millennia emoties te reguleren, te manipuleren. Met behulp van het vrijemarktfundamentalisme zal het Mark Rutte c.s. zeker niet lukken het universele mechanisme ‘zo boven, zo beneden’ te verslaan. Al millennia is er een controverse tussen wetenschappers , lees probleem van het ego over het ontstaan van leven, Het Zijn en het Niet-Zijn, het To be, or not to be van William Shakespeares, de absolute geest volgens George Friedrich Wilhelm Hegel en de algeest van Freek van Leeuwen. In zijn roman Chronicles from the Land of the Happiest People on Earth belicht Wole Soyinka negatieve aspecten, die met het occultisme in verband worden gebracht. Andere voorbeelden zijn voodoo en zwarte magie.
In de kern gaan al de boeken van Ian Buruma over het thema
verlossing. Ian Buruma belicht de vluchtelingenproblematiek in zijn boeken vanuit een universeel perspectief. VKK-priester professor J.E. Stok werkt in zijn voordrachten het thema verlossing, dat de mens ‘tegelijkertijd zowel offeraar als slachtoffer is’ ('heer en slaaf' van Nietzsche) uit. 'Heer en slaaf' zijn in een relatie niet gelijk maar complementair en kunnen worden gebruikt, zijn een metafoor, net als 'Mannelijk en Vrouwelijk' om de aard van de menselijke natuur tot uitdrukking te brengen.

Door socialisten werd er vroeger op gewezen dat de directeur het volk arm en de pastoor ze dom hield. Nu is er ondanks de welvaart zelfs een grotere tweedeling tussen arm en rijk aan het ontstaan. De kredietcrisis laat zien dat de bestuurders te veel met het bemachtigen van bonussen in de weer zijn geweest en dat ze daardoor onvoldoende tijd hebben overgehouden om echt op het winkeltje te passen. Nu zorgen het onderwijs en de teloorgang van de media (Volkskrant 13 december 2008) er voor om de domheid van het volk te bevorderen en de toezichthouders, die zich met gebakken lucht bezig houden voor het eerste. Het Stockholmsyndroom is een bekend verschijnsel dat zich bij een toezichthouder kan voordoen, namelijk men wordt een soort van belangenbehartiger van de ondertoezichtgestelde.

Libido: In Jungs opvatting wordt het gedrag van de mens in belangrijke mate bepaald door een algemene levensdrang die hij libido (levenskracht) noemde. Hiervoor zag hij, en daarin verschilde hij sterk van inzicht met Freud, niet in de eerste plaats een seksuele oorsprong, maar eerder een religieuze (in de ruimste zin van het woord).
Voor Jung betekent eros de religieuze hartstocht, geestesdrift (
moslimfundamentalisme), voor Freud de seksuele drift, het hebben en in bezit nemen, de emotie egoïsme (marktfundamentalisme). Alles heeft zijn tegenstelling, aardse begeerte inbegrepen. Of met andere woorden mannen zijn fysiek zo geschapen dat ze achter hun … aanlopen, maar ze hebben ook een hoofd gekregen waarmee ze tot in de hemel kunnen reiken.
Carl Jung legt een accent op de
schaduwzijde en Roberto Assagioli op de verborgen keerzijde, de lichtzijde. Primair draait het om hoe balanceren we tussen de religieuze - en sexuele energie en sturen we onze werkdrift. In het rapport ‘E i V’ wordt de synthese van vier gezichtspunten, de kwintessens uitgewerkt.

De problemen, die in de Volkskrant van 26 maart 2022, katern Zaterdag worden gesignaleerd hangen met het emancipatieproces samen. De commercialisering en seksualisering van het vrouwelijk lichaam in het Westen is de grootste gevangenis ooit. Groter dan onze hoofddoek, want die kun je afdoen. (Kaouthar Darmoni Volkskrant Magazine 26 maart 2022 p. 12- 20)

Econoom Jan Pen (Volkskrant 24 december 2009): ‘Mijn opinie is minder stellig. Ik formuleer het allemaal niet zo hard meer. Ik heb wel een harde stem als het moet.’
Hij schraapt zijn keel en declameert de eerste twee strofen van
Die grenadiere van Heinrich Heine.
‘Dan blijkt het grote verschil: de een wil naar zijn
vrouw en zijn kind, de ander niet. Die wil soldaat blijven.'
‘Het is het meest pacifistische gedicht dat ik ken.’
Tiesse (zijn zoon): ‘Maar die ene wil blijven vechten voor de keizer.’
Jan:
‘Ja, ja, ja, het gaat om het verschil tussen die twee.
Er valt een stilte. Niet voor het eerst, maar deze duurt langer.
Uiteindelijk zegt Jan:
‘ik herken er een ideaal in. Het ideaal van het pacifisme. Nou, hup, het is mooi geweest.’

Beschaving gaat over de geschiedenis van inferioriteit en superioriteit. Het emancipatieproces, draait niet primair om man versus vrouw, maar om een paradigmawisseling, een gedragsverandering. Of zoals Thomas Decreus het weergeeft in zijn boek Een paradijs waait uit de storm over democratie en verzet. Of de in de managementliteratuur gebruikte metafoor zonder wrijving geen glans. Het gaat er om dat we het natuurlijke evenwicht, het contact met onze spirituele bron, 'bron van harmonie', het rechterpad weer herstellen.

Om ons levensgeluk op aarde te vergroten richten Jacobine Geel, Roxane van Iperen, Stientje van Veldhoven en Merel van Vroonhoven zich op het verbinden, terwijl met name Jeroen Dijsselboem, Niek Jan van Kesteren, Rogier van Boxtel en Ed Nijpels zich vooral richten op de schoorsteen moet blijven roken. Het werk van de opperlobbyist Niek Jan van Kesteren c.s. concentreert zich om alles zoveel mogelijk bij het oude te houden. Het betekent dat het belastingparadijs Nederland voor investeerders (grote multinational) zo aantrekkelijk mogelijk moet blijven. Het millennia oude vraagstuk van de schijnbare paradox, de contradictio in terminis zal een quantumcomputer niet oplossen.

In het 5Ddenkraam, lees Dodecaëder van Plato zijn de metafysica, het bovennatuurlijke en de fysica, ‘Geestkunde en Natuurkunde’, Levensbeschouwing en Ruimte - Materie – Tijd, Bewustzijnsevolutie en Evolutietheorie, Unificatietheorie (evolutie van het leven, epigenetica) en de Snaartheorie, twee complementaire kanten van één medaille. Het is de ziel (psyche, reflexieve bewustzijn) of met andere woorden het projectiemechanisme, de spiegelsymmetrie die beide met elkaar verbindt. Het gaat er om dat we leren ons met de natuurlijke kringloop te verbinden.

Het rapport ‘E i V’ is door mijn belangstelling voor het fenomeen organisatiecultuur ontstaan. Gewenste cultuurveranderingen in een organisatie worden in een 5Ddenkraam, het transformatieproces van antropogenese (hominisatie), de bewustzijnsschil geplaatst. Het is de (serendipiteit) van de zoektocht. Uiteindelijk draait het om de vraag: is het mogelijk de beschaving een stapje verder te brengen? Is het laagje vernis dat beschaving heet sinds de oudheid toegenomen? Primair draait het om hoe verschillende culturen zich door cultuuroverdracht met elkaar kunnen verbinden.

In het rapport 'E i V' draait het primair om de wisselwerking (wederkerigheid) tussen psychologie, sociologie, filosofie en ethiek. De interdisciplinaire aanpak (de vier pijlers psychologie, sociologie, filosofie en ethiek) in het rapport ‘E i V’ sluit nauw bij het transcendentalisme (literatuur, religie, cultuur en filosofie), Paracelsus (geneeskunst berust op vier pijlers: filosofie, astronomie, alchemie en ethiek), Pythagoras (‘bron van harmonie’: rekenkunde, sterrenkunde, meetkunde en muziek) en H.P. Blavatsky (De Geheime Leer: kunsten, wetenschappen, theologie en vooral de filosofie) aan.

Het gaat er om dat we ons weer met de natuurlijke eenheid, de oerbron verbinden. Het volmaakte getal 10 (1 + 2 + 3 + 4) wordt in de metafysische wereld verzinnebeeld door de 4 of de TETRAKTIS. Het laat zien dat er aan de wereld van de eeuwig wederkerende verschijnselen (Aldous Huxley:perennial’, Friedrich Nietzsche: ewige Wiederkehr’, een eeuwige natuurlijke ordening, een blauwdruk zevenvoudige samenstelling van de mens), het mystieke factorelement (x), een bepaalde natuurconstante? aan ten grondslag ligt. De Triade vormt de natuurlijke eenheid 'Ruimte, Materie en Tijd' en de Tetrade vormt de natuurlijke selectie. Bij levensprocessen gaat het om de natuurlijke eenheid en de natuurlijke selectie, namelijk om de Weltstoff van Teilhard de Chardin, de memen van Richard Dawkins, de geest-substantie Swabhâva (Mind stuff) in de Theosofie. Bij de natuurlijke selectie gaat het primair om de context Uw wil geschiede. Richard Dawkins heeft gelijk wanneer hij stelt dat het bij levensprocessen om natuurlijke selectie gaat. Het mechanisme achter het aanpassingsvermogen van de mens aan zijn omgeving is al millennia bekend.
(x) Het getal zeven, als een samenstelling van 3 en 4 (de Wet van Zeven, de Triade en Tetrade,
Trivium en Quadrivium), is dus het factorelement in elke oude religie, omdat het het factorelement in de natuur is. Zeven is het grondtal van het gemanifesteerde heelal (Purucker).

Om het evenwicht te herstellen beoogt de theosofie aan de hand van de paramita's, DE NIEUWE TIEN GEBODEN - gedragsregels voor de moderne tijd tegenwicht te bieden. In de Stem van de Stilte licht H.P. Blavatsky de paramita’s toe.

Aan de wereld van de eeuwig wederkerende verschijnselen (Aldous Huxley: perennial, Friedrich Nietzsche: ewige Wiederkehr)

het factorelement, Triade en de Tetrade, ten grondslag. De Triade, de triniteit vormt de en de Tetrade vormt de natuurlijke selectie.

Verleden en Toekomst, de eeuwige wederkeer verbonden door het NU. Gebroken symmetrie heeft betrekking op dat God niet schiep, maar scheidde (Ellen van Wolde). Het 5Ddenkraam (Kwintessens) biedt een kader om Jodendom, Christendom en Islam met elkaar te verbinden. Door aan te geven wat de verschillende levensbeschouwingen in de kern gemeenschappelijk (oerbron) hebben is het mogelijk aan de onderlinge consensus, aan de eenheid in verscheidenheid, aan een culturele trendbreuk, aan de overlevingsstrategie op aarde een steentje bij te dragen. Door tegenstellingen te verkleinen, twee tegendelen 'en-en' meer in balans te brengen, te integreren ontstaat een hogere waarheid. In zijn algemeenheid gaat het om het scheppen van eenheid in verscheidenheid.

In essentie behandelt het rapport ‘E i V’ het mechanisme ‘en-en’/‘of-of’ (‘God en Darwin’/’God of Darwin’, ’Eenheid’/‘Gebroken symmetrie’, 'Emergentie'/'Decompositie' ('Emergence'/'Quantum decoherence'), ‘Monade’/’Duade’), de twee kanten van een medaille. Het is de ziel (psyche) die de twee kanten van een medaille met elkaar verbindt. Voor 'God en Darwin' kan ook gelezen worden 'Geloof en Rede'. Zowel Mozes Maimonides (1135 – 1204) als Raymond Lull (1232 – 1315) zijn wetenschappers, die zich al intensief hebben toegelegd op het schijnbaar onoplosbare conflict tussen geloof en wetenschappelijke kennis. Mozes Maimonides (BRES nr. 268 juni/juli 2011) in zijn boek Gids der verdoolden en Raymond Lull in zijn hoofdwerk Ars Generale Ultima.

De paranoia, oftewel de marktfundamentalisten (Hans Achterhuis De utopie van de vrije markt) in het Westen kunnen met de moslimfundamentalisten in het Oosten worden vergeleken. Deze 'scoringsdrift', deze mentaliteit heeft dezelfde wortels Demon est deus inversus (Hogere – en Lagere Tetraktis).

Om het huidige tijdsgewricht te duiden verwijst de dwarsdenker Thilo Sarrazin in het interview ‘Werk eerst de ongelijkheid weg’ in de Volkskrant van 8 december 2012 naar de victoriaanse tijd. Wellicht is het handig voor Nederlanders aan de periode van de reformatie aandacht te besteden en is het raadzaam het boek Lof der zotheid van Erasmus nog eens ter hand te nemen. Het is opvallend dat de twee wetenschappers Dick Swaab en Victor Lamme, net als eerder Luther, niet in het bestaan van de vrije wil geloven. De geschiedenis lijkt zich te herhalen. Een bonus op aarde is voor veel mensen nu eenmaal aantrekkelijker dan een plaats in het hiernamaals.

In NRC Handelsblad is zaterdag 26 januari 2013 een manifest verschenen, ondersteund door vooraanstaande academici, met als doel om een EU-referendum af te dwingen over de toekomst van Nederland in de EU. Onder de initiatiefnemers bevindt zich onder andere Thierry Baudet die een burgerforum op gaat richten om zoveel mogelijk handtekeningen te verzamelen. Ook Ewald Engelen, Paul Cliteur en René Cuperus hebben het pleidooi ondertekend. Minister Timmermans van Buitenlandse zeken heeft via Facebook laten weten het absoluut niet nodig te vinden om de vraag over de positie van Nederland in Europa aan de burger voor te leggen.

Voetnoot Verleidingskunst (Arnon Grundberg Volkskrant 30 januari 2013)
Al is het commentaar van Arnon Grundberg op dit initiatief om een referendum te houden ook relevant: Helaas hebben de heren, zo mag duidelijk worden uit hun pseudowetenschappelijke proza, weinig begrepen van verleidingskunst.

Het gaat er niet om de complexiteit van organisaties te vergroten, maar om ze te verkleinen.
Het is nuttig meer bewust te worden van de achtergronden van
noodzakelijke lange termijn veranderingen en niet alleen ad hoc korte termijn vraagstukken op te lossen. De begripsverwarring ontstaat hoofdzakelijk doordat we ons met halve waarheden bezig houden. Binnen de traditionele hiërarchische structuren zijn de huidige complexe vraagstukken niet meer op te lossen. In plaats van dat we de systemen steeds complexer en ondoorzichtiger - Too big to fail - maken moeten we terug naar wat al in 1973 door de econoom E.F. Schumacher: in zijn boek Small Is Beautiful, het spreiden van risico's is aangegeven.

Zoals E. F. Schumacher stelt: ‘We hebben grote behoefte aan een betrouwbare kaart van de werkelijkheid’. De mens maakt deel uit van de triade Kenner, Kenproces en Kenproduct (Knower, Knowing, and Known). Het betekent dat we deel uitmaken van het leerproces en de waarheid is dat we nooit met de werkelijkheid die we onderzoeken, of met andere woorden de kaarten die we hebben getekend, zullen samenvallen.

Het probleem is het gebrek aan transparantie en democratie in de Europese Unie. Het boek De kosmische aard van onze werkelijkheid Inzicht in wereldfeiten en het strijdtoneel om ons bewustzijn van Jaas van der Meer laat zien hoe het mogelijk is de waarheid dichter te benaderen, economische machtsconcentraties te beperken en de democratische legitimiteit te verbeteren. Maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij onze volksvertegenwoordigers hoe aan een heldere en transparante Europese Unie inhoud en vorm te geven. De regering moet zich niet in de rol van Pontius Pilatus laten manoevreren.

Dirk Vlasblom Vrijheid, ongelijkheid en gewinzucht (NRC 8 augustus 2015):
De Verlichting geldt als de periode waarin Europa de sprong naar de moderne tijd maakte. Toch is de nalatenschap heel gemengd, bleek tijdens een internationale conferentie.
Zwanenzang
De lezing waarmee de Utrechtse hoogleraar Wijnand Mijnhardt de conferentie besloot, had de titel De zwanenzang van de Nederlandse Verlichting. Tot ongeveer 1720 was er in de Republiek ruimte – zij het geen groot publiek – voor radicale opvattingen als die van Baruch de Spinoza, die individu en samenleving wilde bevrijden van ‘bijgeloof’ en ‘intellectuele horigheid’. Die relatieve vrijheid hing samen met de autonomie en het kosmopolitische karakter van Hollandse steden. Onder de vele immigranten waren „Franse Hugenoten, gefrustreerde hovelingen uit Italië, ontgoochelde intellectuelen uit de Duitse landen en radicale republikeinen uit Engeland”. Zij konden publiceren in hun eigen taal bij Hollandse uitgevers, en die boeken werden in heel geletterd Europa gelezen.
Als Lodewijk XIV in 1672 de Nederlanden binnenvalt, maken bange regenten de als ‘kind van staat’ opgevoede zoon van Willem II stadhouder. Mijnhardt ziet de komst van Willem III als keerpunt. Het was deze ‘meest getalenteerde Oranjetelg ooit’ die de leiding nam van het verzet tegen Frankrijk én een begin maakte met centralisering van de politieke macht, iets waartegen de opstandige gewesten zich een eeuw eerder juist met hand en tand hadden verzet. Zijn achterneef zou als Willem IV in 1747 voor het eerst erfelijk stadhouder worden, waarmee een proces van ‘monarchisering’ werd ingezet dat in 1815 zou worden afgesloten met uitroeping van het Koninkrijk Holland.
In de tussentijd had het politieke denken in de Republiek een behoudende wending genomen. De machtsverhoudingen waren verschoven ten koste van stedelijke elites. Handelsstromen werden naar elders verlegd, de stadsbevolking kromp en als gevolg van stijgende landbouwprijzen won de landadel, bondgenoot van de erfelijke stadhouder, aan macht.
De immigrantenstroom droogde op en daarmee nam de diversiteit van de bevolking af. De intelligentsia raakte steeds meer naar binnen gekeerd en kunst en wetenschap kregen een steeds ‘nationaler’ karakter. Uiteindelijk baarde de Republiek, ooit een bolwerk van hemelbestormers, een behoudende monarchie.
De conclusie van vijf dagen congresseren zou kunnen luiden dat de nalatenschap van de Verlichting op zijn minst tweeslachtig is. In hedendaagse ideologische termen kunnen zowel ‘links’ (gelijkheid, mensenrechten) als ‘rechts’ (vrijheid van ondernemen, minimale staatsbemoeienis), en zelfs ‘uiterst rechts’ (superioriteit van het blanke ras) zich beroepen op dit wel heel gevarieerde repertoire.
Er lopen geen rechtstreekse lijnen van de Verlichting naar het heden. In die lange achttiende eeuw heeft de wetenschap belangrijke vorderingen gemaakt, waarop later is voortgebouwd, zeker. Maar liberale democratieën en moderne verzorgingsstaten lieten nog lang op zich wachten, en bij de opbouw daarvan is rijkelijk geput uit gedachtengoed van later datum, zoals
christen- en sociaal-democratie.

In Rampjaar 1672 beschrijft Luc Panhuysen op indringende wijze de grootste crisis van de Gouden Eeuw, een jaar waarin het volk destijds ‘redeloos, het land reddeloos en de regering radeloos heette.

Volgens De la Court stond bij de inrichting van de publieke zaak één doel voorop: welvaart. Dat is ook de strekking van zijn meest bekende en destijds beroemde geschrift, Interest van Holland ofte Gronden van Hollands-Welvaren uit 1662. Die welvaart kon alleen bereikt worden via een politiek systeem waarin kooplui of regenten het voor het zeggen hadden. Zij en zij alleen konden zorgen voor de vrijheid die nodig was om de handel te doen bloeien. Onder een monarch of stadhouder zou het tegenovergestelde gebeuren. Zijn doel was immers macht en die bracht onvermijdelijk gebondenheid met zich mee. Bovendien leidde macht tot het verlangen naar meer. De macht van een enkeling, kortom, was onverenigbaar met de welvaart van velen.
Dat De la Court hiermee niet volledig gelijk had, of in ieder geval dat een flink deel van de bevolking het zo zag, bleek toen in
1672 Franse troepen het land binnenvielen. De publieke zaak leek reddeloos verloren, de regenten waren radeloos en het volk was redeloos. De enige die nog in staat leek om iets te doen was stadhouder Willem. Hij werd als held op de schouders geheven.

Voor koningin Wilhelmina was stadhouder Willem III (1650-1702), naast Willem de Zwijger, haar grote held. Toen in 1672 de regering radeloos, het volk redeloos en het land reddeloos waren, had hij als door God gezonden met machtige hand ingegrepen en de agressieve, wufte en katholieke Lodewijk XIV tot staan gebracht. Tijdens de donkerste uren in de Tweede Wereldoorlog was Willem III voor haar een inspiratiebron, een voorbeeld ter navolging. En het moet gezegd, als felle Oranjeklant was hij op de lagere school ook een van mijn helden. Niet alleen zijn optreden tijdens het «Rampjaar» sprak tot de verbeelding, ook het feit dat hij koning van Engeland was geweest deed mijn ultranationalistische hart sneller kloppen. Wat een grote mogendheid waren «wij» geweest!

Het oeuvre van H.P. Blavatsky impliceert de ‘Eenheid in Verscheidenheid’, de synthese van these en antithese (‘Natuur en Cultuur’, Teilhard de Chardin: ‘Convergeren en Divergeren’, ‘Yin en Yang’, ‘Aantrekking en Afstoting’, Jiddu Krishnamurti: Je moet je eigen leraar en je eigen leerling zijn., ‘Ont-maskeren/Ontsluieren en Openbaren’, ‘Symmetrie en Levenskunstenaar’), de interdisciplinaire aanpak.

Om het probleem van het ego op te lossen gaat het in essentie om ‘Geloof, Hoop en Liefde’, Zingeving of ‘Wat bezielt ons?’ de moraal van het verhaal, lees de Tien geboden, de Boeddhistische blik (Arjan Visser Trouw 18 december 2021):
Joris Linssen houdt er zijn eigen religieuze rituelen op na. ‘
Je hoeft niet in God te geloven om een goed mens te zijn

Het rapport ‘E i V’ kiest voor de interdisciplinaire aanpak - de middenweg tussen de twee kanten van één medaille Geestkunde en Natuurkunde - de wisselwerking (wederkerigheid) tussen psychologie, sociologie, filosofie en ethiek of de synthese van de vier domeinen wetenschap, religie, filosofie en kunst. In het rapport ‘E I V’ staat religie in het bijzonder voor levenskunst, de moraal van het verhaal te worden ingewijd in de oude mysteriën. Het vakgebied begeleidingskunde houdt de gemoederen al millennia bezig. Het rapport 'E i V' richt zich op de 'wederzijdse verbondenheid', de reciprociteit tussen ‘Geestelijk - Psychisch - Stoffelijk’ (Geestkunde - Zielkunde - Natuurkunde). In het rapport 'E i V' heeft het vakgebied begeleidingskunde op de 'Hoofdroute' betrekking.

Er is slechts één Leven en Wet, die door het 2e aanzicht, reciprociteit en de vijf thema's %waarnemingsvermogen, onderscheidingsvermogen, zelfopoffering, en gelukzaligheid van het Meta-leren, tot uitdrukking wordt gebracht. Het maakt het mogelijk de waarheid van het balansmechanisme beter te begrijpen.

De wederkerigheid (reciprociteit) tussen de horizontale - en vertikale cirkel, de lemniscaat symboliseert de relatie tussen geest en lichaam, tussen ongemanifesteerd en gemanifesteerd. Het brengt de ‘theorie van de ark van Noach’, de 49 fasen van actief bestaan, de theosofische leer van zeven Rassen en zeven Ronden, de twéé kanten van een medaille, het mysterie van het leven tot uitdrukking. Om de éne werkelijkheid te verklaren is de ark van Noach, net als de grot van Plato en De ondergrondse spoorweg een allegorie. De klimaatcrisis en de pandemie laten zien dat het uiterst complex is hoe het vertrouwen in politici te herstellen. De geschiedenis leert dat het de allegorie is die probleem en oplossing met elkaar verbindt. In plaats van een blackred% oplossing van klimaatcrisis primair om een sociaal-psychologisch gezichtspunt.

De oplossing van de controverse, die Alicja Gescinska (Volkskrant 5 mei 2021 p. 27) en Chris de Werd (Volkskrant 5 mei 2021 p. 29) signaleren is net als de controverse tussen A.P. Sinnett en A.O. Hume (Theosofia p. 123-135) al millennia bekend. In het leven is het mogelijk elke split second een keuze te maken en ons met het rechterpad (opwaarts) of met de keerzijde het linkerpad (neerwaarts, Klimmen en Dalen) te verbinden.

Essay Sobrona-snoepjes en mijn universiteiten
De waarheid als een leugen (Dubravka Ugrešic De Groene Amsterdammer 30 maart 2023, p. 48-51):
In een niet eerder gepubliceerde toespraak zoekt de recent overleden
Dubravka Ugrešic naar de wortels van haar schrijverschap. Kun je nog onderdeel zijn van een cultuur als die cultuur door oorlog en geweld uiteenvalt?
De geschiedenis is te verdelen in een tijd vóór Google (v. G.) en een erna. Maar zijn wij daarmee ook nieuwe mensen geworden?
Men zegt dat het internet sinds 1992 algemeen gebruikt wordt. De periode na Google (n. G.) is nog betrekkelijk kort. Toch lijken onze geheugenkaarten nu al te zijn gewist: wie herinnert zich nog dat er ooit, voor de komst van homo digitalis, vaste huistelefoons, telefooncellen, typemachines, kranten en boeken bestonden? We zijn het digitale tijdperk binnengegaan en laten ons betoveren door digitale spelletjes, we beleven een ‘extreem heden’ dat we niet kunnen bewerken. We zijn veranderd in lotuseters of lotofagen, zoals het permanent in vergetelheid levende volk heette dat Odysseus en zijn reisgenoten tijdens hun omzwervingen tegenkwamen. We lopen op straat naar onze telefoonschermpjes te staren, we leven in een cultuur van consensus en compromissen, we worden het met elkaar eens, eerst binnen een groep en dan allemaal.

Het vraagstuk, het probleem van het ego waar met name Koen Haegens en Peter de Waard in de Volkskrant van 12 november 2020 over schrijven is analoog aan de columns van Dirk Bezemer en Ewald Engelen in De Groene Amsterdammer. Het vraagstuk is niet nieuw, maar oeroud en berust op het zondebokmechanisme en wordt volgens Henri Beunders in Trouw (9 augustus 2008) en door Toon van Eijk in Civis Munidi (juli 2018 - I) door het symbool van het janus gezicht weergegeven.
We zijn volgens Henri Beunders, kortom, in afwachting van een nieuwe, krachtige
toekomstvisie die de ’gewonde’ relatie tussen verleden, heden en toekomst weer in balans zal brengen.
In 2017 publiceerde Jan Warndorff het interessante boek
Geen idee. Filosofie van het boerenverstand. Op de binnenflap van zijn boek staat:
De populariteit van
levenskunst en mindfulness laat zien dat steeds meer mensen zoeken naar houvast in het leven zelf. Maar opvallend genoeg stellen zelfs levenskunst-filosofen niet de cruciale vraag: wat bedoelen we precies met ‘het leven zelf’? Voortbouwend op het denken van Ortega y Gasset en inzichten uit het boeddhisme ontwikkelt Jan Warndorff een vernieuwende filosofie die het alledaagse leven centraal stelt. Deze ‘filosofie van het boerenverstand’ staat geheel in het teken van de moraal: ‘Zie van zoveel mogelijk, zoveel mogelijk te houden.’ Warndorff wisselt analytische hoofdstukken af met praktische intermezzo’s, rijk aan doorleefde voorbeelden, en zo komt hij tot een filosofische innovatie die zowel het leven als het denken op een ander spoor zet.
Volgens Toon van Eijk is het dagelijks beoefenen van een techniek voor bewustzijnsontwikkeling essentieel om tot een zorgzame verhouding tot het leven te komen. Zoals vermeld in paragraaf 9 is de keuze voor zo’n techniek altijd persoon-, cultuur- en tijdgebonden, maar grondig wetenschappelijk onderzoek naar de daadwerkelijke effecten in het dagelijks leven lijkt me raadzaam. Al met al kan ik zijn boek van harte aanbevelen.
Maar het ouevre van H.P. Blavatsky, met name de publicatie H.P. Blavatsky Geselecteerde artikelen deel 3: 1887 –1889 beschrijft het
janus symbool al uitvoerig.

Wat Jesse Klaver & Maarten van Rossem verbindt is het 'Goede - Ware - Schone'. De in het universum ingebakken paradox is of je nu waarneemt als theïst of atheïst het is hetzelfde plaatje. De mens staat in dit plaatje voor de ziel, de schakel, de innerlijke, onzichtbare, onkenbare en noumenale krachten tussen lichaam en geest. De oplossing van het mysterie van het leven komt een stapje dichter bij wanneer we met de gulden regel Wat gij wilt dat u geschiedt doe dat de ander, het balansmechanisme van de wederkerigheid in het universum serieus rekening gaan houden.

Meditatietechnieken maken het mogelijk probleem en oplossing met elkaar te verbinden, de waarheid dichter te benaderen. Meditatietechnieken maken het mogelijk probleem en oplossing met elkaar te verbinden, de waarheid dichter te benaderen. Zowel het Hindoeisme, Boeddhisme, Jodendom, Christendom, Islam en Humanisme maken gebruik van meditatie. Er wordt ook wel onderscheid gemaakt tussen mediteren op het horizontale vlak, het mensenrijk en mediteren op het verticale vlak, het kosmische of Goddelijke rijk.

Het zevende inzicht is de synthese van Hindoeisme, Boeddhisme, Jodendom, Christendom, Islam en Humanisme, te weten Broederschap. Het rapport 'E i V' baseert de strategie op een pedagogisch leerproces, de status quo van de alfa-, béta- en gammawetenschappen in het Westen en de zes darshana’s in het Oosten.

Aristoteles was al met de kunst van de spreekvaardigheid bekend. Door Marcus Fabius Quintilianus wordt dit fenomeen in zijn boek Institutio Oratoria (ofwel De opleiding tot redenaar) beschreven.

Alex Brenninkmeijer laat in zijn boek Moreel leiderschap zien dat het in de kern nog steeds draait om de redenaarskunst Logos, pathos en ethos (hoofdstukken p. 66-111) van Aristoteles. Zinvolle communicatie begint met luisteren (p. 111). In de Epiloog, hoofdstuk systeemkritiek (p. 315) schrijft Alex Brenninkmeijer: ‘Dat zit wellicht meer in mijn natuur en het is een rol die ik als vanzelf ook bij het schrijven van dit boek gekozen heb. Mischien dat ik in die onafhankelijke en afstandelijke rol meer ruimte vond voor langzaam denken en het balanceren van mijn oordeel tussen logos, pathos en ethos. Maar ik geef toe dat het een lastig proces is en dat ik soms ook fouten maak.’
Over de toekomst van de democratie heb ik geschreven onder de noemer
‘de bemiddelenderol van de democratie’. Politici zouden meer moeten luisteren en overleggen met burgers en belanghebbenden en minder via het innemen van standpunten hun zin moeten willen doorzetten.

In het programma Buitenhof van 20 september 2015 signaleert Alex Brenninkmeyer dat de overheid niet van zijn fouten leert. Hij wordt heel treurig dat lidstaten steeds egoïstischer worden. Het beschikbare geld moet zinvoller worden besteed. Er is een nieuwe democratie nodig. De gouden draad in de aanpak van Alex Brenninkmeijer (Volkskrant 14 april 2015 p. 16/17) is het DIKW model : van Data naar Informatie, naar Kennis, naar Wijsheid. Financieel controleurs zijn dol op data. Maar dan, hoe gaan we van constateren naar leren?
De financiële administratie toont het morele karakter en de identiteit van een organisatie. Het laat zien dat de taak van financiën is om de acties van een organisatie te verantwoorden en dat op integere wijze te doen. De
besturingscyclus DIKW (kwaliteitsbeheersingssysteem) geldt niet alleen voor EU-medewerkers, maar ook voor politici. Net als eerder bij de Nederlandse Bank dient er ook bij de ECB een cultuuromslag te worden doorgevoerd.

De vraag is of het de 1e, 2e en 3e macht lukt het evenwicht te herstellen of zijn de 1e, 2e en 3e macht en de 4e, 5e en 6e macht zodanig met elkaar verstrengeld dat steeds opnieuw het wiel moet worden uitgevonden. Er moet worden voorkomen dat de 4e, 5e en 6e macht de publieke opinie blijft manipuleren. De vraag komt naar voren in hoeverre de 4e, 5e en 6e macht de schaduwregering, het masker van de 1e, 2e en 3e macht is geworden? Of met andere woorden door het manipuleren van de 1e, 2e en 3e macht, heeft de 4e, 5e en 6e macht een valse tegenstelling gecrëeerd.

Met zijn talenten woekeren: komt uit Mattheüs 25 14-30, waarin het verhaal verteld wordt van een heer die op reis gaat en zijn geld verdeelt onder zijn knechten. Twee knechten besteden het geld goed; de derde doet er echter niets mee en ontvangt de toorn van de heer wanneer deze terugkomt. Een talent was in die tijd een muntsoort; met woekeren wordt bedoeld maximaal benutten, zonder negatieve bijklank.

Kirsten Donders-Lindeboom interviewt Dirk de Wachter (VANDAAG over Zingeving en levenskunst herfst 2020 - magazine Apostolisch Genootschap):
Verdrietdokter noemt hij zichzelf ook wel. Het maakt de Vlaamse psychiater Dirk De Wachter geenszins een ‘triestige man’. Integendeel. En ook zijn boodschap is een positieve, want juist ‘in de lastigheden van het leven ontstaat de wezenlijke verbinding tussen mensen.’
Heleen Croonen interviewt Dirk de Wachter (Gezondheidsnet 8 januari 2020):
Heeft de psychiater tegenwoordig de plaats ingenomen van de pastoor of de dominee?
"Ik ben bang dat dat waar is. De ontkerkelijking laat een vacuüm na dat door therapeuten wordt ingevuld. Ik wil geen pastoor zijn, want ik heb geen god om mij te steunen. Als mensen aan mij vragen: ‘Wat moet ik doen?’, kan ik alleen maar een
spiegel voorhouden. Ik kan zeggen: wat denkt u zelf? Wat vindt uw vader, moeder of geliefde? We zijn meer dan een brein."
Uw nieuwste boek heet De kunst van het ongelukkig zijn. Waarom zouden we ongelukkig moeten zijn?
"Ongeluk is niet erg of negatief. Als je af en toe een beetje ongelukkig bent of verdrietig of een tekort voelt, dan win je aan verbinding met anderen. Daarin kunnen we waarachtig vriendschappelijk en liefdevol zijn naar elkaar. Samen plezant zijn mag van mij ook, maar af en toe is het leven lastig. Dat kun je delen met elkaar."

In de zeventiger jaren was iedereen verbaasd over de economische groeispurt van Japan. De top van het Nederlandse bedrijfsleven toog naar Japan om dit eens haarfijn uit te zoeken. Uit onderzoek is toen gebleken dat de belangrijkste factor de 'optimale' samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven was. Deze toverformule, het 'en-en' van 'Politiek en Bedrijfsleven' is sindsdien door de overheid volledig overgenomen. Maar ook onder aanvoering van de Amerikaanse president Ronald Reagan en de Britse premier Margaret Thatcher begon begin jaren tachtig het dereguleren van de financiële markten. Deze strategie van dereguleren, het niet meer relevant verklaren van de Glass-Steagall wet, heeft het neoliberalisme, het casinokapitalisme voortgebracht.

Cees Nooteboom toont in zijn boeken de evolutionaire kringloop. Maar de economische werkelijkheid is dat het neoliberalisme onder Trump de uiterste houdbaarheidsdatum heeft bereikt. ‘Wereldverbeteraars’ vormen een bedreiging voor de machthebbers. Leiders, die zijn vermoord, maar zich met hart en ziel voor de mensheid hebben ingezet, zijn Mahatma Gandhi, Martin Luther King, Olaf Palma, Anwar Sadat, Itzhak Rabin en Daphne Caruana Galizia. Het zijn ‘wereldverbeteraars’ en wellicht op hun manier ‘klokkenluiders’, die op imposante wijze de andere kant van een zaak lieten zien. Het maakt deze personen tot een natuurlijke vijand van ééndimensionale denkers en dogmatici. Je behoeft geen econoom te zijn om te kunnen constateren dat de liberalisering van de financiële sector, het zeepbel(casino)kapitalisme geen gezond fundament heeft. Het creatieve boekhouden van de overheidsbureaucratie, de vierde macht is topsport geworden.

De Bhagavad gita leert dat het al millennia bekend is oorlog te voeren zonder wapens. Hoe het dus mogelijk is om de vrede te bewaren. De Bhagavad Gita onderwijst tat tvam asi, dat het uiteindelijke doel van elk mens is, uit te vinden wie hij werkelijk is. Het is de ziel (tussennatuur), de schakel tussen 'Geest en Lichaam', die 'Bewust of Onbewust' voor 'Balans of Onbalans', 'Integratie en Desintegratie', 'Evolutie en Involutie' ('Evolutie of Devolutie') zorgdraagt. Zowel interviews in de Volkskrant Magazine als interviews van Fokke Obbema illustreren dat het tat tvam asi een universeel gegeven is, dat in elk mens aanwezig is.

Essay Het verweesde conservatisme In de greep van radicaal-rechts (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 3 september 2020 p. 34-35):
Het conservatieve gedachtegoed stond ooit voor sceptisch denken over de menselijke conditie, voor het besef dat het bestaan zich maar in beperkte mate laat reguleren. Waarom verkopen conservatieven nu dan hun ziel aan de stokebranden van radicaal-rechts?
Volgens schrijfster Marente de Moor is het populisme de politieke stem van het betweten:
‘Niet alleen de afkeer van politici die wikken en wegen, maar ook de gesmoorde scepsis ligt aan de wortel van de populistische stem.’ Dat schreef zij in de NRC, in een pleidooi voor het sceptische denkproces, dat volgens haar op dit eenvoudige principe neerkomt: ‘Twijfel verlangt wijsheid en het vertrouwen dat een verhaal altijd twee kanten kent.’
Dat doet denken aan de waarschuwing van de historicus Johan Huizinga voor een politiek waarin ‘hoogmoed en toorn’ de leidende instincten zijn. Huizinga schreef dat in ‘Nederlands Geestesmerk’ , een essay uit 1934. Hij maakt daarin een onderscheid tussen drie ‘temperamenten’ in het politieke leven: het behoudende, het hervormingsgezinde en het radicale. De aanhanger van behoud zegt, aldus Huizinga: ‘Zo moet het zijn!’ De hervormingsgezinde meent: ‘Zo kan het worden!’ De radicaal roept: ‘Zo zullen wij het maken!’
Wat de radicaal volgens Huizinga kenmerkt is dat hij niet kan berusten in de onvolmaaktheid van het bestaan en daarom naar het revolutionaire neigt.
Huizinga, Heldring, Kołakowski: alle drie beschrijven zij het conservatisme als een houding, niet als een politieke ideologie.
De coronacrisis is een schok voor het vooruitgangsgeloof: een pandemie die begon op een dierenmarkt in een Chinese stad kan de hele wereld acuut stilzetten. Juist dan zou het conservatisme als een vorm van sceptisch denken over de menselijke conditie van pas komen:
hoed je voor al te hooggespannen verwachtingen over de greep die je op het bestaan hebt. Tragisch dat het zijn ziel aan de stokebranden heeft verkocht.

‘Je ziet het in de praktijk niet gebeuren’ (Hubert Smeets De Groene Amsterdammer 3 september 2020 p. 58-59):
Haagse jaren: De politieke memoires van Ruud Lubbers, opgetekend door Theo Brinkel, is een opwindend boek. Maar als lezer moet je wel eerst het lubberiaans machtig worden. Met dit soort details ontmantelt Lubbers twee mythes. De buitenwacht, ook de journalistiek, weet vaker niet dan wel wat er achter de schermen allemaal gebeurt. Democratische politiek is niet transparant. Dat is echter geen reden voor paranoia. Want die chicanes in de coulissen van de macht zijn niet altijd zetten in een doordacht schaakspel. Politici hebben soms geen idee wat de gevolgen zijn van hun stappen. Ze improviseren er niet zelden op los en verzinnen er pas achteraf een strategie bij.
In dat spanningsveld ten goede én ten kwade was Lubbers een van de belangrijkste crisispremiers van Nederland. Quasi-leiders hebben de neiging hun leiderschap met teksten als ‘de grootste dit, de ergste dat’ op voorhand te hyperboliseren. Lubbers draait het in zijn memoires om. Politiek is een ‘nobel vak’, mits je je neus niet ophaalt voor de ‘noblesse’ om ‘zo nu en dan de riolen schoon te maken’.

Slechts langzaam dringt het tot politici door dat om orde te scheppen in het economische verkeer, het prijsmechanisme, de onzichtbare hand van Adam Smith in het publieke domein niet goed werkt. Is dit echter geen open deur, het 'vrij internationaal handelsverkeer versus centraal geleide economieën', 'individuele sturing versus centrale sturing?' Dat de elite er beter van wordt wil nog niet zeggen dat het goed is voor het volk. Wat het individu voor zichzelf aantrekkelijk vindt behoeft nog niet goed te zijn voor het collectief.
Uiteindelijk draait het om
energiemanagement, dus om de vraag hoe gebruiken we onze energie? Het is mogelijk om orde te scheppen in de chaos.
De kern van het probleem heeft een
sociaal-psychologische dimensie en heeft met ons ego te maken.

In de Volkskrant 12 september 2020 (Opinie p. 26) schrijft Martin Sommer Niveleren is een feestje, maar als het over klimaat gaat even niet een vervolg op de column van Het verdriet van Veendam van Dirk Bezemer (De Groene Amsterdammer 11 september 2020 p. 9). Met de slotconclusie welke fatsoenlijke politieke partij kan zoiets stilzwijgend laten passeren? Aan het oplossen van het klimaatvraagstuk kan technologie een bijdrage leveren, maar zonder gedragsverandering redden we het zeker niet.

Een overkoepelend thema Oplossingen voor de coronamaatschappij (Dagmar Heeg Volkskrant 29 augustus 2020 Wetenschap p. 22-25) is Transformatie, transitie, verandering (I Ching). Voor de spirituele transformatie, de immateriële wereld in de hemel gelden analoge spelregels als in de materiële wereld op aarde. Het tijdschrijft MANTRA herfst 2020 heeft als thema Vrouwelijke Waarden. Een prachtige gestileerde moedergodin uit de prehistorie van Egypte siert de voorkant van deze Mantra. Het is de spelregel 'de gulden regel', die groepsimmuniteit creëert. Het gedrag van mensen wordt veelal door hun geloof in de zichtbare wereld bepaald. Het onderzoeksrapport 'E i V' legt de relatie met het geloof in de bovenzinnelijke wereld (bodhisattvapad, verborgen 5e Dimensie, 5D-concept).

Zowel Maurits Barendrecht en Maurits Chabot in De rechtspraak heeft een onmachtprobleem (Volkskrant 12 september 2020 Opinie p. 24-25) als Margreet Fogteloo en Annerie Smolders in Rambo’s met aktetas (De Groene Amsterdammer 10 september 2020 p. 22-29) signaleren dat het tijd is voor een hervorming van de rechtspleging.

Edward Strecker en Kenneth Appel Prismaboekje 562 Psychologie van het dagelijks leven
Een belangrijke oorzaak van vrees is overheersing. Overheersing is één van de voornaamste dreigingen voor het voortbestaan van zijn gevoel dat hij iemand is. Op gelijke wijze is vrees een beschermend mechanisme,zonder welk de primitieve mens door wilde dieren zou zijn verslonden en uitgestorven.
In onze beschaving is men geneigd zowel
vrees als woede als een negatieve factor te beschouwen.
De emoties van
vrees, woede, liefde, en verering gaan met diepe fysiologische veranderingen in het lichaam gepaard.
Vrees verhindert zeker niet heldhaftig te zijn; vrees en moed gaan hand in hand, en het algemeen verbreide geloof dat helden onbevreesd zijn, is een dwaling. De vermetelste daden van heldhaftigheid die opgetekend staan, zijn vaak bedreven door mensen bij wie het hoofdmotief was, zichzelf en anderen te bewijzen niet dat zij geen vrees hadden, maar dat zij hun vrees konden overwinnen. Zoals er situaties zijn waarin hetgeen men moet doen , vechten is, zo zijn er andere situaties waarin hetgeen men doen moet, er vandoor gaan is. Etc…

BRES bewustzijn in beweging (#323 sept/okt 2020) heeft als thema Beschaving.
Of we met z'n allen een
'beschaving' vormen hangt helemaal van onszelf af.
Er is een balans tussen de natuur en de mens. Als de mens minder overheersend is laat de natuur zich meer zien en omgekeerd lijkt de natuur zich terug te trekken als de mens weer heel duidelijk overheersend aanwezig is. Corina Zuiderduin werkt dit thema uit in Mysteries van de dood (p. 24-33) en Jaap Hiddinga in zijn publicaties De hypocrisie van de menselijke beschaving (p. 8-15), Balans in onze beschaving (p. 54-62) en ‘Wereld in beweging’ (p. 90-91). Uit Mysteries van de dood van Corina Zuiderduin blijkt dat de esoterie op de mysterietraditie van Thoth, de Egyptische god van wijsheid, die de Grieken Hermes Trismegistus noemden voortborduurt.

Essay Een posthumaan scenario Zwermgeesterij (Jos de Mul De Groene Amsterdammer 17 mei 2018 p. 86-89):
Als ik naar de boom in mijn tuin kijk, dan ben ik het die de boom ziet. Het is niet mijn buurman die hem ziet. Maar wat niet is kan nog komen, in het posthumane tijdperk waarin ons brein geïntegreerd is in een computernetwerk.
Wetenschappers en ondernemers als Stephen Hawking en Elon Musk hebben ons de afgelopen jaren gewaarschuwd voor de mogelijkheid dat superieure kunstmatige intelligenties nog deze eeuw de mens zullen gaan overheersen. Gezien de enorme complexiteit van het menselijk brein (samengesteld uit niet minder dan honderd miljard neuronen, oftewel analoge processoren), lijkt me de kans groter dat inferieure intelligenties – de reëel existerende algoritmen – ons leven steeds meer gaan controleren.

In essentie draait het om ‘Levensatoom en Atoom’, ‘Geest en Lichaam’, ‘These + Antithese = Synthese', de kwintessens of met andere woorden de verbeeldingskracht van de mens. Verbeeldingskracht, Creativethink (epiginese, ideatie) staat voor individuele en culturele innovatie. Zoekopdracht Google: ‘culturele innovatie’ en u heeft veel treffers. Om onze verbeeldingskracht te stimuleren past H.P. Blavatsky in haar oeuvre op grote schaal de allegorie toe.

Tobias Reijngoud boek Weten is meer dan meten (een recensie staat in de Volkskrant 23 februari 2012):
Spraakmakende opinieleiders over de
economisering van de samenleving:
Hans Achterhuis, filosoof en publicist * Frank Ankersmit, historicus * Jan Blokker, publicist * Peter Blom, directievoorzitter Triodos Bank * Arnoud Boot, hoogleraar financiële markten * Arjo Klamer, hoogleraar economie van kunst en cultuur * Jos van der Lans, cultuurpsycholoog en publicist * Grahame Lock, hoogleraar filosofie * Rob Riemen, directeur Nexus Instituut * Abram de Swaan, socioloog * Evelien Tonkens, bijzonder hoogleraar actief burgerschap * Marian Verkerk, hoogleraar zorgethiek * en anderen.
In zijn boek laat
Tobias Reijngoud zien dat het in de kern nog steeds draait om het eerder door Aristoteles onderkende spanningsveld tussen ’Kwaliteit en Kwantiteit’. Of met andere woorden Plato's Ideeën wereld, de Allegorie van de grot is nog steeds actueel: Kenmerkend voor Plato’s idealisme is dat de abstracte wereld van de Ideeën meer realiteit bezit dan de materiële wereld van de tastbare dingen.

Jan Derksen beoogt de blinde vlek, het probleem van het ego te verklaren, de strijdvraag tussen Sybren Kooistra en Max Pam (Volkskrant 19 augustus 2020 p. 25), die Olaf Tempelman in Iets in Marakech (Volkskrant 17 augustus 2020 p. V2-5) en Michiel Kruijt in Door het stof (Volkskrant 19 augustus 2020 p. V2-6) aan de orde stellen. Eén achteruit, twee vooruit van Dirk Bezemer (De Groene Amsterdammer 20 augustus 2020) is analoog aan de Echternach processie Twee stappen vooruit, een achteruit. Ilja Leonard Pfeijffer werkt op zijn manier de relatie tussen Microkosmos en Macrokosmos uit.

We beleven nu de fase van secularisatie, de overgang die op het Oude - en Nieuwe Testament volgt. Al blijven Wie zegt gij dat ik ben? (Matteüs 16-15), het verhaal over de splinter en balk (Mattheüs 7:3-5) en het bouwen van torens van Babel in de EU actueel. Het is een illusie in Europa, dat men meent de financiële crisis te kunnen oplossen door de geldpers te laten draaien. De pensioenen van onze jongeren komen daardoor stevig onder druk te staan. Maar ten opzichte van andere EU landen staat Nederland er met zijn enorme pensioenreserves er relatief gezien gunstig voor. Maar deze relatief gunstige positie wordt door demografische ontwikkelingen, lees vergrijzing en het lage geboortecijfer weer ongunstig beïnvloed.

Stelling: Voor een juiste balans tussen individuele en collectieve belangen dienen net als 'Kerk en Staat' het 'publieke en private' domein duidelijk door Zielkunde (op basis van Zaaien en Oogsten, Complementariteit, carbage in carbage out), een derde weg (middenweg 'Hoofdroute', rechtvaardigheid, ‘bron van harmonie’) van elkaar te worden onderscheiden. Het privatiseren van de publieke sector komt er in feite op neer dat de overheid, lees de bureaucratie in eigen doel schiet. Door het stuur uit handen te geven los je geen problemen op. Het mechanisme evenwicht door tegenwicht, these + antithese = synthese, heeft gefaald. Hoofdoorzaak van het onbehagen in de maatschappij is dat de overheid religie buiten hun referentiekader heeft geplaatst.
Stelling: De Vierde, Vijfde en Zesde macht (Media) in Nederland en Brussel zorgen voor de feedforward besturing, de groepsdynamiek in de samenleving en de 1e, 2e en 3e macht in Nederland voor feedback.

In een introductie leg ik graag aan de hand van deze twee stellingen mijn ideeën aan u voor.

Voor de machthebbers op aarde geldt het 'winner takes all'-principe, lees het principe van competitie, economie en politiek. Voor de natuur geldt echter het antropisch principe, het holografische principe en emergentie. De metafoor van de wagenmenner heeft op 'de twee in één' (De Geheime Leer Deel I Proloog p. 46) betrekking.

Pierre Teilhard de Chardin (1881-1955) herdenking van zijn 50ste sterfdag (dr. Alexander Loichinger1 GAMMA voorjaar 2008 p. 22):
1) Dit artikel is overgenomen uit het tijdschrift van de Katholisch-Theologische Fakultät van de universiteit Münster Theologische Revue, jrg. 101 nr. 2, 2005 (vertaling: Henk Hogeboom v.B.) Het verscheen eerder in GAMMA, jrg. 12 nr. 5 (oktober 2005) - p. 4,5
De emergente natuurkundige zelforganisatie
Vooral in zijn meeste bekende en meest gelezen werk Het verschijnsel mens, dat hij rond 1940 in Peking schreef, probeert Teilhard de voortdurende werkzaamheid van God in het verloop van de universele evolutie aan te tonen, respectievelijk in elk geval als een reële denk- en duidingsmogelijkheid te demonstreren.18 De kern van zijn gedachten hieromtrent blijkt met name ook onder de voorwaarden van de huidige natuurwetenschap heel mooi te kloppen. Deze ziet de universele evolutie als een veelomvattend emergent proces van zelforganisatie - dit laatste begrepen als verzamelwoord voor het gedrag van dynamisch-open systemen, die in detail met behulp van de kwantumfysica, chaostheorie en thermodynamica kunnen worden beschreven.19
18) Th. de Chardin, Der Mensch im Kosmos, Мunchen 1982. (Ned. Het verschijnsel mens, uitg. Het Spectrum 1965)
22:
De rehabilitatie van Teilhard
Daar staat tegenover dat de generaal-overste van de jezuïeten, Pedro Arrupe, Teilhard voor het eerst nadrukkelijk in bescherming neemt. Los van mogelijke kritiek op onderdelen vestigt Arrupe zijn blik exact op de ware verdienste van Teilhard, die erin bestaat dat hij de diepe kloof tussen het evolutieve wereldbeeld, het menselijk leven en God overbrugt. Met dat doel, aldus Arrupe, heeft Teilhard zijn "gedachtebouwsel bekroond met een spirituele leer, waarin de persoon van Christus niet slechts in het centrum van het leven van iedere christen staat, maar in het centrum van de evolutie van de wereld, zoals St. Paulus aangaf toen hij over Christus sprak 'waarin alle dingen hun bestand hebben' 7 (Kolossenzen 1:17) Het is thans niet meer de tijd om nog langer enig voorbehoud te maken tegenover Teilhard. Zijn denken heeft allang breed ingang gevonden in de theologie van de Kerk. En nadrukkelijk wijst kardinaal Ratzinger er in zijn commentaar op de pastorale constitutie op, dat daarin het gedachtegoed van Teilhard rechtstreeks is overgenomen. 8 Vooral is het echter niemand minder dan paus Johannes Paulus II, die de keuze van Teilhard voor een evolutieve theologie bevestigt. Vastbesloten wijst de paus alle valse pogingen tot dichotomisering en immunisering, zoals deze thans nog steeds in brede kringen voorkomen, van de hand. Volgens deze hebben de exacte natuurwetenschappen betrekking op de uiterlijke, fysieke wereld van de materie.[...] De hermeneutische i geesteswetenschappen daarentegen houden zich bezig met de innerlijke, geestelijk-psychische wereld van de mens, met zijn subjectieve beleving, zijn geschiedenis, zijn cultuur, wetenschap en kunst.
i)
hermeneutica= de kunst van het uitleggen; hermeneutisch = verklarend)
22,23:
De pijl van de evolutie fungeert dan ook bij Teilhard als een soort heuristisch principe, vergelijkbaar met het antropisch principe in de discussie van onze tijd.28 Want het valt als we achterom kijken in elk geval wel op, dat de evolutie via veel experimenteren en ook mislukkingen haast doelbewust van het materiële via het geestelijke voortschrijdt in de richting van het personale.
28) B. Carter, Large Number Coincidences and the
Anthropic Principle in Cosmology, in: M.S. Longair (ed.), Confrontation of Cosmological Theories with Observational Data. IAU Symposium Nr. 63, Dordrecht 1974, 291-298. J. Barrow, F. Tipler, The Anthropic Cosmological Principle, Oхfоrd 1986. J. Gribbin, M. Rees, Ein Universum nach Maß. Bedingungen unserer Existenz, Frankfurt 1994.

Je kunt de waarheid niet verkondigen (Maurits Chabot Volkskrant 22 augustus 2020 Opinie p. 27):
Freek de Jonge (75) veranderde van mening over de waarde en waarheid van zijn kunstenaarschap.
Nieuwe standpunt
‘Waarheid is relatief en diffuus, het idee dat iets onomstotelijk waar is kan overboord en ‘het absolute’ bestaat niet. Mensen als Trump zeggen tegen serieuze journalisten dat ze domme vragen stellen omdat ze alleen nepnieuws volgen. Instituten en principes worden ondermijnd en de verwarring is groot. Dat leidt tot polarisatie: het moment waarop niet meer begrepen wordt wat het misverstand is. Voor mij persoonlijk bleek het idee dat je de waarheid kunt verkondigen onwaar. Ik dacht dat de boodschap die ik met mijn werk uitdroeg groot, goed en belangrijk was, maar dat viel wel mee. De hoogmoed is niet voor de val gekomen, maar die heb ik wel losgelaten. Het ergste is nog dat de waarheid niks oplost. Misschien verloochen ik mijn verleden wanneer ik stel dat niets waar is; mijn boodschap was
jeugdige overmoed, op zijn zachtst gezegd. Maar hoe zou de wereld eruitzien zonder jeugdige overmoed?’

Defensiegeheimen, het coronavaccin en spionage: de crisis tussen de VS en China uitgelegd (Marije Vlaskamp Volkskrant 27 juli 2020 p. 5):
De vijandschap tussen China en de Verenigde Staten is geëscaleerd tot een oorlog met consulaten als inzet. Maandag moeten de Amerikanen een van hun consulaten opgeven, nadat de VS vorige week een Chinees consulaat sloten. Chinese spionage speelt de hoofdrol bij de consulatencrisis.
Yeo, die vrijdag in de VS bekende, is slechts een van de ontelbare pionnetjes in het grote spel van de Volksrepubliek China om met behulp van buitenlandse kennis het Volksbevrijdingsleger (PLA) te moderniseren. Decennialang keek Beijing geïnteresseerd naar het zogenaamde Amerikaanse militair-industrieel complex. Verschillende generaties Chinese leiders probeerden ook zo’n fusie tussen bedrijfsleven en defensie op gang te brengen, maar die kwam pas van de grond toen president Xi Jinping in 2015 de zogenaamde Militair-Civiele Fusie (MCF) intensiveerde. De samensmelting van de commerciële economie met de militaire industrie staat sinds 2017 als hoofdtaak in vrijwel ieder nationaal economisch plan, of het nu Made in China 2025 voor dominantie op hightech betreft, of de staatsplannen voor ontwikkeling van kunstmatige intelligentie.

De mens is overal hetzelfde (Laura de Jong Volkskrant 17 juli 2020 p. V10-11):
Welk boek lezen schrijvers deze zomer nu ze niet meer hoeven werken aan hun eigen boek (en waar gaat dat eigen boek trouwens over)? Deze week Pieter Waterdrinker (58). Afgelopen dinsdag verscheen zijn nieuwe roman De rat van Amsterdam.
‘Vladimir Nabokov zei:
the basic belief in art, is the basic belief in the goodness of mankind. Ook al weet je dat de wereld slecht is en heb je zelf ellende meegemaakt, als je niet gelooft in de goedheid van de mens, dan houdt alles op en kun je dus ook geen kunst maken. Ook in deze roman, waar zoveel vuiligheid naar boven komt, is er nog altijd iets van mededogen en compassie. Dat is iets wat de journalistiek niet aan kan raken en literatuur wel. Dat je begrip kunt hebben als lezer voor mensen voor wie je a priori niet zoveel begrip hebt. Mijn boek is niet positief, maar ook niet pessimistisch.’

De relatie van weerspiegeling die bestaat tussen individu en collectief past Pieter Waterdrinker in zijn boek Poubelle toe. In het boek Poubelle verpersoonlijkt Wessel Stols het hedendaagse Europa. Wessel Stols gaat door overmoed in het boek van Pieter Waterdrinker zijn ondergang tegemoet. Tot slot krijgt hij alle rekeningen gepresenteerd. Het vraagstuk dat Pieter Waterdrinker in zijn boek Poubelle aansnijdt hangt voor managers met overmoed, hybris en gezichtsverlies samen. Het boek Poubelle van Pieter Waterdrinker illustreert de politieke situatie in Oekraïne en staat in het onderzoeksrapport 'E i V' symbool voor hoe probleem en oplossing met elkaar samenhangen.

Om een cultuuromslag te realiseren gaat het uiteindelijk om een integrale denktrant (de samenhang tussen de domeinen van de alfa-, béta- en gammawetenschappers) die het parochiale denken, de symboolpolitiek van het ’eigen koninkrijkje’, de 'bv Ego' overstijgt. In het rapport 'E i V' wordt de stelling verdedigd dat een duurzame samenleving mogelijk is door met de geestkunde en de natuurkunde, de beide zijden van de medaille, de éne werkelijkheid rekening te houden.

In de kloof tussen verwachting en werkelijkheid groeide de aversie tegen het establishment, de topbestuurders. Anderzijds overmoed, hoogmoed ligt aan de onmacht is kernprobleem EU (Arnout Brouwers Volkskrant 26 oktober 2016 p. 23) ten grondslag.

In het Westen beogen de fysici Edward Witten en Robbert Dijkgraaf de trilling in het universum met behulp van de snaartheorie te onderbouwen. Het Oosten daarentegen verwijst naar de Sankhya-filosofie . Dit gezichtspunt verklaart het fenomeen van de 'Vrouwelijke en Mannelijke' energie in het heelal. We vinden een wet van periodiciteit , de Eeuwige wederkeer, die door het getal zeven wordt beheerst.1
1) L.B. Hellenbach,
Die Magie der Zahlen, 1882, blz. 20.

Bhagavad Gita Hoofdstuk 4 Het bewustzijn verenigen in het brengen van offers en in filognosie:
(7) O zoon van Bharata, waar en wanneer er ook maar een afname is van de rechtschapenheid en het onrecht overweegt, manifesteer ik mezelf op dat moment.
(8) Opdat zij die dorsten naar de waarheid een leven mogen hebben en de onverlaten een halt wordt toegeroepen, verschijn ik generatie na generatie ten tonele met de bedoeling de weg van de menselijke principes van de waarheid, de zuiverheid, de boete en het geweldloze mededogen opnieuw te vestigen.

Om het fenomeen van de 'Vrouwelijke en Mannelijke' energie in het heelal te duiden verwijst H.P. Blavatsky in haar oeuvre naar de Hebreeuwse metrologie. Het onderzoeksrapport 'E i V' gebruikt niet het woord ‘Speelveld’, maar beschrijft Sankhya, de ‘transfiguratie’ en ‘metamorfose’, het 5D-concept (Ether-paradigma).

De integratie van de vier domeinen QED, kwantumfysica, chaostheorie en thermodynamica , de synthese (interdisciplinaire aanpak) heeft op het vijfde domein, een duurzame samenleving betrekking. G. de Purucker geeft in zijn boekAspecten van de Occulte Filosofie een samenvatting van de interdisciplinaire aanpak in het oeuvre van H.P. Blavatsky.De geschiedenis laat een diversiteit aan innovatieve, interdisciplinaire grenswetenschappers zien. De interdisciplinaire oplossing culmineert uiteindelijk in het punt omega.

Om het universum, het heelal beter te begrijpen laat de Vlaamse dendroklimatoloog Valerie Trouet in haar boek Wat bomen ons vertellen opnieuw zien dat de interdisciplinaire aanpak centraal dient te staan. De Denktank Mentale Vooruitgang is analoog aan het Meta-leren in het onderzoeksrapport 'E i V'.

Grote leraren zijn ’leiders’ die de mens in het centrum plaatsen, de dubbelzinnigheden, dubbele agenda’s doorzien en ontmaskeren. De geschiedenis leert dat grote leiders en denkers naar eenheid streven. Het zijn evenwichtskunstenaars, die de Gulden middenweg bewandelen en contrasterende eigenschappen verenigen. Grote leiders kijken naar een verschijnsel van verschillende kanten, denken grenzeloos en interdisciplinair en willen dingen aan de mensen geven die nopen tot nadenken.

Plato heeft al onderkend dat nous, de relatie tussen ‘Thumos en Epithumia’, het bekende Lichaam-geestprobleem, één medaille met twee kanten is. Ook voor politici is het leerproces nog niet zo eenvoudig (Kustaw Bessems De schok bij de Belastingdienst kan niet groot genoeg zijn de Volkskrant 30 mei 2020 Opinie p. 16) en Het CDA is nog niet klaar met het debat over barmhartigheid (Martin Sommer de Volkskrant 30 mei 2020 Opinie p. 23).

De perpetuum mobile van H.P. Blavatsky in het universum staat diametraal tegenover de ‘Belastingbox2’, maakt rijker wie toch al rijk is (Yvonne Hofs Volkskrant 19 mei 2020 p. 17), de perpetuum mobile van de schijnoplossing, die door het grootkapitaal is gecreёerd. In de kern draait het om de oplossing, de wealth tax van Thomas Piketty of Schrap de renteaftrek voor bedrijven , die Heleen Mees (Volkskrant 20 mei 2020 p. 27) aanreikt.

De paradox is dat door de monetaire financiering (helicoptergeld) tonen pensioenfondsen fraaie rendementen, terwijl de gepensioneerden de koopkracht van hun pensioenen zien dalen. Nieuwe generaties raken gewend aan een amorele overheid, die een amorele samenleving laat ontstaan (Marcel van Dam 26 mei 2011). Timmermans pleit voor realpolitik. Principeloos in harde wereld van realpolitik. Frans Timmermans manifesteert zich als een domgeer. De monetaire financiering brengt de 'perpetuum mobile', de risicobeheersing van het grootkapitaal tot uitdrukking.

Martin Drenthen Grenzen aan wildheid Wildemisverlangen en de betekenis van Nietzsches moraalkritiek voor de actuele milieu-ethiek
§2. Het natuurbegrip in Nietzsches antropologie (p. 43):
Behalve met betrekking tot de natuurwetenschappen en de kosmologie, speelt het natuurbegrip ook een rol in Nietzsches
antropologie. Hierover zijn eveneens enkele studies verschenen. Richard Schacht (1988) wijst er bijvoorbeeld op dat het natuurbegrip bij Nietzsche fungeert als een tegenbegrip (these + antithese) tegenover allerlei morele concepten die de menselijke mogelijkheden vastleggen. De menselijke natuur wordt daarmee, aldus Schacht, een term die de openheid van het menselijke leven aanduidt.
§3. Nietzsches latere werk (p. 90):
Nietzsche richt in zijn laatste werken nogmaals expliciet zijn kritiek op de dominante houding ten opzichte van de natuur (in Afgodenschemering en De antichrist) en hij reflecteert op zijn eigen natuurlijkheid (in
Ecce Homo). De twee werken waarin het natuurbegrip nog het meest aan de orde komt zijn Afgodenschemering, waarin hij nog regelmatig over natuur spreekt106, en De antichrist. Vloek op het Christendom (Der Antichrist. Fluch auf das Christenthum, geschreven en ter publicatie gereed gemaakt in 1888, verschenen als nagelaten werk). Hierin speelt het natuurbegrip vooral een rol in zijn kritiek op het christendom, namelijk als ‘tegenbegrip van God’.107
§4. De natuurvisie van het sociaal-constructivisme (p. 196):
196: Als
sleutelconcept in de moraalkritische milieu-ethiek fungeert het natuurbegrip primair als tegenbegrip van de moraal. Maar we kunnen het begrip in de milieu-ethiek niet achterwege laten, omdat we onvermijdelijk een antwoord moeten formuleren op de vraag hoe we ons tot de werkelijkheid verhouden. We interpreteren onszelf en de werkelijkheid om ons heen onvermijdelijk steeds opnieuw. We spreken onvermijdelijk (impliciet dan wel expliciet) over ‘de’ natuur, maken voortdurend met een zekere waarheidspretentie claims over de aard en morele betekenis van de werkelijkheid. We kunnen niet anders dan trachten de natuur die om uitleg vraagt hermeneutisch ‘toe te eigenen’.44

Mark Rutte waarschuwt terecht voor het geopolitieke risico dat Europa ‘speelveld wordt in plaats van speler’( de Volkskrant 18 juni 2020).

carrièrrepolitici Frits Bolkestein, Wouter Bos, Jeroen Dijsselbloem, Mark Rutte en Coen Teulings die hun volgelingen knollen voor citroenen proberen te verkopen. Het zijn opportunistische politici, die het falen van zelfreinigend vermogen in de financiële sector, het niet meer relevant verklaren van de Glass-Steagall wet, misbruiken voor het bedrijven van opportunistische, improductieve korte termijn politiek. Wat betreft het marktmechanisme zitten deze politici in hun vastgeroeste denkpatronen om de lat voor het grootkapitaal steeds lager te leggen gevangen. De crux van het rapport ‘E i V’ zit in de relatie tussen essentie (wezen) en existentie (bestaan), tussen het zondebokmechanisme en het marktmechanisme of met andere woorden tussen heer en slaaf (politicals en professionals) respectievelijk tussen verkoper en koper. De crux, de moraal van het verhaal is dat het onmogelijk is moral hazard te automatiseren omdat elk individu de lat op een ander niveau legt. Het gaat primair om de mondige burger. De mislukte ICT-projecten bij de overheid spreken voor zich.

In Den Haag Omwaarderen (Aukje van Roessel De Groene Amsterdammer 7 mei 2020 p. 11):
Het zijn gouden tijden voor cabaretiers, nu Nederlandse waarden die eens zo belangrijk leken in een klap omgedraaid zijn.
Maar als ik zoek naar de vertaling van het Duitse woord Umwertung vang ik bot of kom uit op ‘herwaarderen’. Dat laatste is niet hetzelfde met wat Friedrich Nietzsche volgens mij met zijn beroemde uitspraak bedoelde en wat nu van toepassing lijkt op wat er als gevolg van de coronacrisis in Nederland gaande is: eine Umwertung aller Werte.
Ook bestuurlijk Nederland is aan het omwaarderen. Jarenlang was decentralisatie het motto. De beslissingsbevoegdheid zo dicht mogelijk bij de burger leggen gold als bestuurlijke wijsheid. Dat zou goed zijn voor de democratie, voor het draagvlak onder burgers, en dichtbij beslissingen nemen zou bovendien maatwerk mogelijk maken. Maar ook en vooral ging het verleggen van vele bevoegdheden van het rijk naar gemeenten gepaard met bezuinigingen. Dat kwam de schatkist van het rijk goed uit. Maar sinds corona haar intrede deed, hoor ik toch echt weer vaker dan voorheen mensen pleiten voor centralisatie. Dat biedt overzicht, is eerlijker bij de verdeling van schaarste en maakt van Nederland geen lappendeken. Geld speelt even geen rol.
Het CDA wil die boeren terug, opdat de orde wordt hersteld. Rechts-extremisme, antisemitisme, fake nieuws, boreale praat van Forum-leider Thierry Baudet; de meerderheid van CDA Brabant heeft er lak aan. Hoogste waarde van de christen-democraten daar is nu: wij sluiten niemand uit. De omwaardering van alle andere waarden nemen ze voor lief.
Al dat
omwaarderen zet aan het denken. Over hoe fragiel de normen en waarden zijn waar we dachten voor te staan. Het blijkt een dun laagje verf, dat zo vervangen kan worden door een ander laagje, in een ander kleurtje. Enige relativering van wat we belangrijk vinden, is dan ook op zijn plaats. Maar er zijn waarden die geen omwaardering dulden.

Wetenschap is zelden de basis voor politiek (Wim van Saarloos en Ineke Sluiter Volkskrant 7 mei 2020 p. 26):
Crisisbeheersing
Politici gaan over maatregelen. Wetenschappers over kennis en inzicht. Ieder moet zijn rol houden.
Ook moet de wetenschappelijke basis verbreed worden om onze post-corona kennissamenleving sterk te houden. Want hoe zit het met de repercussies van de pandemie voor onze
culturele, juridische en economische omgeving? Hoe slaan we ons door deze gezondheidscrisis als individuen, als samenleving, als rechtsstaat? Ook over zulke kwesties bestaat wetenschappelijke expertise. Het is daarom de hoogste tijd de wetenschappelijke input voor crisisbeheersing en -herstel te verbreden naar andere disciplines.
Het OMT (
Outbreak Management Team) zal de eerste instantie zijn om dat te verwelkomen. Laat de wetenschap haar volle denkkracht inzetten. In openheid over wat wetenschap vermag, en wat haar beperkingen zijn. Maar ook in het besef dat een open samenleving die op wetenschap in haar volle breedte wil vertrouwen, de beste kans heeft de weg omhoog terug te vinden.

Een nieuwe renaissance (Wilma de Rek Volkskrant Transition twenties 28 december 2019 p. 46-49):
Tijdgeest
‘We gaan in zwaar weer terechtkomen!’ is de alarmerende eerste zin van Homo Universalis van Klaas van Egmond, compleet met uitroepteken. In een werkkamer op de achtste verdieping van het Victor Meineszgebouw in de Utrechtse Uithof begint de 73-jarige hoogleraar milieukunde opgetogen te knikken. ‘Héél zwaar weer. Maar het komt goed, uiteindelijk. Denk ik.’
Begint het niet altijd met gebeurtenissen? Nieuwe uitvindingen, conflicten; je kunt de
tijdgeest van de jaren twintig van de vorige eeuw niet los zien van de Eerste Wereldoorlog.
Maar die gebeurtenissen doen zich niet zomaar voor, er is altijd een aanleiding, en die aanleiding zit vaak in de
basisbehoeften. De Franse revolutie is getriggerd door een hongersnood. De oorlog in Syrië is getriggerd door droogte. Hoe ontstaan oorlogen? Doordat in de maatschappelijke elite prestigeachtige haantjesdingen spelen. Wat in de elite gebeurt, is relevant.
‘Ik denk, maar dan kom je een beetje in speculatieve sferen, dat er andere dingen aan het werk zijn. Dat er grote onderstromingen zijn. Ik bekijk het evolutionair; er is ook zoiets als bewustzijnsontwikkeling. Iedereen is het er wel over eens dat we in dat opzicht sinds de regenworm behoorlijk zijn opgeschoten. Bewustzijnsontwikkeling is de rode draad van het hele evolutiesysteem; die is gaande, hoe je het ook wendt of keert.
De bedoeling van wie?
‘Maakt niet uit, dat mag iedereen voor zichzelf invullen. Ons maatschappelijk streven, de maatschappelijke doelstelling, is dat we ons bewuster worden van onszelf en van onze omgeving.
En al die problemen die we nu hebben, hebben te maken met gebrek aan bewustzijn; we zijn gewoon te dom om te snappen dat alles met elkaar samenhangt.
De oplossing
De oplossing zoekt de auteur in de reanimatie van bepaalde ideeën uit de Renaissance. Hij gaat te rade bij onder meer Leonardo da Vinci en leent diens ‘Vitruviusman’ (zie ook het omslag), die model staat voor de uit het zicht geraakte menselijke maat. Links van de Vitruviusman staat ‘universeel’, rechts ‘particulier’, boven ‘geestelijk’, onder ‘materialistisch’ en zo nog wat.
Tussen deze polen bevinden zich
Aristoteliaanse deugden. De ‘homo universalis’ is de verpersoonlijking van dat deugdelijke midden, oftewel de gulden middenweg, oftewel de oplossing van al onze problemen.

Door de globalisering zijn landen in economisch opzicht steeds sterker van elkaar afhankelijk geworden. In plaats van een verbetering is er sprake van een verslechtering van de risicodiversificatie. De belastingbetaler betaalt het gelag. Met name de sociaal zwakkere groepen zijn de klos. Het is dus een ineffectieve vorm van sociale zekerheid. In hoeverre is er van het peterprincipe of het sprookje De nieuwe kleren van de keizer van Hans Christian Andersen c.q. de 4e macht sprake? Wie durft leiders nog de waarheid te vertellen?

De unificatietheorie kan niet worden uitgevonden want het is de status quo van de alfa-, béta- en gammawetenschappen. De filosofische opvatting van de Indiase metafysica plaatst de wortel van het kwaad in de differentiatie van het homogene in het heterogene, van het ene in het vele. Het is juist religie, de keerzijde van de medaille, de verborgen 5e Dimensie, het metafysische perspectief, dat het fundament bevat om de mensheid te verenigen, met elkaar te verbinden of met andere woorden Burgerschap en Broederschap te bevorderen.

De VVD onder leiding van Mark Rutte heeft zijn uiterste houdbaarheidsdatum bereikt. Bij leiderschap gaat het niet primair om het verdienmodel, het vrijemarktevangelie dat door de VVD wordt verkondigd, maar dienend leiderschap dient centraal te staan. De economie is door de eenzijdige korte termijn focus op de hefboomwerking en de aandeelhouderswaarde vastgelopen. De belangrijkste klanten van een bedrijf zijn niet de aandeelhouders, maar de werknemers. Het werkt contraproductief om de onzekerheid dat er iets mis is met onze cultuur te verhullen achter het verkondigen van het verdienmodel, het vrije marktevangelie van de VVD. Jan Bouwens houdt een drogreden. Wanneer je het foefje eenmaal doorhebt, is het een fluitje van een cent.

'Nederland doet het heel goed bij de CO2-uitstoot' (Gerard Reijn Volkskrant 31 oktober 2017 p. 7):
Eric Wiebes zei kort na zijn beëdiging tot minister van Economische Zaken en Klimaat tegen de NOS dat Nederland het eigenlijk al best goed doet, wat betreft klimaat. 'Waar het om gaat is de uitstoot van CO2, en daar staan we vooraan in Europa.'
Eindconclusie
Wat betreft het terugdringen van de CO2-uitstoot doet Nederland het al heel lang veel slechter dan bijna alle Europese landen.

Net als het boek Grote verwachtingen In Europa - 1999-2019 van Geert Mak toont De tijdgeest aan de homo sapiens Er is niets nieuws onder de zon.

De oplossing voor klimaatverandering hangt in de eerste plaats met het morele kompas samen. Door de secularisatie hebben we het kind, lees de Bijbel, met het badwater weggespoeld.

Daniel Ofman beoogt met zijn boek Bezieling en Kwaliteit in Organisaties de {zelfkennis van de manager te verrijken.
Aan welke 'supertoezichthouder' of inspiratiebron (Vicar of Christ) geven we de voorkeur en welke visie van het 'Goede - Ware - Schone' wordt uitgedragen? Of met andere woorden kiezen we voor het eigen koninkrijkje, de 'bv-Ego' of het koninkrijk in de hemel, het hemelse rijk? De vierde dimensie van Ouspensky op aarde staat tegenover het Eeuwige nu in de hemel (Sutratman). De fractal dimension kan gezien worden als een manifestatie van de vierde dimensie van Ouspensky.

Jan de Boer heeft gelijk dat door het eenzijdige pensioenbewustzijn van Gerard Riemen, de problemen alleen maar groter worden. Er bestaat wel degelijk een gouden pensioentip. De blinde vlek ,de inconsequentie in het denken van een ambtenaar als Gerard Riemen en van prominente PvdA politici is dat zij zich wel degelijk dienen te schamen. Het pensioenstelsel maakt geen onderdeel uit van een gesloten financieel toetsingskader, maar van een open dynamisch systeem.

De kunst met de grote en kleine k brengt de cultuur van een land tot uitdrukking. Bij de grote K kunnen we denken aan een componist als Karl Amadeus Hartmann of een auteur als Bernhard Schlink. Een vertegenwoordiger van de kleine k is de volkscultuur. Als motor van bewustwording kan kunst zeker een bijdrage leveren.

Winnie Sorgdrager: 'Cultuur speelt in het regeringsbeleid geen enkele rol’ (Bob Witman Volkskrant 29 december 2005):
Kunst moet, iedereen zal je vertellen dat dat belangrijk is, maar eigenlijk is het franje. In mijn tijd kwam cultuur in de ministerraad niet aan de orde.
Dat is slecht. Hoe belangrijk kunst is, realiseert men zich pas als het weg is.
Cultuur moet bij een minister worden ondergebracht. Een minister heeft meer power. Een samenleving heeft een materiële infrastructuur en een immateriële. Die laatste kun je niet zien, maar die heeft een grote invloed op de kwaliteit van de samenleving. Recht, cultuur en onderwijs behoren tot de laatste groep.

Het Bewustzijns Besturings Model van Jules Ruis (Julius Ruisverzameling): De rode draad door alle informatie is het woord 'fractal', een sterk groeiend begrip, dat naar verwachting de komende jaren ons leven en werken op vele fronten zal gaan beïnvloeden. Een klassiek voorbeeld van fractale structuur is de set van in elkaar passende Russische poppetjes, matroesjka’s genoemd. 'Fractals' zijn (van origine wiskundige) objecten van een ongekende schoonheid bestaande uit zich steeds herhalende patronen. Memetica is de studie naar de evolutie van cultuur en ideeën, naar analogie van de genetica.
Een van de eersten die zich volgens Jules Ruis (Chaostheorie) met "memen" en "memetica" bezighielden was Dr. Clare W. Graves.

Verbeeldingskracht (universeel bewustzijn, kosmisch bewustzijn, autopoiese, aion, ideatie, actieve imaginatie van CarlJung), de kernkwaliteit creativethink - Ilya Prigogine heeft het over de ervaring van creativiteit - is het positief tegenovergestelde van chaos. Middels een ideologische ommekeer is het mogelijk ons met de natuurlijke kringloop (flow), te verbinden. We zijn medescheppers van iedere situatie die in ons leven ontstaat. Ieder initiatief, elk mens kan door het vlindereffect de zelfordening positief beïnvloeden. De chaostheorie leert dat alles met elkaar verbonden is en de onderzoeker niet af te scheiden is van het onderzoek. Alleen door dat wat is te accepteren komt de evolutie een stapje verder.

Ouder, leerkrachten en kamerleden, laat het niet wéér gebeuren (Aleid Truijens Volkskrant 8 juni 2019 Opinie p. 18):
Het vak burgerschap moet kritische burgers kweken – geen gek idee. Het ontwikkelteam bestempelde ‘democratie en diversiteit’ tot uitgangspunten, en ‘vrijheid, gelijkheid en solidariteit’ tot basiswaarden. Dat is behoorlijk dwingend. Natuurlijk moeten deze thema’s worden behandeld. Maar burgerschap is niet bedoeld om kinderen in het gewenste model te kneden: oppassende, gedweeë burgers die braaf ‘verbinding’ zoeken. ‘Persoonsvorming’ is niet de taak van het onderwijs. Het mag ook afwijkende, stijfkoppige en dwarse eenlingen afleveren.
Zonder kennis kun je niet kritisch denken. Dan is alles een mening. Geef leerlingen de werktuigen – leer ze lezen, schrijven, rekenen, argumenteren, onderzoeken – waarmee ze leren nadenken en zelf hun ‘basiswaarden’ bepalen. Dat is de essentie van onderwijs.
Reageren kan nog, op curriculum.nu. Ouders, leerkrachten en Kamerleden, laat het niet wéér gebeuren. Er zijn dringender zaken in het onderwijs dan een nieuw curriculum.

Aleid Truijens heeft gelijk om kinderen zelf kritisch te leren nadenken en helpen dat ze zelf hun ‘basiswaarden’, hun morele kompas ontwikkelen.

Het boeddhisme leert hoe probleem en oplossing met elkaar samenhangen. De basis van elk leerproces ('Hoofdroute') is: Wat moeten we aan Wie, Wanneer en Hoe leren, en Waarom vinden we dat?

Professor Samdhong Rinpoche De universele verantwoordelijkheid van het individu (Theosofia juni 2003):
Ik ga het niet met u hebben over hoge filosofie of religie of over Tibetaanse mystiek, die tegenwoordig makkelijk te verkopen is. Ik zal een aantal van mijn gedachten over moderne dagelijkse menselijke problemen, vooral die problemen die de mensheid ervan weerhouden spiritueel te evolueren, met u delen. De meeste mensen zijn slaven geworden van economische en monetaire overwegingen, en missen de vrijheid om na te denken over hun eigen verantwoordelijkheid en hun eigen vermogen tot handelen om hogere niveaus van evolutie te bereiken. Ofschoon veel woorden die ik gebruik afkomstig zijn uit het boeddhisme, zijn noch boeddhistische leringen noch enige religieuze aangelegenheid he